WSKAZÓWKI DOTYCZĄCE TŁUMACZENIA SUPLEMENTU DO ŚWIADECTWA WPROWADZENIE CEL SUPLEMENTU DO ŚWIADECTWA Suplement do świadectwa nie zastępuje oryginalnego dokumentu określającego kwalifikacje zawodowe, lecz stanowi jego uzupełnienie (zob. przykłady). Zawiera on szczegółowy opis umiejętności i kompetencji uzyskanych przez posiadacza świadectwa kształcenia lub szkolenia zawodowego. Suplement do świadectwa sporządzany jest przez instytucję wydającą świadectwo i zawiera szczegółowe informacje na temat: (strona pierwsza) - umiejętności i kompetencji nabytych przez posiadacza świadectwa; - zawodów, jakie posiadacz świadectwa może wykonywać; (strona druga) - instytucji wydającej świadectwo i instytucji dokonujących akredytacji; - poziomu świadectwa; - możliwych sposobów uzyskania świadectwa; - wymagań wstępnych oraz możliwości przejścia na następny poziom kształcenia; - krajowych punktów informacyjnych (KPI). Uwaga! Suplement do świadectwa - nie zastępuje oryginalnego dokumentu potwierdzającego nabycie kwalifikacji; - nie jest systemem, który automatycznie gwarantuje uznanie nabytych kwalifikacji. Na życzenie suplement do świadectwa może zostać przetłumaczony na inny język europejski (krajów należących do Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego). ZALECENIA OGÓLNE Podczas tłumaczenia suplementu do świadectwa, aby zapewnić jednolitość treści we wszystkich językach, należy przestrzegać podstawowych zasad przedstawionych poniżej. Na stronie internetowej Europass (http://cedefop.europass.eu.int) można znaleźć: - wielojęzyczny glosariusz zawierający terminologię (czasowniki czynnościowe) przydatną przy sporządzaniu opisu i tłumaczeniu nabytych umiejętności i kompetencji (rubryka 3 suplementu); - wskazówki pomocne w uzyskaniu wysokiej jakości przekładu. Wskazówki dotyczące tłumaczenia suplementu do świadectwa - Wspólnoty Europejskie 2003 Strona 1
Kluczowe pojęcia W suplemencie do świadectwa położony jest większy nacisk na rzeczywiste umiejętności i kompetencje niż na kwalifikacje formalne. Z tego względu należy wyjaśnić znaczenie tych podstawowych pojęć. Definicje umiejętności, kwalifikacji i kompetencji Zakres podstawowych pojęć, takich jak umiejętność, kwalifikacje czy kompetencja, nie zawsze jest jasny. Wyznaczenie granic znaczeniowych na podstawie poniższej, trzystopniowej hierarchii pomoże uniknąć nieporozumień w stosowaniu (i tłumaczeniu) tych pojęć. Kompetencja: Zdolność stosowania wiedzy teoretycznej i praktycznej oraz umiejętności w rutynowych lub nowych sytuacjach związanych z wykonywaniem pracy. Kwalifikacje: (a) oficjalny dokument (świadectwo, dyplom) potwierdzający pomyślne ukończenie kształcenia lub szkolenia bądź też pomyślne zaliczenie egzaminu lub testu; i/lub (b) wymagania stawiane jako warunek wykonywania pewnych zawodów lub jako warunek awansu zawodowego. Umiejętność: Wiedza i doświadczenie niezbędne do realizacji danego zadania lub wykonywania zawodu. Wskazówki dotyczące tłumaczenia suplementu do świadectwa - Wspólnoty Europejskie 2003 Strona 2
