EMIR w polskim przedsiębiorstwie obowiązki i odpowiedzialność dla firm zawierających kontrakty pochodne

EMIR w polskim przedsiębiorstwie obowiązki i odpowiedzialność dla firm zawierających kontrakty pochodne Dr Remigiusz Stanek, Radca Prawny, Partner Zarządzający STANEK Legal Agnieszka Jurczak, Senior Consultant, FINALYSE Marcin Chlebus, Consultant, FINALYSE Warszawa 8 maja, 2014 1

Rozporządzenie EMIR Geneza, charakterystyka, charakter prawny regulacji oraz zakres obowiązywania 2

Charakterystyka EMIR EMIR European Market Infrastructure Regulation - Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej nr. 648/2012 w sprawie instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, kontrahentów centralnych i repozytoriów transakcji z dnia 4 lipca 2012 r. ( Rozporządzenie EMIR ) Kontekst i przyczyna wprowadzanych zmian wdrożenie zdecydowanych środków służących poprawie przejrzystości i nadzoru regulacyjnego w skali międzynarodowej nad kontraktami pochodnymi będącymi przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym Cel Rozporządzenia EMIR ograniczenie ryzyka kredytowego kontrahenta i ryzyka operacyjnego, zwiększenie wiedzy nadzorcy w zakresie skali i typów zawieranych transakcji oraz ograniczenie ryzyka systemowego Charakter przepisów przepisy prawa znajdujące bezpośrednie zastosowanie na terytorium UE 3

Nowe wymogi dla banków w zakresie: Rozporządzenie EMIR jako ogniwo procesu regulacyjnego płynności definicji kluczowych rodzajów ryzyka kapitałów i funduszy własnych BASEL III CRD IV, CRR MIFID Zwiększenie przejrzystości rynków finansowych Zwiększenie przejrzystości rynku instrumentów pochodnych (Repozytoria transakcji) ograniczenie ryzyka kredytowego kontrahenta (wprowadzenie instytucji CCP) EMIR UCITS IV Wprowadzenie: Zwiększenie poziomu ochrony inwestorów systemu zarządzania ryzykiem w odniesieniu do portfeli inwestycyjnych procedur wykonywania zleceń klientów wdrożenia polityki Compliance ograniczenie ryzyka operacyjnego 4

Jedną z przyczyn wprowadzenia zmian brak regulacji i przejrzystości zawieranych transakcji na rynku OTC W wybuchu kryzysu światowego istotną rolę odegrały spekulacyjne bilateralne transakcje na derywatach kredytowych. Głównym zrealizowanym ryzykiem był brak transparentności i nadzoru nad rynkiem OTC Kontrahent 1 Kontrahent 2 Podczas szczytu Grupy G20 w roku 2009 w Pittsburghu zdecydowano, iż wszystkie wystandaryzowane kontrakty pochodne rozliczane będą poprzez kontrahenta centralnego, a wszystkie kontrakty pochodne zgłaszane do repozytorium transakcji Dodd - Frank (USA) EMIR (EOG) 5

Cele Rozporządzenia EMIR ograniczenie ryzyka kredytowego kontrahenta i operacyjnego poprzez centralne rozliczanie transakcji (NFC+ i FC) wymianę zabezpieczeń pomiędzy NFC+ i FC techniki mitygowania ryzyka (NFC, NFC+ i FC) zwiększenie wiedzy nadzorcy w zakresie skali i typów zawieranych transakcji poprzez obowiązek raportowania o wszystkich zawieranych transakcjach pochodnych ograniczenie ryzyka systemowego poprzez zapobieżenie niekontrolowanemu rozrostowi wolumenu transakcji o potencjalnie groźnych skutkach dla gospodarki UE i światowej 6

