Zadania maturalne. Dział: Atmosfera

Transkrypt

1 1 Zadania maturalne. Dział: Atmosfera Zadanie 1. (1 pkt) W tabeli podano czas trwania termicznych pór roku w Suwałkach i w Słubicach (miasto nad Odrą). Sformułuj wniosek dotyczący długości trwania lata i zimy oraz pozostałych pór roku.... Zadanie 2. (3 pkt) Uwzględniając przejściowość klimatu Polski, wyjaśnij przyczyny zróżnicowania długości trwania pór roku w Słubicach i w Suwałkach.... Zadanie 3. (4 pkt) Przestrzenne zróŝnicowanie cech klimatu Polski ma wpływ na produktywność rolnictwa. Z podanych poniŝej określeń wybierz trzy i wpisz w odpowiednie miejsca w schemacie, tak aby utworzyły w pionie ciąg zaleŝności dla podanych krain geograficznych. UWAGA! Strzałki poziome pokazują kierunek nasilenia zjawiska od Pojezierza Lubuskiego do Pojezierza Suwalskiego. Zadanie 4. (2 pkt) W Tatrach, jak w żadnej innej krainie naturalnej Polski, wyraźnie widać współzależności między elementami środowiska naturalnego. Przyroda kieruje się tu swoimi surowymi prawami; chcąc z nią obcować, musisz je znać i respektować. Napisz dwie prawidłowości klimatyczne, z których wynika zróŝnicowanie opadów i temperatury powietrza na stacjach meteorologicznych podanych w poniŝszej tabeli. Temperatura i opady w wybranych stacjach meteorologicznych a)...

2 2... b) Zadanie 5. (3 pkt) Wyjaśnij, jak dochodzi do powstania opadów w górach (opadów orograficznych). W opisie wykorzystaj jak największą liczbę stosownych do wyjaśnienia tego zjawiska wyrażeń (nazw, określeń, procesów) podanych poniŝej. Wyrażenia do wyboru: wiatr, bariera górska, wznoszenie się powietrza, opadanie powietrza, adiabatyczny wzrost temperatury, adiabatyczny spadek temperatury, kondensacja pary wodnej, nasycenie parą wodną, zmniejszenie zawartości pary wodnej w powietrzu, powstawanie chmur, opad atmosferyczny. Zadanie 6. (1 pkt) Dane w tabeli (zad. 4.) wskazują, że w Zakopanem, połoŝonym wyżej n.p.m. niż Poronin, roczna temperatura powietrza jest nieco wyższa niż w Poroninie. Podaj nazwę zjawiska, które może być tego powodem. Zadania rozwiąż na podstawie danych klimatycznych zawartych w tabeli zamieszczonej poniżej. Zadanie 7. (1 pkt) Podaj nazwę miejscowości, w której występuje największa roczna amplituda temperatury powietrza.... Zadanie 8. (2 pkt) Wyjaśnij (podając dwie przyczyny), dlaczego występują różnice rocznej amplitudy temperatury powietrza między miejscowościami wymienionymi w tabeli Zadanie 9. (2 pkt) Oblicz, jaka będzie średnia roczna temperatura powietrza (na poziomie rzeczywistym) na szczycie Wieżycy. Za podstawę obliczeń przyjmij odpowiednie dane dotyczące najbliższej stacji meteorologicznej - w Kościerzynie. Miejsce na obliczenia Wynik:... Zadanie 10. (2 pkt) Poniżej przedstawiono średnią temperaturę powietrza w styczniu na poziomie rzeczywistym w wybranych stacjach meteorologicznych na obszarze Pojezierza Kaszubskiego. Wykreśl izotermę dla wartości: -2,0 C.