SZCZEGÓŁOWE WSKAZÓWKI DOTYCZĄCE TŁUMACZENIA SUPLEMENTU DO ŚWIADECTWA Jak przetłumaczyć wypełniony suplement do świadectwa? Można: (a) wykorzystać wzór suplementu znajdujący się na stronie internetowej Europass (http://cedefop.europass.eu.int). W takim przypadku można zapisać przetłumaczony suplement w dowolnym, wybranym przez siebie katalogu; lub (b) pobrać wzór suplementu (w języku, na który ma on zostać przetłumaczony) z tej samej strony internetowej i zapisać go na twardym dysku w swoim komputerze. W takim przypadku należy wypełnić poszczególne rubryki suplementu, korzystając z podanych niżej wskazówek. STRONA PIERWSZA SUPLEMENTU Nazwa dokumentu: Suplement do świadectwa Po prawej stronie należy umieścić symbol flagi państwowej kraju, w którym został wydany oryginalny suplement do świadectwa oraz przetłumaczyć nazwę kraju na język, na który dokonywane jest tłumaczenie. Przykład (dotyczy suplementu wydanego we Francji): SUPLEMENT DO ŚWIADECTWA * Francja Rubryka 1. Tytuł zawodowy Podać tytuł zawodowy w języku oryginału, w takim brzmieniu, w jakim pojawia się on na oryginalnym świadectwie. 1. TYTUŁ ZAWODOWY (FR) 1 Electricien d équipement 1 W języku oryginału. W nawiasach należy określić język, podając odpowiedni kod ISO: Wskazówki dotyczące tłumaczenia suplementu do świadectwa - Wspólnoty Europejskie 2003 Strona 3
bułgarski (български): Bg litewski (lietuvių kalba): lt czeski (čeština): Cs łotewski (latviešu valoda): lv duński (dansk): da maltański (malti): mt niemiecki (Deutsch): de holenderski (Nederlands): nl hiszpański (castellano): es norweski (norsk): no angielski (English): en polski (polski): pl grecki (ελληνικά) : el portugalski (português): pt estoński (eesti keel): et rumuński (Română) ro fiński (suomi): fi słowacki (slovenčina): sk francuski (français): fr słoweński (slovenščina): sl węgierski (magyar): hu szwedzki (svenska): sv islandzki (íslenska): is turecki (Türkçe): tr włoski (italiano): it Rubryka 2. Tytuł zawodowy w tłumaczeniu Przetłumaczyć tytuł zawodowy, będący jednocześnie nazwą suplementu do świadectwa (zob. rubryka 1). 2. TYTUŁ ZAWODOWY W TŁUMACZENIU (PL) 1 INŻYNIER ELEKTRYK/ELEKTRYK ELECTRICAL ENGINEER 1 Jeśli dotyczy. Podane tłumaczenie nie ma mocy prawnej. W nawiasach należy określić język, podając odpowiedni kod ISO: bułgarski (български): bg litewski (lietuvių kalba): lt czeski (čeština): cs łotewski (latviešu valoda): lv duński (dansk): da maltański (malti): mt niemiecki (Deutsch): de holenderski (Nederlands): nl hiszpański (castellano): es norweski (norsk): no angielski (English): en polski (polski): pl grecki (ελληνικά) : el portugalski (português): pt estoński (eesti keel): et rumuński (Română) ro fiński (suomi): fi słowacki (slovenčina): sk francuski (français): fr słoweński (slovenščina): sl węgierski (magyar): hu szwedzki (svenska): sv islandzki (íslenska): is turecki (Türkçe): tr włoski (italiano): it UWAGA: Tłumaczenie tytułu zawodowego nie ma mocy prawnej. Tłumaczenie powinno być dosłownym przekładem tytułu podanego w języku oryginału. Należy unikać stosowania tytułów istniejących w języku, na który dokonywane jest tłumaczenie. Wskazówki dotyczące tłumaczenia suplementu do świadectwa - Wspólnoty Europejskie 2003 Strona 4
