PL ODKRYJCIE PAŃSTWO DLA SIEBIE MIASTO I PROWINCJĘ TARTU www.visittartu.com
Witaj w Tartu, miły gościu! To, że Tartu ma dostojne i stare więzi z Polską, będzie zaraz jasne, jeśli spojrzeć na flagę miasta Tartu: w środku białoczerwonej flagi polskiej widnieje herb Tartu dokładnie tak, jak został umocowany przez Stefana Batorego w 1584 roku, bo Tartu wchodziło wraz z Liwonią w skład Rzeczypospolitej od prawie pół wieku. Dziedzictwo Polski można znaleźć jeszcze więcej, nawet jeśli nie wydaje się to na pierwszy rzut oka. W latach 1802 1918 studiowało na Uniwersytecie w Tartu kilka tysięcy Polaków, zwłaszcza po powstaniu 1830 roku, gdy zamknięto uniwersytety w Warszawie i Wilnie. Studiowało tu wiele naukowców, pisarzy i polityków polskich, wśród nich Władysław Raczkiewicz, prezydent RP na emigracji. Również najstarsza, nadal działająca polska korporacja akademicka Konwent Polonia powstała w 1828 r. właśnie w Tartu. Ale poprzednikiem całego Uniwersytetu w Tartu był Gimnazjum Jezuitów założony w Tartu w 1583 r. za zgodą króla Batorego. Obecnie upamiętnia Batorego płaskorzeżba wisząca na ścianie głównego budynku Uniwersytetu. Nowoczesne Tartu znajduje się wystarczająco daleko na północy, aby mieć dla Polaków nordycki duch, i wystarczająco daleko na południu, aby zauważyć tu znajome cechy centralnoeuropejskie. Panująca tutaj przytulna kultura kawiarni i architektura klasycystyczna śródmieścia wiążą nas z państwami leżącymi w sercu Europy, a dla Estończyków Polska jest najbliższą europejską potęgą. Historia i uniwersytet oraz architektura i kawiarnie nie są oczywiście jedynymi powodami, dlaczego warto przyjść do Tartu. Tartu to miasto kultury, które posiada wiele teatrów, liczne muzea i miejsca koncertu. Latem odbędą się tu Dni Hanzy i targi hanzeatyckie, jak również liczne dni muzyki przez cały rok, a także jeden z największych festiwali literatury w krajach nadbałtyckich Prima Vista. Stąd można udać się na zapoznanie się z piękną przyrodą prowincji Tartu od wzgórz w południowej Estonii do wybrzeża jeziora Pejpus. Chętnych do nauki przyciągają Centrum Nauki AHHAA z kinem 4D i Centrum Epoki Lodowcowej, na wakacje dla całej rodziny nadaje się park wodny Aura, park zwierzęcy w Elistvere i plac zabaw Vudila. Miasto i prowincja Tartu oferują coś pociągającego i zaskakującego dla każdego zwiedzającego. I oczywiście zawsze mają Państwo powód aby wrócić! Raul Veede Służba informacyjna przy Wydziale Relacji Publicznych, Specjalista ds. Mediów Według słów archeologów, ludzie osiedlali się na terytorium obecnej prowincji Tartu co najmniej 5 000 lat temu. Na początku naszej ery głównym źródłem utrzymania tutejszych mieszkańców stało się rolnictwo, w ramach którego nawiązywali ściśle kontakty z sąsiednimi plemionami i ludami. Obecna prowincja Tartu znajduje się na granicy Estonii Wschodniej i Południowej, między jeziorami Pejpus a Võrtsjärv. Tartu, drugie co do wielkości miasto Estonii, jest bramą do regionu południowego Estonii. Dzięki Hanzie, Tartu stało się ważnym centrum handlowym, a założone w drugiej połowie XIX wieku połączenie kolejowe z Tallinem, Rygą i Petersburgiem dało szansę dla rozwoju miasta. Tartu było ważnym miastem hanzeatyckim, naukowym i kulturalnym na przestrzeni wieków. Uniwersytet w Tartu, założony w 1632 roku, ukształtował z Tartu centrum edukacyjne i miasto, które przyciąga zwiedzających swoim życiem kulturalnym, młodzieńczością i imponującymi budynkami architektonicznymi. Warto wiedzieć! O Estonii Oficjalna