8 15 25 16 4 12 21 20 18 23 13 3 2 17 10 22 5 11 19 9 14 24 2 3 5 4 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 biuro fkż, ul. Józefa 36 cheder café oficjalny klub fkż ul. Józefa 36 (wejście od ul. Jakuba) kasa biletowa, informacja ul. Jakuba (obok Chederu) synagoga tempel, ul. Miodowa 24 synagoga poppera, ul. Szeroka 16 ul. lewkowa barka sobieski, zacumowana przy bulwarze Czerwieńskim pomiędzy mostem Dębnickim a Wawelem cheder na wodzie, barka Marta, zacumowana przy bulwarze Wołyńskim obok mostu Grunwaldzkiego cmentarz nowy, ul. Miodowa 55 cmentarz remu, ul. Szeroka 40 synagoga wysoka, ul. Józefa 38 jewish community centre (jcc), ul. Miodowa 24 jcc west, ul. Izaaka 5 żydowskie muzeum galicja, ul. Dajwór 18 kościół św. katarzyny ogród przyklasztorny, ul. Augustiańska 7 teatr bagatela, scena na sarego, ul. Sarego 7 hamsa israeli restobar, ul. Szeroka 2 plac wolnica plac zabaw fkż, róg ul. Wawrzyńca i ul. Wąskiej centrum kultury żydowskiej (ckż), ul. Meiselsa 17 klub alchemia, ul. Estery 5 kawiarnia naukowa, ul. Szeroka 10 muzeum etnograficzne w krakowie, dom esterki, ul. Krakowska 46 muzeum apteka pod orłem, pl. Bohaterów Getta 18 sckm, ul. Wietora 15 Halicka Przemyska Starowiślna Podgórska Halicka Dajwór Szeroka Lewkow a Bartosza Kładka św. Wawrzyńca Jakuba Izaaka Podgórska Trynitarska Miodowa Estery Józefa Mostowa Miodowa Krakowska Piekarska 7 Wisła Miodowa Ciemna Wąska Gazowa Brzozowa Estery Kupa pl. Nowy Nowa Bożego Ciała Bocheńska Bonifraterska Krakowska Dietla Węgłowa Skałeczna Meiselsa Dietla Augustiańska Skawińska Stradomska Paulińska Skałeczna Wietora Orzeszkowej Koletek Dietla Wawel 6 Sukiennicza
jewishfestival.pl
janusz makuch Dyrektor Festiwalu Kultury Żydowskiej w Krakowie Jest dla mnie coś z gruntu poetyckiego w cudzie bo to bez wątpienia cud odrodzenia się żydowskiej kultury i żydowskiego życia tu, w Polsce, w Europie, w Ameryce i w innych częściach świata nade wszystko w Izraelu. Tak więc wbrew barbarzyńcom świętujemy zwycięstwo poezji. Życie jest dla nas najważniejsze. Od dwudziestu pięciu lat robimy wszystko, aby za nim podążać, by nieustannie, we wszystkich swoich przejawach skupiało się i promieniowało z naszego festiwalu. Bo dopóki trwa ono jest najważniejsze. Błogosławiony Jesteś, Panie, B-że nasz i Królu Wszechświata, Poeto Światłości. tadeusz jakubowicz Przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie Pamiętam dobrze rok 1988, rok przed upadkiem komunizmu, a zarazem rok, kiedy rozpoczęła się historia naszego festiwalu. Organizatorzy chyba w tę historię nie do końca wierzyli, bo do roku 1994 organizowali festiwal co dwa lata. Tak więc mimo że świętujemy dziś 23. edycję, to historia Festiwalu Kultury Żydowskiej w Krakowie trwa już całe ćwierćwiecze. I jest to w moim przekonaniu historia bez precedensu zarówno w skali europejskiej, jak i światowej. Bo gdzie jest drugi t a k i festiwal? Historia festiwalu to historia odbudowywania polsko-żydowskich i polsko-izraelskich stosunków, dla których wzajemny szacunek i zrozumienie są fundamentem. Życzę nam wszystkim, aby była to niekończąca się, owocna i kształcąca historia. nagroda festiwalu głos radości i zwycięstwa Słowa z Psalmu 118 stanowią przesłanie Nagrody, jaką od 2009 roku przyznajemy osobom i instytucjom wspierającym Festiwal Kultury Żydowskiej w Krakowie. Dzięki ich wymiernej, materialnej szczodrobliwości i duchowej inspiracji krakowski festiwal stał się głosem radości i zwycięstwa w namiotach ludzi sprawiedliwych (Ps 118, 15). Nagroda jest wyrazem szacunku i podziękowaniem dla tych, którzy wspierają nas w dziele utrwalania pamięci i przybliżania obrazu współczesnej kultury żydowskiej w Diasporze i w Izraelu. Bez nagrodzonych festiwal nie byłby tym, czym jest. Tegorocznym Laureatem Nagrody jest Pan Tadeusz Jakubowicz, Przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie. Nagroda zostanie wręczona podczas koncertu Szalom na Szerokiej 6 lipca 2013 roku. 2
bronisław komorowski Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Festiwal Kultury Żydowskiej na krakowskim Kazimierzu już po raz 23. gromadzi miłośników i znawców żydowskiej tradycji i obyczaju. Jest dla mnie powodem do radości i satysfakcji, że Festiwal ten stał się jedną z wizytówek współczesnego Krakowa i Polski, wydarzeniem przyciągającym gości z kraju, z Europy i z całego świata. W kwietniu tego roku obchodziliśmy 70. rocznicę Powstania w Getcie Warszawskim, a nieco wcześniej, w marcu 70. rocznicę likwidacji Getta Krakowskiego. Z wyroku niemieckich nazistów z fizycznego i duchowego krajobrazu naszego kraju miały raz na zawsze zniknąć żydowskie życie, żydowska kultura i tradycja. W czasie tych obchodów wspominaliśmy wspólnie te dramatyczne wydarzenia i miliony żydowskich ofiar kobiet, mężczyzn i dzieci, którzy ponieśli śmierć w gettach, podczas wywózek, w obozach zagłady. Festiwal na krakowskim Kazimierzu stanowi podnoszący na duchu kontrapunkt dla naszego żalu i przygnębienia. Ten Festiwal to widomy znak zwycięstwa życia, jego mocy przetrwania największych nawet dziejowych katastrof. Choć świat przedwojennego żydowskiego sztetl przestał istnieć, choć zadane ręką niemieckiego okupanta ciosy są ogromne i niemożliwe do zrekompensowania, to przecież nie udało się zniszczyć ani narodu żydowskiego, ani jego wspaniałego dorobku. Kazimierski Festiwal ukazuje ten dorobek jako coś żywego, tętniącego energią, rozwijającego się i inspirującego na przekór okrucieństwu historii. To także dzięki temu Festiwalowi żydowska kultura zaczęła fascynować młode pokolenie Polaków i to nie tylko tych, którzy mają żydowskie korzenie. I kiedy obserwuje się młodzież z Polski i z całego świata, bawiącą się w najlepsze na ulicy Szerokiej przy dźwiękach klezmerskiej muzyki, nie ma się wątpliwości, że w historii ostatnie słowo należy do życia i do jego twórczej siły. Festiwal Kultury Żydowskiej na krakowskim Kazimierzu wpisuje się w wizję nowoczesnej, otwartej, świadomej swojego różnorodnego dorobku Polski. Przypomina o duchowym i kulturowym wkładzie żydowskiej społeczności w rozwój Krakowa i całej Rzeczypospolitej, a także o historycznej wspólnocie polsko- -żydowskich losów. Z tych wszystkich powodów bez wahania zadecydowałem o objęciu tego Festiwalu honorowym patronatem. Raz jeszcze serdecznie dziękuję organizatorom Festiwalu i pozdrawiam gości, którzy z bliska i z daleka przybyli do historycznej stolicy Polski, by wziąć udział w tym wydarzeniu. Wszystkim życzę wspaniałych, niezapomnianych wrażeń, pogłębienia wiedzy i wspólnego przeżywania tego radosnego święta. Festiwal pod honorowym patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego 3
