STOSOWANIE OPIOIDOWYCH TERAPII PRZECIWBÓLOWYCH W POLSCE
Biała księga dotycząca opioidów i bólu: wyzwania paneuropejskie! Leczenie łagodzące chroniczny ból jest prawem człowieka! Światowa Organizacja Zdrowia, 11 października 2004 r.# Źródło: Raport THE WHITE PAPER ON OPIOIDS AND PAIN: A PAN-EUROPEAN CHALLENGE Opublikowane przez: OPEN Minas (Opioids and Pain European Network of Minds) June 2005, czerwiec 2005
80% populacji świata! otrzymuje niedostateczne leczenie bólu! i nie ma dostępu do potrzebnej im medycyny paliatywnej.!
Co roku 5,5 miliona nieuleczalnie chorych wciąż cierpi z powodu bólu o nasileniu od średniego do silnego, z którym nie są w stanie w żaden sposób sobie poradzić.
Dziesiątki milionów osób doświadczają nieuśmierzonego bólu wywołanego różnymi chorobami i schorzeniami innymi niż nowotwór, a tym samym potrzebują dostępu do leków (w większości kontrolowanych) w celu jego uśmierzenia.
Leki kontrolowane są stosowane nie tylko w celu uśmierzenia bólu. Poprawa dostępu do leków kontrolowanych wiąże się z profilaktyką zapadalności na HIV i innych chorób zakaźnych, u osób przyjmujących dożylnie środki odurzające (ok. 130 000 nowych przypadków) oraz profilaktyką zgonów przy porodzie (około 75 000 przypadków).
Każdego roku osoby szczególnie narażone na nieuzasadnione cierpienia z powodu bólu to:!! 1 milion pacjentów w ostatnim stadium HIV/AIDS;! 5,5 miliona pacjentów w terminalnej fazie choroby nowotworowej;! 0,8 miliona pacjentów cierpiących z powodu urazów;! Pacjenci cierpiący na choroby przewlekłe;! Pacjenci powracający do zdrowia po operacji;! Kobiety rodzące (385 tysięcy urodzeń każdego roku w Polsce);! 75 000 kobiet na świecie umierających w trakcie porodu;! Dzieci.
Około 80% światowej populacji nie ma dostępu do morfiny jako środka uśmierzającego ból.#! Bariery w dostępie do analgetyków opioidowych obejmują:!! regulacje prawne;! brak znajomości standardów i aktualnej wiedzy medycznej;! lęki i uprzedzenia społeczne (stygmatyzacja narkomanów);! kwestie ekonomiczne.
Leki kontrolowane racjonalne stosowanie w celach medycznych według EBM jest bezpieczne. Analgetyki opioidowe są uznane za bezpieczne.!! Według EBM 0,43% pacjentów nieposiadających historii nadużywania jakichkolwiek substancji, leczonych za pomocą analgetyków opioidowych w celu uśmierzenia bólu, nadużywało przepisanych substancji, i jedynie 0,05% wykazało syndrom uzależnienia.
Łączna globalna konsumpcja opioidów wzrosła znacząco po roku 1986, gdy WHO wprowadziła tzw. drabinę środków przeciwbólowych w celu uśmierzenia bólu u pacjentów nowotworowych. Wzrost ten jednak został odnotowany w ograniczonej liczbie państw, głównie uprzemysłowionych, które reprezentują jedynie niewielką część populacji światowej. Szacuje się, że około 80% populacji światowej nie ma dostępu do morfiny w celu uśmierzenia bólu.
