CENTRUM MEDYCZNE KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO Prgram specjalizacji z MEDYCYNY RODZINNEJ Warszawa 1999 (c) Cpyright by Centrum Medyczne Kształcenia Pdyplmweg, Warszawa 1999 Prgram specjalizacji przygtwał: Dr Jacek Łuczak - knsultant krajwy ds. medycyny rdzinnej, Cel studiów specjalizacyjnych Celem kształcenia jest przygtwanie kmpetentnych lekarzy rdzinnych, zdlnych zapewnić pdstawwą i ciągłą piekę zarówn pszczególnym sbm, rdzinm jak i danej spłecznści lkalnej, niezależnie d wieku i płci raz rdzaju chrby. Zakres wiedzy i umiejętnści praktycznych, które pwinny być zrealizwane pdczas kształcenia specjalizacyjneg Wymagana wiedza Etap wstępny - wprwadzenie d medycyny rdzinnej Oczekuje się, że w trakcie teg etapu specjalizujący się lekarz: zapzna się ze specyfiką pracy w POZ, zapzna się z bwiązkami ciążącymi na pszczególnych człnkach zespłu lekarza rdzinneg, pzna zasady współpracy z innymi gniwami systemu chrny zdrwia, zaznajmi się z dkumentacją medyczną., przygtuje się d dalszych etapów prcesu kształcenia, pzna własne ptrzeby w tym zakresie. Etap kształcenia szpitalneg i specjalistyczneg
Oczekuje się, że p dbytym stażu w ddziale lub ddziałach chrób wewnętrznych i pradni internistycznej specjalizujący się lekarz będzie miał wiedzę, umiejętnści raz właściwe nastawienie dtyczące niżej wymieninych zagadnień: W zakresie chrób układu krążenia: nagłe zatrzymanie krążenia, wstrząs sercwpchdny, chrba niedkrwienna serca i zawał serca, nadciśnienie tętnicze, stra i przewlekła niewydlnść krążenia, zaburzenia rytmu serca, wady serca nabyte, kardimipatie i stany zapalne serca, zatry tętnicze, tampnada serca. miażdżyca zarstwa tętnic bwdwych zakrzepwe zapalenie żył pwierzchwnych i głębkich W zakresie chrób układu ddechweg: stra niewydlnść ddechwa, chrby infekcyjne górnych i dlnych dróg ddechwych, astma skrzelwa, przewlekłe bturacyjne chrby płuc, Sródmiąższwe zwłóknienie płuc, gruźlica płuc, krwawienia z układu ddechweg, rak płuca, chrby płucnej, pieka nad chrym z przewlekłą niewydlnścią ddechwą i z nwtwrem układu ddechweg. W zakresie chrób układu pkarmweg: stany zapalne i zaburzenia czynnściwe przewdu pkarmweg, nieswiste zapalenia jelit, chrba wrzdwa żłądka i dwunastnicy, stre i przewlekłe zapalenia wątrby, marskść wątrby, kamica żółciwa, krwawienia z przewdu pkarmweg, chrby pasżytnicze przewdu pkarmweg, stre i przewlekłe zapalenia trzustki, nwtwry przewdu pkarmweg. W zakresie chrób układu krwitwórczeg: niedkrwistści, chrby przebiegające z pwiększeniem węzłów chłnnych i śledziny, skazy krwtczne, chrby rzrstwe układu krwitwórczeg, AIDS.
