Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Chmielnik 2012 2020 Badanie diagnostyczne i rozwojowe

Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Chmielnik 2012 2020 Badanie diagnostyczne i rozwojowe Projekt: Wersja 1.0 30,12,2011. Chmielnik, grudzień 2011 Opracowano w ramach projektu

Wzmocnienie potencjału samorządu Miasta i Gminy Chmielnik Człowiek - najlepsza inwestycja Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ul. Targowa 18, 25-520 Kielce tel./fax 041 343 01 24 e-mail: biuro@inicjatywalokalna.pl www.inicjatywalokalna.pl 2

SPIS TREŚCI WSTĘP... 4 SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA GMINY CHMIELNIK... 7 Finanse gminy... 11 Edukacja i wychowanie przedszkolne... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. Mieszkalnictwo, infrastruktura techniczna, komunikacja... 15 Gospodarka... 16 Rynek pracy, bezrobocie... 17 GMINA CHMIELNIK NA TLE WYBRANYCH GMIN... 20 SPIS TABEL, WKRESÓW I MAP... 49 3

DIAGNOZA STANU OBECNEGO WSTĘP Gmina Chmielnik jest gminą miejsko-wiejską położoną w powiecie kieleckim, w województwie świętokrzyskim. Odległość do stolicy województwa wynosi 31 km. Północna część należy do mezoregionu Pogórze Szydłowskie (makroregion Wyżyna Kielecka), a część południowa do mezoregionu Niecka Połaniecka (makroregion Niecka Nidziańska). Odległość między południowym a północnym krańcem gminy to około 17 km. Między wschodnim i zachodnim 16 km. Gmina Chmielnik graniczy z gminami: od północy z gminami Morawica i Pierzchnica, od zachodu z gminą Kije oraz Pińczów, od południa z gminą Busko-Zdrój, a od wschodu z gminą Gnojno. Przez gminę przebiega droga krajowa nr 73 relacji Kielce Tarnów oraz droga krajowa nr 78 relacji Chałupki Chmielnik. Mapa 1. Województwo świętokrzyskie Mapa 2. Powiat kielecki Źródło: www.gminy.pl Źródło: www.gminy.pl 4

Mapa 3. Gmina Chmielnik Źródło: www.chmielnik.com Południowo-zachodnia część gminy znajduje się w granicach Szanieckiego Parku Krajobrazowego, a cały wschodni obszar oraz część północno-zachodnia w granicach Chmielnicko-Szydłowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Do końca 1998 roku, przed wprowadzeniem reformy administracyjnej Gmina Chmielnik przynależała do województwa kieleckiego. Gminę tworzy miasto Chmielnik wraz z 25 sołectwami. Są to: Borzykowa, Celiny, Chomentówek, Ciecierze, Grabowiec, Holendry, Jasień, Kotlice, Lipy, Lubania, Łagiewniki, Ługi, Minostowice, Piotrkowice, Przededworze, Suchowola, Suliszów, Suskrajowice, Sędziejowice, Szyszczyce, Śladków Duży, Śladków Mały, Zrecze Chałupczańskie, Zrecze Duże, Zrecze Małe. Chmielnik to czterotysięczne miasteczko położone w południowej części powiatu kieleckiego. Leży na pograniczu Niecki Nidziańskiej i Pogórza Szydłowskiego, nad rzeką 5

Wschodnią. Przez Chmielnik przebiegają trasy: droga nr 73 relacji Kielce Tarnów, droga krajowa nr 78 relacji Chmielnik Jędrzejów oraz droga nr 765 na odcinku Chmielnik Staszów. Choć jego historia sięga XI wieku, sławny stał się w 1241 roku, kiedy to pod Chmielnikiem rozegrała się bitwa z Tatarami jedna z największych w XIII-wiecznej Europie. Prawa miejskie uzyskał w 1551 roku. Przez wieki Chmielnik zmieniał właścicieli, do 1945 roku stanowił własność rodziny Tańskich. II wojna światowa całkowicie zmieniła obraz miasta, zwłaszcza jego strukturę narodowościową. Świadectwem bogatej historii Chmielnika są zabytki. Są to: Kościół św. Trójcy jego dzieje sięgają XIV wieku, a obecna budowla pochodzi z XVI wieku, Kościół Parafialny p. w. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny z XVII wieku, Synagoga wybudowana staraniami tamtejszej licznej gminy żydowskiej w XVII wieku oraz cmentarz żydowski przy ulicy Mruczej, Rynek układ architektoniczny wytyczono w XIX wieku, obecna postać została nadana w latach 2004-2005. 6

SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA GMINY CHMIELNIK Tabela 1. Powierzchnia oraz ludność gmin Jednostka terytorialna Powierzchnia Stan ludności ogółem wg. faktycznego miejsca zamieszkania - stan na dzień 31.XII.2010 Gęstość zaludnienia (na 1 km 2 ) ha km 2 Ogółem Mężczyźni Kobiety Bodzentyn 15975 160 11 656 5 769 49% 5 887 51% 73 Chęciny 12739 127 14 853 7 342 49% 7 511 51% 117 Chmielnik 14219 142 11 483 5 740 50% 5 743 50% 81 Morawica* 14038 140 14 347 7 186 50% 7 161 50% 102 Daleszyce 22239 222 15 343 7 670 50% 7 673 50% 69 Suchedniów 7495 75 10 513 5 112 49% 5 401 51% 140 Sędziszów 14565 146 12 791 6 313 49% 6 478 51% 88 Kazimierza Wielka 13986 140 16 395 8 000 49% 8 395 51% 117 Skalbmierz 8594 86 6 772 3 384 50% 3 388 50% 79 Ożarów 18329 183 11 127 5 468 49% 5 659 51% 61 Połaniec 7501 75 11 848 5 903 50% 5 945 50% 158 ŚWIĘTOKRZYSKIE - gminy - - - - - - - 85 - - - - - - - 96 Powierzchnię 142 km 2 zamieszkuje 11 483 osób 1, a gęstość zaludnienia wynosi 81 osób na 1 km 2 jest to wynik zbliżony do średniej gęstości zaludnienia w kraju dla gmin miejsko wiejskich (85) oraz nieznacznie niższy od średniej w województwie świętokrzyskim (96 osób). W 2010 roku miasto Chmielnik liczyło 3 891 mieszkańców, z czego 1 863 to mężczyźni, a 2 028 to kobiety. W sołectwach natomiast, łączna liczba ludności wyniosła 7 592 osób 3 877 mężczyzn i 3 715 kobiet. Liczba mieszkańców gminy na przestrzeni lat 2000 2010 nieznacznie spadła. Stan ludności gminy Chmielnik w poszczególnych latach z podziałem na płeć przedstawia tabela: 1 Stan na 31 grudnia 2010 roku. Dane Głównego Urzędu Statystycznego. 7

Tabela 2. Liczba ludności według faktycznego miejsca zamieszkania (stan na dzień 31 XII) 2000 2003 2006 2009 2010 Relacja 2000/2010 Ogółem 11569 11574 11541 11531 11483-0,74% Mężczyźni 5816 5797 5767 5773 5740-1,31% Kobiety 5753 5777 5774 5758 5743-0,17% Struktura ludności gminy rozkłada się proporcjonalnie na przestrzeni badanych lat, w 2010 roku mężczyźni oraz kobiety stanowili po 50% ogółu ludności. Z powyższej tabeli wynika, że liczba ludności gminy Chmielnik podlega znikomym wahaniom, które są konsekwencją ruchu naturalnego ludności, lecz nie powodują znaczących zmian w strukturze ludności gminy. Liczba mieszkańców na danym terenie zależy przede wszystkim od przyrostu naturalnego oraz migracji. Przyrost naturalny w gminie Chmielnik na 1 000 ludności w 2010 roku ukształtował się na poziomie -3,6. Jest to wartość niższa niż średnia dla kraju (0,9), województwa świętokrzyskiego (-1,2) oraz powiatu kieleckiego (1,8). Drugim czynnikiem wpływającym na liczbę ludności w gminie są migracje. Na przestrzeni ostatnich lat migracje na terenie gminy przedstawiały się następująco: Tabela 3. Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych gminy Chmielnik w latach 2006 2010 (osoba) 2006 2007 2008 2009 2010 Saldo migracji wewnętrznych Ogółem 3 26 2-14 -5 Mężczyźni 10 23 10-6 -4 Kobiety -7 3-8 -8-1 Saldo migracji zagranicznych Ogółem -2 3-1 1-1 Mężczyźni -1 2-1 1 0 Kobiety -1 1 0 0-1 8

