Raport o sytuacji społeczno gospodarczej 2008
WSTĘP Za najważniejsze determinanty rozwoju miast w ostatnich latach uważa się globalizację, metropolizację i rozwój technologii. Czynniki te zmieniły perspektywę myślenia o rozwoju miasta, w tym miasta Leszna. Znacząco wzrosła konkurencja pomiędzy miastami o kapitał tworzący nowe miejsca pracy oraz o mieszkańców. Większego znaczenia oprócz akumulacji kapitału fizycznego nabrały takie czynniki wzrostu miast jak kapitał ludzki, kapitał społeczny i kapitał wiedzy. Wzmacnianie tych zasobów, dążenie do tworzenia powiązań i sprzężeń zwrotnych pomiędzy nimi będzie prowadzić do samowzmacniania gospodarki miasta, które poprzez wzrost endogeniczny może stać się siłą napędową współczesnego Leszna. Dlatego dane o mieście przygotowaliśmy w innym ujęciu, uwzględniającym podział na różne rodzaje kapitału akumulowanego w Lesznie. łatwi to obserwację i ocenę rozwoju miasta jako całości, a także jego poszczególnych elementów. Raport przygotowano na podstawie danych statystycznych GUS oraz badań i danych własnych Urzędu Miasta Leszna oraz podległych jednostek. Niestety cykl produkcji danych przez Urząd Statystyczny jest bardzo długi i ostatnie dane potrzebne do skonstruowania raportu za rok 2008 udało się pozyskać dopiero w listopadzie 2007 roku. Raport w całości został zamieszczony na stronie internetowej miasta www.leszno.pl w dziale informacje o mieście raporty i badania. Wszelkie uwagi i sugestie dotyczące raportu prosimy składać w Wydziale Promocji i Rozwoju, Beata Nawrocka, tel. 65 529 81 24, e-mail: nawrocka@leszno.pl Wydział Promocji i Rozwoju Urząd Miasta Leszna Wydział Promocji i Rozwoju 2
Spis Treści I. KAPITAŁ LUDZKI... 14 1. DEMOGRAFIA... 14 I.1.1. Przyrost naturalny... 16 I.1.2 Migracje... 18 I.1.3.Ludność wg wieku... 21 1.1.4.Struktura społeczno-zawodowa... 22 I.1.5 Trwanie życia... 24 I.1.6. Ludność wg wykształcenia... 24 I.2. EDUKACJA... 31 I.2.1 Wychowanie przedszkolne... 31 I.2.2 Szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne... 32 I.2.3. Skolaryzacja... 34 I.2.4. Komputeryzacja... 35 I.2.5. Szkolnictwo ponadpodstawowe i ponadgimnazjalne... 35 I.2.6. Szkolnictwo wyższe... 38 I.3. RYNEK PRACY... 40 I.3.1. Pracujący wg PKD... 40 I.3.2. Pracujący wg sektorów własności... 42 I.3.3. Pracujący wg statusu zatrudnienia... 43 I.4. BEZROBOCIE... 44 I.4.1 Liczba bezrobotnych... 44 I.4.2 Wskaźnik bezrobocia... 45 I.4.3. Struktura bezrobotnych wg wieku... 47 I.4.4. Struktura bezrobotnych wg wykształcenia... 51 I.5. PŁACE... 54 I.5.1 Zeznania podatkowe... 55 II. KAPITAŁ SPOŁECZNY... 58 II.1. SAMORZĄD TERYTORIALNY - RADA MIEJSKA... 59 II.1.1 Lokalna aktywność obywatelska... 59 II.2 ORGANIZACJE POZARZĄDOWE... 60 II.3. MEDIA LOKALNE... 61 II.4. BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE... 62 II.4.1 Policja... 62 II.4.2 Straż Miejska... 63 II.4.3 Straż pożarna... 63 II.5. KULTURA... 65 II.5.1 Biblioteki... 65 II.5.2. Imprezy kulturalne... 67 II.5.3. Działalność Miejskiego Ośrodka Kultury... 68 II.5.4 Miejskie Biuro Wystaw Artystycznych... 69 II.6 SPORT... 69 II.6.1. Obiekty sportowe... 69 II.6.2. Najważniejsze imprezy sportowe w 2008r.... 71 II.7 TURYSTYKA... 71 II.7.1. Miejsca noclegowe... 72 II.8. SŁUŻBA ZDROWIA... 77 II.8.1 Personel służby zdrowia... 77 II.8.2 Stan zdrowia mieszkańców Leszna... 78 II.9 POMOC SPOŁECZNA... 83 II.9.1 Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie... 83 Wydział Promocji i Rozwoju 3
II.9.2 Dodatki mieszkaniowe... 84 II.10 STAN ŚRODOWISKA NATURALNEGO... 86 II.10.1 Zanieczyszczenia gazowe... 87 II.10.2 Zanieczyszczenia pyłowe... 88 II.10.3 Oczyszczanie ścieków... 90 GOSPODARKA... 91 Powiązania leszczyńskich firm z otoczeniem (wyniki badania leszczyńskich firm)... 91 III. KAPITAŁ FIZYCZNY... 92 III.1. POWIERZCHNIA MIASTA... 92 III.1.1 Struktura powierzchni... 92 III.1.2 Obrót gruntami skomunalizowanymi... 93 III.1.3. Planowanie przestrzenne... 94 III.2. INFRASTRUKTURA... 95 III.2.1. Zaopatrzenie w wodę... 95 III.2.2 Kanalizacja... 97 III.2.3. Sieć gazowa... 98 III.2.4. Zieleń w mieście... 99 III.3. MIESZKANIA... 101 III.3.1 Zasoby mieszkaniowe... 101 III.3.2. Mieszkania oddane do użytku - 2008r.... 103 III.3.3 Działalność Miejskiego Zakładu Budynków Komunalnych... 105 III.4 TRANSPORT WEWNĘTRZNY... 105 III.4.1 Drogi... 105 III.4.2 Samochody... 106 III.4.3 Parkingi... 107 III.4.4 Komunikacja miejska... 108 III.5 GOSPODARKA... 108 III.5.1 Podmioty gospodarcze... 109 III.5.2. Nakłady inwestycyjne w przedsiębiorstwach... 111 III.5.3. Wartość brutto środków trwałych w przedsiębiorstwach... 113 III.5.4 Przychody... 114 III.5.5 Koszty... 115 III.5.6 Wyniki finansowe... 116 Tab. III.5.6.1... 116 III.5.7 Fundusz Poręczeń Kredytowych... 118 III.6. FUNDUSZE EUROPEJSKIE... 119 III.7 HANDEL... 120 III.7.1 Sklepy wg branży... 120 III.8 BUDŻET MIASTA LESZNA... 123 III.8.1 Dochody... 123 III.8.2 Wydatki... 124 IV. KAPITAŁ WIEDZY... 127 IV.1 SZKOŁY WYŻSZE... 127 IV.2 DZIAŁALNOŚĆ INNOWACYJNA... 130 IV.2.1 Działalność Centrum Innowacji i Transferu Technologii... 138 Wydział Promocji i Rozwoju 4
Leszno w rankingach w 2008r. Wykorzystanie funduszy unijnych - ranking Gazety Prawnej. Leszno zajęło drugie miejsce w Wielkopolsce. Leszno złożyło 21 projektów i zdobyło 70 636 300 złotych 1104,47 zł. na mieszkańca Miasta Najatrakcyjniejsze dla Biznesu ranking Forbes. Leszno w grupie miast do 100 tys. mieszkańców zajęło 7 miejsce w kategorii miasta najatrakcyjniejsze dla biznesu, 14 miejsce wśród liderów, 16 wśród miast najatrakcyjniejszych dla kapitału zagranicznego i (wzrost liczby nowo rejestrowanych spółek prawa handlowego w 2007r. w stosunku do 2006r.) O wynikach rankingu decydowała liczba nowo rejestrowanych spółek prawa handlowego pomniejszona o liczbę upadłości i likwidacji. Miasta podzielono na trzy grupy: od 300 tys. mieszkańców, od 100 tys. do 300 tys. mieszkańców i poniżej 100 tys. mieszkańców. Ranking samorządów ze względu na nadwyżkę operacyjną Leszno zajęło 14 miejsce wśród miast na prawach powiatu 359,33 zł na osobę. (ranking Wspólnoty) Ranking samorządów Rzeczpospolitej, Leszno zajęło 21 miejsce wśród 50 miast na prawach powiatu. Na 100 możliwych punktów Leszno uzyskało 52,57 Kryteria: sytuacja finansowa zarządzanie Wydatki inwestycyjne samorządów na infrastrukturę techniczną (ranking Wspólnoty) wydatki wyrażone w cenach stałych z 2007r. w przeliczeniu na 1 mieszkańca, liczone jako średnia z ostatnich trzech lat 2005-2007. Leszno zajęło 15 miejsce wśród 50 miast na prawach powiatu Wydział Promocji i Rozwoju 5