Specjalne podziękowania zechcą przyjąć: Bogdan Zdrojewski Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Miriam Akavia Betsy i Kenneth Balin dr Antoni Bartosz Dyrektor, Muzeum Etnograficzne w Krakowie Aneta Belcik, Teatr Bagatela Bożena Bieńkowska, Zastępca Dyrektora, Muzeum Etnograficzne w Krakowie Marta Cienkowska, ECORYS Polska sp. z o. o. o. Marek Krzysztof Donaj OSA, Proboszcz Parafii pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej Gil Erez, Olivestone Trust Nadav Eshcar, Wiceambasador Izraela w Polsce Corinne Evens, Prezydent, Evens Foundation Jeffrey Farber, Dyrektor, Koret Foundation Ewa Ger, wspieramkulture.pl Marcin Gilowski, Hamsa Israeli Restobar Nava i Moshe Grossman Anna Gulińska, Dyrektor Programowa, JCC Kraków Rabin Eliezer Gurary Chabad Lubawicz Kraków Jolanta i Allen Haberberg, Hotel Eden Susan i Mark Hofkin Tadeusz Jakubowicz, Prezes Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie Elżbieta Kantor, Dyrektor, Departament Turystyki, Sportu i Promocji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego Lidia Kołucka-Żuk, Dyrektor, CEE Trust Sandy i Leon Kopyt Miriam i Bernard Krik dr Mara Leyzin Maria i Harley Lippman Małgorzata Ławrowska, Dyrektor, Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej Jacek Majchrowski, Prezydent Miasta Krakowa Krzysztof Markiel, Dyrektor, Departament Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego Anna Mazgal, CEE Trust Alina Mokry, Hotel Eden dr Piotr Nawrocki dr Boris Nemirovsky Michał Niezabitowski, Dyrektor, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa Yosi Notkowitz, Halleluyah Productions Jakub Nowakowski, Dyrektor, Żydowskie Muzeum Galicja Małgorzata i Wojciech Ornat, Wydawnictwo Austeria Jonathan Ornstein, Dyrektor, JCC Kraków Jakub Palacz, Kawiarnia Naukowa Ruth Parasol, Bonita Trust Shana Penn, Dyrektor Wykonawczy, Taube Foundation for Jewish Life and Culture Jan Pilch, Akademia Muzyczna w Krakowie Daniel Pipes, Middle East Forum Zvi Rav-Ner, Ambasador Izraela w Polsce Zygmunt A. Rolat, Oxford Polska Magdalena Romaniewska Ewa Różańska, Dyrektor, SCKM Jacek Sajka, Parafia pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej Fira Salańska Rabin Michael Schudrich, Naczelny Rabin RP Lucyna i Daniel Shefter Julia i Stanley Skalka Marcin Sojka, Klub Alchemia Karina Sokołowska Dyrektor, Joint Distribution Committee Marek Sowa Marszałek Województwa Małopolskiego Magdalena Sroka, Wiceprezydent Krakowa Michael Steiman, Prezydent Friends of the Cracow Jewish Culture Festival, Inc. Michael Sztejnberg, Wiceprezydent i Skarbnik Friends of the Cracow Jewish Culture Festival, Inc. Olaf Szymanowski, Prezes Zarządu, Empik Moshe Taitelbaum Tad Taube, Prezydent, Taube Foundation for Jewish Life and Culture David Tilles Małgorzata Walczak, Letterman Aleksander Wityński, Jacek Żakowski, Klub Alchemia dr Czesław Wróbel, Dyrektor, VI LO Ewa Junczyk-Ziomecka, Konsul Generalna RP w Nowym Jorku Partnerem głównym 23. Festiwalu Kultury Żydowskiej jest Województwo Małopolskie
dla tych, którzy chcą poznać wielowiekową tradycję w najczystszej postaci Koncerty Koncert kantorów Od Świątyni do dworu cadyka Tegoroczny Koncert Kantorów będzie niespodzianką obok klasycznych, tradycyjnych modlitw synagogalnych usłyszymy również uznane za jedne z najpiękniejszych pieśni chasydów z Modzitz (czyli z Dęblina koło Puław), a także nieśmiertelne niguny rabina Shlomo Carlebacha. Wystąpią: Kantor Yaakov Lemmer (USA) jeden z czołowych kantorów młodego pokolenia, o wyjątkowej barwie głosu (liryczny tenor). W jego repertuarze znajduje się zarówno muzyka synagogalna, jak też pieśni hebrajskie i jidysz, a nawet opera i musical. Kantor Jacob Motzen (IL/USA) pochodzi z Tel Awiwu, z rodziny o wielopokoleniowych tradycjach kantoralnych. Jest kantorem w The Shul of Bal Harbour na Florydzie. Koncertuje na całym świecie, wydał wiele płyt z muzyką kantoralną i chasydzką. Kantor Azi Schwartz (IL/USA) pochodzi z Izraela, jest kantorem i dyrektorem muzycznym w prestiżowej Park Avenue Synagogue w Nowym Jorku. Występował z najlepszymi orkiestrami i chórami na świecie, m.in. w siedzibie ONZ w Nowym Jorku, na Kapitolu oraz w Knesecie. Chór Lishmoa El Harina pod dyrekcją Meira Briskmana (IL) powstał przed dwoma laty z inicjatywy jego dzisiejszego dyrygenta i dyrektora artystycznego M. Briskmana i od tego czasu występuje z czołowymi kantorami. Menachem Bristowski (IL) wybitny pianista, od 20 lat akompaniujący mistrzom sztuki kantoralnej. Współpracował m.in. z Filharmonią Izraelską, chórem Yuval, orkiestrą Filharmonii Nowojorskiej, występując w najbardziej prestiżowych salach koncertowych, jak Metropolitan Opera w Nowym Jorku. Producent koncertu: Yosi Notkowitz (IL), Halleluyah Productions, cantors.co.il Niedziela, 30.06, godz. 19:00 Synagoga Tempel, ul. Miodowa 24 Frank London (USA) & Big Band Akademii Muzycznej w Krakowie Szechina Szechina (z hebr. obecność B-ga) najnowsze dzieło Franka Londona, pioniera i wizjonera nowej muzyki żydowskiej jest fuzją dwóch muzycznych światów: współczesnej muzyki klezmerskiej i bigbandowego jazzu. Na koncert składają się oryginalne kompozycje klezmersko-jazzowe Londona w bezkompromisowych, nowatorskich orkiestracjach najlepszych nowojorskich muzyków i aranżerów. Projekt, 5
wzbogacony o elementy muzyki latynoskiej, bałkańskiej oraz awangardowe improwizacje, porywa potęgą brassowego brzmienia i kosmiczną energią sekcji rytmicznej. Do tego unikatowego przedsięwzięcia London zaprosił muzyków Big Bandu Akademii Muzycznej w Krakowie, stworzonego z inicjatywy prof. Jana Pilcha, a kierowanego przez Wojciecha Groborza. Projekt stworzony specjalnie dla FKŻ. Frank London (trąbka), Yoshie Fruchter (gitara) Big Band w składzie: Jan Pilch (instrumenty perkusyjne, dyrektor artystyczny), saksofony: Kazimierz Waliczek, Adrian Faryj, Sławomir Pezda, Krzysztof Matejski, Bartek Prucnal, Marcin Ślusarczyk; trąbki: Roman Marczyński, Tomasz Kudyk, Piotr Bednarczyk, Cyprian Baszyński; puzony: Paweł Pukowiec, Katarzyna Witek, Paweł Stefan, Marlena Skoczylas; fortepian: Tomasz Białowolski; bas: Paweł Wszołek, perkusja: Józef Rusinowski; przygotowanie zespołu: Wojciech Groborz Poniedziałek, 1.07, godz. 20:00 Synagoga Tempel, ul. Miodowa 24 Faran Ensemble (il) Strauss/Warschauer Duo (USA) once i had a fiddle Deborah Strauss (skrzypce, akordeon, śpiew) i Jeff Warschauer (gitara, mandolina, śpiew) należą do liderów międzynarodowej sceny muzyki klezmerskiej i jidysz. Częścią rodziny FKŻ są od lat 90. Przez cały ten czas dzielili się