Ważnym czynnikiem rozwojowym dla danej jednostki terytorialnej jest również struktura wiekowa mieszkańców, a przede wszystkim udział poszczególnych grup ekonomicznych w danym wieku w ogólnej liczbie ludności. W gminie Chmielnik wielkości te przedstawiają się następująco: Tabela 4. Ludność wg. ekonomicznych grup wieku LATA 2000 2003 2006 2009 2010 Relacja 2000/2010 W wieku przedprodukcyjnym (17 lat i mniej) Ogółem 2955 2726 2496 2381 2287-22,61% Mężczyźni 1479 1342 1239 1192 1148-22,38% Kobiety 1476 1384 1257 1189 1139-22,83% W wieku produkcyjnym Ogółem 6566 6845 7082 7146 7177 9,31% Mężczyźni 3648 3758 3848 3928 3945 8,14% Kobiety 2918 3087 3234 3218 3232 10,76% W wieku poprodukcyjnym Ogółem 2048 2003 1963 2004 2019-1,42% Mężczyźni 689 697 680 653 647-6,10% Kobiety 1359 1306 1283 1351 1372 0,96% W wieku przedprodukcyjnym (17 lat i mniej) W wieku produkcyjnym W wieku poprodukcyjnym Relacja 2000/2010 Polska -23,49% 5,82% 13,86% Świętokrzyskie -28,10% 4,91% 7,18% Z powyższej tabeli wynika, że regularnie maleje liczba osób w wieku przedprodukcyjnym.. W 2000 roku ich liczba wynosiła 2 955 osób, natomiast w roku 2010 wynik ten był niższy i wyniósł 2 287 osób (spadek o 22,61%) mimo to tendencja ta jest niższa od średniej w kraju oraz województwie. Liczba osób do 29 roku życia, zamieszkałych na terenie gminy Chmielnik zmalała od 2000 roku do 2010 o ponad 10%. Struktura osób do 29 roku życia w latach 2000-2010 w gminie Chmielnik wygląda następująco: 9

Tabela 5. Ludność do 29 roku życia w gminie Chmielnik Wiek/Rok 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Relacja 2010/2000 0-4 673 663 626 595 576 573 538 556 597 602 578-14,12% 5-9 802 778 759 745 709 685 678 630 599 579 578-27,93% 10-14 892 887 867 811 813 810 792 770 745 718 675-24,33% 15-19 967 958 917 932 891 882 868 873 812 809 803-16,96% 20-24 822 853 875 880 924 931 925 926 934 913 901 9,61% 25-29 817 824 829 850 832 842 871 881 891 930 940 15,06% Ogółem 4973 4963 4873 4813 4745 4723 4672 4636 4578 4551 4475-10,01% Nieznacznie maleje również liczba osób w wieku poprodukcyjnym przy czym w kraju i województwie ich liczba rośnie, natomiast wzrasta liczba osób w wieku produkcyjnym. Procentowy udział poszczególnych grup wieku w strukturze ludności gminy Chmielnik na tle innych jednostek administracyjnych w 2010 roku kształtował się następująco: Wykres 1. Struktura ludności w poszczególnych jednostkach terytorialnych (w %) XII 2010 10

Z danych zawartych w powyższym wykresie wynika, iż udział osób w wieku przedprodukcyjnym w gminie Chmielnik nie odbiega znaczącą od wyników innych gmin oraz średnich w kraju i województwie. Poniżej zaprezentowano ilość urodzeń żywych w gminie Chmielnik: Tabela 6. Urodzenia żywe w latach 2000-2010 LATA 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Urodzenia żywe 121 133 119 100 116 116 94 123 142 126 106 Finanse gminy Dochody i wydatki gminy w latach 2006 2010 podlegały niewielkim wahaniom. W przeważającej części badanego okresu wydatki przewyższały dochody z wyjątkiem 2007 roku, w którym gmina zanotowała nadwyżkę budżetową w wysokości 259 596,71 zł. Niedobory finansowe w budżecie w pozostałych latach wynikają jednak z ambitnego planu inwestycyjnego gminy. Dochód ogólny budżetu gminy Chmielnik regularnie wzrastał od 2006 roku kiedy wynosił 24 152 885,40 zł do 34 110 818,94 zł w roku 2010 (wzrost o ponad 41%). Wydatki gminy w badanych latach również rosły i ukształtowały się ostatecznie na poziomie 36 878 735,79 zł w 2010 roku. Wynik budżetowy oraz dynamikę wzrostu dochodów i wydatków w latach 2006 2010 zaprezentowano poniżej: Tabela 7. Wynik budżetowy gminy Chmielnik w latach 2006 2010 (w zł) Budżet gminy LATA 2006 2007 2008 2009 2010 Dochody ogółem 24 152 885,40 26 265 579,64 27 146 611,74 30 188 696,17 34 110 818,94 Wydatki ogółem 25 074 952,58 26 005 982,93 28 525 017,35 32 636 182,86 36 878 735,79 Nadwyżka/Deficyt -922 067,18 259 596,71-1 378 405,61-2 447 486,69-2 767 916,85 11

Wykres 2: Relacja dochodów ogólnych do wydatków ogólnych w latach 2006-2010 Ważnym wskaźnikiem rozwoju gminy jest udział dochodów własnych gminy w dochodach gminy ogółem. Wykres 3. Dochody własne gminy i dochody ogółem w latach 2006 2010 (w zł) Udział dochodów własnych gminy w dochodach ogólnych na przestrzeni analizowanych lat podlegał znacznym wahaniom. Od 2007 roku notowany jest spadek tego rodzaju dochodów w relacji z dochodem ogólnym, dla porównania w 2007 wynosił on 35% a w 2010 było to 30%. Od 2006 roku budżet gminy wzbogacają także środki pochodzące 12

z budżetu Unii Europejskiej, które w znaczny sposób wspomagają rozwój gospodarczy gminy. Dzięki pomocy finansowej płynącej w ramach programów współfinansowanych ze środków unijnych zdołano rozbudować infrastrukturę techniczną na terenie gminy. Wysokość środków pochodzących z Unii Europejskiej w poszczególnych latach pokazuje poniższa tabela: Tabela 8. Środki unijne w budżecie gminy w latach 2006 2009 (w zł) Lata 2006 2007 2008 2009 Kwota w zł 1 835 953,90 205 274,09 49 021,31 736 446,80 Ważnym wskaźnikiem rozwoju wspólnoty terytorialnej jest również dochód oraz wydatki na 1 mieszkańca. W gminie Chmielnik i dla porównania w powiecie kieleckim, województwie świętokrzyskim oraz w kraju sytuacja przedstawia się następująco: Tabela 9. Dochody ogólne gminy Chmielnik w przeliczeniu na 1 mieszkańca (w zł) 2006 2007 2008 2009 2010 Polska 2 431,28 2 725,28 2 932,15 3 019,64 3 304,70 Woj. świętokrzyskie 2 106,77 2 235,58 2 494,63 2 738,29 3 230,66 Powiat kielecki 2 106,65 2 262,34 2 453,94 2 717,67 2 973,48 Gmina Chmielnik 2 087,91 2 273,49 2 352,19 2 615,32 2 964,87 Z powyższej tabeli wynika, że dochody ogólne w przeliczeniu na 1 mieszkańca we wszystkich badanych jednostkach w analizowanych latach sukcesywnie rosły. W 2010 roku dochód ten wyniósł 2 964,87 zł i był nieznacznie niższy od średniego dochodu w powiecie kieleckim (2 973,48 zł), a także niższy od średniej w województwie (3 230,66 zł) i kraju (3 304,70 zł). Wraz ze wzrostem dochodów rosły także wydatki w przeliczeniu na 1 mieszkańca. W 2010 roku wydatki te ukształtowały się na poziomie 3 205,45 zł. Zestawienie wydatków w przeliczeniu na 1 mieszkańca w poszczególnych jednostkach terytorialnych zaprezentowano poniżej: 13

Tabela 10. Wydatki ogólne gminy Chmielnik w przeliczeniu na 1 mieszkańca (w zł) 2006 2007 2008 2009 2010 Polska 2 476,04 2 674,76 2 992,58 3 307,80 3 632,00 Woj. Świętokrzyskie 2 201,13 2 175,64 2 473,10 2 995,13 3 648,42 Powiat kielecki 2 124,39 2 262,76 2 420,35 3 003,17 3 512,60 Gmina Chmielnik 2 167,61 2 251,02 2 471,62 2 827,36 3 205,45 Edukacja i wychowanie przedszkolne Na terenie gminy Chmielnik znajduje się pięć szkół podstawowych w tym jedna z filią, jedno gimnazjum, zasadnicza szkoła zawodowa, technika oraz licea ogólnokształcące oraz trzy przedszkola w tym dwa działające w Zespołach Placówek Oświatowych: Samorządowe Przedszkole w Chmielniku przy ul. Sienkiewicza 8. Samorządowy Zespół Placówek Oświatowych w Suchowoli: w ramach zespołu działa Szkoła Podstawowa oraz Samorządowe Przedszkole. Zespół Placówek Oświatowych w Piotrkowicach: w ramach zespołu działa Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II oraz Samorządowe Przedszkole. Szkoła Podstawowa im. Stefana Żeromskiego w Chmielniku, w jej skład wchodzi: Szkoła Filialna w Śladkowie Małym. Szkoła Podstawowa w Zreczu Dużym. Szkoła Podstawowa w Lubani. Gimnazjum im. Generała Kazimierz Tańskiego w Chmielniku. W ramach Zespołu Szkół Nr 3 w Chmielniku funkcjonują: 1. Trzyletnie Liceum Ogólnokształcące. 2. Czteroletnie Technikum, kształcące w zawodach: technik hotelarstwa oraz technik budownictwa. 3. Zasadnicza Szkoła Zawodowa, kształcąca w zawodzie: technolog robót wykończeniowych w budownictwie (trzyletni cykl kształcenia). W ramach Zakładu Doskonalenia Zawodowego funkcjonują: 1. Technikum Zawodowe kształcące w zawodzie: mechanik, technik usług fryzjerskich, technik żywienia i gospodarstwa żywieniowego. 14