Syntetyczne wskaźniki rozwoju gospodarczego ( na podstawie publikacji Urzędu Statystycznego w Poznaniu Sytuacja społecznogospodarcza powiatów województwa wielkopolskiego w latach 2000-2005) Opracowanie na podstawie, którego przeprowadzono analizę ukazuje się w cyklu kilkuletnim, dlatego ostatnie dostępne informacje pochodzą z 2005r. Dla pokazania poziomu rozwoju miast wykorzystywane są syntetyczne mierniki umożliwiające kompleksowe uwzględnienie wielu dziedzin życia. Miary syntetyczne uzyskiwane są poprzez agregację wielu danych charakteryzujących badane zjawisko. W przedstawionym badaniu jako ostateczny zbiór zmiennych przyjęto 36 cech: Demografia - ludność na 1 km2 powierzchni ogólnej, - ludność w miastach w % ogółu ludności, - współczynnik dynamiki demograficznej (stosunek liczby urodzeń żywych do liczby zgonów), - przyrost naturalny na 1000 ludności, -saldo migracji na pobyt stały na 1000 ludności; Środowisko - odpady komunalne zebrane przez zakłady oczyszczania na 1 mieszkańca w kg, - ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w % ludności ogółem, Infrastruktura techniczna i mieszkania - sieć rozdzielcza wodociągowa na 100 km2 w km, - zużycie wody z sieci na 1 mieszkańca w m3, - drogi publiczne powiatowe i gminne na 100 km2 w km, - drogi publiczne powiatowe i gminne o twardej nawierzchni na 100 km2 w km, - mieszkania oddane do użytkowania na 1000 ludności, - przeciętna liczba izb w mieszkaniu, Rynek pracy - pracujący w przemyśle i budownictwie w % pracujących ogółem, - pracujący w usługach nierynkowych w % pracujących ogółem, - przeciętne zatrudnienie na 1000 ludności, - przeciętne zatrudnienie w sektorze prywatnym w % ogółem, - przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto w zł, - bezrobotni pozostający bez pracy 12 miesięcy i więcej w % bezrobotnych ogółem, - bezrobotni w wieku do 25 lat w % bezrobotnych ogółem, - stopa bezrobocia rejestrowanego w %, Podmioty gospodarki narodowej osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na 10 tys. ludności spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego w % spółek ogółem, - produkcja sprzedana przemysłu na 1 mieszkańca w zł Usługi - liczba ludności na 1 aptekę, - liczba ludności na 1 placówkę biblioteczną, - czytelnicy bibliotek publicznych na 1000 ludności, - księgozbiór bibliotek publicznych na 1000 ludności, - wypożyczenia księgozbioru bibliotek publicznych na 1 czytelnika, - miejsca noclegowe na 10 tys. ludności, - korzystający z noclegów na 1000 ludności, - turyści zagraniczni korzystający z turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania w % korzystających ogółem, - stopień wykorzystania miejsc noclegowych w %, Budżety powiatów - dochody własne budżetów powiatów i miast na prawach powiatu na 1 mieszkańca w zł, Wydział Promocji i Rozwoju 6
- wydatki budżetów powiatów i miast na prawach powiatu na 1 mieszkańca w zł, - wydatki inwestycyjne budżetów powiatów i miast na prawach powiatu w % wydatków ogółem, Miernik syntetyczny przyjmuje wartość od 0 do 1. Wysokie wartości miernika świadczą o wysokim poziomie społeczno-gospodarczym. Wskaźnik syntetyczny 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Średnia 2000-2005 Leszno 0,670 0,652 0,676 0,704 0,700 0,673 0,679 Województwo wielkopolskie średnia arytmetyczna 0,473 0,476 0,481 0,487 0,489 0,484 0,482 Wartości syntetycznych wskaźników poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego 0,750 0,700 0,650 0,670 0,652 0,676 0,704 0,700 0,673 0,600 0,550 0,500 0,450 0,473 0,476 0,481 0,487 0,489 0,484 0,400 0,350 0,300 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Leszno Wojew ództw o w ielkopolskie - średnia arytmetyczna Przeciętny wskaźnik poziomu rozwoju gospodarczego dla województwa wielkopolskiego wynosił w latach 2000-2005 - 0,482. Powiat leszczyński osiągnął średnią wartość na poziomie 0,486, a miasto Leszno 0,679; w obu przypadkach jest to wartość wyższa od średniego poziomu dla całego województwa. Wykorzystując metody delimitacji i grupowania obiektów, otrzymujemy cztery grupy powiatów o różnym poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego: I grupa najwyższy poziom, II grupa średni poziom, III grupa niski poziom, IV grupa najniższy poziom. Wydział Promocji i Rozwoju 7
Pozycja miasta Leszna i powiatu leszczyńskiego w latach 2000-2005 pod względem poziomu rozwoju społeczno gospodarczego Grupa 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Średnia 2000 2005 Leszno Leszno Leszno Leszno Leszno Poznań Leszno Poznań Poznań Poznań Poznań Poznań Leszno Poznań I Konin Konin Konin Konin Konin Konin Konin Kalisz Kalisz Kalisz Kalisz Kalisz Poznański Kalisz Poznański Poznański Poznański Kalisz Poznański Szamotulski Poznański Poznański Szamotulski Szamotulski Szamotulski Szamotulski Gostyński Szamotulski Szamotulski Leszczyński Międzychodzki Śremski Śremski Chodzieski Grodziski Grodziski Gostyński Grodziski Chodzieski Gostyński Śremski Śremski Śremski Wolsztyński Gostyński Rawicki Leszczyński Kępiński Nowotomyski Wolsztyński Nowotomyski Obornicki Nowotomyski Chodzieski II Międzychodzki Wolsztyński Chodzieski Leszczyński Leszczyński Grodziski Leszczyński Chodzieski Gostyński Wągrowiecki Gnieźnieński Kępiński Nowotomyski Leszczyński Gnieźnieński Międzychodzki Pilski Chodzieski Gnieźnieński Gostyński Nowotomyski Obornicki Gnieźnieński Obornicki Śremski Śremski Międzychodzki Międzychodzki Krotoszyński Leszczyński Średzki Pilski Wolsztyński Krotoszyński Gnieźnieński Nowotomyski Gostyński Kościański Gnieźnieński Nowotomyski Grodziski Wolsztyński Rawicki Obornicki Międzychodzki Pleszewski Wągrowiecki Obornicki Obornicki Grodziski Kępiński Pleszewski Krotoszyński Kościański Średzki Kępiński Wolsztyński Kościański Rawicki Grodziski Krotoszyński Wolsztyński Krotoszyński Kościański Rawicki Ostrzeszowski Obornicki Chodzieski Gnieźnieński Rawicki Wrzesiński Złotowski Koniński Międzychodzki Pilski Pilski Pilski Ostrowski Wrzesiński Wrzesiński Rawicki Rawicki Jarociński Kościański III Pilski Pilski Ostrowski Ostrzeszowski Pleszewski Kępiński Wągrowiecki Złotowski Krotoszyński Jarociński Słupecki Ostrzeszowski Średzki Koniński Średzki Wągrowiecki Kościański Kępiński Ostrzeszowski Ostrzeszowski Słupecki Koniński Jarociński Krotoszyński Jarociński Ostrowski Pleszewski Kępiński Słupecki Pleszewski Wrzesiński Ostrzeszowski Wągrowiecki Słupecki Średzki Ostrowski Kościański Ostrowski Jarociński Kolski Ostrowski Średzki Złotowski Jarociński Wągrowiecki Ostrowski Złotowski Koniński Wrzesiński Wrzesiński Pleszewski Słupecki Wrzesiński Czarnkowskotrzcianecki Czarnkowskotrzcianecki Turecki Czarnkowskotrzcianecki Czarnkowskotrzcianecki Czarnkowskotrzcianecki Czarnkowskotrzcianecki Czarnkowskotrzcianecki Koniński Średzki Kolski Wągrowiecki Koniński Koniński Złotowski Kolski Ostrzeszowski Złotowski Złotowski Kolski Słupecki Pleszewski Jarociński Kolski IV Kaliski Kaliski Kaliski Turecki Turecki Kolski Kolski Słupecki Turecki Turecki Kaliski Turecki Turecki Kaliski Kaliski Kaliski Wydział Promocji i Rozwoju 8
