1 Dr hab. Katarzyna Krzywicka Konsultacje: Zakład Stosunków Międzynarodowych wtorek 15.30-16.30, katarzyna.krzywicka@umcs.edu.pl czwartek 16.40-18.40 http://umcs.pl/pl/addres-book-employee,1406.html pokój 119. Program i literatura Zagrożenia asymetryczne bezpieczeństwa Rok akademicki 2014/2015 Wymogi: Opracowanie i przedstawienie podczas zajęć zagadnienia ujętego w programie (temat autorski) Aktywny udziału w zajęciach: dyskusje, sprawdziany Obecność na zajęciach Egzamin w dniu 11 czerwca 2015 (czwartek) 1. Zajęcia organizacyjne (19 lutego) Przedstawienie i omówienie programu Przedstawienie literatury przedmiotu Omówienie metod pracy i formy zaliczenia zajęć 2. Zagrożenia asymetryczne uzgodnienia teoretyczne i definicyjne (5 i 12 marca, WY/CA) Koncepcja zagrożeń asymetrycznych w nauce o stosunkach międzynarodowych i studiach nad bezpieczeństwem Definiowanie zagrożeń asymetrycznych Kategorie i charakterystyka zagrożeń asymetrycznych Czaputowicz Jacek, Bezpieczeństwo międzynarodowe. Współczesne koncepcje, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012, rozdz. 3. Rozszerzenie bezpieczeństwa. PISM, Warszawa 2007, rozdz. I. Madej Marek, Zagrożenia asymetryczne bezpieczeństwa państwa, w: Problemy bezpieczeństwa wewnętrznego i bezpieczeństwa międzynarodowego, (red.) K. Księżopolski, WSAS, Warszawa 2009. Madej Marek, Zagrożenia asymetryczne istota, specyfika, faktyczna ranga strategiczna we współczesnym świecie, w: Zagrożenia asymetryczne współczesnego świata, (red.) S. Wojciechowski, R. Fiedler, Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań 2009. Pietraś Marek, Bezpieczeństwo międzynarodowe, w: Międzynarodowe stosunki polityczne, (red.) M. Pietraś, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2006. 3. Wykład dra. Jesúsa Tovar Mendozy z Centro de Investigación en Ciencias Sociales y Humanidades Universidad Autónoma del Estado de México na temat: The quality of
2 democracy in Latin America: conceptual issues and empirical results from 15 States of the región (26 marca) 4. Środowisko działania podmiotów stanowiących zagrożenia asymetryczne (9 i 16 kwietnia, WY/CA) Procesy transnarodowe i procesy globalizacyjne Społeczno-ekonomiczne dysproporcje rozwojowe ubóstwo - procesy demograficzne - migracje Państwa dysfunkcjonalne jako środowisko zagrożeń asymetrycznych studia przypadków Cianciara Adam, Rebelianci, powstańcy, rewolucjoniści: aktorzy niepaństwowi we współczesnych konfliktach zbrojnych, w: Poziomy analizy stosunków międzynarodowych, (red. E. Haliżak, M. Pietraś), tom. 2, Wydawnictwa Rambler, Warszawa 2013. Derwich K, Problem państw upadłych w regionie Ameryki Łacińskiej i Karaibów, w: Latynoameryka u progu trzeciego stulecia niepodległości: przywództwo, idee i systemy polityczne, (red.) P. Łaciński, Studia i Analizy Collegium Civitas 12, Warszawa 2011. Gil Grzegorz, Dysfunkcjonalność państwa jako kategoria analityczna: próby kwantyfikacji i elementy krytyki, w: Poziomy analizy stosunków międzynarodowych, (red. E. Haliżak, M. Pietraś), tom. 2, Wydawnictwa Rambler, Warszawa 2013. Gil Grzegorz, Sekurytyzacja upadania państwa po zimnej wojnie, w: Problem upadku państw w stosunkach międzynarodowych, (red.) R. Kłosowicz, A. Mania, Kraków 2012. Gruszczak Artur, Państwa upadłe jako zagrożenie bezpieczeństwa wewnętrznego Unii Europejskiej, w: Problem upadku państw w stosunkach międzynarodowych, (red.) R. Kłosowicz, A. Mania, Kraków 2012. Haber G., Nierówności społeczne jako problem globalny w XXI wieku, ze szczególnym uwzględnieniem państw peryferyjnych w światowym systemie społeczno-ekonomicznym, w: Polska geografia polityczna wobec problemów i wyzwań współczesnej Polski i świata. Wybrane problemy, (red.) M. W. Solarz, Toruń 2012. Haliżak E., Południe (państwa rozwijające się Trzeci Świat), w: Stosunki międzynarodowe. Geneza, struktura, dynamika, (red.) E. Haliżak, R. Kuźniar, Warszawa 2006. Heidrich-Hamera D., Uchodźctwo wewnętrzne. Problem Południa wyzwaniem dla Północy?, w: Północ wobec Południa. Południe wobec Północy, (red.) M. W. Solarz, Warszawa 2005. PISM, Warszawa 2007, rozdz. II. Madej Marek, Globalizacja zagrożeń asymetrycznych, w: Globalizacja a stosunki międzynarodowe, (red.) E. Haliżak, R. Kuźniar, J. Symonides, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz-Warszawa 2003. Madej Marek, Globalizacja zagrożeń asymetrycznych, Sprawy Międzynarodowe, styczeńmarzec 2003, nr 1 (LVI).
