PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY RADLIN

PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY RADLIN Wersja robocza PROJEKT DO ZAOPINIOWANIA Zamawiający: GMINA RADLIN Wykonawca: BESKIDZKI FUNDUSZ EKOROZWOJU S.A. BIELSKO-BIAŁA, MAJ 2004 Misją BFE SA jest wspieranie regionu w zrównoważonym rozwoju, przez świadczenie profesjonalnych usług i pomoc w rozwiązywaniu problemów związanych z ekorozwojem

Wykonano na zlecenie Urzędu Miasta Radlina Wykonawca: ul. Legionów 57, 43-300 Bielsko-Biała, tel. (0-33) 810-10-54, 816-41-42, fax: (0-33) 810-10-54, w. 24 www.bfesa.com e-mail:bfesa@bfesa.com Sąd Rejonowy w Bielsku-Białej, KRS 0000182929; Prezes Zarządu: Jan Dajnowicz kapitał zakładowy 6.509.000 zł Członek Polskiej Izby Ekologii NIP: 937-21-69-208; REGON 072132702 ZESPÓŁ AUTORSKI: Agnieszka Miler-Jańczyk Paweł Jańczyk Agnieszka Chylak Tomasz Giza W wyniku realizacji Planu Gospodarki Odpadami oczekuje się znacznej poprawy jakości środowiska naturalnego oraz osiągnięcia standardów międzynarodowych, w tym wymagań dyrektyw Unii Europejskiej. Beskidzki Fundusz Ekorozwoju S.A., 43-300 Bielsko-Biała, ul. Legionów 57 www.bfesa.com, tel/fax: (033) 810-10-54, 816-41-42

Beskidzki Fundusz Ekorozwoju S.A. składa serdeczne podziękowania pracownikom Urzędu Miejskiego w Radlinie oraz wszystkim osobom i instytucjom z terenu gminy Radlin, współpracującym w przygotowaniu niniejszego opracowania, za udostępnienie niezbędnych materiałów i informacji źródłowych oraz za pomoc i poświęcony czas. 3

SPIS TREŚCI SPIS TREŚCI...4 SPIS TABEL...7 SPIS WYKRESÓW...8 1 WPROWADZENIE...9 2 CHARAKTERYSTYKA RADLINA...11 2.1 LOKALIZACJA...11 2.2 WARUNKI GEOLOGICZNE...12 2.3 WARUNKI KLIMATYCZNE...12 2.4 WARUNKI HYDROLOGICZNE...12 2.5 PRZYRODA...12 2.6 SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA...13 3 STAN AKTUALNY, PROGNOZY, OKREŚLENIE CELÓW W GOSPODARCE ODPADAMI ORAZ PLANOWANE ZADANIA...14 3.1 ODPADY KOMUNALNE...14 3.1.1 Stan aktualny...14 3.1.1.1 Ilość i rodzaj powstających odpadów komunalnych...14 3.1.1.2 Zbieranie i wywóz odpadów...17 3.1.1.3 Obiekty i instalacje do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych...18 3.1.1.4 Odpady biodegradowalne...18 3.1.1.5 Odpady wielkogabarytowe...18 3.1.1.6 Odpady budowlano-remontowe...19 3.1.1.7 Odpady niebezpieczne...19 3.1.1.8 Odpady powstające podczas prac porządkowych na terenie Radlina...20 3.1.2 Prognoza wytwarzania odpadów komunalnych...21 3.1.2.1 Odpady komunalne i biodegradowalne...21 3.1.2.2 Odpady wielkogabarytowe...26 3.1.2.3 Odpady budowlano-remontowe z sektora komunalnego...27 3.1.2.4 Odpady niebezpieczne wchodzące w skład odpadów komunalnych...28 3.1.3 Stan docelowy i plan działań związanych z gospodarką odpadami komunalnymi w gminie Radlin...30 3.1.4 Cele krótko i długoterminowe w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi...32 3.1.5 Zadania do realizacji...33 3.2 ODPADY OPAKOWANIOWE...34 3.2.1 Stan aktualny gospodarki odpadami opakowaniowymi...34 3.2.2 Prognoza wytwarzania odpadów opakowaniowych...34 3.2.3 Cele przewidywane w gospodarce odpadami opakowaniowymi...35 3.2.4 Zadania do realizacji...36 3.3 OSADY ŚCIEKOWE...37 3.3.1 Stan aktualny...37 3.3.2 Prognoza wytwarzania odpadów w postaci osadów ściekowych...37 3.3.3 Cele przewidziane w gospodarce osadami ściekowymi...38 3.3.4 Kierunki gospodarki osadami ściekowymi zgodnie z zaleceniami Regionalnego Systemu Zagospodarowania Osadów Ściekowych w Województwie Śląskim...38 4

3.3.5 Wytyczne dotyczące gospodarki osadami ściekowymi zgodnie z założeniami Krajowego Planu Gospodarki Odpadami...39 3.3.6 Zadania do realizacji...40 3.4 ODPADY POWSTAJĄCE W SEKTORZE GOSPODARCZYM...41 3.4.1 Odpady inne niż niebezpieczne stan aktualny...41 3.4.2 Odpady niebezpieczne stan aktualny...42 3.4.3 Przedsiębiorstwa mające znaczący wpływ na gospodarkę odpadami w sektorze gospodarczym na terenie Radlina...43 3.4.4 Obiekty oraz instalacje do odzysku i unieszkodliwiania odpadów z sektora gospodarczego...46 3.4.5 Podmioty gospodarcze zajmujące się odzyskiem i unieszkodliwianiem odpadów z sektora gospodarczego...46 3.4.6 Podmioty gospodarcze posiadające zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie transportu i zbierania odpadów z sektora gospodarczego...47 3.4.7 Prognoza wytwarzania odpadów w sektorze gospodarczym...51 3.4.7.1 Odpady inne niż niebezpieczne...51 3.4.7.2 Odpady niebezpieczne...51 3.4.8 Cele w zakresie gospodarki odpadami w sektorze gospodarczym...51 3.4.9 Zadania do realizacji...52 3.5 SZCZEGÓLNE RODZAJE ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH...53 3.5.1 Odpady zawierające PCB...53 3.5.1.1 Stan aktualny...53 3.5.1.2 Stan docelowy...53 3.5.1.3 Prognoza powstawania odpadów zawierających PCB...53 3.5.1.4 Kierunki i zadania w zakresie gospodarki odpadami zawierającymi PCB...54 3.5.2 Oleje odpadowe...54 3.5.2.1 Stan aktualny...54 3.5.2.2 Stan docelowy i cele do osiągnięcia...55 3.5.2.3 Prognoza powstawania olejów odpadowych...55 3.5.2.4 Kierunki i zadania w zakresie gospodarki olejami odpadowymi...55 3.5.3 Baterie i akumulatory...55 3.5.3.1 Stan aktualny...56 3.5.3.2 Stan docelowy i cele do osiągnięcia...56 3.5.3.3 Prognoza...56 3.5.3.4 Kierunki i zadania w zakresie gospodarki zużytymi bateriami i akumulatorami...56 3.5.4 Odpady zawierające azbest...57 3.5.4.1 Stan aktualny...57 3.5.4.2 Stan docelowy oraz cele dotyczące odpadów zawierających azbest...57 3.5.4.3 Prognoza wytwarzania odpadów zawierających azbest...57 3.5.4.4 Kierunki i zadania w zakresie gospodarki odpadami zawierającymi azbest...58 3.5.5 Odpady pestycydowe...58 3.5.5.1 Stan aktualny...59 3.5.5.2 Prognoza powstawania odpadów pestycydowych...59 3.5.5.3 Kierunki i zadania w zakresie gospodarki odpadami pestycydowymi...59 3.5.6 Odpady medyczne...60 3.5.6.1 Stan aktualny...61 5