Powiaty o najwyższym poziomie syntetycznych wskaźników rozwoju społeczno-gospodarczego 0,750 0,700 0,650 0,600 0,550 0,500 0,450 0,400 0,350 0,300 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Średnia 2000-2005 Kalisz Konin Poznań Powiat poznański Leszno Miasta na prawach powiatu w latach 2000 2004 nie zmieniły swej pozycji w ramach grupy; pierwszą lokatę zajmowało Leszno, następnie Poznań, Konin i Kalisz. W 2005r. pierwszą lokatę zajął Poznań, a na czwartym miejscu (przed Kaliszem) uplasował się powiat poznański. Dla trzech pozostałych powiatów odnotowano wzrost wartości wskaźników syntetycznych, co świadczy o podwyższeniu poziomu rozwoju. W Poznaniu wskaźnik syntetyczny w porównaniu z 2000r. zwiększył się o 0,065 (o 10,2%), w powiecie poznańskim o 0,039 (o 7,1%), a w Lesznie o 0,004 (o 0,5%). Zwiększenie wartości miernika syntetycznego spowodowane było wzrostem wskaźników grupowych, największym w dziedzinie środowisko (o 0,317, tj. o 211,1% w Poznaniu; o 0,267, tj. o 95,7% w Lesznie i o 0,102, tj. o 27,1% w powiecie poznańskim), demografia (o 0,103, tj. o 26,4% w Poznaniu i o 0,105, tj. o 19,6% w powiecie poznańskim. W latach 2000 2004 pierwszą lokatę wśród powiatów o najwyższym poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego zajmowało Leszno, które miało najwyższe wskaźniki grupowe w dziedzinie demografia (0,646 w 2000 r.; 0,663 w 2001 r.; 0,648 w 2002 r.; 0,622 w 2003 r.; 0,631 w 2004 r.). Wydział Promocji i Rozwoju 9
Leszno na tle wybranych miast Wielkopolski Poniższa tabela zawiera wybrane dane statystyczne przedstawiające Leszno na tle porównywalnych miast Wielkopolski. Przedstawione wskaźniki pokazują wysoką pozycję Leszna. Wyszczególnienie Leszno Ostrów Wlkp. Piła Kalisz Ludność ogółem 64 142 72 368 74 735 107 140 Studenci na tys. mieszkańców 108,2 9,9 49,9 80,2 Uczniowie przypadający na 1 komputer w szkołach podstawowych i gimnazjach 15 18 19 20 Wypożyczenia księgozbioru na 1 czytelnika w woluminach 26,7 14,2 20,6 19,1 Pracujący w głównym miejscu pracy na tys. mieszkańców 402,0 286,0 345,0 311,5 Wskaźnik bezrobocia w powiatach 5,3* 8,6 7,4 5,9* Przestępstwa w powiatach 3342* 3 583 4 257 6457* w tym kryminalne 1 801 2 202 3 007 3 996 * powiat grodzki i ziemski Wydział Promocji i Rozwoju 10
LESZNO W SKRÓCIE KAPITAŁ LUDZKI DEMOGRAFIA W 2008r. w Lesznie mieszkało 64 142 osoby. Przyrost naturalny nadal był dodatni i wynosił 2,6 promila, natomiast zanotowano ujemne saldo migracji 93 osób. EDUKACJA Do 21 przedszkoli istniejących w mieście uczęszczało 2 231 dzieci. (92,46% populacji). W 11 szkołach podstawowych uczyło się 3 858 uczniów, a w 11 gimnazjach 2 328 gimnazjalistów. W ramach szkolnictwa ponadpodstawowego i ponadgimnazjalnego działało 68 szkół, do których uczęszczało 9 023 uczniów. Na 3 uczelniach wyższych studiowało 6 939 studentów. RYNEK PRACY Ogółem w Lesznie było 22 991 osób pracujących (w jednostkach zatrudniających więcej niż 9 osób, wg faktycznego miejsca pracy). Najwięcej osób, w tej grupie firm, pracowało w przetwórstwie przemysłowym: 38,6% ogółu pracujących. W 2008r. zmniejszała się liczba bezrobotnych (do 1 596 osób z terenu Leszna). Wskaźnik bezrobocia kształtował się na poziomie 5,0% i był niższy od wskaźnika dla kraju o 4,5 pkt. W ostatnich latach zmieniła się struktura bezrobotnych wg wieku zmniejszył się udział najmłodszych bezrobotnych z 32 do 18%, natomiast wzrósł z 20 do 28 % udział bezrobotnych w wieku 45-54 lat. Zwiększyła się też grupa najstarszych bezrobotnych powyżej 54 lat z 1 do 9%. Nastąpił wzrost procentowego udziału osób z wykształceniem wyższym ( z 4 do 14%) oraz średnim ogólnokształcącym ( z 7 do 10%) w ogólnej liczbie bezrobotnych. Spadł natomiast udział bezrobotnych z wykształceniem zasadniczym zawodowym (z 37 do 26%). PŁACE Przeciętne wynagrodzenie brutto w Lesznie w 2008 r. wynosiło 2 490 zł, w porównaniu z rokiem ubiegłym wzrosło o 9,4%. Najwyższe było w pośrednictwie finansowym, natomiast najniższe w sekcji hotele i restauracje. Średnia płaca w Lesznie była o 454 zł niższa od wynagrodzenia w kraju. Wydział Promocji i Rozwoju 11
KAPITAŁ SPOŁECZNY AKTYWNOŚĆ OBYWATELSKA W Lesznie zarejestrowanych było 188 organizacji pozarządowych(wzrost o 8 w porównaniu z poprzednim rokiem). BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE W 2008r. zanotowano w rejonie Leszna (Leszno i powiat leszczyński) 3 342 przestępstwa (o 20 mniej niż w poprzednim roku). Wykrywalność przestępstw ogółem w regionie leszczyńskim jest stosunkowo wysoka i wynosi 80,7% (dla kraju jest to wskaźnik 65,9%). Straż pożarna wzywana była do 280 pożarów. KULTURA Liczba wypożyczeń na 1 czytelnika wynosiła 26,7 wolumina. Wskaźnik ten jest znacznie wyższy od wskaźnika dla miast Wielkopolski, dla których wynosił 21 woluminów. TURYSTYKA Z noclegów w Lesznie skorzystało w 2008r. 16 855 turystów (wzrost o 1 429 osób w porównaniu z rokiem poprzednim). 22% stanowili turyści zagraniczni. Pokoje w 5 obiektach noclegowych były wykorzystane w 55,9 %. POMOC SPOŁECZNA Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej w 2008r. spadła. Jednak znacznie wzrosła kwota wypłaconych zasiłków o 24% wzrost w porównaniu z 2007r. KAPITAŁ FIZYCZNY INFRASTRUKTURA Długość czynnej sieci rozdzielczej (wodociągowej) wynosiła 158,3 km o 3,9 km więcej niż w roku 2007. Zużycie wody na 1 mieszkańca spadło do poziomu 31,5 m 3 w 2008r. Długość czynnej sieci kanalizacyjnej wynosiła 172,4 km (o 4,4 km więcej niż w 2007r.). Ilość ścieków odprowadzanych z podmiotów gospodarczych w ostatnim roku spadła do poziomu 889 tys. m 3. Długość sieci gazowej w Lesznie wzrasta. Na koniec 2008r. było 190,77 km sieci ( o 3,46 km więcej w porównaniu z rokiem poprzednim). Wydział Promocji i Rozwoju 12
