Posiedzenie Plenarne Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia 14.12.2011r., Warszawa Proponowane założenia krajowego systemu leczenia metodą ECMO Piotr Knapik, Marian Zembala Śląskie Centrum Chorób Serca Katedra i Oddział Kliniczny Kardiochirurgii i Transplantologii ŚUM, Zabrze www.sccs.pl ECMO jest formą pozaustrojowego wspomagania funkcji życiowych (ExtraCorporeal Life Support -ECLS), standardem w leczeniu wielu schorzeń, częścią nowoczesnej intensywnej terapii.
Wskazania do ECMO niewydolność oddechowa lub/i układu krążenia z przewidywanym ryzykiem zgonu >80% brak możliwości rozwiązania problemu metodami konwencjonalnymi Nie tylko grypa AH 1 N 1! ELSO Registry Wskazania do ECMO ARDS zator płucny wstrząs kardiogenny kardiochirurgia myocarditis pomost do transplantacji inne wskazania
Łańcuch przeżycia - resuscytacja Łańcuch przeżycia - ECMO Identyfikacja problemu i informacja Właściwy odbiór informacji Transport!
Łańcuch przeżycia - ECMO Identyfikacja problemu i informacja Właściwy odbiór informacji Transport! Informacja - szybka i trafna identyfikacja wskazań przez ośrodek zgłaszający Łańcuch przeżycia - ECMO Identyfikacja problemu i informacja Właściwy odbiór informacji Transport! Odbiór informacji przez zespół będący w stanie podjąć natychmiastowe działania
Łańcuch przeżycia - ECMO Identyfikacja problemu i informacja Właściwy odbiór informacji Transport! Transport bezpieczny i z kompetentnym zespołem (decyzja czy nie założyć ECMO przed rozpoczęciem transportu) Łańcuch przeżycia - ECMO Identyfikacja problemu i informacja Właściwy odbiór informacji Transport! Kaniulacja i rozpoczęcie wspomagania
Identyfikacja wskazań Wytyczne Nadzoru Krajowego oraz Konsultanta Krajowego w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii zawierają kryteria kwalifikacji oraz dyskwalifikacji ARDS Lango R, Szkulmowski Z, Maciejewski D, Kusza K: Protokół zastosowania pozaustrojowej oksygenacji krwi (ECMO) w leczeniu ostrej niewydolności oddechowej. Anestezjol Intens Ter 2009; 41(4): 253-258. Ostrzeżenie ECMO jest inwazyjną technologią medyczną, która nie jest wolna od ciężkich i śmiertelnych powikłań, decyzja o zastosowaniu ECMO musi zależeć wyłącznie od spełnienia medycznych kryteriów i być pozbawiona spektakularnych, nie dających choremu szans na przeżycie, znamion heroizmu, czy też improwizacji. Lango R, Szkulmowski Z, Maciejewski D, Kusza K: Protokół zastosowania pozaustrojowej oksygenacji krwi (ECMO) w leczeniu ostrej niewydolności oddechowej. Anestezjol Intens Ter 2009; 41(4): 253-258.
Najpierw optymalizacja terapii! wentylacja według zasad lung protective strategy (ARDSNet) sedacja i ewentualnie zwiotczenie, tryb wentylacji kontrolowany ciśnieniem, unikanie przeciążenia płynami, w razie potrzeby z użyciem technik nerkozastępczych ARDS Lango R, Szkulmowski Z, Maciejewski D, Kusza K: Protokół zastosowania pozaustrojowej oksygenacji krwi (ECMO) w leczeniu ostrej niewydolności oddechowej. Anestezjol Intens Ter 2009; 41(4): 253-258. Oddziały intensywnej terapii w Polsce (n=476) 25/3 17/5 13/8 16/3 28/4 12/2 39/10 38/22 17/10 26/0 7/3 14/2 40/3 28/2 20/7 23/8
Miejsce leczenia Predysponowane do prowadzenia leczenia ECMO są wieloprofilowe oddziały intensywnej terapii prowadzone przez anestezjologów, znajdujące się w bezpośredniej bliskości oddziału kardiochirurgii (ustalenia z dnia 7.12.2009 r. ze spotkania Ministra Zdrowia z konsultantami wojewódzkimi i ordynatorami oddziałów: intensywnej terapii, kardiochirurgii i torakochirurgii). Ośrodki kardiochirurgiczne
Dlaczego Oddział Intensywnej Terapii? ARDS zator płucny wstrząs kardiogenny kardiochirurgia myocarditis pomost do transplantacji inne wskazania Oddział Intensywnej Terapii ARDS zator płucny wstrząs kardiogenny kardiochirurgia myocarditis pomost do transplantacji inne wskazania
Oddział Kardiochirurgii kardiochirurgia Czy są potrzebne centra ECMO? - na razie chorzy są zwykle referowani do ECMO tylko podczas pandemii grypy, przez 3 4 miesiące w roku inne wskazania to rzadkość - czy chorego ze wstrząsem kardiogennym w przebiegu zawału serca lub po NZK w zatorze płucnym można transportować do odległego centrum ECMO? + krzywa uczenia (więcej chorych = lepsze wyniki) + kto będzie prowadził szkolenie i edukację?