z festiwalową publicznością wiedzą i emocjami, zarówno jako muzycy podczas wielu koncertów, ale też jako lubiani i cenieni instruktorzy warsztatów śpiewu i muzyki klezmerskiej. W tym roku obchodzą jubileusz 18-lecia działalności swojego duetu (z tej okazji wydali CD Once I Had a Fiddle). Kraków podczas FKŻ jest idealnym miejscem na świętowanie pełnoletności! Na scenie dołączą do nich ich przyjaciele z Ameryki i Europy, wybitni klezmerzy, z którymi Deborah i Jeff nieraz wzruszali festiwalową publiczność. Środa, 3.07, godz. 21:00 Żydowskie Muzeum Galicja, ul. Dajwór 18 Muzycy Faran Ensemble od lat kontynuują wspólną muzyczną i duchową podróż. Ich oryginalne kompozycje łączą w sobie bogactwo różnych tradycji muzycznych Bliskiego i Środkowego Wschodu, opierając się na brzmieniu antycznych instrumentów z tych regionów: kamanczy, oud i instrumentów perkusyjnych. Faran to nazwa wadi pustynnej doliny, suchej i wymarłej podczas gorących letnich miesięcy, a wypełniającej się wodą i życiem w czasie zimowych deszczy. Faran przecina Bliski Wschód, ignorując wszystkie granice. Tak samo Faran Ensemble zaprasza słuchaczy w podróż przekraczającą granice czasu i przestrzeni. Roi Smila (kamancza), Gad Tidhar (oud), Refael Ben-Zichry (instrumenty perkusyjne) Wtorek, 2.07, godz. 22:00 Synagoga Tempel, ul. Miodowa 24 Omri Mor Trio (il) AndalouJazz Project Omri Mor, izraelska gwiazda młodego pokolenia, jest obecnie jednym z najciekawszych pianistów jazzowych na świecie. W jego szerokim repertuarze jazz spotyka się z muzyką klasyczną, muzyczną tradycją Magrebu i Andaluzji, muzyką latynoską i kubańską. Omri jest uczniem Nino Bittona guru oud. Współpracował m.in. z Avishaiem Cohenem, Mauricem El-Médionim, The Maghreb Orchestra, Chaimem Loukiem i The Israeli Andalusian Orchestra. 6
AndalouJazz Project łączy dwie muzyczne fascynacje: jazz i tradycję andaluzyjską. W improwizacjach Omri Mor Trio na tematy andaluzyjskich pieśni oba te gatunki współbrzmią w naturalny, wręcz organiczny sposób. Omri Mor (fortepian), Gilad Abro (kontrabas), Noam David (perkusja) Leopold Kozłowski i Przyjaciele (PL) Czwartek, 4.07, godz. 19:00 Synagoga Tempel, ul. Miodowa 24 Diwan Saz (IL) Muzyka Diwan Saz unikatowego, żydowsko- -muzułmańskiego zespołu z Izraela łączy tradycje Azji Środkowej, Turcji, Persji oraz Izraela. Teksty i melodie ich utworów przeniknięte są duchem sufizmu i czerpią inspiracje z kulturowego dziedzictwa Izraela. Tradycyjne pieśni oparte na antycznych skalach łączą się w ich repertuarze z oryginalnymi kompozycjami i improwizacjami. Śpiewając w pięciu językach hebrajskim, arabskim, aramejskim, tureckim i perskim oraz zapraszając muzyków z różnych krajów i kultur, Diwan Saz promuje idee wzajemnego szacunku i pokoju. W Krakowie zespołowi towarzyszyć będą przedstawiciele dwóch różnych tradycji wokalnych: żydowskiej rabin David Menachem, oraz arabskiej Said Tarabiyeh. Yochai Barak (saz, baglama; dyrektor muzyczny), Udi Ben Knaan (oud, saz), Amir Shahsar (ney, klarnet, śpiew), Tzipora El Rei (śpiew), Aviv Bahar (kopuz, gitara), Eyal Luman (kanun, instrumenty perkusyjne), Rani Lorentz (bas), rabin David Menachem (śpiew), Said Tarabiyeh (śpiew) Leopold Kozłowski pianista, kompozytor i dyrygent, nazywany ostatnim klezmerem Galicji jest wnukiem Pejsacha Brandweina, założyciela najsłynniejszej w Galicji kapeli klezmerskej. Jeden z jego wujów to klarnecista Naftule Brandwein uważany w Ameryce za króla muzyki klezmerskiej. Kozłowski był kierownikiem muzycznym Teatru Żydowskiego w Warszawie i zespołu Roma. Opracował wszystkie polskie wersje musicalu Skrzypek na dachu. Jest autorem muzyki teatralnej i filmowej. O jego życiu i twórczości opowiada film The Last Klezmer. Jak co roku jego aranżacje piosenek żydowskich zabrzmią ostatniego dnia festiwalu. Leopold Kozłowski, Jacek Cygan, Kamila Klimczak, Katarzyna Jamróz, Renata Świerczyńska, Marta Bizoń, Andrzej Róg, Jacek Hołubowski, Halina Jarczyk Niedziela, 7.07, godz. 18:00 Synagoga Tempel, ul. Miodowa 24 WARSZTATY PREZENTACJE SPOTKANIA warsztaty klezmerskie Piątek, 5.07, godz. 18:00 Synagoga Tempel, ul. Miodowa 24 Klezmer Basic and Beyond Deborah Strauss (USA), Sanne Möricke (DE) Muzyka klezmerska to brzmienie jidyszkajt, wyrażone poprzez rytmy i dźwięki instrumentów. Deborah Strauss i Sanne Möricke jedne z najpopularniejszych instruktorek 7
w tej dziedzinie zapraszają na warsztaty instrumentalistów zarówno rozpoczynających swoją przygodę z muzyką klezmerską, jak i tych bardziej doświadczonych. wprowadzą grających na różnych instrumentach i na różnych poziomach zaawansowania w świat melodii, skal, rytmów i stylów muzyki klezmerskiej. Uczestnicy będą uczyć się w kameralnej i przyjaznej atmosferze, grając ze słuchu, śpiewając i tańcząc. Chętnych do udziału w warsztatach zapraszamy z własnymi instrumentami. 1 5.07, godz. 10:00 JCC, ul. Miodowa 24 Taniec żydowski Ejns, cwej, draj, fir! liczby w tańcu żydowskim Steve Weintraub (USA) Festival Yiddish Dance Band: Deborah Strauss (USA), Sanne Möricke (DE), Jeff Warschauer (USA) Echad mi Yodea Kto zna jednego? pada pytanie w słynnej pesachowej piosence Ohada Naharina. Ja znam odpowiada dalej tekst. Ale na tym się nie kończy wyliczanka dochodzi aż do liczby 13! Co to wszystko ma wspólnego z tańcem żydowskim? Steve Weintraub przedstawi festiwalowej publiczności taniec poprzez liczby: od liczonej na 1 wolnej hory, poprzez 2 we frejlachu i chosidl, po 6 w sirbie i bulgarze. Do tego tańce solo, w parach, trio, kwartecie, a nawet oktecie jak szer! Po tygodniu warsztatów każdy uczestnik będzie mógł zatańczyć do dowolnego stylu muzyki klezmerskiej i pokazać to podczas piątkowego Tea Dance Party na placu Wolnica. 1 5.07, godz. 15:30 SCKM, ul. Wietora 15 Tea Dance Party: 5.07, godz. 19:00 pl. Wolnica śpiew jidysz Europa Środkowa i Wschodnia w pieśniach jidysz Jeff Warschauer (USA) Każdego roku spotykamy się w Krakowie, by wspólnie śpiewać, tańczyć, uczyć się i dobrze się bawić. Jeff Warschauer znany mandolinista, gitarzysta, wokalista i nauczyciel co roku podczas warsztatów skupia się na innym temacie. Tym razem sprawdzi, jak Europa Środkowa i Wschodnia ojczyzna jidyszkajt jest sportretowana w pieśniach jidysz. Zapraszamy wszystkich wcześniejsze doświadczenie nie jest konieczne! 1 5.07, godz. 12:00 JCC, ul. Miodowa 24 Piosenki jidysz Całe życie jest w tych pieśniach Michael Alpert (USA) Michael Alpert jeden z pionierów odrodzenia muzyki klezmerskiej pieśniarz i specjalista od języka jidysz przybliży uczestnikom warsztatów życie i kulturę wschodnioeuropejskich Żydów poprzez pieśni jidysz. Michael zabierze Was w podróż do Jidyszlandu: w kameralnej atmosferze jidyszowego zingeray (tradycyjne wspólne śpiewanie) i chasydzkiego zits (mistyczne zgromadzenie muzyczne) warsztat pomoże każdemu odnaleźć tę część siebie, która naturalnie łączy go z kulturą i tradycją żydowską. 2 5.07, godz. 14:00 CKŻ, ul. Meiselsa 17 8