3 3 Zadanie 11. (1 pkt) Tabela obejmuje zestawienie średnich miesięcznych wartości temperatury powietrza (T w C) i rocznej sumy opadów (O w mm) dla wybranych stacji meteorologicznych. Oblicz roczną amplitudę temperatury powietrza w stacji nr 1 i wpisz do tabeli. Zadanie 12. (2 pkt) Przedstaw zróżnicowanie rozkładu temperatury powietrza i opadów w ciągu roku zanotowanych w stacji nr 2 (tabela zadanie 11). Zadanie 13. (4 pkt) Na podstawie analizy danych meteorologicznych z tabeli (zadanie 11) przyporządkuj stacjom meteorologicznym typ klimatu, w jakim się znajdują. Typy klimatu wybierz z niżfej podanych. Typy klimatu: równikowy wybitnie wilgotny, zwrotnikowy suchy, zwrotnikowy monsunowy, podzwrotnikowy morski, umiarkowany kontynentalny. Zadanie 14. (6

4 pkt)w tabeli przedstawiono średnią miesięczną temperaturę powietrza (w oc) oraz średnie miesięczne sumy opadów (w mm) dla stacji klimatycznej X. 4 b) Oblicz roczną amplitudę temperatury powietrza... Miejsce na obliczenia c) Na podstawie analizy danych podaj nazwę strefy klimatycznej, w której położona jest stacja X, oraz typu klimatu. Strefa klimatyczna... Typ klimatu... d) Podaj trzy cechy tego typu klimatu e) Wymień trzy obszary występowania tego typu klimatu Zadanie 15. (3 pkt) Na rysunku przedstawiono główne rodzaje chmur według klasyfikacji międzynarodowej. Rozpoznaj na rysunku opisane w tabeli rodzaje chmur. Wpisz do odpowiedniej rubryki tabeli numer, którym zostały oznaczone na rysunku i podaj ich nazwę polską lub łacińską. Zadanie 16. (4 pkt) Uzupełnij poniższy schemat, tak aby przedstawiał cyrkulację powietrza w strefie międzyzwrotnikowej: a) wpisz odpowiednie wartości szerokości geograficznych zwrotników w miejsca kropek, b) dorysuj na schemacie strzałki określające kierunki przemieszczania się mas powietrza

5 5 oraz wpisz w odpowiednich kwadratach litery oznaczające obszar wysokiego (W) i niskiego (N) ciśnienia atmosferycznego. c) podaj nazwę wiatru wiejącego w dolnej warstwie troposfery -... d) podkreśl trzy cechy, które dotyczą wyŝej wymienionego wiatru: wilgotny, suchy, ciepły, chłodny, okresowy, stały. Zadanie 17. (4 pkt)uzupełnij tabelę, przyporządkowując opisom właściwy typ klimatu i literę (A, B, C, D), którą oznaczono na mapie jego występowanie. Klimat: zwrotnikowy kontynentalny; umiarkowany kontynentalny; zwrotnikowy o odmianie monsunowej; umiarkowany morski; podrównikowy wilgotny. Zadanie 18. (2 pkt) Wykresy przedstawiają roczny przebieg temperatury powietrza i opadów w Londynie i Uralsku.

6 6 Na podstawie załączonych klimatogramów przedstaw dwa podobieństwa i dwie różnice cech klimatu Londynu i Uralska. Podobieństwa: Różnice: Zadanie 19. (2 pkt) Zamieszczona poniŝej mapa przedstawia sytuację synoptyczną w Europie. a) Wpisz w zaznaczone na mapie pola odpowiednie oznaczenia literowe ośrodków barycznych. Literą W oznacz wyż baryczny, literą N oznacz niż baryczny. b) Podaj, w jaki sposób zmieni się temperatura powietrza w Polsce po przejściu frontu atmosferycznego, który na mapie synoptycznej widoczny jest na terenie Niemiec.

