Załącznik do Uchwały Nr XLIV/742/2013 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej z dnia 28 listopada 2013r. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2014. GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH NA ROK 2014 I. Postanowienia ogólne Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi nakłada na gminę obowiązek prowadzenia działań w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Zapisy wymienionej ustawy stanowią również, iż aktem prawnym, na podstawie którego prowadzi się działania w tym obszarze na szczeblu lokalnym jest Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2014 rok stanowi integralną cześć Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Środa Wielkopolska na lata 2009-2020. II. Diagnoza problemów społecznych związanych z uzależnieniem od alkoholu przemocy w rodzinie w Gminie Środa Wielkopolska Zrealizowane w Polsce badania epidemiologiczne szacują liczbę osób uzależnionych od alkoholu na ok.850 tys., zaś osób pijących alkohol szkodliwie- na ok.3,6mln (źródło: badania EZOP 2010-1011). Uzależnienie od alkoholu jest zaburzeniem psychicznym i zaburzeniem zachowania. Dane krajowe pozwalają na statystyczne wyliczenie u jakiej liczby mieszkańców naszej gminy występują różne kategorie problemów alkoholowych. W gminie Środa Wielkopolska szacować można, że liczba osób uzależnionych od alkoholu wynosi około 800 osób, natomiast ponad 1500 osób pije szkodliwie i ryzykownie W rodzinach, gdzie występuje problem z alkoholem żyje około 1200 dzieci. Badania wykazują również, iż w rodzinach z problemem alkoholowym występuje zjawisko przemocy domowej. Działalność Zespołu Interdyscyplinarnego do spraw przeciwdziałania przemocy w rodzinie w Środzie Wielkopolskiej prowadzona w okresie od 2011roku do sierpnia 2013r. wskazuje na ważną kwestie społeczną jaką jest przemoc w rodzinie. W tym krótkim okresie Zespół Interdyscyplinarny zdiagnozował aż 194 rodziny z problemem przemocy. Dane Zespołu za 2012r. wskazują również, iż na 95 rodzin w stosunku do których uruchomiono Procedurę Niebieską kartę w 65 rodzinach występował problem alkoholowy. W rodzinach tych przebywało 126 dzieci. W 2012 roku pomocą opiekuńczo- wychowawczą Ośrodka Wsparcia Gminnej Świetlicy Terapeutyczno- Wychowawczej w Środzie Wlkp. objęto 207 dzieci z rodzin uzależnionych bądź zagrożonych uzależnieniem od alkoholi. W roku 2012 na ogólną liczbę 996 rodzin korzystających ze świadczeń z pomocy społecznej Ośrodka Pomocy Społecznej w Środzie Wielkopolskiej, w przypadku 71 rodzin występował problem alkoholowy. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w 2012r. w stosunku do 8 osób wystąpiła z wnioskiem do Sądu Rejonowego w Środzie Wlkp. o zobowiązanie do podjęcia leczenia odwykowego. W grupie wielu problemów społecznych jakie występują w naszej gminie, problemy związane z alkoholem mają szczególne znaczenie. Wynika to przede wszystkim z faktu, iż dotyczą różnych sfer życia i powodują wielorakie szkody - społeczne, zdrowotne, ekonomiczne. i
2 Rodziny z problemem uzależnienia od alkoholu lub zagrożone uzależnieniem i przemocą w rodzinie wymagają kompleksowego wsparcia w zakresie prawidłowego funkcjonowania społecznego. III. Cele i zadania Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2014 rok Cele i zadania ujęte w Programie są kontynuacją działań podejmowanych w ramach Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2013 rok i są zgodne z celami zawartymi w Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Środa Wielkopolska na lata 2009-2020 Cel główny Programu: zapobieganie uzależnieniu od alkoholu w szczególności wśród dzieci i młodzieży oraz przeciwdziałanie przemocy w rodzinie. Cele szczegółowe:
3 Cel nr 1. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych dla dzieci i młodzieży, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych Lp. Zadanie Działania Wskaźniki (pozyskiwane na podstawie sprawozdań) 1. 1. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej 1.Prowadzenie i finansowanie działań prowadzonych przez - liczba przeprowadzonych kampanii Placówkę wsparcia dziennego -Gminną Świetlicę Terapeutyczno-- liczba przeszkolonych sprzedawców Wychowawczą () we współpracy z Gminną Komisją Rozwiązywania - liczba odbiorców materiałów Problemów Alkoholowych(), w tym: informacyjno - edukacyjnych -kampanii informacyjno-edukacyjnych w zakresie przeciwdziałania uzależnieniu od alkoholu i przemocy w rodzinie, -szkoleń dla podmiotów prowadzących sprzedaż i podawanie alkoholu, -organizowanie spotkań, imprez, happeningów, konkursów, zdrowy styl życia, 2. Realizacja programów z zakresu profilaktyki uzależnień i przemocy w rodzinie: a) działania skierowane do dzieci i młodzieży : promujących -warsztaty i programy profilaktyczne, informacyjno-edukacyjne dla dzieci i młodzieży w szkołach, - organizowanie i finansowanie dożywiania dzieci z rodzin uzależnionych bądź zagrożonych uzależnieniem od alkoholu oraz z rodzin dotkniętych przemocą w rodzinie, uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych, - liczba przeprowadzonych programów i warsztatów - liczba uczestników programów i warsztatów Realizator Termin realizacji 2014 rok
