Wyniki badania jakości współpracy pomiędzy administracją publiczną i organizacjami pozarządowymi w gminie Skierbieszów w oparciu o Lokalny Indeks Jakości Współpracy Skierbieszów, marzec 2014 r.
1. Wstęp Obecne badanie jest realizowane w ramach projektu Wspólnie na Zamojszczyźnie, zostało ono przeprowadzone w okresie styczeń luty 2014 roku. Gmina Skierbieszów oraz funkcjonujące na jej terenie pozarządowe będą wdrażać rozwiązania zawarte w Modelu współpracy administracji samorządowej z organizacjami pozarządowymi. Badanie jakości pomiędzy tymi dwoma sektorami jest punktem wyjścia do dalszych działań. Celem przygotowania niniejszego opracowania jest pomoc przedstawicielom organizacji pozarządowych i administracji samorządowej gminy Skierbieszów w dokonaniu wspólnej oceny wzajemnych relacji i jakości współpracy. Zaproponowane rozwiązania mają tę współpracę wzmocnić, co w konsekwencji doprowadzi do poprawy jakości życia mieszkańców. Wypracowany raport współpracy administracji samorządowej z organizacjami pozarządowymi będzie corocznie monitorowany, po to, aby przygotowywać kolejne rozwiązania w zakresie tworzenia i realizacji polityk publicznych oraz budowania płaszczyzny wsparcia dla rozwoju inicjatyw obywatelskich. 2. Grupa Robocza W styczniu 2014 roku powołano grupę roboczą w składzie: JST: NGO: 1. Sławomir Kugiel Sekretarz Gminy Skierbieszów 2. Iwona Baran pracownik odpowiedzialny za współpracą z organizacjami pozarządowymi z terenu gminy Skierbieszów 1. Andrzej Terlecki V-ce Prezes Zarządu Fundacji Świętego Kiliana 2. Elżbieta Siwiec V-ce Prezes Zarządu Fundacji Świętego Kiliana 3. Marta Dziwulska Prezes Stowarzyszenia Tworzymy razem marzenia w Lipinie Starej 4. Beata Szozda członek Stowarzyszenia Tworzymy razem marzenia w Lipinie Starej
5. Katarzyna Jeleń członek Stowarzyszenia Tworzymy razem marzenia w Lipinie Starej Grupa robocza złożona z przedstawicieli różnych instytucji i organizacji gwarantuje reprezentatywność opinii społeczności lokalnej. Jej celem jest podejmowanie różnego rodzaju działań zmierzających do poprawy jakości współpracy pomiędzy JST i NGO. 3. Opracowanie na temat relacji sektorowej a)przedstawienie podstawowych danych o relacjach między organizacjami pozarządowymi a administracją samorządową. Liczba organizacji pozarządowych działających na terenie gminy Na terenie Gminy Skierbieszów działają: Fundacja Świętego Kiliana posiadająca status organizacji opp Stowarzyszenie Tworzymy razem marzenia w Lipinie Starej Stowarzyszeniem Rozwoju Oświaty i Regionu Ziemia Skierbieszowska Gminny Klub Sportowy OSTOJA 17 ochotniczych straży pożarnych na terenie Gminy Skierbieszów OSP Skierbieszów i OSP Dębowiec znajduje się w Krajowym Systemie Ratownictwa Gaśniczego W ostatnich latach zaobserwowany został bardzo intensywny rozwój gminy Skierbieszów, która liczy 30 miejscowości. Pozyskiwane w ostatnich latach fundusze z Unii Europejskiej oraz środki własne zabezpieczone w budżecie gminy pozwoliły na rozwinięcie i poprawę infrastruktury gminnej między innymi: Budowa stadionu lekkoatletycznego w miejscowości Skierbieszów Budowa hali sportowej przy Gimnazjum Publicznym w Skierbieszowie Rozbudowa szkoły podstawowej w miejscowości Dębowiec Modernizacja szkoły podstawowej w Skierbieszowie oraz Warsztatu Terapii Zajęciowej w Lipinie Starej oraz wyposażenie obiektów w kolektory słoneczne Rozbudowa Gminnego Ośrodka Kultury w miejscowości Skierbieszów Odbudowa istniejących źródeł na terenie gminy Skierbieszów w miejscowości Sady, Majdan Skierbieszowski, Łaziska, Szorcówka, Huszczka Duża Budowa siłowni zewnętrznej w miejscowości Sady Rewitalizacja centrum miejscowości Skierbieszów Budowa około 10 km sieci kanalizacyjnej w miejscowości Skierbieszów Budowa około 50 km sieci wodociągowej w miejscowościach gminnych