3 Pietraś Marek, Transnarodowość zagrożeń asymetrycznych, w: Zagrożenia asymetryczne współczesnego świata (red.) S. Wojciechowski, R. Fiedler, UAM, Poznań 2009. Piotrowski M. A., Uwarunkowania oraz konsekwencje rozkładu i rozpadu struktur państwowych, w: Północ wobec Południa. Południe wobec Północy, (red.) M. W. Solarz, Warszawa 2005. Tuz E., Współczesne migracje latynoskie do Stanów Zjednoczonych i ich konsekwencje, w: Północ wobec Południa. Południe wobec Północy, (red.) M. W. Solarz, Warszawa 2005. 5. Terroryzm (23 i 30 kwietnia, WY/CA) Istota i typologia terroryzmu Podmioty i metody działań terrorystycznych studia przypadków Międzynarodowa współpraca w zwalczaniu terroryzmu wymiar polityczno-prawny i polityczno-militarny Narodowe polityki i strategie walki z terroryzmem studia przypadków Ebbig P., Fiedler R., Wejkszner A., Wojciechowski S., Leksykon współczesnych organizacji terrorystycznych, Poznań 2007. Gajewski Tomasz, Asymetria w polityce bezpieczeństwa Islamskiej Republiki Iranu, w: Asymetria i hybrydowość stare armie wobec nowych konfliktów, (red.) W. Sokała, B. Zapała, Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, Warszawa 2012. Gawliczek Piotr, Pawłowski Jacek, Zagrożenia asymetryczne, AON, Warszawa 2003, rozdz. Zagrożenia asymetryczne w kontekście zadań sił zbrojnych, s. 19-40. Kraj Kazimierz, Rozwój technologii terrorystycznych źródłem zagrożeń asymetrycznych, w: Zagrożenia asymetryczne współczesnego świata, (red.) S. Wojciechowski, R. Fiedler, Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań 2009. Madej Marek, Międzynarodowy terroryzm polityczny, Warszawa 2001. PISM, Warszawa 2007, rozdz. III. Madej Marek, Międzynarodowa współpraca w zwalczaniu terroryzmu po 11 września 2001 roku, Stosunki Międzynarodowe, 2012, tom 46. Madej Marek, Międzynarodowa walka z terroryzmem, w: Bezpieczeństwo międzynarodowe, (red.) R, Kuźniar i inni, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2012. Nizioł-Celewicz Monika, Terroryzm, w: Międzynarodowe stosunki polityczne, (red.) M. Pietraś, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2006. Nowiak Wojciech, Terroryzm jako asymetryczny czynnik stosunków międzynarodowych. Druga wojna libańska 2006, w: Zagrożenia asymetryczne współczesnego świata, (red.) S. Wojciechowski, R. Fiedler, Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań 2009. Ostant Witold, Terroryzm jako asymetryczne zagrożenie globalne, w: Zagrożenia asymetryczne współczesnego świata, (red.) S. Wojciechowski, R. Fiedler, Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań 2009.