Charakter prawny Rozporządzenia EMIR (1/3) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej znajdujące bezpośrednie zastosowanie do porządku prawa krajowego - brak procesu transpozycji do krajowego systemu prawa Rozporządzenie EMIR stanowi ramy prawne i wymaga dla swojego praktycznego stosowania aktów wykonawczych niższego rzędu Regulacyjne Standardy Techniczne przygotowywane przez Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych i zatwierdzane przez Komisje Europejska jako akty wykonawcze Rozporządzenia EMIR: znajdują bezpośrednie zastosowanie do porządku prawa krajowego stanowią niezbędny mechanizm precyzujący wymogi Rozporządzenia EMIR oraz jego prawnego stosowania Ustawodawca krajowy zobligowany na mocy Rozporządzenia EMIR do wprowadzenia sankcji za niestosowanie lub niewłaściwe stosowanie Rozporządzenia przez podmioty objęte zakresem Rozporządzenia EMIR Podział kompetencji nadzorczych pomiędzy Komisją Nadzoru Finansowego oraz Europejskim Urzędem Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych 7

Charakter prawny Rozporządzenia EMIR (2/3) Podział kompetencji nadzorczych pomiędzy Komisją Nadzoru Finansowego oraz Europejskim Urzędem Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych: KNF jest organem nadzorującym kontrahentów finansowych oraz niefinansowych odnośnie wypełniania przez nich wymogów EMIR ESMA jest organem odpowiedzialnym za systemową kontrolę nad wdrożeniem Rozporządzenia EMIR jak również organem właściwym dla równoległego z KNF informowania o niektórych zaistniałych okolicznościach, o których mowa w Rozporządzeniu EMIR (art. 10 Rozporządzenia EMIR) 8

Charakter prawny Rozporządzenia EMIR (3/3) ESMA Inicjator G20 Rozporządzenie 648/2012 KNF FC / NFC 9

Zakres podmiotowy Rozporządzenia EMIR FC Kontrahenci Finansowi Kontrahenci instytucjonalni, działający i oferujący na terenie EOG usługi finansowe w oparciu o właściwe zezwolenia organów nadzoru, ściśle wymieni w Rozporządzeniu EMIR Zakres obowiązywania Rozporządzenia EMIR NFC + Kontrahenci Niefinansowi podlegający obowiązkowi rozliczania Kontrahenci niebędący kontrahentami finansowymi w rozumieniu Rozporządzenia EMIR, którzy przekroczyli progi rozliczeniowe, nakazujące przekazywanie zawartych przez nich transakcji do rozliczenia przez kontrahenta centralnego (CCP) NFC Kontrahenci Niefinansowi niepodlegający obowiązkowi rozliczania Kontrahenci niebędący kontrahentami finansowymi w rozumieniu Rozporządzenia EMIR 10

Wymogi EMIR w skrócie Raportowanie Raportowanie transakcji do RT (NFC i FC) => Włączając transakcje międzygrupowe Raportowanie informacji o zabezpieczeniach i wycenach do RT (NFC+ i FC) Raportowanie do nadzoru => Przejście NFC->NFC+ i NFC+->NFC => Wyłączenie wewnątrzgrupowe Centralne rozliczanie Wyłącznie podmioty NFC+ i FC Możliwość skorzystania z wyłączenia dla transakcji międzygrupowych EMIR Techniki ograniczania ryzyka (dla kontraktów z poza rynku regulowanego nierozliczanych centralnie) Potwierdzanie transakcji Uzgadnianie portfela Kompresja portfela (NFC, NFC+ i FC spełniające kryteria) Rozstrzyganie sporów (NFC i FC) Wycena instrumentów pochodnych (NFC+ i FC) Wymiana zabezpieczeń (NFC+ i FC) 11

KIEDY? CO? KTO? Obowiązek raportowania do RT (1/2) Wszyscy kontrahenci (NFC, NFC+, FC) Obowiązek można delegować do kontrahenta lub podmiotu trzeciego zgłoszenie pośrednie (brak zwolnienia z odpowiedzialności) Kontrakty giełdowe w praktyce będą raportowane przez CCP Brak wyłączenia dla transakcji wewnątrzgrupowych Kontrakty pochodne giełdowe (ETD) i pozagiełdowe (OTC) wyszczególnione w sekcji C punkty 4-10 Załącznika I do Dyrektywy 2004/39/WE MIFID Szczegółowe informacje na temat zawartego kontraktu, jego zmian i rozwiązania Obowiązek istnieje od 12/02/2014 Zgłaszanie musi nastąpić nie później niż w kolejnym dniu roboczym (T+1) po zawarciu kontraktu, jego zmianie lub rozwiązaniu + Obowiązek codziennego raportowania wycen oraz informacji o złożonych zabezpieczeniach przez NFC+ i FC od 12/08/2014 Informacje o zawarciu i modyfikacji kontraktów pochodnych mają być przechowywane przez co najmniej 5 lat po dacie rozwiązania kontraktu 12

