Izolacja obwodowa Ściany, podłogi, płyty fundamentowe, woda gruntowa www.styrodur.pl
Treść 1 Wieloletnie zaufanie do Styrodur 3 2 Dlaczego warto się zdecydować na Styrodur 4 3 Izolacja obwodowa 4 4 Warstwa termoizolacyjna z Styrodur 6 5 Korzyści z zastosowania Styrodur w izolacji obwodowej 7 6 Izolacja obwodowa przy wilgotnym gruncie i niespiętrzającej się wodzie infiltracyjnej (nad wodą gruntową) 7 6.1 Izolacja obwodowa ścian 7 6.2 Izolacja obwodowa pod posadzkami piwnicznymi (bez funkcji nośnej statycznie) 8 6.3 Izolacja obwodowa fundamentów oraz pod płytami fundamentowymi (z funkcją nośną statycznie) 10 7 Izolacja obwodowa w strefie napierającej wody i spiętrzającej się wody infiltracyjnej (w wodzie gruntowej) 12 7.1 Izolacja obwodowa ścian 12 7.2 Izolacja obwodowa pod posadzkami piwnicznymi (bez funkcji nośnej statycznie) oraz pod fundamentami i płytami fundamentowymi (z funkcją nośną statycznie) 13 8 Przyłącza / Zakończenia 13 8.1 Studzienki okien 14 9 Izolacja cokołu 14 10 Izolacja ław fundamentowych 15 11 Drenowanie 15 12 Zasypywanie wykopu 16 13 Izolacja obwodowa domów pasywnych z Styrodur 16 13.1 Praktyczny przykład: Trójwarstwowe ułożenie Styrodur pod płytą fundamentową domu pasywnego 16 14 Pomocnicze środki konstrukcyjne 19 14.1 Wymiarowanie termotechniczne 19 14.2 Wymiarowanie ze względu na zabezpieczenie przed wilgocią 21 14.3 Wybór typu izolacji w zależności od głębokości 21 15 Informacje i ogólne wskazówki odnośnie użytkowania 22 16 Zalecane zastosowanie Styrodur 23 2
Wieloletnie zaufanie do STyroDur 1. Wieloletnie zaufanie do Styrodur Styrodur to produkt bazujący na 50-letnim doświadczeniu firmy BASF na rynku polistyrenu ekstradowanego XPS: już od 1964 r. firma produkuje zielony materiał izolacyjny, który wyróżnia się wysoką jakością, różnorodnymi możliwościami zastosowania oraz wytrzymałością. Styrodur to synonim technologii made in Germany oraz nieustannych prac w obszarze uzyskiwania aprobat. Dlatego Styrodur już od pokoleń przekonuje architektów, rzemieślników, inwestorów i placówki sprzedające materiały budowlane następującymi zaletami: Korzyści dla środowiska: przyjazny dla środowiska ze względu na proces produkcyjny CO 2 z wykorzystaniem powietrza jako wypełniacza wewnątrzkomórkowego redukcja emisji dwutlenku węgla (CO 2 ) dzięki doskonałym właściwościom izolacyjnym Gwarancja jakości i bezpieczeństwa: Technologia made in Germany większość aprobat technicznych na rynku marka sprawdzona od 1964 roku chroni konstrukcję budynku przed wpływem czynników zewnętrznych takich jak ciepło, zimno i wilgoć kompleksowa kontrola produkcji i jakości, udokumentowane znakami CE trwałość przy prawidłowym montażu Styrodur jest trwalszy niż okres użytkowania konstrukcji budynku Zalety budowlane: doskonałe właściwości izolacyjne wysoka odporność na ściskanie niewielka nasiąkliwość odporność na starzenie i rozkład spełnienie wszystkich wymagań budowlanych i konstrukcyjnych w różnych warunkach klimatycznych Europy Korzyści użytkowe: niska masa własna łatwy i praktyczny sposób przetwarzania przy użyciu narzędzi do obróbki drewna możliwość montażu przy każdej pogodzie brak szkodliwego dla zdrowia pyłu podczas obróbki mechanicznej duży asortyment produktów wszechstronne możliwości stosowania Zalety ekonomiczne: silna pozycja na rynku szybka dostępność i niezawodne partnerstwo dzięki ogólnoeuropejskiej logistyce w połączeniu z profesjonalną obsługą klienta za pośrednictwem lokalnych dystrybutorów redukcja kosztów energii zużywanej na ogrzewanie i chłodzenie szybka amortyzacja inwestycji w izolację termiczną przy wzrastających kosztach energii podwyższa żywotność oraz zwiększa wartość budynku 3 3
Dlaczego warto się zdecydować na Styrodur przy ocieplaniu piwnic 2. Dlaczego warto się zdecydować na Styrodur przy ocieplaniu piwnic Ocieplenie piwnicy obniża koszty budowy W porównaniu z kosztami zwykłej płyty fundamentowej, dodatkowe koszty dodatkowej piwnicy kształtują się na poziomie 300-400 euro za metr kwadratowy. Co więcej, przy umiejętnym zaprojektowaniu, powiększenie powierzchni użytkowej o około jedną trzecią ułatwia także sfinansowanie domu gdyż: 3. Izolacja obwodowa Nazwą izolacja obwodowa określa się zewnętrzną termoizolację stykających się z gruntem powierzchni elementów ➀ ➁ ➂ ➃ ➄ jeżeli część pozyskanej powierzchni zalicza się jako mieszkalna, wowczas można lepiej wykorzystać ustawowe ulgi położenie w stromej skarpie lub wykonanie jako wysokiej piwnicy umożliwiają rozwiązanie z dodatko- wym mieszkaniem, które ułatwia finansowanie. Wykorzystanie piwnic poprawia stosunek wartości domu do kosztów jego wytworzenia. Z reguły znacznie wyższa jest też wartość odsprzedania. Względy techniczne przemawiają także za piwnicą. Opcja bez podpiwniczenia jest wyraźnie niekorzystna pod względem techniczno-budowlanym. ➀ Grunt ➁ Termoizolacja ➂ Hydroizolacja ➃ Ściana piwnicy ➄ Tynk wewnętrzny Przykładowo: drożej wypada podłączenie instalacji domowych do sieci i koszty konserwacji przewodów, gorsza ochrona dźwiękowa w przypadku domów szeregowych i bliźniaczych, grunty zwięzłe pod fundamentem mają skłonność do wysychania i kurczenia się; płyta fundamentowa może osiadać, powodując pękanie ścian, wyraźnie gorsze jest wykorzystanie małych działek. Rezerwa mieszkalna w domu własnościowym Odpowiednio zaprojektowana suterena stwarza następujące: wyciszona sypialnia biuro i warsztat dużo powierzchni do zabawy sauna pomieszczenia magazynowe lub pomieszczenie na party/przyjęcia Nowoczesne materiały i gotowe elementy budowlane zapewniają komfort dzięki doskonałemu uszczelnieniu, dobrej izolacji cieplnej oraz dużej ilości powietrza i światła. Rys. 1: Ściana piwnicy z zewnętrzną warstwą izolacji, stykającą się z gruntem. ➀ Okładzina/wylewka podłogowa ➁ Jastrych związany z podłożem ➂ Betonowa płyta posadzkowa ➃ Hydroizolacja ➄ Termoizolacja ➅ Warstwa wyrównawcza ➆ Grunt Rys. 2: Dolna przegroda pomieszczenia z leżącą poniżej warstwą termoizolacji, stykającą się z gruntem. ➀ ➁ ➂ ➃ ➄ ➅ ➆ 4
