. Lista tematów do części ustnej egzaminu maturalnego z języka polskiego 2014/2015 LITERATURA 1. Literackie portrety dzieci w twórczości polskich pozytywistów. Scharakteryzuj kreacje bohaterów, odwołując się do wybranych utworów. 2. Bohater literacki jako alter ego autora. Omów temat, analizując celowo dobrane utwory (co najmniej dwa z literatury polskiej). 3. Przeanalizuj wpływ biografii Jana Kasprowicza na jego twórczość. Odwołaj się do wybranych utworów. 4. Romantyczna fascynacja Orientem. Omów temat, analizując wybrane utwory literackie. 5. Dwór ziemiański jego wygląd i znaczenie. Omów temat, analizując wybrane utwory literatury polskiej. 6. Motyw samotności w literaturze. Zaprezentuj temat, analizując dowolnie wybrane teksty kultury. 7. Obraz polskiej szlachty XVII wieku. Omów temat, analizując wybrane części Trylogii Henryka Sienkiewicza lub inne utwory literackie. 8. Porównaj różne funkcje listu w literaturze, analizując wybrane utwory literatury polskiej i obcej. 9. Poezja pokolenia apokalipsy spełnionej. Dokonaj analizy i interpretacji utworów Krzysztofa Kamila Baczyńskiego i Tadeusza Gajcego. 10. Literackie portrety matek. Omów temat, analizując wybrane przez siebie przykłady utworów literackich z różnych epok. 11. Bohaterowie wobec II wojny światowej. Zaprezentuj temat, analizując wybrane utwory literatury polskiej. 12. Losy człowieka na tle historii. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady z literatury XIX i XX w. 13. Bunt i pokora człowieka wobec Boga. Porównaj postawy bohaterów, odwołując się do tekstów literackich różnych epok. 14. Postawy człowieka wobec totalitaryzmu. Przeanalizuj wybrane utwory literatury współczesnej pod kątem tego zagadnienia. 1
15. Wpływ wojny na psychikę człowieka. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory literatury wojny i okupacji. 16. Biografia artysty jako inspiracja. Na podstawie analizy wybranych tekstów, zawierających wątki biograficzne, przedstaw wpływ biografii na literackie kreacje bohaterów i świata przedstawionego. 17. Rubasznie i subtelnie o miłości zmysłowej. Omów różne ujęcia tematyki erotycznej, analizując utwory wybranych pisarzy różnych epok. 18. Dwie epoki dwie drogi do odzyskania wolności. Na podstawie analizy wybranych utworów literackich porównaj sposoby walki o wolną ojczyznę romantyków i pozytywistów. 19. Wizerunek władcy i sposoby sprawowania władzy. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory z różnych epok. 20. Porównaj wizje człowieka i Boga w twórczości średniowiecza, renesansu i baroku, analizując wybrane utwory literackie tych epok. 21. Przyroda jako temat utworów literackich. Analizując wybrane teksty literackie, porównaj różne ujęcia tego motywu. 22. Świat widziany oczyma Bolesława Leśmiana. Przeprowadź analizę i interpretację wybranych wierszy tego poety. 23. Tatry w poezji Młodej Polski. Omów temat, analizując wybrane utwory różnych poetów młodopolskich. 24. Motyw przemijania w literaturze staropolskiej. Omów temat, analizując wybrane utwory różnych autorów. 25. Motyw apokalipsy w literaturze polskiej i obcej. Przedstaw zagadnienie, analizując celowo dobrane utwory. 26. Różne sposoby przedstawienia motywu zbrodni i kary w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane teksty literackie. 27. Różne sposoby przedstawienia motywu władzy w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory. 28. Dlaczego czytamy kryminały? Omów przyczyny popularności wybranych autorów i książek, analizując różne powieści kryminalne. 29. Obraz rodziny w literaturze. Porównaj różne kreacje rodziny, analizując przykłady tekstów literackich z różnych epok. 30. Stereotypy kobiecości w literaturze. Porównaj różne sposoby kreacji kobiet, analizując wybrane przykłady z literatury polskiej i obcej. 31. Honor jako wartość w literaturze polskiej i obcej. Omów temat, analizując teksty z różnych epok literackich. 2