Obowiązek raportowania do RT (2/2) Obowiązek raportowania wstecznego Backloading Kontrakty które dnia 16/08/2012 nie były rozliczone muszą być rozliczone w ciągu 90 dni od dnia istnienia obowiązku raportowego dla kontraktów nierozliczonych w dniu zaistnienia tego obowiązku Stan obecny kontraktów w momencie raportowania Informacje o wycenie i zabezpieczeniu od momentu rozpoczęcia raportowania (NFC+ i FC) 3 lata od dnia istnienia obowiązku raportowego dla kontraktów rozliczonych w dniu zaistnienia tego obowiązku Stan końcowy kontraktów Nie wymagana Informacja o wycenie i zabezpieczeniu Obowiązek codziennego raportowania (NFC+ i FC) Wyceny kontraktów Aktualna cena mark-to-market MID (ewentualnie mark-to-model jeżeli warunki rynkowe nie pozwalają na mark-to-market) Zabezpieczenia Wartość zabezpieczenia Czy zabezpieczenie na poziomie transakcji czy portfela W przypadku braku nowej transakcji, modyfikacji lub wcześniejszego wykupienia wymagane jest jedynie zaraportowanie uaktualnienia wycen i zabezpieczeń 13

Dodatkowe obowiązki raportowania Raportowanie do nadzoru NFC/NFC+ Przekroczenia przez podmiot niefinansowy wartości progowych (ESMA, KNF) Zakończenia przez podmiot niefinansowy okresu przekraczania wartości progowych (ESMA, KNF) ESMA http://www.esma.europa.eu/page/european-market-infrastructure-regulation-emir KNF https://www.knf.gov.pl/o_nas/wspolpraca_miedzynarodowa/unia/regulacje_i_dokumenty_powiaza ne/emir.html FC Raportowania niepotwierdzonych transakcji do nadzorcy (KNF) Raportowanie do nadzorcy sporów o wartości przekraczającej 15 mln EUR i trwający co najmniej 15 dni roboczych (KNF) NFC+ i FC Zamiar skorzystania z wyłączenia transakcji wewnątrzgrupowych z rozliczania i procedury wymiany zabezpieczeń (KNF) 14

KIEDY? CO? KTO? Obowiązek centralnego rozliczenia Kontrahenci niefinansowi przekraczający próg rozliczenia (NFC+) oraz kontrahenci finansowi (FC) Wyjątki: Fundusze emerytalne 3 letni okres wyłączenia Transakcje wewnątrzgrupowe po zaakceptowaniu przez organ nadzoru (KNF) Dokładny zakres instrumentów pochodnych jeszcze nie został ustalony przez ESMA ESMA będzie prowadziła publiczny rejestr klas instrumentów podlegających obowiązkowy centralnego rozliczenia Początek obowiązku nie wcześniej niż grudzień 2014 15