dla tych, którzy chcą przekraczać granice Koncerty the apples (il) The Apples jeden z najciekawszych zespołów współczesnej sceny post-funkowej Izraela. Ich wersja Killing in the name of... Rage Against The Machine zagościła na dancefloorach wszystkich najlepszych imprez DJskich na całym świecie. Potężne brzmienie sekcji dętej, scratchy i sampli, basu, perkusji i elektronicznych efektów, porywający groove i bliskowschodnie wpływy, tworzą absolutnie unikatowy styl, wykraczający daleko poza pojęcie współczesnego funku. Koncert The Apples to wielkie (i głośne) otwarcie 23. FKŻ. Początek jeszcze nigdy nie był tak mocny! Arthur Krasnobaev (trąbka), Yaron Ouzana (puzon), Oleg Nayman (saksofon tenorowy i sopranowy), Yakir Sasson (saksofon barytonowy), Yonadav Halevy (perkusja), Elad Muskatel (bas), Erez Todres (gramofon), Ofer Schoolmaster Tal (gramofon), Uri Mixmonster Wertheim (stół mikserski, efekty) Support: Rewelacyjni Hydrofoniks senor soul, rewelacyjny luciano (PL) Rewelacyjni Hydrofoniks dwuosobowy tercet to wspólne dzieło trzech melomanów: Disco Mule, Senor Soula oraz Rewelacyjnego Luciano, którzy swoje zamiłowanie do muzyki postanowili realizować przez puszczanie ulubionych piosenek w różnego rodzaju przybytkach. Ich selekcja obejmuje przede wszystkim szalenie rytmiczną i na wskroś organiczną muzykę taneczną, lecz dzięki indywidualnym gustom artystów na ich potańcówkach można usłyszeć bardzo szerokie spektrum muzyki. Występ z The Apples to ziszczenie jednego z ich muzycznych marzeń jeszcze z czasów założycielskich. piątek, 28.06, godz. 21:00 Cheder na wodzie : Barka Marta, zacumowana przy bulwarze Wołyńskim obok mostu Grunwaldzkiego Monti Fiori (IL) Monti Fiori, zespół rodem z Tel Awiwu, serwuje oryginalną mieszankę piosenki włoskiej à la San Remo 1960, surf rocka i śródziemnomorskich rytmów. Wszystko zachwycająco świeże i szalenie współczesne, choć zdecydowanie w klimacie retro. Imprezy rozkręcają w mgnieniu oka, zamieniając każdą salę koncertową w wybuchową włosko-izraelską fiestę. Muzycy Monti Fiori, ekstrawaganccy i nienagannie wystylizowani, przenoszą publiczność w czasy świetności włoskiej piosenki, w których królowali Adriano Celentano i Domenico Modugno. Na ich trasie przyszedł czas na Kraków. Na FKŻ zaczarują Was włoskim szykiem i rozbujają festiwalową barkę. I to dwukrotnie! 9
Itamar Fintzi (śpiew, melodyka), Assa Raviv (gitara), Or Edry (bas), Irra Raviv (perkusja), Omri Behr (instrymenty klawiszowe) 29.06, 30.06, godz. 20:00 Barka Sobieski, zacumowana przy bulwarze Czerwieńskim pomiędzy mostem Dębnickim a Wawelem Riverloam trio (pl/uk) Babcia s Memory Riverloam Trio, stworzone przez trójkę czołowych europejskich muzyków free jazzowych, łączy tradycję chasydzką i współczesną muzykę improwizowaną. Artyści odwołują się do magicznego sensu, wspólnego przeżywania i mistycyzmu chasydzkiej muzyki. W ich twórczości słuchacz staję się integralną częścią celebracji, uczestniczy w niej na równi z muzykami. Projekt Babcia s Memory powstał z inspiracji melodiami i historiami, śpiewanymi i opowiadanymi muzykom przez ich babcie. To nowoczesny w formie hołd oddany rodzinnej tradycji. Wyjątkowy, szalenie osobisty i intymny dialog żydowskiej przeszłości i współczesności. Mikołaj Trzaska (saksofon, klarnet basowy), Olie Brice (kontrabas), Mark Sanders (perkusja) Wtorek, 2.07, godz. 19:00 Synagoga Tempel, ul. Miodowa 24 Maria Răducanu (RO) & Cukunft (PL) Maria Răducanu rumuńska wokalistka, która prowokuje publiczność do przekraczania muzycznych granic. Swoim wyjątkowym głosem kreuje klimat muzyki lautari, kojarzoneji związanej z wolnością. Wydała 7 autorskich płyt, współpracowała m.in. z Markiem Ribotem (na zaproszenie wytwórni Tzadik Johna Zorna). Zespół Cukunft to weterani i nieprzewidywalni architekci młodej sceny żydowskiej w Polsce. Ich działalność to szukanie zapomnianych wątków skomplikowanej historii Europy Wschodniej. Najważniejsza jest dla nich przyszłość, tradycja zaś, w której tworzą, to ich krwiobieg, a nie muzealna gablota. Wspólny koncert Marii Răducanu i Cukunftu będzie powrotem do źródeł muzyki żydowskiej Europy Wschodniej, która czerpała z bogactwa muzyki rumuńskiej. Wzajemna inspiracja, nowe formy artystyczne, bezkompromisowość. Maria Răducanu (śpiew), Raphael Rogiński (gitara), Paweł Szamburski (klarnet), Michał Górczyński (klarnet), Paweł Szpura (perkusja), Piotr Domagalski (kontrabas) Środa, 3.07, godz. 19:00 Synagoga Tempel, ul. Miodowa 24 Ensemble Yaman (il) Ensemble Yaman młody izraelski zespół, który tradycyjnej muzyce Żydów z Jemenu nadaje nowoczesną, psychodeliczną i transową formę. Ich aranżacje jemenickich pieśni ludowych i religijnych to fuzja tradycyjnych melodii z nowatorską harmonią, współczesnymi tanecznymi rytmami i różnorodnymi wpływami muzycznymi od muzyki afrykańskiej i arabskiej, po jazz, surf rock i reggae. Takie właśnie unikatowe brzmienie Ensemble Yaman gwarantuje z jednej strony głębokie duchowe przeżycie, a z drugiej super- -energetyczną bliskowschodnią imprezę. Tomer Segal (dyrektor muzyczny, bas, instrumenty perkusyjne), Igal Mizrachi (śpiew, instrumenty perkusyjne), Ariel Nahum (śpiew, afrykański flet fula, instrumenty perkusyjne), Amir Zeevi (gitara), Roy Harmon (trąbka), Noam David (perkusja) środa, 3.07, godz. 22:00 Synagoga Tempel, ul. Miodowa 24 10