32. Człowiek wobec wyboru pomiędzy dobrem i złem. Scharakteryzuj postawy bohaterów literackich, analizując wybrane utwory. 33. Obrazy natury w literaturze polskiej. Porównaj różne sposoby kreowania obrazów przyrody i ich funkcje, analizując wybrane utwory. 34. Przy polskim stole. Omów polskie tradycje kulinarne opisane w literaturze, analizując wybrane teksty literatury polskiej. 35. Ubiór jako część kreacji bohatera.. Scharakteryzuj funkcję mody i stroju na podstawie analizy wybranych utworów literackich z różnych epok. 36. Uzależnienie jako popularny temat literatury. Analizując wybrane teksty literatury polskiej i obcej, przedstaw problem uzależnienia od narkotyków lub innych używek. 37. Rozmowy z Bogiem w literaturze polskiej. Omów temat, analizując celowo dobrane utwory z literatury polskiej. 38. Miłość jako siła niszcząca. Omów motyw, analizując utwory z różnych epok literackich. 39. Wizja ojczyzny w twórczości Czesława Miłosza. Omów temat, analizując wybrane teksty prozatorskie, poetyckie i eseistyczne pisarza. 40. Odmienność, obcość, alienacja bohaterów literackich. Przedstaw problem, analizując wybrane utwory. 41. Motyw miłości i samotności w poezji Agnieszki Osieckiej. Omów zagadnienie, dokonując interpretacji i analizy wybranych tekstów. 42. Outsiderzy literatury. Zanalizuj i porównaj utwory dwóch wybranych polskich pisarzy XX w. 43. Naprawdę kocha się tylko raz. Analizując wybrane teksty, przedstaw i omów kreacje bohaterów przeżywających wielką miłość. 44. Bohater podróżnik. Przedstaw i omów ten motyw, odwołując się do analizy wybranych tekstów literackich. 45. Apokaliptyczne wizje i przeczucia katastroficzne. Omów motyw, analizując wybrane teksty z literatury XIX i XX w. 46. Poszukiwanie sensu życia. Zaprezentuj bohaterów literackich, odwołując się do analizy wybranych utworów. 47. Miasto jako przestrzeń społeczna w literaturze pozytywizmu. Przedstaw zagadnienie na podstawie analizy wybranych tekstów literackich. 48. Bohaterowie literaccy w poszukiwaniu szczęścia. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie z różnych epok. 49. Człowiek stworzony jest do buntu. Omów problem na podstawie analizy celowo dobranych utworów literackich. 3
50. Indywidualiści, ludzie nieprzeciętni. Porównaj kreacje nietypowych bohaterów, analizując wybrane utwory literackie. 51. Średniowiecze wciąż obecne w literaturze. Przedstaw inspiracje epoką średniowiecza, analizując wybrane współczesne utwory literackie. 52. Kreacje małżeństw w literaturze. Scharakteryzuj różne pary małżeńskie na podstawie analizy wybranych utworów literackich.. 53. Polskie tradycje ludowe jako inspiracja dla twórców różnych epok. Porównaj funkcjonowanie folkloru w literaturze na podstawie analizy wybranych dzieł literackich. 54. Polscy mistrzowie reportażu. Przedstaw zagadnienie na podstawie analizy reportaży wybranych autorów. 55. Człowiek w państwie totalitarnym. Omów zagadnienie na podstawie analizy utworów z literatury polskiej i obcej. 56. Artysta jako bohater utworu literackiego. Porównaj kreacje bohaterów, analizując wybrane przykłady z literatury staropolskiej i XIX w. 57. Literatura antyku jako źródło inspiracji dla pisarzy współczesnych. Przedstaw problem, analizując wybrane przykłady z literatury współczesnej. 58. Wizerunki kobiet we współczesnej literaturze polskiej. Porównaj kreacje bohaterek, analizując wybrane przykłady literackie. 