3.5.6.2 Prognoza odpadów medycznych...62 3.5.6.3 Cele i zadania z zakresu gospodarki odpadami medycznymi...65 3.5.7 Odpady weterynaryjne...65 3.5.7.1 Stan aktualny...66 3.5.7.2 Prognoza odpadów weterynaryjnych...66 3.5.7.3 Cele...66 3.5.8 Zadania do realizacji z zakresu gospodarki szczególnymi rodzajami odpadów niebezpiecznych...67 3.6 INNE ODPADY...69 3.6.1 Zużyte pojazdy samochodowe...69 3.6.1.1 Stan aktualny...69 3.6.1.2 Prognoza powstawania zużytych samochodów...69 3.6.1.3 Kierunki i zadania w zakresie gospodarki zużytymi pojazdami samochodowymi...69 3.6.2 Zużyte opony...70 3.6.2.1 Stan aktualny...70 3.6.2.2 Prognoza powstawania zużytych opon...71 3.6.2.3 Kierunki i zadania w zakresie gospodarki zużytymi oponami...71 3.6.3 Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne...71 3.6.3.1 Stan aktualny...71 3.6.3.2 Prognoza...72 3.6.3.3 Cele...72 3.6.3.4 Zadania...72 3.6.4 Zużyty sprzęt gospodarstwa domowego...72 3.6.4.1 Stan aktualny...72 3.6.4.2 Prognoza...72 3.6.4.3 Kierunki i zadania w zakresie gospodarki zużytym sprzętem gospodarstwa domowego...73 4 EDUKACJA EKOLOGICZNA SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ...74 4.1 PROGRAM EDUKACJI EKOLOGICZNEJ...74 4.1.1 Edukacja dzieci i młodzieży...74 4.1.2 Rola nauczycieli w edukacji ekologicznej...75 4.1.3 Formy edukacji ekologicznej...76 4.1.4 Szkolenie kadr zajmujących się gospodarką odpadami...76 5 ANALIZA ODDZIAŁYWANIA PLANU NA ŚRODOWISKO...78 6 UWARUNKOWANIA FINANSOWE REALIZACJI PLANU GOSPODARKI ODPADAMI NA TERENIE RADLINA...79 6.1 KOSZTY EKSPLOATACYJNE (OPERACYJNE)...95 7 MONITORING I OCENA REALIZACJI ZAŁOŻONYCH CELÓW...96 8 STRESZCZENIE...97 LITERATURA...99 ZAŁĄCZNIKI...100 6

SPIS TABEL Plan Gospodarki Odpadami dla gminy Radlin TABELA 3-1 WSKAŹNIKI WYTWARZANIA ODPADÓW PRZEZ JEDNEGO MIESZKAŃCA WG WPGO [KG/M/ROK]...14 TABELA 3-2 WSKAŹNIKI WYTWARZANIA ODPADÓW NA PODSTAWIE DANYCH ZEBRANYCH PRZEZ URZĄD GMINY [KG/M/ROK]...15 TABELA 3-3 ŚREDNI SKŁAD MORFOLOGICZNY ODPADÓW KOMUNALNYCH WYTWARZANYCH NA TERENIE GMINY [%]...16 TABELA 3-4 ILOŚCI POSZCZEGÓLNYCH RODZAJÓW ODPADÓW WYTWORZONYCH NA TERENIE RADLINA W 2002 R. [MG/ROK]...16 TABELA 3-5 WYNIKI SELEKTYWNEJ ZBIÓRKI ODPADÓW W 2002 R. [MG]...17 TABELA 3-6 ILOŚĆ ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH WYTWORZONYCH NA TERENIE GMINY W 2002 ROKU [MG] 18 TABELA 3-7 ILOŚĆ ODPADÓW BUDOWLANO-REMONTOWYCH WYTWORZONYCH NA TERENIE GMINY W 2002 R. [MG]...19 TABELA 3-8 ILOŚCI ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH WYTWORZONYCH W 2002 R. WCHODZĄCYCH W SKŁAD ODPADÓW KOMUNALNYCH...20 TABELA 3-9 LICZBA LUDNOŚCI W OKRESIE PERSPEKTYWICZNYM...22 TABELA 3-10 ZAKŁADANE ZMIANY WSKAŹNIKÓW GENEROWANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH [%]...22 TABELA 3-11 PROGNOZA ILOŚCI ODPADÓW DO ROKU 2015 W MG/M/ROK...23 TABELA 3-12 PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANYCH ODPADÓW DO ROKU 2015 W MG/ROK...24 TABELA 3-13 PROGNOZA ILOŚCI ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH DO ROKU 2015 W MG...25 TABELA 3-14 PROGNOZA ILOŚCI ODPADÓW WIELKOGABARYTOWYCH WYTWARZANYCH NA TERENIE RADLINA W LATACH 2006, 2010, 2015 W MG/ROK...27 TABELA 3-15 ILOŚĆ ODPADÓW WIELKOGABARYTOWYCH PRZEWIDZIANYCH DO ODZYSKU I RECYKLINGU NA TERENIE GMINY RADLIN...27 TABELA 3-16 PROGNOZA ILOŚCI ODPADÓW BUDOWLANO-REMONTOWYCH WYTWARZANYCH NA TERENIE GMINY RADLIN [MG/ROK]...28 TABELA 3-17 PROGNOZA ILOŚCI ODPADÓW BUDOWLANO-REMONTOWYCH PRZEWIDZIANYCH DO ODZYSKU [MG/ROK]...28 TABELA 3-18 PROGNOZA ILOŚCI ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH WCHODZĄCYCH W SKŁAD ODPADÓW KOMUNALNYCH [MG/ROK]...29 TABELA 3-19 PROGNOZOWANE ILOŚCI ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH PRZEWIDZIANYCH DO SELEKTYWNEGO ZBIERANIA NA TERNIE GMINY [MG]...29 TABELA 3-20 SZACUNKOWA ILOŚĆ ODPADÓW OPAKOWANIOWYCH WYTWARZANYCH PRZEZ JEDNEGO MIESZKAŃCA GMINY [KG/M/ROK]...34 TABELA 3-21 SZACUNKOWA ILOŚĆ ODPADÓW OPAKOWANIOWYCH WYTWARZANYCH NA TERENIE RADLINA [MG/M/ROK]...34 TABELA 3-22 PROGNOZA ILOŚCI ODPADÓW OPAKOWANIOWYCH WYTWARZANYCH NA TERENIE GMINY [MG/ROK] 35 TABELA 3-23 ZAKŁADANE POZIOMY ODZYSKU POSZCZEGÓLNYCH RODZAJÓW ODPADÓW WG ROZPORZĄDZENIA MINISTRA ŚRODOWISKA...35 TABELA 3-24 PROGNOZOWANE ILOŚCI ODPADÓW OPAKOWANIOWYCH PRZEWIDYWANE DO RECYKLINGU LUB ODZYSKU W OKRESIE 2004-2007...35 TABELA 3-25 ZESTAWIENIE PRZEDSIĘWZIĘĆ DOTYCZĄCYCH GOSPODARKI OSADAMI ŚCIEKOWYMI...39 TABELA 3-26 RODZAJE I ILOŚCI ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH WYTWARZANYCH PRZEZ KWK "MARCEL" [MG/ROK]...43 TABELA 3-27 RODZAJE I ILOŚCI ODPADÓW WYTWORZONYCH PRZEZ KOKSOWNIĘ "RADLIN" [MG/ROK]...44 TABELA 3-28 RODZAJE I ILOŚCI ODPADÓW WYTWORZONYCH PRZEZ "BAROSZ-GWIMET" SP. Z O.O. NA TERENIE KWK MARCEL [MG/ROK]...45 7

