Spis treści Wstęp Leszek Kryst.................. 15 1. Postępowanie okołooperacyjne i w niektórych stanach nagłych Ewa Mayzner-Zawadzka, Marcin Kołacz.......... 17 Postępowanie przedoperacyjne................. 17 Znieczulenie ogólne i miejscowe................ 34 Znieczulenie w chirurgii szczękowo-twarzowej............ 48 Postępowanie pooperacyjne.................. 59 Niektóre stany wymagające postępowania doraźnego.......... 66 2. Chirurgiczne usuwanie zębów Barbara Juszczyk-Popowska. 89 Operacyjne usuwanie korzeni zębów............... 90 Usuwanie zębów zatrzymanych................. 93 Dolne trzecie zęby trzonowe.................. 93 Usuwanie górnych trzecich zębów trzonowych............ 102 Zatrzymane górne kły.................... 102 Zatrzymane dolne kły.................... 105 Zatrzymane zęby przedtrzonowe górne.............. 105 Zatrzymane zęby przedtrzonowe dolne.............. 105 Niewyrznięte o czasie górne zęby sieczne środkowe.......... 106 Reinkluzja zębów mlecznych i stałych............... 108 3. Zapalenia tkanek miękkich i kości części twarzowej czaszki Stanisława Z. Grabowska, Robert M. Balicki......... 112 Patomorfologia zapalenia................... 112 9
Reakcja ostrej fazy w zapaleniu................. 114 Zapalenia nieswoiste i swoiste tkanek miękkich............ 116 Zapalenie nieswoiste kości szczęk................ 144 Specyfika przebiegu procesów zapalnych tkanek części twarzowej czaszki u dzieci. 150 Zapalenie nieswoiste węzłów chłonnych.............. 151 Martwica popromienna kości i tkanek miękkich części twarzowej czaszki.... 155 Zapalenia swoiste i ziarniniakowe................ 159 Zakażenia grzybicze błony śluzowej jamy ustnej i zatoki szczękowej..... 179 Zakażenie ogniskowe.................... 181 Histiocytoza z komórek Langerhansa............... 183 4. Obturacyjny bezdech podczas snu Jarosław Balcerzak... 198 5. Uraz czaszkowo-mózgowy, bóle twarzy i dostępy operacyjne przez twarzoczaszkę Zbigniew Czernicki.......... 205 Część ogólna....................... 205 Wstęp......................... 205 Patofizjologia i biochemia urazu................. 206 Obserwacja chorych po ciężkich urazach czaszkowo-mózgowych...... 210 Część szczegółowa..................... 214 Wstrząśnienie mózgu..................... 214 Złamania kości sklepienia czaszki................ 214 Złamania podstawy czaszki................... 217 Krwiak nadtwardówkowy................... 225 Krwiak podtwardówkowy................... 226 Wodniaki mózgowe..................... 229 Obrażenia mózgu...................... 229 Wybrane choroby nerwów czaszkowych.............. 232 Nerwoból nerwu trójdzielnego.................. 232 Nerwoból zwoju skrzydłowo-podniebiennego zespół Sludera....... 237 Nerwoból nerwu językowo-gardłowego............... 239 Zespół Costena...................... 240 Zespół tętnicy skroniowej................... 240 Skurcz mięśni twarzy.................... 241 Niedowład i porażenie nerwu twarzowego.............. 241 Inne zespoły chorobowe.................... 244 Przednie dostępy operacyjne do podstawy czaszki........... 244 6. Urazy szkieletu czaszkowotwarzowego Hubert Wanyura... 247 Wstęp......................... 247 Budowa anatomiczno-architektoniczna i biomechanika szkieletu czaszkowotwarzowego........................ 248 Mechanizmy urazów..................... 261 Klasyfikacja złamań szkieletu czaszkowotwarzowego.......... 263 Obrazy kliniczno-anatomopatologiczne różnorodnych złamań szkieletu czaszkowotwarzowego.................... 265 Podsumowanie....................... 309 10
7. Choroby zatok przynosowych Leszek Kryst, Jarosław Balcerzak 311 Anatomia zatoki szczękowej.................. 311 Fizjologia zatok szczękowych................. 312 Zapalenie zatok przynosowych................. 312 Zębopochodne choroby zatok szczękowych............. 318 Urazy zatoki szczękowej................... 321 Przetoki ustno-zatokowe................... 322 Zmiany przywierzchołkowe korzeni zębów wpuklających się do zatok.... 323 Nowotwory zatok szczękowych................. 323 8. Torbiele Leszek Kryst................. 327 Etiopatogeneza torbieli.................... 329 Torbiele zębopochodne.................... 330 Torbiele niezębopochodne................... 334 Torbiele nienabłonkowe................... 335 Torbiele części miękkich................... 336 9. Diagnostyka i choroby stawów skroniowo-żuchwowych Leszek Kryst...................... 342 Wstęp......................... 