4 Ostant Witold, Współpraca Stanów Zjednoczonych i Unii Europejskiej w dziedzinie zwalczania terroryzmu razem mimo różnic (2001-2010), Przegląd Strategiczny, 2011, nr. 2. Ożarowski Rafał, Specyfika zmilitaryzowanego aktora niepaństwowego we współczesnych stosunkach międzynarodowych. Przypadek Hezbollahu, Przegląd Strategiczny, 2012, nr 1. Paszewski Tomasz, Wojna z terroryzmem - próba bilansu, Sprawy Międzynarodowe, 2008, nr 2. Potocki Robert, Bezpieczeństwo czy wolność? Zwalczanie zagrożeń asymetrycznych w US Patriotic Act, w: Zagrożenia asymetryczne współczesnego świata, (red.) S. Wojciechowski, R. Fiedler, Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań 2009. Szlachter Damian, Polityka informacyjna administracji państwowej w walce z terroryzmem na przykładzie Zjednoczonego Królestwa (UK), w: Zagrożenia asymetryczne współczesnego świata, (red.) S. Wojciechowski, R. Fiedler, Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań 2009. Szpyra Ryszard, Wybrane aspekty militarnego reagowania na terroryzm jako zagrożenie asymetryczne, w: Zagrożenia asymetryczne współczesnego świata, (red.) S. Wojciechowski, R. Fiedler, Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań 2009. Waśko-Owsiejczuk Ewelina, Łamanie praw człowieka w imię ochrony bezpieczeństwa. Polityka Stanów Zjednoczonych wobec zagrożenia terroryzmem na początku XXI wieku, Przegląd Strategiczny, 2013, nr 2. Wejkszner Artur, Ewolucja zagrożenia dżihadystycznego w Europie, Przegląd Strategiczny, 2014, nr 7. Wejkszner Artur, Oblicza terroryzmu islamskiego w Indonezji na początku XXI wieku. Casus Dżama a Islamija, Przegląd Strategiczny, 2011, nr. 2. Wejkszner Artur, Islamski Front Wyzwolenia Moro i Abu Sajjaf. Ewolucja islamskiej aktywności terrorystycznej na Filipinach, Przegląd Strategiczny, 2011, nr 1. Wojciechowski Sebastian, Hybrydowy model globalnego terroryzmu, Przegląd Strategiczny, 2011, nr 2. Global Terrorism Index - http://www.visionofhumanity.org/ 6. Transnarodowa przestępczość zorganizowana (7 i 14 maja, WY/CA) Istota i specyfika transnarodowej przestępczości zorganizowanej Główne obszary działalności transnarodowych grup przestępczych: handel narkotykami, nielegalny handel bronią i technologiami wojskowymi, handel ludźmi. Akweny morskie jako obszary zagrożeń asymetrycznych Wpływ transnarodowej przestępczości zorganizowanej na bezpieczeństwo państw studia przypadków. Derwich Karol, Dysfunkcyjność państwa jako główna przeszkoda na drodze rozwoju państwa
5 casus Meksyku, w: Transformacje demokratyczne w Ameryce Łacińskiej, (red.) K. Krzywicka, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2014. Drzewiecka U., Demokratyzacja Meksyku a problem narkotykowy, w: Oblicza Ameryki Łacińskiej, (red.) K. Krzywicka, J. Kaczyńska, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2010. Gawliczek Piotr, Pawłowski Jacek, Zagrożenia asymetryczne, AON, Warszawa 2003, rozdz. Prognoza zagrożeń asymetrycznych w odniesieniu do środowiska morskiego, s. 84-100. Gil Grzegorz, Upadanie państwa w Ameryce Łacińskiej kazus Kolumbii, w: Dwieście lat niepodległości państw Ameryki Łacińskiej. Perspektywa historyczna i wyzwania współczesności, (red.) K. Krzywicka, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2012, dostęp on-line: http://www.ibuk.pl/fiszka/64082/dwiescie-lat-niepodleglosci-panstw-ameryki-lacinskiej.html Kotarski Jędrzej, Handel ludźmi w cieniu brazylijskiej polityki sukcesu, w: Transformacje demokratyczne w Ameryce Łacińskiej, (red.) K. Krzywicka, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2014. Ługowska Urszula, Problem narkotykowy w Ameryce Łacińskiej, w: Ameryka Łacińska we współczesnym świecie, (red.) M. F. Gawrycki, Warszawa 2006. PISM, Warszawa 2007, rodz. IV. Piotrowski Łukasz, Główne kolumbijskie organizacje terrorystyczne oraz polityczne próby przezwyciężenia konfliktu w Kolumbii, w: Polityczne metody zwalczania terroryzmu, (red.) K. Liedl, J. Marszałek-Kawa, Sz. Wudarski, Toruń 2006. Rdzanek Grzegorz, Zagrożenia asymetryczne w regionie Zatoki Gwinejskiej, Przegląd Geopolityczny, 2011, t. 3. Tarnogórski Rafał, Zwalczanie piractwa morskiego. Przypadek Rogu Afryki, Sprawy Międzynarodowe, 2011, nr 4. Tomczyk A., Produkcja i przemyt narkotyków a konflikt zbrojny w Kolumbii, "Ameryka Łacińska, 2007, nr 1. Szubrycht T., Nadbrzeżne państwa upadłe a bezpieczeństwo transportu morskiego, w: Problem upadku państw w stosunkach międzynarodowych, (red.) R. Kłosowicz, A. Mania, Kraków 2012. 7. Cyberterroryzm jako zagrożenie asymetryczne (14, 21 WY/CA) Specyfika działań w cyberprzestrzeni Istota i definicje cyberterroryzmu, cyberprzestępczości, hakerstwa, haktywizmu Wykorzystywanie technologii informatycznych jako broni Polityka ochrony cyberprzestrzeni i zwalczania cyberterroryzmu Bógdał-Brzezińska A., Gawrycki M. F., Cyberterroryzm i problemy bezpieczeństwa informacyjnego we współczesnym świecie, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2003.