2. Liceum Ogólnokształcące Zaoczne (trzyletnie) i Liceum Ogólnokształcące Uzupełniające (dwuletnie). Liczba uczniów w szkołach podstawowych na terenie gminy zmniejszyła się, w 2010 r. do tego typu placówek uczęszczało o 21% mniej uczniów niż w roku 2000, natomiast liczba gimnazjalistów zmalała z 584 w 2001 roku do 437 w roku 2010 (spadek o 25%). Tabela 11. Liczba uczniów w latach 2000 2010 wg. typu szkół 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Szkoły podstawowe 976 942 929 913 895 846 829 770 746 728 695 Gimnazja - 584 578 543 495 516 511 505 465 455 437 Mieszkalnictwo, infrastruktura techniczna, komunikacja Na zasoby mieszkaniowe gminy składa się 3 690 mieszkań (w tym 1 461 w samym Chmielniku) o łącznej powierzchni użytkowej 170 232 m 2. Liczba mieszkań na terenie gminy systematycznie, choć w nieznacznym stopniu, rośnie. Wykres 4. Liczba mieszkań na terenie gminy Według danych GUS, większość mieszkań w mieście Chmielnik jest wyposażona w instalacje, w tym 92,4% w instalację wodociągową, 81,2% w łazienkę, a 75,8% w centralne ogrzewanie. Na terenach wiejskich wartości te są nieco niższe, w instalację wodociągową wyposażonych jest 74,8% mieszkań, w łazienkę 58,1% a w centralne ogrzewanie 57%. Infrastruktura techniczna w gminie przedstawia się następująco: 15

Tabela 12. Infrastruktura wodociągowa, kanalizacyjna i gazowa na terenie gminy w latach 2000-2010 LATA 2000 2003 2006 2009 2010 Sieć wodociągowa Liczba korzystających - 8 735 8 892 9 158 9 242 Odsetek korzystających (w %) - 75,5 77,0 79,4 80,5 Długość sieci (w km) 91,6 120,2 149,7 169,9 169,9 Sieć kanalizacyjna Liczba korzystających - 4 747 5 257 5 573 5 746 Odsetek korzystających (w %) - 41,0 45,6 48,3 50,0 Długość sieci (w km) 27,3 36,7 50,3 50,8 50,8 Sieć gazowa Liczba korzystających - 0 0 3 29 Odsetek korzystających (w %) - 0,0 0,0 0,0 0,3 Długość czynnej sieci ogółem (w m) - - 11 475 16 978 17 649 Gospodarka Ponad 19% powierzchni gminy Chmielnik zajmują lasy. Łącznie jest to powierzchnia 2 758 hektarów. Użytki rolne to prawie 9 442 hektarów, a więc ponad 66% powierzchni całej gminy. Strukturę użytków rolnych pokazuje tabela: Tabela 2. Struktura użytków rolnych (w ha) Jednostka terytorialna Struktura użytków rolnych (w ha) - stan na XII 2005 Powierzchnia użytków rolnych Ogółem Grunty orne Sady Łąki Pastwiska Bodzentyn 7 847 49,1% 5 892 75,1% 163 2,1% 1 324 16,9% 468 6,0% 7 425 46,5% Chęciny 6 962 54,7% 4 865 69,9% 44 0,6% 1 456 20,9% 597 8,6% 3 464 27,2% Chmielnik 9 442 66,4% 7 568 80,2% 262 2,8% 1 238 13,1% 374 4,0% 2 758 19,4% Morawica* 7 446 53,0% 5 344 71,8% 63 0,8% 1 677 22,5% 362 4,9% 3 722 26,5% Daleszyce 7 488 33,7% 5 139 68,6% 28 0,4% 2 090 27,9% 231 3,1% 12 765 57,4% Suchedniów 1 574 21,0% 1 107 70,3% 8 0,5% 386 24,5% 73 4,6% 4 594 61,3% Sędziszów 9 897 68,0% 8 867 89,6% 71 0,7% 772 7,8% 187 1,9% 2 355 16,2% Kazimierza Wielka Lasy 11 542 82,5% 9 733 84,3% 98 0,8% 1 563 13,5% 148 1,3% 414 3,0% 16

Skalbmierz 7 143 83,1% 6 187 86,6% 62 0,9% 844 11,8% 50 0,7% 27 0,3% Ożarów 12 137 66,2% 10 907 89,9% 574 4,7% 453 3,7% 203 1,7% 4 393 24,0% Połaniec 3 951 52,7% 2 574 65,1% 97 2,5% 903 22,9% 377 9,5% 1 379 18,4% Liczba podmiotów gospodarczych znajdujących się w rejestrze REGON w ostatnich latach zwiększyła się, z 635 podmiotów w 2000 roku do 734 w roku 2010 ich liczbę w poszczególnych latach przedstawia tabela: Tabela 14. Podmioty gospodarcze w gminie Chmielnik Wyszczególnienie/Rok 2000 2003 2006 2009 2010 Liczba podmiotów gospodarki narodowej ogółem 635 753 738 706 734 Sektor publiczny 31 33 31 29 34 Sektor prywatny 604 720 707 677 700 Wskaźniki dotyczące podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w rejestrze REGON w 2010 r. ukształtowały się jak poniżej: Podmioty wpisane do rejestru REGON na 10 tys. mieszkańców 639, Jednostki nowo zarejestrowane w rejestrze REGON na 10 tys. mieszkańców 67. Rynek pracy, bezrobocie Liczba osób bezrobotnych z terenu gminy Chmielnik na przestrzeni lat 2003 2010 zmniejszyła się o 19,8%, ich liczbę w poszczególnych latach zaprezentowano poniżej: Tabela 15. Struktura bezrobotnych BEZROBOTNI OGÓŁEM Płeć 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Ogółem 1 313 1 296 1 236 1 083 974 1 003 946 1 053 Mężczyźni 771 755 664 570 505 527 512 547 Kobiety 542 541 572 513 469 476 434 506 Mężczyźni 59% 58% 54% 53% 52% 53% 54% 52% Kobiety 41% 42% 46% 47% 48% 47% 46% 48% 17

Nieznacznie przeważającą grupą osób bezrobotnych w gminie Chmielnik na przestrzeni badanych lat są mężczyźni. W 2010 roku stanowili oni 52% ogólnej liczby osób pozostających bez pracy. Od 2003 roku zaobserwować możemy zrównywanie się udziału obu tych grup. Strukturę bezrobotnych gminy Chmielnik w latach 2003 2010 przedstawia wykres: Wykres 5. Struktura bezrobotnych w gminie Chmielnik z podziałem na płeć w latach 2003 2010 (w %) Odsetek osób bezrobotnych zarejestrowanych wśród osób w wieku produkcyjnym na tle innych gmin obrazuje tabela: Tabela 16. Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym Jednostka terytorialna Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym (w %) 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Bodzentyn 16,0 16,3 14,9 12,5 11,4 11,4 11,1 12,5 Chęciny 17,9 17,3 15,9 13,2 10,8 12,3 13,6 9,6 Chmielnik 19,2 18,8 17,7 15,3 13,7 14,1 13,2 14,7 Morawica* 14,7 13,9 12,0 9,0 7,3 7,2 7,0 6,7 Daleszyce 19,5 19,3 18,4 14,5 12,2 12,5 11,2 10,3 Suchedniów 22,0 22,1 20,9 19,1 16,4 14,1 15,8 14,1 Sędziszów 12,8 12,6 12,6 9,5 8,1 8,0 9,3 8,9 Kazimierza Wielka 12,1 12,1 11,5 10,8 9,5 8,9 10,3 10,1 Skalbmierz 10,9 11,4 9,8 9,4 8,5 7,4 8,3 8,0 18

Ożarów 16,8 17,0 16,5 14,3 12,6 12,2 14,9 13,6 Połaniec 13,2 14,4 12,2 10,9 8,4 7,4 7,4 7,6 ŚWIĘTOKRZYSKIE - gminy miejskowiejskie 15,5 14,4 13,3 11,0 8,3 7,3 9,1 9,2 16,4 16,2 15,2 12,9 10,9 10,3 10,8 10,5 19