TABELA 3-29 RODZAJE I ILOŚCI ODPADÓW WYTWORZONYCH PRZEZ P.P.H. "SEMET" TOMASZ SERWOTKA [MG/ROK]...46 TABELA 3-30 FIRMY PROWADZĄCE DZIAŁALNOŚĆ W ZAKRESIE ODZYSKU I UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW...47 TABELA 3-31 ZESTAWIENIE PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH PROWADZĄCYCH DZIAŁALNOŚĆ W ZAKRESIE ZBIERANIA I TRANSPORTU ODPADÓW...48 TABELA 3-32 KLASYFIKACJA ODPADÓW MEDYCZNYCH ZGODNIE Z KATALOGIEM ODPADÓW...60 TABELA 3-33 ŚREDNIE WSKAŹNIKI WYTWARZANIA ODPADÓW MEDYCZNYCH...61 TABELA 3-34 ILOŚĆ ODPADÓW MEDYCZNYCH POWSTAJĄCYCH W RADLINIE [MG/ROK]...61 TABELA 3-35 ZAKŁADY UNIESZKODLIWIAJĄCE ODPADY MEDYCZNE W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM...62 TABELA 3-36 PROGNOZA ILOŚCI ODPADÓW MEDYCZNYCH POWSTAJĄCYCH NA TERENIE RADLINA [MG/ROK]...63 TABELA 3-37 KLASYFIKACJA ODPADÓW WETERYNARYJNYCH ZGODNIE Z KATALOGIEM ODPADÓW...65 TABELA 3-38 PROGNOZA ILOŚCI ODPADÓW WETERYNARYJNYCH POWSTAJĄCYCH NA TERENIE RADLINA [MG/ROK]...66 TABELA 6-1 ZASADY PRZYZNAWANIA POŻYCZEK...82 TABELA 6-2 ZASADY PRZYZNAWANIA DOTACJI...83 TABELA 6-3 ZASADY CZĘŚCIOWEGO UMARZANIA POŻYCZEK...83 TABELA 6-4 ZASADY DOPŁAT DO OPROCENTOWANIA KREDYTÓW BANKOWYCH...84 TABELA 6-5 ZASADY UDZIELANIA KREDYTÓW W RAMACH BANKOWYCH LINII KREDYTOWYCH...84 TABELA 6-6 ZASADY ŁĄCZENIA FORM POMOCY...85 TABELA 6-7 PROCEDURA ROZPATRYWANIA WNIOSKÓW I PODEJMOWANIA DECYZJI...85 TABELA 6-8 OGÓLNE WARUNKI ZAWIERANIA UMÓW I WYPŁATY ŚRODKÓW...86 TABELA 6-9 OBJAŚNIENIA TERMINÓW...86 TABELA 6-10 PROPONOWANE ŹRÓDŁA FINANSOWANIA ZADAŃ PLANU GOSPODARKI ODPADAMI (KWOTY W TYS. ZŁ)...87 TABELA 6-11 PRZEWIDYWANY HARMONOGRAM REALIZACJI ZADAŃ PLANU GOSPODARKI ODPADAMI...91 TABELA 6-12 SYNTEZA KIERUNKÓW I ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA ZADAŃ PLANU GOSPODARKI ODPADAMI...94 SPIS WYKRESÓW WYKRES 2-1 ZATRUDNIENIE W POSZCZEGÓLNYCH SEKTORACH GOSPODARCZYCH...13 WYKRES 3-1 PROGNOZA WYTWARZANIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH ORAZ PRZEWIDYWANE ILOŚCI DO ODZYSKU I SKŁADOWANIA...26 WYKRES 3-2 HAŁDA ODPADÓW POWĘGLOWYCH NA TERENIE KWK "MARCEL"...45 WYKRES 3-3 PROGNOZOWANA ILOŚĆ ODPADÓW MEDYCZNYCH NA TERENIE RADLINA...64 SPIS RYSUNKÓW RYSUNEK 2-1 MIASTO RADLIN LOKALIZACJA...11 8

1 Wprowadzenie Plan Gospodarki Odpadami dla gminy Radlin sporządzony został jako realizacja ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. nr 62, poz. 628, z późniejszymi zmianami), która w rozdziale 3 art. 14-16 wprowadza obowiązek opracowania planów na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Szczegółowy zakres, sposób oraz formę sporządzania Planu Gospodarki Odpadami (PGO) zawarty został w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. nr 66 poz. 620 z 2003 r.). Plan Gospodarki Odpadami dla gminy Radlin określa: v v v v v v v aktualny stan gospodarki odpadami, rozmieszczenie istniejących instalacji i urządzeń do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami, rodzaj, ilość i źródło pochodzenia odpadów, które mogą być poddawane systemowi odzysku lub unieszkodliwiania, działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarowania odpadami, instrumenty finansowe służące realizacji zamierzonych celów, system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów i zadań zdefiniowanych w Planie Gospodarki Odpadami. Zgodnie z wymogami prawa art. 15.7 ustawy o odpadach oraz Planu Gospodarki Odpadami dla województwa śląskiego, Plan Gospodarki Odpadami dla gminy Radlin obejmuje wszystkie rodzaje powstających odpadów: 1. Odpady komunalne, w tym: odpady biodegradowalne, odpady wielkogabarytowe, odpady budowlano-remontowe, odpady niebezpieczne ze strumienia odpadów komunalnych. 2. Odpady powstające w sektorze gospodarczym, w tym: odpady inne niż niebezpieczne, odpady niebezpieczne. 3. Szczególne rodzaje odpadów niebezpiecznych, w tym: odpady zawierające PCB, oleje odpadowe, baterie i akumulatory, odpady zawierające azbest, pestycydy, odpady medyczne, odpady weterynaryjne. 4. Inne odpady, w tym: zużyte pojazdy samochodowe, zużyte opony, zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne, zużyty sprzęt gospodarstwa domowego. 9

Opracowany plan obejmuje okres 2004-2006, z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2015. Zasady postępowania z odpadami opisane w niniejszym Planie Gospodarki Odpadami spełniają wytyczne zawarte w prawodawstwie polskim i unijnym. Przyjęte zasady postępowania z odpadami obejmują: zapobieganie i minimalizację powstawania odpadów, zapewnienie odzysku, w tym głównie recyklingu odpadów, których w danych warunkach technicznoekonomicznych nie da się uniknąć, unieszkodliwianie odpadów z wyłączeniem składowania, bezpieczne dla zdrowia ludzkiego i środowiska składowanie odpadów, których ze względu na swój charakter bądź z uwagi na warunki techniczno-ekonomiczne nie da się poddać procesom odzysku lub unieszkodliwiania. Z realizacji niniejszego Planu Gospodarki Odpadami Burmistrz składa Radzie Miasta co 2 lata sprawozdanie, natomiast aktualizację planu przeprowadza się nie rzadziej niż co 4 lata. Wzorem Planu Gospodarki Odpadami dla województwa śląskiego, dla potrzeb konstrukcyjnych niniejszego dokumentu dokonano podziału odpadów na cztery zasadnicze grupy: a. odpady powstające w sektorze komunalnym, b. odpady powstające w sektorze gospodarczym, c. odpady niebezpieczne, d. inne odpady. 10

2 Charakterystyka Radlina 2.1 Lokalizacja Radlin położony jest na Wyżynie Śląskiej w powiecie wodzisławskim, w centralnej części Kotliny Raciborsko-Oświęcimskiej zwanej Płaskowyżem Rybnickim (260-280 m npm.). Miasto zamieszkuje 18 366 ludzi, a jego powierzchnia wynosi 12,53 km 2. W skład Radlina wchodzą dawne miejscowości: Biertułtowy, Głożyny i Obszary. Miejscowości Radlin Górny i Radlin Dolny, wchodzące niegdyś w skład Radlina, są dziś dzielnicami Wodzisławia Śląskiego. Miasto od północy graniczy z Rydułtowami i Rybnikiem, od zachodu z Pszowem, od wschodu z Marklowicami, zaś od południa z Wodzisławiem Śląskim. Rysunek 2-1 Miasto Radlin lokalizacja 1 1 Źródło: www.rownet.pl/radlin 11

