UCHWAŁA NR XLVI/524/2002 z dnia 5 sierpnia 2002 r. Data utworzenia 2002-08-05 Numer aktu 524 Kadencja Kadencja 1998-2002 UCHWAŁA NR XLVI/524/2002 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO z dnia 5 sierpnia 2002 r. w sprawie wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o stwierdzenie niezgodności art. 75 ustawy z dnia 6 lutego 1997 roku o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym i art. 3 ustawy z dnia 7 czerwca 2002 roku o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz. U. Nr 83, poz. 749) z Konstytucją Rzeczpospolitej Polskiej i Europejską Kartą Samorządu Terytorialnego Na podstawie art. 18 pkt. 20 i art. 19 ust.1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz.1590, zm. w 2002 r. Dz. U. Nr 23, poz. 220 i Dz. U. Nr 62, poz. 558) oraz art. 191 ust. 1 pkt. 3 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, Sejmik Województwa Małopolskiego uchwala, co następuje: 1 Wystąpić z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją Rzeczpospolitej Polskiej i Europejską Kartą Samorządu Terytorialnego (Dz. U. z 1994 r. Nr 124, poz. 607): 1/ art. 75 ustęp 3, 4, 5, 6, 13 i 14 ustawy z dnia 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz. U. Nr 28, poz. 153 zmieniony w 1997- Dz. U. Nr 75 poz. 468, zm. 1998 r. Dz. U. Nr, 117 poz. 756, zm. Dz. U. Nr 144 poz. 929, zm. Dz. U. Nr 162 poz. 1116, Dz. U. Nr 137 poz. 887, Dz. U. Nr 117 poz. 756, zm. 1999 r. Dz. U. Nr 45 poz. 439, Dz. U. Nr 49 poz. 483, Dz. U. Nr 117 poz. 756, Dz. U. Nr 63 poz. 700, Dz. U. Nr 70, poz. 777, Dz. U. Nr 72 poz. 802, Dz. U. Nr 109. poz. 1236, Dz. U. Nr 110 poz. 1255 i 1256, zm. 2000 r. Dz. U. Nr 12, poz.136 Dz. U. Nr 18 poz. 230, Dz. U. Nr 95 poz.1041 Dz. U. Nr 122 poz.1311 i poz. 1324, zm. 2001 r. Dz. U. Nr 8 poz. 64, Dz. U. Nr 88 poz. 961, Dz. U. Nr 126 poz.1382, Dz. U. Nr 197, poz.1050, Dz. U. Nr 154 poz. 1796, Dz. U. Nr 126 poz. 1384 Dz. U. Nr 88 poz. 961, Dz. U. Nr 52 poz. 539 i zm. 2002 r., Dz. U. Nr 74 poz. 676 oraz Dz. U. Nr 83 z 2002 r. poz. 749), 2/ art. 3 ustawy z dnia 7 czerwca 2002 r. o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz. U. Nr 83, poz. 749), jak w załączniku do uchwały. 2 Wykonanie uchwały wraz z prawem do udzielenia pełnomocnictwa procesowego powierza się Zarządowi Województwa Małopolskiego. 3 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Załącznik Nr 1 TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY Aleja J. Ch. Szucha 12 A Warszawa WNIOSEK Na podstawie art. 191 ust. 1 pkt. 3 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej oraz art. 18 pkt. 20 i art. 19 ust.1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz.1590, zm. w 2002 r. Dz. U. Nr 23, poz. 220 i Dz. U. Nr 62, poz. 558), Sejmik Województwa Małopolskiego wnosi o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją Rzeczpospolitej Polskiej i Europejską Kartą Samorządu Terytorialnego (Dz. U. z 1994 r. Nr 124, poz. 607): 1. 1/ - art. 75 ustęp 3 ustawy z dnia 6 lutego 1997 r o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz. U. Nr 28, poz. 153 zmieniony w 1997, Dz. U. Nr 75. poz. 468, zm. 1998 r. Dz. U. Nr 117 poz. 756, zm. Dz. U. Nr 144 poz. 929, zm. Dz. U. Nr 162. poz. 1116, Dz. U. Nr 137 poz. 887, Dz. U. Nr 117 poz. 756, zm. 1999 r.- Dz. U. Nr 45 poz. 439, Dz. U. Nr 49 poz. 483, Dz. U. Nr 117 poz. 756, Dz. U. Nr.63.poz. 700, Dz. U. Nr 70, poz.777, Dz.U.Nr.72. poz. 802, Dz.U.Nr.109. poz. 1236, Dz. U. Nr 110 poz. 1255 i 1256, zm. 2000 r. Dz. U. Nr 12, poz. 136 Dz. U. Nr 18 poz. 230, Dz. U. Nr 95 poz. 1041 Dz. U. Nr 122 poz. 1311 i poz. 1324, zm. 2001 r., Dz. U. Nr 8 poz. 64, Dz. U. Nr 88 poz. 961, Dz. U. Nr 126 poz. 1382, Dz. U Nr 197, poz. 1050, Dz. U. Nr 154 poz. 1796, Dz. U. Nr 126 poz. 1384 Dz. U. Nr 88 poz. 961, Dz. U. Nr 52 poz. 539 i zm. 2002 r., Dz. U. Nr 74 poz.676, oraz Dz. U. Nr 83 poz. 749) w brzmieniu nadanym art. 1 pkt.1 ustawy z dnia 7 czerwca 2002 r. o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz. U. Nr 83, poz. 749) jest niezgodny - z art. 2 i 16 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r (Dz. U. Nr 78, poz. 483) i art. 3 i 4 Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego sporządzonej w Strasburgu dnia 15 października 1985 r. ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską i ogłoszonej 25 listopada 1994 r. (Dz. U. z 1994 r Nr 124, poz. 607), 1. 2/ art. 75 ustęp 4, 5 i 6 cytowanej wyżej ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym jest niezgodny z art. 16 i 171 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r (Dz. U. Nr 78, poz. 483) i art. 3, 4 i 8 Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego sporządzonej w Strasburgu dnia 15 października 1985 r. ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską i ogłoszonej 25 listopada 1994 r (Dz. U. z 1994 r. Nr 124, poz. 607), 1. 3/ art. 75 ustęp 13 i 14 cytowanej wyżej ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym jest niezgodny z art. 16 i 171 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483) i art. 3, 4 i 8 Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego sporządzonej w Strasburgu dnia 15 października 1985 r. ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską i ogłoszonej 25 listopada 1994 r. (Dz. U. z 1994 r. Nr 124, poz. 607) oraz art. 78 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz.1590, zm. w 2002 r. Dz. U. Nr 23, poz. 220 i Dz. U. Nr 62, poz. 558). 2.1/ art. 3 ustawy z dnia 7 czerwca 2002 roku o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz. U. Nr 83, poz. 749) jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r (Dz. U. Nr 78, poz. 483). UZASADNIENIE Uzasadnienie prawa Sejmiku Województwa Małopolskiego do wystąpienia z niniejszym wnioskiem. Wniosek Sejmiku Województwa Małopolskiego dotyczy zbadania zgodności z Konstytucją Rzeczpospolitej Polskiej art. 75 ustawy z dnia 6 lutego 1997 roku o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz. U. Nr 28, poz. 153 zmieniony w 1997 r., Dz. U. Nr 75 poz. 468, zm. 1998 r. Dz. U. Nr, 117 poz.. 756, zm. Dz. U. Nr 144 poz. 929, zm. Dz. U. Nr 162 poz. 1116, Dz. U. Nr 137 poz.. 887,. Dz. U. Nr 117 poz. 756, zm. 1999 r- Dz. U. Nr 45 poz. 439, Dz. U. Nr 49 poz. 483, Dz. U. Nr
117. poz. 756, Dz. U. Nr.63 poz. 700, Dz. U. Nr 70, poz. 777, Dz. U. Nr 72 poz. 802, Dz. U. Nr 109 poz. 1236, Dz. U.Nr 110 poz. 1255 i 1256, zm. 2000 r. Dz. U. Nr 12, poz. 136 Dz. U. Nr 18. poz. 230, Dz. U. Nr 95 poz. 1041 Dz. U. Nr 122 poz. 1311 i poz. 1324, zm. 2001 r., Dz. U. Nr 8 poz.64, Dz. U. Nr 88 poz. 961, Dz. U. Nr 126 poz.. 1382, Dz. U Nr 197, poz. 1050, Dz. U. Nr 154. poz. 1796, Dz. U. Nr 126 poz. 1384 Dz. U. Nr 88 poz. 961, Dz. U. Nr 52 poz. 539 i zm. 2002 r. Dz. U. Nr 74. poz. 676, oraz Dz. U. Nr 83 poz. 749) w brzmieniu nadanym art. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 7 czerwca 2002 r. o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz. U. Nr 83, poz. 749) oraz art. 3 ustawy zmieniającej. Objęty wnioskiem przepis art. 75 ustawy stanowi: "Art. 75. 1.Rada kasy chorych jest powoływana spośród osób ubezpieczonych w danej kasie chorych i zamieszkałych na terenie działania regionalnej kasy chorych. 2. Rada kasy chorych liczy siedmiu członków. 3. Członkowie rady regionalnej kasy chorych są powoływani i odwoływani przez ministra właściwego do spraw zdrowia, z zastrzeżeniem ust. 4 i 5. 4. Trzech członków rady regionalnej kasy chorych jest powoływanych na wniosek sejmiku województwa właściwego ze względu na obszar działania kasy chorych. 5. Minister właściwy do spraw zdrowia występuje do sejmiku województwa o przedstawienie trzech kandydatur na członków rady regionalnej kasy chorych. Sejmik województwa przedstawia, w terminie 30 dni od dnia otrzymania wystąpienia, pisemny wniosek o powołanie członków rady regionalnej kasy chorych. Do wniosku załącza się dokumenty, o których mowa w ust. 10. 6. Jeżeli sejmik województwa w terminie, o którym mowa w ust. 5, nie przedstawi wniosku o powołanie członków rady regionalnej kasy chorych, przepisu ust. 4 nie stosuje się. 13. Odwołanie członka rady regionalnej kasy chorych powołanego na wniosek sejmiku wymaga opinii sejmiku w terminie 30 dni od dnia otrzymania wystąpienia. 