Izolacja obwodowa budynku, takich jak np. ściany piwnicy (rys. 1) i posadzka piwnicy (rys. 2). Cechą charakterystyczną termoizolacji obwodowej jest to, że warstwa termoizolacji jest nanoszona na hydroizolację budynku po zewnętrznej stronie danego elementu. Izolacja obwodowa w strefie napierającej wody i spiętrzającej się wody infiltracyjnej (w wodzie gruntowej) z dopuszczeniem do powszechnego stosowania w budownictwie Zgodnie z wieloletnim Dopuszczeniem Niemieckiego Instytutu Techniki Budowlanej DIBt o numerze Z-23.5-223, płyty z Styrodur mogą być stosowane w izolacji obwodowej także w warunkach długotrwale stagnującej lub napierającej wody. Zgodnie z tym dopuszczeniem płyty z Styrodur mogą być układane jedno- lub dwuwarstwowo na stykających się z gruntem zewnętrznych ścianach piwnic (piwniczne płyty posadzkowe), jedno-, dwu- lub trójwarstwowo pod elementami budowlanymi nie pełniącymi funkcji nośnej statycznie oraz być zanurzone w wodzie gruntowej do głębokości maks. 3,50 m. Hydroizolację budynku należy wykonać zgodnie z DIN 18 195-6 Uszczelnienie budynku na napierającą z zewnątrz wodę i spiętrzającą się wodę infiltracyjną. Izolacja obwodowa przy wilgotnym gruncie i niespiętrzającej się wodzie infiltracyjnej (nad wodą gruntową) według normy i dopuszczenia Norma DIN 4108-2 kwalifikuje systemy ociepleń jako termoizolację obwodową wówczas, gdy płyty izolacyjne, wykonane z wytłaczanej pianki polistyrenowej wg EN 13 164 są układane jednowarstwowo, nie są stosowane pod fundamentami budynku i nie pozostają w ciągłym kontakcie z wodą gruntową. Tak więc izolacja obwodowa za pomocą płyt z Styrodur, znajdująca się powyżej poziomu wody gruntowej, stanowi przypadek konstrukcyjny zgodny z normą. Zgodnie z Dopuszczeniem Niemieckiego Instytutu Techniki Budowlanej w Berlinie (DIBt) o numerze Z-23.5-223, Styrodur może być układany w izolacji obwodowej na stykających się z gruntem zewnętrznych ścianach piwnicy jedno- lub dwuwarstwowo, jak również pod elementami budowlanymi niepełniącymi funkcji nośnej statycznie (piwniczne płyty posadzkowe) jedno-, dwu- lub trójwarstwowo. Uszczelnienie budowli odbywa się zgodnie z DIN 18195-4 Uszczelnienie budynku na wilgotny grunt (wody kapilarne, wody twarde) oraz na nie spiętrzającą się wodę infiltracyjną w płytach posadzkowych i ścianach, wymiarowanie i wykonanie. Izolacja obwodowa pod odbierającymi obciążenie płytami fundamentowymi (nad wodą gruntową) Zgodnie z Dopuszczeniem DIBt o numerze Z-23.34-1325 Styrodur może być stosowany także pod przenoszącymi obciążenie płytami fundamentowymi. Wówczas płyty izolacyjne mogą być montowane w maksymalnie trzech warstwach izolacyjnych do całkowitej grubości 300 mm. Uszczelnienie budowli odbywa się zgodnie z DIN 18195-4 Uszczelnienie budynku na wilgotny grunt (wody kapilarne, wody twarde) oraz na nie spiętrzającą się wodę infiltracyjną w płytach posadzkowych i ścianach, wymiarowanie i wykonanie. Izolacja obwodowa pod odbierającymi obciążenie płytami fundamentowymi (w wodzie gruntowej) W przypadku izolacji obwodowej w strefie długotrwale stagnującej lub napierającej wody (w wodzie gruntowej), płyty z Styrodur mogą być zanurzone w wodzie gruntowej do głębokości maks. 3,50 m. Uszczelnienie budowli odbywa się zgodnie z DIN 18 195-6 Uszczelnienie na napierającą z zewnątrz wodę oraz spiętrzającą się wodę infiltracyjną. Izolacja obwodowa redukuje straty ciepła pod dolnymi przegrodami budynku, zapewniając przy tym klimat mieszkalny w podpiwniczeniu. Wyższe temperatury powierzchni wewnętrznych ścian i podłóg zapobiegają powstawaniu wody kondensacyjnej w pomieszczeniach. Pozwala to na wyeliminowanie często spotykanej w pomieszczeniach piwnicznych woni stęchlizny. Wynikają stąd następujące korzyści dla użytkownika: poprawa klimatu w pomieszczeniu piwnicy/suterenie, podniesienie temperatury wewnętrznych powierzchni ścian piwnicy, wykluczenie skraplania się wody kondensacyjnej po wewnętrznej stronie ścian i posadzek, pozyskanie dodatkowej powierzchni w pomieszczeniu, wzrost wartości budynku, oszczędność kosztów energii, możliwość projektowania ocieplenia bez mostków termicznych, zabezpieczenie hydroizolacji budynku. Ponieważ termoizolacja w ociepleniu obwodowym jest bardzo silnie obciążona wskutek ciągłego kontaktu z gruntem rodzimym przez wodę opadową, parcie gruntu i obciążenia ruchome, stosowane tu środki muszą spełniać następujące wysokie wymagania: wysoka wytrzymałość na ściskanie odporność na działanie wilgoci niska przewodność cieplna odporność na butwienie wysoka i trwała termoizolacyjność. Styrodur jest materiałem posiadającym te właściwości, toteż nadaje się idealnie do wykonania izolacji obwodowej. 5
Warstwa termoizolacyjna z Styrodur 4. Warstwa termoizolacyjna z Styrodur Płyty z Styrodur układa się zarówno w przypadku płaszczyzn poziomych jak i pionowych, ściśle jedna do drugiej z przewiązaniem spoin (rys. 3). Dla uniknięcia mostków termicznych szczególnie zalecane są płyty z przylgą. Warstwa izolacji zapewnia ochronę cieplną konstrukcji budynku, a także zabezpiecza jego hydroizolację. Montaż: Zgodnie z Dopuszczeniami DIBt o numerze Z-23.5-223 oraz Z-23.34-1325 płyty z Styrodur: przy wilgotnym gruncie i nie spiętrzającej się wodzie infiltracyjnej (nad wodą gruntową) oraz w strefach z napierającą wodą i spiętrzającą się wodą infiltracyjną (w wodzie gruntowej) mogą być układane w jednej do maksymalnie trzech warstw, w strefie ścian jedno- i dwuwarstwowo pod posadzkami piwnicznymi (bez funkcji nośnej statycznie) jedno-, dwu- i trójwarstwowo pod płytami fundamentowymi (z funkcją nośną statycznie) dwu- lub trójwarstwowo Przy tym całkowita grubość warstwy termoizolacyjnej nie może przekraczać Zalecane produkty: W strefie ścian, pod posadzkami piwnicznymi i płytami fundamentowymi: Styrodur 3035 CS Styrodur 4000 CS Styrodur 5000 CS W strefie cokołu: Styrodur 2800 C Wskazówki dot. zastosowań Przy wytłaczaniu płyt z Styrodur na powierzchni powstaje gładki, zagęszczony naskórek pianki. Dla uzyskania lepszej przyczepności zapraw klejowych, tynków i innych zapraw itp., na przykład przy zastosowaniu do cokołów, powierzchnie podłoża powinny być szorstkie. Styrodur 2800 C posiada powierzchnię tłoczoną termicznie (wzór wafla), co zapewnia dobrą przyczepność do tynku i betonu. Warunkiem stosowania płyt Styrodur do izolacji obwodowej jest fachowe wykonanie hydroizolacji budynku. W zależności od obciążenia wilgotnością, przy uszczelnieniach piwnic rozróżnia się różne stopnie obciążenia hydroizolacji wg normy DIN 18195-4 wzgl. -6. W przypadku powierzchni budynków wykonanych z betonu wodoszczelnego o niskiej przesiąkliwości (beton WU) zbędne jest nanoszenie wszelkich dodatkowych uszczelnień przeciwwilgociowych. w strefie ścian 400 mm pod posadzkami piwnicznymi (bez funkcji nośnej statycznie) 400 mm oraz pod płytami fundamentowymi (z funkcją nośną statycznie) 300 mm Pojedyncze płyty izolacji muszą wykazywać następujące grubości: Styrodur 3035 CS: 40 do 200 mm Styrodur 4000 CS: 40 do 160 mm Styrodur 5000 CS: 40 do 120 mm W przypadku płyt fundamentowych (z funkcją nośną statycznie) przy wielowarstwowym ułożeniu grubość pojedynczej warstwy płyt może wynosić maksymalnie 120 mm. Rys. 3: Zabezpieczenie dwuwarstwowej izolacji obwodowej z płyt z Styrodur -do wypełnienia wykopu. Więcej informacji: Broszura Dane techniczne Pobieranie na stronie www.styrodur.de 6