2.2 Warunki geologiczne 2 Plan Gospodarki Odpadami dla gminy Radlin O ukształtowaniu terenu Gminy zadecydowały w przeszłości zasadniczo dwa czynniki natury przyrodniczej, a mianowicie działalność lodowca i wód płynących, zaś w ostatnim okresie dynamicznego rozwoju eksploatacji górniczej węgla kamiennego. Efekty tego antropogenicznego czynnika zaznaczają się w ukształtowaniu terenu coraz wyraźniej. Konfiguracja terenu jest urozmaicona. W ukształtowaniu powierzchni można zauważyć znaczne różnice wzniesień. Radlin leży na utworach karbonu, składającego się z piaskowców, łupków, iłołupków z przewarstwieniami węgla kamiennego. Najwięcej i najłatwiej dostępne są utwory czwartorzędowe. Są to przede wszystkim piaski i gliny polodowcwe. W utworach czwartorzędowych spotyka się różne odmiany piaskowców, skał krzemionkowych oraz cała gama skał krystalicznych. Z bogactw naturalnych najważniejsze są pokłady węgla kamiennego. Złożom węgla kamiennego towarzyszy gaz ziemny. Ponadto występują tu również surowce ilaste i łupki karbońskie, wykorzystywane do wypalania wysokiej jakości cegły. Spotyka się także zasoby glinki i glinki ogniotrwałej oraz wysokiej jakości żwiry i piasek, które eksploatowane są na potrzeby budownictwa. Na terenie Radlina występują żyzne gleby lessowe i brunatne wytworzone na glinkach polodowcowych. Przeważają gleby III i IV klasy. Gleby poddawane są uprawie, mniej tu łąk i pastwisk oraz lasów. 2.3 Warunki klimatyczne 3 Radlin pod względem klimatycznym jest położony w dość korzystnym miejscu naszego kraju, mianowicie u wylotu Bramy Morawskiej. Powoduje to, że klimat panujący w rejonie Radlina różni się wyraźnie od klimatu reszty Polski. Bramie Morawskiej Radlin zawdzięcza przede wszystkim dostęp ciepłych i raczej suchych mas powietrza z południa. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 8,5 C, lipca 18,5 C, stycznia 2,5 C. Do najdłuższych należy też okres wegetacyjny 225 dni. Ilość opadów w ciągu roku należy też do stosunkowo wysokich około 750 mm. Przyczyną tego jest położenie miasta na wysokości 260-280 m npm. Najmniej opadów występuje w lutym, zaś najwięcej w lipcu. Rejon Radlina, zwłaszcza z punktu widzenia potrzeb rolnictwa, charakteryzuje się bardzo korzystnymi stosunkami klimatycznymi. 2.4 Warunki hydrologiczne Radlin leży na obszarze o raczej niskich zasobach wodnych ze względu na położenie w strefie wododziału między dorzeczami Odry i Wisły. Dodatkowo zasoby te są dość poważnie zdegradowane. Wody podziemne są znacznie naruszone przez eksploatację górniczą. Wody powierzchniowe są zanieczyszczone ściekami komunalnymi i przemysłowymi. Rzeki południowej części Płaskowyżu Rybnickiego, na którym położony jest Radlin spływają do Olzy i Odry. Przez Radlin nie przepływa żaden większy ciek wodny. Rzeka Leśnica biorąca początek na Głożynach dzielnicy Radlina płynie obrzeżami Gminy. 2.5 Przyroda Szybki rozwój przemysłu węglowego oraz związana z nim urbanizacja, wywierają wyraźny wpływ na stosunki przyrodnicze, powodujące daleko idące i głębokie zmiany w przyrodzie. Ogromna większość współczesnych lasów ziemi rybnicko-wodzisławskiej to sztuczne bory szpilkowe. Bogata ongiś szata roślinna stale ubożeje. Wśród roślin objętych ochroną występują w rejonie Radlina i Wodzisławia Śląskiego buczyna karpacka. Rzadkie są też torfowiska, gdzie karłowate brzozy i sosny rosną na poduchach mchów torfowców i płonnika bagiennego. Likwidacja wielu stawów mocno zubożyła roślinność wodną. Świat zwierzęcy ziemi rybnicko-wodzisławskiej nie rożni się od fauny obszarów przyległych. Podobnie jak w innych dzielnicach Polski uległ on w ciągu minionych stuleci stałemu ubożeniu. Puszcze śląskie zamieszkiwały kiedyś żubry i tury oraz łosie, a z gatunków drapieżnych rysie i żbiki. W miarę kurczenia się powierzchni leśnych, zanikała najpierw zwierzyna gruba, później zwierzyna drobna, ptaki śpiewające i łowne. 2 Źródło: www.radlin.pl 3 Źródło: www.radlin.pl 12

2.6 Sytuacja społeczno-gospodarcza 4 Na terenie Radlina zarejestrowanych w systemie REGON jest około 1 080 podmiotów gospodarczych. Na obszarze Miasta dominują podmioty gospodarcze sektora małych i średnich przedsiębiorstw. W Radlinie pracuje około 6 292 osób z czego 1 355 to kobiety. Najwięcej osób pracujących na terenie Gminy jest zatrudnionych w przemyśle, administracji publicznej oraz ochronie zdrowia. 6% 5% 0,4% 1% 3% 1% 4% 2% 2% 75% przemysł budownictwo handel i naprawy transport, gospodarka magazynowa i łączność pośrednictwo finansowe obsługa nieruchomości i firm; nauka administracja publiczna; ubezpieczenia społeczne i zdrowotne edukacja ochrona zdrowia i opieka społeczna pozostałe Wykres 2-1 Zatrudnienie w poszczególnych sektorach gospodarczych Głównym źródłem utrzymania 5 na obszarze Radlina jest przemysł wydobywczy. Poza tym istotną rolę w zatrudnieniu odgrywają jednostki w dziedzinie budownictwa oraz handlu i napraw. Najmniejszy udział w zatrudnieniu mieszkańców Gminy mają obsługa nieruchomości i firm. 4 Według GUS (Polska Statystyka Publiczna) i Rocznika Statystycznego 2002 5 Dane według faktycznego (stałego) miejsca pracy i dotyczą osób wykonujących pracę przynoszącą im zarobek lub dochód 13

3 Stan aktualny, prognozy, określenie celów w gospodarce odpadami oraz planowane zadania 3.1 Odpady komunalne Według definicji umieszczonej w Ustawie z dnia 27 kwietnia o odpadach (Dz. U. 2001 nr 62 poz. 628 z późn. zm.) odpady komunalne to: odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. Obok gospodarstw domowych odpady komunalne wytwarzane są w wyniku funkcjonowania: obiektów handlowo usługowych, restauracji, stołówek, punktów gastronomicznych, instytucji i urzędów, innych obiekty infrastruktury komunalnej. Odpady komunalne to także odpady powstające podczas utrzymania zieleni miejskiej, czyszczeniu placów i ulic, a także cmentarzy. Do odpadów komunalnych zaliczamy także odpady wielkogabarytowe oraz budowlano-remontowe. 3.1.1 Stan aktualny Przedstawiony w opracowaniu stan aktualny gospodarki odpadami na terenie Gminy został opracowany na podstawie danych z roku 2002. 3.1.1.1 Ilość i rodzaj powstających odpadów komunalnych W celu określenia działań niezbędnych do wykonania w przyszłych latach konieczne jest określenie ilości i rodzaju odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie gminy. Wg Planu Gospodarki Odpadami dla województwa śląskiego (WPGO) dla terenów podobnych przyjęty został następujący wskaźnik wytwarzania odpadów przez mieszkańca (Tabela 3-1). Tabela 3-1 Wskaźniki wytwarzania odpadów przez jednego mieszkańca wg WPGO [kg/m/rok] Lp. Skład morfologiczny Ilości poszczególnych rodzajów odpadów [kg/m/rok] 1 Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 99,00 2 Odpady zielone 12,00 3 Papier i tektura (nieopakowaniowe) 22,95 4 Opakowania z papieru i tektury 22,95 5 Opakowania wielomateriałowe 5,10 6 Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) 27,30 7 Opakowania z tworzyw sztucznych 11,70 8 Szkło (nieopakowaniowe) 3,60 9 Opakowania ze szkła 20,40 10 Metale 8,40 11 Opakowania z blachy 2,40 14

12 Opakowania z aluminium 1,20 13 Tekstylia 9,00 14 Odpady mineralne 32,00 15 Drobna frakcja popiołowa 42,00 16 Odpady wielkogabarytowe 15,00 17 Odpady budowlane 30,00 18 Odpady niebezpieczne 2,00 Suma 367,00 Źródło: WPGO, Katowice 2003 r. Wskaźniki przedstawione powyżej są wartościami uśrednionymi dla całego województwa śląskiego nie uwzględniające charakterystyki gminy Radlin. Dla porównania przedstawiono wskaźniki wytwarzania odpadów komunalnych obliczone na podstawie danych zebranych przez Urząd Gminy ( Tabela 3-2). Tabela 3-2 Wskaźniki wytwarzania odpadów na podstawie danych zebranych przez Urząd Gminy [kg/m/rok] Lp. Skład morfologiczny Ilości poszczególnych rodzajów odpadów [kg/m/rok] 1 Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 75,53 2 Odpady zielone 9,16 3 Papier i tektura (nieopakowaniowe) 17,51 4 Opakowania z papieru i tektury 17,51 5 Opakowania wielomateriałowe 3,89 6 Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) 20,83 7 Opakowania z tworzyw sztucznych 8,93 8 Szkło (nieopakowaniowe) 2,75 9 Opakowania ze szkła 15,56 10 Metale 6,41 11 Opakowania z blachy 1,83 12 Opakowania z aluminium 0,92 13 Tekstylia 6,87 14 Odpady mineralne 24,41 15 Drobna frakcja popiołowa 32,04 16 Odpady wielkogabarytowe 11,44 17 Odpady budowlane 22,89 18 Odpady niebezpieczne 1,53 Źródło: obliczenia własne, ankieta z Urzędu Gminy. Suma 280,00 Porównując przedstawione dane (Tabela 3-1 i Tabela 3-2) wynika, że wskaźnik wytwarzania odpadów przez mieszkańca gminy przyjęty na podstawie WPGO jest wyższy od wskaźnika obliczonego na podstawie danych zebranych przez Urząd Gminy. Ponieważ wskaźnik ( 15