14. Sejmik województwa może wystąpić z wnioskiem do ministra właściwego do spraw zdrowia o odwołanie członka rady regionalnej kasy chory." Przedmiotowe zmiany dotyczą sposobu powoływania członków rady Kasy Chorych. Kompetencje należące dotychczas wyłącznie do sejmiku województwa zostały przeniesione na Ministra właściwego do spraw zdrowia. W uprzednio obowiązującym stanie prawnym przed nowelizacją art. 75 omawianej ustawy stanowił: "Art. 75. 1. Rada regionalnej kasy chorych powoływana jest przez sejmik województwa, spośród osób ubezpieczonych w danej kasie, z obszaru działania regionalnej kasy chorych, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3. 2. Rada kasy chorych nie może liczyć więcej niż 9 członków. 3. W przypadku gdy kasa chorych obejmuje zasięgiem swojego działania obszar więcej niż jednego województwa, sejmiki wojewódzkie powołują do rady kasy chorych członków w liczbie proporcjonalnej do liczby osób ubezpieczonych mieszkających na terenie danego województwa. 4. Członkowie rady kasy chorych nie mogą być jednocześnie członkami zarządu, pracownikami kas chorych, świadczeniodawcami współpracującymi z kasami chorych, właścicielami, pracownikami lub osobami współpracującymi z zakładami opieki zdrowotnej, które zawarły umowę z kasami chorych na udzielanie świadczeń, członkami organów lub pracownikami jednostek samorządu terytorialnego a także członkami organów zakładu ubezpieczeń prowadzącego działalność ubezpieczeniową w zakresie ubezpieczeń zdrowotnych, na podstawie ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. z 1996 r. Nr 11, poz. 62 oraz z 1997 r. Nr 43 poz. 272, Nr 88, poz. 554, Nr 107, poz. 685, Nr 121, poz. 769 i 770 i Nr 139, poz. 934). 5. Członkowie rady kasy chorych posiadają wyższe wykształcenie oraz zdany egzamin na członka rady nadzorczej jednoosobowej spółki Skarbu Państwa."
Zmiana ta w istotny sposób narusza niezbywalne prawa obywatelskie - mieszkańców województw do posiadania reprezentacji desygnowanej do rady Kasy Chorych przez demokratycznie wybrane organy województwa, a tym samym prawo do kontrolowania instytucji, od której zależy w dużej mierze poziom i dostępność świadczeń medycznych na terenie województwa. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (tekst jednolity z 2001 r. Dz. U. Nr 142, poz. 1590 z późn. zm.) nakłada na samorząd województwa obowiązek wykonywania zadań w zakresie ochrony zdrowia (art. 14 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy). Zadania te, podobnie jak wszystkie inne przewidziane przepisami prawa dla samorządu terytorialnego są wykonywane w imieniu wszystkich mieszkańców województwa tworzących z mocy prawa regionalną wspólnotę samorządową. Należyte wypełnianie tego obowiązku będzie niezwykle utrudnione, a nawet niemożliwe w sytuacji braku kontroli poczynań regionalnej kasy chorych, będącej głównym elementem systemu finansowania udzielania świadczeń zdrowotnych. Mamy tu do czynienia z sytuacją, w której poprzez ograniczenie praw osoby prawnej realizującej zadania publiczne jaką jest województwo dochodzi równocześnie do ograniczenia praw jednostek. Kwestionowane unormowania prawne dotyczy bezpośrednio zakresu i sposobu oraz terminu wykonywania zadań publicznych przez organ stanowiący województwa, co uzasadnia prawo do wystąpienia przez Sejmik Województwa Małopolskiego z wnioskiem o zbadanie zgodności z Konstytucją i Europejską Kartą Samorządu Terytorialnego unormowań zawartych w art. 75 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym. Uzasadnienie merytoryczne wniosku. Ad 1/ - art. 75 ustęp 3 cytowanej wyżej ustawy z dnia 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym jest niezgodny - z art. 2 i 16 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r (Dz. U. Nr 78, poz. 483) i art. 3 i 4 Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego sporządzonej w Strasburgu dnia 15 października 1985 r. ratyfikowanej przez