Techniki ograniczania ryzyka (1/3) Obowiązek EMIR NFC NFC+ / FC Terminowe potwierdzanie warunków transakcji Uzgadnianie portfela (rekonsyliacja) Kompresja portfela (tylko przy powyżej 500 nierozliczonych kontraktach z jednym kontrahentem) Procedura rozstrzygania sporów - CDS/IRS: T+3 do 31/08/2014 T+2 docelowo - Inne typy kontraktów: T+4 do 31/08/2014 T+2 docelowo - Raz na kwartał gdy jest więcej niż 100 nierozliczonych pozagiełdowych transakcji na instrumentach pochodnych z jednym kontrahentem - Raz na rok w przeciwnym wypadku - Dwa razy do roku - Może być pominięta w uzasadnionych przypadkach Procedura rozstrzygania sporów i procesy służące wcześniejszemu wykrywaniu sporów - CDS/IRS: T+2 do 28/02/2014 T+1 docelowo - Inne typy kontraktów: T+2 do 31/08/2014 T+1 docelowo - Raz na kwartał gdy jest mniej niż 50 nierozliczonych pozagiełdowych kontraktów z jednym kontrahentem - Raz na tydzień w przypadku 51 499 kontraktów - Codziennie dla 500 kontraktów i więcej - Dwa razy do roku - Może być pominięta w uzasadnionych przypadkach, ale bardziej rygorystyczne podejście niż dla NFC Procedura rozstrzygania sporów i procesy służące wcześniejszemu wykrywaniu sporów Wycena kontraktów BRAK OBOWIĄZKU Codzienna wycena kontraktów według wartości rynkowej lub z modelu od dnia 12/08/2014 i jej raportowanie Wymiana zabezpieczeń BRAK OBOWIĄZKU Procedury zarządzania ryzykiem wymagające wymiany zabezpieczeń, raportowanie zabezpieczeń 16

Techniki ograniczania ryzyka (2/3) Terminowe potwierdzanie transakcji Zatwierdzanie (potwierdzanie) w odpowiednim czasie warunków kontraktu pochodnego W stosownych przypadkach potwierdzenie elektroniczne Kontrahenci finansowi (FC) - procedury raportowania niepotwierdzonych transakcji do nadzorcy Uzgadnianie portfela Okresowe wzajemna weryfikacja danych zawartych i trwających kontraktów Procedury uzgodnione z kontrahentem Wczesne wykrywanie i rozstrzyganie sporów Szczegółowe procedury identyfikowania i rozstrzygania sporów np. uznania kontraktów, wycena instrumentu lub zabezpieczenia Procedura rejestrowania i monitorowania sporów Kontrahenci finansowi (FC) - raportowanie do nadzorcy sporów o wartości przekraczającej 15 mln EUR i trwający co najmniej 15 dni roboczych Kompresja portfela Tylko przy > 500 kontraktach pochodnych zawartych poza rynkiem regulowanym z jednym kontrahentem Redukcja ilości transakcji oraz łącznej wartości nominalnej Dwustronne lub wielostronne Procedury sprawdzania regularnie, co najmniej dwa razy w roku, możliwości dokonania kompresji portfela Procedury przeprowadzenia kompresji portfela Przy pominięciu przedstawienie racjonalnego wyjaśnienia 17

Techniki ograniczania ryzyka (3/3) Wycena (NFC+ i FC) Codzienna wycena aktywnych kontraktów Według wartości rynkowej ( mark-to-market ), w przypadku gdy warunki rynkowe uniemożliwiają dokonanie takiej wyceny rzetelna i ostrożnościowa wycena w oparciu o model ( mark-to-model ) Wymiana zabezpieczeń (NFC+ i FC) Procedury zarządzania ryzykiem z uwzględnieniem terminowej, precyzyjnej i odpowiednio wyodrębnionej wymiany zabezpieczeń Typy zabezpieczeń: pieniądze, złoto, obligacje rządowe, tylko o wysokim stopniu płynności Dokładny termin wprowadzenia obowiązku wymiany zabezpieczeń nieznany Obowiązek wymiany zabezpieczeń może zostać zniesiony dla transakcji wewnątrzgrupowych (warunki zdefiniowane w Art. 11 (6) (10) rozporządzenia EMIR) Obowiązek powiadomieni KNF o zamiarze skorzystania z wyłączenia co najmniej 30 dni przed skorzystaniem z wyłączenia KNF w ciągu 30 dni może wyrazić sprzeciw, jeżeli warunki nie zostały spełnione 18

Implementacja Raportowanie, techniki ograniczania ryzyka, transakcje wewnątrzgrupowe 19

Analiza wpływu EMIR Pełne zrozumienie portfela Rodzaje produktów Kontrahenci (zewnętrzni czy wewnętrzni) Wolumen transakcji (NFC czy NFC+) Możliwości raportowania Analiza istniejącej infrastruktury IT (źródła danych, archiwizacja) Analiza danych (dostępność pól, mapowanie) Raportowanie we własnym zakresie czy delegowanie Umowy z kontrahentami, procedury, procesy Dokładny przegląd istniejących dokumentów 20