50 Wykorzystanie Oksykodyny (mg/os) w Europie w 2011 roku 40 średnia europejska 8,0515 mg/os średnia światowa 11,780 mg/os 30 20 10 0 Dania Norwegia Szwecja Niemcy Finlandia Szwajcaria Holandia Irlandia Izrael Islandia W. Brytania Francja Cypr Włochy Belgia Czechy Austria Hiszpania Andora Słowacja Luksemburg Estonia Chorwacja Słowenia Bułgaria POLSKA Grecja Węgry Łotwa Źródło: International Narcotics Control Board; World Health Organization population data Opublikowane przez: Pain & Policy Studies Group, University of Wisconsin/WHO Collaborating Center, 2013
3,0 Wykorzystanie Fentanylu (mg/os) w Europie w 2011 roku 2,5 średnia europejska 0,7508 mg/os średnia światowa 0,209 mg/os 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 Grecja Gruzja Belgia Izrael Litwa Malta Hiszpania Holandia Finlandia Słowenia Słowacja Kirgistan Luksemburg Czarnogóra Kazachstan Tadżykistan Azerbejdżan POLSKA Austria Czechy Andora Dania Turcja Łotwa Rosja Białoruś Bułgaria Armenia Szwecja Węgry Serbia Chorwacja Norwegia Mołdawia Islandia Niemcy Włochy Irlandia Francja Estonia Albania Ukraina Cypr Szwajcaria Bośnia i H. Macedonia Portugalia W. Brytania Uzbekistan Turkmenistan Źródło: International Narcotics Control Board; World Health Organization population data Opublikowane przez: Pain & Policy Studies Group, University of Wisconsin/WHO Collaborating Center, 2013
11 10 9 8 7 Wykorzystanie Hydromorfiny (mg/os) w Europie w 2011 roku średnia europejska 0,6981 mg/os średnia światowa 0,6245 mg/os 6 5 4 3 2 1 0 Austria Dania Niemcy Belgia Szwajcaria Luksemburg Czechy Hiszpania Szwecja Francja Irlandia Węgry Włochy Portugalia Słowacja Islandia Serbia Finlandia Holandia Słowenia Norwegia W. Brytania Białoruś Izrael POLSKA Macedonia Źródło: International Narcotics Control Board; World Health Organization population data Opublikowane przez: Pain & Policy Studies Group, University of Wisconsin/WHO Collaborating Center, 2013
90 81 72 63 Wykorzystanie Metadonu (mg/os) w Europie w 2011 roku średnia europejska 12,2363 mg/os średnia światowa 4,7753 mg/os 54 45 36 27 18 9 0 Austria Chorwacja Portugalia Dania Malta Hiszpania Irlandia Włochy Mecedonia W. Brytania Szwajcaria Holandia Norwegia Luksemburg Belgia Izrael Gruzja Grecja Francja Niemcy Estonia Finlandia Bułgaria Kirgistan Słowennia Bośnia i H. Serbia Litwa Łotwa Czechy Andora Ukraina Albania Białoruś Szwecja Armenia Islandia Węgry POLSKA Słowacja Mołdawia Azerbejdżan Tadżykistan Cypr Uzbekistan Źródło: International Narcotics Control Board; World Health Organization population data Opublikowane przez: Pain & Policy Studies Group, University of Wisconsin/WHO Collaborating Center, 2013
120 222 Wykorzystanie Morfiny (mg/os) w Europie w 2011 roku 90 średnia europejska 12,6361 mg/os średnia światowa 6,11 mg/os 60 30 0 Belgia Chorwacja Hiszpania Austria Czechy Andora POLSKA Gruzja Grecja Malta Izrael Litwa Holandia Słowenia Słowacja Finlandia Kirgistan Islandia Norwegia Mołdawia Niemcy Irlandia Estonia Włochy Ukraina Albania Węgry Serbia Bułgaria Armenia Białoruś Cypr Dania Fracja Łotwa Rosja Turcja Szwajcaria Macedonia Bośnia i H. Turkmenistan Szwecja Portugalia W. Brytania Czarnogóra Kazachstan Tadżykistan Azerbejdżan Luksembrg Uzbekistan Źródło: International Narcotics Control Board; World Health Organization population data Opublikowane przez: Pain & Policy Studies Group, University of Wisconsin/WHO Collaborating Center, 2013 Informacja: w Austrii stosuję się morfinę w przypadkach terapii uzależnień
8 7 Wykorzystanie Petydyny (mg/os) w Europie w 2011 roku 6 średnia europejska 1,3656 mg/os średnia światowa 1,03 mg/os 5 4 3 2 1 0 Dania Szwajcaria W. Brytania Malta Norwegia Cypr Czechy Litwa Estonia Izrael Hiszpania POLSKA Turcja Irlandia Belgia Grecja Niemcy Słowacja Andora Holandia Portugalia Islandia Austria Włochy Luksemurg Węgry Słowenia Szwecja Finlandia Bułgaria Albania Francja Łotwa Chorwacja Serbia Źródło: International Narcotics Control Board; World Health Organization population data Opublikowane przez: Pain & Policy Studies Group, University of Wisconsin/WHO Collaborating Center, 2013