Rzeczypospolitą Polską i ogłoszonej 25 listopada 1994 r (Dz. U. z 1994 r Nr 124, poz. 607). Kwestionowany co do zgodności z Konstytucją i Europejską Kartą Samorządu Terytorialnego przepis ustawy jest sprzeczny z zasadą ochrony praw nabytych, a zwłaszcza służącą jej zasadą pewności prawa i zasadą zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa. Wprawdzie Konstytucja z 1997 r. nie wyraziła bezpośrednio zasady ochrony praw nabytych w osobnym przepisie szczegółowym, podobnie jak i w poprzednio obowiązującej Konstytucji, to jednak Trybunał Konstytucyjny w swoim orzecznictwie dał temu wyraz zarówno na gruncie uprzednio jak i aktualnie obowiązującego prawa. Obowiązywanie tej zasady w nowych warunkach potwierdził Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 22 grudnia 1997r. K2/97, wyroku z 8 kwietnia 1998 r., K10/97, w wyroku z 22 czerwca1999 r., K 5/99, wyroku z 13 kwietnia 1999r., K39/ 98 i następnych. Województwa są podmiotem publicznym mającym osobowość prawną, instytucją konstytucyjną, uczestniczącą w sprawowaniu władzy, wykonującą część zadań publicznych, obejmują łącznie całe terytorium państwa i wszystkich mieszkańców. Działając na podstawie prawa stanowionego przez państwo, stanowią formę życia lokalnego publicznego służącego zaspokojeniu potrzeb mieszkańców o charakterze publicznym a ich prawa i obowiązki ukształtowane zostały przede wszystkim na zasadzie samodzielności. Już w 1997 roku ustawa o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym przyznała samorządom terytorialnym określone ustawą uprawnienia do reprezentowania społeczności lokalnej w radach nadzorczych kas chorych: /tekst pierwotny Dz.U.97.28.153/ "Art. 75. 1. W skład rady nadzorczej wchodzą reprezentanci zgromadzenia przedstawicieli ubezpieczonych oraz przedstawiciele sejmików samorządowych i wojewodów z obszaru działania regionalnej kasy; w skład rady nadzorczej nie mogą wchodzić świadczeniodawcy i pracownicy kas. 2. Liczba reprezentantów zgromadzenia przedstawicieli ubezpieczonych powinna być równa liczbie przedstawicieli sejmików samorządowych i wojewodów. 3. Każdy z sejmików samorządowych i wojewodów ma w radzie po jednym przedstawicielu.
4. Kadencja rady nadzorczej trwa 4 lata." Wraz z reformą administracji publicznej w terenie ustawodawca przekazując określone zadania samorządom województw wyposażył je w instrument prawny w obszarze funkcjonowania kas chorych nowelizując miedzy innymi cytowany art. 75 omawianej ustawy, który otrzymał następującą treść: /1999.01.01 -zmiana Dz.U.98.117.756 -art.1/ "Art. 75. 1. Rada regionalnej Kasy Chorych powoływana jest przez sejmik województwa, spośród osób ubezpieczonych w danej Kasie, z obszaru działania regionalnej Kasy Chorych, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3. 2. Rada Kasy Chorych nie może liczyć więcej niż 21 członków. 3. W przypadku gdy Kasa Chorych obejmuje zasięgiem swojego działania obszar więcej niż jednego województwa, sejmiki wojewódzkie powołują do rady Kasy Chorych członków w liczbie proporcjonalnej do liczby osób ubezpieczonych mieszkających na terenie danego województwa. 4. Członkowie rady Kasy Chorych nie mogą być jednocześnie członkami zarządu, pracownikami Kas Chorych, świadczeniodawcami współpracującymi z Kasami Chorych, właścicielami, pracownikami lub osobami współpracującymi z zakładami opieki zdrowotnej, które zawarły umowę z Kasami Chorych na udzielanie świadczeń, a także członkami organów zakładu ubezpieczeń prowadzącego działalność ubezpieczeniową w zakresie ubezpieczeń zdrowotnych, na podstawie ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. z 1996 r. Nr 11, poz. 62 oraz z 1997 r. Nr 43 poz. 272, Nr 88, poz. 554, Nr 107, poz. 685, Nr 121, poz. 769 i 770 i Nr 139, poz. 934)." Następna zmiana została dokonana w 2000 r. z mocą obowiązującą od 1 stycznia 2000 r. W wyniku nowelizacji art. 75 omawianej ustawy otrzymał brzmienie: /2001.01.01 zmiana Dz.U.00.122.1324 art.1/ "Art. 75. 