59. Motyw rozstania w literaturze. Przedstaw problem, analizując utwory z literatury różnych epok. 60. Emigracja jako temat literacki. Omów problem, analizując wybrane utwory z literatury współczesnej. 61. Nowe koncepcje bohatera międzywojennej prozy psychologicznej. Przedstaw zagadnienie, analizując utwory literatury polskiej i obcej. 62. Obraz kraju lat dziecinnych w literaturze polskiej po 1945 r. Przeprowadź analizę porównawczą różnych utworów literackich. 63. Historia w poezji C. K. Norwida. Omów problem, odwołując się do analizy wybranych utworów literackich tego poety. 64. Bard, wieszcz, poeta. Na podstawie analizy porównawczej utworów poetyckich różnych epok, przedstaw portret i rolę poety w literaturze polskiej. 65. Dziadkowie, rodzice, dzieci... Analizując celowo dobrane teksty, omów model rodziny występujący w literaturze różnych epok. 66. Obywatelska refleksja w literaturze renesansu i oświecenia. Analizując wybrane dzieła, przedstaw, w jaki sposób literatura tych epok próbowała wywierać wpływ na reformę państwa. 4
67. Razem, młodzi przyjaciele! Omów motyw przyjaźni w literaturze polskiej XIX i XX w. na podstawie analizy wybranych tekstów. 68. Człowiek i natura. Omów związki człowieka z przyrodą na podstawie analizy wybranych utworów literackich różnych epok. 69. Dom mieszkalny niewielki, lecz zewsząd chędogi... Porównaj różne realizacje motywu domu na podstawie analizy polskich utworów literackich różnych epok. 70. Renesansowy i oświeceniowy optymizm. Zaprezentuj problem na podstawie analizy porównawczej celowo dobranych utworów. 71. Pan i sługa. Przeanalizuj różne przykłady realizacji tego motywu, opierając się na wybranych tekstach literackich. 72. Zaczynając od Prusa... Omów ewolucję felietonu od początków istnienia gatunku do czasów współczesnych, na podstawie analizy wybranych tekstów. 73. Życie jako teatr. Przedstaw różne sposoby realizacji tego motywu, analizując wybrane utwory literackie. 74. Portrety samotnych kobiet w literaturze. Porównaj kreacje bohaterek, analizując wybrane utwory literackie z różnych epok. 75. Obraz wsi polskiej w literaturze. Przedstaw i porównaj sposoby kreowania obrazów wsi, na podstawie analizy wybranych utworów różnych epok. 76. To się czyta dzisiaj modni pisarze, modne książki. Omów przyczyny popularności niektórych autorów i książek na podstawie analizy wybranych utworów. 77. Fenomen twórczości R.R. Tolkiena i A. Sapkowskiego. Przeanalizuj wybrane utwory i omów przyczyny popularności literatury fantastycznej. 78. Zbrodnia i zbrodniarze w literaturze różnych epok. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie. 79. Sny i widzenia jako sposoby przedstawiania rzeczywistości wewnętrznej. Omów temat na podstawie analizy wybranych utworów literackich. 80. Motyw ojca w literaturze. Omów na przykładach z literatury różnych epok. 81. Naukowiec jako bohater literacki. Porównaj kreacje postaci na podstawie analizy wybranych utworów. 82. Motywy historyczne w twórczości Jacka Kaczmarskiego. Przedstaw zagadnienie w oparciu o analizę wybranych utworów tego autora. 83. Trudne decyzje bohaterów literackich. Porównaj różne postawy bohaterów literackich na podstawie analizy wybranych utworów. 84. Problem Holocaustu i antysemityzmu w literaturze polskiej. Omów zagadnienie w oparciu o analizę wybranych utworów literackich. 5