W zakresie chrób gruczłów wydzielania wewnętrzneg i przemiany materii: stany zagrżenia życia w chrbach układ dkrewneg, cukrzyca, chrby tarczycy, guzy przysadki mózgwej, chrby przytarczyc, nwtwry gruczłów wydzielania wewnętrzneg, zaburzenia gspdarki lipidwej, tyłść, skaza mczanwa. W zakresie chrób układu ruchu: chrby zwyrdnieniwe stawów i kręgsłupa, zapalenia stawów typu reumatidalneg, zesztywniające zapalenie stawów kręgsłupa, reumatyzm pzastawwy, dna mczanwa, chrby tkanki łącznej. W zakresie chrób układu mczweg: W zakresie tksyklgii klinicznej: stra i przewlekła niewydlnść nerek, stre i przewlekłe zakażenia układu mczweg, kamica układu mczweg, śródmiąższwe i kłębkwe zapalenia nerek, nefrpatie wtórne, zespół nerczycwy, tubulpatie, przerst gruczłu krkweg, nwtwry układu mczweg, pacjent dializwany. zatrucia lekami, zatrucia alkhlami i gliklami, zatrucia grzybami, zatrucia tlenkiem węgla, zatrucia śrdkami chrny rślin, zatrucia przewlekłe, zasady udzielania pierwszej pmcy w strych zatruciach. w zakresie specyficznych prblemów wieku starczeg: miażdżyca, steprza, nietrzymanie mczu i stlca, urazy i złamania w starści, zaburzenia psychiczne kresu starzenia i starści, pieka nad pacjentem błżnie i nieuleczalnie chrym. Oczekuje się, że p dbytym stażu w ddziale lub ddziałach chrób dzieci i w pradni specjalistycznej dla dzieci specjalizujący się lekarz będzie miał wiedzę raz właściwe nastawienie dtyczące niżej wymieninych zagadnień:
W zakresie prawidłweg rzwju psychfizyczneg dziecka: kresy rzwju dziecka, pieka zdrwtna w szkle, zasady higieny i pielęgnacji nwrdka i niemwlęcia, zasady żywienia, szczepienia chrnne, W zakresie patlgii nwrdka: wcześniactw, nwrdek matki chrej na cukrzycę, chrby infekcyjne i inne chrby, nwrdki z knfliktu serlgiczneg, zakażenia kresu nwrdkweg, żółtaczki kresu nwrdkweg, uraz prdwy, zaburzenia ddychania, wady wrdzne, zaburzenia w dżywianiu, niedbry witamin i pierwiastków śladwych, W zakresie chrób metablicznych i genetycznie uwarunkwanych: fenylketnuria, tyłść u dzieci glaktzemie, mukwiscydza, zespół Dwna, Turnera W zakresie chrób układu ddechweg: stre stany zapalne dróg ddechwych, przewlekłe chrby dróg ddechwych u dzieci, astma skrzelwa. W zakresie chrób uszu, nsa, gardła i krtani: zapalenie ucha śrdkweg, zapalenie gardła i migdałków, stre zapalenie krtani, zapalenie zatk przynswych, ciał bce w uchu, gardle i krtani, krwawienia z nsa, zapalenie nagłśni, pdłśniwe zapalenie krtani. W zakresie chrób układu krążenia: wady wrdzne serca, grączka reumatyczna, nadciśnienie tętnicze u dzieci, zaburzenia rytmu serca u dzieci, niewydlnść krążenia u dzieci. W zakresie chrób układu krwitwórczeg:
niedkrwistści, pwiększenie węzłów chłnnych i śledziny, chrby rzrstwe układu białkrwinkweg, skazy krwtczne. W zakresie chrób nerek i dróg mczwych: zapalenia układu mczweg, dpływy pęcherzw - mczwdwe, kamica układu mczweg, kłębkwe zapalenia nerek, zespół nerczycwy, stulejka, spdziectw i wnętrstw, stra i przewlekła niewydlnść nerek. W zakresie chrób przewdu pkarmweg: wady wrdzne przewdu pkarmweg, chrby infekcyjne przewdu pkarmweg, nieswiste zapalenia jelit, biegunki i zaparcia, chrby pasżytnicze przewdu pkarmweg, bóle brzucha u dzieci, chrba wrzdwa żłądka i dwunastnicy, "stry brzuch" u dziecka. W zakresie chrób gruczłów wydzielania wewnętrzneg: cukrzyca, guzy przysadki, zaburzenia rzwju płciweg, niedczynnść tarczycy. W zakresie chrób układu ruchu wrdzne zwichnięcie stawu bidrweg, kręcz szyi, wady pstawy, stany zapalne kści i stawów, martwice aseptyczne, układwe chrby tkanki łącznej u dzieci. W zakresie chrób układu nerwweg i narządów zmysłów: mózgwe prażenie dziecięce, drgawki u dzieci, padaczka, zapalenie mózgu i pn mózgwych u dzieci, chrby nerwów bwdwych u dzieci, guzy mózgu, bóle głwy u dzieci, zaburzenia słuchu, zaburzenia mwy, niedrzwój umysłwy, lęki ncne, mczenie ncne.
