Skauting w Portugalii stanowią dwie organizacje - The Associação dos Escoteiros de Portugal (AEP) i The Corpo Nacional de Escutas (CNE). Pierwsza jest najstarszą organizacją skautową w Portugalii i mogą do niej naleŝeć wszyscy, niezaleŝnie od wyznania, natomiast CNE jest organizacją młodszą, ale liczniejszą niŝ AEP i zrzesza tylko katolików. Poznałam trzech skautów z tego kraju i wszyscy są członkami właśnie organizacji katolickiej, co dla nas moŝe być trochę zaskakujące. Skąd w ogóle pomysł na organizację katolicką? I jak faktycznie wygląda praca ze skautami, którzy są bardzo związani ze swoja religią? OtóŜ, CNE zostało załoŝone przez arcybiskupa Manuela Vieirę de Matos i jego sekretarza doktora Avelino Gonçalvesa. Zaczęło się oczywiście od jednej, próbnej druŝyny na terenie Bragi stworzonej na wzór skautowych druŝyn katolickich z Rzymu. Potem ruch przyciągał coraz więcej młodych ludzi, aŝ w końcu zostawił daleko w tyle pierwszą skautowa organizacje w Portugalii, czyli AEP. Jak widać początki były ściśle związane z kościołem, jednak teraz działalność CNE wygląda tak, jak u nas, czyli druŝyny są prowadzone przez przeszkolonych druŝynowych, którzy nie są z kleru. Jeśli natomiast chodzi o przywiązanie do religii, to jest ono bardzo widoczne. Na przykład druŝyny noszą imiona postaci związanych z kościołem. Te z nich, które ja poznałam są imienia: João Paulo II (Jana Pawła II) i St. Paulo (świętego Pawła). Poza tym odnośniki do religii są widoczne w przyrzeczeniu skautowym: Prometo, pela minha honra e com a graça de Deus, fazer todo o possível por: Cumprir os meus deveres para com Deus, a Igreja e a Pátria; Auxiliar o meu semelhante em todas as circunstâncias; Obedecer à Lei do Escuta. czyli w tłumaczeniu na język polski: Na mój honor i z łaską Boga, przyrzekam zrobić wszystko co w mojej mocy, aby wypełnić moje obowiązki wobec Boga, mojego kościoła i mojej ojczyzny; pomagać bliźnim w róŝnych okolicznościach i Ŝyć według Prawa Skautowego.
Prawo Skautowe natomiast niemal całkowicie przypomina nasze: 1) A Honra do Escuta inspira confiança. 2) O Escuta é Leal. 3) O Escuta é útil e pratica diariamente uma boa acção. 4) O Escuta é amigo de todos e irmão de todos os outros Escutas. 5) O Escuta é delicado e respeitador. 6) O Escuta protege as plantas e os animais. 7) O Escuta é obediente. 8) O Escuta tem sempre boa disposição de espírito. 9) O Escuta é sóbrio, económico e respeitador do bem alheio. 10) O Escuta é puro nos pensamentos, nas palavras e nas acções. czyli: 1) Honorem skauta jest bycie uczciwym. 2) Skaut jest lojalny. 3) Skaut jest poŝyteczny i kaŝdego dnia spełnia dobry uczynek. 4) Skaut jest przyjacielem kaŝdego innego człowieka, a dla innego skauta jest bratem. 5) Skaut jest wraŝliwy i pełen szacunku. 6) Skaut chroni rośliny i zwierzęta. 7) Skaut jest posłuszny. 8) Skaut jest zawsze w dobrym humorze. 9) Skaut jest oszczędny i szanuje cudzą własność. 10) Skaut jest czysty w myśli, mowie i uczynkach. CzyŜ nie podobne? Ale to nie koniec podobieństw. W Portugalii tak samo jak w Polsce skauci podzieleni są na cztery grupy wiekowe: - lobitos 6-10 lat (odpowiednik naszych zuchów); - exploradores 10-14 lat (harcerze); - pioneiros 14-18 lat (harcerze starsi); - caminheiros 18-24 lat (wędrownicy). Jedyna róŝnica w tym podziale polega na przedziałach wiekowych, ale to wynika z nieco innego systemu szkolnictwa w Portugalii. Skauci z tego kraju, których
poznałam naleŝeli do najstarszej grupy metodycznej, czyli caminheiros i jak to stwierdzili sami są sobie druŝynowymi, czyli działają dokładnie jak nasze druŝyny wędrownicze. W ramach wymiany informacji na temat organizacji skautowych w naszych krajach, przetłumaczono mi fragment Statutu ich organizacji, choć przyznam się, Ŝe nie wiem jak ten dokument się nazywa. W piśmie tym jest zapis, Ŝe głównym celem działania CNE jest: wychowanie młodego człowieka i dbanie o jego rozwój intelektualny, psychiczny, społeczny oraz nauczenie technik skautowych. Przypomina Ci to coś? Jeśli natomiast chodzi o symbol główny CNE, to wygląda on następująco: i nie jest on zbyt skomplikowany: w tle lilijka (symbol ogólno skautowy), na niej krzyŝ (organizacja katolicka) i po nimi napis będący fragmentem skautowego pozdrowienia: Siempre Alerta!, czyli Czuwaj!. Kolorystyka znaczka to barwy narodowe Portugalii. Znaczek ten jest noszony na lewej kieszeni bluzy mundurowej. Jako ciekawostkę dodam, Ŝe skauci CNE nie posiadają takie odznaczenia, jakim jest dla nas krzyŝ harcerski. A skoro o mundurach mowa, to jedyne o czym partałoby wspomnieć, to fakt iŝ do pełnego letniego umundurowania dziewczęta noszą krótkie spodenki, a nie spódniczki (ze względu na charakter organizacji). A poniŝej kilka zdjęć dla porównania:
Tekst ten powstał we współpracy z João i Ruim, którzy poświęcili odrobinę swojego czasu na pokazanie mi jak działa ich organizacja. Opracowała phm. Patrycja Gołębiowska