Tabela 3-2) odzwierciedla charakter Gminy posłużono się tą wartością jako bazową dla dalszych obliczeń zawartych w niniejszym opracowaniu. Dla potrzeb określenia niezbędnych zadań z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi trzeba określić skład morfologiczny odpadów wytwarzanych na terenie Gminy. W związku z brakiem badań odpadów wytwarzanych na terenie gminy założono skład morfologiczny odpadów przyjęty w WPGO ( Tabela 3-3). Tabela 3-3 Średni skład morfologiczny odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie gminy [%] Lp. Strumienie odpadów Udział poszczególnych rodzajów odpadów [%] 1 Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 26,98% 2 Odpady zielone 3,27% 3 Papier i tektura (nieopakowaniowe) 6,25% 4 Opakowania z papieru i tektury 6,25% 5 Opakowania wielomateriałowe 1,39% 6 Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) 7,44% 7 Opakowania z tworzyw sztucznych 3,19% 8 Szkło (nieopakowaniowe) 0,98% 9 Opakowania ze szkła 5,56% 10 Metale 2,29% 11 Opakowania z blachy 0,65% 12 Opakowania z aluminium 0,33% 13 Tekstylia 2,45% 14 Odpady mineralne 8,72% 15 Drobna frakcja popiołowa 11,44% 16 Odpady wielkogabarytowe 4,09% 17 Odpady budowlane 8,17% 18 Odpady niebezpieczne 0,54% Źródło: WPGO, Katowice 2003 r. Suma 100,00% Uwzględniając przyjęty skład morfologiczny odpadów komunalnych określono ilości poszczególnych rodzajów odpadów wytwarzanych na terenie Radlina ( Tabela 3-4). Tabela 3-4 Ilości poszczególnych rodzajów odpadów wytworzonych na terenie Radlina w 2002 r. [Mg/rok] Lp. Nazwa strumienia Ilość odpadów wytworzona w 2002 [Mg/rok] 1 Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 1387,2 2 Odpady zielone 168,1 3 Papier i tektura (nieopakowaniowe) 321,6 4 Opakowania z papieru i tektury 321,6 16

5 Opakowania wielomateriałowe 71,5 6 Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) 382,5 7 Opakowania z tworzyw sztucznych 163,9 8 Szkło (nieopakowaniowe) 50,4 9 Opakowania ze szkła 285,8 10 Metale 117,7 11 Opakowania z blachy 33,6 12 Opakowania z aluminium 16,8 13 Tekstylia 126,1 14 Odpady mineralne 448,4 15 Drobna frakcja popiołowa 588,5 16 Odpady wielkogabarytowe 210,2 17 Odpady budowlane 420,4 18 Odpady niebezpieczne 28,0 Suma 5 142,5 Źródło: obliczenia własne na podstawie przyjętego składu morfologicznego. Z powyższego zestawienia wynika, że w 2002 roku na terenie Radlina wytworzonych zostało 5 142,5 Mg odpadów komunalnych. 3.1.1.2 Zbieranie i wywóz odpadów Na terenie gminy wprowadzony został system selektywnej zbiórki odpadów komunalnych u źródła. Mieszkańcy ze strumienia odpadów komunalnych wydzielają następujące frakcje odpadów: papier, szkło, tworzywa sztuczne. Oprócz selektywnej zbiórki odpadów u źródła na terenie Radlina prowadzone SA cykliczne akcje wywozu odpadów wielkogabarytowych. Akcje takie odbywają się po uprzednim powiadomieniu. Tabela 3-5 przedstawia ilości odpadów pozyskanych w wyniku prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów na terenie Radlina. Tabela 3-5 Wyniki selektywnej zbiórki odpadów w 2002 r. [Mg] Rodzaj odpadu Papier Szkło Tworzywa sztuczne Odpady wielkogabarytowe Razem Ilość odpadów w 2002 roku [Mg] 41,2 139,8 35,2 95 311,2 Źródło: informacje będące w posiadaniu Urzędu Gminy Odpady pozyskane z selektywnej zbiórki odpadów odbierane są przez następujące podmioty gospodarcze: Zakład Usług i Higieny Komunalnej, z siedzibą w Raciborzu, 17

Jumbo-Expres Sp. z o.o., z siedziba w Połomi, Zakład Gospodarki Komunalnej z siedzibą w Radlinie. Odpady zmieszane odbierane od mieszkańców wywożone są na składowiska poza teren Gminy: Knurów, Jastrzębie Zdrój. 3.1.1.3 Obiekty i instalacje do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych Aktualnie na terenie gminy nie są zlokalizowane obiekty do odzysku, recyklingu lub unieszkodliwiania odpadów komunalnych. 3.1.1.4 Odpady biodegradowalne Zgodnie z definicją zawartą w ustawie o odpadach, przez odpady ulegające biodegradacji rozumie się odpady, które ulegają rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów. Należą do nich: odpady kuchenne ulegające biodegradacji, odpady zielone, papier nieopakowaniowy, odpady z opakowań papierowych. Na terenie Gminy nie prowadzi się selektywnego zbierania odpadów biodegradowalnych. W związku z brakiem szczegółowych danych dotyczących ilości odpadów biodegradowalnych wytwarzanych na terenie gminy, dla potrzeb Planu oszacowano ilości tego typu odpadów na podstawie przyjętego składu morfologicznego. Wartości te przedstawia Tabela 3-6. Tabela 3-6 Ilość odpadów biodegradowalnych wytworzonych na terenie Gminy w 2002 roku [Mg] Lp. Nazwa strumienia Ilość odpadów wytworzonych w 2002 r. [Mg] 1 Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 1 387,2 2 Odpady zielone 168,1 3 Papier i tektura (nieopakowaniowe) 321,6 4 Opakowania z papieru i tektury 321,6 5 Łącznie ilość odpadów biodegradowalnych 2 198,5 Źródło: obliczenia własne na podstawie przyjętego składu morfologicznego 3.1.1.5 Odpady wielkogabarytowe Odpadami wielkogabarytowymi są odpady pochodzące z gospodarstw domowych i obiektów infrastruktury, które ze względu na duże rozmiary można podzielić na: stare meble, zużyty sprzęt gospodarstwa domowego, tzw. sprzęt AGD urządzenia elektroniczne. Na terenie Gminy są prowadzone akcje zbierania odpadów wielkogabarytowych (2 razy w roku). Odbywają się według wcześniej ustalonego harmonogramu. 18

W 2002 roku na terenie Radlina wytworzonych zostało około 210 Mg odpadów wielkogabarytowych (obliczenia na podstawie przyjętego składu morfologicznego). Z informacji uzyskanych w Urzędzie Gminy wynika, że na terenie gminy w 2002 roku zebrano 95 Mg odpadów wielkogabarytowych. 3.1.1.6 Odpady budowlano-remontowe W skład odpadów budowlano-remontowych wchodzą: odpady materiałów oraz elementów budowlanych i drogowych, takich jak: gruz ceglany, betonowy, ceramiczny, asfaltowy, odpady drewna, szkła i tworzyw sztucznych, odpady asfaltów, smół i produktów smołowych (pokrycia dachowe), złomy metaliczne, gleba i grunt z wykopów (kamienie i żwir), odpady materiałów izolacyjnych. Na podstawie przyjętego składu morfologicznego oszacowano ilość odpadów budowlano-remontowych wchodzących w skład odpadów komunalnych. Tabela 3-7 przedstawia oszacowane ilości poszczególnych rodzajów odpadów budowlano-remontowych. Tabela 3-7 Ilość odpadów budowlano-remontowych wytworzonych na terenie Gminy w 2002 r. [Mg] Rodzaj odpadu Skład [%] Ilość w 2002 Gruz ceglany, betonowy ceramiczny, asfaltowy 60% 252,22 Odpady drewna, szkła i tworzyw sztucznych 8% 33,63 Asfalty, smoły, produkty smołowe (pokrycia dachowe) 7% 29,43 Złom metaliczny 5% 21,02 Gleba i grunt, kamienie i żwiry 15% 63,05 Materiały izolacyjne 5% 21,02 Łącznie 100% 420,37 Źródło: obliczenia własne na podstawie przyjętego składu morfologicznego Odzyskiem i unieszkodliwianiem odpadów budowlano-remontowych powinny zajmować się specjalne zakłady usytuowane w pobliżu lub na terenie składowisk odpadów komunalnych. Takie zakłady powinny być wyposażone w linie do przekształcania gruzu budowlanego kruszarki, przesiewacze wibracyjne i doczyszczania dowiezionych odpadów budowlanych. 3.1.1.7 Odpady niebezpieczne Odpady niebezpieczne wchodzące w skład odpadów komunalnych to między innymi: świetlówki, baterie, akumulatory, odpady fotograficzne, rozpuszczalniki, oleje itp. Odpady te ze względu na swój charakter wymagają selektywnego gromadzenia i specjalnego systemu unieszkodliwiania odrębnego dla każdego typu odpadów. Aktualnie na terenie gminy nie jest prowadzona selektywna zbiórka odpadów niebezpiecznych wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych. Odpady komunalne zawierające odpady niebezpieczne, mogą być obecnie kierowane na składowisko 19

