Środa Wlkp., dnia 2005-10-27 PIW-PLW-610/S-3/2005 RADA POWIATU ŚREDZKIEGO Serdecznie dziękując za zaproszenie na XXVIII Sesję Rady Powiatu Średzkiego, przystępuję do oméwienia tematu obrad: Informacja Powiatowego Lekarza Weterynarii o stanie bezpieczeństwa sanitarno weterynaryjnego w powiecie średzkim. W chwili obecnej najbardziej gorącym tematem jest zagrożenie wysoce zjadliwą grypą ptasią (HPAI) wirusem grypy A podtyp H5N1, dlatego rozpocznę od przedstawienia tego zagadnienia. 1. Wysoce zjadliwa grypa ptasia influenza ptakåw Ptasia grypa jest zakaźną chorobą wirusową drobiu i ptakéw, powodującą śmiertelność i zaburzenia, ktére w szybkim czasie mogą osiągnąć rozmiary epidemii i spowodować poważne zagrożenie dla zdrowia zwierząt i ludzi oraz znacznie obniżyć opłacalność hodowli drobiu. Znana jest od 1901 roku, ale dopiero w 1955r. zidentyfikowano wywołującego ją patogena. Epidemia występuje, co kilka lat na całym świecie. W Polsce dotąd nie stwierdzono influenzy ptakéw o wysokiej zjadliwości natomiast w połowie lat 90- tych notowano u indykäw przypadki influenzy (A1) powodowane przez wirus o niskiej zjadliwości. W kraju nie stosowano szczepień profilaktycznych tak, więc populacja drobiu jest w pełni wrażliwa na tę chorobę. Istnieje prawdopodobieństwo, że w przypadku wystąpienia choroby w Polsce epidemia szerzyłaby się bardzo gwałtownie zwłaszcza w rejonach o dużej koncentracji drobiu, jakim jest powiat Środa Wlkp. Szczepienia ochronne są zabronione. Polska jest uznawana jako kraj całkowicie wolny od influenzy ptakéw o wysokiej zjadliwości. Najbardziej prawdopodobnym źrédłem zakażenia drobiu domowego jest bezpośredni lub pośredni kontakt (woda do picia) z migrującymi ptakami dzikimi, zwykle ptactwem wodnym. Rozprzestrzenianie może następować réwnież poprzez zanieczyszczoną paszę, sprzęt, środki transportu, ludzi. Rozprzestrzenianie z wiatrem zainfekowanych cząstek i kropelek nie ma większego znaczenia. Transmisja poprzez jajo nie została udowodniona, pomimo że wirus A1 wykrywano w żéłtku, białku i skorupie jaja. Wirus może zachowywać aktywność w środowisku kurnika przez 5 tygodni. Niszczy go obrébka termiczna. Jest wrażliwy na powszechnie stosowane środki dezynfekcyjne włączając detergenty.
- 2 - Objawy kliniczne choroby są bardzo zréżnicowane. Najczęściej choroba pojawia się nagle i wiele ptakéw pada bez uprzednich znakéw sygnalizujących zakażenie. Czasem można u nich zauważyć brak apetytu, osłabienie, stroszenie piér, duszność, biegunkę, depresję, silne łzawienie, obrzęk zatok podoczodołowych, kichanie. Kury początkowo znoszą jaja o bardzo cienkiej skorupie, a w miarę upływu czasu przestają się nieść. Przy przedłużającym się przebiegu choroby ptaki mają zasinione i obrzęknięte grzebienie i korale, oddychają z trudem, siedzą lub stoją péłprzytomne opierając dzioby o ziemię. Śmiertelność może dochodzić do 100%. W 2005r. influenza ptakéw początkowo występowała w Azji środkowej i południowo wschodniej w następujących krajach: Chiny w tym Hongkong, Indonezja, Kambodża, Kazachstan, Korea PÉłnocna, Laos, Malezja, Mongolia, Pakistan, Tajlandia i Wietnam. Wraz z przelotami ptakéw została rozpowszechniona na kraje europejskie: Federacje Rosyjskie: Federalny Okręg Dalekowschodni, Syberyjski, Uralski, Rumunię, Turcję, Chorwację. Od wszystkich wymienionych państw Decyzjami Komisji Unii Europejskiej wstrzymano przywäz: żywego drobiu, ptakéw bezgrzebieniowych, hodowlanych i dzikich ptakéw łownych, włączając ptaki towarzyszące swoim właścicielom oraz jaja wylęgowe tych gatunkéw, świeżego mięsa z drobiu, ptakéw bezgrzebieniowych, dzikich i hodowlanych ptakéw łownych, przetworéw i wyrobéw mięsnych składających się z lub zawierających mięso tych gatunkäw, surowej karmy dla zwierząt domowych oraz nieprzetworzonych surowcéw paszowych zawierających jakiekolwiek części tych gatunkéw, jaj przeznaczonych do spożycia przez ludzi, nieobrobionych trofeéw myśliwskich z wszelkich ptakéw, a także nieprzetworzonych piér i części piér. Ostatnie przypadki stwierdzenia grypy to w Chorwacji i Szwecji. W Szwecji stwierdzono wirusa ptasiej grypy u gęsi, znaleziono łącznie 7 ptakéw, prébki pobrano od 4, a u 1 stwierdzono obecność wirusa, jednak nie chodzi tu o groźny dla ludzi wirus H5N1. W opublikowanym oświadczeniu podkreślono, że o tej porze roku obecność wirusa grypy u ok. 20-30% dzikich gęsi nie jest niczym nadzwyczajnym. W Chorwacji znaleziono 15 szt. martwych łabędzi, préby pobrano od 6, wirus został zidentyfikowany jako H5 grypy ptakéw. SzczegÉłowe badania w trakcie.