GMINA CHMIELNIK NA TLE WYBRANYCH GMIN Poniżej zaprezentowano szereg danych statystycznych dotyczących kwestii finansowych, w których porównano dochody i wydatki gminy Chmielnik na tle wybranych gmin miejsko wiejskich z terenu województwa świętokrzyskiego oraz średnich wartości dla tych gmin z terenu województwa świętokrzyskiego oraz kraju. Tabela 17. Dochody ogółem gmin (w zł) DOCHODY OGÓŁEM Jednostka terytorialna 2000 2005 2009 2010 Bodzentyn 12 910 672,00 19 610 576,00 28 535 270,06 27 999 262,74 Chęciny 14 742 838,00 22 254 870,00 32 018 418,49 35 447 906,21 Chmielnik 14 493 818,00 21 052 861,00 30 188 696,17 34 110 818,94 Morawica* 18 014 099,00 29 509 968,00 43 622 951,76 39 166 218,07 Daleszyce 15 889 504,00 28 656 805,00 35 635 841,52 43 244 145,13 Suchedniów 10 199 444,00 15 273 966,00 21 216 667,39 26 252 355,47 Sędziszów 15 000 512,00 20 483 291,00 35 734 810,57 40 276 130,76 Kazimierza Wielka 17 411 804,00 22 721 886,00 32 068 649,05 39 847 256,29 Skalbmierz 7 863 868,00 11 907 335,00 18 059 152,08 17 929 374,47 Ożarów 21 071 553,00 26 122 658,00 35 820 642,10 43 541 208,04 Połaniec 19 648 832,00 33 156 998,00 44 598 148,07 75 682 537,60 Tabela 18. Wydatki ogółem gmin (w zł) WYDATKI OGÓŁEM Jednostka terytorialna 2000 2005 2009 2010 Bodzentyn 13 101 561,00 18 937 636,00 32 135 953,84 32 311 611,53 Chęciny 14 705 893,00 22 398 598,00 33 842 309,18 41 732 711,69 Chmielnik 16 992 940,00 22 535 404,00 32 636 182,86 36 878 735,79 Morawica* 18 248 631,00 27 812 071,00 52 171 302,12 54 158 034,85 Daleszyce 17 979 927,00 31 142 455,00 36 615 663,19 45 552 227,24 Suchedniów 10 787 532,00 15 066 416,00 26 032 497,51 32 531 251,00 Sędziszów 14 710 375,00 19 159 541,00 44 639 425,83 47 067 847,97 Kazimierza Wielka 17 389 233,00 24 130 220,00 40 483 662,84 42 048 476,11 Skalbmierz 7 940 992,00 12 201 429,00 19 917 042,50 22 533 739,93 Ożarów 21 658 456,00 25 848 663,00 36 519 849,19 58 880 599,06 Połaniec 18 701 458,00 30 913 795,00 52 431 976,12 82 764 282,69 20

Tabela 19. Wynik budżetowy gminy Chmielnik (w zł) Budżet gminy LATA 2000 2005 2010 Dochody ogółem 14 493 818,00 21 052 861,00 34 110 818,94 Wydatki ogółem 16 992 940,00 22 535 404,00 36 878 735,79 Nadwyżka/Deficyt -2 499 122,00-1 482 543,00-2 767 916,85 Tabela 20. Dochody własne gmin (w zł) DOCHODY WŁASNE Jednostka terytorialna 2000 2005 2009 2010 Bodzentyn 3 091 105,00 4 840 820,00 6 110 587,87 5 522 894,97 Chęciny 4 700 934,00 7 852 510,00 11 838 331,78 13 235 331,89 Chmielnik 4 089 769,00 5 869 658,00 9 544 259,54 10 195 729,71 Morawica* 6 371 762,00 9 582 157,00 19 144 357,97 16 846 602,35 Daleszyce 3 980 017,00 5 904 373,00 10 418 426,22 15 093 551,84 Suchedniów 4 184 248,00 5 290 380,00 9 126 116,95 9 587 863,80 Sędziszów 5 242 324,00 7 170 528,00 10 756 542,94 12 663 778,30 Kazimierza Wielka 7 163 714,00 8 746 828,00 11 338 650,25 18 762 304,76 Skalbmierz 2 424 918,00 2 938 038,00 6 042 358,97 5 894 161,39 Ożarów 14 775 585,00 16 188 431,00 21 271 000,59 23 481 251,91 Połaniec 12 071 390,00 23 487 265,00 27 920 141,39 38 187 931,18 Tabela 21. Relacja średnich dochodów własnych do dochodów ogółem gmin w latach 2000-2010 (w zł) RELACJA ŚREDNICH DOCHODÓW WŁASNYCH DO DOCHODÓW OGÓŁEM GMIN W LATACH 2000-2010 Jednostka terytorialna Średnia dochodów Dochody Średnia dochodów ogółem własnych w latach własne/dochody w latach 2000-2010 2000-2010 ogółem (w %) Bodzentyn 20 024 327,36 4 397 267,44 22% Chęciny 23 113 618,28 8 239 158,37 36% Chmielnik 22 604 378,63 6 699 716,79 30% Morawica* 29 591 374,74 11 809 260,08 40% Daleszyce 27 732 448,80 7 645 623,56 28% Suchedniów 16 422 744,42 6 484 303,84 39% Sędziszów 23 291 226,94 7 727 737,74 33% Kazimierza Wielka 25 208 754,38 10 299 245,65 41% Skalbmierz 12 220 825,86 3 568 690,00 29% Ożarów 28 243 595,83 17 921 374,03 63% Połaniec 35 963 197,38 23 098 089,16 64% 21

miejskowiejskie ŚWIĘTOKRZYSKIE - gminy 15 760 018 628,75 7 513 796 443,98 48% 656 043 392,08 280 285 503,06 43% Tabela 22. Dochody ogółem gmin w przeliczeniu na 1 mieszkańca (w zł) DOCHODY OGÓŁEM NA 1 MIESZKAŃCA Jednostka terytorialna 2002 2005 2009 2010 Bodzentyn 1 256,93 1 674,40 2 459,30 2 405,02 Chęciny 1 117,16 1 515,28 2 163,85 2 388,67 Chmielnik 1 603,90 1 822,76 2 615,32 2 964,87 Morawica* 1 615,79 2 239,51 3 111,26 2 745,04 Daleszyce 1 423,41 1 959,04 2 352,98 2 831,97 Suchedniów 1 095,66 1 389,81 1 997,80 2 490,97 Sędziszów 1 149,88 1 553,77 2 768,85 3 135,31 Kazimierza Wielka 1 097,47 1 344,89 1 929,75 2 419,53 Skalbmierz 1 258,30 1 712,79 2 646,03 2 645,62 Ożarów 1 920,50 2 262,88 3 199,13 3 907,14 Połaniec 1 963,22 2 772,56 3 748,37 6 390,49 ŚWIĘTOKRZYSKIE - gminy 1 351,88 1 778,51 2 510,59 2 770,63 1 241,45 1 629,22 2 411,05 2 738,91 Tabela 23. Dochody własne gmin w przeliczeniu na 1 mieszkańca (w zł) DOCHODY WŁASNE NA 1 MIESZKAŃCA Jednostka terytorialna 2002 2005 2009 2010 Bodzentyn 278,95 413,32 526,64 474,39 Chęciny 414,62 534,66 800,05 891,87 Chmielnik 409,62 508,20 826,84 886,20 Morawica* 495,19 727,19 1 365,41 1 180,73 Daleszyce 341,81 403,64 687,91 988,44 Suchedniów 434,06 481,38 859,33 909,75 Sędziszów 385,98 543,92 833,45 985,81 Kazimierza Wielka 444,57 517,72 682,31 1 139,25 Skalbmierz 402,10 422,62 885,33 869,73 Ożarów 1 288,65 1 402,32 1 899,71 2 107,08 Połaniec 1 295,74 1 963,98 2 346,62 3 224,52 22

ŚWIĘTOKRZYSKIE - gminy 632,30 830,49 1 205,69 1 288,31 534,76 697,52 1 005,90 1 097,06 Tabela 24. Wydatki majątkowe gmin (w zł) WYDATKI MAJĄTKOWE Jednostka terytorialna 2000 2005 2009 2010 Bodzentyn 3 294 568,00 3 236 141,00 7 068 150,14 6 598 387,11 Chęciny 1 019 841,00 2 725 170,00 7 939 515,73 12 621 339,79 Chmielnik 5 185 758,00 5 406 049,00 5 064 473,42 6 579 993,98 Morawica* 7 085 908,00 10 169 251,00 24 988 822,42 26 096 065,75 Daleszyce 4 891 057,00 9 741 665,00 6 167 412,46 11 445 603,77 Suchedniów 2 377 135,00 1 377 774,00 6 112 188,70 10 995 905,80 Sędziszów 851 142,00 786 422,00 20 050 903,97 20 232 488,31 Kazimierza Wielka 3 454 513,00 4 333 948,00 11 649 478,83 9 679 152,02 Skalbmierz 1 472 255,00 2 625 400,00 5 946 024,60 7 258 113,70 Ożarów 5 718 081,00 5 377 306,00 9 335 013,17 28 027 578,72 Połaniec 1 480 180,00 4 680 439,00 18 473 311,13 21 004 660,27 Tabela 25. Relacja średnich wydatków majątkowych do wydatków ogółem gmin (w zł) Jednostka terytorialna RELACJA ŚREDNICH WYDATKÓW MAJĄTKOWYCH DO WYDATKÓW OGÓŁEM GMIN W LATACH 2000-2010 Średnie wydatki ogółem w latach 2000-2010 Średnie wydatki majątkowe w latach 2000-2010 Wydatki majątkowe/wydatki ogółem (w %) Bodzentyn 21 478 588,61 4 750 778,80 22% Chęciny 23 814 985,87 3 773 853,04 16% Chmielnik 23 938 226,23 4 697 541,54 20% Morawica* 30 672 293,71 11 729 449,33 38% Daleszyce 28 853 474,78 6 241 451,60 22% Suchedniów 17 359 072,60 3 342 140,83 19% Sędziszów 24 727 978,34 5 735 244,54 23% Kazimierza Wielka 26 648 857,28 5 434 303,86 20% Skalbmierz 13 307 462,06 3 143 702,31 24% Ożarów 28 566 897,24 6 746 545,87 24% Połaniec 36 741 565,77 7 758 553,05 21% 23

