STREFY KLIMATYCZNE ŚWIATA
ZAD. Do poszczególnych klimatogramów dopisz strefę klimatyczną i typ klimatu.
Mapa synoptyczna
ATMOSFERA ZADANIA 1. Zdania prawdziwe oznacz literą P, z zdania fałszywe F. a) Duże zachmurzenie w ciągu dnia utrudnia dostęp promieniowania słonecznego, a więc przyczynia się do podniesienia temperatury na danym obszarze, w nocy z kolei opóźnia wypromieniowanie ciepła, a więc przyczynia się do spadku temperatury.. b) Powstawanie zachmurzenia związane jest z ośrodkami wysokiego ciśnienia atmosferycznego. c) W lecie, przy jednakowym dopływie energii słonecznej, niższe ciśnienie atmosferyczne będzie nad zbiornikiem wodnym, a wyższe nad lądem d) Ląd szybko nagrzewa się i szybko traci ciepło, natomiast rozległy zbiornik wodny nagrzewa się wolno i wolno traci ciepło. e) Zjawisko inwersji temperatury powietrza w troposferze polega na spadku temperatury powietrza wraz ze wzrostem wysokości..
2. Wyjaśnij rozkład występowania najwyższej i najniższej rocznej amplitudy temperatury powietrza na kuli ziemskiej. 3. Wskaż prawidłowe wyjaśnienie występowania bardzo małej ilości opadów w strefie zwrotnikowej. a) W strefie zwrotnikowej występują największe na świecie pustynie. Unoszące się nad nimi powietrze jest gorące i suche z powodu barku zbiorników wodnych, które mogłyby dostarczyć pary wodnej. Gorące powietrze szybko unosi się osiągając górną część troposfery. Śladowe ilości pary wodnej skraplają się tworząc chmury, ale powstający z nich opad atmosferyczny nie dociera do powierzchni Ziemi. b) Silnie ochłodzone w górnej części troposfery, suche powietrze atmosferyczne opada na powierzchnię Ziemi w strefie zwrotników. Tworzy się w ten sposób pas stałych wyżów zwrotnikowych. Suchość opadającego powietrza i stały, silny wyż uniemożliwiający ruch powietrza ku górze są przyczyną znikomej ilości opadów na zwrotnikach. 4. Wykonaj polecenia do rysunku poniżej. a) podpisz izobary, które nie są podpisane b) podpisz na rysunku układ ciśnienia odpowiednią literą (N lub W) c) zaznacz na rysunku kierunki wiatrów, dorysowując strzałki do punktów: 1,2,3,4 d) oznacz na rysunku fronty atmosferyczne F1 i F2 za pomocą symboli zamieszczonych w objaśnieniach rysunku (front ciepły i chłodny)
5. Wykonaj polecenia do rysunku poniżej. a) wpisz w odpowiednie kółka na rysunku litery oznaczające układy ciśnień atmosferycznych (N lub W) oraz do odpowiednich linii dorysuj strzałki przedstawiające kierunek krążenia powietrza podczas bryzy letniej i nocnej b) omów jaki wpływ na życie ludzi ma bryza c) podaj podobieństwa i różnice między bryzą a monsunem 6. Na podstawie opisów rozpoznaj strefy klimatyczne: a) Zróżnicowanie średniej temperatury powietrza najchłodniejszych miesięcy około 10 0 C i więcej w klimatach morskich, do około 0 0 C i mniej w klimatach kontynentalnych. Opady atmosferyczne najczęściej w półroczu chłodnym, natomiast w klimacie monsunowym w półroczu letnim. b) Średnia miesięczna temperatura powietrza przez cały rok przekracza 20 0 C, amplituda roczna jest niewielka. Opady atmosferyczne występują w miarę równomiernie przez cały rok i przekraczają 1500 mm. c) W najcieplejszym miesiącu średnia temperatura powietrza jest niższa niż 10 0 C. Opady niewielkie z przewagą śnieżnych. 7. Klimatogramy (A,B,C) przedstawiają trzy typy klimatów strefy umiarkowanej (I morski, II kontynentalny, III górski). Do odpowiednich klimatogramów dobierz właściwe typy klimatów.