Izolacja obwodowa nad wodą gruntową 5. Korzyści z zastosowania Styrodur w izolacji obwodowej Za stosowaniem Styrodur do izolacji obwodowej przemawia wiele względow, jak np.: wysoka wytrzymałość na ściskanie, zbędne dodatkowe warstwy ochronne, głębokość zabudowy zależna od nacisku gruntu, tabela 6, strona 21, brak ograniczeń dla odstępu przejeżdżających obok pojazdów, przystosowana do domów pasywnych izolacja obwodowa do 400 mm, nie pogorszone parametry przewodności cieplnej z uwagi na praktyczny brak wchłaniania wilgoci, dopuszczenie budowlane dla zastosowania w strefie wody gruntowej, Z-23.5-223 oraz Z-23.34-1325, Styrodur materiał sprawdzony w praktyce od 50 lat, istnienie ekspertyz na temat eksploatacji długotrwałej, korzyści w praktycznym stosowaniu, gdyż Styrodur stosowany do ocieplania posadzek nie wymaga powodującego znaczne koszty zanurzania w asfalcie, jak również dodatkowych warstw ochronnych, materiał niewymagający żadnych specjalnych środków zabezpieczających w strefach narażonych na mróz, zbędne drenowanie w gruntach luźnych, łatwe klejenie przy montażu, klejenie na całej powierzchni wraz z krawędziami i szpachlowaniem styków jest wymagane tylko w wodzie gruntowej, możliwość stosowania Styrodur 2800 C o wytłaczanej powierzchni do ocieplania cokołów, wytłaczana powierzchnia płyt Styrodur 2800 C ułatwia tynkowanie w strefie cokołu, według dopuszczenia DIBt Z-23.34-1325 Styrodur może być stosowany także pod przenoszącymi obciążenia płytami fundamentowymi, jeśli są one zanurzone w wodzie gruntowej maksymalnie do głębokości 3,5 m. Zamieszczone poniżej informacje i sugestie na temat układania oraz przykłady konstrukcyjne powinny pomóc w projektowaniu i wykonawstwie izolacji przy użyciu Styrodur. 6. Izolacja obwodowa przy wilgotnym podłożu i niespiętrzającej się wodzie infiltracyjnej (nad wodą gruntową) 6.1 Izolacja obwodowa ścian Uszczelnienie Ściany w gruncie mogą być wykonywane z betonu zwykłego i wodoszczelnego o niskiej przesiąkliwości lub jako murowane i otynkowane. Elementy, które nie są wodoszczelne, muszą być uszczelniane przez nałożenie izolacji wodochronnej budynku zgodnie z DIN 18195 Uszczelnienia budowli. Wykonanie hydroizolacji budynku jest zależne od obciążenia wilgotnością. Izolacja obwodowa nie zastępuje hydroizolacji budynku. Ściany z betonu wodoszczelnego o niskiej przesiąkliwości mogą być ocieplane bezpośrednio, bez zabiegów wstępnych. Chemiczne i fizyczne własności uszczelnienia budynku i mas klejowych powinny być odpowiednio dobrane, zarówno między sobą, jak i do danego przypadku zastosowania. Do uszczelnień za pomocą materiałów na bazie bitumicznej lub papy asfaltowej nadają się m.in niezawierające rozpuszczalników kleje 2-składnikowe na bazie bitumiczno-cementowej lub bezrozpuszczalnikowe kleje reakcyjne. Należy unikać wciskania płyt izolacyjnych w nie wyschniętą jeszcze hydroizolację bitumiczną z następujących względów: Wskutek przemieszczeń przy wciskaniu płyty może następować lokalne odspojenie uszczelnienia, a wówczas nie można zagwarantować szczelności. Często stosowane środki uszczelniające na bazie zimnych asfaltów mogą zawierać rozpuszczalniki uszkadzające materiał izolacji. W takim przypadku przed nanoszeniem płyt izolacyjnych zaleca się odczekać około 1 tygodnia, aby zapewnić czas na odparowanie. Należy stosować powłoki bitumiczne, masy szpachlowe, tynki uszczelniające i szlamy uszczelniające dostosowane do obciążenia konstrukcji nadciśnieniem od wewnątrz z uwzględnieniem wilgotności gruntu i nie napierającej wody. Chemiczne i fizyczne własności uszczelnienia budynku i mas klejowych powinny być odpowiednio dobrane, zarówno między sobą, jak i do danego przypadku zastosowania. 7
Izolacja obwodowa nad wodą gruntową Klejenie płyt z Styrodur Przed wypełnieniem wykopu płyty z Styrodur należy zabezpieczyć przed przesuwaniem i ześlizgiwaniem. W tym celu z reguły przykleja się je do uszczelnionych ścian. Klejenie montażowe powoduje przywieranie płyt izolacyjnych do ścian do chwili, gdy później dociśnie je grunt. Należy zwrócić uwagę na to, żeby podczas późniejszego zasypywania uszczelnienie budowli nie było narażone na działanie niebezpiecznych naprężeń ścinających. W przypadku betonu wodoszczelnego zastosowanie znajdują również kleje budowlane na bazie dyspersyjnej. Informacjami odnośnie wyboru właściwego kleju dysponują pracownicy specjalistycznych sklepów budowlanych oraz producenci. 6.2 Izolacja obwodowa pod posadzkami piwnicznymi (bez funkcji nośnej statycznie) Podłoże Podłoże, na którym układane są płyty Styrodur w przypadku poziomej izolacji obwodowej powinno być równe i mieć odpowiednią nośność dla danego przypadku użytkowego (rys. 6). W zakresie dopuszczalnego obciążenia gruntu pod budynkiem należy uwzględniać wymagania DIN1054 Grunt budowlany obciążenie dopuszczalne gruntu. Dotyczy to zarówno gruntu rodzimego, jak i nasypanego. Rys. 4: Płyty Styrodur ułożone ściśle jedna do drugiej zapewniają izolację obwodową bez mostków termicznych. Rys. 6: Warstwa wyrównawcza z betonu chudego pod izolację posadzki. Układanie płyt Styrodur Płyty izolacyjne muszą być ułożone ściśle jedna do drugiej z przewiązaniem (rys. 4). Przebiegająca wokół przylga zapewnia połączenie spoin bez mostków termicznych. Ponadto płyty izolacyjne muszą w najniżej położonych punktach dysponować stabilną płaszczyzną nośną (np. występ fundamentu). Również przy podłożu skalistym powierzchnia pod układanie płyt Styrodur powinna być na tyle równa, aby płyty izolacyjne przylegały na całej powierzchni. Należy tu przewidzieć wylewkę z betonu (rys. 7). Wylewka z betonu powinna być przetarta na gładko. W przypadku ułożenia dwuwarstwowego, obie warstwy płyt należy skleić ze sobą punktowo z zasłonięciem oraz przewiązaniem spoin (rys. 5). Płyta betonowa spodnia Uszczelnienie Styrodur Beton chudy Skała Rys. 5: Klejenie punktowe drugiej warstwy płyt Styrodur z przylgą, z przewiązaniem spoin. Rys. 7: Wylewka z betonu chudego przy podłożu skalistym. 8