Rubryka 3. Charakterystyka umiejętności i kompetencji Przetłumaczyć umiejętności i kompetencje nabyte przez posiadacza świadectwa, rozpoczynając od następującego stwierdzenia: Przeciętny posiadacz świadectwa potrafi... Należy wymienić 5 do 15 czynności podanych na oryginalnym świadectwie, opisując je za pomocą przynajmniej jednego czasownika czynnościowego, na przykład: - zaplanować prace i ocenić ilość potrzebnych materiałów na podstawie dostarczonych rysunków; Wielojęzyczny glosariusz (o charakterze otwartym) dostępny na stronie internetowej Europass, podaje terminologię (czasowniki czynnościowe) przydatną przy wypełnianiu i tłumaczeniu suplementów do świadectw we wszystkich językach. Przeciętny posiadacz świadectwa potrafi: 3. CHARAKTERYSTYKA UMIEJĘTNOŚCI I KOMPETENCJI - zaplanować prace i ocenić ilość potrzebnych materiałów na podstawie dostarczonych rysunków - interpretować schematy i wykresy; - korzystać z elektrycznych urządzeń pomiarowych; - instalować i sprawdzać systemy instalacji elektrycznych; - instalować i sprawdzać przełączniki oraz tablice rozdzielcze; - lokalizować i naprawiać usterki w systemach okablowania; - lokalizować i naprawiać usterki w urządzeniach elektrycznych; - instalować, sprawdzać, oddawać do użytku i dokonywać konserwacji instalacji oświetleniowej i urządzeń sterujących; - instalować, sprawdzać, oddawać do użytku i dokonywać konserwacji elektrycznych urządzeń grzewczych i urządzeń sterujących; - instalować, sprawdzać, oddawać do użytku i dokonywać konserwacji elektrycznych urządzeń napędowych; - przygotować dokumentację związaną z daną pracą. UWAGA: - każdy z elementów listy może zawierać kilka czasowników czynnościowych, podobnie jak w powyższym przykładzie; - należy stosować jednolitą składnię: czasownik(i) + dopełnienie + okolicznik; - opis musi być zwięzły: należy unikać przysłówków opisujących sposób wykonywania czynności (np. pracować wydajnie, wykonywać dokładnie itd.), a także wszelkich słów, które nie przynoszą istotnych informacji; - określenia nie powinny zawierać stwierdzeń wartościujących, lecz opisowe. Rubryka 4. Zawody dostępne dla posiadacza świadectwa (nieobowiązkowo) Przetłumaczyć listę typowych poszukiwanych / możliwych branż i / lub zawodów, do wykonywania których przygotowany jest posiadacz świadectwa (o ile rubryka ta jest wypełniana). Wskazówki dotyczące tłumaczenia suplementu do świadectwa - Wspólnoty Europejskie 2003 Strona 5
4. ZAWODY DOSTĘPNE DLA POSIADACZA ŚWIADECTWA 1 elektryk instalator; elektryk konserwator; instalator systemów transmisji danych; instalator systemów alarmowych. 1 Jeśli dotyczy. UWAGA: Jeżeli oryginalne świadectwo informuje, iż do wykonywania ustalonego zawodu potrzebne są określone kwalifikacje, należy zamieścić następujące stwierdzenie: Tego rodzaju kwalifikacje są wymagane na mocy prawa przez władze krajowe do wykonywania zawodu regulowanego [nazwa zawodu]. Rubryka Nota objaśniająca Treść tej rubryki nie ulega zmianie. STRONA DRUGA SUPLEMENTU Rubryka 5. Oficjalna podstawa wydania świadectwa - Nazwa i status instytucji wydającej świadectwo W tej rubryce podaje się pełną nazwę i status instytucji wydającej świadectwo. Przetłumaczyć wyłącznie informacje określające rodzaj instytucji wydającej (np. izba handlowa, średnia szkoła zawodowa itd.) oraz jej status (publiczny / prywatny, regionalny / krajowy itd.). Adresu, numeru telefonu i faksu, adresu strony internetowej i adresu e-mail nie tłumaczy się. Nazwa i status instytucji wydającej świadectwo Direction départementale de l emploi et de la formation professionnelle (Organ władzy publicznej odpowiedzialny za zatrudnienie i szkolenie zawodowe) 15 avenue des Peupliers F-54780 Aubervilliers. UWAGA: należy pamiętać o podaniu kodu kraju w adresie e-mail. Wskazówki dotyczące tłumaczenia suplementu do świadectwa - Wspólnoty Europejskie 2003 Strona 6