Prace implementacyjne Raportowanie do repozytorium transakcji (+ raportowanie wsteczne) Wybór sposobu raportowania Brak możliwości delegowania transakcji międzygrupowych do banku Archiwizacja: Informacje o kontraktach przez 5 lat po wygaśnięciu Pomiar poziomu zaangażowania w transakcjach poza rynkiem regulowanym - próg rozliczenia Stałe monitorowanie progu Klasyfikacja transakcji Techniki ograniczania ryzyka Procedury i procesy wewnętrzne Umowy/aneksy do umów z kontrahentami 21

Sposoby raportowania Raportowanie ręczne Raportowanie poprzez interfejs U2A Członkostwo w repozytorium transakcji Implementacja oprogramowania Raportowanie poprzez A2A Członkostwo w repozytorium transakcji Koszt implementacji Outsourcing / delegowania Delegowanie do kontrahenta lub komercyjny outsourcing Brak wymogu członkostwa w repozytorium transakcji 22

Raportowanie Dodatkowe informacje Pomimo delegowania raportowania odpowiedzialność przed nadzorem wciąż spoczywa na stronie transakcji Odpowiedzialność za poprawne i terminowe przekazanie raportu Odpowiedzialność za merytoryczną poprawność danych W przypadku raportowania przez kontrahenta (bank) możliwe jest sprawdzenie zaraportowanych transakcji do KDPW_TR poprzez uczestnictwo w RT jako Pośredni uczestnik raportujący Raportowanie transakcji międzygrupowych jedynie wewnętrznie lub przez komercyjny outsourcing Niezależnie od wybranego sposobu raportowania istnieje obowiązek ewidencji wszystkich zawartych kontraktów pochodnych oraz wszystkich zmian przez co najmniej 5 lat po dacie rozwiązania kontraktu 23

Raportowanie - Pierwsze kroki Uzyskanie kodu LEI (pre-lei) Np. poprzez KDPW, instrukcje oraz formularz rejestracyjny dostępny na stronie https://lei.kdpw.pl/ Wybór repozytorium transakcji (nie dotyczy delegowania/outsourcingu) DTCC Derivatives Repository Ltd. (DDRL) Krajowy Depozyt Papierów Wartosciowych S.A. (KDPW) Regis-TR S.A. UnaVista Limited CME Trade Repository Ltd. (CME TR) ICE Trade Vault Europe Ltd. (ICE TVEL) Wszystkie klasy aktywów Wszystkie klasy aktywów Wszystkie klasy aktywów Wszystkie klasy aktywów Wszystkie klasy aktywów Aktywa towarowe, kredytowe, akcyjne, stóp procentowych Uzyskanie członkostwa w RT (nie dotyczy delegowania/outsourcingu) Złożenie wniosku wraz z wymaganymi załącznikami Zawarcie umowy Pobranie i instalacja certyfikatów 24

Pomiar zaangażowania Progi rozliczeniowe 1 MLD EUR Kredytowe instrumenty pochodne 1 MLD EUR Akcyjne instrumenty pochodne 3 MLD EUR Instrumenty pochodne stopy procentowej 3 MLD EUR Walutowe instrumenty pochodne 3 MLD EUR Towarowych i innych kontraktów pochodnych OTC Klasyfikacja kontraktów Do progu liczone są tylko kontrakty, co do których nie można obiektywnie stwierdzić, że zmniejszają ryzyko bezpośrednio związane z daną działalnością () kontrahenta niefinansowego i jego grupy (Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) NR 149/2013) Proces/system wyliczania ekspozycji Łączna ekspozycja wszystkich niefinansowych podmiotów w grupie Oddzielne monitorowanie dla każdej z wyznaczonych klas aktywów Stałe monitorowanie 30 dniowej średniej wartości nominalnej Ostrzeganie przed przekroczeniem progu Powiadomienie KNF i ESMA jeżeli próg jest przekroczony któregokolwiek dnia 25

