PL.310.1.2011 Kraśnik, dnia 27.09.2011 r. Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) Interpretacja indywidualna Burmistrz Miasta Kraśnik działając na podstawie art. 14 j 1 i 3 w związku z art. 14c ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) po rozpatrzeniu wniosku Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z dnia 04.07.2011 r. (data wpływu 07.07.2011 r.) w sprawie udzielenia interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w zakresie podatku od nieruchomości stwierdza, że: - opodatkowanie podatkiem od nieruchomości dróg wewnętrznych będących w posiadaniu Spółdzielni Mieszkaniowej (...) jako budowli, w odniesieniu do stanu faktycznego przedstawionego we wniosku Spółdzielni, jest właściwe w obowiązującym stanie prawnym. Uzasadnienie Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w dniu 07.07.2011 r. złożyła wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w przedmiocie opodatkowania podatkiem od nieruchomości dróg wewnętrznych jako budowli, służących Spółdzielni do prowadzenia działalności gospodarczej oraz udzielenie odpowiedzi na pytanie na jakiej podstawie dokonano takiej kwalifikacji. We wniosku wskazała, że posiadane przez Spółdzielnię budowle w postaci dróg wewnętrznych dojazdowych do budynków związane są ściśle z działalnością statutową Spółdzielni, dlatego też nie powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. Podatnik twierdzi, że spółdzielnie zobowiązane są do stosowania zasady bezwynikowej gospodarki zasobami majątkowymi swoich członków, co nie odpowiada ustawowej definicji działalności gospodarczej, który stanowi o zarobkowym celu tej działalności. Podatnik uważa, że w zakresie podstawowej działalności nie można przypisać spółdzielni mieszkaniowej prowadzenia działalności gospodarczej, przytacza, że pogląd ten podziela wyrok Sądu Administracyjnego z dnia 13.05.2004 r. sygn. Akt I S.A./OI12/2004. Podatnik dalej wyjaśnia, że jak wynika z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 15.12.2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2003 r., Nr 119, poz. 1116 ze zm.) celem spółdzielni jest zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych i innych potrzeb członków oraz ich rodzin przez dostarczanie członkom samodzielnych lokali mieszkalnych lub domków jednorodzinnych, a także lokali o innym przeznaczeniu. Równocześnie ustawodawca w art. 1 ust. 6 cytowanej wyżej ustawy zezwala spółdzielniom na prowadzenie również innej
działalności gospodarczej na zasadach określonych w odrębnych przepisach i w statucie, jeżeli działalność ta jest związana bezpośrednio z realizacją powyższych celów. Podatnik przytacza również definicję działalności gospodarczej określoną w art. 1a ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 ze zm.) zgodnie, z którym pod pojęciem działalności gospodarczej należy rozumieć działalność, o której mowa w art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2004 r. Nr 173, poz. 1807 ze zm.), a według podatnika dla potrzeb podatku od nieruchomości cała działalność spółdzielni nie powinna być traktowana jako działalność gospodarcza. Uzasadnia, iż działań spółdzielni mieszkaniowej na rzecz mieszkańców nie sposób traktować jako związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Ponadto środki uzyskane od członków, z racji opłat za użytkowanie nie mogą stanowić dochodu z działalności gospodarczej. Podatnik przytacza pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 20 października 1999 r., sygn. akt III CKN 372/98, iż działalność spółdzielni mieszkaniowej skierowana do wewnątrz, w ramach stosunków członkowskich nie ma charakteru gospodarczego, natomiast może mieć taki charakter działalność wobec innych przedsiębiorców, zwłaszcza w toku budowy lub administrowania cudzymi zasobami albo swobodnego gospodarowania własnymi lokalami. Na potwierdzenie swojego stanowiska podatnik przytoczył jeszcze pogląd zawarty w uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24.03.1997 r., sygn. akt nr FPK 1/97, w której NSA stwierdził, że spółdzielnie mieszkaniowe gospodarują funduszami swoich członków w celach niezarobkowych i w zakresie dotyczącym ich podstawowej działalności nie można im przypisać prowadzenia działalności gospodarczej. Podatnik wyjaśnia także, że za nietraktowaniem spółdzielni mieszkaniowych w kategoriach przedsiębiorców opowiedział się również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z dnia 23 listopada 2010 