nazwa: Republika Estońska Stolica: Tallinn Liczba ludności: 1,32 mln Strefa czasowa: GMT + 2 Numer kierunkowy Estonii: + (372) Numer alarmowy: 112 Waluta: euro Jak dostać się do Tartu? O mieście Tartu Pierwsza wzmianka: w 1030 r. w starych kronikach rosyjskich Dawne nazwy miasta: Tarbatu, Dorpat, Juriew Powierzchnia: 38,8 km 2 Liczba mieszkańców w mieście: 98 449 Skład etniczny: Estończycy 81,0%, Rosjane 14,6%, Polacy 0,09% Hasło miasta: Miasto dobrych myśli SAMOLOTEM Lotnisko Tartu www.tartu-airport.ee, które ma bezpośrednie połączenie lotnicze z Helsinkami, znajduje się w odległości 11 km od miasta Tartu. Z lotniska można się dostać do centrum miasta taksówką i autobusem transferowym Airport Shuttle www.tartaline.ee. Oprócz lotu bezpośredniego z Tartu do Helsinek, do Tartu można dostać się również poprzez pobliski port lotniczy Tallinn www.tallinn-airport.ee czy port lotniczy Riga www.riga-airport.com, skąd pasażerowie mogą dojechać zarówno krajowymi, jak i międzynarodowymi autobusami. AUTOBUSEM Wygodne i szybkie międzynarodowe autobusy Lux Express kursują między Rygą a Tartu cztery razy dziennie www.luxexpress.eu. Na trasie Riga-Tartu kursują również linie Ecolines www.ecolines.ee i Simple Express www.simpleexpress.eu. Dla pasażerów linii lotniczej airbaltic z portu lotniczego Ryga odjeżdża raz dziennie bezpłatny autobus do dworca autobusowego w Tartu i z powrotem www.airbaltic.com. Dla pasażerów podróżujących przez port lotniczy Tallinn wygodnie jest używać autobusu ekspresowego kursującego codziennie w godzinach 7:00 20:00, ale też innych linii www.tpilet.ee. Jednym z punktów węzłowych między Rygą a Tartu jest również miasto Valga, skąd oprócz linii Lux Express kursują 6 razy dziennie też krajowe linie autobusowe www.tpilet.ee, które szczególnie przydatne są dla pasażerów podróżujących koleją. O prowincji Tartu Powierzchnia: 2 993 km 2 Liczba mieszkańców: 152 188 Najdłuższa rzeka: Suur-Emajõgi (100 km) przechodząca przez Tartu w długości 10 km Największe jeziora: Pejpus (3 555 km 2 ), Võrtsjärv (270 km2) Największa wyspa: Piirissaar leżąca na jeziorze Pejpus (7,5 km 2 ) POCIĄGIEM Między Rygą a Valgą działa codzienny ruch kolejowy. Pociąg na trasie Ryga-Valga jedzie w obu kierunkach trzy razy dziennie. Z Valgi można dojechać do Tartu pociągiem również trzy razy dziennie www.elron.ee. Między Tallinem a Tartu również działa codzienny ruch kolejowy wygodnymi i szybkimi pociągami spalinowymi. Pociągi kursują między stolicą kraju a miastem studenckim w obu kierunkach osiem razy dziennie i przewożą Państwo do miejsca docelowego w 2 godziny www.elron.ee. SAMOCHODEM Dla podróżujących samochodem Tartu znajduje się w odległości przyjemnej jazdy. Na przykład, odległość od stolicy Polski, Warszawy, wynosi 910 km, a odległość od większych miast, takich jak: Kraków 1210 km, Łódź 1030 km, Wrocław 1240 km. Podróż samochodem to idealny sposób na zwiedzanie atrakcji pozostających w drodze www.visitestonia.com! Gości, którzy jednak pragną odkryć miasto i prowincję Tartu na miejscu, mogą wypożyczyć samochód czy też rower. Więcej informacji na temat wynajmu samochodów i rowerów można uzyskać z Centrum Zwiedzających Tartu. Dane statystyczne według stanu na dzień 01.01.2014 r. 3
