LISTA LEKTUR SZKOLNYCH Lista lektur obowiązująca na maturze od 2015 r. (NOWA PODSTAWA PROGRAMOWA PRZEDMIOTU JĘZYK POLSKI IV ETAP EDUKACYJNY LICEUM) TEKSTY KULTURY - 1. Teksty poznawane w całości (nie mniej niż 13 pozycji książkowych odpowiednio w trzyletnim bądź czteroletnim okresie nauczania oraz wybrane przez nauczyciela teksty o mniejszej objętości, przy czym nie można pominąć autorów i utworów oznaczonych gwiazdką): - ZAKRES PODSTAWOWY - Sofokles Antygona lub Król Edyp (wersja literacka lub spektakl teatralny); - *Bogurodzica; Lament świętokrzyski; - *Jan Kochanowski wybrane pieśni, treny (inne niż w gimnazjum) i psalm; - Mikołaj Sęp Szarzyński wybrane sonety; - William Szekspir Makbet lub Hamlet; - Adam Mickiewicz wybrane sonety i inne wiersze ( w tym Romantyczność), *Dziadów część III, *Pan Tadeusz; - Juliusz Słowacki wybrane wiersze; - Cyprian Norwid wybrane wiersze; - Bolesław Prus *Lalka; - Fiodor Dostojewski wybrany utwór, np. Zbrodnia i kara, Łagodna; - Joseph Conrad Jądro ciemności; - Jan Kasprowicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Leopold Staff wybrane wiersze; - Stanisław Wyspiański *Wesele; - Władysław Stanisław Reymont Chłopi (tom I Jesień); - Stefan Żeromski wybrany utwór (Ludzie bezdomni, Wierna rzeka, Echa leśne lub Przedwiośnie); - Bolesław Leśmian, Julian Tuwim, Jan Lechoń, Julian Przyboś, Józef Czechowicz, Konstanty Ildefons Gałczyński wybrane wiersze; - Jarosław Iwaszkiewicz wybrane opowiadanie; - *Bruno Schulz wybrane opowiadanie; - Tadeusz Borowski wybrane opowiadanie; - Krzysztof Kamil Baczyński, Tadeusz Różewicz, Czesław Miłosz, Wisława Szymborska, Zbigniew Herbert, Ewa Lipska, Adam Zagajewski, Stanisław Barańczak wybrane wiersze; - Miron Białoszewski wybrane utwory - wybrany dramat dwudziestowieczny z literatury polskiej ( np. Stanisława Ignacego Witkiewicza, Sławomira Mrożka lub Tadeusza Różewicza); - wybrana powieść polska z XX lub XXI w. (np. Marii Kuncewiczowej Cudzoziemka, Zofii Nałkowskiej Granica, Józefa Mackiewicza Droga donikąd, Stanisława Lema Solaris, Juliana Stryjkowskiego Austeria, Tadeusza Konwickiego Kronika wypadków miłosnych); - wybrana powieść światowa z XX lub XXI w. (np. Franza Kafki Proces, Alberta Camusa Dżuma, George a Orwella Rok 1984, Isaaca Bashevisa Singera Sztukmistrz z Lublina, Gabriela 1 / 8
Garcii Marqueza Sto lat samotności, Umberto Eco Imię róży). ZAKRES ROZSZERZONY - Teksty określone dla poziomu podstawowego, a ponadto: - Horacy wybrane liryki; - Jan Kochanowski Treny (jako cykl poetycki); poezja barokowa (np. Daniel Naborowski, Jan Andrzej Morsztyn); - wybrany wiersz z romantycznej poezji europejskiej; - Juliusz Słowacki Kordian lub Fantazy; - Zygmunt Krasiński Nie-Boska Komedia; realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska (np. Honoriusz Balzak Ojciec Goriot, Emil Zola Nana lub Gustaw Flaubert Pani Bovary); - Stanisław Ignacy Witkiewicz Szewcy; - Gustaw Herling-Grudziński wybrane opowiadanie; - Michał Bułhakow Mistrz i Małgorzata; - wybrana powieść lub zbiór opowiadań z XX lub XXI w. (np. Marii Dąbrowskiej, Zofii Nałkowskiej, Marii Kuncewiczowej, Józefa Wittlina, Józefa Mackiewicza, Juliana Stryjkowskiego, Andrzeja Kuśniewicza, Tadeusza Konwickiego, Stanisław Lema, Wiesław Myśliwskiego, Marka Nowakowskiego, Jerzego Pilcha, Olgi Tokarczuk, Stefana Chwina, Pawła Huellego); - wybrana powieść (lub zbiory opowiadań) dwudziestowiecznych autorów z literatury światowej (np. Franza Kafki, Thomasa Manna, Vladimira Nabokova, Alberta Camusa, Isaaca Bashevisa Singera, Johna Steinbecka, Kurta Vonneguta, Gabriela Garcii Marqueza, Güntera Grassa, Umberto Eco, Milana Kundery); - wybrane wiersze dwudziestowiecznych poetów polskich (innych niż wymienieni na poziomie podstawowym). 