85. Różne koncepcje postawy obywatelskiej w polskiej literaturze oświecenia, romantyzmu i pozytywizmu. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 86. Carpe diem radość życia i uroda codzienności w literaturze. Omów na przykładach utworów z różnych epok. 87. Nowatorstwo i tradycja w twórczości skamandrytów. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów. 88. Socrealizm jako sposób prezentowania rzeczywistości w literaturze lat pięćdziesiątych. Omów na wybranych przykładach. 89. Córki bohaterki literatury. Co je łączy, a co dzieli? Zaprezentuj temat, odwołując się do wybranych przykładów z literatury polskiej i obcej. 90. Rola lektur w kształtowaniu charakterów postaci literackich. Omów temat na podstawie wybranych dzieł z różnych epok. 91. Od wywiadu rzeki do blogu. Omów różne sposoby opowiadania o sobie w kulturze współczesnej. 92. Funkcja motywu miasta w literaturze. Porównaj obrazy różnych miast europejskich, przedstawionych w wybranych utworach literackich. 93. Obraz szkoły w literaturze. Porównaj różne sposoby przedstawienia tego motywu i jego funkcje w wybranych utworach literackich. ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Związki malarstwa symbolicznego i impresjonistycznego z literaturą młodopolską. Przeanalizuj zastosowane środki artystyczne oraz sposoby przedstawiania świata w wybranych przez siebie dziełach. 2. Sposoby istnienia utworu muzycznego w dziele literackim. Omów zagadnienie na podstawie analizy wybranych przykładów z różnych epok (np. koncertu Jankiela w Panu Tadeuszu, pieśni Chochoła w Weselu, Grande Valse Brillante w Kwiatach polskich J. Tuwima). 3. Ikonograficzne i literackie wyobrażenie śmierci. Omów zagadnienie na przykładzie analizy dzieł wybranej epoki. 4. Średniowieczne malarstwo i architektura jako inspiracja dla twórców literatury baroku. Omów zagadnienie, odwołując się do analizy wybranych dzieł. 5. Motywy biblijne w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie, odwołując się do analizy dzieł z dwóch wybranych epok. 6. Obraz śmierci w literaturze i malarstwie. Omów zagadnienie, odwołując się do analizy wybranych przykładów z epoki średniowiecza i baroku. 6
7. Ars moriendi i danse macabre. Omów funkcjonowanie tych motywów w literaturze i malarstwie średniowiecza, analizując celowo dobrane dzieła. 8. Dialog z tradycją romantyczną w literaturze i filmie XX w. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane teksty literackie i ekranizacje filmowe. 9. Kultura starożytna jako źródło inspiracji dla twórców doby renesansu. Omów temat, analizując wybrane dzieła. 10. Motyw powrotu w literaturze, filmie, malarstwie. Omów zagadnienie, odwołując się do analizy wybranych przykładów. 11. Motyw snu w literaturze, filmie, malarstwie. Omów temat w oparciu o analizę wybranych tekstów kultury. 12. Ojczyzna w literaturze i malarstwie. Porównaj obrazy rodzinnego kraju na podstawie analizy wybranych tekstów literackich i kultury polskich pisarzy i artystów. 13. Topos ogrodu w literaturze i malarstwie. Omów temat, analizując wybrane przykłady. 14. Kabaret w historii literatury XX w. Odwołując się do wybranych przykładów literackich, przedstaw obraz polskiego kabaretu i poezji kabaretowej. 15. Topos apokalipsy. Przedstaw motyw, odwołując się do analizy wybranych utworów literackich i dzieł z innych dziedzin sztuki. 16. Zwierzę jako bohater literatury i sztuk plastycznych. Porównaj różne sposoby przedstawiania zwierząt na podstawie analizy wybranych tekstów kultury. 17. Vanitas vanitatum et omnia vanitas. Analizując wybrane teksty kultury, przedstaw funkcjonowanie motywu vanitas w literaturze i sztuce średniowiecza i baroku. 18. Swoi czy obcy? Porównaj literackie i malarskie wizerunki Żydów, analizując wybrane dzieła kultury XIX i XX wieku. 19. Polak Sarmata w literaturze i malarstwie. Porównaj wizerunki na podstawie analizy wybranych tekstów i obrazów. 20. Literackie i malarskie portrety władców. Omów zagadnienie, analizując teksty kultury wybranej epoki. 21. Bohater romantyczny jako inspiracja dla twórców filmowych. Omów zjawisko, analizując wybrane utwory literackie i filmy. 22. Przeanalizuj i omów motyw Sądu Ostatecznego w literaturze i sztuce wybranych epok. 23. Oblicza zrywów narodowościowych w literaturze i innych dziedzinach sztuki polskiej. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł kultury. 7