4 b) działania skierowane dla rodziców: - spotkania, warsztaty i programy edukacyjno-informacyjne, - zakup materiałów edukacyjno informacyjnych(ulotki, broszury, poradniki itp.), 3. Organizacja czasu wolnego dzieci i młodzieży z gru ryzyka poprzez dofinansowanie w szczególności: 1) półkolonii, kolonii, obozów profilaktycznych i innych form wypoczynku organizowanych w oparciu o pisemny program zajęć profilaktycznych, 2) organizację konkursów, imprez kulturalnych, rekreacyjnych i sportowych promujących zdrowy styl życia ; 3) Rozszerzenie programów profilaktycznych dla dzieci i młodzieży z grup ryzyka o różne formy zajęć sportowych; 4) zakup materiałów informacyjno-edukacyjnych(ulotki, broszury, itp.) oraz nagród; Placówki oświaty 2. Wzmocnienie skuteczności prowadzonych działań w obszarze rozwiązywania problemów alkoholowych 1. Organizowanie i finansowanie szkoleń, kursów specjalistycznych, - liczba przeprowadzonych szkoleń, konferencji, debat nt. uzależnienia od alkoholu i przemocy w rodzinie dla konferencji, debat przedstawicieli różnych grup zawodowych, a w szczególności członków - liczba przekazanych materiałów Zespołu Interdyscyplinarnego ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie informacyjnych,kuratorów sądowych, policji i kadry socjalnej, realizatorów programów profilaktycznych, 2. Realizacji działań profilaktycznych skierowanych do kierowców : zakup i kolportaż materiałów informacyjnych we współpracy z ośrodkami szkolenia kierowców 3. Dokonanie zakupów niezbędnego sprzętu,wyposażenia oraz materiałów dla osób realizujących zadania związane z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych 3. Administracyjne ograniczenie dostępności zakupu napojów alkoholowych, w szczególności osobom niepełnoletnim Przeprowadzanie kontroli sklepów i lokali gastronomicznych w zakresie - liczba przeprowadzonych kontroli przestrzegania przepisów prawa - kontrola zasad i warunków korzystania z Urząd Miejski zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych Straż Miejska Komenda Powiatowa Policji
Cel nr 2. Zwiększenie dostępności pomocy dla osób z problemem alkoholowym, w szczególności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej: Lp. Zadanie Działania Wskaźniki (pozyskiwane na podstawie sprawozdań) 1. Finansowanie działalności terapeutycznej Placówki wsparcia dziennego Gminnej Świetlicy Terapeutyczno- Wychowawczej w Środzie Wielkopolskiej; 5 Prowadzenie przez Placówkę wsparcia dziennego Gminną Świetlicę - liczba rodzin objętych pomocą Terapeutyczno-Wychowawczą poradnictwa i motywowanie do - liczba udzielonych porad podjęcia leczenia członków rodzin dzieci objętych wsparciem rodzinom z problemem alkoholowym z małoletnimi dziećmi Realizator Termin realizacji 2. Dofinansowanie usług terapeutycznych dla osób i rodzin z problemem alkoholowych i przemocą w rodzinie Prowadzenie wsparcia psychologicznego indywidualnego i - liczba osób objętych pomocą NZOZ Przychodnia grupowego dla osób i rodzin z problemem alkoholowym i przemocą w rodzinie ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieży Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia w Środzie Wlkp. 3. Podnoszenie wiedzy i kompetencji osób realizujących zadania w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przemocy w rodzinie Organizowanie i finansowanie udziału w konferencjach, szkoleniach, - liczba osób uczestniczących kursach kadry zajmującej się pracą z osobami i rodzinami z problemem w konferencjach, szkoleniach uzależnienia od alkoholu, członków Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych; Zakup materiałów oraz literatury fachowej