Techniki ograniczania ryzyka (1/2) Procedury Kontrahenci finansowi i kontrahenci niefinansowi, którzy zawierają kontrakt pochodny będący podmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym nierozliczany przez CCP zapewniają, z zachowaniem należytej staranności, wprowadzenie odpowiednich procedur i uzgodnień służących ocenie, monitorowaniu i ograniczania ryzyka operacyjnego i kredytowego kontrahenta Procesy Solidne, odporne i podlegające kontroli sformalizowane procesy służące uzgodnieniu portfeli, zarządzaniem ryzkiem powiązań oraz wczesnemu wykrywaniu sporów pomiędzy stronami i ich rozstrzyganiu, a także monitorowaniu wartości pozostających do uregulowania kontraktów. Potwierdzanie transakcji Uzgadnianie portfela Wczesne wykrywanie i rozstrzyganie sporów Kompresja portfela 26

Techniki ograniczania ryzyka (2/2) Umowy ISDA i protokoły ISDA pokrywają większość aspektów ryzyka kontrahenta, ale nie wszystkie Protokoły ISDA dla EMIR http://www2.isda.org/functional-areas/protocol-management/open-protocols/ Portfolio Reconciliation, Dispute Resolution & Disclosure Protocol Metodologia uzgadniania portfela, rozstrzyganie sporów NIE OBEJMUJE obowiązku kompresji, rejestrowania, monitorowania i eskalacji NFC Representation Protocol Klasyfikacja kontrahent Mechanizm powiadomienia kontrahenta o zmiane klasyfukacji 27

Techniki ograniczania ryzyka (3/3) Wycena (NFC+ i FC) Wykonana wewnętrznie lub outsourcing Wycena powinna być przeprowadzona przez jednostkę organizacyjną inną niż jednostka ponosząca ryzyko Zewnętrzna niezależna wycena znosi konflikt interesów Wymiana zabezpieczeń (NFC+ i FC) Przegląd istniejącej dokumentacji CSA/SCSA Wycena zabezpieczeń Wyliczanie początkowych i dodatkowych depozytów zabezpieczających Definicje limitów i ostrzeganie przed nieadekwatnym zabezpieczeniem 28

Transakcje wewnątrzgrupowe (1/2) Muszą być zaraportowane do repozytorium transakcji Wybór modelu raportowego: Pełne oddelegowanie raportowania do jednego przedsiębiorstwa w grupie Zdecentralizowany model z kilkoma liniami raportowania LEI potrzebny dla podmiotów w grupie po obu stronach transakcji Wygenerowanie UPI (Unique Product Identifier) i UTI (Unique Trade Identifier) Formaty UPI i UTI jeszcze nie zatwierdzone -> tymczasowe rozwiązania UPI: jedynym dopuszczalnym kodem przy raportowaniu do repozytorium jest tymczasowa taksonomia określona w RTS EMIR UTI: np. E02 + LEI strony generującej + UTI strony generującej, pozostałe możliwości w wytycznych EMIR Questions and Answers. 29

Transakcje wewnątrzgrupowe (2/2) Wyłączenie z centralnego rozliczenia (przy spełnieniu definicji transakcji wewnątrzgrupowej dla NFC/NFC+ z Art. 3 ) m.in. obaj kontrahenci objęci są w pełni tą samą konsolidacją podlegają właściwym procedurom z zakresu scentralizowanej oceny, pomiaru i kontroli ryzyka i Wyłączenie z obowiązku wymiany zabezpieczeń jeżeli procedury kontrahentów w zakresie zarządzania ryzykiem są odpowiednio solidne, rzetelne oraz stosowne do stopnia złożoności transakcji nie ma obecnie ani nie przewiduje się przeszkód dla szybkiego przenoszenia środków własnych lub spłaty zobowiązań między kontrahentami i Obowiązek podania do wiadomości publicznej informacji na temat zwolnienia z obowiązku wymiany zabezpieczeń 30

Nadzór KNF nad prawidłowym wdrożeniem regulacji EMIR w firmach Analiza zmian legislacyjnych oraz środki zaradcze Zasady ponoszenia odpowiedzialności przez firmy, sankcje administracyjne za niewdrożenie lub niewłaściwe wdrożenie Rozporządzenia EMIR 31