7 7 Zadanie 20. (2 pkt) Wymień dwie konsekwencje dla ludności Indii, które wynikają z opóźnienia nadejścia monsunu letniego Zadanie 21. (3 pkt) Podaj nazwy opisanych poniżej mas powietrza kształtujących pogodę w Polsce. 1. Docierają do Polski z południowego wschodu, najczęściej jesienią. Przynoszą ocieplenie oraz suchą, słoneczną pogodę. 2. Napływają nad Polskę z zachodu i przynoszą w ciągu całego roku wzrost zachmurzenia oraz opady atmosferyczne. Latem powodują ochłodzenie, zimą wzrost temperatury i odwilże. 3.Napływają z północy, wiosną powodują krótkotrwałe ochłodzenia oraz przymrozki.. Zadanie 22. (4 pkt) W tabeli przedstawiono dane klimatyczne charakterystyczne dla dwóch różnych klimatów. a) Podaj literę, którą oznaczono stację o klimacie monsunowym... b) Na podstawie analizy danych podaj nazwę strefy klimatycznej, w której znajdują się obie stacje A i B. c) Podaj dwa kraje położone w klimacie monsunowym. Nazwy krajów wybierz z niżej podanych. Mongolia, Korea Południowa, Mozambik, Japonia, Egipt Zadanie 23. (4 pkt) W 1997 r. w dorzeczu Odry wystąpiła wielka powódź o niespotykanej dotychczas skali. Uzupełnij schemat, wpisując w odpowiednie pola litery (B H), którymi oznaczono różne przyczyny powodzi i ich skutki: A. Zmniejszenie retencji dorzecza. B. Zmniejszenie powierzchni lasów. C. Intensywne opady deszczu. D. Regulacja doliny Odry. E. Duża ilość dopływów Odry biorących początek w Sudetach. F. Rozwój budownictwa na obszarze terasy zalewowej, brak konserwacji wałów przeciwpowodziowych. G. Wezbranie wody w rzekach i przerwanie wałów przeciwpowodziowych. H. Mała pojemność zbiorników wodnych na Odrze i jej dopływach.

8 8 Zadanie 24. (2 pkt) Diagramy klimatyczne przedstawiają rozkład temperatury powietrza i opadów w ciągu roku na stacjach klimatycznych A i B połoŝonych w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego. a) Podaj nazwy typów klimatu, w których połoŝone są odpowiednio stacje A i B. Stacja klimatyczna A:... Stacja klimatyczna B:... b) Przyporządkuj stacjom A i B odpowiednią wartość amplitudy rocznej temperatury powietrza: 12ºC, 3ºC, 20ºC, 37ºC, 43ºC. Amplituda roczna temperatury powietrza stacji A:... Amplituda roczna temperatury powietrza stacji B:... Zadanie 25. (2 pkt) Na podstawie diagramów klimatycznych przedstawionych w zadaniu 24. Przyporządkuj odpowiednio stacji A lub B wymienione poniżej cechy. 1. Klimat stacji cechuje przewaga opadów konwekcyjnych, wynikających z silnego nagrzania podłoża w okresie letnim. Stacja. 2. Stacja o wyższej średniej rocznej temperaturze powietrza. Stacja. 3. Klimat o cechach charakterystycznych dla tej stacji występuje na Wyspach Brytyjskich. Stacja. Zadanie 26. (1 pkt) Na wykresach przedstawiono zmiany średniej temperatury powietrza w lipcu i w styczniu w Europie wzdłuż równoleŝnika 55 N. Przedstaw zmiany temperatury powietrza w styczniu oraz w lipcu między Yorkiem a Kazaniem.

9 9 Zadanie 27. (1 pkt) Na podstawie wykresu w zadaniu 26. sformułuj wniosek dotyczący zmiany rocznej amplitudy temperatury powietrza na obszarze między Yorkiem a Kazaniem. Zadanie 28. (1 pkt) Podkreśl czynnik geograficzny, który w największym stopniu wpływa na rozkład temperatury powietrza w Europie wzdłuż równoleżnika 55 N. A. Odległość od oceanu B. Pokrycie terenu C. Ukształtowanie powierzchni D. Wysokość n.p.m. Zadanie 29. (2 pkt) a) Wpisz do tabeli klęski żywiołowe, grupując je według przyczyn, które je wywołują. b) Do każdej klęski żywiołowej spowodowanej przyczynami meteorologicznymi dopisz przykładowy obszar występowania, wybierając z podanych poniżej. Klęski żywiołowe: cyklony tropikalne, tsunami, wybuchy wulkanów, susze, tornada, trzęsienia ziemi. Obszary: Zatoka Bengalska, Półwysep Skandynawski, Alpy, Sahel, środkowe stany USA, Morze Północne. Zadanie 31. (4 pkt) Rysunek przedstawia niż baryczny na półkuli północnej. Izobary poprowadzono co 5 hpa. Zadanie 32. (5 pkt) Poniższe klimatogramy przedstawiają rozkłady roczne temperatury powietrza i opadów atmosferycznych, charakterystyczne dla czterech typów klimatów i odpowiadających im czterech naturalnych formacji roślinnych z terenu Europy.

