Roztoczańskie Uroki 35-lecie Roztoczańskiego Parku Narodowego ROZTOCZAŃSKA KRAINA. RAJ PRZYPOMINA.
Zamość widać juŝ z odległości dziesięciu kilometrów. LeŜy na nieco falistych polach, jak broszka z pereł i koralu na złoto zielono szafirowym pasiaku. Z bliska okazał się jeszcze piękniejszy. Okazał się tak piękny, Ŝe nie umiem słowami wyjawić tego uroku." Maria Dąbrowska Czy wiesz, Ŝe... *...niemal całe Roztocze do 1944 r. naleŝało do Ordynacji Zamojskiej? ROZTOCZAŃSKI PARK NARODOWY PołoŜenie: Roztocze Zachodnie Powierzchnia: 8482 ha Data utworzenia: 1974 r. Symbol parku: Konik Polski *...na Roztoczu rozegrała się bitwa pod Tomaszowem Lubelskim, druga pod względem wielkości bitwa podczas kampanii wrześniowej? *...na terenie Roztocza znajduje się bardzo wiele krzyŝy i kapliczek przydroŝnych - np. przy 20-kilometrowej drodze łączącej Frampol z Janowem Lubelskim jest ich prawie 50? 2
1 PołoŜenie Roztoczański Park Narodowy połoŝony jest w środkowo-wschodniej Polsce, w województwie lubelskim. Znajduje się w środkowej części naszej pięknej krainy Roztocza. Na 8483 ha powierzchni parku moŝemy zobaczyć najcenniejsze przyrodniczo obszary tego regionu. Lasy zajmują tutaj 8102 ha (aŝ 95,5%), natomiast pozostały obszar stanowią powierzchnia uprawna (204 ha) oraz wody (53 ha). Ochroną ścisłą objęto 806 ha (9,5%) parku. 35 lat temu, kiedy park został utworzony, zajmował jedynie 4801 ha. JuŜ wtedy, w 1974 roku ochroną rezerwatową było objęte 1064,38 ha. Park powstał na terenie Lasów Państwowych Nadleśnictw Kosobudy i Zwierzyniec. Wcześniej lasy te wchodziły w skład Ordynacji Zamojskiej. 2 Elementy krajobrazu Roztoczańska kraina jest bardzo bogata w elementy krajobrazu. Roztoczański Park Narodowy ma łukowaty kształt, gdyŝ roztacza zlewiska Morza Bałtyckiego i Morza Czarnego. Ma tylko 22 km szerokości, ale aŝ 110 km długości. Na terenie parku znajdują się wzniesienia o wysokości od 300 m n.p.m. do 350 m n.p.m. spowodowane ruchami górotwórczymi w trzeciorzędzie. Największą rzeką parku jest Wieprz. Jego dolina powstała po roztopieniu się warstwy lodu dochodzącej do 3 km grubości. Prawie całą powierzchnię Roztoczańskiego Parku Narodowego zajmują lasy (bory jodłowe, buczyny karpackie, grądy, dąbrowy świetliste, bory iglaste, bory bagienne, torfowiska wysokie). 3
3 Świat roślin i zwierząt Szata roślinna Roztoczańskiego PN jest dość bogata, ciekawa i zróŝnicowana. W Parku występuje wiele gatunków roślin rzadkich i chronionych takich jak: tojad dzióbaty, czosnek siatkowaty, widłak wroniec, zimoziół północny, pomocnik baldaszkowy, szczodrzeniec ruski, rosiczka pośrednia, sporek wiosenny, sit sztywny, Ŝarnowiec miotlasty, szczotlicha siwa. Na terenie parku występuje około 400 drzew pomnikowych. W parku wyróŝniono 19 zespołów leśnych i szereg zbiorowisk niŝszej rangi, z których najcenniejsze to wyŝynny bór jodłowy i buczyna karpacka. Zajmują one 35% powierzchni leśnej. Jodły osiągają w nich najwyŝsze wymiary w Polsce (50 m wysokości, 470 cm obwodu i do 20 m³ masy drzewnej). Spośród innych na uwagę zasługują: świetlista dąbrowa, grąd subkontynentalny, łeg jesionowo-olchowy, kontynentalne torfowisko wysokie, ols porzeczkowy, a takŝe róŝne typy borów sosnowych. Miejsca te o kaŝdej porze roku urzekają swoim pięknem i niepowtarzalna rzeźba terenu. W świecie zwierząt na wyróŝnienie zasługuje fauna bezkręgowców parku, a szczególnie świat owadów, spośród