r., sygn. akt I SA/G1 732/10. W cytowanym orzeczeniu Sąd ten wyraził tezę, iż w przeciwieństwie do pozostałych spółdzielni, które zgodnie z treścią art. 1 1 ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 ze zm.) w interesie swoich członków prowadzą wspólną działalność gospodarczą, spółdzielnie mieszkaniowe nie są przedsiębiorcami, a ich działalność statutowa polegająca na zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych członków i ich rodzin nie jest traktowana jako działalność gospodarcza. Podatnik poddaje w wątpliwość, aby kryterium tylko posiadania budowli było kryterium decydującym, przemawiającym za lub przeciw ich opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. Według podatnika dla potrzeb podatku od nieruchomości nie można traktować całej działalności spółdzielni mieszkaniowej jako działalności gospodarczej. Przeciwko takiej interpretacji zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach (cyt. powyżej) przemawia rozwiązanie przyjęte przez ustawodawcę na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych, zgodnie z którym zwolnione od podatku dochodowego zostały dochody spółdzielni mieszkaniowych prowadzących działalność w zakresie gospodarki mieszkaniowej uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi w części przeznaczonej na cele związane z utrzymaniem tych zasobów, z wyłączeniem dochodów uzyskanych z innej działalności gospodarczej niż gospodarka zasobami mieszkaniowymi. Przez zasoby mieszkaniowe należy rozumieć: drogi osiedlowe, ulice, chodniki, inne budowle i urządzenia związane z ukształtowaniem i zagospodarowaniem terenu, mające wpływ na prawidłowe funkcjonowanie osiedlowych budynków mieszkalnych, jak: latarnie oświetleniowe, ogrodzenia, parkingi, trawniki, kontenery na śmiecie. Podatnik stwierdza, że budowle będące w posiadaniu spółdzielni będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości jedynie wówczas gdy będą związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, czyli będą przez spółdzielnię wynajmowane, wydzierżawione w celach zarobkowych, natomiast te budowle które służą działalności 2
statutowej spółdzielni czyli służą do zaspokajania potrzeb swoich mieszkańców nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. Wyjaśnia także, że w przypadku dróg i chodników służących do dojazdu i dojścia do budynków to w całości nie podlegają one opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości dlatego, że zawsze służą dla ogółu. Reasumując podatnik twierdzi, iż budowle będące w posiadaniu spółdzielni mieszkaniowej nie związane bezpośrednio z prowadzeniem działalności gospodarczej nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 ze zm.). Analiza stanu prawnego prowadzi do przeciwnych wniosków. Bezspornym jest fakt, że Spółdzielnia Mieszkaniowa (...), jako osoba prawna jest podmiotem, na którym ciąży obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości - art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 z późn. zm.). Po przeanalizowaniu stanu faktycznego i stanowiska wnioskodawcy w ocenie organu podatkowego podstawową kwestią jest określenie statusu prawnego wnioskodawcy. Art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t.j. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 z późn. zm.) wskazuje, iż celem spółdzielni mieszkaniowej jest zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych i innych potrzeb członków oraz ich rodzin, przez dostarczanie członkom samodzielnych lokali mieszkalnych lub domów jednorodzinnych, a także lokali o innym przeznaczeniu. Natomiast przepis art. 1 ust. 6 cytowanej ustawy stanowi, że Spółdzielnia może prowadzić również inną działalność gospodarczą na zasadach określonych w odrębnych przepisach i statucie, co wskazywałoby, że działalność spółdzielni mieszkaniowych w zakresie określonym w art. 1 ust. 1 jest działalnością gospodarczą. Ze złożonej przez Spółdzielnię Mieszkaniową (...) deklaracji na podatek od nieruchomości na rok 2011 wynika, że Spółdzielnia prowadzi obok działalności związanej z zaspokajaniem potrzeb mieszkaniowych swych członków, także działalność związaną z wynajmem lokali użytkowych, podmiotom nie zrzeszonym w spółdzielni, w których prowadzona jest działalność gospodarcza i uzyskuje z tego tytułu dochód, jak również wydzierżawianiem gruntów i budynków z przeznaczeniem na działalność gospodarczą (handlowo-usługową). Zdaniem organu podatkowego zakres oferowanych przez Spółdzielnię usług oraz