Rozbudowa urzędu gminy w miejscowości Skierbieszów Również Parafia Rzymsko-katolicka Wniebowzięcia NMP w Skierbieszowie dba o zachowanie dziedzictwa kulturowego gminy Skierbieszów podejmując działania na rzecz rewitalizacji zabytkowego kościoła w miejscowości Skierbieszów pozyskując środki z Unii Europejskiej. Gmina na swojej stronie internetowej umożliwia organizacjom pozarządowym zamieszczanie linków do stron internetowych promujących ich działalność. Dodatkowo gmina pomaga w informowaniu o poszczególnych działaniach za pośrednictwem bezpłatnego Biuletynu Informacyjnego Urzędu Gminy Skierbieszów wydawanego 1 raz na kwartał. liczbie konkursów zorganizowanych oraz wielkości środków przekazywanych organizacjom w ten sposób Do chwili obecnej z uwagi na corocznie zmniejszający się budżet gminy zorganizowano 1 konkurs na dowóz dzieci niepełnosprawnych do szkół. wielkości środków przekazanych organizacjom w innym trybie niż konkursy, Nie praktykowano do tej pory zlecania organizacjom pozarządowym realizacji zadań publicznych w trybie innym niż konkursowy. kwotach przekazanych ogólnie organizacjom przez daną JST (na podstawie sprawozdawczości finansowej); informacje te można również przedstawić w rozbiciu na działy budżetów, - brak danych dzierżawionych/użyczanych organizacjom nieruchomościach, - brak danych liczbie zawartych umów (w tym w szczególności umów wieloletnich), Zawarto tylko 1 umowę z organizacją pozarządową na realizację zadań. Nie było umów wieloletnich. liczbie i aktywności ciał konsultacyjnych, rad, zespołów itp., - brak. programie współpracy i przebiegu prac nad tym dokumentem (w tym w szczególności o przebiegu konsultacji i terminie jego przyjęcia), Gmina posiada przyjęty uchwałą Rady Gminy Skierbieszów Program Współpracy Gminy z organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami w zakresie działalności pożytku publicznego na 2014 rok. Został poddany konsultacjom w
terminie od 18 do 25 listopada 2013 zgodnie z uchwałą Nr XX/194/13 Rady Gminy Skierbieszów z dnia 26 listopada 2013r. w sprawie określenia szczegółowego sposobu konsultowania z radami działalności pożytku publicznego lub organizacjami pozarządowymi i podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie projektów aktów prawa miejscowego w dziedzinach działalności statutowej tych organizacji. W wyznaczonym terminie żadna z organizacji nie zgłosiła żadnych uwag ani wniosków do Programu współpracy Gminy Skierbieszów z organizacjami pozarządowymi. liczbie przypadków, w których organizacje włączają się w prace nad projektami prawa lokalnego, dokumentami strategicznymi (planami, programami, strategiami itp.), konkretnymi decyzjami, czy zasiadają w zespołach, radach, komitetach, ciałach konsultacyjnych itp. Gmina Skierbieszów wspiera organizacje pozarządowe w ich działaniach, udziela wsparcia niefinansowego w postaci użyczenia sal, udostępniania nieodpłatnego zaplecza technicznego będącego w dyspozycji Gminy Skierbieszów. Sformalizowane porozumienia o współpracy organizacji pozarządowych z samorządem lokalnych zawierane są na potrzeby realizacji konkretnych projektów. b) Interpretację powyższych informacji na temat stanu relacji w ramach danej wspólnoty samorządowej w kontekście danych obrazujących stan współpracy międzysektorowej w skali kraju Jak wykazują badania ogólnopolskie kluczowym partnerem dla organizacji pozarządowych jest samorząd lokalny (zwłaszcza ten samorząd na obszarze, którego znajduje się siedziba i działa organizacja). Tymczasem dla władz samorządowych NGO stanowią jednego z wielu partnerów i to nierzadko są tym mniej ważnym bardziej dla samorządu liczą się pozytywne relacje z biznesem, Kościołem, innymi instytucjami publicznymi (np. innymi urzędami samorządowymi, administracją centralną lub jej przedstawicielstwami) czy mediami. Podmioty trzeciego sektora tymczasem są na współpracę z lokalnymi władzami skazane, przede wszystkim ze względu na możliwość pozyskiwania od nich środków finansowych na swoją działalność. To przyczynia się do tego, że to raczej NGO, a nie władze lokalne są niejako zobowiązane do zabiegania o dobre (lub po prostu jakiekolwiek) relacje. Jest to jedno ze źródeł nierówności między tymi dwoma sektorami. Współpraca finansowa jest realizowana przede wszystkim w obszarach: sportu (współpracę w tym obszarze deklaruje 80,5% urzędów samorządowych), kultury (37,5% wskazań), zdrowia (30,1%), pomocy społecznej (28,7%). W ramach współpracy finansowej jednostki samorządu terytorialnego zdecydowanie preferują wspieranie organizacji w realizacji zadania publicznego, a nie powierzanie im
