WCZORAJ, DZIŚ I JUTRO

ACADEMICA Ks. Andrzej Michalik 34 DUSZPASTERZ WCZORAJ, DZIŚ I JUTRO Część I Wielcy duszpasterze

by Wydawnictwo BIBLOS, Tamów 1997 ISBN 83-86889-32-2 SPIS TREŚCI WSTĘP........................... 13 Rozdział 1 ZAGADNIENIA WSTĘPNE............................. 23 KNAZSKY SEMif\lAR sv. Frontisko Xavers eho BANSKA filystrica I< N I U ICA zapisane dna : znacka : prirastkove ci;;lo: LO c; /'/ 1. VI. 100 Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej td.to4 Plac Katedralny 6, 33-100 Tarnów teł. (0-14) 21-27-77 fax (0-14) 22-40-40 1. Natura, cel, metoda i historia teologii pastoralnej.... 23 1.1. Od cura animarum do teologii działalności pastoralnej - natura teologii pastoralnej............ 24 1.2. Od przygotowania funkcjonariuszy państwowych do realizacji misji Kościoła - czyli jak cel określa metody.. 26 1.3. Od Liber regulae pastoralis do Handbuch der Pastoraltheologie - zarys historii teologii pastoralnej... 27 Wypisy: Ks. Z. Pilch, Teologja pastoralna.............. 31 2. Dlaczego Kościół prowadzi działalność duszpasterską?.... 32 2.1. Misja Chrystusa............................. 33 2.2. Misja Kościoła.......... 34 2.3. Cele i istota pastoralnej działalności Kościoła........ 36 Wypisy: Paweł VI, KośCiół jest ewangelizawany i ewangelizuje................,....... 40 R. Cantalamessa, Czy Jezus jest jedynym Zbawicielem?...... 42 3. W jaki sposób Kościół wypełniał swoją misję?... :... 43 3.1. Działalność pastoralna Apostołów na podstawie świadectwa Dziejów Apostolskich.........,...... 44 3.2. Rys historyczny duszpasterstwa.......... 46 3.2.l. Okres przed Konstantynem... 47 3.2.2. Wieki IV - VII.............. 47 3.2.3. Średniowiecze.......... 48 3.2.4. XIV i XV wiek........................ 50 3.2.5. Epoka potrydencka..................... 5 1 3.2.6. Koniec XIX i XX wiek................... 5 2

6 Wypisy: Ks. Jan Piskorz, Unowocześnienie metod duszpasterstwa........................... 55 Bp Józef Życiński, Odbudowanie nadziei w posłudze duszpasterskiej..................... 57 4. Duch Święty i działalność pastoralna Kościoła........... 59 4.1. Podmiotem duszpasterstwa jest cały Kościół......... 60 4.2. Duch Święty «duszą» i «głównym sprawcą ewangelizacji».............................. 61 4.3. Duch Święty w misji Jezusa i w życiu pierwotnego Kościoła.................................. 63 4.4. Przestroga: Czy pamiętamy, że Duch Święty jest «Pierwszym Działającym»?..................... 65 4.4. l. Problem «duszpasterskiego» aktywizmu....... 65 4.4.2. Problem ludzkiej mądrości................ 67 4.4.3. Otwarcie się na Ducha................... 68 Wypisy: Św. Augustyn, My budujemy od zewnątrz, Bóg tworzy wnętrze........................... 70 Kard. A. Ballestrero, Czemu bardziej ufamy?...... 70 R. Cantalamessa, Otwierać oczy na to, co Bóg dzisiaj dokonuje w Kościele.................. 70 5. Kapłan Nowego Przymierza - ewangelizator i pasterz...... 7 1 5.1. Kapłan - administrator dóbr duchowych?... 7 2 5.2. Pasterz i Ewangelizator.............. 77 Wypisy: Św. Grzegorz Wielki, Posługa naszego działania... 78 Paweł VI, Treść ewangelizacji................ 80 Rozdział 2 PASTERZ W PIŚMIE ŚWIĘTYM......................... 8 2 1. Jezus - ideał dobrego pasterza...................... 8 2 1.1. Obraz pasterza w Piśmie Świętym................ 8 2 1.2. Jezus Dobrym Pasterzem...................... 83 1.3. Życie Jezusa jest wypełnione «miłością pasterską».... 85 Wypisy: Św. Jan Chryzostom, Kapłaństwo to niezwykły obowiązek.............................. 86 Symeon Nowy Teolog, Znam człowieka......... 88 2. Miłość pasterska jako styl życia kapłana-pasterza.... 2.1. Co to jest miłość pasterska?.... 2.2. "Paś owce moje!" (J 21,17).... 2.3. Miłość pasterska to styl życia, który jest zawsze dawaniem siebie........................... Wypisy: Jan Paweł Il, Prezbiter człowiekiem miłości...... 3. Najemnik i zły pasterz.... 3.1. Najemnik szuka samego siebie.... 3.2. Przeciw złym pasterzom.... 3.3. Konsekwencje zaniedbań złych pasterzy.... 3.4. Ostrzeżenie - kilka uwag o współczesności.... Wypisy: Św. Polikarp ze Smyrny, Pouczenia dla kapłanów......... 4. Mojżesz - pasterz Izraela... 4.1. Mojżesz - sługa Boży... 4.1.l. Przełomowy moment w życiu Mojżesza... 4.1.2. Sługa... 4.2. Mojżesz i lud... 4.2.1. Pasterz ludu Bożego... 4.2.2. Modlitwa wstawiennicza pasterza... 4.3. Czego uczy nas Mojżesz?... Wypisy: Kard. C.M. Martini, Kuszenie pasterza...... A. Frossard, Modlitwa Jana Pawła II.... 5.2. Dlaczego w centrum swojego życia św. Paweł stawia poznanie Chrystusa?.... 5.3. "Dla mnie żyć, to Chrystus" (Flp 1,2 1).... 5.4. Kapłan i poznanie Chrystusa.... Wypisy: Kard. C.M. Martini, Przemiana Pawła wwrem przemiany pasterza..... R. Cantalamessa, Paweł i Jezus.... 6. Paweł - sługa Ewangelii pośród codzienności.... 6.1. "Służyłem Panu" (Dz 20,19).... 7 89 90 93 95 97 100 10 1 10 2 103 10 4 106 107 107 109 110 111 112 114 116 120 122 5. Św. Paweł - znaczenie poznania Chrystusa dla apostoła i duszpasterza..... 123 5.1. "Najwyższa wartość poznania Jezusa Chrystusa" (por. Flp 3,8).............. 123 124 126 128 129 13 1 13 2 133