wskazana wyżej działalność jest działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r., Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.), który stanowi, iż działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Stanowisko organu znajduje również potwierdzenie w Statucie Spółdzielni Mieszkaniowej (...). Zgodnie ze Statutem przedmiotem działalności Spółdzielni jest między innymi: wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi, działalność związana z obsługą rynku nieruchomości wykonywana na zlecenie, realizacja projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków, działalność w zakresie telekomunikacji przewodowej, wydawanie czasopism i pozostałych periodyków. Dodatkowo 7 Statutu Spółdzielni Mieszkaniowej (...) zawiera zapis, że Spółdzielnia może prowadzić działalność gospodarczą, w tym tworzyć wydzielone zakłady związane bezpośrednio z realizacją celów określonych w 5 statutu, a w szczególności może prowadzić: 3
1) działalność handlową, usługową w szczególności w zakresie zapewnienia członkom Spółdzielni dostępu do spółdzielczej sieci telekomunikacyjnej i remontową na potrzeby własne, osób zamieszkałych w zasobach Spółdzielni a także osób trzecich, 2) usługi inwestycyjne, w tym powiernictwa i nadzoru inwestycyjnego, na potrzeby własne, osób zamieszkałych w zasobach Spółdzielni a także osób trzecich, 3) działalność mająca na celu pozyskiwanie terenów na własność lub w użytkowanie wieczyste, 4) działalność w dziedzinie rynku kapitałowego w celu uzyskania pożytków od wkładów oszczędnościowych i środków na rachunkach bankowych, obligacji, papierów wartościowych, udziałów i akcji w spółkach prawa handlowego. Na terenie spółdzielni znajdują się lokale handlowe, usługowe, gastronomiczne, które obsługiwane są przez drogi wewnętrzne zlokalizowane na terenie Spółdzielni, zlokalizowane są przy nich parkingi lub miejsca postojowe. Organ podatkowy stoi na odmiennym stanowisku niż wnioskodawca jeżeli chodzi o interpretację postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 20.10.1999 r. (III CKN 372/98). W postanowieniu wskazano, że (...) Status spółdzielni mieszkaniowej może budzić wątpliwości zarówno pod kątem określenia jej jako przedsiębiorcy, jak i prowadzenia działalności gospodarczej. Przyjmuje się bowiem, że cechą wyróżniającą tę działalność jest ukierunkowanie na osiągnięcie zysku. (...) Natomiast spółdzielnie mieszkaniowe (...), nie są tworzone dla osiągnięcia zarobku (art. 208 4 ustawy z dnia 16.09.1982 r. Prawo spółdzielcze, t.j.: Dz U. z 1995 r. Nr 54, poz. 288 ze zm.), gdyż celem zasadniczym jest zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych (art. 204 1). Sąd zwraca jednak uwagę, że ograniczenie to nie powinno zasłaniać innych cech charakteryzujących działalność spółdzielni mieszkaniowych i uzasadnia to w sposób następujący: Zaspokajanie wymienionych potrzeb odbywa się przede wszystkim przez przydzielenie lokali mieszkalnych w lokalach stanowiących własność spółdzielni. Funkcja rozdzielania jest jednak pochodną pozyskiwania, a to odbywa się z reguły przez budowę domów wielomieszkaniowych, a zatem w toku skomplikowanych technicznie, organizacyjnie i finansowo procesów inwestycyjnych, polegających na pozyskiwaniu terenów, gromadzeniu środków, organizacji wykonawstwa, nadzoru, odbioru prac oraz kierowania spłacaniem kredytów. Wszystkie te fazy wymagają działania profesjonalnego, ukierunkowanego na racjonalizację i opłacalność (bez strat), gwarantujących bezpieczeństwo ekonomiczne członków i samej spółdzielni, nawet jej istnienie. Spółdzielnia w toku procesu inwestycyjnego obowiązana jest podporządkować się zasadom prowadzenia rachunkowości, przechowywania dokumentów, jak każdy przedsiębiorca działający w sferze majątkowej na własny rachunek. Działania te, w znacznym stopniu powtarzalne, są typowym uczestnictwem w obrocie gospodarczym. Podnoszony obowiązek optymalizacji dochodów i przenoszenia nadwyżki na rok następny został pomyślany nie tyle ze względu na stosunek spółdzielni z osobami trzecimi, lecz w celu zmniejszenia obciążeń członków. Sąd mając na uwadze wymienione cechy stwierdził, iż działalność spółdzielni mieszkaniowych skierowana wewnątrz w ramach stosunków członkowskich nie ma charakteru gospodarczego, natomiast może być tą działalnością wobec innych przedsiębiorców, zwłaszcza w toku budowy lub administrowania cudzymi zasobami albo swobodnego gospodarowania własnymi lokalami. Zgodnie z postanowieniem spółdzielnia mieszkaniowa ma cechy charakteryzujące przedsiębiorcę, a przede wszystkim 4