ŚWIĘTOKRZYSKIE - gminy miejskowiejskie 16 348 092 876,80 3 209 258 753,52 20% 680 634 365,51 130 222 431,62 19% Tabela 26. Wydatki ogółem gmin w przeliczeniu na 1 mieszkańca (w zł) WYDATKI OGÓŁEM NA 1 MIESZKAŃCA Jednostka terytorialna 2002 2005 2009 2010 Bodzentyn 1 249,57 1 616,94 2 769,62 2 775,43 Chęciny 1 017,54 1 525,06 2 287,11 2 812,18 Chmielnik 1 595,93 1 951,12 2 827,36 3 205,45 Morawica* 1 615,42 2 110,65 3 720,94 3 795,77 Daleszyce 1 477,71 2 128,96 2 417,67 2 983,12 Suchedniów 1 005,12 1 370,92 2 451,27 3 086,75 Sędziszów 1 107,86 1 453,35 3 458,81 3 664,01 Kazimierza Wielka 1 143,85 1 428,25 2 436,13 2 553,19 Skalbmierz 1 429,36 1 755,10 2 918,25 3 325,03 Ożarów 1 923,93 2 239,14 3 261,57 5 283,61 Połaniec 1 935,45 2 584,98 4 406,79 6 988,46 1 383,64 1 783,52 2 719,26 3 062,03 ŚWIĘTOKRZYSKIE - 1 246,18 1 624,20 2 646,89 3 125,16 gminy 24

Tabela 27. Wydatki na administrację publiczną (w zł) GMINA 2001 2005 2009 2010 Bodzentyn 1 639 298,00 2 024 172,00 2 782 326,64 3 086 128,62 Chęciny 1 693 557,00 2 003 041,00 3 543 071,17 5 822 801,85 Chmielnik 1 776 214,00 2 084 685,00 4 378 975,51 3 737 662,29 Morawica* 1 770 877,00 2 545 601,00 2 917 369,90 3 195 482,05 Daleszyce 2 068 874,00 2 261 556,00 2 894 099,43 3 289 927,82 Suchedniów 1 349 577,00 1 514 332,00 2 116 044,37 2 134 350,67 Sędziszów 2 248 582,00 3 216 112,00 4 317 664,02 4 778 258,34 Kazimierza Wielka 2 244 614,00 2 551 101,00 3 839 602,59 3 681 743,61 Skalbmierz 1 423 446,00 1 606 851,00 2 158 761,30 2 459 787,77 Ożarów 2 340 845,00 2 917 722,00 3 275 034,54 3 637 846,40 Połaniec 3 477 093,00 3 849 828,00 5 413 620,78 4 667 797,22 Tabela 28. Wydatki na administrację publiczną w stosunku do wydatków ogółem (w zł) GMINA Średnie wydatki ogółem w latach 2001-2010 Średnie wydatki na administrację publiczną 2001-2010 Wydatki na administrację publiczną/wydatki ogółem (w %) Bodzentyn 22 316 291,38 2 252 449,74 10,09% Chęciny 24 725 895,16 2 667 074,90 10,79% Chmielnik 24 632 754,85 2 541 521,40 10,32% Morawica* 30 672 293,71 2 445 016,35 7,97% Daleszyce 29 940 829,56 2 467 311,14 8,24% Suchedniów 18 016 226,66 1 661 941,44 9,22% Sędziszów 25 729 738,68 3 416 326,71 13,28% Kazimierza Wielka 27 574 819,71 2 855 895,01 10,36% Skalbmierz 13 844 109,07 1 762 509,29 12,73% Ożarów 29 257 741,36 2 938 633,17 10,04% Połaniec 38 545 576,54 4 139 861,23 10,74% 16 958 963 964,00 1 732 954 919,75 10,22% ŚWIĘTOKRZYSKIE - gminy 706 954 000,50 75 401 840,92 10,67% 25

Tabela 29. Wydatki na ochronę zdrowia (w zł) GMINA 2001 2005 2009 2010 Bodzentyn 140 295,00 129 378,00 164 770,24 96 924,13 Chęciny 177 513,00 136 420,00 280 293,19 247 660,52 Chmielnik 351 339,00 206 091,00 175 054,76 182 284,89 Morawica* 159 200,00 282 833,00 222 922,57 259 595,90 Daleszyce 614 057,00 153 976,00 2 375 433,51 199 856,27 Suchedniów 85 156,00 112 899,00 173 705,81 177 804,48 Sędziszów 128 624,00 179 491,00 206 100,16 471 850,90 Kazimierza Wielka 192 460,00 247 950,00 318 906,85 210 993,51 Skalbmierz 67 204,00 79 755,00 53 311,20 69 967,07 Ożarów 543 033,00 270 253,00 187 226,10 429 154,73 Połaniec 470 314,00 294 990,00 510 482,35 287 973,94 Tabela 30. Wydatki na ochronę zdrowia w stosunku do wydatków ogółem (w zł) GMINA Średnie wydatki ogółem w latach 2001-2010 Średnie wydatki na ochronę zdrowia 2001-2010 Wydatki na ochronę zdrowia/wydatki ogółem (w %) Bodzentyn 22 316 291,38 147 671,92 0,66% Chęciny 24 725 895,16 187 499,07 0,76% Chmielnik 24 632 754,85 247 691,75 1,01% Morawica* 30 672 293,71 218 760,52 0,71% Daleszyce 29 940 829,56 760 634,49 2,54% Suchedniów 18 016 226,66 134 427,79 0,75% Sędziszów 25 729 738,68 210 033,18 0,82% Kazimierza Wielka 27 574 819,71 316 768,53 1,15% Skalbmierz 13 844 109,07 71 191,41 0,51% Ożarów 29 257 741,36 363 537,85 1,24% Połaniec 38 545 576,54 395 186,54 1,03% 16 958 963 964,00 146 631 224,13 0,86% ŚWIĘTOKRZYSKIE - gminy 706 954 000,50 7 335 463,70 1,04% 26

Tabela 31. Wydatki na oświatę i wychowanie (w zł) GMINA 2001 2005 2009 2010 Bodzentyn 8 642 026,00 9 395 721,00 14 327 262,50 15 000 316,35 Chęciny 8 063 012,00 10 561 930,00 11 960 576,15 14 168 548,05 Chmielnik 5 179 658,00 7 360 971,00 11 106 855,97 13 319 171,76 Morawica* 7 674 645,00 9 255 524,00 12 415 366,68 13 966 327,46 Daleszyce 10 343 988,00 12 387 033,00 14 717 304,62 16 367 625,74 Suchedniów 4 289 532,00 6 472 591,00 9 793 248,84 10 041 270,67 Sędziszów 6 522 322,00 8 345 302,00 10 274 466,24 11 059 216,36 Kazimierza Wielka 8 129 540,00 10 672 953,00 13 570 546,12 13 894 563,54 Skalbmierz 3 256 571,00 4 054 085,00 6 368 745,71 6 106 667,43 Ożarów 6 665 075,00 9 554 851,00 11 695 799,67 12 875 740,88 Połaniec 7 099 165,00 10 903 197,00 13 460 983,35 18 400 202,14 Tabela 32. Wydatki na oświatę i wychowanie w stosunku do wydatków ogółem (w zł) GMINA Średnie wydatki ogółem w latach 2001-2010 Średnie wydatki na oświatę i wychowanie 2001-2010 Wydatki na oświatę i wychowanie/wydatki ogółem (w %) Bodzentyn 22 316 291,38 10 739 411,17 48,12% Chęciny 24 725 895,16 10 573 588,40 42,76% Chmielnik 24 632 754,85 8 224 317,99 33,39% Morawica* 30 672 293,71 10 622 460,16 34,63% Daleszyce 29 940 829,56 13 090 728,31 43,72% Suchedniów 18 016 226,66 7 410 273,23 41,13% Sędziszów 25 729 738,68 8 655 076,37 33,64% Kazimierza Wielka 27 574 819,71 11 145 337,11 40,42% Skalbmierz 13 844 109,07 4 427 274,16 31,98% Ożarów 29 257 741,36 9 505 096,64 32,49% Połaniec 38 545 576,54 12 113 160,18 31,43% 16 958 963 964,00 6 315 337 525,98 37,24% ŚWIĘTOKRZYSKIE - gminy 706 954 000,50 267 918 125,02 37,90% 27