Zapraszamy do wzięcia udziału w historii i kultury Tartu! Jako najstarsze miasto w krajach nadbałtyckich, Tartu oferuje ciekawe atrakcje na każdym kroku, ale zwłaszcza w centrum miasta, które jest swoisty obszar ochrony zabytków. Znajdują się tu niektóre wspaniałe przykłady z różnych epok architektury pochodzące od czasów średniowiecza po nowoczesną modną architekturę. Ponadto Tartu miało ważną rolę do odegrania w kształtowaniu estońskiej kultury i świadomości narodowej z tutejszego uniwersytetu pochodzi pierwsza krajowa elita, tutaj rozpoczęły swoją działalność pierwsze gazety i społeczeństwa kulturalne, pierwszy teatr, a także po raz pierwszy miał miejsce Narodowy Festiwal Pieśni. Oprócz uniwersytetu, historia i kultura Tartu jest przenoszona niektórymi dzielnicami drewnianymi, zabytkami historycznymi i między innymi licznymi muzeami. Uniwersytet w Tartu www.ut.ee, założony w 1632 roku, był jednym z najważniejszych instytucji w kształtowaniu świadomości kulturalnej i narodowej. Obecny budynek główny Uniwersytetu, zbudowany w 1809 roku, jest do tej pory klejnotem estońskiego neoklasycystycznego stylu budowlanego. Ważną rolę w rozwoju i promocji estońskiej kultury odgrywa Teatr Vanemuine www.vanemuine.ee wraz z Halą Koncertową www.concert.ee. Teatr Vanemuine to jedyny pięciorodzajowy teatr w Estonii oferujący zarówno spektakle muzyczne, jak i baletowe, ale również opery i operetki. W przypadku niektórych spektakli, zainteresowani mogą zlecić obcojęzyczne napisy. W centrum miasta Tartu położony jest ważny dla miasta budynek Kościół Św. Jana www.jaanikirik.ee, który jest jednym z unikalnych przykładów średniowiecznych budowli sakralnych w północnej Europie. Z wieży kościelnej można przyjrzeć się zabytkowemu Staremu Miastu i dzielnicy św. Jana. Zarówno Muzeum Miasta Tartu (linnamuuseum.tartu.ee), jak i Muzeum Narodu Estońskiego (www.erm.ee) dają doskonałą okazję do zaznajomienia się z Estonią, w tym z kulturą i historią Tartu. W kierunku południowym, w odległości 3 km od Tartu, w Ülenurme, znajduje się Estońskie Muzeum Rolnictwa www.epm.ee, w którym wszyscy zainteresowani mogą zaznajomić się z kulturą wiejską, tradycjami rolniczymi i sprzętem rolniczym Estończyków. W odległości 16 km od Tartu, w Veskioru, znajduje się Estońskie Muzeum Lotnictwa www.lennundusmuuseum.ee, zbiory którego wzięły swój początek z kolekcji prywatnej i które prezentuje ekspozycję składającą się z ok. 400 modeli samolotowych wysokiej jakości, jak również helikopterów i samolotów naturalnej wielkości. Z historycznie ekscytującą łącznością kulturalną możnateż zapoznać się w obszarach przybrzeżnych jeziora Pejpus, gdzie od XVII wieku znaleźli sobie dom Rosjanie staroobrzędowcy, których unikalna kultura i tradycje czynią z regionu atrakcyjne miejsce docelowe. Z historią i tradycjami staroobrzędowców można zapoznać się w muzeach w Kolkja www.hot.ee/k/ kolkjamuuseum/, Varnja www.sibulatee.ee/varnja-museum/ i Mustvee (www.hot.ee/mmuus) oraz w Muzeum Samowarów i Staroobrzędowców w gminie Kasepää www.vanausulised.ee. Więcej informacji na temat działań i możliwości w obszarach przybrzeżnych jeziora Pejpus można też uzyskać z Centrum Zwiedzających Peipsimaa www.peipsimaa.ee. Oprócz staroobrzędowców w tutejszych obszarach zostały zmieszane estońska kultura chłopska i niemiecka kultura szlachecka reprezentowane w Zamku Alatskivi www.alatskiviloss.ee, uważanym za jednym z klejnot Peipsimaa, który już od XIX wieku zachwyca swoim stylem neogotyckim. Zamek oferuje doświadczenia przez cały dom zarówno w postaci wycieczek, jak i majsterkowania i pakietów wakacyjnych. 4 5