Izolacja obwodowa nad wodą gruntową Uszczelnienie W przypadku uszczelnienia przeciwwilgociowego należy przestrzegać normy DIN 18 195 Uszczelnienia budowli. Warstwa papy bitumicznej, której styki są sklejane gorącym asfaltem, nie może być stosowana bezpośrednio na warstwę Styrodur, gdyż pod wpływem gorącego asfaltu następuje nadtapianie pianki Styrodur. Nie zaleca się klejenia za pomocą zawierających rozpuszczalniki asfaltów zimnych, gdyż powodują one rozpuszczanie Styrodur. Jako materiał hydroizolacyjny wchodzi w rachubę papa, gdyż można ją łączyć albo rozpuszczalnikiem na zimno, albo poprzez zgrzewanie. Szczególnie godna zalecenia jest papa hydroizolacyjna na bazie ECB (asfalt z kopolimerem etylenu). Papa hydroizolacyjna z PCW, zawierająca zmiękczacze, nie może być stosowana w połączeniu z Styrodur. Układanie płyt Styrodur W przypadku zastosowania Styrodur jako izolacji cieplnej (rys. 8) pod płytami posadzkowymi nie przyjmującymi obciążenia (brak obciążeń na wzniesionych elementach budowlanych) zgodnie z DIN 4108 należy przestrzegać następujących punktów: Zbrojenie W celu wsparcia wmontowanego osobno u góry i na dole zbrojenia stalowego należy zastosować elementy dystansowej, które mogą być wykonane z odpowiednio uformowanej siatki zbrojeniowej, gotowych wkładek betonowych lub z elementów z tworzyw sztucznych (rys. 9). Zbrojenie układa się na elementach dystansowych (rys. 10), które nie dopuszczają do styku z folią PE. Ryzyko przebicia folii jest niewielkie. Beton Stal zbrojeniowa Przekładka wsporcza Element dystansowy ciągły Styrodur Rys. 9: Nadający się do chodzenia element dystansowy ciągły z fibrobetonu dla dolnego zbrojenia oraz przekładka wsporcza ze stalowej siatki zbrojeniowej dla górnej warstwy zbrojenia płyty fundamentowej. Styrodur może został ułożony maksymalnie do trzech warstw. Łączna grubość warstwy termoizolacyjnej może wynosić do 400 mm: Dopuszczalne są wyłącznie wytłaczane płyty piankowe (Styrodur 3035 CS, Styrodur 4000 CS, Styrodur 5000 CS). Styrodur należy układać z przewiązaniem bez krzyżowania spoin. Warstwy płyt należy układać z przesunięciem. Pomiędzy warstwą termoizolacyjną a płytą posadzkową należy rozłożyć warstwę rozdzielającą, np. folię PE. Płyty Styrodur nie mogą być stosowane pod pojedynczymi fundamentami ani ławami fundamento- wymi pełniącymi funkcję nośną statycznie. ➀ ➁ ➂ ➃ ➄ ➀ ➁ ➂ ➃ ➄ ➀ ➁ ➂ ➃ ➄ ➀ Zbrojenie ➁ Folia PE ➂ Element ➃ Styrodur ➄ Grunt Rys. 8: Wielowarstwowe układanie płyt Styrodur pod płytą posadzkową zgodnie z dopuszczeniem DIBt o numerze Z-23.34-1325. Rys. 10: Nadający się do chodzenia element dystansowy z tworzywa szt. dla zbrojenia poziomego. Grubość otulenia betonem jest określona przez wysokość profilu 9
Izolacja obwodowa nad wodą gruntową 6.3 Izolacja obwodowa fundamentów oraz pod płytami fundamentowymi (z funkcją nośną statycznie) Pionowa izolacja cieplna fundamentów z Styrodur Fundamenty mogą być ocieplane płytami ze Styrodur w celu zapewnienia ochrony cieplnej budynku, jak również zabezpieczenia budowli przed zamarzaniem. W ten sposób zapobiega się przenikaniu mrozu pod strefę posadowienia budynków ogrzewanych, także przy posadowieniach płaskich (rys. 11 i 12). Izolacja cieplna pod przenoszącymi obciążenia płytami fundamentowymi z Styrodur Styrodur stosowany jest jako termoizolacja pod przenoszącymi obciążenia płytami fundamentowymi w maksymalnie trzech warstwach zgodnie z Dopuszczeniem Z.23.34-1325. Pod płytami fundamentowymi Styrodur spełnia wszystkie wymagania stawiane izolacji cieplnej: doskonałą wytrzymałość na ściskanie, odporność na butwienie i niską nasiąkliwość wodą. Jako element posadowienia budynków mieszkalnych i biurowych coraz częściej stosowana jest żelbetowa płyta fundamentowa. Aby uniknąć powstawania mostków termicznych, zalecane jest układanie Styrodur pod płytą fundamentową na całej powierzchni. Do izolacji tej dowiązuje się bezpośrednio, także bez mostków termicznych, pionową izolację obwodową ścian piwnicy. Zaletą tego rozwiązania jest całkowite i dokładne otulenie piwnicy, wzgl. płyty fundamentowej budynku materiałem termoizolacyjnym. Ochrona przeciwmrozowa W przypadku zastosowania osłony przeciwmrozowej izolacja cieplna jest przedłużona o obszar płyty fundamentowej w celu zapobiegania przemarzaniu pod fundamentami lub płytami fundamentowymi (rys. 13). Rys. 11: Ocieplenie fundamentu i przyłącze do położonego na zewnątrz systemu ocieplenia W praktyce coraz częściej zdarza się obecnie, że dla niepodpiwniczonych budynków zamiast ław fundamentowych stosuje się posadowienie na fundamencie płytowym bez uwzględniania wymogu zabezpieczenia fundamentu przed przemarzaniem. Powstaje wówczas ryzyko, że w miesiącach zimowych temperatura pod płytą może spadać poniżej 0 C, powodując tworzenie się soczewek lodowych, a w konsekwencji w zależności od własności gruntu wysadziny i uszkodzenia konstrukcji budynku. Przez dodatkową zabudowę tzw. osłony przeciwmrozowej można zapobiec przenikaniu mrozu pod płytę fundamentową (rys. 14). Przez osłonę przeciwmrozową rozumie się tu poziome ułożenie wokół budynku dodatkowej izolacji cieplnej na głębokości ok. 30 cm. Jeśli ww. osłona znajduje się pod nawierzchnią brukowaną, głębokość ta może być zmniejszona do 20 cm. Rys. 12: Możliwości ocieplania fundamentu przed przemarzaniem Rys. 13: Osłona przeciwmrozowa LohrElement 10