Tabela 33. Wydatki na kulturę i ochronę dziedzictwa kulturowego(w zł) GMINA 2001 2005 2009 2010 Bodzentyn 167 753,00 234 151,00 565 973,44 465 602,93 Chęciny 264 253,00 320 713,00 977 106,90 3 693 621,47 Chmielnik 422 058,00 536 963,00 1 989 824,55 1 405 184,32 Morawica* 258 975,00 449 875,00 1 638 602,48 1 383 822,65 Daleszyce 432 921,00 621 062,00 752 000,00 1 153 495,29 Suchedniów 463 454,00 523 957,00 955 263,00 2 096 444,63 Sędziszów 254 700,00 353 000,00 532 419,98 612 459,00 Kazimierza Wielka 745 000,00 877 350,00 833 428,57 1 657 913,74 Skalbmierz 258 300,00 343 000,00 591 858,00 516 558,32 Ożarów 986 113,00 1 083 333,00 1 394 978,12 1 478 236,04 Połaniec 983 481,00 1 121 787,00 5 465 168,47 5 153 662,72 Tabela 34. Wydatki na kulturę w stosunku do wydatków ogółem (w zł) GMINA Średnie wydatki ogółem w latach 2001-2010 Średnie wydatki na kulturę 2001-2010 Wydatki na kulturę/wydatki ogółem (w %) Bodzentyn 22 316 291,38 353 249,66 1,58% Chęciny 24 725 895,16 766 192,88 3,10% Chmielnik 24 632 754,85 1 266 395,40 5,14% Morawica* 30 672 293,71 640 874,85 2,09% Daleszyce 29 940 829,56 632 774,79 2,11% Suchedniów 18 016 226,66 714 315,24 3,96% Sędziszów 25 729 738,68 391 849,45 1,52% Kazimierza Wielka 27 574 819,71 930 160,82 3,37% Skalbmierz 13 844 109,07 423 999,96 3,06% Ożarów 29 257 741,36 1 195 459,88 4,09% Połaniec 38 545 576,54 2 035 331,17 5,28% 16 958 963 964,00 605 514 421,65 3,57% ŚWIĘTOKRZYSKIE - gminy 706 954 000,50 22 410 314,29 3,17% 28

Tabela 35. Wydatki na gospodarkę komunalną i ochronę środowiska (w zł) GMINA 2001 2005 2009 2010 Bodzentyn 771 107,00 621 846,00 1 728 850,30 4 292 500,99 Chęciny 662 292,00 1 276 406,00 3 224 614,91 2 943 665,04 Chmielnik 3 482 028,00 3 047 714,00 3 865 935,14 3 532 599,16 Morawica* 738 216,00 443 032,00 5 789 688,10 12 185 607,42 Daleszyce 1 330 252,00 620 298,00 2 059 286,81 3 269 265,08 Suchedniów 811 588,00 941 264,00 2 619 415,83 3 579 237,93 Sędziszów 680 868,00 1 194 937,00 5 004 383,26 10 926 825,72 Kazimierza Wielka 1 312 441,00 1 577 257,00 1 719 722,91 2 244 540,08 Skalbmierz 720 589,00 938 800,00 1 047 269,46 3 470 160,48 Ożarów 1 081 051,00 2 974 268,00 8 609 809,59 15 404 752,84 Połaniec 1 386 170,00 3 525 596,00 6 610 685,85 15 937 789,04 Tabela 36. Wydatki na gospodarkę komunalną i ochronę środowiska w stosunku do wydatków ogółem (w zł) GMINA Średnie wydatki ogółem w latach 2001-2010 Średnie wydatki na gospodarkę komunalną i ochronę środowiska2001-2010 Wydatki na gospodarkę komunalną i ochronę środowiska/wydatk i ogółem (w %) Bodzentyn 22 316 291,38 1 320 653,08 5,92% Chęciny 24 725 895,16 1 629 624,14 6,59% Chmielnik 24 632 754,85 3 104 946,00 12,60% Morawica* 30 672 293,71 2 351 034,12 7,67% Daleszyce 29 940 829,56 1 326 959,71 4,43% Suchedniów 18 016 226,66 1 468 434,42 8,15% Sędziszów 25 729 738,68 2 755 511,31 10,71% Kazimierza Wielka 27 574 819,71 1 547 518,01 5,61% Skalbmierz 13 844 109,07 1 199 408,81 8,66% Ożarów 29 257 741,36 3 930 000,97 13,43% Połaniec 38 545 576,54 4 588 873,84 11,91% 16 958 963 964,00 1 564 559 303,40 9,23% ŚWIĘTOKRZYSKIE - gminy 706 954 000,50 59 679 622,01 8,44% 29

Tabela 37. Wydatki na pomoc społeczną (w zł) GMINA 2004 2007 2009 2010 Bodzentyn 1 801 718,00 4 845 593,71 5 011 228,14 5 295 567,42 Chęciny 2 524 109,00 5 527 237,51 6 234 374,30 6 890 447,57 Chmielnik 2 620 495,00 6 122 686,88 6 350 614,63 7 349 426,03 Morawica* 2 362 053,00 5 902 689,94 6 852 062,03 7 161 739,34 Daleszyce 2 385 163,00 6 482 253,78 7 167 499,58 8 508 917,53 Suchedniów 2 213 456,00 4 086 873,13 4 148 292,67 4 406 541,30 Sędziszów 2 413 413,00 5 291 611,52 5 253 900,75 5 917 267,07 Kazimierza Wielka 2 439 539,00 5 461 321,41 5 838 533,97 6 971 493,19 Skalbmierz 863 476,00 2 699 320,00 2 925 184,85 3 512 133,43 Ożarów 2 610 826,00 5 218 746,66 5 610 829,98 5 961 302,20 Połaniec 2 227 329,00 4 323 185,23 4 591 418,25 21 214 849,90** Połaniec** 2 227 329,00 4 323 185,23 4 591 418,25 5 704 011,36 ** w tym 15 510 838,54 na usuwanie skutków klęsk żywiołowych w 2010 roku. Tabela 38. Wydatki na pomoc społeczną w stosunku do wydatków ogółem (w zł) GMINA Średnie wydatki ogółem w latach 2004-2010 Średnie wydatki na pomoc społeczną 2004-2010 Wydatki na pomoc społeczną/wydatki ogółem (w %) Bodzentyn 25 448 622,96 4 263 333,06 16,75% Chęciny 28 658 168,08 5 190 542,57 18,11% Chmielnik 27 360 836,50 5 442 205,78 19,89% Morawica* 30 672 293,71 5 320 946,05 17,35% Daleszyce 33 157 146,65 5 896 839,12 17,78% Suchedniów 20 840 942,79 3 687 956,96 17,70% Sędziszów 30 410 247,68 4 780 912,17 15,72% Kazimierza Wielka 31 112 151,87 5 105 660,39 16,41% Skalbmierz 15 635 848,24 2 440 505,90 15,61% Ożarów 32 284 062,08 4 910 849,97 15,21% Połaniec 44 542 259,35 ** 6 314 480,26 14,18% Połaniec** 42 326 425,27 4 098 646,18 9,68% 19 299 153 992,11 3 416 640 016,77 17,70% ŚWIĘTOKRZYSKIE - gminy 806 703 842,95 153 115 622,77 18,98% ** w tym 15 510 838,54 na usuwanie skutków klęsk żywiołowych w 2010 roku. **Wydatki nie uwzględniające pomocy na usuwanie skutków klęsk żywiołowych w 2010 roku. 30

Tabela 39. Wydatki na transport i łączność (w zł) GMINA 2001 2005 2009 2010 Bodzentyn 829 114,00 1 496 243,00 1 879 164,14 961 700,32 Chęciny 409 990,00 1 576 465,00 3 385 852,05 3 915 148,31 Chmielnik 459 194,00 799 671,00 2 243 497,67 2 341 189,57 Morawica* 2 465 919,00 3 384 525,00 11 491 166,58 2 609 813,11 Daleszyce 2 325 000,00 1 228 531,00 3 076 497,75 2 534 195,86 Suchedniów 220 329,00 479 397,00 4 134 430,04 6 948 176,88 Sędziszów 705 596,00 963 774,00 6 028 626,45 6 503 647,80 Kazimierza Wielka 1 101 960,00 2 943 840,00 5 786 752,88 4 193 386,12 Skalbmierz 503 965,00 1 033 824,00 4 338 770,39 2 150 049,74 Ożarów 2 158 355,00 2 747 281,00 2 324 274,46 2 920 508,40 Połaniec 2 830 277,00 1 994 210,00 8 320 837,64 9 789 528,24 ** Połaniec** 2 830 277,00 1 994 210,00 8 320 837,64 4 554 854,61 ** w tym 5 234 673,63 na usuwanie skutków klęsk żywiołowych w 2010 roku. Tabela 40. Wydatki na transport i łączność w stosunku do wydatków ogółem (w zł) GMINA Średnie wydatki ogółem w latach 2001-2010 Średnie wydatki na transport i łączność 2001-2010 Wydatki na transport i łączność/wydatki ogółem (w %) Bodzentyn 22 316 291,38 1 497 019,53 6,71% Chęciny 24 725 895,16 2 180 704,59 8,82% Chmielnik 24 632 754,85 1 326 929,86 5,39% Morawica* 30 672 293,71 4 256 832,62 13,88% Daleszyce 29 940 829,56 2 040 963,31 6,82% Suchedniów 18 016 226,66 1 758 187,91 9,76% Sędziszów 25 729 738,68 2 508 546,58 9,75% Kazimierza Wielka 27 574 819,71 2 667 115,18 9,67% Skalbmierz 13 844 109,07 1 408 833,46 10,18% Ożarów 29 257 741,36 2 055 751,75 7,03% Połaniec 38 545 576,54 ** 4 281 872,65 11,11% Połaniec** 36 265 686,34 3 758 405,29 10,36% 16 958 963 964,00 1 260 485 575,05 7,43% ŚWIĘTOKRZYSKIE - gminy 706 954 000,50 58 567 845,00 8,28% ** w tym 5 234 673,63 na usuwanie skutków klęsk żywiołowych w 2010 roku. **Wydatki nie uwzględniające pomocy na usuwanie skutków klęsk żywiołowych w 2010 roku. 31