Tartu miasto dobrych myśli Miasto studenckie Tartu zajmowało historycznie ważne miejsce na mapie świata również dzięki wpływowym działaniom badawczym. Na dzień dzisiejszy Tartu przekształciło się w centrum nauki Estonii, w którym znajduje się 12 instytucji szkolnictwa wyższego, gdzie zdobywa wykształcenie więcej niż 22 000 studentów zarówno z Estonii, jak i z zagranicy. Z historią naukową Tartu od XVII wieku do dnia dzisiejszego można zapoznać się w wielu miejscach. Jeden ze znamiennych przykładów to muzea Uniwersytetu w Tartu, które ze względu na ich bogate kolekcje oferują wielką radość odkrywania dla wszystkich zainteresowanych. Osoby zainteresowane historią mają również możliwość zapoznania się z jednym z pierwszych w krajach nadbałtyckich i najwspanialszych przykładów gotyku ceglanego ruinami Katedry www.muuseum.ut.ee. Osoby zainteresowane tym, co się dzieje w przestrzeni kosmicznej, mają możliwość badania ciał niebieskich za pomocą teleskopu, spróbowania swoich sił w obserwacji meteorów albo podróżowania do nieba gwiaździstego podczas pokazu w planetarium w Obserwatorium w Tartu muuseum.ut.ee/tahetorn, które na dzień dzisiejszy ma ponad 200 lat. Za pośrednictwem największego i najbardziej nowoczesnego w krajach nadbałtyckich Centrum Nauki AHHAA www.ahhaa.ee, oferującego działania wymagające wymyślenia, atrakcyjne przygody i przydatne zajęcie, nauka dochodzi do zwiedzających w każdym wieku. W Centrum można spróbować działania praw fizyki, na przykład przez badanie eksponatów z pierwszej ręki, uczestniczenie w różnych warsztatach oraz odwiedzenie pokazów planetarium i teatru naukowego. W Centrum Nauki AHHAA znajduje się zupełnie unikalne na świecie planetarium pełnosferyczne, w którym można na raz zobaczyć około 5 milionów gwiazd! Obserwatorium w Tartu www.aai.ee, znane też pod nazwą Obserwatorium w Tõravere, położone jest w odległości 21 km od Tartu w kierunku południowym, przy autostradzie Tartu-Valga. Znajdują się tam zakłady astrofizyki, kosmologii i fizyki atmosferycznej, gdzie będą Państwo mogli zapoznać się z różnymi gałęziami astronomii, a także z publikacjami naukowymi, zobaczyć i dotknąć meteorytu żelaznego oraz zbadać makietę Układu Słonecznego. 6 7
Zapraszamy na wypoczynek z rodziną! Dla pasażerów z dziećmi Tartu jest bezpiecznym i spokojnym miastem, które oferuje maluchom mnóstwo atrakcji i radości z zabawy. Istnieją tu liczne muzea i kawiarnie, pokoje i place zabaw, a aktywniejsze dzieci mogą spróbować swoich sił również w wielu warsztatach i parkach przygodowych! W mieście Tartu rodzinom z dziećmi warto skierować swoje kroki do Muzeum Zabawek www.mm.ee, które oferuje radość rozpoznania również dla osób starszych, ponieważ jego ekspozycja stała prezentuje zabawki, którymi przez wieki bawiły się dzieci w tym regionie. Można też spędzić czas w pokoju zabaw i majsterkowania muzeum, różne zajęcia oferują też pomieszczenia ekspozycyjne. Obok Muzeum Zabawek znajduje się Dom Teatru www.teatrikodu.ee, gdzie dzieci mogą oglądać pokazy i zrobić własny teatr lalek. Zajęcia dla dzieci i młodzieży można również znaleźć w Studio Liann www.liannistuudio.ee, na przykład w postaci przygotowania różnych potraw, wykonania kart i biżuterii lub organizacji wieczorów gier planszowych i imprez urodzinowych. Ekscytujące wycieczki naukowe, szkolenia i aktywne działania w środowisku naturalnym oferuje Dom Przyrody w Tartu www.teec.ee. Park Wodny Aura www.aurakeskus.ee jest świetnym sposobem na zabawę i relaks poprzez rozkoszowanie się przyjemnościami wodnymi w parku wodnym, na basenie, jak również w centrum odnowy biologicznej! Dla dzieci głównymi