- Nazwa i status podmiotu krajowego / regionalnego dokonującego akredytacji/uznania świadectwa Ta rubryka zawiera informację, jaki podmiot krajowy / regionalny dokonał akredytacji świadectwa, a także stwierdzenie, jaki jest okres ważności świadectwa (o ile dotyczy). Podobnie jak w poprzedniej rubryce należy wyłącznie przetłumaczyć informacje dotyczące rodzaju podmiotu (np. izba handlowa, ministerstwo oświaty itd.) oraz jego statusu (publiczny / prywatny, regionalny / krajowy itd.). Adresu, numeru telefonu i faksu, adresu strony internetowej i adresu e-mail nie tłumaczy się. Nazwa i status podmiotu krajowego/regionalnego dokonującego akredytacji/uznania świadectwa Ministère des affaires sociales et de la solidarité (Ministerstwo Spraw Społecznych) 15 Quai André-Citroën F-75020 Paris UWAGA: - podmiot dokonujący akredytacji/uznania świadectwa nie jest instytucją wydającą świadectwo; - należy pamiętać o podaniu kodu kraju w adresie e-mail. - Poziom świadectwa (krajowy lub międzynarodowy) (nieobowiązkowo) Rubryka to zawiera informację, czy poziom świadectwa odpowiada określonemu poziomowi w krajowym lub międzynarodowym systemie klasyfikacji oraz określa, jaka to jest klasyfikacja (np. krajowa, ISCED itd.). Więcej informacji na temat systemu klasyfikacji ISCED opracowanego przez UNESCO można znaleźć w Internecie pod adresem: www.uis.unesco.org/template/pdf/isced/isced_a.pdf Jeśli ta rubryka jest wypełniana, przetłumaczyć jej zawartość, stosując odpowiednią terminologię (np. dotyczącą ISCED). Poziom świadectwa (krajowy lub międzynarodowy) gimnazjum (1999) ISCED 3 - Skala ocen / wymagania związane z zaliczeniem Należy przetłumaczyć zawartość rubryki. Wskazówki dotyczące tłumaczenia suplementu do świadectwa - Wspólnoty Europejskie 2003 Strona 7
Skala ocen / wymagania związane z zaliczeniem Dostateczny: - wiedza praktyczna: zaliczone podstawowe umiejętności na wszystkich etapach nauki, w tym ocena w miejscu pracy; - wiedza teoretyczna: 70% Bardzo dobry: - wiedza praktyczna: zaliczone podstawowe umiejętności oraz umiejętności dodatkowe na wszystkich etapach nauki; - wiedza teoretyczna: 85% - Dostęp do następnego poziomu kształcenia / szkolenia (nieobowiązkowo) Rubryka ta informuje, czy dane świadectwo umożliwia dostęp do następnego poziomu kształcenia/szkolenia. Jeśli ta rubryka jest wypełniana, przetłumaczyć jej zawartość. Dostęp do następnego poziomu kształcenia/szkolenia Dostęp do poziomu czwartego (klasyfikacja krajowa) lub Dostęp do ISCED 4 - Umowy międzynarodowe (nieobowiązkowo) W rubryce tej podaje się umowy międzynarodowe (w zakresie wzajemnego uznawania kwalifikacji, równoważności kwalifikacji itd.), o ile takie istnieją. Jeśli ta rubryka jest wypełniana, przetłumaczyć jej zawartość. Umowy międzynarodowe Umowa o wzajemnym uznawaniu świadectwa Electricien d equipment (elektryk) między Belgią, Francją i Luksemburgiem (umowa trójstronna z dnia 15 lutego 1992 r.) Wskazówki dotyczące tłumaczenia suplementu do świadectwa - Wspólnoty Europejskie 2003 Strona 8