4. Prowadzenie działań związanych z motywowaniem do leczenia osób uzależnionych, które nie chcą dobrowolnie podjąć leczenia odwykowego 6 Finansowanie działalności Gminnej Komisji Rozwiązywania -liczba prowadzonych postępowań Problemów Alkoholowych w związku z prowadzonym postępowaniem -liczba złożonych wniosków do Sądu w przedmiocie uzależnienia od alkoholu, a w szczególności : - podejmowanie działań motywacyjnych i inicjowanie zmian w zakresie wsparcia osób uzależnionych, oraz ich rodzin w tym w szczególności osób, które nie chcą podjąć leczenia (procedura przymusowego leczenia odwykowego), - prowadzenie procedury Niebieska Karta, - prowadzenie poradnictwa w ramach pełnionych dyżurów - ponoszenie opłat za wnioski składane do sądu w sprawach leczenia odwykowego - zapewnienie badań i opinii biegłych sądowych w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i ponoszenie kosztów przeprowadzonych opinii psychologicznych i psychiatrycznych. Cel nr 3. Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie. Lp. Zadanie/projekt Działania Wskaźniki (pozyskiwane na podstawie sprawozdań) 1. Pomoc dzieciom i młodzieży z rodzin z problemem uzależnienia od alkoholu oraz z problemem przemocy w rodzinie 1. Prowadzenie i finansowanie działalności Placówki wsparcia dziennego-- liczba rodzin objętych Gminnej Świetlicy Terapeutyczno-Wychowawczej(), w tym: wsparciem -prowadzenie i finansowanie działalności sieci świetlic i innych form - liczba dzieci objętych opieką i wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży, wychowaniem - finansowanie kosztów związanych z wykonywaniem napraw i remontów -liczba dzieci i młodzieży obiektów, w których realizowany jest Program, objętych programami -finansowanie zakupów niezbędnego sprzętu, wyposażenia profilaktycznymi materiałów biurowych i materiałów do prowadzenia zajęć i realizacji programu. 2. Organizacja czasu wolnego dzieci i młodzieży poprzez finansowanie w szczególności: -półkolonii, kolonii, obozów profilaktycznych i innych form wypoczynku, - spotkań i imprez rekreacyjno-sportowych, Realizator Termin realizacji
7 3.Organizowanie i finansowanie dożywiania dzieci z rodzin uzależnionych bądź zagrożonych uzależnieniem od alkoholu oraz dotkniętych przemocą w rodzinie uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczowychowawczych i socjoterapeutycznych; 4. Organizowanie i finansowanie środowiskowych programów profilaktycznych skierowanych do dzieci i młodzieży. 2. Zapewnienie odpowiedniej pomocy dla rodziców/opiekunów 1. Udzielanie pomocy psychologicznej, socjalnej i prawnej osobom - liczba osób objętych pomocą i rodzinom z problemem uzależnienia od alkoholu oraz dotkniętych - liczba uczestników programu przemocą w rodzinie;,,szkoła dla rodziców 2. Podniesienie poziomu wiedzy, umiejętności i kompetencji rodziców, - liczba odbytych posiedzeń opiekunów - prowadzenie programu,,szkoła dla rodziców 3. Działania Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów - liczba odbytych dyżurów Alkoholowych, w tym : przez członków -prowadzenie postępowania w stosunku do rodzin z problemem alkoholowym i dotkniętych przemocą w rodzinie -prowadzenie poradnictwa dla osób i rodzin z problemem alkoholowym i przemocy w rodzinie w ramach pełnionego dyżuru, 4. Współpraca Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych() z Placówką wsparcia dziennego- Gminną Świetlicą Terapeutyczno-Wychowawczą oraz z Zespołem Interdyscyplinarnym, 5. Współpraca z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzie w Środzie Wlkp. w zakresie realizacji programów korekcyjno-edukacyjnych dla sprawców przemocy w rodzinie,
8 3. Podnoszenie wiedzy i kompetencji osób realizujących zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie 1.Organizacja szkoleń i konferencji nt. procedury,,niebieskie Karty i zjawiska przemocy w rodzinie. - liczba odbytych szkoleń, 2.Opracowanie i wydanie materiałów informacyjno-edukacyjnych nt. konferencji lokalnego systemu wsparcia oraz placówek pomocowych (informatory,- liczba wydanych materiałów ulotki, plakaty). - liczba sfinansowanych szkoleń 3.Zakup czasopism i literatury. 4.Finansowanie specjalistycznych szkoleń dot. zjawiska przemocy w rodzinie osobom realizującym zadania programu, w tym członkom. 2014 rok