Izolacja obwodowa nad wodą gruntową Standard domu pasywnego Klimat z fazą stałego mrozu < 40 dni: P 3 P 1 Szerokość osłony przeciwmrozowej = długość płyt Styrodur b = 125 cm grubość płyt izolacyjnych d = 8 cm grubość płyt izolacyjnych d = 8 cm Klimat z fazą stałego mrozu < 26 dni: Szerokość osłony przeciwmrozowej = długość płyt Styrodur b = 60 cm grubość płyt izolacyjnych d = 3 cm przykrycie gruntu h = ok. 30 cm Frost schirm Gebäude P 2 geometrische Frosteinflusslinie d h Tynk zewnętrzny Izolacja zewnętrzna (WDVS) Styrodur Ściana zewnętrzna konstrukcji np. mur b Osłona przeciwmrozowa Rys. 14: Wskazówka odnośnie wykonania osłony przeciwmrozowej. Warstwa zużywalnat Pływający jastrych (zbrojony) Płyta posadzkowa Styrodur W przypadku zastosowania Styrodur jako przenoszącej obciążenia izolacji cieplnej pod płytami fundamentowymi z funkcją nośną statycznie, należy uwzględnić następujące wskazówki: Styrodur może być układany do trzech warstw. Całkowita grubość warstwy izolacji cieplnej może wynosić do 300 mm. Dopuszczone są wyłącznie wytłaczane płyty piankowe z przylgą (Styrodur 3035 CS, Styrodur 4000 CS, Styrodur 5000 CS). W przypadku wielowarstwowego układania należy dla układanych na sobie warstw płyt stosować wyłącznie płyty tego samego typu oraz o identycznej wytrzymałości na ściskanie (Styrodur 3035 CS, Styrodur 4000 CS, Styrodur 5000 CS). Styrodur należy układać z przewiązaniem bez krzyżowania spoin. Warstwy płyt należy układać z przesunięciem spoin. Warstwy płyt należy układać z przesunięciem spoin. Piankowe płyty wytłaczane należy układać na podbetonie np. na betonie C8/10 lub na równo rozmieszczonej, mocno zagęszczonej warstwie piasku żwirowego. Podłoże musi być wystarczająco równe. W celu zabezpieczenia warstwy izolacyjnej podczas montażu płyty fundamentowej należy ułożyć jedno- powłokową warstwę rozdzielającą, np. folię PE powyżej warstwy izolacyjnej lub podjąć inne adekwatne środki. Wskazówka: Przy jednowarstwowym ułożeniu oraz aplikacji wielowarstwowych istnieje możliwość zniwelowania poprzez Styrodur do 20 % wartości pomiarowej zwykłego naprężenia przynależnego obciążenia konstrukcji jako sił poziomych. Przy aplikacjach jedno lub wielowarstwowych, obciążenie ścinające wywołane horyzontalnymi przsunięciami na skutek trzęsień ziemi nie może przekraczać 20% obciążeń pionowych budynku. Założenia statyczne Przy wykazywaniu stateczności możliwe jest uwzględnianie maksymalnie wartości pomiarowej naprężenia ściskającego fcd wytłaczanych płyt piankowych. Styrodur 3035 CS o grubości 40 120 mm jednowarstwowe i wielowarstwowe fcd = 185 kpa Styrodur 3035 CS o grubości 140 200 mm jednowarstwowa fcd = 140 kpa Styrodur 4000 CS o grubości 40-120 mm jednowarstwowe i wielowarstwowe fcd = 255 kpa Styrodur 4000 CS o grubości 140 160 mm jednowarstwowa fcd = 255 kpa Styrodur 5000 CS o grubości 40 120 mm jednowarstwowe i wielowarstwowe fcd = 355 kpa Obliczenia posadowienia Zgodnie z Dopuszczeniem budowlanym DIBt-Z-23.34-1325 posadowienia przy grubości warstwy izolacji cieplnej powyżej 120 mm należy zbadać dla dwóch przypadków granicznych: Obliczenie dla istniejącego podłoża gruntowego bez uwzględniania warstwy izolacji cieplnej Obliczenie dla istniejącego podłoża gruntowego oraz warstwy izolacji cieplnej przy zastosowaniu modułu sprężystości wytłaczanej płyty piankowej po 50 latach (z uwzględnieniem długoterminowego odkształcenia pełzającego materiału izolacji): Styrodur 3035 CS o grubości 40 120 mm E50 = 6500 kpa Styrodur 3035 CS, grubość 140 E50 = 200 mm 5000 kpa Styrodur 4000 CS o grubości 40 160 mm E50 = 10 000 kpa Styrodur 5000 CS o grubości 40 120 mm E50 = 14 000 kpa Z punktu widzenia fizyki budowli w zależności od projektowanego klimatu pomieszczenia należy mieć na uwadze ew. aplikację izolacji przeciwwilgociowej po stronie ciepłej, czyli na gorną powierzchnię Styrodur w celu zablokowania dyfuzyjnego przepływu pary wodnej z wnętrza budynku w kierunku gruntu, aby uniknąć skraplania się wody kondensacyjnej w izolacji. 11
Izolacja obwodowa nad wodą gruntową 7. Izolacja obwodowa w strefach z napierającą wodą i spiętrzającą się wodą infiltracyjną (w wodzie gruntowej) Płyty Styrodur mogą zgodnie z Dopuszczeniami budowlanymi DIBt o numerach Z-23.5-223 i Z-23.34-1325 być układane również w strefie ciągle lub długotrwale napierającej wody (w wodzie gruntowej) do maksymalnie trzech warstw, przy czym izolacja Styrodur może być zanurzona w wodzie gruntowej do maksymalnie 3,5 m. 7.1 Izolacja obwodowa w ścianach Uszczelnienie Warstwa izolacyjna nie może ograniczać funkcji uszczelnienia budowli. Uszczelnienie budowli należy wykonać zgodnie z DIN 18195-6 Uszczelnienia przed wodą dociskającą z zewnątrz oraz spiętrzającą się wodą infiltracyjną, wymiarowanie i wykonawstwo (rys. 15). Najczęściej stosowane są papy i masy bitumiczne, wstęgi uszczelniające z tworzyw sztucznych oraz elastomerów, taśmy metalowe, grube bitumiczne powłoki z modyfikowanym tworzywem sztucznym jak również wodoszczelny beton w konstrukcji typu biała wanna (beton monolityczny) Rys. 16: Pełno powierzchniowe klejenie płyt izolacyjnych przy napierającej wodzie. W przypadku dwuwarstwowego ułożenia płyt izolacyjnych proces ten należy powtórzyć. Spoiny drugiej warstwy płyt należy ułożyć przykrywająco, z przesunięciem. Należy przestrzegać wskazówek producenta kleju odnośnie stosowania. Mocowanie płyt z Styrodur i szpachlowanie spoin Płyty należy układać z zachowaniem odstępu 2 do 3 cm, ciasno, poprzez wsuwanie. Układanie z przewiązaniem, bez krzyżowania spoin. Przebiegająca wokół przylga zapewnia połączenie spoin bez mostków termicznych. Płyty Styrodur należy przymocować przy ocieplanej ścianie zewnętrznej tak ciasno, aby przemieszczanie się izolacji cieplnej nie było możliwe. Płyty należy przykleić do podłoża przy użyciu odpowiedniego kleju (patrz wybór klejów). Boczne krawędzie płyt Styrodur należy zabezpieczyć wokoło przed przenikaniem wody poprzez przeszpachlowanie klejem lub odpowiednimi bitumicznymi masami uszczelniającymi (rys. 17). Rys. 15: Uszczelnienie ściany piwnicy przed napierającą wodą Klejenie płyt Styrodur Podczas nakładania kleju należy nałożyć domieszany klej do płyt izolacyjnych za pomocą zębatej pacy (odstęp między zębami ok. 10 mm) na pełnej powierzchni ściany i płyty izolacyjnej (rys. 16). Aplikacja kleju do płyt izolacyjnych w części czołowej płyt (krawędzie) odbywa się przy wsuniętych już płytach przy ścianie. Rys. 17: Mocowanie płyt Styrodur oraz szpachlowanie spoin w celu zabezpieczenia przed napierającą wodą. 12