24. Obraz zagłady w dziełach literackich i innych dziedzinach sztuki. Zanalizuj i omów samodzielnie wybrane dzieła. 25. Cechy impresjonistycznego postrzegania świata. Określ je na podstawie analizy wybranych dzieł literackich i plastycznych Młodej Polski. 26. Dzieło literackie jako tworzywo sztuki filmowej. Przedstaw temat, odwołując się do analizy adaptacji wybranej powieści pozytywistycznej i jej literackiego pierwowzoru. 27. Symbolika sztuki średniowiecznej. Omów zagadnienie, odwołując się do analizy wybranych dzieł literackich i plastycznych. 28. Brzydota jako kategoria estetyczna w sztuce barokowej. Omów jej istotę i funkcje, odwołując się do analizy wybranych utworów literackich i dzieł plastycznych. 29. Erotyczne obsesje i fascynacje w literaturze i sztuce. Omów temat, odwołując się do analizy wybranych tekstów kultury różnych epok. 30. Różne sposoby funkcjonowania motywu tańca w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie, odwołując się do analizy wybranych tekstów kultury. 31. Adaptacje utworów literackich w tekstach kultury XX w. Przeanalizuj wybrane teksty kultury i omów problem adaptacji muzycznej, filmowej i teatralnej. 32. Inspiracje malarstwem w piosenkach Jacka Kaczmarskiego. Przeprowadź analizę wybranych tekstów barda i obrazów, do których nawiązują. 33. Bohaterki powieści B. Prusa i ich kreacje filmowe. Scharakteryzuj wybrane postaci literackie i ich wcielenia aktorskie na podstawie analizy wybranych tekstów kultury. 34. Wielkie dzieła literatury polskiej na kinowym ekranie. Przeprowadź analizę porównawczą wybranych utworów literackich z ich ekranizacjami. 35. Artystyczne ujęcie macierzyństwa w literaturze i sztuce. Omów temat, odwołując się do analizy wybranych tekstów kultury. 36. Motyw wampira w kulturze europejskiej. Przedstaw temat na podstawie analizy wybranych dzieł literatury grozy i ich adaptacji filmowych. 37. Wojsko w literaturze i sztuce polskiej. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady różnych tekstów kultury. 38. Wierność czy interpretacja w Lalce Jerzego Hasa? Przeanalizuj i porównaj powieść Bolesława Prusa oraz jej filmowa adaptację. 39. Tekst poetycki jako tworzywo przeboju muzycznego. Omów zagadnienie, odwołując się do analizy wybranych przykładów. 40. Walka i erotyka w fantastyce jako klucz do wyobraźni odbiorcy. Omów zagadnienie, odwołując się do analizy wybranych przykładów z literatury i sztuki. 8
41. Porównaj portrety dzieci w literaturze i innych dziedzinach sztuki, analizując wybrane teksty kultury. 42. Radość życia w literaturze i sztuce. Przedstaw motyw, analizując różne teksty kultury wybranej epoki. 43. Inspiracje literackie polskich kabaretów artystyczne i polityczne oblicza satyry. Omów temat, analizując dorobek wybranych twórców kabaretowych. JĘZYK 1. Język polityki. Omów zagadnienie, analizując styl oraz poprawność współczesnych dyskusji i przemówień politycznych. Wykorzystaj zgromadzony przez siebie materiał. 2. Dawne i współczesne nazewnictwo. Badając nazwy ulic i dzielnic w Poznaniu, przedstaw ich etymologię, budowę słowotwórczą i inne aspekty językowe. 