zion80 (usa) Boom Pam & Kutiman (IL) Shlomo Carlebach meets Fela Kuti Zion80 zespół złożony z genialnych muzyków nowojorskiej awangardowej sceny muzycznej, dowodzony przez Jona Madofa (Rashanim, Matisyahu) scala twórczość dwóch wielkich osobowości muzycznych XX wieku: rabina Shlomo Carlebacha, zwanego śpiewającym rabinem, i Fela Kutiego pioniera afrobeatu. Ten niecodzienny mix dwóch kompletnie różnych muzycznych światów sprawia, że chasydzkie melodie Carlebacha ożywają z niebywałą intensywnością afrobeatu. Mistyczny i zarazem porywający do tańca projekt Zion80 to esencja żydowskiej muzyki XXI wieku. Jon Madof (gitara), Frank London (trąbka), Yoshie Fruchter (gitara), Greg Wall (saksofon tenorowy), Jessica Lurie (saksofon barytonowy), Zach Mayer (saksofon barytonowy), Brian Marsella (instrumenty klawiszowe), Marlon Sobol (instrumenty perkusyjne), Evan Pazner (perkusja), Shanir Blumenkranz (bas) Czwartek, 4.07, godz. 22:00 Synagoga Tempel, ul. Miodowa 24 Deleon (MX/USA) Boom Pam, energetyczne trio z Tel Awiwu, od 2003 roku porywa publiczność od nobliwych sal koncertowych po nieobliczalne, zakrapiane alkoholem imprezy w małych klubach. Ich debiutancki album, wyprodukowany wspólnie z Shantelem, trafił do dziesiątki najlepszych płyt World Music Charts Europe. Zespół współpracował m.in. z Balkan Beat Box oraz z izraelskim muzykiem i artystą video Kutimanem. Intensywnie przemierzając cały glob, Boom Pam trafia wreszcie do Polski. Razem z nimi do Krakowa wraca Kutiman autor klipu Thru Krakow, zrealizowanego podczas 22. FKŻ. Przygotujcie się na ekstatyczną śródziemnomorską mieszankę surferskiej gitary, tuby i perkusji, podkręconą funkowym brzmieniem klawiszy Kutimana! Uri Brauner Kinrot (gitara, śpiew), Itamar Levi (perkusja), Yuval Zolotov (tuba), Kutiman (instrumenty klawiszowe) Piątek, 5.07, godz. 22:00 Klub Alchemia, ul. Estery 5 Yiddish Princess (USA) DeLeon to absolutnie unikatowe brzmienie, łączące współczesny post rock i tradycyjną muzykę sefardyjską. Efekt deleonizacja tradycji: nowoczesne, energetyczne granie pełne szacunku dla autentycznego dziedzictwa. DeLeon (nazwa na pamiątkę średniowiecznego hiszpańskiego kabalisty i filozofa Mojżesza de León) wydał 2 płyty w wytwórni JDub Records i koncertuje wspólnie z takimi zespołami jak Gogol Bordello czy Balkan Beat Box. Daniel Saks (śpiew, banjo), Fausto Palma (gitara), Dante Pimentel (bas), Rodrigo Barbosa (perkusja), Cynthia Martinez (wiolonczela), Marina de Ita (akordeon) Szalom na Szerokiej, ul. Szeroka Sobota, 6.07, start: godz. 18:00 Szukacie czegoś, co połączy waszą słabość do chwytliwych melodii i słodkich aranży oldschoolowego power popu z pasją do hardrockowego mocnego uderzenia i sentymentalnych piosenek jidysz? Dobrze trafiliście. FKŻ już to znalazł. Przed Wami Yiddish Princess! Ciężkie brzmienie gitar, obezwładniający rytm perkusji, syntezatory kuszące szlachetnością analogowego dźwięku i do tego wszystkiego głos prawdziwej księżniczki piosenki jidysz, Sary Gordon czasem słodki jak miód, a czasem ostry jak żyleta. Pierwszy raz w Polsce na ulicy Szerokiej! 11
Sarah Gordon (śpiew), Avi Fox-Rosen (gitara), Yoshie Fruchter (gitara), David Lizmi (bas), Chris Berry (perkusja) Szalom na Szerokiej, ul. Szeroka Sobota, 6.07, start: godz. 18:00 Radio Trip (IL) Lenar DJ, reżyser dźwięku, muzyk. Czerpie i szuka dźwięku we wszelkich gatunkach muzycznych oraz w fieldrecordingu. Grając korzysta z gramofonu, loopstacji i płyt winylowych. Jego muzyka to rodzaj kolażu dźwiękowego, tworzonego za pomocą zapętlonych fragmentów muzyki tradycyjnej i współczesnej. Niedziela, 7.07, godz. 20:00 Cheder Café, ul. Józefa 36 (wejście od ul. Jakuba) Midnite Session @ Alchemia Uri Wertheim i Ofer Tal to duet DJski i producencki z Tel Awiwu. Kolekcjonerzy winyli, fani dziwnych dźwięków, czarnych rytmów, alternatywnych brzmień i bliskowschodnich klimatów szczególnie tych w wersji retro. Wydali 2 albumy we własnej wytwórni Audio Montage. W 2002 r., wspólnie z grupą najlepszych izraelskich muzyków funkowych, założyli zespół The Apples (zob s. 9). Jako Radio Trip grają imprezy w Izraelu, Wielkiej Brytanii, Niemczech. W Krakowie zapewnią oldschoolowy, bliskowschodni klimat na imprezach w klubie Alchemia i podczas Szalom na Szerokiej, gdzie zagrają pierwszy w 25-letniej historii FKŻ set DJski na otwarcie! Rządzić będzie izraelski groove z lat 60. i 70. prosto z Jafy i Tel Awiwu! Zobacz też s. 14. Sobota, 29.06, godz. 22:00 Klub Alchemia, ul. Estery 5 Szalom na Szerokiej, ul. Szeroka Sobota, 6.07, start: godz. 18:00 DJ Lenar (PL) Jak co roku nocne życie FKŻ toczyć się będzie w klubie Alchemia. Kontynuując najlepsze festiwalowe tradycje, zapraszamy Was na Midnite Session kompletnie nieprzewidywalne jam session w wykonaniu elity żydowskich muzyków. Alchemiczną scenę opanują: amerykański król trąbki i pionier nowej muzyki klezmerskiej Frank London wraz z Yoshim Fruchterem (USA), oraz zespół Cukunft (PL) pod wodzą Raphaela Rogińskiego. Wśród ich gości m.in. Faran Ensemble, Mikołaj Trzaska, Zion80 i no właśnie do tego grona dołączyć może każdy, kto gra, śpiewa i chce poimprowizować z gwiazdami FKŻ. Frank London, Yoshie Fruchter & guests 2.07, 4.07, godz. 24:00 Cukunft & guests 1.07, 3.07, godz. 24:00 Klub Alchemia, ul. Estery 5 Sooner or later Sooner or later to projekt inspirowany przeszłością, szukający sposobu komunikacji z nią, oparty na improwizacji, przetwarzaniu i repetycji. Lenar łączy transowość chasydzkich nigunów i śpiew kantoralny, loopując archiwalne fragmenty przedwojennych nagrań z rytmem konstruowanym z dźwięków płyt porcelanowych, winylowych i amplifikowanego gramofonu. 12
Funklore deejay & Herbaciarz (PL) 2.07: Jewsploitation stereotypizacja i obraz Żydów w The Hebrew Hammer 3.07: Pewnego razu w okupowanej Francji. Historia jako bajka w Bękartach wojny 4.07: Polityczna dwuznaczność a izraelskie horrory. Przypadek filmu Kalevet (Wścieklizna) 1 4.07, godz. 16:00 CKŻ, ul. Meiselsa 17 Moldova Projekt przygotowany specjalnie na 23. FKŻ przez dwójkę DJów i producentów z Krakowa, którzy na warsztat wzięli wczesne nagrania muzyki klezmerskiej, kantoralnej i chasydzkiej z Europy Wschodniej oraz z amerykańskiej Diaspory. Moldova to trzaski szelaków i szumy woskowych wałków, sirby, dojny, bulgary, jidysz swing wszystko polane klubowym sosem. Przez resztę wieczoru elektroniczne brzmienia płynnie mieszać się będą z klasyką parkietów minionych epok: Folkstep, Moombahton, Cumbia Bass, Balkan Beats, Latin Breaks, Klezcore Piątek, 28.06, godz. 24:00 Klub Alchemia, ul. Estery 5 WARSZTATY PREZENTACJE ZWIEDZANIA Mikel Koven (UK) cooljewz Mikel Koven jest filmoznawcą, wykładowcą studiów filmowych i telewizyjnych; zajmuje się m.in. exploitation movies, wątkami żydowskimi w filmach i serialach, folklorem w kinie, włoskimi kryminałami giallo Lecz nade wszystko jest wielkim fanem horrorów. Na FKŻ tropił będzie wątki żydowskie we współczesnej filmowej popkulturze. Na części pierwsze rozłoży żydowskie horrory z golemami, dybukami i innej maści potworami, w tym horrory rodem z Izraela. Wyjaśni, co to jest Jewsploitation. Zinterpretuje krwawą bajkę Tarantino Bękarty wojny. 