Tabela 41. Wydatki na kulturę fizyczną i sport (w zł) GMINA 2001 2005 2009 2010 Bodzentyn 84 989,00 112 500,00 1 613 767,40 705 556,94 Chęciny 101 916,00 176 681,00 1 592 030,97 910 263,35 Chmielnik 102 991,00 170 502,00 74 719,37 897 707,69 Morawica* 450 545,00 277 096,00 2 473 438,63 10 350 667,84 Daleszyce 221 691,00 140 616,00 124 289,90 187 105,98 Suchedniów 327 369,00 559 419,00 923 370,00 980 549,85 Sędziszów 50 000,00 75 507,00 11 504 751,48 5 062 695,01 Kazimierza Wielka 93 494,00 550 269,00 1 436 941,50 229 974,92 Skalbmierz 39 446,00 89 040,00 103 012,05 1 065 473,12 Ożarów 2 740 618,00 1 165 953,00 1 465 130,24 13 070 044,20 Połaniec 454 662,00 585 781,00 2 433 769,76 1 030 913,32 Tabela 42. Wydatki na kulturę fizyczną i sport w stosunku do wydatków ogółem (w zł) GMINA Średnie wydatki ogółem w latach 2001-2010 Średnie wydatki na kulturę fizyczną i sport w latach 2001-2010 Wydatki na kulturę fizyczną i sport/wydatki ogółem (w %) Bodzentyn 22 316 291,38 341 373,27 1,53% Chęciny 24 725 895,16 496 483,75 2,01% Chmielnik 24 632 754,85 202 416,54 0,82% Morawica* 30 672 293,71 2 787 323,92 9,09% Daleszyce 29 940 829,56 128 492,53 0,43% Suchedniów 18 016 226,66 610 605,59 3,39% Sędziszów 25 729 738,68 2 575 373,46 10,01% Kazimierza Wielka 27 574 819,71 455 760,93 1,65% Skalbmierz 13 844 109,07 308 310,05 2,23% Ożarów 29 257 741,36 2 712 980,66 9,27% Połaniec 38 545 576,54 842 614,72 2,19% 16 958 963 964,00 509 114 942,23 3,00% ŚWIĘTOKRZYSKIE - gminy miejskowiejskie 706 954 000,50 18 358 332,31 2,60% 32

Tabela 43. Wydatki na rolnictwo i łowiectwo (w zł) GMINA 2001 2005 2009 2010 Bodzentyn 24 808,00 878 164,00 2 180 032,53 431 169,56 Chęciny 355 293,00 1 351 335,00 565 754,38 705 596,95 Chmielnik 1 059 320,00 1 379 316,00 218 032,24 2 147 603,05 Morawica* 1 944 979,00 5 634 026,00 3 785 387,39 378 214,19 Daleszyce 3 220 059,00 7 719 101,00 1 463 506,58 6 811 096,92 Suchedniów 535 516,00 550 772,00 28 607,56 506 915,86 Sędziszów 360 780,00 665 621,00 761 743,06 595 275,51 Kazimierza Wielka 701 445,00 323 669,00 2 763 105,84 1 869 923,23 Skalbmierz 2 306 668,00 1 745 568,00 1 207 735,23 1 634 248,23 Ożarów 198 461,00 115 891,00 404 411,46 427 366,37 Połaniec 57 831,00 14 209,00 1 122 276,78 549 835,89 Tabela 44. Wydatki na rolnictwo i łowiectwo w stosunku do wydatków ogółem (w zł) GMINA Średnie wydatki ogółem w latach 2001-2010 Średnie wydatki na rolnictwo i łowiectwo w latach 2001-2010 Wydatki na rolnictwo i łowiectwo/wydatki ogółem (w %) Bodzentyn 22 316 291,38 1 311 629,89 5,88% Chęciny 24 725 895,16 581 029,16 2,35% Chmielnik 24 632 754,85 1 401 785,45 5,69% Morawica* 30 672 293,71 2 192 926,87 7,15% Daleszyce 29 940 829,56 3 200 927,13 10,69% Suchedniów 18 016 226,66 213 458,52 1,18% Sędziszów 25 729 738,68 554 061,45 2,15% Kazimierza Wielka 27 574 819,71 1 275 479,56 4,63% Skalbmierz 13 844 109,07 1 421 699,14 10,27% Ożarów 29 257 741,36 206 472,02 0,71% Połaniec 38 545 576,54 214 323,78 0,56% miejskowiejskie 16 958 963 964,00 374 590 317,23 2,21% ŚWIĘTOKRZYSKIE - gminy 706 954 000,50 23 906 784,11 3,38% 33

Tabela 45. Przyrost ludności na 1000 ludności Jednostka terytorialna 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Bodzentyn -1,1-0,4-3,8-1,9-3,0 0,4-2,4 1,3 0,2 Chęciny -0,3 2,1 1,7 0,0 3,3 0,8 2,2 0,5 0,2 Chmielnik -1,8-3,4-2,9-2,0-4,2-2,1 0,1 0,2-3,6 Daleszyce 2,0 2,2 1,8 1,3 4,0 1,9 2,5 4,2 5,3 Morawica* 2,3 2,1 1,2 4,6 2,3 1,6 1,2 4,4 3,4 Suchedniów -1,5-1,8-2,4-5,2-5,4-3,1-4,1-4,7-3,1 Sędziszów -0,9-1,2-1,4-2,1-2,8-1,3 0,8-3,1-0,1 Kazimierza Wielka -5,6-3,8-4,6-5,6-5,1-4,4-4,8-3,7-4,1 Skalbmierz -3,2-5,8-3,8-3,7-2,1-5,1-2,0-3,2-4,5 Ożarów -4,7-4,0-2,0-0,9-2,6-2,9-2,0-2,8-2,9 Połaniec 2,5 3,0 5,0 2,3 1,2 2,2 3,6 3,7 6,2 0,7 0,3 0,4 0,6 0,7 1,0 1,6 1,5 1,4 ŚWIĘTOKRZYSKIE - gminy -1,7-1,9-1,8-2,0-2,1-1,4-1,1-1,3-1,3 Tabela 46. Liczba ludności wg. faktycznego miejsca zamieszkania Jednostka terytorialna 2000 2005 2009 2010 Relacja 2010/2000 Bodzentyn 11 817 11 691 11 660 11 656-1,36% Chęciny 14 588 14 711 14 817 14 853 1,82% Chmielnik 11 569 11 576 11 531 11 483-0,74% Daleszyce 14 104 14 692 15 189 15 343 8,78% Morawica* 12 205 13 279 14 149 14 347 17,55% Suchedniów 11 056 10 904 10 578 10 513-4,91% Sędziszów 13 483 13 160 12 867 12 791-5,13% Kazimierza Wielka 17 400 16 837 16 531 16 395-5,78% Skalbmierz 7 116 6 943 6 793 6 772-4,83% Ożarów 11 941 11 513 11 216 11 127-6,82% Połaniec 12 111 11 941 11 864 11 848-2,17% 8 346 371 8 433 769 8 587 789 8 645 348 3,58% ŚWIĘTOKRZYSKIE - gminy 368 573 369 982 380 487 379 254 2,90% 34

Tabela 47. Podmioty gospodarcze GMINA Podmioty gospodarcze wpisane do rejestru REGON na 10 tys. ludności Jednostki nowo zarejestrowane w rejestrze REGON na 10 tys. ludności 2009 2010 2009 2010 Bodzentyn 451 497 59 66 Chęciny 632 666 77 86 Chmielnik 612 639 64 67 Morawica* 835 869 93 96 Daleszyce 746 769 92 92 Suchedniów 901 960 92 123 Sędziszów 645 637 44 49 Kazimierza Wielka 532 567 59 70 Skalbmierz 409 427 34 46 Ożarów 667 652 53 48 Połaniec 700 723 69 76 851 887 84 95 ŚWIĘTOKRZYSKIE - gminy miejskowiejskie 742 766 71 76 Tabela 48. Podmioty gospodarki narodowej ogółem GMINA 2000 2005 2010 Bodzentyn 420 454 579 Chęciny 822 900 989 Chmielnik 635 723 734 Morawica* 641 959 1247 Daleszyce 839 931 1180 Suchedniów 773 856 1009 Sędziszów 652 847 815 Kazimierza Wielka 666 772 930 Skalbmierz 230 264 289 Ożarów 686 746 726 Połaniec 703 853 857 35