Przyłącza / Zakończenia Płyty mogą zanurzać się w wodzie gruntowej do głębokości maksymalnie 3,5 m i muszą być trwale zabezpieczone przed wyporem. Wybór kleju Do pełno powierzchniowego klejenia płyt izolacyjnych poza uszczelnieniem budowli w strefach ciągle lub długotrwale napierającej wody należy zastosować specjalny klej. Najlepiej użyć kleju dwuskładnikowego PCI Pecimor DK na bazie emulsji bitumicznej ze środkiem wiążącym zapewniającym niezawodne i szybkie utwardzenie kleju również pod przyklejonymi płytami izolacyjnymi. 8. Przyłącza / Zakończenia Płyty Styrodur powinny być podparte w najniżej położonych punktach (rys. 18), przykładowo na dolnej krawędzi izolacji obwodowej, aby uniemożliwić późniejsze ich osuwanie się wskutek procesów osiadania. Tynk wewnętrzny Ściana żelbetowa Uszczelnienie Styrodur Zabezpieczenie przed wyporem Izolację uważa się za zabezpieczoną przed parciem wody, jeśli spełniony zostanie jeden z poniższych punktów: Płyty Styrodur są sklejone z elementem budynku na całej powierzchni. Powyżej bitumicznego uszczel- nienia nie mogą być odprowadzane siły naporu. Przy grubości płyty izolacyjnej do 120 mm poziom wody gruntowej sięga nie głębiej niż 1 m poniżej poziomu terenu, Przy grubości płyty izolacyjnej do 80 mm poziom wody gruntowej sięga nie głębiej niż 0,5 poniżej poziomu terenu. W celu zabezpieczenia przed parciem wody zostały podjęte działania konstrukcyjne. W przypadku rozwiązania konstrukcyjnego typu biała wanna (beton wodoszczelny) nie są wymagane żadne dodatkowe zabezpieczenia przed naporem wody, a poziom wód gruntowych może dochodzić do poziomu terenu. W warunkach gruntu wodoprzepuszczalnego Styrodur może być zakładany w strefie wody gruntowej bez dodatkowych specjalnych płyt drenażowych. Pod poziomem wody gruntowej wymagane jest przyklejenie na całej powierzchni. Rys. 18: Dolna krawędź izolacji obwodowej. Płyta Styrodur oparta jest na fundamencie. Także w strefie okien izolacja powinna być wykonana bez mostków termicznych (rys. 19), w związku z czym należy ocieplać także nadproża i ościeże. Studzienki okien piwnicznych powinny być usytuowane tak, aby izolacja obwodowa nie została przerwana, tworząc w ten sposób mostki termiczne. 7.2 Izolacja obwodowa pod posadzkami piwniczymi (bez funkcji nośnej statycznie) oraz pod fundamentami i płytami grunto- wymi (z funkcją nośną statycznie) Obowiązują tutaj identyczne informacje i wskazówki jak opisane już w niniejszej broszurze w punktach 6.2 oraz 6.3. Zgodnie z dopuszczeniami DIBt Z-23.5-223 oraz Z-23.34-1325 płyty Styrodur mogą być układane również w strefie ciągle lub długotrwale napierającej wody (w wodzie gruntowej) od jednej do maksymalnie trzech warstw. Izolacja Styrodur może być zanurzona w wodzie gruntowej na maksymalną głębokość 3,5 m. Rys. 19: Ocieplenie w strefie okien bez mostków termicznych. 13
Przyłącza/Zakończenia Izolacja cokołu 8.1 Studzienki okien Zaleca się wykonywanie studzienek okien piwnicznych bez połączenia z budynkiem, co pozwala na wykluczenie mostków termicznych, przy czym szerokość studzienki jest zmienna. Można to zrealizować, jak pokazano na rys. 20, przez zastosowanie studzienki z betonowych elementów prefabrykowanych, ułożonej na podsypce żwirowej i opierającej się na izolacji obwodowej. 9. Izolacja cokołu Ociepleniu podlega także strefa cokołu piwnicy między górnym poziomem gruntu a wychodzącym w górę murem ocieplającym (rys. 23). Jeśli przewiduje się otynkowanie tych powierzchni, wówczas powyżej gruntu należy stosować Styrodur 2800 C o termicznie wytłaczanej powierzchni. Rys. 20: Przyłącze studzienki okna piwnicznego. Dobre rozwiązanie stanowi także studzienka z tworzywa sztucznego, połączona ze ścianą piwnicy śrubami przechodzącymi przez izolację (rys. 21 oraz 22). Rys. 23: Strefa cokołu, izolacja obwodowa z usytuowanym na zewnątrz systemem ocieplającym. Płyty w strefie cokołu nakleja się na ścianę zewnętrzną metodą punktową przy użyciu kleju budowlanego Po utwardzeniu kleju każdą płytę Styrodur 2800 C należy zamocować czterema kołkami (rys. 24). Średnica łba kołka powinna wynosić minimum 60 mm. Płyty Styrodur bez powierzchni wytłaczanej termicznie nie nadają się do tynkowania. Rys. 21: Wolne od mostków termicznych przyłącze studzienki okna piwnicznego z tworzywa sztucznego. 4 kołki na płytę Rys. 22: Montaż studzienki okna piwnicznego przy izolacji obwodowej. Rys. 24: Liczba kołków (4 kołki na płytę) i ich usytuowanie przy dodatkowym mocowaniu płyt Styrodur w strefie cokołu (wymiary w mm). 14
Izolacja ław fundamentowych Drenowanie 10. Izolacja ław fundamentowych Przy wykonawstwie ocieplanych ław fundamentowych płyty Styrodur mogą być wstawione bezpośrednio w szalunek i zabetonowane lub zostać zastosowane jako tracone szalowanie (rys. 25). Jeśli fundamenty są zbrojone, wówczas między izolacją a zbrojeniem należy stosować ciągłe elementy dystansowe. Płyty Styrodur 3035 CS, które przylegają do utwardzonego betonu z pomocą kołków kotwiących, nadają się do betonowania. Przy szalunku drewnianym płyty Styrodur można mocować do elementów szalunku gwoździami z szeroką główką (rys. 26). W przypadku szalunków stalowych lub gotowych należy w inny sposób zabezpieczyć płyty izolacyjne przed ich przesunięciem lub odłączeniem się przy zalewaniu i zagęszczaniu betonu. W zakresie pielęgnacji betonu, wyposażenia i usuwania deskowania należy stosować się do wymagań normy DIN 1045-3. 11. Drenowanie Do zabezpieczenia izolacji obwodowej nie jest wymagane drenowanie. W specjalnych warunkach gruntowych (np. nieprzepuszczająca wody warstwa gruntu) lub przy szczególnym położeniu budynku (na zboczu) niezbędne są środki drenarskie do odprowadzania wody powierzchniowej lub infiltracyjnej. W takim przypadku należy przeprowadzić drenowanie ogólne zgodnie z DIN 4095 Drenowanie dla ochrony obiektów budowlanych (rys. 31), obejmujące drenowanie powierzchniowe ścian, rury drenarskie, podsypkę żwirową, włókninę filtrującą, włazy/studzienki kontrolne oraz przyłącze do kanalizacji lub kolektora. Nie wystarcza w takim przypadku ułożenie płyt izolacyjno-drenujących. ➀ Powłoka gruntująca ➁ Hydroizolacja ➂ Izolacja cieplna ➃ Płyta drenażowa ➀ ➁ ➂ ➃ ➄ ➄ Wypełnienie wykopu (zagęszczane warstwami) ➅ Włóknina filtrująca ➆ Żwir filtrujący ➇ Rura drenarska ➈ Pozioma warstwa izolacyjna ➉ Jastrych związany z podłożem ➈ ➉ ➂ ➅ ➆ ➇ Rys. 25: Szalowanie za pomocą Styrodur. Rys. 27: Rozwiązanie izolacji obwodowej kombinowanej z drenowaniem. ➀ ➁ ➂ ➃ ➁ ➀ ➀ Szalunek ➁ Płyta Styrodur ➂ Gwóźdź do ziemi z tw. sztucznego ➃ Ława fundamentowa Rys. 26: Wstawienie płyt Styrodur 3035 CS do szalunku i zamocowanie ich gwoździami do ziemi z tw. sztucznego. 15