6 PISM, Warszawa 2007, rozdz. VI. Madej Marek, Cyberterroryści, cyberprzestępcy i hakerzy, w: Świat wobec współczesnych wyzwań i zagrożeń (red.) J. Symonides, Wydawnictwo naukowe Scholar, Warszawa 2010. Lakomy Miron, Cyberwojna ujęcia definicyjne, Stosunki Międzynarodowe, 2013, nr 2, tom 48. Lakomy Miron, Cyberwojna jako rzeczywistość XXI wieku, Stosunki Międzynarodowe, 2011, tom 44. Skrzypczak Jędrzej, Polityka ochrony cyberprzestrzeni RP, Przegląd Strategiczny, 2014, nr 7. Skrzypczak Jędrzej, Bezpieczeństwo teleinformatyczne w świetle Europejskiej Konwencji o cyberprzestępczości, Przegląd Strategiczny, 2011, nr 1. Stankiewicz Wojciech, Cyberterroryzm jako zagrożenie asymetryczne współczesnego świata, w: Zagrożenia asymetryczne współczesnego świata, (red.) S. Wojciechowski, R. Fiedler, Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań 2009. 8. Bezpieczeństwo narodowe Polski a zagrożenia asymetryczne (21 i 28 maja, WY/CA) Zagrożenia asymetryczne jako wyzwania dla bezpieczeństwa Polski System bezpieczeństwa narodowego Strategia bezpieczeństwa narodowego wobec zagrożeń asymetrycznych Adamczuk Magdalena, Ewolucja strategii i metod działania islamskich ugrupowań terrorystycznych i ich wpływ na bezpieczeństwo Polski, Bezpieczeństwo Narodowe, 2011, nr 19, III. Borek Piotr T., Polska Straż Graniczna rozpoznawanie i przeciwdziałanie zagrożeniom terroryzmem w kontekście prawodawstwa polskiego i europejskiego, Przegląd Strategiczny, 2011, nr 2. Góralski Dariusz, Lidel Krzysztof, System przeciwdziałania terroryzmowi w Polsce, w: Polityczne metody zwalczania terroryzmu, (red.) K. Liedl, J. Marszałek-Kawa, Sz. Wudarski, Toruń 2006. Hoffman Tomasz, Udział Polski w walce z terroryzmem, Przedsiębiorczość i Zarządzanie, 2009, tom X, zeszyt 6. Bezpieczeństwo i zarządzanie kryzysowe aktualne wyzwania. Współczesne aspekty bezpieczeństwa i zarządzania kryzysowego, (red.) Mirosław Włodarczyk, Andrzej Marjański. Lidel Krzysztof, Zwalczanie terroryzmu międzynarodowego w polskiej polityce bezpieczeństwa, Difin, Warszawa 2010. Madej Marek, Zagrożenia asymetryczne istota, specyfika, strategiczna ranga z polskiej perspektywy, w: Zarządzanie kryzysowe w Polsce, (red.) M. Jabłonowski, L. Molak, Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora, Pułtusk 2007.
7 Madej Marek, Polska w walce z terroryzmem międzynarodowym, w: Polityka zagraniczna Polski po wstąpieniu do NATO i do Unii Europejskiej. Problemy tożsamości i adaptacji, (red.) S. Bieleń, Warszawa 2010. Madej Marek, Polityka bezpieczeństwa Polski wymiar polityczno-wojskowy, Rocznik Polskiej Polityki Zagranicznej 2010, PISM, Warszawa 2011. Polityka Ochrony Cyberprzestrzeni Rzeczypospolitej Polskiej, uchwała nr 101 Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2013. Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej 2014, zatwierdzona przez Prezydenta RP w dniu 5 listopada 2014, Ministerstwo Obrony Narodowej, http://mon.gov.pl/dokumenty/ Strategia rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej 2022, przyjęta uchwałą Rady Ministrów z dnia 9 kwietnia 2013. 9. Zaliczenie/egzamin (11 czerwca)