atrakcjami są: zjeżdżalnie o długości 55 m i 38 m, kurtyny wodne, fontanna, spadające bicze wodne, jacuzzi i możliwość pływania przeciwprądem, a także basen dla małych dzieci oraz skierowany do nich trening wodny. Naprawdę wstrzasające doświadczenia przez audiowizualnie i dynamicznie doskonałe efekty specjalne oferuje kino 4D AHHAA www.ahhaa.ee znajdujące się w największym centrum handlowym w południowej Estonii Lõunakeskus. Wybór filmów obejmuje, na przykład, film wyścigowy pełen adrenaliny, jak również film dla dzieci międzynarodowej sławy Lotte. W Lõunakeskus można również cieszyć się lodowiskiem, dżunglą zabaw dla dzieci i parkiem przygodowym położonym na wysokości 10 m nad lodowiskiem tartuseikluspark.ee/lounakeskus. Największy plac zabaw w południowej Estonii Centrum Trampolinowe www.batuudikeskus.ee oferuje radość zarówno dla małych, jak i dużych. Oprócz atrakcji trampolinowych, centrum posiada szereg innych możliwości rekreacyjnych, takich jak, na przykład, basen z piłkami, gry komputerowe, sala sportowa do gier zespołowych, bilard i wiele innych fajnych rzeczy. W odległości 21 km od Tartu, przy jeziorze Saadjärv, znajduje się Centrum Epoki Lodowcowej www.jaaaeg.ee, które jest swoistym centrum turystycznym i edukacji środowiska, gdzie popularnonaukowa konceptualizacja epoki lodowcowej jest połączona z rozrywką. W okresie letnim z Centrum Epoki Lodowcowej można udać się na przyrodnicze wycieczki naukowe 8 9
Przyjeżdzcie i cieszycie się przyrodą w mieście i na wsi! W Tartu można doświadczyć coś niesamowitego czas płynie tu inaczej niż gdziekolwiek indziej. Tu nie trzeba się spieszyć, bo wszystkie atrakcje są w odległości spaceru. Tartu czyni miejscem przytulnym również jego zieleń parki, wzgórze katedralne Toomemägi, brzegi rzeki Emajõgi, które zapraszają na relaks i zrobienie sobie przerwy! Ale dla tego, kto chce odpocząć od miasta, istnieje po prostu raj zaledwie w odległości krótkiej jazdy samochodem od Tartu położone są malownicze jeziora, na brzegach których można urządzić piknik i obozować, dla wędrowców istnieje wiele szlaków turystycznych i przyrodniczych szlaków edukacyjnych. W mieście Tartu osoby zainteresowane przyrodą mogą zajść do Muzeum Przyrodnicze Uniwersytetu w Tartu natmuseum.ut.ee i Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu w Tartu założonego w 1803 roku www.ut.ee/ botaed, który jest jednym z najstarszych ogrodów botanicznych w krajach nadbałtyckich z największą i najbogatszą gatunkowo palmiarnią. Prawie całoroczne rejsy rekreacyjne na jeziorze Võrtsjärv oferuje żaglowiec jednomasztowy Paula www.vortsjarv.ee, na rzece Emajõgi i na jeziorze Pejpus żeglują barka Jõmmu i okręt wikingów Turm www.lodi.ee oraz statki Setoline Alfa i Hilara www.setoline.ee. Setoline oferuje również możliwość wybrać się do jedynej na stale zamieszkanej wyspy na jeziorze Pejpus Piirissaar. Dla wędrowców miejscami wartymi odwiedzenia na pewno są największe rezerwaty przyrody w prowincji Tartu: Emajõe Suursoo i Alam-Pedja, które jednocześnie mają znaczenie ogólnoeuropejskie. Na mokradłach niedotkniętych ręką ludzką została zachowana przestrzeń życiowa dla jastrzębi, bocianów czarnych, dubeltów i wielu innych rzadkich ptaków. Informacje na temat wycieczek przyrodniczych z przewodnikiem można uzyskać na stronie pod adresem: www.naturetours.ee. Najgęstsza sieć szlaków turystycznych w prowincji Tartu pozostaje jednak w okolicy miasta Elva, w odległości 29 km od Tartu. Wędrowiec może obserwować działania bóbrów