8 6.1. l. Całkowite oddanie się Chrystusowi......... 133 6.1.2. «Bycie z...» jako podstawowy wymiar służby Chrystusowi we wspólnocie............... 134 6.2. W jaki sposób św. Paweł służył?... 135 6.2. l. "Wśród łez" (Dz 20, 19).................. 136 6.2.2. " Z całą pokorą" (Dz 20, 19)............... 138 6.2.3. "Wśród... doświadczeń" (Dz 20,19)... 138 Wypisy: Kard. A. Ballestrero, Aż do przelania krwi....... 14 1 R. Cantalamessa, Służba Ducha...... 14 2 Kard. C.M. Martini, Narzekanie czy modlitewna lamentacja?............................ 145 7. Troska Pawła o wspólnotę...... 146 7.1. Miłość do wspólnot......................... 14 7 7.2. Paweł przewodnikiem wspólnoty... 150 7.3. Trudności i konflikty w relacji Paweł - wspólnota.... 15 2 Wypisy: Św. Jan Chryzostom, "Rozszerzyło się nasze serce"................................ 155 Dyrektorium o życiu i posłudze kapłanów, Autorytet jako «amoris officium»............. 156 Rozdział 3 DZIEDZICTWO WIELKICH DUSZPASTERZY 158 l. Służba Prawdzie - św. Bazyli Wielki................. 158 1.1. Kapłan sługą Chrystusa-Prawdy.... 158 1.2. Św. Bazyli - uosobienie ortodoksji.............. 159 1.3. Kapłan sługą Chrystusa-Prawdy w dzisiejszym świecie.................................. 164 1.3.l. Kryzys prawdy we współczesnym świecie... 164 1.3.2. Kościół także dziś wypełnia misję «sługi i stróża Prawdy»............................ 167 Wypisy: Św. Bazyli Wielki, Dramatyczny apel.......... 170 Paweł VI, Głosiciel Ewangelii ma kochać prawdę............ 17 2 Jan Paweł II, Kościół jest odpowiedzialny za prawdę............................. 173 2. Modlitwa i posługa Słowa - św. Dominik............. 176 2.1. Kościół słucha i naucza...................... 176 2.2. Dominik słuchał Boga i mówił o Bogu........... 177 2.2.1. Cum Deo vel de Deo................... 177 2.2.2. Św. Dominik - kaznodzieja............... 179 2.3. Modlitwa i posługa Słowa w życiu kapłana........ 18 2 Wypisy: Jan Paweł II, Prezbiter człowiekiem modlitwy..... 184 Kard. C.M. Martini, Życie modlitwy pośród pokawałkowanego życia.................... 186 3. Reforma i umiłowanie Kościoła - św. Karol Boromeusz... 19 2 3.1. Czy potrzebna jest dziś odnowa Kościoła?......... 19 2 3.2. Św. Karol Boromeusz - wielki reformator Kościoła... 19 3 3.2.1. Rys biograficzny........ 19 3 3.2.2. Przełomowy moment życia............... 195 3.3. Prawdziwa reforma Kościoła................... 19 6 3.3. l. Św. Karol Boromeusz przykładem prawdziwej odnowy... 197 3.3.2. Jeszcze o prawdziwej reformie............. 199 3.3.3. Odpowiedzialność kapłana za odnowę Kościoła. 200 Wypisy: Św. Karol Boromeusz, Od kapłana wymaga się świętości życia.......................... 20 1 Kard. J. Ratzinger, Fałszywe i prawdziwe kryterium odnowy Kościoła................. 203 4. Umiłowanie dusz - św. Franciszek Salezy............. 204 4.1. Św. Franciszek Salezy (1567-16 22) - ogólna charakterystyka postaci............................ 205 4.2. Biskup Genewy - wzór wyrozumiałego i łagodnego duszpasterza oraz ofiarnego kierownika dusz... 208 4.2.1. Biskup - duszpasterz...... 208. 4.2.2. Duszpasterz na nasze czasy... 209 Wypisy: J. Augustyn SJ, Kapłan kierownikiem duchowym.. 211 5. Znaczenie osobistego wyrzeczenia i pokuty duszpasterza w jego pracy - św. Jan Maria Vianney......... 212 5.1. Proboszcz z Ars........................... 213 5.2. Metody duszpasterskie św. Jana Marii Vianneya... 214 5.3. Kilka uwag dla duszpasterzy...... 218 9