10 10 a) Na podstawie danych odczytanych z klimatogramu C, oblicz roczną amplitudę temperatury. Zapisz wykonywane obliczenia. Obliczenia: Roczna amplituda temperatury:... b) Przyporządkuj podanym typom roślinności odpowiednie klimatogramy. Do tabeli wpisz litery, którymi je oznaczono. Zadanie 33. (3 pkt) W sytuacji, w której naturalne zjawiska lub ich efekty stanowią zagrożenie dla mienia, zdrowia lub życia człowieka, mówimy o klęsce żywiołowej. Każdemu obszarowi przyporządkuj po jednej, typowej dla niego klęsce żywiołowej Zadanie 34. (4 pkt) Podaj po dwa zjawiska, będące efektem cyklonu tropikalnego i erupcji wulkanicznej, które wywierają niszczycielski wpływ na środowisko geograficzne. Cyklon tropikalny: Erupcja wulkaniczna:

11 Zadanie 35.(2pkt) Uzupełnij zdania: Stałe wiatry wiejące w strefie międzyzwrotnikowej to... Warstwa atmosfery, w której występuje ozonosfera nosi nazwę... Miarą stopnia nasycenia powietrza parą wodną wyraŝaną w procentach jest wilgotność... Temperatura, w której następuje nasycenie powietrza i kondensacja pary wodnej, określana jest jako temperatura... Zadanie 36. (2 pkt) Podaj trzy cechy charakteryzujące troposferę Zadanie 37. (1 pkt) Rycina (zał. 1) przedstawia pionowy przekrój przez fronty atmosferyczne. Zapisz, który z nich jest frontem ciepłym, a który chłodnym. A front.. B front.. Zadanie 38. (3 pkt) W czasie przemieszczania frontu chłodnego nad miejscem obserwacji mają miejsce duże zmiany pogody. Określ stan elementów pogody wymienionych w tabeli przed i po przejściu frontu chłodnego. Zadanie 39. (2 pkt) Podaj dwie cechy dotyczące temperatury powietrza i opadów charakteryzujące klimat śródziemnomorski. a). b). Zadanie 40. (1 pkt) Wskaż właściwe zakończenie zdania. Najmniejsza roczna amplituda temperatury powietrza występuje nad A. oceanami w strefie równikowej. B. oceanami w strefie okołobiegunowej. C. lądami w strefie zwrotnikowej. D. lądami w strefie umiarkowanej. Zadanie 41. (I pkt) Nocą, gdy niebo pokrywa gruba warstwa chmur temperatura powietrza A. spada gwałtownie. B. spada w niewielkim stopniu.,; C. wzrasta powoli. D. wzrasta gwałtownie. Zadanie 42. (4 pkt) Opady atmosferyczne związane są z ruchami wznoszącymi powietrza. Wzorując się na podanym przykładzie podaj dwa pozostałe rodzaje opadów, jakie powstają podczas wznoszenia się mas powietrza, wskazując jednocześnie przyczynę wznoszenia się powietrza. Przykład: opady frontalne - wznoszenie się powietrza w strefie frontów atmosferycznych 1. 2.