2. Teksty poznawane w całości lub w części (decyzja należy do nauczyciela), przy czym nie można pominąć utworu oznaczonego gwiazdką: ZAKRES PODSTAWOWY - wybór mitów; - Dzieje Tristana i Izoldy; - Miguel Cervantes Don Kichot; - Jan Chryzostom Pasek Pamiętniki; - Ignacy Krasicki wybrana satyra lub Monachomachia; - Adam Mickiewicz Dziady część IV; - Juliusz Słowacki Kordian; - Witold Gombrowicz *Ferdydurke; - Irit Amiel wybrane opowiadanie z tomu Osmaleni lub Hanna Krall Zdążyć przed Panem Bogiem; - Gustaw Herling-Grudziński Inny świat; - Ryszard Kapuściński Podróże z Herodotem; - Biblia (wybrane psalmy, fragmenty: Pieśni nad Pieśniami, Księgi Hioba, Apokalipsy św. 2 / 8
Jana); ZAKRES ROZSZERZONY - teksty określone dla zakresu podstawowego, a ponadto: - wybrany esej Mieczysława Jastruna lub Zygmunta Kubiaka poświęcony kulturze antycznej; - Dante Alighieri Boska komedia; - Johann Wolfgang Goethe Faust; - Czesław Miłosz wybrany esej; - Zbigniew Herbert wybrany esej; - inny esej autora polskiego (np. Kazimierza Wyki, Jana Błońskiego, Marii Janion, Leszka Kołakowskiego, ks. Józefa Tischnera, Jarosława Rymkiewicza, Jerzego Stempowskiego); - wybrany reportaż autora polskiego (np. Ryszarda Kapuścińskiego, Krzysztofa Kąkolewskiego, Hanny Krall, Henryka Grynberga); - dziennik (np. Marii Dąbrowskiej, Zofii Nałkowskiej, Jarosława Iwaszkiewicza, Witolda Gombrowicza); - Jan Paweł II Tryptyk Rzymski; Biblia (fragmenty Starego i Nowego Testamentu jako konteksty interpretacyjne dla lektury dzieł z innych epok). 2. Inne: ZAKRES PODSTAWOWY - wybrane filmy z twórczości polskich reżyserów (np. Krzysztofa Kieślowskiego, Andrzeja Munka, Andrzeja Wajdy, Krzysztofa Zanussiego); - homilia Jana Pawła II wygłoszona 2 czerwca 1979 roku w Warszawie na Placu Zwycięstwa (Piłsudskiego) nagranie telewizyjne. ZAKRES ROZSZERZONY - jak dla zakresu podstawowego a ponadto: - wybrane filmy z klasyki kinematografii światowej (np. Ingmara Bergmana, Charlesa Chaplina, Federico Felliniego, Akiry Kurosawy, Andrieja Tarkowskiego, Orsona Wellesa); - spektakle teatralne (w tym Teatru TV) przynajmniej jeden w roku; - stała lektura gazety codziennej, tygodnika opinii, miesięcznika i kwartalnika). 3 / 8
Na podstawie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 sierpnia 2008 r. Lektury dla klasy III Kształcenie w zakresie podstawowym: 1. Literatura polska: - Bogurodzica w kontekście poezji średniowiecznej - Jan Kochanowski - pieśni, treny (wybór) - poezja baroku (wybór) - Ignacy Krasicki - satyry i liryki (wybór) - Adam Mickiewicz - Pan Tadeusz, Dziady cz. III - wybrane sceny z dramatów romantycznych (w tym utwory Juliusza Słowackiego i Zygmunta Krasińskiego) - wybór poezji romantycznej (w tym utwory Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Cypriana Kamila Norwida) - Bolesław Prus - Lalka - Eliza Orzeszkowa - Nad Niemnem (fragmenty) - wybór nowel pozytywistycznych - Henryk Sienkiewicz - wybrana powieść - wybór poezji młodopolskiej - Stanisław Wyspiański - Wesele - Władysław Stanisław Reymont - Chłopi, tom I: Jesień - Stefan Żeromski - Ludzie bezdomni, Przedwiośnie - Witold Gombrowicz - fragmenty prozy - wybrany utwór z prozy polskiej XX wieku ( w tym utwór Sławomira Mrożka i Tadeusza Różewicza) - Tadeusz Borowski - wybrane opowiadania - Gustaw Herling-Grudziński - Inny świat - wybór poezji XX wieku: (w tym utwory Bolesława Leśmiana, Leopolda Staffa, Juliana Tuwima, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Czesława Miłosza, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Zbigniewa Herberta, Tadeusza Różewicza, Mirona Białoszewskiego, Wisławy Szymborskiej, Stanisława Barańczaka, ks. Jana Twardowskiego) - wybrane fragmenty prozy dokumentalnej (reportaż, dziennik, pamiętnik) i eseistycznej - utwory współczesne zaproponowane przez uczniów i nauczyciela - inne teksty kultury ( filmy, spektakle teatralne, utwory muzyczne, obrazy, słuchowiska, programy telewizyjne, teksty prasowe) - Literatura powszechna: - wybrany klasyczny dramat starożytnej Grecji - Horacy - wybór pieśni - William Szekspir - wybrany dramat - Molier - wybrana komedia 4 / 8
- Johann Wolfgang von Goethe - Cierpienia młodego Wertera - wybrana europejska powieść XIX wieku - Joseph Conrad - wybrany utwór - wybrana powieść XX wieku Lektura przykładowa: - Piotr Skarga - Kazania sejmowe (wybór) - Ignacy Krasicki - Pieśń: Hymn do miłości Ojczyzny - Stanisław Staszic - Przestrogi dla Polski (fragmenty) - Adam Mickiewicz - Konrad Wallenrod - Juliusz Słowacki - Kordian - Zygmunt Krasiński - Nie-Boska komedia (wybrane sceny), Listy (wybór) - Henryk Sienkiewicz - Quo vadis, Potop - Maria Dąbrowska - Noce i dnie - Brunon Schulz - Sklepy cynamonowe (wybrane opowiadania) - Zofia Nałkowska - Granica - Sławomir Mrożek - Tango - Zofia Kossak-Szczucka - Pożoga - Tadeusz Borowski - Pożegnanie z Marią (wybrane opowiadania) - Witold Gombrowicz - Ferdydurke - Jan Paweł II - Pamięć i tożsamość - Ryszard Kapuściński - Cesarz - abp Kazimierz Majdański - Będziecie Moimi Świadkami..., lub kardynał Stefan Wyszyński - Zapiski więzienne - Sofokles - Król Edyp - William Szekspir - Makbet - Molier - Świętoszek - Daniel Defoe - Robinson Crusoe - Fiodor Dostojewski - Zbrodnia i kara - Joseph Conrad - Lord Jim - C. S. Lewis - Listy starego diabła do młodego - George Orwell - Folwark zwierzęcy Nauczyciel może wybrać utwory niewymienione w wykazie "Lektura przykładowa". Kształcenie w zakresie rozszerzonym: 1. Literatura polska: - Jan Kochanowski - Treny - wybrany dramat romantyczny Juliusza Słowackiego, lub Zygmunta Krasińskiego - Witold Gombrowicz - Trans-Atlantyk 5 / 8
- Maria Kuncewiczowa - Cudzoziemka - Stanisław Ignacy Witkiewicz - Szewcy - Literatura powszechna: - Dante Alighieri - Boska Komedia (fragmenty Piekła) - Johann Wolfgang von Goethe - Faust (fragmenty) - Franz Kafka - Proces - Michaił Bułhakow - Mistrz i Małgorzata Lektura przykładowa: - Henryk Rzewuski - Pamiątki Soplicy (wybór) - Hanna Malewska - Sir Tomasz More odmawia - Wiesław Myśliwski - Kamień na kamieniu lub Antoni Libera - Madame - wybrany utwór polskich pisarzy emigracyjnych (Andrzeja Bobkowskiego i Józefa Mackiewicza) - Włodzimierz Odojewski - Zasypie wszystko, zawieje. - Święty Augustyn - Wyznania (fragmenty) - Platon - Obrona Sokratesa Nauczyciel może wybrać utwory niewymienione w wykazie "Lektura przykładowa". Wykaz lektur z języka polskiego obowiązujących na maturze. Komunikat Dyrektora CKE w sprawie lektur dla szkół ponadgimnazjalnych na egzamin maturalny od maja 2009 roku. W związku z wejściem w życie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 sierpnia 2008 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (DzU Nr 159 poz. 992) dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej informuje, że na egzaminie maturalnym z języka polskiego od maja 2009 roku obowiązywać będą następujące utwory: na poziomie podstawowym: 1. Literatura polska - Bogurodzica w kontekście poezji średniowiecznej - Jan Kochanowski fraszki, pieśni i treny (wybór) 6 / 8
