Szkolenie z zakresu stosowania nawozów BLOK 1 opracowanie: Kierownik DAOR OSChR mgr inż. Krzysztof Skowronek Starszy Specjalista DAOR OSChR mgr inż.. Grażyna Sroka
Program szkolenia Blok 1. Wiadomości ogólne Definicje i pojęcia, podział nawozów Regulacje prawne w zakresie stosowania nawozów Główne rodzaje nawozów i różnice w ich stosowaniu
Definicje i pojęcia, podział nawozów Nawóz jest to substancja wzbogacająca w składniki mineralne niezbędne dla rozwoju roślin, poprawiające strukturę gleby lub zmieniające jej kwasowość. Nawozy są dostarczane roślinom poprzez nawożenie. W nawozach zawarte są składniki odżywcze roślin występujące w postaci związków chemicznych przyswajalnych dla roślin.
Trzy główne składniki występujące w nawozach to związki azotu, fosforu i potasu występujące w mniejszych ilościach to wapń, siarka i magnez. Przy intensywnej uprawie roli ważne są też mikroelementy do najważniejszych zalicza się bor, mangan, żelazo, cynk, miedź, molibden.
Nadmiar nawozów mineralnych i naturalnych dostaje się do wody i zatruwa jej źródła (powodując tzw. zakwity zbiorników wodnych proces eutrofizacji).
PODZIAŁ NAWOZÓW Nawozy dzielą się na: nawozy mineralne nawozy naturalne (obornik, gnojówka, gnojowica, pomiot ptasi) nawozy organiczne (komposty) nawozy organiczno mineralne środki poprawiające właściwości gleby stymulatory wzrostu
Regulacje prawne w zakresie stosowania nawozów:
W ostatnich latach zagadnienia związane z prawidłowym gospodarowaniem, a także ochroną naturalnych zasobów i ochroną środowiska, nabrały w Polsce specjalnego znaczenia - związane jest to ze wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej a także przyjęciem i podpisaniem przez rząd aktów prawnych regulujących zasady zrównoważonego postępowania. W zakresie nawożenia sprawy te znalazły swoje odzwierciedlenie w formie legislacji prawnych, zawartych w Ustawie o nawozach i nawożeniu z dnia 10 lipca 2007 roku (Dz. U. Nr 147, poz. 1033) oraz w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 kwietnia 2008 r. (Dz. U. Nr 80, poz. 479). w sprawie szczegółowego sposobu stosowania nawozów oraz prowadzenia szkoleń z zakresu ich stosowania, oraz Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 czerwca 2008 roku (Dz. U. Nr 119, poz. 765) w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o nawozach i nawożeniu.
Jednostkami organizacyjnymi upoważnionymi do prowadzenia szkoleń z zakresu stosowania nawozów są: Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa z siedzibą w Puławach, Instytut Badawczy Leśnictwa z siedzibą w Warszawie, Krajowe Centrum Doradztwa Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich z siedzibą w Brwinowie (województwo mazowieckie), jego oddziały w Poznaniu, Krakowie oraz centra regionalne z siedzibą we Wrocławiu, w Przysieku (województwo kujawsko-pomorskie), w Poświętnem (województwo mazowieckie), w Radomiu, w Starym Polu (województwo warmińsko-mazurskie), w Barzkowicach (województwo zachodniopomorskie),
wojewódzkie ośrodki doradztwa rolniczego z siedzibą w Świdnicy, Minikowie, Końskowoli, Kalsku, Bratoszewicach, Karniowicach, Warszawie, Łosiowie, Boguchwale, Szepietowie, Gdańsku, Mikołowie, Modliszewicach, Olsztynie, Poznaniu, Koszalinie, Krajowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Warszawie oraz Okręgowe Stacje w Białymstoku, Gdańsku, Bydgoszczy, Gliwicach, Gorzowie Wielkopolskim, Kielcach, Koszalinie, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Olsztynie, Opolu, Poznaniu, Rzeszowie, Szczecinie, Wrocławiu
wyższe uczelnie rolnicze Prace polegające na świadczeniu usług w zakresie stosowania nawozów mogą być wykonywane wyłącznie przez osoby posiadające świadectwo ukończenia szkolenia w tym zakresie; nie dotyczy to absolwentów szkół rolniczych.
Główne rodzaje nawozów i różnice w ich stosowaniu: Nawozy naturalne kompost obornik gnojówka gnojowica humus pomiot ptasi
Nawozy mineralne są dostarczane rolnictwu przez przemysł i na ogół zawierają jeden bądź kilka składników pokarmowych (nawozy wieloskładnikowe). Składniki zawarte w nawozach mineralnych dostarczają roślinom łatwo dostępnych środków pokarmowych, a ponadto regulują odczyn gleby i poprawiają jej właściwości chemiczne i fizyczne.
Nawozy mineralne dzieli się na następujące grupy: zawierające fosfor głównie w formie soli kwasu ortofosforowego zawierające potas w formie rozpuszczalnych soli; wapniowe i wapniowo-magnezowe, zawierające wapń lub magnez bądź oba pierwiastki jednocześnie, przy czym każdy z tych składników może występować w formie tlenkowej lub węglanowej; mikronawozy zawierające mikroelementy,
nawozy wieloskładnikowe zawierające dwa i więcej składników pokarmowych; organiczno- wapniowo- mineralne, zawierające obok substancji organicznej, będącej produktem odpadowym przemysłu, składniki mineralne (makro- i mikroskładniki).
Nawozy mineralne należy stosować w sposób, który nie powoduje zagrożeń dla zdrowia ludzi i zwierząt oraz dla środowiska w takich terminach i dawkach, aby zawarte w nich składniki nawozowe były w maksymalnym stopniu wykorzystane przez rośliny już w pierwszym roku po ich zastosowaniu. Osiąga się to przez stosowanie nawozów krótko przed siewem lub sadzeniem roślin, a pod niektóre uprawy także pogłównie czy doglebowo w okresie wegetacji.
Nawozy naturalne oraz organiczne w postaci stałej oraz płynnej powinny być stosowane w okresie od dnia 1 marca do dnia 30 listopada, z wyjątkiem nawozów stosowanych na uprawy pod osłonami (szklarnie, inspekty, namioty foliowe).
Nawozy naturalne oraz organiczne w postaci stałej stosuje się za pomocą rozrzutników nawozów lub ręcznie. Nawozy naturalne oraz organiczne w postaci płynnej stosuje się przy użyciu rozlewaczy, deszczowni lub wozów asenizacyjnych wyposażonych w płytki rozbryzgowe lub węże rozlewowe.
Nawozy mineralne w postaci stałej stosuje się przy użyciu rozsiewaczy naziemnych oraz siewników nawozowych lub siewników kombinowanych albo ręcznie, z tym że w odległości co najmniej 20 m od strefy ochronnej źródeł i ujęć wody oraz od brzegu zbiorników i cieków wodnych nawozy mineralne mogą być stosowane tylko ręcznie.
Nawozy mineralne w postaci płynnej stosuje się przy użyciu przystosowanych do tego rozlewaczy, deszczowni lub opryskiwaczy wyposażonych w belki polowe ze specjalnymi końcówkami lub wężami rozlewowymi. Do stosowania nawozów mineralnych może być użyty sprzęt agrolotniczy, jeżeli sprzęt ten jest wyposażony w specjalne, służące do tego celu, urządzenia.