12 Zadanie 43. (3 pkt) Na mapie (zał. 2), umieszczono diagramy przedstawiające wartości średniej rocznej temperatury powietrza i rocznej sumy opadów we wskazanych stacjach meteorologicznych oraz zapisano wartości rocznej amplitudy temperatury powietrza. 12 Wyjaśnij jak zmieniają się elementy klimatu wraz z oddalaniem od zbiorników morskich. Zadanie 44. (1 pkt) Podaj, który z czynników klimatotwórczych jest odpowiedzialny za występowanie pustyń na wybrzeŝach morskich np.: pustyni Atacama czy Namib. Zadanie 45. Diagramy klimatyczne przedstawiają rozkład w roku średniej temperatury powietrza w ºC i opadów atmosferycznych w mm w wybranych stacjach podzwrotnikowej strefy klimatycznej. a) Podaj, która ze stacji, A czy B, położona jest w klimacie śródziemnomorskim. Stacja. b) Wymień dwie cechy klimatu sprzyjające rozwojowi rolnictwa na obszarze, na którym położona jest stacja A Zadanie 46. (2 pkt) Z podanych zjawisk (A-F) utwórz schemat przyczynowo-skutkowy przedstawiający powstawanie burz i ich skutki dla działalności człowieka. Wpisz do schematu odpowiednie litery. A. Kondensacja pary wodnej. B. Straty w plonach roślin uprawnych, uszkodzenia budynków. C. Silne nagrzanie podłoŝa w wyniku promieniowania słonecznego. D. Powstanie silnie rozbudowanych w pionie chmur cumulonimbus. E. Konwekcja powietrza i jego stopniowe ochładzanie podczas wznoszenia się. F. Intensywne opady deszczu i gradu, wzrost prędkości wiatru, wyładowania atmosferyczne. W zadaniu 47 i 48 wykorzystaj poniŝszą mapę.

13 13 Zadanie 47. (3 pkt) a) Miejsca oznaczone na mapie numerami 1, 2, 3 leżą w obrębie dwóch stref klimatycznych. Zapisz nazwy trzech pozostałych stref klimatycznych występujących na półkuli południowej. b) Na mapie oznaczono strzałkami kierunki pasatów. Wpisz odpowiednio w dwa miejsca na mapie (oznaczone kółkiem) litery: W oznaczającą wyż baryczny, N oznaczającą niż baryczny. Zadanie 48. (3 pkt) W tabeli przedstawiono dane klimatyczne z miejsc oznaczonych na mapie numerami 1-4. a) Korzystając z danych w tabeli, podaj ogólny wniosek dotyczący rozkładu rocznej amplitudy temperatury powietrza na obszarze przedstawionym na mapie. b) Zapisz numer miejsca, w którym średnia temperatura powietrza oraz średnia roczna suma opadów nie są zgodne z ogólnymi prawidłowościami. Podaj główną przyczynę tych anomalii. Numer miejsca:... Główna przyczyna: Zadanie 49 (2 pkt.) Na rysunku przedstawiono krążenie powietrza w dolnej troposferze. Uzupełnij rysunek, wpisując w odpowiednie miejsca oznaczenia stałych ośrodków wysokiego ciśnienia (W) oraz dorysuj strzałki wskazujące kierunek ruchu powietrza między stałymi strefami obniŝonego i podwyższonego ciśnienia.

14 14 Zadanie 50 (2 pkt.)z wymienionych niŝej cech pogody wybierz cztery charakterystyczne dla chłodnego frontu atmosferycznego i wpisz je w miejscu przeznaczonym na odpowiedź. Nieznaczny wzrost temperatury powietrza, tworzą się pierzaste i pierzasto-warstwowe chmury piętra wysokiego, ciśnienie atmosferyczne wzrasta, zmniejsza się siła wiatru, szybki spadek temperatury powietrza, tworzą się rozbudowane pionowo cumulonimbusy, obniŝa się ciśnienie atmosferyczne, wzrasta siła wiatru Zadanie 51. (1 pkt) Mapa przedstawia roczne sumy opadów na Świecie. Odczytaj i podaj wartości opadów w Europie i Azji wzdłuŝ równoleŝnika 40 N w podanych miejscach. a) wybrzeŝe Portugalii: b) wybrzeŝe Morza Kaspijskiego: c) pustynia Gobi: Zadanie 52. (1 pkt) Na podstawie mapy z zadania 11 sformułuj wniosek dotyczący ogólnej tendencji zmianrocznych sum opadów na obszarze od wybrzeŝa Portugalii do pustyni Gobi...