Tabela 49. Stowarzyszenia i organizacje społeczne GMINA 2000 2005 2010 Bodzentyn 4 17 23 Chęciny 7 19 31 Chmielnik 13 19 21 Morawica* 8 31 40 Daleszyce 9 21 28 Suchedniów 10 19 25 Sędziszów 7 20 22 Kazimierza Wielka 24 40 48 Skalbmierz 3 20 22 Ożarów 5 28 34 Połaniec 7 22 27 Tabela 50. Budynki nowe oddane do użytkowania ogółem Jednostka terytorialna Budynki nowe oddane do użytkowania ogółem 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 RAZEM Bodzentyn 8 11 13 18 30 15 18 113 Chęciny 32 24 23 31 36 25 33 204 Chmielnik 18 27 16 30 29 26 24 170 Morawica* 68 47 80 93 85 57 73 503 Daleszyce 34 32 36 28 48 38 37 253 Suchedniów 14 13 10 14 27 9 11 98 Sędziszów 4 6 6 14 8 4 13 55 Kazimierza Wielka 19 22 16 25 37 11 27 157 Skalbmierz 4 1 6 5 8 10 11 45 Ożarów 9 15 23 27 25 10 14 123 Połaniec 24 28 13 15 17 12 6 115 36

Tabela 51. Budynki nowe oddane do użytkowania (budownictwo indywidualne - mieszkalne) Jednostka terytorialna Budownictwo indywidualne (mieszkalne) 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 RAZEM Bodzentyn 6 10 11 18 27 14 17 103 Chęciny 29 21 20 29 31 23 25 178 Chmielnik 15 24 16 27 25 18 20 145 Morawica* 57 44 71 92 77 52 62 455 Daleszyce 28 32 29 27 40 33 30 219 Suchedniów 8 12 8 13 23 7 10 81 Sędziszów 2 4 3 9 6 4 8 36 Kazimierza Wielka 14 14 11 16 29 8 15 107 Skalbmierz 3 1 3 3 7 7 8 32 Ożarów 4 10 13 18 15 6 9 75 Połaniec 18 25 8 9 10 5 5 80 Tabela 52. Podatek rolny (w zł) Jednostka terytorialna Dochody podatkowe podatek rolny Podatek rolny na 1 mieszkańca 2000 2010 Średnia 2000 2010 Średnia Bodzentyn 264 538,00 443 774,07 393 493,68 22,20 37,72 33,32 Chęciny 99 735,00 183 773,11 171 594,10 6,89 12,39 11,68 Chmielnik 247 673,00 364 083,74 347 793,31 21,36 31,60 30,01 Morawica* 151 251,00 248 306,53 243 874,78 12,45 17,30 18,25 Daleszyce 111 252,00 167 686,61 155 621,78 7,89 10,93 10,55 Suchedniów 8 635,00 30 973,17 28 115,14 0,77 2,92 2,59 Sędziszów 423 076,00 713 678,43 551 513,78 30,72 55,08 41,45 Kazimierza Wielka 1 102 264,00 1 427 510,40 1 344 631,48 62,73 86,71 79,39 Skalbmierz 738 784,00 944 825,92 821 817,62 102,38 137,07 116,60 Ożarów 536 066,00 683 935,67 668 685,27 44,18 60,98 57,63 Połaniec 59 718,00 76 018,55 80 790,87 4,88 6,34 6,68 ŚWIĘTOKRZYSKIE - gminy 228 185 757,00 323 170 943,24 301 523 906,23 27,17 37,22 35,41 9 202 046,00 13 341 501,30 12 140 157,30 24,67 34,95 32,07 37

Tabela 53. Podatek od nieruchomości (w zł) Jednostka terytorialna Dochody podatkowe podatek od nieruchomości W przeliczeniu na 1 mieszkańca 2000 2010 Średnia 2000 2010 Średnia Bodzentyn 696 397,00 1 219 595,46 1 131 887,84 58,43 103,67 95,81 Chęciny 1 075 088,00 3 512 827,70 2 434 395,92 74,32 236,91 165,69 Chmielnik 1 304 608,00 3 080 228,28 2 474 086,53 112,52 267,33 213,49 Morawica* 2 500 129,00 4 952 106,43 3 557 199,79 205,82 344,95 265,96 Daleszyce 937 124,00 3 163 887,69 2 089 920,45 66,44 206,25 141,11 Suchedniów 1 325 365,00 2 726 370,59 2 129 468,57 118,79 257,30 195,88 Sędziszów 1 532 859,00 4 083 415,86 2 783 846,78 111,30 315,13 209,18 Kazimierza Wielka 1 832 868,00 2 565 423,83 2 373 959,87 104,31 155,83 140,17 Skalbmierz 290 181,00 888 977,09 621 642,73 40,21 128,97 88,48 Ożarów 7 489 176,00 9 955 069,70 9 324 195,35 617,21 887,58 802,30 Połaniec 7 149 417,00 15 653 631,15 11 844 622,02 583,67 1 305,23 979,62 1 408 189 308,00 3 284 533 193,59 2 437 314 677,51 167,68 378,29 286,00 ŚWIĘTOKRZYSKIE - gminy miejskowiejskie 63 226 127,00 126 628 028,48 99 986 938,56 169,53 331,67 264,09 Tabela 54. Dochody z majątku (w zł) Jednostka terytorialna Dochody z majątku W przeliczeniu na 1 mieszkańca 2000 2010 Średnia 2000 2010 Średnia Bodzentyn 91 848,00 44 356,08 96 842,11 7,71 3,77 8,20 Chęciny 194 134,00 656 224,06 354 159,29 13,42 44,26 24,10 Chmielnik 96 270,00 1 639 225,35 758 123,63 8,30 142,27 65,51 Morawica* 673 833,00 404 278,55 981 325,53 55,47 28,16 72,55 Daleszyce 225 585,00 319 647,13 788 373,22 15,99 20,84 53,42 Suchedniów 406 736,00 218 333,92 214 736,65 36,46 20,61 19,67 Sędziszów 329 764,00 209 342,89 254 591,48 23,94 16,16 19,06 Kazimierza Wielka 358 818,00 997 663,85 656 729,60 20,42 60,60 39,07 Skalbmierz 411 814,00 540 928,70 326 442,13 57,07 78,48 46,31 Ożarów 266 324,00 215 736,24 277 708,05 21,95 19,23 23,98 Połaniec 529 111,00 331 679,16 408 413,42 43,20 27,66 33,73 601 320 353,00 895 583 411,66 651 436 135,47 71,60 103,15 76,42 ŚWIĘTOKRZYSKIE - gminy miejskowiejskie 11 607 225,00 21 478 842,49 13 538 622,36 31,12 56,26 35,70 38

Tabela 55. Podatek od środków transportowych (w zł) Jednostka terytorialna Dochody podatkowe podatek od środków transportowych W przeliczeniu na 1 mieszkańca 2000 2010 Średnia 2000 2010 Średnia Bodzentyn 102 810,00 231 311,53 160 856,62 8,63 19,66 13,63 Chęciny 115 464,00 642 641,61 359 977,00 7,98 43,34 24,46 Chmielnik 81 604,00 234 314,96 154 979,34 7,04 20,34 13,38 Morawica* 143490,00 551845,80 335 638,45 11,81 38,44 24,88 Daleszyce 61 654,00 310 806,79 229 973,44 4,37 20,26 15,55 Suchedniów 62 931,00 165 909,70 139 604,22 5,64 15,66 12,84 Sędziszów 57 541,00 115 762,52 91 761,33 4,18 8,93 6,89 Kazimierza Wielka 187 390,00 249 509,03 227 824,56 10,66 15,16 13,46 Skalbmierz 72 345,00 38 248,70 57 464,09 10,03 5,55 8,15 Ożarów 172 076,00 368 838,57 260 523,82 14,18 32,89 22,52 Połaniec 79 343,00 228 637,16 167 213,37 6,48 19,06 13,85 82 045 252,00 187 679 065,91 135 457 732,53 9,77 21,62 15,89 ŚWIĘTOKRZYSKIE - gminy miejskowiejskie 4 451 236,00 10 092 333,41 7 618 580,06 11,94 26,43 20,12 Tabela 56. Podatek dochodowy od osób fizycznych (w zł) Jednostka terytorialna Dochody podatkowe podatek dochodowy od osób fizycznych W przeliczeniu na 1 mieszkańca 2000 2010 Średnia 2000 2010 Średnia Bodzentyn 1 007 439,00 2 106 476,00 1 423 772,91 84,53 179,06 120,72 Chęciny 2 300 771,00 5 116 982,00 3 455 157,00 159,05 345,09 235,02 Chmielnik 1 202 360,00 2 230 658,00 1 526 515,45 103,71 193,60 131,78 Morawica* 1 365 573,00 6 524 992,00 3 446 823,73 112,42 454,51 252,76 Daleszyce 1 400 966,00 3 929 659,00 2 328 400,45 99,33 256,17 156,77 Suchedniów 1 813 149,00 3 860 365,00 2 757 950,00 162,51 364,32 254,16 Sędziszów 1 704 689,00 4 127 684,00 2 485 230,09 123,78 318,54 187,50 Kazimierza Wielka 2 218 082,00 3 774 536,00 2 921 331,73 126,23 229,27 172,97 Skalbmierz 487 001,00 854 647,00 602 981,73 67,49 123,99 85,86 Ożarów 2 821 726,00 3 527 874,00 3 067 358,73 232,55 314,54 264,84 Połaniec 2 667 694,00 5 930 488,00 5 678 569,36 217,79 494,50 469,66 1 392 872 766,00 3 430 502 370,00 2 309 994 691,82 165,86 395,10 270,70 ŚWIĘTOKRZYSKIE - gminy miejskowiejskie 54 970 084,00 122 865 686,00 85 425 191,55 147,40 321,82 225,33 39