- 3 - W związku z powyższym 15 października 2005r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wydał rozporządzenie w sprawie zarządzania środkéw związanych z zagrożeniem wystąpienia wysoce zjadliwej grypy ptakéw d. pomoru drobiu (załącznik nr 1). 18 października 2005r. Z-ca GłÉwnego Lekarz Weterynarii pismem GIWz.IX-400/HPAI-73/05 przekazał wyjaśnienie najczęściej pojawiających się wątpliwości dotyczących tego rozporządzenia, ktére zostało przekazane do Starosty Powiatu Średzkiego (załącznik nr 2). Z dniem 24 października 2005r. w związku z poważnym zagrożeniem wystąpienia na terytorium Polski wysoce zjadliwej grypy ptakéw GłÉwny Lekarz Weterynarii polecił wprowadzenie w WojewÉdzkich i Powiatowych Inspektoratach Weterynarii do odwołania - dyżury po godzinach urzędowania do godziny 18:00. W stanie podwyższonej gotowości informacje o zagrożeniu odbierane są przez całą dobę. Dostępne telefony: 503 312 602 Powiatowy Lekarz Weterynarii 504 947 577 Z-ca Powiatowego Lekarza Weterynarii 604 194 799 Inspektor ds zwalczania choréb zakaźnych 24 października 2005r. na szczeblu powiatowym opracowano zasady wspéłdziałania, wymiany informacji oraz wykonywania zadań dotyczących neutralizacji zagrożeń związanych z ujawnieniem się wysoce zjadliwej grypy ptakéw pomiędzy Powiatowym Lekarzem Weterynarii w Środzie Wlkp. a Komendantem Powiatowym Policji w Środzie Wlkp. Wielkopolski WojewÉdzki Lekarz Weterynarii przesłał ramowe wytyczne GłÉwnego Inspektora Sanitarnego dotyczące ogélnych zasad ochrony przed zakażeniem wirusem H5N1 oséb zawodowo narażonych na bezpośredni kontakt z chorym lub podejrzanym o zakażenie ptactwem (załącznik nr 3). Informacje dla mediéw a w szczegélności dla przedstawicieli środkéw masowego przekazu na temat wystąpienia choroby udzielają wyłącznie rzecznik prasowy Wojewody i WojewÉdzki Lekarz Weterynarii. Rzecznicy prasowi służb zaangażowanych w działania operacyjne mogą udzielać jedynie informacji na temat zaangażowania tych służb. Wykluczone jest natomiast ich wypowiadanie się na temat działań koordynowanych przez WLW. Jakikolwiek udział mediéw w prowadzonych działaniach związanych z likwidacją zagrożenia jest niemożliwy. 19 października 2005r. Decyzją Komisji Unii Europejskiej nr 2005/734/WE przewidującą system wczesnego wykrywania ustalono kryteria, ktére należy uwzględnić w przypadku ferm drobiu o celu handlowym: zmniejszenie spożycia pasz i wody o ponad 20%, zmniejszenie produkcji jaj o ponad 5 % przez okres przynajmniej 2 dni, wskaźnik umieralności wyższy niż 3% tygodniowo, wszelkie objawy kliniczne lub zmiany pośmiertne stwarzające podejrzenie ptasiej grypy. 21 października 2005r. Decyzją Komisji nr 2005/744/WE wydano zezwolenie na szczepienie ptakéw trzymanych w ogrodach zoologicznych. Szczepione ptaki nie mogą być przedmiotem handlu lub przemieszczania pomiędzy Państwami Członkowskimi jednak mogą być