Zasady ponoszenia odpowiedzialności z tytułu obowiązku wdrożenia Rozporządzenia EMIR (1/3) Objęcie obowiązkiem Rozporządzenia EMIR: Wszystkie podmioty zawierające kontrakty pochodne, niezależnie od ich charakteru prawnego (osoby prowadzące działalność gospodarczą, spółki cywilne, spółki kapitałowe, spółki osobowe) Kontrakty pochodne oznacza instrument finansowy wymieniony w sekcji C pkt 4) 10) załącznika I do dyrektywy 2004/39/WE określony w art. 38 i 39 rozporządzenia (WE) nr 1287/2006 (wszelkie rodzaje kontraktów pochodnych, m.in. umowy forward, opcje) 32

Zasady ponoszenia odpowiedzialności z tytułu obowiązku wdrożenia Rozporządzenia EMIR (2/3) Realizacja obowiązków: Obowiązek raportowania ciąży na każdej firmie (NFC i NFC +) Zgodnie z art. 9 Rozporządzenia EMIR Kontrahent lub CCP podlegający obowiązkowi zgłaszania może przekazać dane o zawartym kontrakcie pochodnym oznacza to, że przekazanie tego obowiązku podmiotowi trzeciemu nie zwalnia firmy z ciążącej na niej odpowiedzialności za prawidłowe wykonanie tego obowiązku Zgodnie z Rozporządzeniem EMIR oraz Regulacyjnymi Standardami Technicznymi firmy zobowiązane są do realizacji również pozostałych obowiązków, min. obowiązku uzgadniania portfeli ze swoim kontrahentem z jednoczesną możliwością przekazania tego obowiązku podmiotowi trzeciemu do wykonania. Podobnie jak w przypadku raportowania transakcji przekazanie tego obowiązku podmiotowi trzeciemu nie zwalnia firmy z ciążącej na niej odpowiedzialności za prawidłowe wykonanie tego obowiązku 33

Zasady ponoszenia odpowiedzialności z tytułu obowiązku wdrożenia Rozporządzenia EMIR (3/3) Delegowanie obowiązku wynikającego z Rozporządzenia EMIR a dochowanie należytej staranności Dochowanie należytej staranności w zakresie: analizy podpisywanej dokumentacji pod kątem zawartych w niej obowiązków i uprawnień, w szczególności dotyczących podnoszenia roszczeń regresowych w stosunku do podmiotu wykonującego usługę raportowania o zawartych transakcjach oraz w zakresie pozostałych obowiązków zawartych w umowach ramowych i dodatkowych, ewentualnie odnoszących się wyłącznie do obowiązków EMIR zawieranych z podmiotem trzecim (np. bankiem) weryfikacji zawartej już dokumentacji pod kątem zawartych w niej obowiązków i uprawnień, w szczególności dotyczących podnoszenia roszczeń regresowych w stosunku do podmiotu wykonującego usługę raportowania o zawartych transakcjach oraz w zakresie pozostałych obowiązków zawartych w umowach ramowych i dodatkowych, ewentualnie odnoszących się wyłącznie do obowiązków EMIR zawieranych z podmiotem trzecim (np. bankiem) posiadania opinii prawnej o zgodności rozwiązań firmy z obowiązkami wynikającymi z Rozporządzenia EMIR 34

Zasady ponoszenia odpowiedzialności z tytułu obowiązku wdrożenia Rozporządzenia EMIR (3/3) Delegowanie obowiązku wynikającego z Rozporządzenia EMIR a dochowanie należytej staranności Dochowanie należytej staranności w zakresie: posiadania własnych wewnętrznych procedur, pomimo wyboru opcji delegowania/outsourcingu obowiązków wynikających z Rozporządzenia EMIR w przypadku delegowania/outsourcingu obowiązków wynikających z Rozporządzenia EMIR zagwarantowanie sobie możliwości weryfikacji i zmian w przypadku błędnego wykonywania obowiązków przez podmiot trzeci (kontrola nad procesem outsourcingu) 35