I - II - III - 8. Prawie cały obszar Europy podczas zimy charakteryzuje się dodatnią anomalią termiczną: a) wyjaśnij, co to jest anomalia termiczna b) co jest główną przyczyną tej anomalii w Europie c) podaj obszar w Europie, gdzie to zjawisko jest najbardziej odczuwalne 9. Temperatura powietrza w miejscowości A wynosi 12 0 C. Oblicz spodziewaną w miejscowości B, w której wieje wiatr fenowy. Miejsce na obliczenia:... Wynik: 10. Napisz, jakie są przyczyny wysokich opadów rocznych w: a) Bergen (Norwegia) b) Manaus (Brazylia) c) Czerrapundźi (Indie)
11. Rysunek przedstawia schemat krążenie powietrza na półkuli północnej a) Jakie pasy ciśnień oznaczone są cyframi: 1-2 - 3-4 - b) Jakimi literami oznaczone są strzałki wskazujące prawidłowe kierunki wiatrów: A B C D E F 12. Oznacz literą P zdania prawdziwe, literą B zdania błędne Nasycone powietrze jest niezbędnym warunkiem powstawania chmury 1 m 3 powietrza nasyconego o temperaturze 10 0 C zawiera więcej pary wodnej niż 1 m 3 powietrza nasyconego o temperaturze -10 0 C. Wystąpienie opadu atmosferycznego zależy od stopnia zachmurzenia nieba. Do kondensacji pary wodnej może dojść w powietrzu nie zawierającym jąder kondensacji 13. Na rysunku przedstawiono układ ciśnienia atmosferycznego na dzień 22 XI 1972 r. Opisz ośrodki baryczne i odpowiedz, który z fragmentów prognozy meteorologicznej odpowiada rysunkowi: a) słoneczna i bezwietrzna pogoda na obszarze całego kraju, możliwość wystąpienia przymrozków b) silne wiatry z N i NW z ulewnymi opadami c) wiatry z kierunków SE, S, SW, silne i suche, w górach wiatr halny d) słaby wiatr z NE, silne ruchy konwekcyjne mogą powodować lokalne burze
14. Na rysunku przedstawiono główne rodzaje chmur według klasyfikacji międzynarodowej. Źródło: Z. Kaczorowska, Pogoda i klimat, 1986 Rozpoznaj na rysunku opisane w tabeli rodzaje chmur. Wpisz do odpowiedniej rubryki tabeli numer, którym zostały oznaczone na rysunku i podaj ich nazwę polską lub łacińską. Opis chmur Nr na rysunku Nazwa chmury Chmury dające opady ciągłe w strefie frontu ciepłego. Chmury piętra wysokiego, które często są pierwszym zwiastunem nadejścia frontu ciepłego. Chmury burzowe o budowie pionowej, których powstanie związane jest często z nadejściem frontu chłodnego. 15. Do odpowiedniego opisu stanu pogody przyporządkuj masę powietrza kształtującą latem pogodę w Polsce: a) temperatury powyżej 25ºC, duża wilgotność powietrza, wiatr SW A) arktyczna b) temperatury około 17-18ºC, duży procent zachmurzenia nieba, wiatr W B) polarno-morska c) temperatury około 13-15ºC, pogoda słoneczna, wiatr N C) polarnod) temperatura około 30ºC, bezchmurne niebo, wiatr S kontynentalna D) zwrotnikowo-morska E) zwrotnikowokontynentalna a). b).. c) d)
16. W nizinnej części Polski najwięcej dni z mrozem występuje na Pojezierzu Suwalskim, ponieważ: a. silna bryza wiejąca zimą przynosi chłodne powietrze b. na północy Polski zaznaczają się silne wpływy oceanicznych mas powietrza c. nad Białorusią przez większą część roku rozbudowuje się lokalny niż, który ściąga nad Polskę północno-wschodnią chłodne powietrze d. ten obszar Polski jest pod największym wpływem klimatu kontynentalnego, który zimą cechuje się niskimi temperaturami 17. W Polsce najmniej dni z mrozem występuje na Pobrzeżu Bałtyckim, ponieważ: a) silna bryza wiejąca zimą przynosi ciepłe powietrze b) na Pobrzeżu Gdańskim zaznaczają się silne wpływy oceanicznych mas powietrza