10 5.3.1. O niebezpieczeństwach powołania duszpasterskiego.......... 218 5.3.2. O najskuteczniejszej «metodzie» duszpasterskiej........... 219 Wypisy: W. Nigg, Co zrozumiał Jan Vianney?...... 221 6. Do czego służy konfesjonał? - bł. Honorat Koźmiński.... 223 6.1. Bł. Honorat Koźmiński (18 29-19 16) - rys biograficzny................ 224 6.2. Bł. Honorat - sylwetka zakonnika i duszpasterza.... 225 6.3. Problem relacji duchowieństwa zakonnego i diecezjalnego w duszpasterstwie...................... 230 Wypisy: Jan Paweł II, Życie konsekrowane w Kościele partykularnym.......................... 23 2 7. Wykorzystanie wszelkich dostępnych środków dla ewangelizacji - św. Maksymilian Maria Kolbe............. 235 7.1. Św. Maksymilian Maria Kolbe (1894-194 1) - wszystko dla Boga................................. 236 7.2. «Wszystko na największą chwałę Boga»........ 240 7.2.1. Omnia............................... 240 7.2.2. «Środki ubogie» i omnia... na większą chwałę Boga............ 24 1 7.3. Maryja w życiu i pracy kapłana - duszpasterza... 24 2 Wypisy: Dekret «Apostolicam actuositatem», Zadania wiernych świeckich w świecie.... Jan Paweł II, Charakter świecki właściwy laikatowi.... Bł. Josemarfa Escriva de Balaguer, Kochać świat.... 9. Apostoł XX wieku - Jan Paweł II................... 9.1. Pasterz i Świadek.... 9.1.1. Postawy duszpasterskie.... 9.1.2. Zaangażowanie duszpasterskie.... 9.2. Totus Tuus....... Wypisy: Jan Paweł II, Kapłan - dar Chrystusa dla ZAKOŃCZENIE BIBLIOGRAFIA wspólnoty.... Jan Paweł II, Kapłan jest człowiekiem modlitwy i Eucharystii........................... 11 256 257 258 260 26 1 26 2 265 265 266 269 273 274 Wypisy: Jan Paweł II, Z Maryją w duchowej walce o zbawienie świata...... 243 Jan Paweł II, Maryja - doskonały wzór tycia i posługi prezbitera....................... 245 8. Otwarcie na wiernych świeckich w Kościele - bł. Josemańa Escriva de Balaguer............................. 246 8.1. Bł. Josemarfa Escriva de Balaguer - nota biograficzna.................... 247 8.2. Charkterystyczne rysy duchowości Opus Dei....... 248 8.3. Troska o uświęcenie wiernych świeckich.......... 250 8.4. Wierni świeccy w Kościele... 25 1 8.4.1. Alter Christus - apostolstwo - mentalność świecka........ 25 1 8.4.2. Problem właściwej perspektywy... 264