Zasypywanie wykopu Izolacja obwodowa domów pasywnych 12. Zasypywanie wykopu Przy prawidłowym zasypywaniu wykopu płyty Styrodur nie wymagają żadnych dodatkowych warstw ochronnych. Pojedyncze nieznaczne uszkodzenia powierzchni płyt nie powodują pogorszenia funkcjonalności izolacji obwodowej. Należy jednak wykluczyć powstawanie szkodliwych naprężeń stycznych na hydroizolacji budynku przez ruchy gruntu przy wypełnianiu wykopu lub ewentualnym osiadaniu (przyklejanie płyt na dużej powierzchni, stabilne podparcie dolnej krawędzi płyt, warstwy poślizgowe itp.). Wypełnianie wykopu (rys. 28) odbywa się w warstwach ok. 40 cm, które należy zagęścić (rys. 29). 13. Izolacja obwodowa domów pasywnych z Styrodur Zgodnie z dopuszczeniami Z-23.34-1325 oraz Z-23.5-223 płyty Styrodur mogą być układane od jednej do maksymalnie trzech warstw. W ten sposób zachodzi możliwość stosowania zorientowanych przyszłościowo i energooszczędnych termoizolacji, które już od lat są standardem techniki w domach pasywnych. Wnikanie wody między poszczególne warstwy płyt i ich wzajemne przesuwanie się jest wykluczone wskutek działania ciężaru płyty fundamentowej i całego budynku. Piankowe płyty wytłaczane mogą być przy tym obciążane tylko prostopadle do ich płaszczyzny; niedopuszczalne są naprężenia styczne. Przy układaniu płyt należy unikać krzyżowania się spoin. Między najwyższą warstwą termoizolacji a płytą fundamentową należy nanieść warstwę zabezpieczającą, np. z folii PE. 13.1 Praktyczny przykład: Trójwarstwowe ułożenie Styrodur pod płytą fundamentową domu pasywnego Rys. 28: Wypełnianie wykopu warstwami z zagęszczaniem mechanicznym. Na powierzchni 570 m² specjalista w dziedzinie szalowania i ocieplania LohrElement wykonał w lutym 2008 swoją dotychczas największą płytę fundamentową w standardzie domu pasywnego. Wykonawstwo stanowiło duże wyzwanie, ponieważ jeden z segmentów był zaokrąglony a ponadto należało uwzględnić liczne przeskoki i naroża. Odpowiedzialność za projektowanie i kierownictwo nad budową przejęło biuro architektoniczne Sägezahn w Deggenhausertal. Przedsiębiorstwo budowlane Bau Steeb z Sulz zrealizowało projekt płyty fundamentowej w Vöhringen. Firma LohrElemente E. Schneider GmbH z Gemünden oferuje prefabrykowane elementy z materiału Styrodur dla wykonywania brzegowych szalunków płyt fundamentowych i konstrukcji przeciwmrozowych. (www.lohr-element.de). Przygotowanie płyty fundamentowej Rys. 29: Wypełnianie wykopu warstwami. Podsypka grysowa jako podbeton i powierzchnia wyrównująca zapewnia równy fundament. Ta warstwa nośna jest wysypywana na grunt budowlany zgodnie z wymogami oraz danymi statycznymi. 16
Izolacja obwodowa domów pasywnych z Styrodur Wykonanie krawędzi Pozioma izolacja gruntu / Osłona przeciwmrozowa Ułożenie prostoliniowych elementów krawędzi odbywa się zgodnie z przygotowanym dla obiektu planem na równym fundamencie. W celu uniknięcia na wybranych obszarach kosztownego fundamentowania do głębokości zamarzania, należy zastosować osłonę przeciwmrozową według EN ISO 13793. Jest ona nakładana fabrycznie na element krawędzi i stosowana jako pozioma izolacja gruntu. Zaokrąglenia Pierwsza warstwa Prefabrykowane, zaokrąglone elementy krawędziowe rozmieszczane są i układane zgodnie z wymaganymi promieniami. W ten sposób istnieje również możliwość precyzyjnego wykonywania także zaokrąglonych zarysów płyty fundamentowej. Płyty Styrodur z przylgą wokoło należy ułożyć w pierwszej warstwie izolacji z przewiązaniem. Początek i kierunek przełożenia jest obierany w zależności od obiektu oraz indywidualnie opracowanych planów montażowych. Wykonanie naroży Druga warstwa Precyzyjnie prefabrykowane i ponumerowane w zestawie budowlanym elementy naroży zapewniają dokładne co do milimetra ułożenie elementów krawędzi również w przypadku dzielonych rzutów poziomych budynku. Dzięki temu można zrezygnować z czasochłonnego mierzenia i szalowania płyty fundamentowej. Druga warstwa izolacyjna składająca się również z płyt z Styrodur z przylgą wokoło jest układana z przesunięciem spoin w stosunku do pierwszej warstwy płyt także z przewiązaniem. 17
Izolacja obwodowa domów pasywnych Trzecia warstwa Precyzja płyty fundamentowej Trzecia warstwa izolacyjna jest układana analogicznie jak pierwsza. Za pomocą specjalnego kleju elementy powierzchni trzeciej warstwy są klejone czołowo przy krawędzi. W ten sposób zostaje zwiększona całkowita stabilność systemu. Aby płyta fundamentowa była dokładna i pozbawiona mostków termicznych, należy zwrócić szczególną uwagę na dwa czynniki: dopuszczona do użytku budowlanego warstwa izolacyjna z Styrodur oraz profesjonalne przygotowanie do pracy z czytelnymi planami i schematami montażowymi. Wnęki Komfortowa płyta fundamentowa Wcięcia lub przepusty są wycinane w miejscach zgodnie z dokumentacją projektową. Powstałe pustki uszczelnia się za pomocą pianki poliuratanowej poprzez ich wypełnienie. Aktywna termicznie płyta fundamentowa pełni funkcję wielko powierzchniowego magazynu ciepła i umożliwia oszczędność energii do 30 procent. Zmniejszenie budowy podłogi zapewnia dodatkowy zysk na wysokości pomieszczenia. Zabezpieczenie płyt izolacyjnych Użycie gwoździ kotwiących w materiale izolacyjnym umożliwi właściwe wzajemne przywieranie pojedynczych warstw izolacyjnych. W ten sposób możliwe jest uzyskanie bezspoinowego i stabilnego fundamentu. 18
Pomocnicze środki konstrukcyjne 14. Pomocnicze środki konstrukcyjne 14.1 Wymiarowanie termotechniczne Przed termoizolacją elementów konstrukcyjnych, mających styczność z gruntem i należących do ogrzewanych pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi, stawiane są wysokie wymagania (p. tabela 1). Zgodnie z DIN 4108-2,dla zapewnienia wymaganej minimalnej ochrony cieplnej stykających się z gruntem ścian zewnętrznych wymagany jest współczynnik oporu przewodzenia ciepła (R) o wartości 1,2 (m 2 K)/W, co odpowiada współczynnikowi przenikania ciepła (U) na poziomie 0,75 W/(m 2 K). Dla stykającej się bezpośrednio z gruntem dolnej przegrody budynku, zamykającej niepodpiwniczone pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi, wymagany jest współczynnik oporu przewodzenia ciepła (R) 0,90 (m 2 K)/W. co odpowiada współczynnikowi przenikania ciepła (U) 0,93 W/ (m 2 K). Powyższe maksymalne wartości współczynnika przenikania ciepła