15 15 Zadanie 53. (1 pkt) Podkreśl czynnik geograficzny, który w największym stopniu wpływa na rozkład opadów na kontynencie Europy i Azji wzdłuŝ równoleŝnika 40 N. Wykorzystaj mapę z zadania 11. a) wysokość nad poziomem morza b) pokrycie terenu c) odległość od oceanu d) ukształtowanie powierzchni Zadanie 54. (3 pkt) Tabela obejmuje zestawienie Średnich miesięcznych wartości temperatur powietrza T (w C) i rocznej sumy opadów O (w mm) dla wybranych stacji meteorologicznych. a) Oblicz i wpisz do tabeli Średnią roczną temperaturę powietrza dla Zakopanego. b) Oblicz roczną amplitudę temperatury dla Warszawy. Obliczenia: c) W brakujące miejsce w kolumnie miejscowości wstaw jedną spośród następujących: Białystok, Karpacz, Wrocław. Zadanie 55. (1 pkt) Podaj czynnik, który w największym stopniu kształtuje regionalne cechy klimatu w miejscowościach: a) Zakopane... b) Suwałki... Zadanie 56. (2 pkt) Skreśl jeden z podanych w nawiasach wyrazów, aby podane zdanie było prawdziwe. a) Wraz ze wzrostem szerokości geograficznej wysokość Słońca nad horyzontem (rośnie / maleje) i dlatego temperatura powietrza (rośnie / maleje). b) W morskich typach klimatów amplituda roczna i dobowa temperatury jest (większa / mniejsza) niŝ w typach kontynentalnych. c) Zimne prądy morskie (zwiększają / zmniejszają) ilość opadów na wybrzeŝach. Zadanie 57. (1 pkt) Wśród wymienionych czynników klimatycznych podkreśl trzy czynniki astrefowe. A. wysokość słońca nad horyzontem B. rozkład lądów i oceanów C. wysokość nad poziom morza D. oświetlenie Ziemi E. prądy morskie

16 16 Poziom rozszerzony Zadania 1-4. wykonaj, korzystając z załączonych wykresów i fotografii cyklonu (tajfunu). Pamiętaj, że cyklon to ośrodek niżowy. Zadanie 1. (3 pkt) Narysuj na zdjęciu kilka strzałek wskazujących kierunek wiatrów w cyklonie. Uzasadnij kierunek wiatrów w cyklonie Zadanie 2. (1 pkt) Odczytaj z wykresu datę i godzinę przejścia oka cyklonu.... Zadanie 3. (2 pkt) Przedstaw i uzasadnij przebieg wybranego składnika pogody w czasie przejścia oka cyklonu. Zadanie 4. (2 pkt) Podaj dwa przykłady działań jakie powinni podejmować ludzie, aby zminimalizować straty wywołane cyklonami. W górach dosyć często występują inwersje temperatury powietrza. W Sudetach jednym z takich obszarów jest np. Kotlina Jeleniogórska. Pamiętaj, Ŝe słowo inwersja oznacza odwrócenie. Dla zilustrowania połoŝenia Jeleniej Góry w kotlinie wykonano profil terenu (przekrój). PomoŜe Ci on rozwiązać zadania 5 i 6 wysokoś ć (m. n.p.m.)

17 17 Zadanie 5. (2 pkt) Korzystając z danych zamieszczonych w tabeli, przedstaw na wykresie pionowy rozkład temperatury powietrza w Jeleniej Górze. Zaznacz poziomą linią górny zasięg inwersji. Zadanie 6. (1 pkt) Podobne inwersje termiczne występują w okolicach Kłodzka, Kamiennej Góry, śywca, na Podhalu. Sformułuj wniosek dotyczący najczęściej spotykanej zaleŝności pomiędzy występowaniem inwersji a ukształtowaniem terenu. Zadanie 7. (3 pkt) a) Pustyniom oznaczonym na mapie numerami 1, 2, 3, 4 przyporządkuj ich nazwy, wybierając je spośród niżej podanych. b) Określ czynnik, który spowodował brak opadów i powstanie pustyń oznaczonych numerami 1 i 4 (określenia wybierz spośród niżej podanych). Nazwa pustyni: Namib, Gobi, Kara-kum, Wielka Pustynia Piaszczysta, Sahara, Atacama. Czynnik: położenie obszaru we wnętrzu kontynentu w cieniu opadowym, wyż dynamiczny, wyż termiczny, ciepły prąd morski w strefie wyżów, zimny prąd morski w strefie wyżów.