i ślady stada dzików. Elva to spokojne, niewielkie miasteczko z parkami leśnymi, w którym znajdą Państwo szlak pod nazwą Väike Väerada (Mały Szlak Mocy) otoczony rzeźbami drewnianymi wykonanymi w oparciu o legendy narodowe oraz Centrum Turystyczne zlokalizowane w budynku dworcowym. Rzeka Elva świetnie nadaje się do pływania łodzą lub kajakiem. Więcej informacji na temat regionu wypoczynkowego Elva znajdą Państwo na stronie pod adresem: www.visitelva.ee. Różnorodne możliwości spędzania czasu wolnego oferuje też region w okolicy jeziora Saadjärv. Korzystając z usług oferowanych przez Klub Yachtowy Saadjärv www.saadjarvejahtklubi.ee, można testować swoje umiejętności żeglarskie, jak również nurkowania, a dla podziwiania piękna jeziora istnieje możliwość korzystania z sauny pływającej i domka grillowego. W Muzeum Jeziora kalala.emu.ee na brzegu jeziora Võrtsjärv w gminie Rannu, w odległości 48 km od Tartu, można obserwować żywe ryby, rośliny wodne i zwierzęta denne. W części martwej ekspozycji prezentowane są narzędzia połowowe, pierwotne ryby i skamieliny ryb, jak również sprzęt do badania wód. W Centrum Zwiedzających Võrtsjärv www.vortsjarv.ee zbudowanym na terenie rekreacyjnym Rannu-Jõesuu można uzyskać informacje o możliwościach rekreacyjnych i turystycznych regionu, a w razie chęci również zamawiać pakiety wakacyjne, na przykład, na pływanie żaglowcem jednomasztowym na jeziorze Võrtsjärv. Wiele porad i sugestii na temat spędzania czasu na łonie przyrody znajdą Państwo na stronie pod adresem: www.loodusegakoos.ee i www.puhkaeestis.ee. 10 11
Raj zakupów Tartu Tartu oferuje do robienia zakupów zarówno przytulne i zróżnicowane niewielkie sklepy, jak i duże centra handlowe, gdzie można znaleźć miejscowe rękodzieło i produkcję rolnictwa ekologicznego, ale też kreacje producentów odzieży światowej sławy. Kilka centrów handlowych oferuje oprócz zakupów również usługi gastronomiczne, urody i rekreacji. Na przykład, mogą Państwo zobaczyć niesamowity widok na Tartu, ekscytować się doświadczeniami filmowymi, korzystać z różnych zabiegów kosmetycznych lub spędzić czas z dziećmi w pokojach zabaw! Największymi centrami handlowymi w Tartu są: Lõunakeskus www.lounakeskus.ee, Kaubamaja www.tartukaubamaja.ee, Tasku www.tasku.ee Eeden www.eeden.ee i Zeppelin www.zeppelin. ee. Jeśli ktoś jest zainteresowany produkcją rolnictwa ekologicznego, można ją znaleźć w różnych częściach miasta Tartu. Oprócz dużych supermarketów produkcję rolnictwa ekologicznego oferują też mniejsze sklepy, z których najbardziej znane to: Looduspere www.looduspere.ee, Ökokeskus www.okokeskus.ee, Tervisepesa www.tervisepesa.ee, Aroomipood www.aroomipood.ee i Via Naturale www.vianaturale.ee. W Estonii nadal jest zachowana tradycja rynków i w Tartu też znajduje się kilka rynków stałych. Bezpośrednio w centrum Tartu można kupić produkcję lokalnych rolników, zarówno na rynku na zewnątrz, jak i wewnątrz www.tartuturg.ee, a także na rynku produktów rolnych znajdującym się w największym w południowej Estonii centrum handlowym Lõunakeskus www.taluturg.ee. W Tartu na pewno warto odwiedzić również piwiarnie i winiarnie oraz sklepy z antykami, gdzie można znaleźć wiele ciekawych rzeczy. Dla gości zainteresowanych rękodziełem zrób to sam! Tartu jest znane jako byłe miasto hanzeatyckie. W końcu XIII w. Tartu przystąpiło do Hanzy, a tym samym również wzrosła jego rola w handlu światowym, bo było położone dokładnie między miastami hanzeatyckimi Europy Zachodniej a