W 2008r. oddano do użytku wyjątkowo dużo mieszkań - 338 (o 179 więcej niż w roku poprzednim). Ogólna długość dróg w Lesznie wynosi 209,3 km z tego prawie 69% stanowią drogi gminne. W 2007r. liczba samochodów zarejestrowanych na prywatnych właścicieli wzrosła w porównaniu z rokiem poprzednim o 1 880 pojazdów. GOSPODARKA W Lesznie działa 8 733 firm (o 150 więcej niż w roku 2007). 97,5% to firmy prywatne. Najwięcej jest firm zatrudniających do 9 osób 93,5% ogółu podmiotów Finanse przedsiębiorstw Wysokość nakładów inwestycyjnych po gwałtownym wzroście w 2006r, w 2007r. spadła do 120,3 mln zł., by w 2008r. znów wzrosnąć do przeszło 160 mln. Zarówno przychody jak i koszty leszczyńskich firm z roku na rok rosły. W analizowanych latach 2003-2008 osiągane przychody były wyższe od ponoszonych kosztów. BUDŻET MIASTA LESZNA Dochody w budżecie miasta Leszna wyniosły 38 486 650 zł.- dochody własne stanowią 53% ogółu dochodów. Spośród ogółu wydatków (246 068 967 zł.) 23% stanowią wydatki majątkowe. KAPITAŁ WIEDZY (dane będą dostępne w II połowie stycznia) DZIAŁALNOŚĆ INNOWACYJNA Nakłady na działalność innowacyjną w leszczyńskich przedsiębiorstwach wyniosły 30 mln zł. Wzrosła liczba firm (w systemie REGON) sklasyfikowanych wg zawartości B+R z 607 w 2006r. do 656 w roku 2008. Wydział Promocji i Rozwoju 13
I. KAPITAŁ LUDZKI Termin kapitał ludzki jest pojęciem oznaczającym zasób wiedzy, umiejętności oraz potencjału zawartego w każdym człowieku i w społeczeństwie jako całości, określającym zdolności do pracy, adaptacji do zmian w otoczeniu oraz możliwości tworzenia nowych rozwiązań 1. W ramach analizy kapitału ludzkiego w Lesznie prezentujemy następujące zagadnienia: demografia edukacja rynek pracy płace 1. DEMOGRAFIA W 2008r. w Lesznie mieszkały 64 142 osoby. W porównaniu z rokiem poprzednim liczba ludności nieznacznie wzrosła o 85 osób. Utrzymała się tendencja wzrostowa zanotowana również w 2007r. Wyjątkiem był 2006r., w którym wystąpił niewielki spadek liczby ludności, według prognoz stały spadek liczby ludności Leszna ma się zacząć od 2015r. W 2008r. więcej było wśród mieszkańców Leszna kobiet. Wskaźnik feminizacji wynosił 52,5%. Na 1 km 2 powierzchni miasta przypadało 2 011 osób. Tab. I.1.1 Ludność wg faktycznego miejsca zamieszkania 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 ogółem 63 557 63 634 63 663 63 787 63 970 63 955 64 057 64 142 mężczyźni 30 456 30 407 30 382 30 416 30 490 30 453 30 443 30 481 kobiety 33 101 33 227 33 281 33 371 33 480 33 502 33 614 33 661 Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Bank danych Regionalnych 1 Definicja za Ministerstwem Rozwoju Regionalnego Program Operacyjny Kapitał Ludzki Wydział Promocji i Rozwoju 14
Ludność Leszna w latach 2001-2008 Ogółem Mężczyźni Kobiety 63 310 63 634 63 663 63 787 63 970 63 955 64 057 64 142 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Prognoza ludności (w tys.) Leszno 2003-2030 66 64 62 60 58 63,7 64,1 64,4 64,2 63,2 61,6 59,1 56 2003 2005 2010 2015 2020 2025 2030 Prognoza GUS, na lata 2003-2030 (opracowana na wynikach spisu ludności z 2002 r. i opublikowana przez GUS w 2004 r.), bazująca na założeniu o postępującym spadku urodzeń, wobec obserwowanych dynamicznych zmian społecznoekonomicznych, straciła na aktualności. Wydział Promocji i Rozwoju 15
W 2006 roku zostały podjęte przez GUS prace nad nową prognozą ludności, której założenia uwzględniają zmiany w przebiegu procesów demograficznych obserwowanych w ostatnich latach. Niestety nie pokazuje ona danych dla miasta, dlatego przedstawiamy poniższą prognozę dla miast Wielkopolski Prognoza ludności w miastach Wielkopolski w tys. 1918,0 1914,7 1911,6 1908,6 1896,0 1881,9 1857,0 1818,0 1770,8 2007 2008 2009 2010 2015 2020 2025 2030 2035 Prognoza zakłada stały spadek liczby ludności w miastach Wielkopolski. I.1.1. Przyrost naturalny Przyrost naturalny określany jest jako różnica pomiędzy urodzeniami a zgonami. Tab. I.1.1.1 Demografia w Lesznie Lata Małżeństwa Urodzenia Zgony Przyrost naturalny Przyrost naturalny na tys. mieszkańców 2001 356 583 523 60 1,0 2002 344 574 467 107 1,7 2003 371 635 522 113 1,8 2004 342 601 496 105 1,7 2005 370 652 570 82 1,3 2006 380 634 568 66 1,0 2007 459 633 538 95 1,5 2008 421 733 566 167 2,6 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Wydział Promocji i Rozwoju 16
W ostatnich latach liczba zawieranych w Lesznie małżeństw wzrastała, w roku 2008 nieznacznie spadła utrzymując się na poziomie powyżej 400 małżeństw. Nastąpił wyjątkowo duży wzrost liczby urodzeń 733 urodzenia, o 100 więcej niż w roku poprzednim. Pomimo wzrostu liczby zgonów o 28, przyrost naturalny był dodatni i wynosił 167 osób. Tak dużego przyrostu wynoszącego na tysiąc mieszkańców 2,6 promila nie było w Lesznie od początku lat 90-tych. Przyrost naturalny w Lesznie w latach 2000-2008 800 700 600 500 400 300 200 100 0 2000 2001 2002 2003 2004 Urodzenia Zgony Przyrost naturalny 2005 2006 2007 2008 W miastach Wielkopolski przyrost naturalny był niższy - 1,9, natomiast dla całego województwa wynosił 2,9. Przyrost naturalny w 2008r. w 2,6 1,9 2,9 Leszno Miasta Wielkopolski Wielkopolska Wydział Promocji i Rozwoju 17
W skali kraju od 2002 do 2005 roku notowano ujemny przyrost naturalny. Natomiast w ostatnich dwóch latach liczba urodzeń przewyższyła liczbę zgonów. W przeliczeniu na 1000 mieszkańców przyrost naturalny w Polsce wynosił 0,9 (tak jak w roku poprzednim). I.1.2 Migracje Migracje to przemieszczanie się ludności między różnymi miejscami zamieszkania. Migracje wewnętrzne oznaczają zmianę miejsca zamieszkania w granicach Polski, natomiast migracje zewnętrzne to ruch ludności między Polską, a innymi krajami. Saldo migracji stanowi różnicę między liczbą ludności napływającej, a liczbą ludności odpływającej z danego miejsca. Tab. I.1.2.1 Migracje w Lesznie Lata Saldo migracji Odpływ Napływ 2000 84 590 674 2001 274 547 819 2002 6 595 601 2003-47 741 694 2004 6 700 706 2005 51 675 726 2006-2 795 793 2007-110 864 754 2008-93 787 694 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Wydział Promocji i Rozwoju 18
Saldo migracji w Lesznie 300 250 200 150 100 50 0-50 -100-150 270 142 82 81 40 15-2 1999 2000 2001 2002 2003-40 2004 2005 2006 2007 2008-110 -93 Od trzech lat występuje w Lesznie ujemne saldo migracji. W 2008r. nastąpił zarówno wzrost liczby osób, które się z Leszna wymeldowały, jak i tych które na stałe wyjechały. Po 2006r., w którym widoczny był duży wzrost liczby osób wyjeżdżających za granicę, w ostatnim roku nastąpił spadek wymeldowujących się na stałe za granicę i jednoczesny nieznaczny spadek przybywających do nas spoza Polski. Wydział Promocji i Rozwoju 19