1. Rada regionalnej Kasy Chorych powoływana jest przez sejmik województwa, spośród osób ubezpieczonych w danej Kasie, z obszaru działania regionalnej Kasy Chorych, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3. 2. Rada Kasy Chorych nie może liczyć więcej niż 9 członków. 3. W przypadku gdy Kasa Chorych obejmuje zasięgiem swojego działania obszar więcej niż jednego województwa, sejmiki wojewódzkie powołują do rady Kasy Chorych członków w liczbie proporcjonalnej do liczby osób ubezpieczonych mieszkających na terenie danego województwa. 4. Członkowie rady Kasy Chorych nie mogą być jednocześnie członkami zarządu, pracownikami Kas Chorych, świadczeniodawcami współpracującymi z Kasami Chorych, właścicielami, pracownikami lub osobami współpracującymi z zakładami opieki zdrowotnej, które zawarły umowę z Kasami Chorych na udzielanie świadczeń, a także członkami organów zakładu ubezpieczeń prowadzącego działalność ubezpieczeniową w zakresie ubezpieczeń zdrowotnych, na podstawie ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. z 1996 r. Nr 11, poz. 62 oraz z 1997 r. Nr 43 poz. 272, Nr 88, poz. 554, Nr 107, poz. 685, Nr 121, poz. 769 i 770 i Nr 139, poz. 934). 5. Członkowie rady Kasy Chorych posiadają wyższe wykształcenie oraz zdany egzamin na członka rady nadzorczej jednoosobowej spółki Skarbu Państwa." Najistotniejsza zmiana dotyczy obowiązku posiadania cenzusu wyższego wykształcenia oraz zdania egzaminu przez członków rad Kas Chorych. W następstwie takiej nowelizacji sejmiki województw musiały dokonać stosownych kolejnych zmian personalnych, z tym że część osób musiało zrezygnować z pracy w radach Kas Chorych a część przeszła wymagane kosztowne przeszkolenie i kontynuowało realizację otrzymanego mandatu. Ustawodawca kolejną nowelizacją wprowadzającą zmiany z dniem 27 września 2001 r. ogranicza
krąg osób mogących działać w składzie osobowym rad kas chorych o członków organów samorządu terytorialnego i pracowników jednostek samorządu terytorialnego. Art. 75 omawianej ustawy otrzymuje brzmienie: /2001.09.27 zmiana Dz.U.01.88.961 art.1, art.10/ "Art. 75. 1. Rada regionalnej kasy chorych powoływana jest przez sejmik województwa, spośród osób ubezpieczonych w danej kasie, z obszaru działania regionalnej kasy chorych, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3. 2. Rada kasy chorych nie może liczyć więcej niż 9 członków. 3. W przypadku gdy kasa chorych obejmuje zasięgiem swojego działania obszar więcej niż jednego województwa, sejmiki wojewódzkie powołują do rady kasy chorych członków w liczbie proporcjonalnej do liczby osób ubezpieczonych mieszkających na terenie danego województwa. 4. Członkowie rady kasy chorych nie mogą być jednocześnie członkami zarządu, pracownikami kas chorych, świadczeniodawcami współpracującymi z kasami chorych, właścicielami, pracownikami lub osobami współpracującymi z zakładami opieki zdrowotnej, które zawarły umowę z kasami chorych na udzielanie świadczeń, członkami organów lub pracownikami jednostek samorządu terytorialnego a także członkami organów zakładu ubezpieczeń prowadzącego działalność ubezpieczeniową w zakresie ubezpieczeń zdrowotnych, na podstawie ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. z 1996 r. Nr 11, poz. 62 oraz z 1997 r. Nr 43 poz. 272, Nr 88, poz. 554, Nr 107, poz. 685, Nr 121, poz. 769 i 770 i Nr 139, poz. 934). 5. Członkowie rady kasy chorych posiadają wyższe wykształcenie oraz zdany egzamin na członka rady nadzorczej jednoosobowej spółki Skarbu Państwa." Nie kwestionując zasadności poszczególnych zacytowanych unormowań, to sama częstotliwość zmian w tak krótkim czasie rodzi refleksję nad jakością prawa. Każda z tych zmian oznaczała wymianę osób, które uzyskały mandat społeczny, zaczęły nabywać doświadczenie w trudnej merytorycznie dziedzinie jaką jest kontrola zdrowotnych świadczeń. Skalę zmian w samym tylko Województwie Małopolskim obrazują teksty uchwał podejmowanych przez Sejmik Województwa.. Dowód: 4 odpisy Uchwał Sejmiku Województwa Małopolskiego. Ustawodawca dokonuje kolejnej zmiany ustawą z dnia 7 czerwca 2002 