Algorytmy leczenia ostrej niewydolności serca i wstrząsu kardiogennego Wytyczne ESC; Eur Heart J 2010;31: 2501
Na razie chorzy są zwykle referowani do ECMO tylko podczas pandemii grypy, przez 3 4 miesiące w roku inne wskazania to rzadkość. Czy kosztowne ośrodki narciarskie buduje się w kraju gdzie śnieg leży tylko przez 3-4 miesiące w roku? Czy są potrzebne centra ECMO? natychmiast i dzisiaj - nie w przyszłości prawdopodobnie tak Potrzebne będą rozwiązania kompromisowe: wstępna stabilizacja z zastosowaniem ECMO na miejscu, ewentualny późniejszy transport do ośrodka, który ma większe doświadczenie.
Kolejność postępowania 1. hospitalizacja w OIT i optymalizacja leczenia (pełne wykorzystanie możliwości leczenia na miejscu) 2. ocena sytuacji czy chory nadal spełnia kryteria ECMO? 3. telefon do ośrodka referencyjnego 4. organizacja transportu, decyzja czy nie trzeba założyć ECMO na miejscu (uzgodnienia pomiędzy ośrodkiem zgłaszającym i referencyjnym) 5. założenie ECMO (przedtem ocena pacjenta przez zespół z ośrodka referencyjnego) Transport istotne zagadnienie! 187 oddziałów intensywnej terapii w Australii i NZ, (w 15 prowadzony program ECMO) 72% chorych którzy wymagali ECMO wymagało transportu pomiędzy szpitalami, a 50% wymagało założenia ECMO w szpitalu macierzystym ARDS
27.11.2009 /TVN24 Co się zmieniło w wyposażeniu oddziałów pomocy doraźnej? Heroiczna walka o pacjenta. Strażacy wzięli karetkę na hol! Przymusowe postoje na stacjach benzynowych, nerwy i pomysłowa akcja strażaków - właśnie w taki niecodzienny sposób przebiegał transport ciężko chorego, nieprzytomnego kardiochirurga zakażonego wirusem AH1N1. Pacjent przewożony był z Kępna do oddalonego o 80 kilometrów Wrocławia. Z powodu problemów karetka jechała do celu 3,5 godziny. Częstochowa Śląsk 2010/2011
Założenie podstawowe każde województwo powinno posiadać co najmniej jedną karetkę wyposażoną w pełne monitorowanie hemodynamiczne, zasilanie prądem sieciowym i dobrej klasy respirator transportowy. nie wymaga to wielkich i spektakularnych inwestycji jest to co najmniej tak samo ważne jak wyposażenie wszystkich oddziałów referencyjnych w kraju w mobilną aparaturę do prowadzenia ECMO Sytuacja w Polsce
Oddziały intensywnej terapii (n=476) 25/3 17/5 13/8 16/3 28/4 12/2 39/10 38/22 17/10 26/0 7/3 14/2 40/3 28/2 20/7 23/8 Oddziały intensywnej terapii rekomendowane dla konwencjonalnej terapii w ARDS (n=108) Woj. Śląskie Katowice (5) Częstochowa (2) Sosnowiec (2) Bielsko-Biała (2) Zabrze (2) Rybnik (1) Żywiec (1) Pszczyna (1) Chorzów (1) Jastrzębie Zdrój (1) Jaworzno (1) Tychy (1) Cieszyn (1) Kołobrzeg Koszalin Szczecin(4) Gryfice Wałcz Piła Słupsk Gdańsk Kościerzyna Grudziądz Bydgoszcz(8) Toruń(3) Gorzów Wlkp Gniezno Inowrocław Poznań(5) Włocławek Sulechów Konin Elbląg Olsztyn(2) Warszawa(6) Suwałki (1) Białystok(3) Łomża (1) Ziel Góra Nowa Sól Kalisz Leszno Żary Głogów Ostrów Wlk Sieradz Łódź(5) Radom Łuków B.Podlaska Wrocław(8) Legnica Bełchatów Skarż-Kam Puławy Końskie Jelenia G Opole(2) Starach. Lublin(3) Chełm Wałbrzych Kielce(3) Zamość Strzelce Op Polanica Czerw Góra Chrzanów Zdr KedzierzynK Kraków(3) Oświęc Tarnów(2) Wadowice Nowy Targ
ECMO w ARDS (2010/2011) 1 4 1 4? 2 Potrzebny Rejestr! 6 3 Ośrodki kardiochirurgiczne
Brak miejsc w oddziałach intensywnej terapii Problemy: przyjęcia chorych w beznadziejnym stanie, brak uwarunkowań prawnych umożliwiających ograniczenie terapii u chorych w stanie nie rokującym na przeżycie, terapia uporczywa, brak możliwości przekazania chorych nie spełniających już kryteriów hospitalizacji w OIT. Najdroższe łóżka w systemie ochrony zdrowia!
ECMO to nie tylko leczenie grypy AH 1 N 1, to część nowoczesnej intensywnej terapii 1. ECMO powinno być dostępne we wszystkich oddziałach intensywnej terapii, znajdujących się w bezpośredniej bliskości oddziałów kardiochirurgii. 2. Konieczne jest stworzenie krajowego Rejestru ECMO. 3. Każde województwo musi posiadać co najmniej jedną karetkę wyposażoną w monitorowanie hemodynamiczne, zasilanie prądem sieciowym i wysokiej klasy respirator transportowy. 4. Należy lepiej wykorzystać oddziały intensywnej terapii są to najdroższe łóżka w każdym systemie ochrony zdrowia.