150 Migracje zagraniczne Leszno 2002-2008 111 100 50 0-50 34 19 12 12 0 59 42 34 22 10 14 3 4 2002-7 2003-9 2004 2005 2006 2007 2008-34 -30-37 -28-100 -101-150 wymeldowania zameldowania saldo migracji Z Leszna za granicę wymeldowały się 42 osoby, natomiast z zagranicy przyjechało do Leszna na pobyt stały 14 osób. Tab. I.1.2.2 Kierunki migracji (Leszno 2000-2008) 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Napływ ludności z 332 492 330 390 374 396 364 331 332 miast Napływ ludności ze 340 325 271 292 329 326 419 401 402 wsi Odpływ ludności do 264 256 270 307 277 268 282 318 319 miast Odpływ ludności na wieś 326 291 291 415 411 373 402 487 488 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Wydział Promocji i Rozwoju 20
550 Kierunki migracji z/do Leszna w latach 2000-2008 Napływ ludności z miast Napływ ludności ze wsi 500 Odpływ ludności do miast Odpływ ludności na wieś 450 400 350 300 250 200 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Od roku 2003 dominuje odpływ mieszkańców na wieś. Wynika to z ogólnopolskiej tendencji osiedlanie się na przedmieściach miast. Ruch ludności wg kierunków w ostatnim roku był prawie taki jak w roku 2007. W każdym kierunku liczba migrujących osób zwiększyła się o jedną osobę. I.1.3.Ludność wg wieku Tab. I.1.3.1 Struktura wiekowa mieszkańców Leszna w latach 2006-2008r. WIEK 2006 2007 2008 MĘŻCZYŹNI KOBIETY 0-4 lat 3 152 3 183 3 265 1 674 1 591 5-9 3 237 3 159 3 119 1 607 1 512 10-14 3 587 3 476 3 383 1 739 1 644 15-19 4 571 4 421 4 259 2 157 2 102 20-24 5 559 5 418 5 184 2 570 2 614 25-29 5 517 5 495 5 429 2 761 2 668 30-34 5 014 5 204 5 421 2 655 2 766 35-39 4 079 4 257 4 392 2 188 2 204 40-44 3 915 3 834 3 813 1 872 1 941 45-49 4 725 4 471 4 251 1 971 2 280 50-54 5 302 5 340 5 206 2 418 2 788 55-59 4 943 4 927 5 036 2 268 2 768 60-64 2 864 3 261 3 746 1 699 2 047 65 i więcej 7 490 7 611 7 638 2 902 4 736 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Wydział Promocji i Rozwoju 21
Struktura ludności Leszna wg wieku 6000 5500 5000 4500 4000 3500 3000 2500 2000 2006 2007 2008 W wyniku wyżu demograficznego z przełomu lat 70 i 80-tych obecnie najliczniej reprezentowana jest grupa z przedziału wieku od 25 do 29 lat. Wyż demograficzny występuje również w grupie osób od 50 do 54 lat. W ostatnich trzech latach widoczne jest przesuwanie się wyży do kolejnych przedziałów wiekowych. 1.1.4.Struktura społeczno-zawodowa Struktura społeczno-zawodowa mieszkańców określa udział poszczególnych grup mieszkańców wg wieku zdolności do pracy. Wiek produkcyjny dotyczy kobiet od 18 do 59 roku życia, natomiast dla mężczyzn jest to przedział od 18 do 64 lat. Tab. I.1.4.1 Struktura społeczno - zawodowa mieszkańców Leszna w 2008r. Wiek przedprodukcyjny (0-17 lat) Wiek produkcyjny (18-59/64 lata) Wiek poprodukcyjny 12 203 42 254 9 685 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Wydział Promocji i Rozwoju 22
W Lesznie osoby w wieku produkcyjnym stanowią 66% ogółu mieszkańców. Ludność w wieku poprodukcyjnym stanowi 15% ogółu Leszczynian. 19% ludności to osoby w wieku przedprodukcyjnym. Struktura jest taka sama jak w roku poprzednim. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Struktura społeczno - zawodowa mieszkańców Leszna w % 12 13 13 13 13 14 14 15 15 64 65 65 66 66 66 66 66 66 24 23 22 21 21 20 20 19 19 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 wiek przedprodukcyjny wiek produkcyjny wiek poprodukcyjny Od 2000 roku zauważalna jest tendencja spadkowa udziału osób w wieku przedprodukcyjnym (z 24% do 19%). Natomiast wzrósł udział osób w wieku produkcyjnym i utrzymał się przez ostatnie 5 lat na poziomie 66%. Udział osób w wieku poprodukcyjnym wzrósł z 12% do 15%. Zmiany te są rezultatem przemian demograficznych mały przyrost naturalny, wkraczanie w wiek produkcyjny roczników z wyżu demograficznego. Współczynnik obciążenia demograficznego, czyli liczba ludności w wieku nieprodukcyjnym przypadająca na 100 osób w wieku produkcyjnym wynosił w Lesznie 51,8 osoby (podobnie jak w latach ubiegłych). Dla kraju współczynnik ten wynosi 55,1osób. W skali kraju, struktura ludności Polski charakteryzuje się dużym udziałem grupy osób najstarszych w wieku poprodukcyjnym 16% oraz mniejszym niż w Lesznie udziałem osób w wieku produkcyjnym 65%. Najmłodsi Polacy stanowili 19% ogółu ludności. Wydział Promocji i Rozwoju 23
I.1.5 Trwanie życia Tab.I.1.5.1 Mężczyźni Kobiety Wyszczególnienie w wieku lat 0 15 30 45 60 0 15 30 45 60 POLSKA 71,26 56,89 42,63 29,08 17,89 79,96 65,53 50,78 36,31 23,09 Wielkopolska 71,79 57,42 43,07 29,30 17,89 79,90 65,47 50,73 36,22 22,91 Podregion leszczyński - miasta 71,9 57,5 43,1 29,1 17,4 79,4 65,1 50,5 36,1 22,9 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Od 1992 roku obserwuje się w kraju nieprzerwany wzrost średniej długości trwania życia. W 2008r. przeciętne trwanie życia w Polsce wynosiło 71,26 dla mężczyzn oraz 79,96 dla kobiet. W Wielkopolsce mężczyźni będą żyli trochę dłużej 71,79 kobiety natomiast będą żyły niewiele krócej 79,90. Podobnie sytuacja wygląda w miastach podregionu leszczyńskiego mężczyźni będą żyli 71,9 lat, a kobiety 79,4 lat. I.1.6. Ludność wg wykształcenia Wydział Promocji i Rozwoju 24
Na jakość kapitału ludzkiego miasta wpływa wykształcenie jego mieszkańców. Niestety Urząd Statystyczny nie posiada aktualnych danych dotyczących ludności według wykształcenia. Ostatnie dostępne dane pochodzą z Narodowego Spisu Powszechnego (2002r.). Ludność Leszna wg wykształcenia w 2002r. (dane wg Narodowego Spisu Powszechnego) Podstaw ow e i bez w ykształcenia szkolnego 24% Wyższe 13% Zasadnicze zaw odow e 23% Średnie 40% Wydział Promocji i Rozwoju 25