r. o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz. U. Nr 83, poz. 749), ale nie korygującą dotychczasowe unormowania lecz wbrew zasadom przyjętym w Konstytucji oraz procesem związanym z decentralizacją wykonywania władzy publicznej odbiera uprawnienia dotyczące reprezentowania społeczeństwa w obszarze funkcjonowania Kas Chorych samorządom województw. Jest to sprzeczne z zasadą praw nabytych przez zarówno województwo jak i przez osoby, którym sejmiki województw powierzyły mandat do pracy w radach Kas Chorych a więc sprzeczne zasadą państwa prawnego. Podważa zaufanie do państwa i stanowionego przez nie prawa. A w wyniku powyższej zmiany art. 75 otrzymuje następującą treść: /2002.07.09 zmiana Dz.U.02.83.749 art.1/ "Art. 75. 1. Rada kasy chorych jest powoływana spośród osób ubezpieczonych w danej kasie chorych i zamieszkałych na terenie działania regionalnej kasy chorych. 2. Rada kasy chorych liczy siedmiu członków. 3. Członkowie rady regionalnej kasy chorych są powoływani i odwoływani przez ministra właściwego do spraw zdrowia, z zastrzeżeniem ust. 4 i 5. 4. Trzech członków rady regionalnej kasy chorych jest powoływanych na wniosek sejmiku województwa właściwego ze względu na obszar działania kasy chorych. 5. Minister właściwy do spraw zdrowia występuje do sejmiku województwa o przedstawienie trzech kandydatur na członków rady regionalnej kasy chorych. Sejmik województwa przedstawia, w terminie 30 dni od dnia otrzymania wystąpienia, pisemny wniosek o powołanie członków rady
regionalnej kasy chorych. Do wniosku załącza się dokumenty, o których mowa w ust. 10. 6. Jeżeli sejmik województwa w terminie, o którym mowa w ust. 5, nie przedstawi wniosku o powołanie członków rady regionalnej kasy chorych, przepisu ust. 4 nie stosuje się. 7. W przypadku połączenia kas chorych minister właściwy do spraw zdrowia występuje do sejmików województw właściwych ze względu na obszar działania kas chorych, które ulegają połączeniu, o przedstawienie wspólnych kandydatur na członków rady regionalnej kasy chorych, na zasadach określonych w ust. 5. 8. Członkowie rady kasy chorych nie mogą być jednocześnie członkami zarządu, pracownikami kas chorych, świadczeniodawcami współpracującymi z kasami chorych, właścicielami lub pracownikami zakładów opieki zdrowotnej, lub osobami współpracującymi z zakładami opieki zdrowotnej, które zawarły umowę z kasami chorych na udzielanie świadczeń, członkami organów lub pracownikami jednostek samorządu terytorialnego, a także członkami organów zakładu ubezpieczeń prowadzącego działalność ubezpieczeniową w zakresie ubezpieczeń zdrowotnych na podstawie ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. z 1996 r. Nr 11, poz. 62, z 1997 r. Nr 43, poz. 272, Nr 88, poz. 554, Nr 107, poz. 685, Nr 121, poz. 769 i 770 i Nr 139, poz. 934, z 1998 r. Nr 155, poz. 1015, z 1999 r. Nr 49, poz. 483, Nr 101, poz. 1178 i Nr 110, poz. 1255, z 2000 r. Nr 43, poz. 483, Nr 48, poz. 552, Nr 70, poz. 819, Nr 114, poz. 1193 i Nr 116, poz. 1216, z 2001 r. Nr 37, poz. 424, Nr 88, poz. 961, Nr 100, poz. 1084 i Nr 110, poz. 1189 oraz z 2002 r. Nr 25, poz. 253 i Nr 41, poz. 365), oraz właścicielami lub pracownikami aptek i podmiotów wytwarzających produkty lecznicze. 9. Członkiem rady kasy chorych może zostać osoba, która: 1) posiada wyższe wykształcenie, 2) zdała egzamin dla kandydata na członka rady nadzorczej jednoosobowej spółki Skarbu Państwa albo została wpisana na listę radców prawnych, adwokatów lub biegłych rewidentów, 3) korzysta z pełni praw publicznych, 4) wyróżnia się wysokimi walorami moralnymi. 10. Kandydaci na członka rady kasy chorych przed powołaniem są zobowiązani przedstawić dokumenty potwierdzające spełnianie wymagań określonych w ust. 9 pkt 1-3. 11. Członek rady kasy chorych, z zastrzeżeniem ust. 12, może być w każdym czasie odwołany przed upływem kadencji. 12. Członka rady kasy chorych odwołuje się, jeżeli przestał spełniać przynajmniej jeden z wymogów określonych w ust. 9 pkt 1-3 lub warunków, o których mowa w ust. 8. 