1.07: Golemy, dybuki i inne filmowe potwory czym jest horror żydowski? Mulakuż Nowej muzyki Żydowskiej Mikołaj Trzaska (PL), Raphael Rogiński (PL) Dwóch czołowych awangardowych muzyków żydowskich zaprasza do wspólnego tworzenia nowego projektu muzycznego. zostaną zwieńczone wspólnym koncertem Raphaela Rogińskiego i uczestników warsztatów. Skupienie się na prostych magicznych melodiach nigunów pieśni bez słów otwiera pole dla wyobraźni i improwizacji. Moim celem jest pokazanie, jak tworzy się muzykę, bazując na tradycyjnych melodiach żydowskich. Nie będziemy starali się odtwarzać tego, co dobrze znamy, a pozwolimy sobie na odrobinę fantazji. Zapraszam wszystkich pragnących zmierzyć się z wyzwaniem tworzenia nowego i osobistego słyszenia. Weźcie ze sobą swój instrument, może być głos. Mikołaj Trzaska Ottomania to moje określenie na pewien stan umysłu, nawiązujący do czasów otomańskich, kiedy to przez filtr szaleństwa i anarchii spotykamy się z dawnymi tradycjami, tworząc z nich soundtracki współczesności. Podczas moich warsztatów spotkamy się z tradycją żydowską: posłuchamy archiwalnych nagrań, grając wspólnie, poszukamy początków jednej z najbardziej eklektycznych tradycji muzycznych świata. Raphael Rogiński MIKOŁAj Trzaska 1 3.07, godz. 12:00 Raphael Rogiński 4 5.07, godz. 12:00 Koncert 5.07, godz. 20:00 Kawiarnia Naukowa, ul. Szeroka 10 13
Israeli Groove Connection Radio Trip: Uri Wertheim, Ofer Tal (IL) Radio Trip, czyli Uri Wertheim i Ofer Tal z Tel Awiwu (zob. s. 12), podczas serii słuchowisk Israeli Groove Connection zabiorą Was w winylową podróż przez meandry izraelskiej muzyki XX i XXI wieku od żydowsko-arabskiego folku lat 50., aż po współczesny psychodeliczny funk. 1.07: Historia wytwórni Koliphon Records i Braci Azoulay 2.07: Boom Pam! The Folk is Going Electric 3.07: Nowe zwyczaje roztańczony Tel Awiw 4.07: Izraelski psychodeliczny funk od korzeni po dzień dzisiejszy 1 4.07, godz. 17:30 Cheder Café, ul. Józefa 36 (wejście od ul. Jakuba) Kabała na deskorolce Melbourne. Na Plac Zabaw FKŻ zapraszamy zarówno skaterów, jak i niemających nic wspólnego z deskorolką miłośników kabały. 2 5.07, godz. 14:00 Plac Zabaw FKŻ, róg ul. Wawrzyńca i ul. Wąskiej Na tropie Rubena Silbera Agata Dutkowska (PL) Kim jest Ruben Silber? Jedni mówią, że to nowojorski muzyk, który włóczy się po Kazimierzu i szuka swoich korzeni. Podobno zakłada centrum kultury niezależnej. Poznajcie najbardziej intrygującą postać, która od paru miesięcy wprowadza spore zamieszanie w dzielnicy. Zwiedzanie Kazimierza podczas tego nietypowego spaceru, łączącego storytelling z interwencjami w przestrzeń miejską, będzie okazją do poznania wielu wątków z żydowskiej przeszłości w kontekście intymnej, rodzinnej historii, która rozgrywa się tu i teraz. W roli detektywa Agata Dutkowska z wykształcenia socjolog i artystka, z zawodu przewodniczka. Autorka projektów w przestrzeni miejskiej Krakowa (m.in. Śladami Ginsberga po Krakowie, Makkabi wraca do gry) i autorskich spacerów tematycznych. PL: 28.06, godz. 16:00 2.07, 7.07, godz. 15:00 Rabin Dovid Tsap (AU) Mało kto, zapytany o formy żydowskiej duchowości, obok studiowania Tory, modlitwy i wypełniania micw, wymieni ollie, kickflipy, tail-slidy i inne triki na deskorolce. Jednak Tora mówi: Poznaj B-ga na wszystkie twoje sposoby, sugerując, że oprócz tradycyjnych dróg każdy z nas powinien rozwijać się duchowo poprzez inne, bliskie każdemu z nas, choć pozornie niezwiązane z przestrzeganiem Tory czynności. W tym jazdę na deskorolce! Jak połączyć elementy ognia, powietrza, wody i ziemi w różnych trikach deskorolkowych? Jak Kabała może pomóc w szlifowaniu umiejętności skatera i jak deskorolka może posłużyć w doskonaleniu uważności i medytacji? O tym opowie rabin Dovid Tsap kabalista, bloger, nauczyciel i kabalistyczny deskorolkowiec, który regularnie jeździ na desce z młodymi ludźmi w swoim rodzinnym ENG: 30.06, 3.07, godz. 15:00 14
dla tych, którzy wolą odkrywać świat przy pomocy wszystkich zmysłów WYSTAWY INSTALACJE Dissolving Localities: From Jerusalem to Krakow Emmanuel Witzthum (IL), Arik Futterman (IL), Thomas Köner (DE), ElektroMoon Vision (PL/HU), DJ Lenar (PL) Jak brzmi Jerozolima? Jakie dźwięki wypełniają Kraków? Co się wydarzy, kiedy te dwa dźwiękowe światy połączy się ze sobą? Jaki w końcu będzie efekt, gdy DJe i VJe zremiksują te odgłosy z obrazami życia obu miast? Dissolving Localities to projekt audiowizualny realizowany od 2012 roku przez Emmanuela Witzthuma, w którym codzienność Jerozolimy łączy się z codziennością wybranego miasta, tworząc wielokulturowy obraz świata podczas odbywającego się na żywo performance u. To projekt otwarty, wciąż stwarzany na nowo i ciągle ewoluujący. Dotychczas prezentowany był w Berkeley, Paryżu, Madrycie oraz w Jerozolimie i Tel Awiwie. Krakowska wersja projektu będzie miała miejsce w niezwykłej przestrzeni Teatru Bagatela, która niegdyś pełniła rolę żydowskiego kasyna oficerskiego. Emmanuel Witzthum muzyk, kurator, menadżer. Łączy sztukę i nowe technologie, koncentrując się szczególnie na tworzeniu platform międzykulturowego dialogu i współpracy poprzez sztukę. Był wykładowcą i artystą wizytującym na uniwersytecie w Berkeley, konsultantem dla wydziału kultury Tel Aviv Municipality i Israel Festival w Jerozolimie, dyrektorem artystycznym The Lab Performing Arts Center w Jerozolimie. Thomas Köner jest pionierem wśród artystów sztuk multimedialnych. Jego zainteresowania obracają się głównie wokół fuzji doświadczeń słuchowych i wizualnych. Twórczość Könera obejmuje instalacje, sztukę audio, minimalistyczny pejzaż dźwiękowy i dub techno. Swój koncept czasu i barw dźwięków przełożył na obrazy, tworząc instalacje video, fotografie i net art. Arik Futterman fotograf i artysta video z Jerozolimy. Autor instalacji video, prezentowanych na wielu wystawach w Izraelu. Jest członkiem jerozolimskiego kolektywu artystycznego No Coast. W swoich projektach skupia się na dokumentowaniu Jerozolimy. ElektroMoon Vision, czyli Elwira Wojtunik i Popesz Csaba Láng, to duet artystów wizualnych, powstały w Budapeszcie w 2004 roku, a obecnie działający w Krakowie. W ich portfolio znajdują się projekty multimedialne realizowane w formie widowisk wizualnych, performance u audiowizualnego, interaktywnych instalacji video, wielkoformatowych projekcji multimedialnych, w tym mappingu i videoscenografii w spektaklach teatralnych. Lenar DJ, reżyser dźwięku, muzyk. Jego muzyka to rodzaj kolażu dźwiękowego tworzonego za pomocą zapętlonych fragmentów muzyki tradycyjnej i współczesnej (zob. s. 12) Wydarzenie zorganizowane dzięki wsparciu Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej Współpraca: Teatr Bagatela 1.07, 2.07, godz. 20:00 Teatr Bagatela, Scena na Sarego, ul. Sarego 7 15