Podstawy prawne ponoszenia odpowiedzialności z tytułu obowiązku wdrożenia Rozporządzenia EMIR Rozporządzenie EMIR obliguje państwa członkowskie do nakładania kar finansowych na podmioty niewywiązujące się z wdrażania wymogów Rozporządzenia EMIR W brzmieniu nadanym projektem ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw art. 173 b mówi, iż: Na kontrahentów niefinansowych, w rozumieniu rozporządzenia 648/2012, którzy nie wykonują lub nienależycie wykonują obowiązki, o których mowa w tytule II rozporządzenia 648/2012, Komisja może nałożyć karę pieniężną w wysokości do 10% przychodu wykazanego w ostatnim zbadanym sprawozdaniu finansowym, nie większą jednak niż 1 000 000 zł, a w przypadku braku obowiązku sporządzania sprawozdania finansowego karę pieniężną do wysokości 500 000 zł 36

Komisja Nadzoru Finansowego organ nadzoru w zakresie wykonywania obowiązków Rozporządzenia EMIR Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) nowy organ kontrolny dla przedsiębiorców Zgodnie z projektem zmiany ustawy o nadzorze nad rynkiem kapitałowym, przedsiębiorstwa w zakresie kontroli realizacji obowiązków wynikających z Rozporządzenia EMIR znajdą się pod nadzorem KNF Kompetencje KNF inicjowanie postępowań wyjaśniających nakładanie kar administracyjnych za nieprzestrzeganie lub nienależyte przestrzeganie wymogów Rozporządzenia EMIR 37

Odpowiedzialność członków zarządu z tytułu niewdrożenia wymogów Rozporządzenia EMIR w przedsiębiorstwie Odpowiedzialność na zasadach art. 293 1 i 2 ksh (zawinione czyny członków władz) art. 293 2 ksh członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidator powinien przy wykonywaniu swoich obowiązków dołożyć staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności obowiązek prowadzenia polityki compliance polegającej na dochowaniu należytej staranności w zakresie wdrożenia w spółce wymogów Rozporządzenia EMIR Odpowiedzialność na zasadach art. 295 ksh (powództwo wspólnika) Odpowiedzialność na zasadach art. 299 ksh (odpowiedzialność członków zarządu) Odpowiedzialność na zasadach art. 300 ksh (odpowiedzialność na zasadach ogólnych) 38

Przydatne linki Strona ESMA dedykowana EMIR http://www.esma.europa.eu/page/european-market-infrastructure-regulation-emir Strona KNF dedykowana EMIR https://www.knf.gov.pl/o_nas/wspolpraca_miedzynarodowa/unia/regulacje_i_dokumenty_powiazane/em IR.html Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 648/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, kontrahentów centralnych i repozytoriów transakcji. http://eur-lex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=oj:l:2012:201:0001:0059:pl:pdf Rozporządzenie delegowane Komisji Europejskiej Nr 149/2013 z dnia 19 grudnia 2012 r. http://eur-lex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=oj:l:2013:052:0011:0024:pl:pdf ESMA Questions and Answers; Implementation of the Regulation (EU) No 648/2012 on OTC derivatives, central counterparties and trade repositories (EMIR); wersja /20-03-2014/. http://www.esma.europa.eu/system/files/2014-297_qa_vii_on_emir_implementation_20_march_14_0.pdf Prezentacja nie stanowi porady prawnej. Kancelaria STANEK Legal oraz Finalyse nie ponoszą odpowiedzialności za jakiekolwiek decyzje podjęte w oparciu o powyższe treści zamieszczone w niniejszej prezentacji. 39

Kontakt Analiza zmian legislacyjnych oraz środki zaradcze 40

Dr. Remigiusz Stanek, LL.M. Partner Zarządzający, Radca Prawny STANEK Legal Kancelaria Prawnicza ul. Klonowa 12/13, 00-591 Warszawa T +48 22 646 21 98 // M +48 604 264 450 remigiusz.stanek@stanek-legal.pl www.stanek-legal.pl Keve Mueller Partner Zarządzający, Dyrektor Główny CEE Finalyse keve.mueller@finalyse.com +36 1-354-18-90 www.finalyse.pl Agnieszka Jurczak Starszy konsultant, Finalyse agnieszka.jurczak@finalyse.com +48 691-959-935 www.finalyse.pl 41