13. Odwołanie członka rady regionalnej kasy chorych powołanego na wniosek sejmiku wymaga opinii sejmiku w terminie 30 dni od dnia otrzymania wystąpienia. 14. Sejmik województwa może wystąpić z wnioskiem do ministra właściwego do spraw zdrowia o odwołanie członka rady regionalnej kasy chory." Zacytowane unormowanie narusza też art. 3 i 4 Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego sporządzonej w Strasburgu dnia 15 października 1985 r. a ratyfikowanej przez Rzeczypospolitą Polską i ogłoszonej 25 listopada 1994 r. (Dz. U. z 1994 r. Nr 124, poz. 607). Przyjęte przez ustawodawcę a kwestionowane unormowanie jest sprzeczne z zasadą wyrażoną w Europejskiej Karcie Samorządu Terytorialnego stanowiącą między innymi że generalnie odpowiedzialność za sprawy publiczne powinny ponosić przede wszystkim te organy władzy, które znajdują się najbliżej obywateli, a kompetencje przyznane samorządom powinny być w zasadzie całkowite i wyłączne. Statuuje też prawo samorządów terytorialnych do kierowania i zarządzania zasadniczą częścią spraw publicznych na ich własną odpowiedzialność i w interesie ich mieszkańców. Stwierdzenie niezgodności z zasadą zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa
można odnieść i do całej ustawy, uwzględniając że była ona na przestrzeni około pięciu lat jej obowiązywania 28 - krotnie nowelizowana, wielokrotnie poszczególne przepisy ustawy miały różne terminy wejścia w życie i nie wydano jej tekstu jednolitego. Ad. 1.2/ art. 75 ustęp 4, 5 i 6 cytowanej wyżej ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym jest niezgodny z - z art. 16 i 171 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r (Dz. U. Nr 78, poz. 483) i art. 3,4 i 8 Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego sporządzonej w Strasburgu dnia 15 października 1985 r. ratyfikowanej przez Rzeczypospolitą Polską i ogłoszonej 25 listopada 1994 r ( Dz. U. z 1994 r Nr 124, poz. 607) oraz art. 78 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz.1590, zm. w 2002 r. Dz. U. Nr 23, poz. 220 i Dz. U. Nr 62, poz. 558). Przyjęta przez Sejm regulacja prawna wprowadzając ograniczoną ilość członków rady Kasy Chorych reprezentujących samorząd województwa do trzech przedstawicieli narusza art. 16 ust. 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. Konstytucja RP cytowanym przepisem gwarantuje samorządom terytorialnym uczestniczenie w sprawowaniu władzy publicznej, którą wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Wadliwość unormowania przyjętego w nowelizacji ustawy polega na tym, że suwerenne dotąd uprawnienia organów samorządów województw przeniesione zostają na organ administracji rządowej a uprawnienia samorządu ograniczone są do przedstawienia kandydatów, których w przyjętym brzmieniu omawianego przepisu Minister właściwy do spraw zdrowia powoła / lub nie powoła/ w skład rad Kas Chorych. Ustawodawca dając uprawnienie Ministrowi właściwemu do powołania w skład rad osób przedstawionych przez sejmiki województw nie określił granic swobody organu administracji rządowej. Nie jest też ustalone jakie są konsekwencje nie zatwierdzenia przez Ministra kandydatów przedstawionych przez sejmik województwa. Jest to zbyt daleko idące ingerowanie administracji rządowej w i tak ograniczone już w omawianej regulacji prawnej uprawnienie samorządu terytorialnego i może być nadużywane. Jest to niezgodne z wyrażoną w art. 16 ustęp 2 zasadą wykonywania zadań przez samorząd terytorialny w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Tym samym narusza też zasady wyrażone w art. 3 i 4 Europejskiej Karcie Samorządu Terytorialnego. Suwerenne dotąd uprawnienia organów samorządów województw poddane są specyficznej i poza konstytucyjnej kontroli podejmowanych uchwał. Zgodnie z treścią art. 171 Konstytucji RP działalność samorządu terytorialnego podlega nadzorowi z punktu widzenia legalności a organami nadzoru są Prezes Rady Ministrów oraz wojewoda, a w zakresie spraw finansowych regionalne izby obrachunkowe. W objętym powyższym wnioskiem przepisie ustawy specyficzną formę