Hybrid Spectrums eksperymentalnej. W sierpniu 2012 roku wydała swój debiutancki album Hoarse Whisper. Wydarzenie zorganizowane dzięki wsparciu Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej Wernisaż: SObota, 29.06, godz. 16:00 ul. Lewkowa Instalacja czynna w dniach 30.06 5.07.2013, godz. 10:00 18:00 Emmanuel Witzthum (IL) Instalacja audio Emmanuela Witzthuma (zob s. 15) jest głosem Jerozolimy i wypełniającej ją modlitwy, wznoszonej do niebiańskiego Nowego Jeruzalem. To współbrzmienie modlitw jerozolimskich żydów, muzułmanów i chrześcijan. Jeden głos reprezentujący harmonię różnorodności. W Krakowie projekt zabrzmi w kontemplacyjnej przestrzeni klasztoru Augustianów, przy gotyckim kościele św. Katarzyny. Wydarzenie zorganizowane dzięki wsparciu Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej Współpraca: Parafia pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej 1 5.07, godz. 10:00 20:00 Kościół św. Katarzyny ogród przyklasztorny, ul. Augustiańska 7 spaces speak, just listen Martyna Poznańska (PL) Martyna Poznańska zwraca uwagę na najprostsze elementy rzeczywistości, jakimi są dźwięki otoczenia. Często niezauważalne, nieznaczne, lub wręcz przeciwnie obezwładniające i irytujące kształtują krajobraz przestrzeni. Instalacja Spaces Speak, Just Listen to zapis życia żydowskiego Kazimierza sprzed wojny i dzisiaj. To dialog historii i współczesności, który tworzy pejzaż dźwiękowy Kazimierza. Martyna Poznańska artystka dźwiękowa, performerka. Studiowała sztukę dźwięku na University of The Arts w Londynie. Zaangażowana w Muzykoterapię krakowski ruch muzyki Pamiątka, Zabawka, Talizman Czy pamiątka może być upamiętnieniem? Czy grupa etniczna może być zabawką? W jaki sposób przedmiot może ranić, a w jaki uzdrawiać? I w końcu: czy wystawa powinna zadawać pytania zamiast udzielać odpowiedzi? Ta eksperymentalna wystawa dąży do wyjaśnienia fenomenu popularności figurek przedstawiających Żydów oraz zrozumienia, dlaczego Żydzi postrzegani są m.in. jako ci, którzy posiadają, sprzedają, produkują. Wystawa prezentuje figurki z wielu kolekcji z Polski i z zagranicy, zapraszając jednocześnie widzów do dzielenia się ich własną wiedzą, doświadczeniem i wątpliwościami. W ramach wystawy rzeźbiarz ludowy Józef Reguła zaprezentuje swoje techniki rzeźbienia w drewnie i odpowie na pytania publiczności (2 4 lipca). Odwiedzający wystawę mogą wziąć udział w projekcie, przynosząc swoje figurki, które zostaną w muzeum sfotografowane, lub umieszczając zdjęcia wraz z komentarzem na stronie internetowej projektu (jewishfigs.pl). Kuratorem projektu jest dr Erica Lehrer (CA). Partner projektu: Concordia University Instytucja goszcząca: Muzeum Etnograficzne w Krakowie Wernisaż: NIEDZIELA, 30.06, godz. 12:00 Muzeum Etnograficzne w Krakowie, Dom Esterki, ul. Krakowska 46 Wystawa czynna do 14.07.2013 16
Dzieci Eretz Israel Agnieszka Traczewska (PL) Agnieszka Traczewska od kilku lat z aparatem fotograficznym towarzyszy chasydom przybywającym do Polski na groby cadyków. Wykazując niecodzienną wrażliwość, ale także reporterską i artystyczną wnikliwość, buduje opowieść o fenomenie duchowym i społecznym o przeżyciu religijnym i spotykaniu się światów: przeszłości i teraźniejszości, żydowskości i polskości. Jej fascynacja światem chasydów prowadzi ją również dalej do ortodoksyjnych dzielnic Izraela i Ameryki, trudno dostępnych dla obcych. Długo pracuje nad zdobyciem zaufania swych bohaterów. Jej fotografie rejestrują rytuały, zwyczaje, ezoteryczną duchowość codzienności niedostępne dla ludzi z zewnątrz, hermetyczne i... niezwykle piękne i fascynujące. Współorganizator: Wojciech Ornat i Wydawnictwo Austeria Patronat: Muzeum Historii Żydów Polskich Wernisaż: Niedziela, 30.06, godz. 14:00 Synagoga Wysoka, ul. Józefa 38 Wystawa czynna do 15.07.2013 Wystawa przygotowana dla FKŻ to selekcja prac Pila Peleda wykonanych na przestrzeni ostatnich lat, w różnych technikach i stylach. To mieszanka hiperrealizmu i surrealizmu, ludzkich uczuć i współczesnego życia, dziecięcych wspomnień i stłumionych wizji oraz emocji: radości, smutku i strachu. Specjalnie na prośbę FKŻ Pil Peled zaprojektował mural zatytułowany Yehuda, będący odzwierciedleniem kultury żydowskiej we współczesnym świecie. Od 1 do 3 lipca artysta namaluje na elewacji budynku przy Placu Zabaw FKŻ monochromatyczny mural, o którym sam mówi, iż ma być symbolem narodu żydowskiego. Zobaczcie, jak ten temat zinterpretował jeden z najciekawszych artystów Tel Awiwu. Wydarzenie zorganizowane dzięki wsparciu Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej Wernisaż: Niedziela, 30.06, godz. 16:00 CKŻ, ul. Meiselsa 17 Wystawa czynna do 7.07.2013 Tworzenie muralu: 1 3.07 Plac Zabaw FKŻ, róg ul. Wawrzyńca i ul. Wąskiej warsztaty HAPPENINGi PREzentacje Julian Tuwim. Happening dla dzieci i młodzieży pil peled. recent works Pil Peled (IL) jeden z najważniejszych streetartowców izraelskich. Oprócz murali projektuje również plakaty i okładki płyt (m.in. dla Boom Pam, Soulico). Zaprojektował wnętrza najlepszych klubów w Tel Awiwie, współpracował z MTV Izrael, projektuje ubrania i gadżety, firmując je własnym nazwiskiem. Swoje prace prezentował m.in. w Chinach na festiwalu Art Beijing. Sylwia Liszka (PL), Agnieszka Wozowicz (PL) Każde dziecko zna wiersze Tuwima. Każdy dorosły ma swoje ulubione wiersze Tuwima, te zapamiętane z dzieciństwa, ale też te poznane później. Bo jego poezja to zarówno perełki dla dzieci, jak też szczere i głębokie wyznania, pokazujące jego artystyczną wrażliwość, zdolność obserwacji życia, ludzi, rzeczywistości, będące barometrem aktualnych nastrojów społecznych, a nawet politycznych. Na warsztaty zapraszamy młodzież i dorosłych, aby wspólnie smakować twórczość poety, 17
łączyć ją z obrazami i z własnymi emocjami. Poprzez kolor i różnorodne techniki plastyczne spróbujemy ukazać nastrój, treści i przesłania płynące z poezji Juliana Tuwima, a inspiracją będą jego cykle poetyckie, poematy, wiersze i... liczne szmoncesy. Sobota, 29.06, godz. 12:00 Dziedziniec synagogi Poppera, ul. Szeroka 16 warsztaty graffiti Graffiti 101 na Kazimierzu Magdalena Gross (USA), Gaelen Smith (USA) graffiti dla młodzieży pojawiają się w programie FKŻ po raz pierwszy. Chcemy stworzyć mural, który będzie pozytywnym przekazem o życiu żydowskim w Polsce: o wspólnej polsko-żydowskiej przestrzeni, czyli krakowskim Kazimierzu, o polsko- -żydowskim święcie, jakim jest Festiwal Kultury Żydowskiej, i wreszcie o polsko- -żydowskiej przyszłości. To nasza odpowiedź na rasistowskie, antysemickie napisy na murach Krakowa. Magdalena Gross od 2004 roku pracuje z dziećmi i młodzieżą w USA i w Polsce, m.in. w ramach autorskich projektów opartych na tworzeniu graffiti o tematyce historycznej i społecznej. Doktorantka