rosyjskimi szlakami handlowymi Nowogrodu i Pskowa. W tym okresie w Tartu działali między innymi liczne rzemieślnicy. Tradycja rzemieślnicza została zachowana do dziś i w Tartu można znaleźć mnóstwo sklepów i warsztatów, gdzie można kupić i sam zrobić różne pamiątki. Dlaczego nie zrobić własnymi rękami piękny kawałek biżuterii, lub szalik jedwabny czy mydło jako prezent dla przyjaciela? Temu, kto szuka produkcji miejscowych rzemieślników, warto zajść do podwórza gildii św. Antoniego www.antonius.ee, gdzie w różnych warsztatach wykonywane jest rzemiosło według starych i nowych tradycji. Nowocześniejsze rzemiosło i projektowanie oferuje Centrum Kreatywności w Tartu www.lmk.ee. W obu miejscach można kupić oryginalne wyroby designerskie, wzbogacić się o różnorodne doświadczenia kulturalne i kulinarne oraz uczestniczyć w pracy ekscytujących warsztatów. Szereg różnych warsztatów organizowany jest też przez Studio Liann www.liannistuudio.ee, Klub Rękodzieła w Tartu www.rahvakultuur. ee oraz Otwarte Atelier Uhti www.uhti.ee. W Tartu znajduje się również mnóstwo sklepów z pamiątkami większość z nich położona jest na terenie zabytkowego Starego Miasta i oferuje rękodzieło i ceramikę krajową oraz różne pamiątki. Miejscowe rękodzieło i produkcję rolniczą można też nabyć na różnych targach. Na przykład, w lipcu odbywają się w Tartu targi w ramach Dni Hanzy, we wrześniu na Starym Mieście odbywają się targi Maarjalaat, w grudniu Targi Bożonarodzeniowe w centrach handlowych i na Placu Ratuszowym. W prowincji Tartu stały się popularne Targi Cebulowe odbywające się w lipcu w Kallaste i Targi Rybne i Rękodzielnicze przy jeziorze Võrtsjärv. 12 13
Szukają państwo przygód? Zarówno w sezonie letnim, jak i zimowym prowincja Tartu oferuje dla urlopowiczów szereg możliwości aktywnego wypoczynku. Niezależnie od tego, czy są Państwo po prostu zachwyceni działaniami aktywnymi lub uprawiają sporty wyczynowe, znajdziecie tu mnóstwo atrakcji dla każdego! Przyjdźcie i spróbujcie swoich umiejętności w tenisie, golfie, strzelaniu z łuku lub jeździe konnej! Na miłośników sportu czekają w prowincji Tartu wspaniałe tory rowerowe i wrotkowe. Przez prowincję Tartu przechodzi kilka tras EuroVelo i setki kilometrów trasy rowerowej Tour de LatEst zbudowanej w południowej Estonii i północnej Łotwie tourdelatest.vidzeme. com. Jedna z dłuższych tutejszych tras rowerowych zawija wokół jeziora Võrtsjärv w rozciągłości 140 km. Ponadto, zapaleńcy jazdy rowerowej mają dobrą okazję do cieszenia się pięknem otaczającej przyrody w strefie chronionego krajobrazu Elva-Vitipalu (szlak rowerowy długości 23,5 km), w Vellavere (8 km i 13 km), Ilmatsalu (8 km) i Vapramäe (6,5 km). Oczywiście nie brakuje możliwości wypróbowania wyzwań bardziej ambitnych. W Parku Przygód www. tartuseikluspark.ee położonym w odległości 23-minutowego spaceru od centrum miasta Tartu znajdują się trasy przygodowe o różnym stopniu trudności, długie zjazdy linowe, przygody dla dzieci oraz ściany wspinaczkowe dla całej rodziny. Przygody w dendroparku, skateparku, parku sportowym i dla dzieci, na polu do disc golfa, na torze dla BMX -ów albo na lodowisku działającym zimą oferuje Park Wypoczynkowy Tähtvere www.arena.ee zlokalizowany w odległości 30-minutowego spaceru od centrum miasta Tartu. Również w zimie można tu wypożyczyć niezbędny sprzęt sportowy narty i łyżwy. W zimie wśród narciarzy i saneckarzy popularnymi miejscami są też stok Parku Kassitoome w Tartu oraz, na przykład, krajobraz w Vapramäe www.vvvs.ee w prowincji Tartu. Ponadto w Tartu można grać w paintball www.paintland.ee, testować siebie w Centrum Gier Laserowych www.megazone.ee albo latać balonem powietrznym www.balticballoons.com. Miłośnicy atrakcji wodnych dostają zastrzyk adrenaliny od pływania łodzą lub kajakiem www.ah.ee, www.kanuuretk.ee, www.joematkad.ee. 14 15