realizacji tego zobowiązania w całości, za czym musiałoby iść całościowe finansowanie. Współpraca NGO - JST charakteryzuje się niskim poziomem realnej konkurencyjności władze samorządowe sprzyjają rodzimym organizacjom popierają te organizacje, które mają siedzibę i działają na obszarze gminy. Znaną praktyką jest również rozpisywanie konkursów pod te właśnie, niejako swoje, organizacje. Podmioty organizacji pozarządowych same siebie postrzegają jako słabszą stronę współpracy. Znaczna część organizacji i nie podejmuje prób jej zmiany. Skutkuje to u członków organizacji, zwolnieniem się z odpowiedzialności za jakość współpracy międzysektorowej. W dalszej mierze sprzyja to budowaniu postawi roszczeniowej wobec lokalnego samorządu i upatrywaniu właśnie w nich głównego źródła zarówno dobrych, jak i złych cech współpracy. W opisowej części porównania gminy Skierbieszów do Polski sytuacja wygląda podobnie. Samorząd i organizacje pozarządowe oceniają swoją współpracę pozytywnie. Samorząd promuje lokalne organizacje zwłaszcza w obszarze zdrowia i sportu. c) Wstępna ocena współpracy na podstawie zebranych informacji Współpraca między JST, a NGO opiera się w znaczniej mierze na współpracy pozafinansowej. Ze względu na zmniejszający się budżet gminy, w ostatnio roku był ogłoszony tylko jeden otwarty konkurs ofert. Nie funkcjonuje inny tryb niż poza konkursowy. 4. Ankieta i jej opracowanie (do NGO i JST) Podsumowując współpracę z samorządem lokalnym w roku 2013 organizacje pozarządowe z terenu gminy Skierbieszów wskazały, że najważniejsze dla niech jest zakres współpracy (3,56), podejście organizacji do współpracy (3,54) oraz rezultaty współpracy (3,5). Na nieco podejście administracji do współpracy i uwarunkowania współpracy. Średnia ocena jakości współpracy to 3,75 w 5 stopniowej skali, czyli wynik pozytywny. Jako atuty współpracy z administracją pozarządową wskazano: zaangażowanie, kompetencja urzędników, komunikatywność, szybkość działania. Jako główne wady: ograniczenia w przepisach prawa, niejasność interpretacji przepisów prawnych. Organizacje jakość współpracy oceniają na poziomie dobrym i neutralnym. Żadna nie wskazała oceny złej lub bardzo złej. 3 organizacje współpracowały z samorządem w zakresie tworzenia prawa i programów, 3 realizacji zadań publicznych natomiast cztery ze wsparcia niefinansowego samorządu. 1 oceniły intensywność współpracy na dużą, 2 na średnią natomiast jedna na małą.
Oceniając działania samorządu w obszarze aktywizacji społecznej mieszkańców każda z 4 organizacji uczestniczących w badaniu wskazała od oceny dobrze do neutralnie. Nikt nie ocenił źle i bardzo źle. Daje to więc samorządowi mocną trójkę (3,25) w zakresie aktywizacji mieszkańców. Wolę współpracy ze strony przedstawicieli JST respondenci ocenili na 3,5. Na tę ocenę składają się: - wola współpracy (3,5) - partnerskie podejście (3,75) - przejrzystość procedur (3,25) Oceniając działania JST w poszczególnych obszarach na uwagę zasługuje fakt, że najlepiej została oceniona współpraca pozafinansowa (udostępnianie zasobów lokalowych i sprzętowych przez samorząd). Pozostałe obszary współpracy (przy diagnozowaniu lokalnych problemów), pomoc samorządu w zakresie pozyskiwania funduszy zewnętrznych, wzajemnym informowaniu się o podejmowanych działaniach, włączanie NGO w procesy decyzyjne oraz finansowanie działalności NGO) oceniono na poziomie 3,46. Pozytywnie krytycznie członkowie organizacji ocenili własną działalność, na poziomie 3,54. Oceniając poziom aktywności mieszkańców w tym samych NGO na terenie gminy 4 z organizacji nie miały zdania. Nieco lepiej oceniono podejście organizacji do współpracy z samorządem i innymi partnerami. Tu organizacje wystawiły sobie 3,75 za wolę współpracy, partnerskie podejście i przejrzystość w działaniu. Przy samoocenie związanej ze sposobem działania organizacje najwyżej oceniły diagnozowanie lokalnych problemów i potrzeb (4), sposoby informowania o swojej działalności (4) oraz informowanie o swoich działaniach (4). Nieco niżej działania na rzecz integracji Trzeciego Sektora (3,75), aktywność w zakresie zaangażowania w procesy decyzyjne (3,75), pozyskiwanie funduszy, udział we wspólnych zespołach i pisanie dobrej jakości projektów (3,75). Formami aktywności organizacji jest udział w konsultacjach, informowanie/komunikacja partnerów, udział we wspólnych zespołach, pisanie dobrej jakości projektów oraz udział w partnerstwach. Sposób działania NGO oceniony przez nie same na poziomie 2,83 wskazuje na potrzebę podjęcia dalszych działań w tym zakresie. Respondenci pozytywnie oceniają rozwiązania prawne funkcjonujące w naszym kraju. Zastanawiając się nad oddziaływaniem jakości współpracy pomiędzy NGO i JST na terenie gminy Skierbieszów respondenci wskazali poziom dobry i neutralny na świadczone mieszkańcom usługi. Oceniając jak ta współpraca przekłada się na rozwój ich organizacji, 2 wskazały na dobry rozwój związany ze współpracą,
natomiast dwie na neutralny. Żadna organizacja nie zaznaczyła, że jakość współpracy ma zły lub bardzo zły wpływ na rozwój ich własnej organizacji. Wszystkie cztery organizacje biorące udział w badaniu opierają swoją działalność na społecznym zaangażowaniu członków. Dwie organizacje wskazują, że czynnie działa w niej 30 49 osób, jedna wskazała na 10-19 osób i jedna na mniej niż 10 osób zaangażowanych w pracę organizacji. 3 organizacje powstały w latach 2005 2009 i jedna została zarejestrowana po 2010 roku. Większość organizacji działała w obszarze edukacja i wychowanie, pomoc społeczna oraz kultura i sztuka, osoby niepełnosprawne, wspólnoty lokalne. Jako rekomendacje do dalszej współpracy członkowie NGO wskazują: - jeden dzień w tygodniu dla organizacji - wspólne spotkania dotyczące współpracy np. raz na pół roku 5.Spotkanie grupy podsumowującej wyniki Dnia 20 marca 2014 roku przeprowadzono w Sali konferencyjnej Rzędu Gminy Skierbieszów. Dyskusja trwała 2,5 godziny, w skład grupy inicjującej weszły następujące osoby: JST: Sławomir Kugiel Sekretarz Gminy Skierbieszów Iwona Baran pracownik odpowiedzialny za współprace z organizacji pozarządowymi z terenu gminy Skierbieszów NGO: Andrzej Terlecki V-ce Prezes Zarządu Fundacji Świętego Kiliana Elżbieta Siwiec V-ce Prezes Zarządu Fundacji Świętego Kiliana Marta Dziwulska Stowarzyszenie Tworzymy razem marzenia w Lipinie Starej Beata Szozda członek Stowarzyszenie Tworzymy razem marzenia w Lipinie Starej Katarzyna Jeleń Stowarzyszenie Tworzymy razem marzenia w Lipinie Starej W trakcie trwania dyskusji poruszano następujące tematy: Brak ogłaszanych konkursów na realizacje zadań publicznych przez organizacje pozarządowe Brak zadań zlecanych w trybie pozakonkursowym dla organizacji pozarządowych
Możliwość publikacji materiałów na stronie internetowej Gminy Skierbieszów za pośrednictwem pracownika Urzędu Gminy Brak spotkań organizacji pozarządowych z samorządem Brak wspólnych spotkań organizacji pozarządowych z terenu gminy Skierbieszów Brak trwałych sformalizowanych umów współpracy organizacji pozarządowych z samorządem lokalnym Najważniejsze rekomendacje, propozycje zmian na przyszłość: Wprowadzenie spotkań organizacji pozarządowych z samorządem lokalnym 1 raz na pół roku Wspólne wypracowanie przez samorząd lokalny i organizacje pozarządowe Programu współpracy organizacji pozarządowymi Wprowadzenie 1 raz do roku spotkań wszystkich organizacji z terenu gminy Skierbieszów w celu wymiany doświadczeń, nawiązywania współpracy, poznawania dobrych praktyk. Uruchomienie trybu pozakonkursowego realizacji zadań publicznych dla organizacji pozarządowych. Udostępnienie miejsca na stronie internetowej Gminy Skierbieszów do zamieszczania informacji i stworzenia możliwości promowania się organizacji pozarządowych z terenu Gminy Skierbieszów 6. Upowszechnianie Wyniki oceny naszej współpracy zostaną zamieszczone na stronie internetowej Urzędu Gminy. O pracach nad wspólną samooceną będziemy informować lokalną społeczność w czasie sesji Rady Gminy, za pośrednictwem informacji wysyłanych do NGO i placówek podległych samorządowi. Załączniki: 1. Lista kontrolna Krasnobród 2. Podsumowanie listy kontrolnej ze spotkania Krasnobród 3. Przebieg spotkania w ramach badania jakości współpracy JST i NGO