18 18 Zadanie 8. (2 pkt) Wyjaśnij powstanie pustyni Namib w Afryce, uwzględniając dwie główne przyczyny niedoboru opadów na tym obszarze Zadanie 9. (3 pkt) a) Uzupełnij rysunki przedstawiające układy baryczne i kierunki prądów powietrza, wpisując w odpowiednie miejsca: Wyż (W), Niż (N), półkula płn., półkula płd. b) Podaj, jaka jest przyczyna odchylenia kierunków prądów powietrznych na półkuli północnej i południowej Zadanie 10. (4 pkt) Przeczytaj uważnie fragment z pamiętnika Iwony i odpowiedz na poniższe pytania: Niedziela Zbliżają się Święta Bożego Narodzenia a wraz z nimi miła perspektywa odpoczynku w gronie najbliższych i prezentów pod choinkę. Martwi mnie jednak niekorzystna prognoza pogody na święta. Dzisiaj las wygląda bajkowo, jest mroźno, gałęzie drzew pokryte są szadzią. Ale już jutro temperatura nieznacznie wzrośnie a na drogach pojawi się lodowa powłoka. Odpada wiec zaplanowany długi spacer z przyjaciółmi, bo w taką pogodę nawet strach wychodzić z domu... a) W jakich warunkach atmosferycznych tworzy się szadź? b) Podaj nazwę zjawiska nazwanego w tekście lodową powłoką:... c) Podaj warunki, w jakich dochodzi do oblodzenia jezdni i chodników. d) Na podstawie własnych wiadomości napisz, jakie negatywne skutki w funkcjonowaniu komunikacji samochodowej przynosi ten osad.

19 19 Półkula Półkula. Zadanie 11. (2 pkt) Schemat przedstawia termiczne pory roku w Polsce. Źródło: na podstawie P. Wład Geografia-Bogactwo przyrodnicze Ziemi, Wydawnictwo Oświatowe ORTUS Sp. J Piaseczno 2003 a) Przyporządkuj poszczególnym wartościom temperatury nazwy pór roku: b) Wpisz numery tych pór roku, w których odbywa się wegetacja roślin:... Zadanie 12. (3 pkt) Wykresy przedstawiają stany miesięczne wielkości przepływów dwóch rzek o ustroju (reżimie) śnieżno deszczowym i deszczowym monsunowym. Pod każdym z wykresów wpisz właściwy typ ustroju. Podaj przyczyny wysokich stanów wody w rzekach obydwu ustrojów. Przyczyny wysokich stanów wody (wyżówek) w rzekach przedstawionych na wykresach A... B... Zadanie 13. (4 pkt) Na podstawie mapy rozmieszczenia opadów atmosferycznych na kuli ziemskiej (zał. 1), podaj po jednej głównej przyczynie bardzo dużej lub bardzo małej ilości opadów na wskazanych obszarach. A B C D.....

20 20 Zadanie 14. (2 pkt) Oblicz temperaturę powietrza na szczycie Szczelińca Wielkiego (919 m n.p.m.) w czasie, gdy w Kudowie Zdroju (350 m n.p.m.) wynosiła ona +10 C. Przyjmij, że gradient wilgotnoadiabatyczny wynosi 0,6 C/100 m. Zapisz wykonywane obliczenia. Miejsce na obliczenia: Temperatura na szczycie Szczelińca Wielkiego :... C Zadanie 15. (4 pkt) Wykresy przedstawiają temperatury powietrza w styczniu i lipcu oraz roczne opady atmosferyczne na stacjach klimatycznych połoŝonych w Europie i Azji w szerokościach geograficznych, które zawierają się pomiędzy 50o15 N a 52o53 N. Na podstawie wykresów sformułuj cztery prawidłowości klimatyczne