Struktura ludności wg wykształcenia (%) Leszno na tle Wielkopolski i Polski (Narodowy Spis Powszechny 2002r.) 60 58 55 56 50 40 30 20 10 10 13 9 9 8 9 33 30 40 25 33 32 28 24 23 21 20 15 17 16 17 0 Wyższe Policealne i średnie Zasadnicze zawodowe Podstawowe, bez wykształcenia i z nieustalonym wykształceniem Polska Wielkopolska Leszno Kalisz Ostrów Wlkp. Konin Na tle Polski, Wielkopolski i wybranych miast województwa struktura mieszkańców Leszna wg wykształcenia przedstawia się korzystnie. Szczególnie biorąc pod uwagę udział osób z wykształceniem wyższym w Lesznie jest najwyższy i wynosi 13%. Biorąc pod uwagę osoby z wykształceniem policealnym i średnim w Lesznie jest ich więcej niż w kraju i województwie, ale mniej niż w porównywanych miastach. Udział mieszkańców z wykształceniem zasadniczym zawodowym oraz podstawowym jest wyższy w Lesznie niż w Ostrowie Wlkp., Kaliszu i Koninie. Jeszcze wyższy występuje w Polsce i Wielkopolsce. Porównując wyniki dwóch ostatnich spisów powszechnych widoczny jest wzrost udziału osób z wykształceniem wyższym (z 9% w 1988r. do 13% w 2002r.) i średnim (z 31% do 39%) oraz spadek udziału mieszkańców z wykształceniem zasadniczym zawodowym (z 27% do 23%) oraz podstawowym i bez wykształcenia (z 33% do 24%). Wydział Promocji i Rozwoju 26
Struktura ludności wg wykształcenia (%) Leszno 1988r. i 2002r. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 24 33 23 27 39 31 9 13 1988r. 2002r. Podstaw ow e i bez w ykształcenia szkolnego Zasadnicze zaw odow e Średnie Wyższe Źródło: Narodowy Spis Powszechny Prezentowana poniżej struktura wykształcenia mieszkańców Leszna opiera się na badaniach opinii mieszkańców prowadzonych na reprezentatywnej próbie. Od pierwszego badania przeprowadzonego w 1995r. występuje tendencja wzrostowa udziału osób z wykształceniem średnim i wyższym, maleje natomiast udział osób z wykształceniem zasadniczym i podstawowym. Wydział Promocji i Rozwoju 27
Struktura ludności wg wykształcenia (%)Leszno (na podstawie próby do badania opinii mieszkanców) Wyższe Średnie Zasadnicze zawodowe Podstawowe 13 12,4 10 9,5 30 31 29,1 23 44 43,8 43,7 48 13 12,8 17,2 19,4 1995 1999 2002 2005 Znajomość języków obcych W badaniu opinii mieszkańców przeprowadzonym w 2005r. zapytaliśmy o znajomość języków obcych (w różnym stopniu zaawansowania). Odsetek Leszczynian znających język obcy jest wyższy niż wskaźnik dla kraju (według przeprowadzonych przez CBOS w 2006r. badań Wyjazdy zagraniczne Polaków i znajomość języków obcych ). W Lesznie dominuje język rosyjski, ale głównie znajomość w stopniu podstawowym deklarowana jest przez starszych mieszkańców (system edukacyjny PRL). Wydział Promocji i Rozwoju 28
Znajomość języków obcych (%) Leszno (2005r.) i Polska (2006r.) 70 63 60 50 45 49 40 30 20 20 14 22 10 0 Angielski Niemiecki Rosyjski Leszno Polska Źródło: Polska-badanie CBOS, Leszno-badanie Życie w Lesznie Wykorzystanie komputerów i dostęp do Internetu Urząd Statystyczny nie prowadzi badań dotyczących wykorzystania komputerów i dostępu do Internetu na poziomie miast. Ostatnie dostępne dane na ten temat pochodzą z badania Życie w Lesznie 2005r.. Według wyników badania opinii mieszkańców w Lesznie komputer w domu posiadało 67% gospodarstw domowych, natomiast w miastach Polski 42%. Spośród połowy badanych mieszkańców Leszna, deklarujących korzystanie z Internetu, 75% miało dostęp do Internetu w domu (38% całej badanej populacji). Natomiast w miastach Polski 31% gospodarstw domowych posiadało techniczną możliwość dostępu do Internetu (źródło: Wykorzystanie technologii informacyjno telekomunikacyjnych w 2005r. GUS). Wydział Promocji i Rozwoju 29
Posiadanie komputera i dostępu do Internetu (%) Leszno i Polska 2005r. 67 70 60 50 40 30 20 10 42 38 31 0 Komputer Internet Leszno Polska(miasta) W związku z dynamicznym rozwojem rynku technologii informacyjno telekomunikacyjnych z pewnością dane powyżej przedstawione uległy obecnie zwiększeniu. Wydział Promocji i Rozwoju 30
I.2. EDUKACJA I.2.1 Wychowanie przedszkolne W 2008 roku na terenie miasta funkcjonowało 16 przedszkoli miejskich, oddział przedszkolny przy Szkole Podstawowej Nr 9, 1 przedszkole prowadzone przez Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety i 3 przedszkola niepubliczne Liczba dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym na terenie miasta wynosiła średnio 2 231 dzieci. Po spadku liczby dzieci w 2007r. w ostatnim roku wystąpił duży wzrost - o 186 dzieci. Dzieci z roczników przedszkolnych korzystające z przedszkola (%) Leszno 2000-2008 95 92,46 90 85 80 78 79 81 82 84,3 87 87 88 75 70 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Wydział Promocji i Rozwoju 31
Dzieci w przedszkolach Leszno 2002-2008 2 250 2 231 2 200 2 150 2 100 2 050 2 014 2 047 2 078 2 057 2 083 2 045 2 000 1 950 1 900 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Od 2000 roku następował stały wzrost udziału dzieci korzystających z przedszkola wśród ogółu dzieci z roczników przedszkolnych. W ostatnim roku sięgnął wysokiego poziomu 92,46% dzieci z roczników przedszkolnych. I.2.2 Szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne Uczniowie i absolwenci szkół podstawowych w Lesznie uczniowie absolwenci 4 987 4 822 4 537 4 299 4 199 4 001 3 909 3 858 876 867 922 880 790 784 744 638 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Wydział Promocji i Rozwoju 32
W roku szkolnym 2008/09 do 11 szkół podstawowych (sześć lat nauki) uczęszczało 3 858 uczniów (dodatkowo 101 uczniów w Zespole Szkół Specjalnych). Od 2001 r. liczba dzieci w szkołach podstawowych spada, zmniejsza się też liczba absolwentów Uczniowie i absolwenci gimnazjów w Lesznie uczniowie absolwenci 2 807 2 807 2 754 2 606 2 481 2 328 870 845 824 916 881 778 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Do 11 gimnazjów funkcjonujących w mieście (3 lata nauki po szkole podstawowej) uczęszczało 2 328 uczniów. Liczba gimnazjalistów od 2004r. spada. W ostatnich latach zmniejszała się też liczba absolwentów gimnazjów. Egzamin gimnazjalny Wydział Promocji i Rozwoju 33
Wyniki egzaminu gimnazjalnego 2008r. 35 30 30,65 27,76 27,11 31,5 28,63 33,34 29,64 33,51 25 20 Leszno Konin Kalisz Poznań Średnia z egzaminu matematyczno-przyrodniczego Średnia z egzaminu humanistycznego Porównując wyniki egzaminu gimnazjalnego w Lesznie z innymi miastami Wielkopolski uczniowie z Leszna otrzymali małą liczbę punktów, jedynie w Koninie w części matematyczno-przyrodniczej wyniki były niższe. I.2.3. Skolaryzacja Współczynnik skolaryzacji brutto jest to relacja liczby osób uczących się na danym poziomie kształcenia (niezależnie od wieku) do liczby ludności w grupie wieku określonej jako odpowiadająca temu poziomowi nauczania. Tab. I.2.3.1 Współczynnik skolaryzacji brutto 2006 2007 2008 szkoły podstawowe- Leszno 102,50 101,88 102,17 szkoły podstawowe- miasta Wielkopolski 115,97 115,52 115,86 Gimnazja - Leszno 115,51 111,68 111,33 Gimnazja - miasta Wielkopolski 132,27 133,28 134,42 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Współczynnik skolaryzacji w Lesznie w porównaniu z innymi miastami w Wielkopolsce jest niski. Dla szkół podstawowych wskaźnik w Lesznie jest niższy o 13,69 punktu procentowego, natomiast dla gimnazjów o 23,09 punktu procentowego od wskaźnika w miastach Wielkopolski. Wydział Promocji i Rozwoju 34