Stanford University. Jej badania skupiają się na związkach pamięci historycznej i edukacji w powojennej Europie Środkowej i Wschodniej, w szczególności w Polsce. Gaelen Smith artysta i nauczyciel. Twórca oraz instruktor w ramach wielu artystycznych projektów edukacyjnych, bazujących na sztuce graffiti. Współpracował z edukatorami i organizacjami w USA, Polsce, Niemczech, Holandii i Francji. Jego prace prezentowały galerie w USA i w Niemczech. Wydarzenie zorganizowane dzięki wsparciu Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej sztuka żydowska Podczas cyklu prezentacji i warsztatów dwie żydowskie artystki Anna Małecka Beiersdorf i Monika Krajewska przybliżą festiwalowej publiczności różne aspekty sztuki żydowskiej: od wycinanki po sztukę sepulkralną. Wycinanka Żydowska Anna Małecka-Beiersdorf (PL) Anna Małecka-Beiersdorf zaprezentuje najciekawsze tradycyjne wycinanki żydowskie z różnych stron Diaspory. Uczestnicy spotkania poznają ich rodzaje, symbolikę, technikę wykonania. Pod koniec spotkania zapraszamy do udziału w krótkich warsztatach, podczas których każdy stworzy swoją własną wycinankę. Poniedziałek, 1.07, godz. 10:00 JCC, ul. Miodowa 24 Progi życia w sztuce żydowskiej Monika Krajewska (PL) Cykl warsztatów połączonych z prezentacjami, poświęcony obyczajom związanym z najważniejszymi etapami w życiu człowieka. Materiał ilustracyjny zainspiruje uczestników do stworzenia własnej impresji plastycznej związanej z narodzinami, bar micwą i bat micwą oraz ślubem. Doświadczenie artystyczne nie jest konieczne! Ostatniego dnia warsztatów uczestnicy poznają symbolikę płaskorzeźb na macewach cmentarzy żydowskich w Krakowie. 2 4.07, godz. 10:00, JCC, ul. Miodowa 24 piątek, 5.07, godz. 10:00 Cmentarz Remu, ul. Szeroka 40 4 6.07, godz. 10:00 Plac Zabaw FKŻ, róg ul. Wawrzyńca i ul. Wąskiej 18
dla tych, którzy chcą dyskutować, odkrywać i uczyć się warsztaty kuchnia żydowska 4.07: Izaelski fast food Sabich, lafa, meoraw Jeruszalmi grilowany jerozolimski mix (wersja wegetariańska) Współpraca: Hamsa Israeli Restobar 1 4.07, godz. 16:00 Hamsa Israeli Restobar, ul. Szeroka 2 Malka Kafka (PL) Kuchnia jest częścią kultury każdego narodu. Smakując potraw i słuchając opowieści o jedzeniu, możemy się wiele nauczyć o świecie i historii ludzi, z którymi zasiadamy przy stole i to dużo więcej, niż czytając tomy książek. W przypadku kuchni żydowskiej smaki i zapachy przenoszą nas do świata, który liczy sobie tysiące lat. Malka Kafka promotorka dobrego jedzenia: zarówno pod względem smakowym, jak i etycznym. Wegetarianka, prowadzi w Warszawie Tel-Aviv Café i Marrakesh Café. Była gospodynią programu Koszer Macher w TV Kuchnia+, jest współautorką książki Żydowskie przysmaki. Pisała m.in. do: InStyle, Polityki, Wprost, Twojego Stylu, Kuchni. 1.07: Zrób sobie szabes szybki kurs Chałki, gechekte ajer, śledzie, żydowski kawior (wegetariański), wino! 2.07: Na Jedwabnym Szlaku kuchnia Żydów bucharskich Palow, potrawka z dyni, sałatka z pomidorów i kolendry, czosnkowa pasta z bakłażana... 3.07: Yekke Yekke kuchnia Żydów niemieckich Zupa wiśniowa na zimno, sznycle (wegetariańskie), kartoffelsalat, sałatka ogórkowa, apfelkugel dla dzieci i młodzieży Historie i postaci biblijne Hanna Kossowska (PL), Sylwia Liszka (PL), Etel Szyc (PL) W tym roku poznamy symbole żydowskie związane z życiem i świętami oraz z początkami narodu żydowskiego. Co to jest drejdel, lulaw, chanukija? Kto był pierwszym Żydem na świecie? Jakie były losy praojców i pramatek narodu żydowskiego? Co to znaczy sprzedać kogoś za miskę soczewicy? Na te i inne Wasze pytania odpowiemy podczas pięciu spotkań. Jak zawsze będziemy malować, lepić, rysować, śpiewać i tańczyć, odwiedzimy cmentarz żydowski i synagogę. Zapraszamy wszystkich, którzy ukończyli 6 lat. 1 5.07, godz. 12:00 Synagoga Poppera, ul. Szeroka 16 19
Szabat Szalom! Rodzinne spotkanie szabatowe Etel Szyc, Hanna Kossowska Jak co roku spotkamy się na wspólnym Szabacie: będziemy jeść chałkę, ciasta, owoce. Będziemy też śpiewać szabatowe piosenki, a uczestnicy warsztatów dla dzieci i młodzieży dostaną piękne dyplomy i upominki. Ubierzcie się odświętnie i przyjdźcie ze swoją rodziną. Będzie bardzo uroczyście, wesoło i smacznie. Zapraszamy! Sobota, 6.07, godz. 14:00 Synagoga Poppera, ul. Szeroka 16 Spotkania otwarte Spotkajmy się w połowie drogi Tanna Jakubowicz-Mount (PL), Anna Dodziuk (PL) Żydzi i Polacy byli sobie poślubieni przez tysiąc lat. Trudne to było małżeństwo, pełne mieszanych uczuć: miłości, nienawiści, żalu i tęsknoty Niestety zakończyło się tragicznie Ale zostały dzieci, wnuki i prawnuki Amoz Oz Co im przekażemy? Dziedzictwo lęku, wrogości i obcości, które nasila konflikt? Czy też podejmiemy wysiłek, żeby kultywować to, co twórcze i piękne we wzajemnych związkach, kulturze i duchowym dziedzictwie? Spotykamy się w kręgu i porozumiewamy otwarcie. Staramy się uważnie słuchać opowieści każdego z nas. Nie kwestionujemy czyjegoś oglądu rzeczywistości czy percepcji zdarzeń. Nie oceniamy. Wiemy, że dawanie świadectwa i współczujące słuchanie mają moc uzdrawiającą. Przynoszą ulgę opowiadającemu, rozpuszczają napięcie i nieufność, leczą wzajemne relacje. Tanna Jakubowicz-Mount psychoterapeutka, reprezentuje psychologię transpersonalną (obejmującą wszystkie wymiary człowieczeństwa, włącznie z wymiarem duchowym). Jej pasją jest poszukiwanie wspólnego gruntu spotkania i pojednania ludzi różnych narodowości, wyznań i tradycji duchowych. Spotkania otwarte warsztaty Historia oślicy Balaama, czyli o uważności i pokorze Anna Dodziuk (PL), Tanna Jakubowicz-Mount (PL) Jeden z najbardziej znanych biblijnych wątków: do pewnego wielmożcy ludzkim głosem przemówiła jego oślica. Zdarzenie nieprawdopodobne. Choć budzi zaciekawienie, z pozoru nie niesie głębszego przesłania. Ale jak zawsze przy uważnym studiowaniu Tory ta historia może ujawnić swoje znaczenie. Kiedy zastanowimy się nad zachowaniem Balaama w stosunku do oślicy, uświadomimy sobie, jak często pozwalamy na to, żeby nie widzieć różnych znaków, albo też aby z tego, co widzimy, nie wyciągać wniosków? Jakich racjonalizacji używamy, żeby samych siebie oślepiać? Co musi się zdarzyć, żebyśmy przejrzeli na oczy? Uczestnicy będą studiować zgodnie z żydowską tradycją po kilka osób, w tzw. chawrutach. Anna Dodziuk doradca rodzinny i specjalistka psychoterapii uzależnień, superwizor psychoterapii i treningu psychologicznego Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. 3 4.07, godz. 10:00 Żydowskie Muzeum Galicja, ul. Dajwór 18 1 2.07, 5.07, godz. 10:00 Żydowskie Muzeum Galicja, ul. Dajwór 18 20