odpadów, co w sposób znaczący utrudnia jego funkcjonowanie oraz powoduje szkodliwe oddziaływanie składowiska na środowisko. Na podstawie przyjętego składu morfologicznego oszacowano potencjalne ilości odpadów niebezpiecznych wchodzących w skład odpadów komunalnych wytworzonych w 2002 r. Wartości te przedstawia Tabela 3-8. Tabela 3-8 Ilości odpadów niebezpiecznych wytworzonych w 2002 r. wchodzących w skład odpadów komunalnych Kod odpadu Rodzaj odpadu Udział w masie odpadów niebezpiecznych [%] Ilość odpadów niebezpiecznych [Mg] 20 01 33 Baterie i akumulatory 12% 3,36 20 01 29 Detergenty zawierające odpady niebezpieczne 5% 1,40 20 01 17 Odczynniki fotograficzne 2% 0,56 20 01 27 20 01 14 20 01 15 Farby, tłuszcze, farby drukarskie, kleje, lepiszcza i żywice zawierające substancje niebezpieczne 35% 9,81 Kwasy i alkalia 1% 0,28 20 01 21 Lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć 5% 1,40 20 01 31 Leki cytotoksyczne i cytostatyczne 4% 1,12 20 01 26 Oleje i tłuszcze 10% 2,80 20 01 19 Środki ochrony roślin 5% 1,40 20 01 35 Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne 10% 2,80 20 01 37 Drewno zawierające substancje niebezpieczne 5% 1,40 20 01 23 Urządzenia zawierające freony 3% 0,84 20 01 13 Rozpuszczalniki 3% 0,84 Razem 100% 28,02 Źródło: obliczenia własne na podstawie przyjętego składu morfologicznego Udział poszczególnych rodzajów odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych został przyjęty na podstawie danych przedstawionych w Planie Gospodarki Odpadami dla województwa śląskiego, ponieważ na terenie gminy nie zostały przeprowadzone badania dotyczące ilości odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych. 3.1.1.8 Odpady powstające podczas prac porządkowych na terenie Radlina W zakresie poprawy estetyki Radlina realizowane są następujące prace: 1. Opróżnianie koszy ulicznych czynności te odbywają się zgodnie z ustalonym harmonogramem. Ilość odpadów jest uzależniona od ilości koszy ulicznych. Zakłada się, że jeden kosz ma pojemność 60l, co w ciągu roku daje około 0,15 Mg odpadów. Powstające odpady zaliczamy do odpadów o kodzie 20 03 01 (nie segregowane zmieszane odpady komunalne). 2. Wywozu nieczystości są to akcje okresowe, w okresie letnim jest to wywóz nieczystości z okolic rekreacyjno-turystycznych odwiedzanych przez mieszkańców, natomiast w okresie jesiennym jest to wywóz odpadów po akcji Sprzątanie Świata oraz w okresie Dnia Zmarłych. 20

Ilość powstających odpadów jest trudna do określenia, uzależniona od wielu czynników np. warunków atmosferycznych. Odpady powstające podczas tych prac klasyfikowane są do odpadów o kodzie 20 03 01. 3. Pozimowe oczyszczanie dróg są to przede wszystkim prace związane z oczyszczaniem dróg lokalnych (miejskich) oraz chodników po okresie zimowym. Ilość odpadów, o kodzie 20 03 03 odpady z czyszczenia ulic i placów, w tej sytuacji również jest trudna do określenia i zależna od wielu czynników (pogoda). 4. Mechaniczne i letnie oczyszczanie dróg są to prace związane z mechanicznym oczyszczaniem dróg wg obowiązującego harmonogramu. Ilość odpadów powstających podczas tych prac nie została określona, a oszacowanie tej ilości jest trudne. Ilość odpadów powstających podczas oczyszczania dróg (kod 20 03 03) jest zależna od wielu czynników zewnętrznych. 5. Sprzątanie przystanków komunikacji miejskiej odpady z przystanków są wywożone raz w tygodniu. Koszty za prace pokrywane są w wpływów od przewoźników (za korzystanie z przystanków). Są to odpady o kodzie 20 03 01. Obok ww. podstawowych prac do poprawy estetyki zalicza się również prace związane z utrzymaniem, powiększeniem i przebudową terenów zielonych. W tym przypadku głównymi rodzajami odpadów powstających podczas prac są odpady biodegradowalne oraz sporadycznie masy ziemne (gleba i ziemia w tym kamienie) (20 02). Odpady te powinny być selektywnie zbierane i przekazywane do dalszego odzysku. Proponuje się odpady zielone przekazać do kompostowania natomiast ziemię, gleby i kamienie do rekultywacji terenów zdegradowanych. W 2002 roku z utrzymania terenów zielonych Radlina wywieziono 20 Mg biomasy. Odpady powstające podczas ww. prac pielęgnacyjnych na terenie Radlina aktualnie transportowane są na składowisko odpadów. Należy w najbliższym czasie stworzyć system selektywnego zbierania odpadów w celu przekazania ich do odzysku lub recyklingu, a dopiero później do unieszkodliwienia. Działania takie są wymogiem prawny (ustawa o odpadach, Dz. U. nr 62, poz. 628 z późn. zm.). 3.1.2 Prognoza wytwarzania odpadów komunalnych Przedstawiona w tym rozdziale prognoza odpadów komunalnych obejmuje lata 2004-2015. 3.1.2.1 Odpady komunalne i biodegradowalne Rozważając przypuszczalne trendy zmian składu odpadów komunalnych przyjęto, na najbliższe lata optymistyczny wariant rozwoju sytuacji, który w przyszłości będzie kształtował skład odpadów. Zmiany składu oparto m.in. na następujących przesłankach: rozwój gospodarki będzie postępował bez większych załamań i struktura gospodarki będzie zbliżała się do gospodarki krajów zachodnioeuropejskich. Rozwój gospodarczy, który powoli pociągał będzie za sobą wzrost zamożności społeczeństwa, spowoduje m.in. rozwój rynku prasowego, a to w konsekwencji wpłynie także na wzrost ilości papieru w odpadach. Powoli następować będzie rozwój sieci gastronomicznej, w tym rozwój punktów zbiorowego żywienia w zakładach pracy, co spowoduje równocześnie przemieszczanie się odpadów spożywczych z dzielnic mieszkalnych do centrów miast. Rozwojowi sieci gastronomii sprzyjać też będzie zmiana systemu pracy wzorowana na standardach zachodnich, czyli praca z przerwą na lunch. Zakłada się, że przez najbliższe 5 lat, dominować będą postawy konsumpcyjne, wysoce odpadogenne, następnie zaś, stopniowo, coraz częściej obserwować będzie się postawy proekologiczne, w których zawarty będzie również świadomy stosunek do problematyki odpadów. Uwidoczni się to również m.in. spadkiem ilości tworzyw sztucznych na korzyść ilości szkła i wyrobów z drewna czy innych materiałów, przede wszystkim materiałów podatnych na recyrkulację (szkło) czy łatwo degradowalnych jak papier czy drewno. Po początkowym okresie stagnacji nastąpi wzrost budownictwa oraz w szczególności prac remontowo-budowlanych, co z drugiej strony zaowocuje wzrostem ilości odpadów poremontowych (w tym gruzu), w strukturze odpadów da to wzrost ilości odpadów innych mineralnych. Powyżej przedstawiony scenariusz rozwijał będzie się wolno, wobec czego założono też niewielkie w skali rocznej zmiany emisji poszczególnych składników nie większe niż 3%. W niniejszym podrozdziale dotyczącym prognozy wytwarzania odpadów komunalnych został przedstawiony podział strumienia odpadów na 18 frakcji zgodnie z założeniami Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Śląskiego. 21