c) Bałtyk zimą jest cieplejszy niż ląd, co powoduje wzrost temperatury powietrza w pasie całego wybrzeża d) na wybrzeże docierają wiatry fenowe przynoszące ciepłe powietrze znad Pojezierza Kaszubskiego 18. Przyczynie przyporządkuj skutek: a) położenie w pobliżu wybrzeża morskiego A) brak termicznego lata b) położenie w wysokich szerokościach geogr. B) spadek temperatury i rocznej sumy opadów c) wzrost wysokości bezwzględnej terenu C) chłodne lata i łagodne zimy d) zimny prąd morski D) duża roczna suma opadów a).. b).. c) d).. 19. Który diagram przedstawia dane klimatyczne stacji położonej w klimacie subpolarnym? A. B. 20. Oblicz, korzystając z tabeli, roczną amplitudę temperatur oraz podaj strefę i typ klimatu, w jakim znajduje się stacja klimatyczna. T temperatura w o C; o opady w mm I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII rok T 4,6 4,6 5,9 8,2 12,2 14,6 16,8 16,3 13,9 10,4 6,4 5,1 9,9 o 48 40 48 44 44 47 58 58 47 63 62 58 617
Roczna amplituda temperatur... Strefa klimatyczna... Typ klimatu... 21. Który diagram przedstawia dane klimatyczne stacji położonej w klimacie zwrotnikowym wilgotnym? A. B. 22. W tabeli zamieszczone są dane przedstawiające cechy klimatu wybranych stacji meteorologicznych Suwałk, Zakopanego, Krakowa, Gdańska, Torunia i Śnieżki. Uzupełnij tabelę wpisując nazwę stacji obok odpowiedniego zestawu danych, Stacja Temperatura powietrza ( 0 C) Amplituda Roczna suma styczeń lipiec rok roczna ( 0 C) opadów (mm) -4,9 17,9 6,2 22,8 649-4,9 14,7 4,9 19,6 1122-2,5 18,2 8,6 20,7 722-7,1 8,3 0,4 15,4 1168-1,5 17,6 7,3 19,1 555-2,2 18,4 7,8 20,6 495 23. Posługując się rysunkiem, wykonaj polecenia: a) Zaznacz na mapie obszar o najwyższych opadach (ograniczony izohietą o najwyższej wartości), wyłączając tereny górskie b) Jaki czynnik decyduje o najniższych opadach na Pojezierzu Kujawskim?
24. Dowodem na przejściowość klimatu Polski jest m.in.: a) równoleżnikowy układ izoterm lipca b) zmniejszająca się z północy na południe roczna suma opadów c) istnienie sześciu pór roku d) swobodny przepływ mas powietrza z zachodu na wschód 25. Wymień dwie cechy termiczne, które zmieniają się w miarę przesuwania się ze wschodu na zachód: 1. 2. 26. Wskaż zdania nieprawdziwe: a) najcieplejszym miesiącem w Polsce jest najczęściej lipiec b) najzimniejszym miesiącem w Polsce jest najczęściej styczeń c) izotermy stycznia mają przebieg równoleżnikowy d) wpływy Bałtyku na temperaturę odczuwa się m.in. w Wielkopolsce e) wiosna na Wybrzeżu Słowińskim jest chłodniejsza, a jesień cieplejsza niż w regionach położonych w centrum i na południu Polski f) babie lato związane jest z napływem do Polski masy powietrza zwrotnikowo-kontynentalnego g) powietrze równikowe napływa do Polski przez Bramę Morawską głównie w sierpniu h) powietrze polarno-kontynentalne przynosi nam w zimie pogodę mroźną, a w lecie gorącą 27. W Polsce przeważają opady atmosferyczne w półroczu letnim. Stanowią one ponad 60% rocznej sumy opadów. Opady letnie są skoncentrowane w trzech miesiącach (czerwcu, lipcu i sierpniu). W tym czasie spada aż 40% całorocznej sumy opadów. Taki rozkład opadów jest dla gospodarki (a zwłaszcza dla rolnictwa): a) korzystny b) niekorzystny c) bez znaczenia Uzasadnij odpowiedź: 28. Przyporządkuj regionom (miejscom) średnie roczne sumy opadów atmosferycznych a) okolice Jeziora Gopło A) prawie 800 mm b) Słupsk B) ponad 900 mm c) Góry Świętokrzyskie C) ponad 1470 mm d) Śnieżka D) ponad 1900 mm e) Kasprowy Wierch E) ponad 450 mm F) ponad 550 mm a)..b).c)..d)..e).. 29. Przyporządkuj miejscowościom średnie temperatury stycznia: a) Lublin A) -0,6 0 C b) Wrocław B) -1,1 0 C c) Szczecin C) -4,9 0 C d) Suwałki D) -3,5 0 C