kontroli nad prawidłowością wyboru członków Kas Chorych przez sejmiki województw przejmuje Minister właściwy do spraw zdrowia poprzez zatwierdzanie / lub nie / wyboru dokonanego przez ten organ. Dotychczasowe unormowania gwarantowały właściwą i obiektywną reprezentację społeczności wojewódzkiej w radzie kas chorych - ogniwie kontroli społecznej instytucji stanowiącej ważny element w prawie obywateli do ochrony zdrowia, o czym stanowi zapis art. 68 Konstytucji RP. Dotychczasowe unormowania przesądzały poprzez podmiotowe ograniczenia o obiektywizmie działania rady Kasy Chorych. Administracja rządowa ma zgodnie z Konstytucją i ustawami ustrojowymi dotyczącymi samorządów terytorialnych instrument kontroli nad działalnością organów województwa i określa je art. 78 ustawy o samorządzie województwa. Unormowanie przyjęte w nowelizacji ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym jest też sprzeczne z treścią art. 8 pkt. 1 Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego, który stanowi, że wszelka kontrola administracyjna społeczności lokalnych może być dokonywana wyłącznie w sposób oraz w przypadkach przewidzianych w Konstytucji lub w ustawie. Ad. 1.3/ art. 78 ustęp 13 i 14 cytowanej wyżej ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym jest niezgodny z - z art. 16 i 171 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r (Dz. U.
Nr 78, poz. 483) i art. 3, 4 i 8 Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego sporządzonej w Strasburgu dnia 15 października 1985 r. ratyfikowanej przez Rzeczypospolitą Polską i ogłoszonej 25 listopada 1994 r. (Dz. U. z 1994 r Nr 124, poz. 607) oraz art. 78 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz.1590, zm. w 2002 r. Dz. U. Nr 23, poz. 220 i Dz. U. Nr 62, poz. 558). Również określony nowelizującą ustawą sposób odwoływania członków rad Kas Chorych desygnowanych uprzednio przez sejmiki województw narusza suwerenne uprawnienia samorządu terytorialnego. Przy ocenie zgodności z prawem takiego unormowania zachowują aktualność stwierdzenia zawarte w pkt. 1.2/ niniejszego uzasadnienia a dotyczące zakresu, sposobu i terminu powoływania reprezentantów Kas Chorych wybranych przez sejmiki województw. Ad. 2.1/ art. 3 ustawy z dnia 7 czerwca 2002 roku o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz. U. Nr 83, poz. 749) jest niezgodny - z art. 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r (Dz. U. Nr 78, poz. 483). Zasada demokratycznego państwa prawnego znajduje swoje rozwinięcie nie tylko w zakazie ustanawiania z mocą wsteczną niekorzystnych unormowań, ale też w nakazie zachowania odpowiedniej vacatio legis przy wprowadzaniu w życie nowych unormowań prawych. Ustawa nowelizująca określiła wprawdzie termin 14 dniowy dla wejścia w życie jej postanowień, ale gdy ocenia się ją w świetle przyjętych unormowań zarzut naruszenia tej zasady jest zasadny. Ustawa została przyjęta przez parlament 7 czerwca 2002 r. Już 24 czerwca została opublikowana w Dzienniku Ustaw Nr 83. Minister właściwy do spraw zdrowia wystąpił do Marszałka Województwa Małopolskiego 11 lipca br. /data wpływu pisma do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego/ o przedstawienie w terminie określonym ustawą, a więc 30 dni - 3 kandydatów. Takie wykonywanie prawa nie może być przyjęte z aprobatą. Sejmiki województw mają ustawowy obowiązek odbywania posiedzeń raz na kwartał, działają zgodnie z przyjętym planem posiedzeń, a w okresie przełomu lipca i sierpnia zarówno radni województwa jak i potencjalni kandydaci do Kas Chorych mają prawo i w dużej części korzystają z urlopów. Może to skutkować negatywnie na jakość wyboru a nawet brakiem reprezentacji i to w majestacie prawa - złego prawa! Liczba odwiedzin: 82 Podmiot udostępniający informację: Osoba wprowadzająca informację: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Podmiotu Administrator Osoba odpowiedzialna za informację: Czas wytworzenia: 2004-03-21 14:31:43 Czas publikacji: 2004-03-21 14:31:43 Data przeniesienia do archiwum: Brak