W perspektywicznym okresie do roku 2005 założono spadek natomiast od roku 2006 przewiduje się stopniowy wzrost liczby ludności. Prognoza taka została przyjęta na podstawie danych demograficznych z okresu 1995-2002 oraz założenia zmian demograficznych na terenie Polski opracowanych przez GUS. Zmiany demograficzne przedstawia Tabela 3-9. Tabela 3-9 Liczba ludności w okresie perspektywicznym Rok 2005 2007 2009 2011 2013 2015 Liczba ludności 18 615 18 783 18 952 19 123 19 296 19 470 Zakładane zmiany procentowe wskaźników emisji poszczególnych składników odpadów przedstawia Tabela 3-10, a obliczane na tej podstawie prognozy ilości odpadów w okresie 2004-2015 zestawiono w kolejnych tabelach (Tabela 3-11, Tabela 3-12). Tabela 3-10 Zakładane zmiany wskaźników generowania odpadów komunalnych [%] Zmiany poszczególnych rodzajów odpadów [%] Lp. Nazwa strumienia 2005 r. 2010 r. 2015 r. 1 Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 1,00% 1,50% 0,50% 2 Odpady zielone 1,00% 1,50% 0,50% 3 Papier i tektura (nieopakowaniowe) 2,00% 1,00% 0,00% 4 Opakowania z papieru i tektury 1,50% 2,00% 2,00% 5 Opakowania wielomateriałowe 2,00% 2,00% 2,00% 6 Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) 1,50% 0,50% -2,00% 7 Opakowania z tworzyw sztucznych 2,00% 1,50% 1,50% 8 Szkło (nieopakowaniowe) 1,50% 2,00% 1,00% 9 Opakowania ze szkła 2,00% 2,00% 2,00% 10 Metale 1,00% 0,00% 0,00% 11 Opakowania z blachy 1,00% 1,00% 1,00% 12 Opakowania z aluminium 1,50% 1,50% 1,50% 13 Tekstylia 1,00% 1,00% 1,00% 14 Odpady mineralne 1,00% 2,00% 2,00% 15 Drobna frakcja popiołowa -2,00% -3,00% -3,00% 16 Odpady wielkogabarytowe 3,00% 1,00% 1,00% 17 Odpady budowlane 3,00% 2,00% 2,00% 18 Odpady niebezpieczne 1,00% 1,00% 1,00% 22

Tabela 3-11 Prognoza ilości odpadów do roku 2015 w Mg/M/rok Lp. Nazwa strumienia 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 1 Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 0,077 0,078 0,079 0,080 0,081 0,082 0,083 0,084 0,085 0,086 0,086 0,087 2 Odpady zielone 0,009 0,009 0,010 0,010 0,010 0,010 0,010 0,010 0,010 0,010 0,010 0,011 3 Papier i tektura (nieopakowaniowe) 0,018 0,019 0,019 0,019 0,019 0,020 0,020 0,020 0,020 0,020 0,020 0,020 4 Opakowania z papieru i tektury 0,018 0,018 0,019 0,019 0,019 0,020 0,020 0,020 0,021 0,021 0,022 0,022 5 Opakowania wielomateriałowe 0,004 0,004 0,004 0,004 0,004 0,004 0,005 0,005 0,005 0,005 0,005 0,005 6 Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) 0,021 0,022 0,022 0,022 0,023 0,023 0,023 0,023 0,023 0,022 0,022 0,022 7 Opakowania z tworzyw sztucznych 0,009 0,009 0,010 0,010 0,010 0,010 0,010 0,010 0,011 0,011 0,011 0,011 8 Szkło (nieopakowaniowe) 0,003 0,003 0,003 0,003 0,003 0,003 0,003 0,003 0,003 0,003 0,003 0,003 9 Opakowania ze szkła 0,016 0,017 0,017 0,017 0,018 0,018 0,018 0,019 0,019 0,019 0,020 0,020 10 Metale 0,007 0,007 0,007 0,007 0,007 0,007 0,007 0,007 0,007 0,007 0,007 0,007 11 Opakowania z blachy 0,002 0,002 0,002 0,002 0,002 0,002 0,002 0,002 0,002 0,002 0,002 0,002 12 Opakowania z aluminium 0,001 0,001 0,001 0,001 0,001 0,001 0,001 0,001 0,001 0,001 0,001 0,001 13 Tekstylia 0,007 0,007 0,007 0,007 0,007 0,007 0,007 0,008 0,008 0,008 0,008 0,008 14 Odpady mineralne 0,025 0,025 0,025 0,026 0,026 0,027 0,027 0,028 0,028 0,029 0,029 0,030 15 Drobna frakcja popiołowa 0,031 0,030 0,029 0,029 0,028 0,027 0,026 0,026 0,025 0,024 0,023 0,023 16 Odpady wielkogabarytowe 0,012 0,013 0,013 0,013 0,013 0,014 0,014 0,014 0,014 0,014 0,014 0,014 17 Odpady budowlane 0,024 0,025 0,026 0,026 0,027 0,028 0,028 0,029 0,029 0,030 0,030 0,031 18 Odpady niebezpieczne 0,002 0,002 0,002 0,002 0,002 0,002 0,002 0,002 0,002 0,002 0,002 0,002 Suma 0,286 0,290 0,293 0,297 0,300 0,303 0,306 0,309 0,312 0,315 0,317 0,319 Źródło: obliczenia własne na podstawie przyjętych założeń. 23

Tabela 3-12 Prognoza ilości wytwarzanych odpadów do roku 2015 w Mg/rok Lp. Nazwa strumienia 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 1 Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 1 427,9 1 448,6 1 471,1 1 495,5 1 521,8 1 550,0 1 580,3 1 608,1 1 633,1 1 655,2 1 674,3 1 690,2 2 Odpady zielone 173,1 175,6 178,3 181,3 184,5 187,9 191,6 194,9 198,0 200,6 202,9 204,9 3 Papier i tektura (nieopakowaniowe) 337,6 345,9 353,7 361,0 367,7 373,8 379,2 384,0 388,0 391,3 393,8 395,6 4 Opakowania z papieru i tektury 334,3 340,8 347,8 355,3 363,4 371,9 381,1 390,5 400,1 409,9 420,0 430,3 5 Opakowania wielomateriałowe 75,0 76,9 78,8 80,7 82,7 84,7 86,8 88,9 91,1 93,4 95,6 98,0 6 Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) 397,7 405,4 412,5 419,0 424,6 429,5 433,6 435,6 435,3 432,9 428,4 421,7 7 Opakowania z tworzyw sztucznych 172,1 176,3 180,5 184,6 188,6 192,4 196,2 200,0 204,0 207,9 212,0 216,2 8 Szkło (nieopakowaniowe) 52,4 53,5 54,6 55,7 57,0 58,3 59,8 61,1 62,4 63,5 64,6 65,5 9 Opakowania ze szkła 300,1 307,5 315,0 322,8 330,7 338,8 347,2 355,7 364,4 373,4 382,6 392,0 10 Metale 121,2 122,9 124,5 125,8 126,8 127,7 128,2 128,8 129,4 130,0 130,6 131,1 11 Opakowania z blachy 34,6 35,1 35,6 36,1 36,7 37,2 37,7 38,3 38,9 39,4 40,0 40,6 12 Opakowania z aluminium 17,5 17,8 18,2 18,5 18,9 19,3 19,6 20,0 20,4 20,8 21,2 21,6 13 Tekstylia 129,8 131,7 133,6 135,6 137,5 139,5 141,6 143,6 145,7 147,8 150,0 152,2 14 Odpady mineralne 461,5 468,2 476,0 484,8 494,8 506,0 518,4 531,2 544,2 557,6 571,3 585,4 15 Drobna frakcja popiołowa 570,3 561,4 551,5 540,7 529,0 516,5 503,3 490,4 477,8 465,6 453,6 442,0 16 Odpady wielkogabarytowe 225,0 232,8 239,9 246,3 251,9 256,5 260,3 264,0 267,9 271,8 275,7 279,8 17 Odpady budowlane 450,0 465,6 480,8 495,5 509,7 523,2 536,1 549,3 562,8 576,6 590,8 605,3 18 Odpady niebezpieczne 28,8 29,3 29,7 30,1 30,6 31,0 31,5 31,9 32,4 32,8 33,3 33,8 Suma 5 308,8 5 395,3 5 482,2 5 569,3 5 656,7 5 744,4 5 832,4 5 916,3 5 995,8 6 070,7 6 140,8 6 206,2 Źródło: obliczenia własne 24