Główne wydarzenia w Tartu W Tartu odbywa się wiele różnych wydarzeń przez cały rok, po które warto podjąć podróż. Radość wystarczy zarówno miłośnikom kultury, jak i sportu! STYCZEŃ Tartuski Festiwal Muzyki Zimowej https://www.facebook.com/ TartuTalvemuusikaFestival LUTY Tartuski Maraton Narciarski www.tartumaraton.ee MARZEC Festiwal Filmów Świata www.worldfilm.ee KWIECIEŃ Międzynarodowy Festiwal Grafiki www.nongrata.ee Wiosenne Dni Studenckie w Tartu www.studentdays.ee MAJ Festiwal Pieśni Autorskiej Mailaul www.mailaul.ee Festiwal Twórczości Archaicznej Regiöö www.tartu.ee/regioo Ogólnoestońska Noc Muzeów www.oo.muuseum.ee Festiwal Zagranicznej Muzyki Alternatywnej Indiefest www.indiefest.eu Festiwal Żywności i Piwa Emajõe Fest www.emajoefest.ee Koncert Orkiestry Symfonicznej Krajów Nordyckich www.nordicsymphony.com Festiwal Literatury Prima Vista www.kirjandusfestival.tartu.ee CZERWIEC Festiwal Muzyki Nowoczesnej Festiwal kompozytorów estońskich www.composer.ee Międzynarodowy Festiwal Instrumentów Dętych Blaszanych Niech huczy instrument www.potartu.ee Dni Miasta Tartu www.kultuuriaken.tartu.ee/?event=1389080368 Wyścig Rowerowy SEB w Tartu www.tartumaraton.ee LIPIEC Punk N Roll www.punknroll.ee Dni Hanzy w Tartu www.hansapaevad.ee Festiwal Muzyki Klasycznej Klaaspärlimäng www.klaasparlimang.com Festiwal Chórów Muzyki Popularnej www.popkooripidu.ee Triathlon Tartu Mill www.tartutriatlon.ee SIERPIEŃ Festiwal Filmów o Miłości TARTUFF www.tartuff.ee Festiwal Muzyki Popularnej Tartuski Tydzień Muzyczny tartumuusika.ee Festiwal Miejski UIT www.uit.ee 16 17
Festiwal Rzeki Emajõgi www.tartu.ee/emajoefestival Maraton na Rolkach SEB w Tartu www.tartumaraton.ee WRZESIEŃ Festiwal Teatralny Draama www.draama.ee Festiwal Sztuki Nowoczesnej ART IST KUKU NU UT www.artistkukunuut.org Festiwal Noc Naukowców www.ahhaa.ee Jesienne Dni Studenckie w Tartu www.studentdays.ee LISTOPAD Festiwal Filmowy PÖFF www.poff.ee GRUDZIEŃ Miasto Bożonarodzeniowe Tartu www.joululinn.tartu.ee Maraton Rowerowy SEB w Tartu www.tartumaraton.ee PAŹDZIERNI Festiwal Pieśni Autorskiej LEHESAJU MUUSIKA http://mellnovfest.com Festiwal Muzyki Starożytnej ORIENT et OCCIDENT www.festivitas.ee Festiwal Muzyki Jazzowej i Rytmicznej IDeeJazz ideejazz.tartujazzclub.ee Maraton Miejski w Tartu www.tartumaraton.ee Tartuski Zimowy Festiwal Tańca www.tartu.ee/rahvakultuur Koncert Sylwestrowy Hennessy i Bal Sylwestrowy w Teatrze Vanemuine www.vanemuine.ee Informacje na temat wszystkiego, co dzieje się w Tartu, można znaleźć na stronie internetowej bazy danych wydarzeń kulturalnych Tartu Kultuuriaken (www.kultuuriaken.tartu.ee) oraz Teatru (www.vanemuine.ee) i Hali Koncertowej (www.concert.ee) Vanemuine. 18 19
Centrum Zwiedzających Tartu Centrum Zwiedzających Tartu Ratusz, 50089 Tartu Tel: +372 744 2111 Godziny otwarcia: pon. pią. 9 18, sob. niedz. 10 17 (od 15 maja do 15 września) pon. 9 18, wt. pią. 9 17, sob. niedz. 10 14 (od 16 września do 14 maja) info@visittartu.com www.visittartu.com 2014 Tekst i wydawca: Fundacja Turystyczna prowincji Tartu Tłumaczenie: Avatar Zdjęcia: Tartu County Photostock Projektowanie: GBF Design Druk: Paar