a). b).. c). d) E) 0,5 0 C 30. Na podstawie przedstawionych obok róż wiatru, wskaż dominujące kierunki wiatru w Polsce. Podaj przyczyny takiej cyrkulacji powietrza nad Polską..... Klucz odpowiedzi Zajęcia 6 Podpisy do klimatogramów: 1 - strefa równikowa, klimat podrównikowy suchy 4 równikowa, równikowy wybitnie wilgotny 2 zwrotnikowa, wybitnie suchy 5 podzwrotnikowa, monsunowy 3 podzwrotnikowa, śródziemnomorski 6 zwrotnikowa, monsunowy 1 umiarkowana ciepła, przejściowy 4 okołobiegunowa, polarny 2 umiarkowana ciepła, morski 5 okołobiegunowa subpolarny 3 umiarkowana chłodna, kontynentalny 6 umiarkowana ciepła, kontynentalny 1) F; F; F; P; F 2) Roczna amplituda temperatury powietrza wzrasta wraz ze wzrostem szerokości geograficznej oraz odległości od morza 3) b 4) a) 990; 1000 b) N c) przeciwnie do ruchu wskazówek zegara d) F1 front ciepły; F2 front chłodny 5) a) bryza nocna niż nad morzem, wyż nad lądem, wiatr od lądu do morza bryza dzienna niż nad lądem, wyż nad morzem, wiatr od morza do lądu b) ochładza wybrzeże w upalne dni, przynosi jod, ułatwia żeglugę c) podobieństwa występują na styku lądu i morza; ta sama przyczyna (różnica w nagrzewaniu się lądu i morza) i ten sam mechanizm powstawania różnice zasięg (bryza - wąska sterfa wybrzeża, monsun - rozległe obszary), cykl (bryza- noc, dzień; monsun- lato, zima), monsun letni przynosi opady, bryza nie przynosi opadów 6) a) podzwrotnikowa b) równikowa c) okołobiegunowa 7) I-C; II-B; III-A 8)
a) anomalia termiczna odchylenie średniej temperatury powietrza danego miejsca od średniej temperatury powietrza nad równoleżnikiem tego miejsca b) ciepły prąd morski c) Islandia, zachodnie wybrzeże Norwegii 9) 3800 m 800 m = 3000 m Temperatura na szczycie 0,6 0 C 100 m X - 3000 m X = 18 0 C 12 0 C 18 0 C = -6 0 C Temperatura w punkcie B 1 0 C 100 m X 3000 m X = 30 0 C -6 0 C + 30 0 C = 24 0 C 10) a) położenie nad morzem, ciepły prąd morski, dowietrzna strona Gór Skandynawskich b) położenie w pobliżu równika nagrzane powietrze unosi się do góry opady konwekcyjne c) położenie na dowietrznym stoku Himalajów podczas niosącego ciepłe i wilgotne powietrze monsunu letniego 11) a) 1 i 3- pasy niskiego ciśnienia, 2 i 4 pasy wysokiego ciśnienia, b) A, D, E 12) P; P; B; B 13) c 14) Kolejno: 4 nimbostratus; 1 cirrus; 6 cumulonimbus 15) ad; bb; ca; de 16) d 17) c 18) ac; ba; cd; db 19) a 20) Roczna amplituda 16,8 0 C 4,6 0 C = 12,2 0 C Strefa klimatyczna umiarkowana ciepła Typ klimatu morski 21) A 22) Kolejne stacje od góry: Suwałki, Zakopane, Kraków, Śnieżka, Gdańsk, Toruń 23) a) obszar Pojezierza Pomorskiego b) cień opadowy Kujawy znajdują się po zawietrznej stronie wzniesień morenowych Pojezierza Pomorskiego 24) c 25) 1 zmniejsza się roczna amplituda temperatury powietrza 2 zwiększa się średnia temperatura stycznia 26) c,d,g 27) b; Opady w tych miesiącach mają niewielkie znaczenie dla wegetacji roślin, utrudniają żniwa 28) ae; ba; cb; dc; ed 29) ad; bb; ca; dc 30) Przeważają wiatry z kierunków zachodnich. Przyczyny: ogólna cyrkulacja powietrza przemieszcza się od wyżów zwrotnikowych do niżów kół podbiegunowych z odchyleniem w prawo; przebieg równoleżnikowy pasa nizin i Karpat