- Jan Andrzej Morsztyn wybór wierszy - Daniel Naborowski wybór wierszy - Wacław Potocki wybór wierszy - Ignacy Krasicki bajki, satyry (wybór), Hymn do miłości ojczyzny - Adam Mickiewicz Romantyczność - Adam Mickiewicz - Pan Tadeusz - Adam Mickiewicz - Dziady cz. III - Juliusz Słowacki - Kordian: akt I, akt II, akt III sc. 5 i 6 - Zygmunt Krasiński - Nie-Boska komedia: część I, część III (scena w obozie rewolucji), część IV (scena w obozie arystokracji i scena finałowa) - Adam Mickiewicz wybór wierszy - Juliusz Słowacki wybór wierszy - Cyprian Kamil Norwid wybór wierszy - Bolesław Prus - Lalka - Eliza Orzeszkowa - Nad Niemnem (fragmenty z tomu III: rozmowa Andrzejowej Korczyńskiej z synem, rozmowa Benedykta Korczyńskiego z synem) - Eliza Orzeszkowa - Gloria victis - Maria Konopnicka - Mendel Gdański - Bolesław Prus - Kamizelka - Henryk Sienkiewicz - Potop - Kazimierz Przerwa-Tetmajer wybór wierszy - Jan Kasprowicz wybór wierszy - Leopold Staff wybór wierszy z różnych epok - Stanisław Wyspiański - Wesele - Władysław Stanisław Reymont - Chłopi (t. I) - Stefan Żeromski - Ludzie bezdomni - Stefan Żeromski - Przedwiośnie - Witold Gombrowicz - Ferdydurke (rozdz. II, III, VI, VII, VIII, IX, X, XII, XIV) - Zofia Nałkowska - Granica - Tadeusz Borowski - Pożegnanie z Marią (Pożegnanie z Marią, U nas, w Auschwitzu..., Proszę państwa do gazu, Bitwa pod Grunwaldem) - Gustaw Herling-Grudziński - Inny świat - Bolesław Leśmian wybór wierszy - Julian Tuwim wybór wierszy - Maria Pawlikowska-Jasnorzewska wybór wierszy - Czesław Miłosz wybór wierszy - Krzysztof Kamil Baczyński wybór wierszy - Tadeusz Różewicz wybór wierszy - Zbigniew Herbert wybór wierszy - Miron Białoszewski wybór wierszy - Wisława Szymborska wybór wierszy - Stanisław Barańczak wybór wierszy - Jan Twardowski wybór wierszy - Sławomir Mrożek - Tango - Hanna Krall - Zdążyć przed Panem Bogiem 7 / 8
Uwaga: wymagana jest także znajomość kontekstów biblijnych, antycznych i innych. - Literatura powszechna - Sofokles - Król Edyp - Horacy wybór pieśni - William Szekspir - Makbet - Molier - Świętoszek - Jan Wolfgang Goethe - Cierpienia młodego Wertera - Fiodor Dostojewski - Zbrodnia i kara - Joseph Conrad - Jądro ciemności - Albert Camus - Dżuma na poziomie rozszerzonym jak na poziomie podstawowym, a ponadto: 1. Literatura polska - Jan Kochanowski - Treny - Juliusz Słowacki - Kordian - Witold Gombrowicz - Trans-Atlantyk - Maria Kuncewiczowa - Cudzoziemka - Stanisław Ignacy Witkiewicz - Szewcy - Literatura powszechna - Dante - Boska Komedia (fragmenty Piekła) - Jan Wolfgang Goethe - Faust (część I: fragmenty sceny w pracowni, rozmyślania Fausta o sobie i swoim życiu, rozmowa z Mefistofelesem) - Franz Kafka - Proces - Michaił Bułhakow - Mistrz i Małgorzata Uwaga: tematy na poziomie rozszerzonym będą zobowiązywać do analizy i interpretacji utworów spoza wyżej wymienionych, ale utrzymanych w znanej uczniom poetyce lub konwencji. 8 / 8