9 Cel nr 4. Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych służących rozwiązywaniu problemów alkoholowych Lp. Zadanie/projekt Działania Wskaźniki (pozyskiwane na podstawie sprawozdań 1. Wspomaganie działalności instytucji i organizacji pozarządowych działających w obszarze przeciwdziałania uzależnieniu od alkoholu i przemocy w rodzinie 1. Wsparcie działalności Stowarzyszenia Abstynentów Nowe Życie poprzez dofinansowanie: - kosztów eksploatacyjnych zajmowanego lokalu, - prowadzenie Klubu Abstynenta-wynagrodzenie gospodarza Klubu, - kosztów abonamentu prowadzonego telefonu zaufania, - organizacji zajęć rehabilitacyjnych, szkoleń i imprez trzeźwościowych dla osób uzależnionych i współuzależnionych od alkoholu wzmacniających proces zdrowienia z choroby alkoholowej, - kosztów wyjazdów na spotkania i imprez trzeźwościowych, - specjalistycznych szkoleń i kursów dla osób utrzymujących abstynencję i podejmujących pracę z osobami uzależnionymi od alkoholu i współuzależnionymi. 2. Wspomaganie innych instytucji uznanych w programie za partnerów w realizacji zadań programu. 3.Współpraca i wspieranie ruchów samopomocowych. - liczba instytucji i organizacji współdziałających w realizacji programu - liczba udzielonych informacji.porad Realizator Termin realizacji
- 12 - IV. Realizatorzy i partnerzy Programu Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2014 realizuje Placówka wsparcia dziennego - Gminna Świetlica Terapeutyczno Wychowawcza w Środzie Wielkopolskiej. Wykonując zadania Programu Placówka ściśle współpracuje z Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Za partnerów przy realizacji celów Programu uznaje się w szczególności: 1. Ośrodek Pomocy Społecznej w Środzie Wielkopolskiej, 2. Placówki oświatowe, 3. Instytucje kultury, sportu w tym kluby sportowe, 4. Organizacje pozarządowe, a w szczególności: - Stowarzyszenie Abstynentów Nowe Życie w Środzie Wielkopolskiej ul. Westerplatte 5, - Stowarzyszenie Pomocy Krąg w Nowym Mieście nad Wartą, - Stowarzyszenie Pomocy SOS w Środzie Wielkopolskiej, 5. Instytucje powiatowe zapewniające specjalistyczną pomoc mieszkańcom gminy: - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Środzie Wielkopolskiej, - Publiczna Placówka Opiekuńczo- Wychowawcza- Ognisko Wychowawcze w Szlachcinie, - Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Środzie Wielkopolskiej ul. Żwirki i Wigury 4, 6. Placówki służby zdrowia, a w szczególności NZOZ Przychodnię Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia w Środzie Wielkopolskiej, 7. Komendę Powiatową Policji w Środzie Wielkopolskiej. V. Przewidywane efekty realizacji Programu 1. Zwiększenie wiedzy społeczeństwa, w tym w szczególności dzieci i młodzieży na temat uzależnienia od alkoholu i przemocy w rodzinie. 2. Zwiększenie dostępności osób i rodzin z problemem alkoholowym i przemocą w rodzinie do pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej. 3. Rozwój systemu wsparcia dla dzieci i młodzieży z rodzin szczególnie zagrożonych uzależnieniem od alkoholu i przemocą w rodzinie. VI. Finansowanie programu Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2014 finansowany będzie ze środków własnych gminy oraz środków pozyskanych z innych źródeł.
11 VII. Zasady wynagradzania członków Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 1. Członkom Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych zwanej dalej Komisją, przysługuje wynagrodzenie za udział w pracach Komisji, a w szczególności za: 1) udział w posiedzeniach Komisji, których przedmiotem jest: a) realizacja zadań wynikających z niniejszego programu oraz ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, b) udział w kontrolach placówek handlowych i gastronomicznych w zakresie przestrzegania prawa, c) prowadzenie postępowań w stosunku do osób nadużywających alkoholu (w tym w szczególności przygotowanie spraw na posiedzenie, prowadzenie rozmów motywujących do podjęcia leczenia, kierowanie spraw do sądu), 2) prowadzenie indywidualnego poradnictwo dla osób i rodzin z problemem uzależnienia od alkoholu i przemocy w rodzinie w ramach pełnionego dyżuru zgodnie z harmonogramem ustalonym przez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 2. Wynagrodzenie, o którym mowa w pkt 1 ustala się w wysokości 120,00zł (stodwadzieścia 00/100złotych) za udział w pracy Komisji. Wynagrodzenie wypłacane jest na podstawie podpisanego przez Przewodniczącego Komisji zestawienia liczby odbytych posiedzeń i dyżurów wraz z listami obecności, przedłożonego Placówce wsparcia dziennego - Gminnej Świetlicy Terapeutyczno -Wychowawczej w Środzie Wielkopolskiej. 3. Członkom Komisji przysługują diety oraz zwrot kosztów przejazdów i noclegów z tytułu wyjazdów na szkolenia, kursy, konferencje lub wyjazdów poza teren gminy związanych z zadaniami realizowanymi przez Komisję na zasadach obowiązujących - przysługujących pracownikowi z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju, przy czym udział w szkoleniach i wyjazdach nie uważa się za wykonywanie zadań w rozumieniu pkt 1.