342 Anatomia i fizjologia stawów skroniowo-żuchwowych......... 342 Diagnostyka chorób stawów skroniowo-żuchwowych.......... 346 Stany patologiczne stawów skroniowo-żuchwowych.......... 349 Możliwości interwencji chirurgicznej............... 354 10. Gruczoły ślinowe Ewa Osuch-Wójcikiewicz, Antoni Bruzgielewicz................... 356 Anatomia topograficzna gruczołów ślinowych............ 356 Fizjologia gruczołów ślinowych................. 356 Choroby gruczołów ślinowych................. 356 11. Zmiany guzopodobne szczęk Leszek Kryst....... 374 Ziarniniaki obwodowe.................... 374 Ziarniniaki centralne.................... 376 Dysplazja włóknista.................... 376 Zmiany w kościach części twarzowej czaszki w przebiegu innych chorób... 382 12. Wady rozszczepowe części twarzowej czaszki Kazimierz Kobus.................... 384 Etiopatogeneza...................... 384 Klasyfikacja rozszczepów................... 386 Występowanie rozszczepów.................. 388 Określenie wady...................... 389 Zasady leczenia...................... 392 Rozszczepy wargi..................... 395 Operacje podniebienia.................... 400 Leczenie pooperacyjne.................... 404 11
Leczenie zniekształceń porozszczepowych.............. 404 Zniekształcenia w rozszczepach jednostronnych............ 405 Zniekształcenia w rozszczepach obustronnych............. 405 Zasady leczenia zniekształceń porozszczepowych........... 406 Rzadkie rozszczepy twarzy................... 414 13. Onkologia szczękowo-twarzowa Leszek Kryst....... 417 Wstęp......................... 417 Podział nowotworów..................... 417 Rodzaje nowotworów.................... 418 Podsumowanie....................... 447 14. Przerzuty raka do węzłów chłonnych szyi Grzegorz Janczewski................... 449 15. Guzy przestrzeni przygardłowej Grzegorz Janczewski... 460 16. Radiologia szczękowo-twarzowa T. Katarzyna Różyło, Ingrid Różyło-Kalinowska................. 470 Wstęp......................... 470 Radiografia konwencjonalna.................. 472 Sialografia........................ 476 Angiografia........................ 477 Tomografia komputerowa (TK)................. 478 Ultrasonografia (USG).................... 480 Magnetyczny rezonans jądrowy (MR)............... 483 Medycyna nuklearna..................... 485 Metody przyszłości..................... 486 Mały atlas radiologiczny................... 488 17. Chirurgia przedprotetyczna z wykorzystaniem inżynierii tkankowej Andrzej Wojtowicz............... 506 Wstęp......................... 506 Chirurgia przedprotetyczna................... 507 Procedury chirurgiczne.................... 510 Inżynieria tkankowa w chirurgii przedimplantologicznej......... 518 Podział przeszczepów preparatów kościopochodnych i kościozastępczych w zależności od ich pochodzenia................. 524 Osteodystraktory pionowe (wertykalne)............... 532 18. Zasady współczesnej implantologii Leszek Kryst..... 534 Wstęp......................... 534 Rodzaje implantów..................... 535 Materiały........................ 537 Postępowanie chirurgiczne................... 538 Powikłania........................ 541 12
19. Operacje rekonstrukcyjne w obrębie głowy i szyi Kazimierz Kobus.................... 543 Pierwotne i wtórne leczenie rekonstrukcyjne............. 551 Wskazania do leczenia i planowanie operacji odtwórczych........ 558 Rodzaje tkanek i zasady wykonywania operacji rekonstrukcyjnych...... 562 Metody leczenia rekonstrukcyjnego................ 564 Mikrochirurgia. Wolne płaty.................. 585 Chirurgia czaszkowo-twarzowa................. 593 Chirurgia nowotworów.................... 606 Odrębność leczenia rekonstrukcyjnego u dzieci............ 608 20. Rehabilitacja protetyczna u pacjentów z deformacjami i ubytkami tkanek okolicy szczękowo-twarzowej Krystyna Rusiniak-Kubik, Barbara Ciechowicz......... 614 Wstęp......................... 614 Diagnostyka deformacji i ubytków struktur układu stomatognatycznego oraz tkanek części twarzowej czaszki................... 615 Postępowanie kliniczne w leczeniu protetycznym........... 617 Modyfikacje postępowania klinicznego. Specjalne metody wyciskowe i stosowane materiały........................ 623 Możliwości rehabilitacji protetycznej pacjentów ze zniekształceniami i ubytkami tkanek części twarzowej czaszki i układu stomatognatycznego....... 625 Skorowidz....................... 648 13