I.2.4. Komputeryzacja Tab. I.2.4.1 Uczniowie przypadający na 1 komputer 2005 2006 2007 2008 szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieży bez specjalnych 24 20 19,5 14,67 gimnazja dla dzieci i młodzieży bez specjalnych 24 21 17,4 15,42 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Sytuacja w leszczyńskich szkołach pod względem komputeryzacji jest nieco lepsza niż w miastach Wielkopolski. W szkołach podstawowych, w Lesznie na 1 komputer przypadało niespełna 15 uczniów. Podobnie jest w gimnazjach. Uczniowie przypadający na 1 komputer w 2008r. Leszno na tle wybranych miast Wielkopolski 25 20 15 14,67 20,48 15,42 15,44 19,94 17,67 17,87 22,88 10 Leszno Ostrów Wlkp. Piła Kalisz szkoły podstawowe gimnazja I.2.5. Szkolnictwo ponadpodstawowe i ponadgimnazjalne Tab. I.2.5.1 Szkoły 2006/2007 2007/2008 2008/2009 Ogółem (ponadpodstawowe, ponadgimnazjalne artystyczne, policealne i pomaturalne) 73 65 68 Ponadpodstawowe (zasadnicze, średnie zawodowe) 4 0 0 Ponadgimnazjalne 31 35 37 zasadnicze zawodowe (ze specjalnymi) 6 6 6 licea profilowane 4 3 2 Wydział Promocji i Rozwoju 35
technika 15 15 15 technika uzupełniające (dla dorosłych), artystyczne dające uprawnienia zawodowe, specjalne szkoły przysposabiające do pracy 7 11 8 Licea ogólnokształcące 7 7 6 Policealne i pomaturalne (dla dorosłych) 38 30 31 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Technika uzupełniające 22% Struktura szkół ponadgimnazjalnych w Lesznie w roku szkolnym 2008/2009 Licea ogólnokształcąc e 16% Zasadnicze zawodowe 16% Technika 41% Licea profilowane 5% Tab. I.2.5.2 SZKOŁY U c z n i o w i e Absolwenci OGÓŁEM 9 023 2 626 Ponadgimnazjalne 7 084 1 997 zasadnicze zawodowe (ze specjalnymi) 938 268 licea profilowane 35 46 technika 2 673 525 technika uzupełniające (dla dorosłych), artystyczne dające uprawnienia zawodowe, specjalne szkoły przysposabiające do pracy 887 297 Licea ogólnokształcące 2 551 861 Policealne i pomaturalne (dla dorosłych) 1 939 629 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Tab. I.2.5.3 Uczniowie 2006/2007 2007/2008 2008/2009 Wydział Promocji i Rozwoju 36
Ogółem (ponadpodstawowe, ponadgimnazjalne artystyczne, policealne i pomaturalne) 9 352 9 060 9023 Ponadpodstawowe (zasadnicze, średnie zawodowe) 134 0 0 Ponadgimnazjalne 7 644 7 362 7 084 zasadnicze zawodowe (ze specjalnymi) 995 1004 938 licea profilowane 221 114 35 technika 2 580 2 639 2 673 technika uzupełniające (dla dorosłych), artystyczne dające uprawnienia zawodowe, specjalne szkoły przysposabiające do pracy 1 100 976 887 Licea ogólnokształcące 2 748 2 629 2 551 Policealne i pomaturalne (dla dorosłych) 1 708 1 698 1 939 Źródło: Główny Urząd Statystyczny W ostatnich trzech latach wystąpił duży spadek liczby uczniów kształcących się w liceach profilowanych, natomiast wzrosła liczba uczniów uczących się w technikach. Struktura uczniów w szkołach ponadgimnazjalnych w Lesznie w roku szkolnym 2008/2009 Licea ogólnokształcące 36% zasadnicze zawodowe licea 13% profilowane 0% technika uzupełniające, artystyczne, specjalne 13% technika 38% Reforma szkolnictwa przeprowadzona w 1999r. weszła w etap funkcjonowania tylko szkół ponadgimnazjalnych (nie ma już szkół ponadpodstawowych) 36% uczniów kształcących się po skończeniu gimnazjum wybrało edukację w liceum ogólnokształcącym, podobny udział młodzieży kształci się w technikum 38%. Wydział Promocji i Rozwoju 37
Do 31 szkół policealnych i pomaturalnych uczęszczało 1 939 osób (o 241 osób więcej niż w 2007r.). I.2.6. Szkolnictwo wyższe W Lesznie w roku akademickim 2008/2009 działały 3 szkoły wyższe. Tab. I.2.6.1 Szkoły wyższe 2008/2009 ogółem Na studiach stacjonarnych niestacjonarnych Wyższa Szkoła Humanistyczna w Lesznie Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. J. A. Komeńskiego w Lesznie Wyższa Szkoła Marketingu i Zarządzania w Lesznie Źródło: Główny Urząd Statystyczny 2635 74 2561 3805 2390 1415 499 23 476 Ponadto 237 osób uczęszczało do Nauczycielskiego Kolegium Języków Obcych (Zakład Kształcenia Nauczycieli). Wg klasyfikacji Urzędu Statystycznego słuchacze tej szkoły nie są uwzględniani w ogólnej liczbie studentów Łącznie w 2008 r. studiowało w Lesznie 7 176 osób. I.2.6.2 Liczba studentów w Lesznie (PWSZ, WSMiZ, WSH) 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Ogółem 4 059 5 304 6 187 7 256 7 807 7 641 7 383 6 939 Dzienne 1 521 2 151 2 500 3 038 2 864 2 941 2 782 2 487 Zaoczne 2 538 3 153 3 687 4 218 4 943 4 700 4 601 4 452 Źródło: dane z PWSZ, WSMiZ, WSH Studenci szkół wyższych oraz kierunków (dane bezpośrednio z uczelni) I.2.6.3.Studenci i absolwenci leszczyńskich uczelni(dane bezpośrednio z uczelni) Studenci w roku akademickim Uczelnia Kierunek 2008/2009 Absolwenci Wyż sza Szko ła Stacjonarne Niestacjonarne Razem 2008r. Wydział Promocji i Rozwoju 38
Wyższa Szkoła Marketingu i Zarządzania Wyższa Szkoła Humanistycz na Ekonomia 470 257 727 215 Rolnictwo 247 192 439 119 Mechanika i budowa maszyn 133 185 318 65 Elektrotechnika 162 178 340 72 Pedagogika 671 199 870 249 Wychowanie fizyczne 275 162 437 138 Turystyka i rekreacja 357 184 541 176 Edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej 42 0 42 20 Ogółem 2 357 1 357 3 714 1 054 Zarządzanie w logistyce 0 43 43 - Zarządzanie zasobami ludzkimi 0 14 14 - Zarządzanie w administracji 5 82 87 25 Marketing i zarządzanie 3 85 88 34 Samorząd terytorialny i polityka społeczna 5 56 61 40 Zarządzanie ośrodkami hodowli i rekreacji konnej 2 2 4 4 Zarządzanie finansami przedsiębiorstw 2 103 105 46 Informatyka w zarządzaniu 4 38 42 14 Hotelarstwo i gastronomia 2 8 10 4 Zarządzanie w służbie zdrowia i instytucjach niedochodowych 0 2 2 1 Zarządzanie miastem i środowiskiem 0 9 9 13 Zarządzanie w hotelarstwie i rekreacji konnej 0 13 13 - Ogółem 23 455 478 181 Pedagogika I stopień 64 906 970 473 Pedagogika II stopień 0 1 418 1418 438 Socjologia I stopień 0 133 133 99 Ogółem 64 2 457 2 521 1010 RAZEM 2 444 4 269 6 713 2 245 Źródło: dane z PWSZ, WSMiZ, WSH Wydział Promocji i Rozwoju 39