Jeden na pięciu dorosłych Europejczyków cierpi z powodu chronicznego bólu,! 35% doświadcza bólu każdego dnia,# 16% mówi, że bywają dni, kiedy ból powoduje, że chcieliby umrzeć, Dla 26% ból miał wpływ na ich kariery zawodowe, podczas gdy cierpiący żyją średnio siedem lat z chronicznym bólem. Źródło: www.painineurope.com
28% cierpiących twierdzi, że ich zdaniem lekarze nie wiedzieli jak kontrolować ból,! tylko 2% zostało skierowanych do specjalistów zajmujących się zarządzaniem bólem,! najbardziej znamiennym jest, że 40% nie osiągnęło odpowiedniej kontroli nad bólem,! u 21% zdiagnozowano depresję wywołaną bólem,! 19% straciło pracę z powodu bólu. Źródło: www.painineurope.com
Powszechność chronicznego bólu Powszechność chronicznego bólu została zbadana w grupie 46 394 dorosłych (powyżej 18 r.ż.) z 16 krajów europejskich, którzy udzielili odpowiedzi podczas wspomaganego komputerowo wstępnego wywiadu telefonicznego.!! Chroniczny ból został zdefiniowany jako ból trwający dłużej niż 6 miesięcy, którego intensywność została oceniona na 5 lub więcej w numerycznej skali nasilenia bólu (NRS) od 1 (brak bólu) do 10 (największy wyobrażalny ból). Źródło: www.painineurope.com
Źródło: www.painineurope.com Skuteczność kontroli bólu
Bezzasadnine surowe przepisy wg raportu: THE WHITE PAPER ON OPIOIDS AND PAIN: A PAN-EUROPEAN CHALLENGE z 2005 roku:# W Austrii, Danii, Finlandii, Francji, Niemczech, Włoszech, Norwegii, Polsce, Portugalii, Hiszpanii, Szwecji i Szwajcarii recepty służące do przepisywania silnych opioidów są inne od tych stosowanych dla pozostałych leków.! We Włoszech, Polsce, Portugalii i części Hiszpanii, lekarze muszą osobiście stawiać się w biurach regionalnych w celu uzyskania dostępu do recept służących do przepisywania silnych opioidów. W Portugalii, lekarze prywatni muszą nawet sami płacić za takie recepty!! W Austrii, Niemczech, Portugalii, Włoszech i Szwajcarii recepty na silne opioidy muszą być wypełniane w trzech egzemplarzach.! W Niemczech recepty na leki narkotyczne są ważne tylko przez tydzień.! W Izraelu recepty na produkty stosowane w leczeniu bólu innego niż nowotworowy pozwalają pacjentowi jednorazowo tylko na 10-dniową kurację. Te bariery w Polsce zostały już usunięte Źródło: Raport THE WHITE PAPER ON OPIOIDS AND PAIN: A PAN-EUROPEAN CHALLENGE Opublikowane przez: OPEN Minas (Opioids and Pain European Network of Minds) June 2005, czerwiec 2005
Liczba zrefundowanych opakowań przypadająca na 1 mieszkańca województwa 0,1 0,09 0,08 2012 2013 0,07 0,06 0,05 0,04 0,03 0,02 0,01 0 Lubuskie Zachodniopom. Dolnośląskie Lubelskie Wielskopolskie Łódzkie Kujawsko-Pom. Śląskie Warmińsko-Maz. Pomorskie Mazowieckie Podlaskie Opolskie Świętokrzyskie Małopolskie Podkarpackie Źródło: NFZ
Ilość zrefundowanych opakowań w 2012 roku Ilość zrefundowanych opakowań w 2013 roku# (styczeń - listopad) Tramadolum! 75% Tramadolum! 72% Buprenorphinum 7% Buprenorphinum! 10% Fentanylum 8% Methadonum Oxycodonum 0,3% 1% Morphinum 8% Dihydrocodeinum 0,4% Oxycodonum! 2% Morphinum! 7% Fentanylum! 8% Methadonum! 0,3% Dihydrocodeinum! 0,4% Źródło: NFZ
40% 35% Udział procentowy wartości zrefundowanych opioidów wg danych NFZ 30% 25% kwota refundacji 2012 kwota refundacji 2013 20% 15% 10% 5% 0% Tramadolum Fentanylum Buprenorphinum Oxycodonum Morphinum Dihydrocodeinum Methadonum Źródło: NFZ
80% Stosunek kwoty i ilości refundacji leków w 2012 i 2013 roku 60% kwota refundacji 2012 kwota refundacji 2013 ilość refundacji 2012 ilość refundacji 2013 40% 20% 0% Tramadolum Fentanylum Buprenorphinum Oxycodonum Morphinum Dihydrocodeinum Methadonum Źródło: NFZ