3. Język współczesnego środowiska uczniowskiego a język ogólny. Dokonaj analizy słownictwa i frazeologii, odwołując się do konkretnych przykładów zaczerpniętych z opracowanych przez Ciebie ankiet i innych materiałów. 4. Błędy językowe w prasie i telewizji. Badając zgromadzony przez siebie materiał, dokonaj analizy i klasyfikacji błędów językowych, wyjaśnij przyczyny ich powstawania. 5. Czemu służą językowe eksperymenty w poezji? Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory (np.: futurystów, M. Białoszewskiego, B. Leśmiana, M. Białoszewskiego). 6. Język komentatorów sportowych. Omów zagadnienie, analizując celowo dobrane wypowiedzi. Zwróć uwagę na ich komunikatywność i poprawność. 7. Bogactwo, różnorodność środków stylistycznych i ich funkcje w liryce Młodej Polski. Przedstaw na podstawie analizy wybranych tekstów. 8. Kazik Staszewski poeta, publicysta czy grafoman? Sformułuj własną opinię, analizując wybrane teksty pod kątem językowym. 9. Biblijne i mitologiczne związki frazeologiczne w języku Polaków. Omów na podstawie analizy wybranych tekstów z literatury współczesnej. 10. Zapożyczenia językowe jako sposób wzbogacania języka. Omów problem na podstawie analizy wybranych tekstów z różnych epok. 9
11. Nowomowa jako doświadczenie i problem polskiej literatury powojennej. Przedstaw zagadnienie, analizując odpowiednio dobrane utwory. 12. Z Tobą ja gadam... funkcje użycia języka potocznego w poezji. Omów temat, analizując wybrane polskie utwory poetyckie z XIX i XX w. 13. Chwyty retoryczne w mowach polityków. Omów zagadnienie, analizując wybrane przemówienia przedwyborcze. 14. Język propagandy w twórczości poetów Nowej Fali. Scharakteryzuj sposoby wykorzystania nowomowy w poezji na podstawie analizy wybranych utworów. 15. Język prasy młodzieżowej. Omów zagadnienie, analizując język wybranych czasopism. 16. Gwara uczniowska w utworach literackich. Scharakteryzuj cechy języka, na podstawie analizy wybranych utworów. 17. Gwara poznańska w języku Twoich rówieśników i ich rodziców. Omów zagadnienie, analizując wyniki samodzielnie przygotowanych i opracowanych ankiet. 18. Język reklam adresowanych do młodzieży. Omów temat, analizując teksty wybranych reklam telewizyjnych, radiowych lub prasowych. 19. Analizując zgromadzony materiał językowy, scharakteryzuj neologizmy pojawiające się we współczesny języku polskim. 20. Manipulacja językowa w polskich mediach. Zaprezentuj temat, analizując celowo zgromadzony materiał językowy. 21. Język bohaterów literackich wywodzących się z chłopstwa i inteligencji polskiej. Scharakteryzuj cechy języka, analizując wybrane utwory literackie. 22. Zjawisko językowej perswazji i ekonomizacji wypowiedzi w kulturze masowej. Przeanalizuj zagadnienie, posługując się przykładami z prasy i telewizji. 23. Język reklamy i jego wpływ na kształtowanie się języka ogólnopolskiego. Omów temat na podstawie analizy wybranych przykładów tekstów. 24. Retoryka polityków. Porównaj sposoby mówienia o sprawach społecznych w przeanalizowanych wystąpieniach przedstawicieli władzy, reprezentujących skrajne opcje polityczne. 25. Wpływ języków obcych na kształtowanie się współczesnej polszczyzny. Na podstawie analizy wybranych tekstów omów problem zapożyczeń w języku polskim. 26. Różne typy stylizacji językowych. Scharakteryzuj stylizacje i ich funkcje, odwołując się do analizy języka wybranych postaci literackich. 10
27. Język i stylistyka piosenki hiphopowej. Omów temat, analizując wybrane przez siebie teksty twórców tego stylu. 28. Gwara we współczesnych tekstach rozrywkowych. Omów zagadnienie na podstawie analizy wybranych utworów. 11