21 a) Wyjaśnij, podając dwa argumenty, dlaczego opady w stacji A są mniejsze niż opady w stacji B, mimo że obie stacje leżą nad morzem. b) Wyjaśnij, podając dwa argumenty, dlaczego stacje C i D róŝnią się dobowymi amplitudami temperatury powietrza. c) Podaj, dla której stacji klimatycznej E czy F właściwe są dane zamieszczone w tabeli. Zadanie 16. (3 pkt) Na mapie przedstawiono rozmieszczenie stacji klimatycznych w Afryce. podając dwa argumenty, dlaczego opady w stacji A są mniejsze niż opady w stacji B, mimo że obie stacje leżą nad morzem. b) Wyjaśnij, podając dwa argumenty, dlaczego stacje C i D różnią się dobowymi amplitudami temperatury powietrza. c) Podaj, dla której stacji klimatycznej E czy F właściwe są dane zamieszczone w tabeli. a) Wyjaśnij,

22 22 Zadanie 17. (2 pkt) Na podstawie analizy klimatogramów uzupełnij tabelę określeniami wybranymi z poniższych. Typ klimatu: zwrotnikowy monsunowy, równikowy wilgotny, śródziemnomorski, umiarkowany morski. Przykładowy obszar występowania: Irlandia, Nizina Amazonki, Półwysep Indyjski, Sycylia. Zadanie 18. (4 pkt) Klimat Polski charakteryzuje się regionalnym zróŝnicowaniem. W tabeli znajdują się dane klimatyczne pochodzące z następujących stacji meteorologicznych: Suwałki, Śnieżka, Świnoujście, Zakopane. a) Przyporządkuj stacje meteorologiczne do odpowiednich danych w tabeli. b) Podaj czynnik, który w największym stopniu wpływa na regionalne cechy klimatu. Zadanie 19. (4 pkt) Za pomocą rysunków przedstaw cyrkulację monsunową oraz wiążące się z nią opady atmosferyczne na lądach. Miejsce na rysunki:

23 23 Zadanie 20. (1 pkt) Na mapie przedstawiono średnie roczne sumy opadów atmosferycznych w Polsce w 2004 roku Zaznacz literę, którą oznaczono zestawienie miejscowości uporządkowanych według malejącej rocznej sumy opadów atmosferycznych. A. Lublin, Warszawa, Koszalin B. Zakopane, Szczecin, Olsztyn C. Kraków, Olsztyn, Poznań D. Kraków, Szczecin, Olsztyn Zadanie 21. (1 pkt) Wielkość opadów na Kujawach wynika z braku wzniesień na obszarze tego regionu i położenia w cieniu opadowym. Wykorzystaj mapę z zadania 16. oraz własną wiedzę i wyjaśnij, dlaczego Kujawy połoŝone są w cieniu opadowym Zadanie 22. (4 pkt) Na rysunkach przedstawiono dwa ośrodki ciśnienia atmosferycznego. odpowiednich miejscach literami: W wyż, N niż. b) Narysuj strzałkami kierunki wiatrów w tych ośrodkach na półkuli południowej. c) Podaj przyczynę odchylenia kierunku wiatru... d) Nazwij metodę kartograficznego przedstawiania ciśnienia atmosferycznego na mapach synoptycznych. a) Zaznacz, w

24 24.. Zadanie 23. (2 pkt) Przyporządkuj wiatrom lokalnym obszary, na których występują. Zadanie 24. (2 pkt) Niżej przedstawiono diagramy klimatyczne wybranych stacji klimatycznych w Europie. Przyporządkuj diagramom klimatycznym nazwy stacji, w których je wykonano. Stacje klimatyczne: Rzym, Green Harbour (Spitsbergen), Valentia (Irlandia), Orenburg (Rosja południowy Ural), Paryż, Moskwa.