- Podstawa prawna W tej rubryce należy podać podstawę prawną wydania świadectwa z powołaniem się na źródło. Podobnie jak w przypadku rubryki dotyczącej Nazwy i statusu instytucji wydającej świadectwo, należy przetłumaczyć wyłącznie informacje określające rodzaj podstawy prawnej; na którą się powołuje (np. ustawa, rozporządzenie itd.). Sam przypis (tytuł tekstu, adres strony internetowej, na której tekst jest dostępny itd.) należy pozostawić w języku oryginału. Podstawa prawna Ogłoszenie w «Journal officiel de la République Française» oraz wpisanie świadectwa do «Répertoire National de la Certification Professionnelle (RNCP)» Rubryka 6. Oficjalnie uznane sposoby uzyskania świadectwa W tej rubryce opisane są różne możliwe sposoby uzyskania świadectwa (kształcenie w formach przemiennych, kształcenie ustawiczne, szkolenie w pracy lub w placówce oświatowej, systemy akredytacji nabytych doświadczeń itd.). Przetłumaczyć zawartość rubryki. Opis uzyskanego wykształcenia zawodowego i odbytego szkolenia Placówka oświatowa/ośrodek szkoleniowy Udział procentowy w programie Czas trwania (godziny/tygodnie/miesiące/ lata) 50 30 tygodni Zakład pracy 50 30 tygodni Uznanie (akredytacja) nabytych doświadczeń Możliwość akredytacji po przeprowadzeniu oceny Całkowity czas trwania kształcenia/szkolenia wymagany do uzyskania świadectwa 2 lata UWAGA: czasami zamiast tabeli stosowana jest forma opisowa. Rubryka: Dostępność/rekrutacja (nieobowiązkowo) Określić wymagania wstępne dotyczące danego poziomu wykształcenia, o ile takie istnieją (poziom wykształcenia, tryb naboru itd.). Przetłumaczyć zawartość tej rubryki, o ile jest ona wypełniana. Wskazówki dotyczące tłumaczenia suplementu do świadectwa - Wspólnoty Europejskie 2003 Strona 9
Wymagania wstępne warunki dopuszczające Ostatni poziom szkolnictwa średniego (klasa trzecia) lub równoważny. Wiek minimum 17 lat. Wymagania: - fizyczne: dobry wzrok, sprawność manualna, dobra koordynacja ruchowa, sprawność fizyczna, zdolność do pracy na wysokości; - inne: dyscyplina, poczucie bezpieczeństwa, umiejętność pracy w zespole. Rubryka: Informacje dodatkowe (nieobowiązkowo) W tej rubryce można zamieścić krótką informację na temat organizacji nauki (rodzaj szkolenia praktycznego, program lub struktura systemu kształcenia zawodowego, procedura oceny itd.). Przetłumaczyć zawartość rubryki. Adres strony internetowej pozostawić w formie istniejącej na oryginalnym świadectwie.... Informacje dodatkowe Więcej informacji (w tym opis krajowego systemu kwalifikacji) można znaleźć w Internecie pod adresem: http://cncp.gouv.fr/ (strona w języku francuskim)... Rubryka: Krajowy punkt informacyjny Podać nazwę i adres (także adres strony internetowej) krajowego punktu informacyjnego, jaki umieszczono na oryginalnym suplemencie.... Krajowy punkt informacyjny Commission nationale de la certification professionnelle (krajowy organ ds. dokumentowania kwalifikacji zawodowych) http://cncp.gouv.fr/ Wskazówki dotyczące tłumaczenia suplementu do świadectwa - Wspólnoty Europejskie 2003 Strona 10