których tylko samych chrząszczy jest ponad 2000 gatunków. Spotkać tu moŝna wiele rzadkich i chronionych zwierząt. Wśród nich są: jelenie, sarny, dziki, wilki, lisy, kuny leśne, borsuki, rysie. W 1979 roku reintrodukowano bobry, które zadomowiły sie w dolinie rzeki Wieprz. W 1982 roku do parku sprowadzone zostały koniki polskie będące potomkami dawnych dzikich koni leśnych tarpanów. Spośród około 190 gatunków ptaków spotykanych na terenie parku na uwagę zasługują: orlik krzykliwy, trzmielojad, bocian czarny, liczne dzięcioły, muchołówka mała i białoszyja, gołąb siniak, czyŝ oraz pliszka górska. Gady reprezentują jaszczurki (zwinka, Ŝyworodna i padalec dość często odmiany turkusowej), Ŝmija zygzakowata i zaskroniec oraz rzadko spotykany Ŝółw błotny. Z płazów warto wymienić salamandrę plamistą, traszkę grzebieniastą, rzekotkę drzewna, grzebiuszkę ziemną, ropuchę zieloną i kumaka nizinnego oraz Ŝabę śmieszkę. Konik polski Zimoziół północny Rzekotka drzewna Rosiczka pośrednia Orlik krzykliwy 4
Wywiad z leśnikiem, panem Waldemarem Warzocha. 5 1. Co skłoniło pana do pracy w zawodzie leśnika? Waldemar Warzocha: Obcowanie z przyrodą to właśnie to co zawsze mnie interesowało. Praca jako leśnik zawsze mnie fascynowała. Lubię to co robię. Bezpośredni kontakt z przyrodą, podpatrywanie jej i obcowanie, to niektóre z wielu innych aspektów jakie przyczyniły się do wyboru tego zawodu a nie innego, zawsze chciałem być leśnikiem i pracować w lasach. 2. Jak wygląda praca w tym zawodzie? W.W.: Praca w zawodzie leśnika w Parku Narodowym jest taka sama jak leśnika pracującego w Lasach Państwowych. Obowiązki związane z pozyskaniem drewna są mniejsze ale za to ochrona lasu jest bardziej odpowiedzialna ze względu na charakter jaki pełnią lasy podległe pod Park Narodowy. WiąŜe się to z ochroną dziewiczych terenów dawnej Puszczy Solskiej. 3. Jak zachęciłby pan młodzieŝ do odwiedzenia Roztoczańskiego Parku Narodowego? W.W.: Roztoczański Park Narodowy oferuje wiele ciekawostek przyrodniczonaukowych. Głównym punktem jaki trzeba odwiedzić będąc na terenie parku jest Bukowa Góra. Będąc na Bukowej Górze w wyznaczonym dla turystów punkcie widokowym moŝna obejrzeć piękną panoramę parku. 4. Co proponuje Pan odwiedzić w tym Parku? W.W.: Po za wyŝej wymienionymi walorami, są ciekawe miejsca zasługujące na szczególną uwagę. Chodząc po wyznaczonych ścieŝkach naleŝy odwiedzić hodowlę konia polskiego dawniej Ŝyjącego tutaj dziko jak równieŝ Jezioro Echo mieszczące się w ustronnym centrum Parku. Po za tym sam pobyt i wędrówka ścieŝkami do tego celu wyznaczonymi uwidacznia nam jak przyroda ( natura ) sama sobie radziła bez ingerencji człowieka. Będąc w Parku czuję się tą dziką dzicze. Jest to miejsce ukazujące nam naturalne procesy zachodzące w przyrodzie bez pomocy ludzi. 5. Ile lat pracuje pan w tym zawodzie? W.W.: W Lasach Państwowych pracuję juŝ 20 lat na stanowisku leśniczego w Nadleśnictwie Tomaszów. Dziękujemy za udzielenie wywiadu. W.W.: Dziękuję. Ciekawostką jest, Ŝe wody Roztocza mają niskie temperatury latem, a rzadko zamarzają zimą. Dzieje się tak, gdyŝ większość wód zasilających rzeki dzięki przepuszczalnemu podło- Ŝu pochodzi ze znacznych głębokości.
Mapa Roztoczańskiego Parku Narodowego My w Roztoczańskim Parku Narodowym :) Wykonały : Paulina Warzocha Paula Szawara Karolina Szopa Jolanta Adamek Publiczne Gimnazjum w Lubyczy Królewskiej Op. Anna Krzyszycha