Tabela 3-13 Prognoza ilości odpadów biodegradowalnych do roku 2015 w Mg Lp. Nazwa strumienia Prognoza wytwarzania odpadów biodegradowalnych w poszczególnych latach [Mg/rok] 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 1 Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 1 427,9 1 448,6 1 471,1 1 495,5 1 521,8 1 550,0 1 580,3 1 608,1 1 633,1 1 655,2 1 674,3 1 690,2 2 Odpady zielone 173,1 175,6 178,3 181,3 184,5 187,9 191,6 194,9 198,0 200,6 202,9 204,9 3 Papier i tektura (nieopakowaniowe) 337,6 345,9 353,7 361,0 367,7 373,8 379,2 384,0 388,0 391,3 393,8 395,6 4 Opakowania z papieru i tektury 334,3 340,8 347,8 355,3 363,4 371,9 381,1 390,5 400,1 409,9 420,0 430,3 5 Łącznie ilość odpadów biodegradowalnych 2 272,8 2 310,9 2 351,0 2 393,1 2 437,3 2 483,6 2 532,2 2 577,4 2 619,1 2 657,0 2 691,1 2 721,0 6 Obowiązkowy recykling opakowań papierowych 130,4 143,1 156,5 170,6 174,4 178,5 182,9 187,4 192,0 196,8 201,6 206,5 7 Odpady biodegradowalne bez opakowań poddanych obowiązkowemu recyklingowi 2 142,4 2 167,8 2 194,5 2 222,5 2 262,8 2 305,1 2 349,3 2 390,0 2 427,1 2 460,3 2 489,5 2 514,5 8 Dopuszczalne składowanie 1 701,7 1 681,9 1 642,3 1 602,7 1 563,1 1 523,6 1 484,0 1 345,5 1 167,4 989,3 890,4 791,5 9 Dodatkowy konieczny recykling 440,8 485,9 552,2 619,8 699,7 781,5 865,3 1 044,5 1 259,7 1 471,0 1 599,1 1 723,0 Źródło: obliczenia własne 25

Według wymogów prawa ilość odpadów biodegradowalnych deponowanych na składowisku musi ulegać stopniowemu zmniejszaniu. Przyjęte progi redukcji ilości odpadów biodegradowalnych deponowanych na składowiskach na terenie Polski kształtują się następująco: do 75% wagowo w 2010 roku, do 50% wagowo w 2013 roku, do 35% wagowo w 2020 roku. Jako ilość bazową należy przyjąć ilość odpadów biodegradowalnych wytworzonych w 1995 roku. Dla gminy Radlin wartość bazowa została określona na poziomie około 1978 Mg. W związku z brakiem danych dotyczących ilości odpadów biodegradowalnych wytworzonych na terenie gminy w 1995 roku, przyjmuje się że ilość ta to 90% ilości odpadów biodegradowalnych wytworzonych w 2002 roku. Wykres 3-1 przedstawia poszczególne poziomy redukcji odpadów biodegradowalnych dopuszczonych do składowania. 3 000 2 500 2 000 1 500 Dodatkowy konieczny recykling Dopuszczalne składowanie 1 000 500 0 2005 2010 2013 2015 Wykres 3-1 Prognoza wytwarzania odpadów biodegradowalnych oraz przewidywane ilości do odzysku i składowania 3.1.2.2 Odpady wielkogabarytowe Zgodnie z założeniami Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Śląskiego przewiduje się rozwój systemu selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych celem ich dalszego przekazania do odzysku i unieszkodliwienia. W celu określenia potencjalnych ilości odpadów wielkogabarytowych, które powinny zostać przekazane do odzysku i unieszkodliwiania, opracowano prognozę ilości odpadów wielkogabarytowych w poszczególnych latach. Wartości te przedstawia tabela 26

Tabela 3-14 Prognoza ilości odpadów wielkogabarytowych wytwarzanych na terenie Radlina w latach 2006, 2010, 2015 w Mg/rok Rok Ilość odpadów [Mg] 2006 239,91 2010 260,26 2015 279,75 Źródło: obliczenia własne Zakłada się następujące poziomy odzysku odpadów wielkogabarytowych (zgodnie z KPGO oraz WPGO): 2006 rok - 20%, 2010 rok - 60%, 2015 rok - 80%. Zakładane ilości odpadów wielkogabarytowych przeznaczonych do odzysku i unieszkodliwienia dla Radlina w poszczególnych latach przedstawia Tabela 3-15. Tabela 3-15 Ilość odpadów wielkogabarytowych przewidzianych do odzysku i recyklingu na terenie gminy Radlin Rok Ilość odpadów wytworzonych [Mg] Poziom odzysku [%] Ilość odpadów przewidziane do odzysku [Mg] 2006 239,91 20% 47,98 2010 260,26 60% 156,16 2015 279,75 80% 223,80 Źródło: obliczenia własne 3.1.2.3 Odpady budowlano-remontowe z sektora komunalnego Zgodnie z założeniami Planu Gospodarki Odpadami dla województwa śląskiego, przewiduje się następujące poziomy odzysku odpadów budowlano-remontowych w na terenie Radlina: rok 2006-15% wytwarzanych odpadów budowlano-remontowych, rok 2010-40% wytwarzanych odpadów budowlano-remontowych, rok 2015-60% wytwarzanych odpadów budowlano-remontowych. W celu określenia ilości odpadów budowlano-remontowych, które powinny zostać poddane systemowi odzyskowi i recyklingu, opracowano prognozę wytwarzania tych odpadów w poszczególnych latach. Prognozę przedstawia Tabela 3-16. 27

Tabela 3-16 Prognoza ilości odpadów budowlano-remontowych wytwarzanych na terenie gminy Radlin [Mg/rok] Rodzaj odpadu Skład [%] Gruz ceglany, betonowy ceramiczny, asfaltowy Odpady drewna, szkła i tworzyw sztucznych Asfalty, smoły, produkty smołowe (pokrycia dachowe) Ilość odpadów przewidzianych do wytworzenia [Mg/rok] 2006 r. 2010 r. 2015 r. 60% 288,46 321,65 363,19 8% 38,46 42,89 48,43 7% 33,65 37,53 42,37 Złom metaliczny 5% 24,04 26,80 30,27 Gleba i grunt, kamienie i żwiry 15% 72,11 80,41 90,80 Materiały izolacyjne 5% 24,04 26,80 30,27 Źródło: obliczenia własne Łącznie 100% 480,76 536,08 605,31 Prognozowane poziomy i ilości odzysku odpadów remontowo budowlanych przedstawia Tabela 3-17. Tabela 3-17 Prognoza ilości odpadów budowlano-remontowych przewidzianych do odzysku [Mg/rok] Rok Poziom odzysku [%] Ilość do odzysku [Mg] 2006 15% 72,11 2010 40% 214,43 2015 60% 363,19 Źródło: obliczenia własne 3.1.2.4 Odpady niebezpieczne wchodzące w skład odpadów komunalnych Zgodnie z założeniami zawartymi w Planie Gospodarki Odpadami dla województwa śląskiego, na terenie gminy Radlin powinny zostać osiągnięte następujące poziomy selektywnego zbierania odpadów niebezpiecznych (wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych) celem przekazania ich do obiektów odzysku/unieszkodliwiania: w roku 2006-15% odpadów niebezpiecznych wchodzących w skład odpadów komunalnych, w roku 2010-50% odpadów niebezpiecznych wchodzących w skład odpadów komunalnych, w roku 2014-80% odpadów niebezpiecznych wchodzących w skład odpadów komunalnych. Uwzględniając powyższe dane oszacowano ilości odpadów niebezpiecznych wchodzących w skład odpadów komunalnych w układzie rodzajowym (Tabela 3-18) oraz potencjalne w latach 2006, 2010 oraz 2015 ilości odpadów tego typu gromadzonych selektywnie na terenie gminy ( Tabela 3-19). 28