nie powinny zostać przekroczone, jeśli ochrona cieplna budynku obliczana jest zgodnie z metodą bilansowania energii wg Rozporządzenia o oszczędzaniu energii (EnEV). Wymagania te spełnione są przez konstrukcje przytoczone przykładowo w tabeli 2. Tabela 1: Minimalna ochrona cieplna wg DIN 4108-2 wymagania Element budynku stykający się z gruntem Opór przewodzenia ciepła [m 2. K/W] R Współczynnik przenikania ciepła [W/(m 2. K)]U-Wert Ściana 1,20 0,75 Podłoga/posadzka 0,90 0,93 Tabela 2: Minimalna ochrona cieplna wg DIN 4108-2 przykłady wykonania Przykład Konstrukcja U-Wert [W/(m 2.K)] Dämmschichtdicke [mm] Grub. Materiał konstrukcyjny nieocieplony ocieplony λ = 0,035 λ = 0,040 [mm] [W/(m. K)] [W/(m. K)] 1 300 Ściana betonowa 3,7 < 0,75 40 50 2 20 365 15 Tynk zewnętrzny Piaskowiec wapnisty KSL-12-1, 8-12 DF Tynk wewnętrzny 1,8 < 0,75 30 40 3 4 20 300 15 20 300 15 Tynk zewnętrzny Cegła pełna Mz-12-1, 8-5 DF Tynk wewnętrzny Tynk zewnętrzny Bloczek betonowy Hbn-12-1, 8-20 DF Tynk wewnętrzny 1,8 < 0,75 30 40 2,0 < 0,75 30 40 5 120 Posadzka betonowa 4,4 < 0,93 30 40 Tabela 3: Zalecona ochrona cieplna wg EnEV 2009 Element budynku Opór przewodzenia ciepła* [m 2. K/W] R Współczynnik przenikania ciepła [W/(m 2. K)]U-Wert Stropy od nieogrzewanej piwnicy 2,52 0,35 Ściana od gruntu 2,73 0,35 Boden gegen Erdreich 2,69 0,35 * Ze względu na różne wartości oporu przejmowania ciepła, przy takich samych współczynnikach przenikania ciepła otrzymuje się różne minimalne wartości oporu przewodzenia ciepła. 19
Pomocnicze środki konstrukcyjne ➀ ➁ ➂ ➅ ➀ ➁ ➂ ➃ ➃ ➄ ➅ ➄ ➆ ➇ ➂ ➆ ➇ ➀ Kotew z drutu ➁ Oblicówka ➂ Styrodur ➃ Warstwa izolacyjna ➄ Hydroizolacja ➅ Mur ➆ Element termoizolacyjny ➇ Warstwa izolacyjna ➀ Oblicówka ➁ Styrodur ➂ Kotew z drutu ➃ Mur ➄ Warstwa izolacyjna ➅ Hydroizolacja ➆ Kotew konsolowa ➇ Styrodur Rys. 30: Przyłącze izolacji obwodowej do muru z izolacją rdzeniową. Rys. 31: Przyłącze izolacji obwodowej do muru z izolacją rdzeniową i kotwią konsolową. Zgodnie z EnEV roczne zużycie przez ogrzewane budynki energii pierwotnej zostało zredukowane. W gestii projektanta leży decyzja, jakie pojedyncze kroki należy podjąć w celu redukcji rocznego zużycia przez budynek energii pierwotnej. Dla metod izolacji w obszarze elementów budowlanych stykających się z gruntem możemy zatem jedynie wskazać zalecenia. Zgodnie z naszymi zaleceniami, przy wymiarowaniu ścian piwnic stykających się z gruntem należy przyjmować współczynnik 0,3 W/(m 2 K). Zaleca się wykonywanie izolacji obwodowej także w przypadku suteren nieogrzewanych. Przy zmianie użytkowania piwnicy, późniejsze docieplenie zewnętrzne możliwe jest tylko kosztem bardzo dużych nakładów, dlatego w rachubę wchodzi jedynie docieplenie od wewnątrz. W pomieszczeniach ze ścianami stykającymi się z gruntem, przy wietrzeniu zimnego pomieszczenia ciepłym i wilgotnym powietrzem w lecie występuje ryzyko tworzenia się wody kondensacyjnej na wewnętrznych powierzchniach zewnętrznych ścian piwnicy. Temperatura punktu rosy dla ciepłego, wilgotnego powietrza letniego może być wyższa niż temperatura ścian od strony pomieszczenia piwnicy, co powoduje wytrącanie się na nich wody, a w konsekwencji tworzenie się zagrzybienia z towarzyszącym zapachem stęchlizny. Tak więc dobra termoizolacja ścian umożliwia także poprawę technicznych warunków ochrony przed wilgocią. Tabela 4: Ochrona cieplna przykłady wykonania Konstrukcja Współczynnik U [W/(m 2.K)] Grubość warstwy izolacji [mm] Przykład Grub. [mm] Materiał konstrukcyjny nieocieplony ocieplony λ = 0,035 [W/(m. K)] λ = 0,040 [W/(m. K)] 1 2 3 4 5 300 Ściana betonowa 3,7 < 0,35 90 110 < 0,30 1) 110 1) 130 1) 20 Tynk zewnętrzny 1,8 < 0,35 80 100 365 Piaskowiec wapnisty KSL-12-1, 8-12 DF < 0,30 1) 100 1) 120 1) 15 Tynk wewnętrzny 20 Tynk zewnętrzny 1,8 < 0,35 80 100 300 Piaskowiec wapnisty Mz-12-1, 8-5 DF < 0,30 1) 100 1) 120 1) 15 Tynk wewnętrzny 20 Tynk zewnętrzny 2,0 < 0,35 90 110 300 Piaskowiec wapnisty Hbn-12-1, 8-20 DF < 0,30 1) 100 1) 120 1) 15 Tynk wewnętrzny 120 Posadzka betonowa 4,4 < 0,35 100 110 < 0,30 1) 110 1) 130 1) 1) Zalecenie 20
Pomocnicze środki konstrukcyjne 14.2 Wymiarowanie ze względu na zabezpieczenie przed wilgocią Położona od strony zewnętrznej termoizolacja z Styrodur w przypadku izolacji obwodowej stanowi konstrukcję funkcjonującą na zasadzie dyfuzji pary wodnej, gdyż opór dyfuzyjny poszczególnych warstw dla pary wodnej maleje w kierunku na zewnątrz, natomiast opór cieplny poszczególnych warstw w tym kierunku wzrasta. Wykonane od zewnątrz ocieplenie zewnętrznych elementów piwnic jest korzystne także pod względem ich ochrony przed wodą kondensacyjną. Powoduje to podwyższenie temperatury powierzchni po stronie wewnętrznej ścian w stosunku do elementów nie ocieplonych, co przyczynia się z kolei do podniesienia komfortu mieszkania. Ryzyko tworzenia się wody kondensacyjnej po wewnętrznej stronie ścian jest tu znikome. Jak widać z tabel 5 i 6, skraplanie się wody kondensacyjnej przy założonej izolacji obwodowej o całkowitej wartości współczynnika U 0,35 W/ (m 2 K) może wystąpić w niezakłóconej strefie ściany dopiero przy wilgotności względnej ponad 90 %. 14.3 Wybór typu izolacji w zależności od głębokości zabudowy Wraz ze wzrostem głębokości zabudowy wzrasta także parcie gruntu na płyty izolacyjne. Z uwagi na wysoką trwałą wytrzymałość naciskową materiału Styrodur, dopuszczenie budowlane nie zawiera żadnych ograniczeń co do głębokości zabudowy. Jednakże dla większych głębokości zaleca się odmiany Styrodur o wyższej wytrzymałości naciskowej. W tabeli 7 podano dopuszczalne głębokości zabudowy dla różnych typów Styrodur. Odnoszą się one do najbardziej niekorzystnego przypadku obciążenia spoczynkowe parcie gruntu dla piasku pylastego. Tabela 5: Zapobieganie skraplaniu się wody kondensacyjnej na ścianach piwnicy przy temperaturze powietrza we wnętrzu 20 C Zalecana grubość warstwy izolacji [mm] przy projektowaniu dla temperatur zewnętrznych: Wilgotność względna powietrza [%] 10 C 15 C 60 20 30 70 30 40 80 50 60 90 100 120 Tabela 6: Trwała wytrzymałość naciskowa i maksymalne głębokości zabudowy dla różnych typów Styrodur Typ izolacji Styrodur 3035 CS 4000 CS 5000 CS Dop. trwała wytrzymałość naciskowa w ciągu 50 lat przy 23 C, kpa przy odkształceniu 2 % 130 180 250 Maks. głębokość zabudowy [m] 12 17 24 21