8 000 7 000 6 000 5 000 4 000 3 000 2 000 1 000 0 Liczba studentów w Lesznie 7 807 7 641 7 256 7 383 6 939 6 187 5 304 4 059 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Ogółem Dzienne Zaoczne Od czterech lat występuje w Lesznie spadek liczby studentów - o 868 osób. Początkowo było to spowodowane spadkiem liczby studentów zaocznych, ale w ostatnich latach zmniejszyła się też liczba studentów studiujących w systemie dziennym. Absolwenci 52 % wszystkich absolwentów studiów wyższych stanowią absolwenci pedagogiki. Natomiast z badań przeprowadzonych wśród leszczyńskich przedsiębiorców wynika, że na rynku pracy jest głównie zapotrzebowanie na absolwentów kierunków technicznych, inżynierskich. Oznacza to, że kierunki kształcenia w leszczyńskich uczelniach są niedostosowane do potrzeb lokalnej gospodarki. I.3. RYNEK PRACY I.3.1. Pracujący wg PKD (dotyczy gospodarki narodowej, bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób, rolnictwa indywidualnego, zatrudnionych w organizacjach społecznych, politycznych., związkach Wydział Promocji i Rozwoju 40
zawodowych oraz zatrudnionych w zakresie obronności, działalności dotyczącej porządku i bezpieczeństwa publicznego) Ogółem w Lesznie w 2008r. było 22 991 osób pracujących (osoby wykonujące pracę przynoszącą im zarobek lub dochód). W porównaniu z 2007r. liczba pracujących wzrosła o 1 054 osób. Poniżej przedstawiona jest liczba pracujących w poszczególnych sekcjach wg Polskiej Klasyfikacji Działalności. Tab. I.3.1.1. Liczba pracujących wg faktycznego miejsca pracy wg sekcji Leszno 2007, 2008 Sekcje PKD 2007 2008 Liczba pracujących w osobach Liczba pracujących w osobach Zmiany 08:07 Udział % Ogółem 21 937 22 991 1054 Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 162 196 34 0,9 Przetwórstwo przemysłowe 7777 8 865 1088 38,6 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę 354 368 14 1,6 Budownictwo 1596 1 574-22 6,8 Handel i naprawy 2979 3 118 139 13,6 Hotele i restauracje 278 294 16 1,3 Transport, gospodarka magazynowa i łączność 1852 1 684-168 7,3 Pośrednictwo finansowe 732 766 34 3,3 Obsługa nieruchomości, wynajem, nauka i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej 1 094 936-158 4,1 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenia zdrowotne 1462 1 465 3 6,4 Edukacja 2077 2 147 70 9,3 Ochrona zdrowia i opieka społeczna 1142 1 154 12 5,0 Pozostała działalność usługowa, komunalna, społeczna i indywidualna 432 424-8 1,8 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Wydział Promocji i Rozwoju 41
Najwięcej osób pracuje w przetwórstwie przemysłowym: 38,6% ogółu zatrudnionych, kolejnym działem pod względem liczby pracujących osób jest handel i naprawy 13,6% oraz edukacja 9,3% (podobnie jak w latach poprzednich). W porównaniu z 2007 rokiem w pięciu działach nastąpił spadek liczby pracujących osób. Największy był w Transporcie, gospodarce magazynowej i łączności ( o 168 osób) oraz w Obsłudze nieruchomości, wynajmie, nauce i usługach związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej o 158 osób. Największy wzrost, podobnie jak w roku poprzednim, nastąpił w przetwórstwie przemysłowym o 1 088 osób. I.3.2. Pracujący wg sektorów własności Tab.I.3.2.1 Pracujący wg sektorów własności, Leszno 2008r. Liczba pracujących w osobach O G Ó Ł E M 22 991 SEKTOR PUBLICZNY 7 001 SEKTOR PRYWATNY 15 990 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Porównując liczbę zatrudnionych osób w poszczególnych sektorach własności w ostatnim roku zauważyć można znaczny przyrost liczby osób pracujących w sektorze prywatnym (o 789 osób). 20 000 15 000 Podmioty i pracujący wg sektorów własności w Lesznie w 2008r. 15 990 8 518 10 000 5 000 0 Sektor prywatny Pracujący 7001 215 Sektor publiczny Podmioty gospodarcze Wydział Promocji i Rozwoju 42
W sektorze publicznym stanowiącym tylko 2,5 % ogółu firm, zatrudnionych jest aż 30,5 % wszystkich pracujących w mieście (według faktycznego miejsca pracy, w podmiotach zatrudniających więcej niż 9 osób). I.3.3. Pracujący wg statusu zatrudnienia Struktura pracujących osób wg statusu zatrudnienia (ostatnie dostępne dane z Narodowego Spisu Powszechnego) jest w Lesznie podobna jak w innych miastach. Największy udział mają pracownicy najemni 83%, pracodawcy stanowią 7%, natomiast pracujący na własny rachunek 10% ogółu pracujących. Struktura pracujących wg statusu zatrudnienia (%) 2002r. 100% 95% 90% 85% 80% 75% 70% 65% 60% 1 0 2 3 10 8 10 9 5 7 6 5 83 87 83 82 Leszno Piła Kalisz Poznań Nieustalony status zatrudnienia Pomagający członkowie rodziny Pracujący na własny rachunek Pracodawcy Pracownicy najemni W Lesznie (w porównaniu z Piłą, Kaliszem i Poznaniem) stosunkowo wysoki był udział pracodawców i pracujących na własny rachunek. W 2006r. w badaniu 163 leszczyńskich firm zbadano m.in. zasoby ludzkie przedsiębiorstwa. Wyniki były następujące: Wzrost liczby pracowników zanotowało 38% przedsiębiorstw, a 51% utrzymało zatrudnienie na tym samym poziomie. Wydział Promocji i Rozwoju 43
W badanych firmach 39% pracowników posiada wyższe wykształcenie, a 31% średnie. W latach 2003-2005 34% firm zatrudniło specjalistów z wyższym wykształceniem. Najczęściej byli to absolwenci szkół wyższych bez doświadczenia zawodowego lub pracownicy innych leszczyńskich firm. W najbliższym czasie 37% badanych firm zamierza zatrudnić specjalistów. Poszukiwani są przede wszystkim technicy i inżynierowie. Poza obowiązkowymi szkoleniami 66% respondentów dodatkowo edukowało swoich pracowników. Ze szkoleń finansowanych z Unii Europejskiej skorzystało 19% badanych firm. Najczęściej wymieniane potrzeby szkoleniowe przedsiębiorstw to: badania rynku, marketing i techniki sprzedaży, szkolenia branżowe, finanse, podatki i księgowość, fundusze europejskie i BHP. W porównaniu z badaniem przeprowadzonym w 2003 roku o połowę spadł udział ocen pozytywnych dotyczących dostępności i jakości siły roboczej. Znacznie gorzej wypowiadano się o dostępności kadry kierowniczej. I.4. BEZROBOCIE Oprócz informacji o bezrobociu w Lesznie podane zostały również dane dla rejonu leszczyńskiego obejmującego Leszno oraz powiat leszczyński. Szersze ujęcie zjawiska bezrobocia wynika z faktu, że Leszno w dużej mierze stanowi rynek pracy dla osób zamieszkujących okolice miasta. I.4.1 Liczba bezrobotnych Tab. I.4.1.1 Bezrobotni w Lesznie i Rejonie (Leszno oraz powiat leszczyński) w latach 2000-2008 Lata Leszno Rejon Leszna 2000 3 164 5 502 2001 4 008 7 001 2002 4 428 7 514 2003 4 263 7 416 2004 3 968 6 950 2005 3 214 5 734 2006 2 515 4 423 Wydział Promocji i Rozwoju 44