- 4 - przemieszczane, pod oficjalnym nadzorem, pomiędzy ogrodami zoologicznymi jednego Państwa Członkowskiego lub, po specjalnym zezwoleniu, innego Państwa Członkowskiego. Produkty pochodzące od tych ptakéw nie mogą wchodzić do łańcucha żywnościowego. 21 października 2005r. Decyzją Komisji nr 2005/745/WE wydano zakazy: trzymania drobiu na wolnym powietrzu jednakże, właściwy organ może zezwolić trzymanie ptakéw na wolnym powietrzu, z zastrzeżeniem dostarczania ptakom pokarmu i wody w zamkniętym pomieszczeniu, ktére w dostateczny sposéb uniemożliwia przelatywanie dzikich ptakéw oraz zapobiega ich kontaktom z pokarmem i wodą przeznaczonymi dla drobiu, pojenia drobiu ze zbiornikéw wody powierzchniowej, do ktérych ma dostęp dzikie ptactwo, gromadzenia drobiu i innych ptakäw na targach, pokazach, wystawach i imprezach kulturalnych. Wścieklizna W roku 2004 stwierdzono 1 przypadek wścieklizny lisa (04.11.2004r.) natomiast w 2005r. do chwili obecnej nie stwierdzono przypadku wścieklizny. Zmniejszona populacja lisäw, intensywne szczepienie przyczyniło się do znacznego obniżenia występowania przypadkéw wścieklizny na terenie powiatu średzkiego. W 2004 roku zaszczepiono łącznie 6096 pséw w 4825 zagrodach. Do chwili obecnej w 2005r. zaszczepiono 4.465 szt. psäw i 56 szt. kotäw w 3.454 zagrodach. W badaniach monitoringowych zbadano w 2004r. 9 szt. odstrzelonych lisäw a do chwili obecnej w 2005r. 39 szt. 2. Salmonellozy drobiu 2004r. - 8 przypadkäw ognisk salmonellozy u drobiu a do chwili obecnej w 2005r. 9 przypadkäw (7 s. eneteritidis, 2 s. tyfimurium ) 3. Białaczka bydła W 2004r. stwierdzono 101 dodatnich wynikäw serologicznych w kierunku Ebb w 4 gospodarstwach. Zbadano 2.480 szt. bydła. Do chwili obecnej w 2005r. stwierdzono 22 dodatnie wyniki serologiczne w 7 gospodarstwach. Zbadano 6.149 szt. bydła. Na terenie powiatu Środa Wlkp. istnieją 4 izolatory białaczkowe o łącznej liczbie 500 szt. bydła. W tym 2 w gminie Środa Wlkp. 1 w gminie Dominowo i 1 w gminie Zaniemyśl. W 2005r. wykupiono do chwili obecnej 3 szt. bydła.
- 5-4. Gruźlica bydła Nie stwierdzono Zbadano w 2004r. 4.483 szt. bydła, 2005r. 6.183 szt. 5. Bruceloza bydła Nie stwierdzono Zbadano 2004r. 4.342 szt. bydła, 2005r. 2.773 szt. 6. PomÑr świń Zbadano w 2004r. 29 szt., w 2005r. 12 szt. 7. PomÅr dzikåw Zbadano w 2004r.- 8 szt., w 2005r. 8 szt. 8. Pryszczyca bydła Zbadano w 2004r.- 10 szt., w 2005r. 10 szt. 9. Choroba pęcherzykowa świń Zbadano w 2004r.- 10 szt., w 2005r. 10 szt. 10. BSE (Gąbczasta encefalopatia bydła) Nie stwierdzono pomimo badań wszystkich szt. poddanych ubojowi powyżej 24 m-c. życia oraz wszystkich sztuk padłych skierowanych do zakładu utylizacyjnego. 11. Włośnica W 2004r. nie stwierdzono Do chwili obecnej w 2005r. 1 przypadek u dzika odstrzelonego w obwodzie nr 108 na terenie gminy Nowe Miasto. W ciągu całego 2004r. sytuację epizootyczną na terenie powiatu Środa Wlkp. uznać należy za dobrą, jak réwnież do chwili obecnej 2005r., pomijając zagrożenie wystąpienia wysoce zjadliwej grypy ptakäw.