zdolność prawną, a w celu realizacji zadań ogólnie biorąc niegospodarczych może, a niejednokrotnie musi, podejmować działalność gospodarczą. Podobne stanowisko zawarte jest także w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 2004 r. sygn. akt I CK 53/03, w którym stwierdzono, że spółdzielnia mieszkaniowa jest podmiotem gospodarczym i w zakresie prowadzonej przez siebie działalności ukierunkowanej na szeroko pojęte zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych swoich członków musi być traktowana tak samo, jak przedsiębiorcy. Ponadto Spółdzielnia podlega również obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego (art. 7 ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (t.j. Dz U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 z późn. zm.), co zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 05.04.2011 sygn. I SA/Gl 1303/10 potwierdza status spółdzielni, jako przedsiębiorcy. Zgodnie z art. 1 1 ustawy - Prawo spółdzielcze, spółdzielnia, to dobrowolne zrzeszenie nieograniczonej liczby osób, o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą. Odnosząc się do pytania wnioskodawcy organ podatkowy wskazuje, że w wyniku zmian przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych począwszy od 1 stycznia 2007 r. grunty pod pasami dróg wewnętrznych co do zasady podlegają opodatkowaniu jeżeli są w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą. Drogi wewnętrzne zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 z późn. zm.) to drogi, parkingi oraz place przeznaczone do ruchu pojazdów, niezaliczone do żadnej z kategorii dróg publicznych i niezlokalizowane w pasie drogowym tych dróg. Zgodnie z art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 z późn. zm.) pod pojęciem grunty, budynki i budowle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej mieszczą się grunty, budynki i budowle będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, z wyjątkiem budynków mieszkalnych oraz gruntów związanych z tymi budynkami. Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 05.04.2011 r. sygn. I SA/Gl 1303/10 - w myśl tej definicji wszystkie budynki, budowle i grunty będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, z dwoma wyjątkami, są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, chyba, że przedmiot opodatkowania nie może być wykorzystywany do prowadzenia tej działalności ze względów technicznych. Te wyjątki to budynki mieszkalne i zajęte pod nie grunty oraz grunty pod jeziorami i zajęte na zbiorniki wodne retencyjne lub elektrowni wodnych. Potwierdzenie takiego stanowiska znajduje się także wyroku WSA w Gliwicach z dnia 28.07.2009 r., sygn. I SA/Gl 223/09, gdzie podkreślono, że Do uznania (...), że nieruchomości są związane z prowadzoną działalnością gospodarczą (...) wystarczy stwierdzenie, że są one w posiadaniu przedsiębiorcy (...). Podobne stanowisko zajął również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w wyroku z dnia 28.12.2009 r. sygn. I SA/Bd 786/09, w którym stwierdza sam fakt posiadania przez przedsiębiorcę skutkuje tym, że budynek, budowla, grunt są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Tak więc różnego rodzaju obiekty niewykorzystywane w danym momencie lub gdzie prowadzona jest innego rodzaju działalność niż gospodarcza (np. socjalna) należy uznać za związane z działalnością gospodarczą. Na takim samym stanowisku stoi Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku wyrok z dnia 30 maja 2006 r., sygn. I SA/Bk 95/06 oraz Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 20 marca 2009 r., sygn. akt II FSK 1888/07. 5
W świetle powyższych ustaleń organ podatkowy stoi na stanowisku, że Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) zobligowana jest do płacenia podatku od nieruchomości od dróg wewnętrznych wg stawki jak dla budowli. Nie ma przy tym znaczenia fakt wykorzystywania tych dróg do prowadzenia, lub nie działalności gospodarczej. Obowiązek ten wynika z samego faktu posiadania tych dróg przez Spółdzielnię, która posiada status przedsiębiorcy. Na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego przysługuje prawo wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie. Skargę wnosi się do WSA w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia przedmiotowej interpretacji za pośrednictwem organu, który wydał interpretację. 6