W zakresie chrób skóry: infekcyjne i alergiczne chrby skóry, łuszczyca, trądzik młdzieńczy, parzenia i dmrżenia u dzieci. W zakresie chrób zakaźnych i inwazyjnych: stre chrby zakaźne u dzieci, chrby pasżytnicze u dzieci, stre wiruswe zapalenie wątrby, W zakresie chrób nwtwrwych u dzieci: najczęstsze nwtwry u dzieci, specyfika pieki hspicyjnej nad dzieckiem. Oczekuje się, że p dbytym stażu w ddziale płżniczym i pradni specjalistycznej lekarz będzie miał wiedzę i umiejętnści raz właściwe nastawienie dtyczące następujących zagadnień: W zakresie planwania rdziny: pradnictw rdzinne, antykncepcja, chrby genetyczne uwarunkwane. W zakresie fizjlgii ciąży i prdu: ciąża fizjlgiczna, patlgia ciąży, pród fizjlgiczny, płóg i pwikłania w kresie płgu, pieka nad nwrdkiem, stany naglące w płżnictwie. W zakresie gineklgii: stany zapalne narządu rdneg i sutka, urazy narządu rdneg, zaburzenia miesiączkwania, manpauza i kres pstmenpauzalny, nwtwry narządu rdneg, guzy sutka, stany naglące w gineklgii, zagadnienia antykncepcji. Oczekuje się, że p dbytym stażu w ddziale i ambulatrium chirurgicznym lekarz będzie miał wiedze raz właściwe nastawienie dtyczące następujących zagadnień: stry brzuch, kamica żółciwa, urazy głwy, układu kstn - stawweg i narządów wewnętrznych, krwtki wewnętrzne i zewnętrzne,
chrby naczyń bwdwych, szczelina i przetka dbytu, żylaki dbytu, przepukliny, zmiany zapalne skóry i tkanki pdskórnej, rpne zapalenie sutka, parzenia i dmrżenia. Oczekuje się, że p dbytym stażu w ddziale psychiatrycznym lekarz będzie miał wiedzę raz właściwe nastawienie dtyczące następujących zagadnień: nerwice, psychzy schizfreniczne, psychza maniakaln - depresyjna, parafrenia, paranja, psychzy reaktywne, zespły psychrganiczne, zaburzenia sbwści, upśledzenia umysłwe alkhlizm, lekmania, narkmania, dewiacje seksualne, tendencje sambójcze, chrby psychsmatyczne, stany lękwe, zaburzenia snu, zaburzenia psychspłeczne w następstwie zaburzeń funkcjnwania rdziny. Oczekuje się, że p dbytym stażu w ddziale i pradni dermatlgicznej lekarz będzie miał wiedzę raz właściwe nastawienie dtyczące następujących zagadnień: najczęstsze bakteryjne i wiruswe chrby skóry, trądzik psplity i różwaty, chrby alergiczne skóry, grzybice, żylakwe wrzdzenia pdudzi, łuszczyca, chrby pęcherzwe skóry, nwtwry skóry, chrby przenszne drgą płciwą. Oczekuje się, że p dbytym stażu w ddziale i pradni larynglgicznej lekarz będzie miał wiedzę raz właściwe nastawienie dtyczące następujących zagadnień: zapalenie błny śluzwej nsa, zapalenie migdałków pdniebiennych i gardła, zapalenie zatk przynswych, stre i przewlekłe zapalenie krtani, chrby ucha śrdkweg i zewnętrzneg, stany zapalne jamy ustnej, nwtwry gardła i krtani, zawrty głwy, ciał bce. Oczekuje się, że p dbytym stażu w ddziale i pradni neurlgicznej lekarz będzie miał wiedzę raz właściwe nastawienie dtyczące następujących zagadnień:
padaczka, zespół Parkinsna, udar mózgu, zapalenie pn mózgw - rdzeniwych i mózgu, guzy mózgu, krwtk pdpajęczynówkwy i pdtwardówkwy, naczyniruchwe bóle głwy, krzeniwe zespły bólwe, nerpatie bwdwe, rehabilitacja pacjenta z prażeniem mózgwym. Oczekuje się, że p dbytym stażu w ddziale i pradni kulistycznej lekarz będzie miał wiedzę raz właściwe nastawienie dtyczące następujących zagadnień: zaburzenia ustawienia i ruchmści gałek cznych, chrby pwiek i spjówek, chrby rgówki i twardówki, jaskra, zaćma, retinpatia cukrzycwa i nadciśnieniwa, "czerwne k", wady wzrku, urazy narządu wzrku. Wymagane umiejętnści praktyczne Oczekuje się, że p zakńczeniu kształcenia specjalizacyjneg lekarz wykaże się niżej wymieninymi umiejętnściami praktycznymi: pełne badanie pdmitwe i przedmitwe, badanie psychiatryczne, zbadanie niemwlęcia, interpretacja badań labratryjnych i brazwych, wyknanie badania EKG i jeg interpretacja, pbieranie krwi żylnej i tętniczej, injekcje dżylne, dmięśniwe, pdskórne i śródskórne, wyknanie próby tuberkulinwej, wyknanie testów paskwych, znaczenie czasu krwawienia i krzepnięcia, dżylne przetaczanie płynów, zgłębnikwanie żłądka i dwunastnicy raz płukanie żłądka, badanie stlca na becnść krwi utajnej, badanie per rectum, cewnikwanie pęcherza mczweg, nakłucie jamy stawwej, pbieranie wymazów z gardła, nsa i pchwy, pbieranie materiału d badania cytlgiczneg z szyjki macicy, wyknanie znieczulenia miejscweg, drbne zabiegi chirurgiczne: nacięcie, wyłuszczenie, sączkwanie, zeszycie i nakłucie, zapatrzenie chirurgiczne rany, zmiana patrunków, usuwanie szwów i drenów, unieruchmienie transprtwe złamań, wlew ddbytniczy czyszczający, badanie gineklgiczne z użyciem wzierników i dwuręczne,
badanie płżnicze, prwadzenie prdu siłami natury, nacięcie i szycie krcza, badanie palpacyjne sutków u kbiet badanie dna czu, Frmy zdbywania wiedzy i umiejętnści praktycznych y W trakcie realizacji prgramu specjalizacji przewidzian d 16 d 44 dni kształcenia teretyczneg, pdzielneg na 12 kursów. Czas trwania pszczególnych kursów uzależniny jest d kwalifikacji zawdwych specjalizująceg się lekarza. Szczegółwe zestawienie znajduje się w tabeli 2. dsknalące 1. - nt. kncepcji medycyny rdzinnej w Plsce i na świecie Pryncypia medycyny rdzinnej. Karta lekarzy rdzinnych. Zakres kmpetencji lekarza rdzinneg. Związki lekarza rdzinneg z lkalną spłecznścią. Cele i zadania pdstawwej pieki zdrwtnej. Krajwe i międzynardwe rganizacje lekarzy rdzinnych. 2. - z pdstaw epidemilgii Mierniki stanu zdrwia i pdstawwe dane demgraficzne ppulacji. Planwanie badań epidemilgicznych. Wykrzystanie badań epidemilgicznych w prgramwaniu pieki. 3. - dtyczący relacja lekarz - pacjent. Umiejętnść zbierania wywiadu. Kmunikacja niewerbalna. Szczególni pacjenci. Przekazywanie "złych" wiadmści. Empatia. Prawa i bwiązki pacjenta. 4. - z rganizacji i zarządzania praktyką Frmy rganizacyjne praktyk lekarzy rdzinnych.
Prcedury rejestracji praktyki i zakładu pieki zdrwtnej. Architektura i wypsażenie praktyki. Współpraca i zarządzanie persnelem. Organizacja cdziennej pracy praktyki (zakładu). Dkumentacja. zasady grmadzenia i wykrzystywania infrmacji. Wykrzystywanie kmputera w praktyce (zakładzie). Negcjwanie i realizwanie kntraktu z Kasą Chrych. Współpraca ze specjalistami i szpitalami w piece nad chrym, skierwania. Pdstawy eknmiki i finansów w praktyce lekarza rdzinneg. Zagadnienia etyczn-prawne. 5. - na temat jakści pieki Metdy zewnętrznej i wewnętrznej ceny jakści. Cykl jakści. Grupy "rówieśnicz - kleżeńskie" - metdy pracy. Relacje ksztów d krzyści. Ocena danych. Twrzenie wytycznych pstępwania w kreślnych jednstkach chrbwych. Kształcenie ustawiczne (CME) i dnawianie uprawnień. 6. - z zakresu pstępwania w wybranych sytuacjach klinicznych Stany zagrżenia życia. Niedkrwistści Infekcje dróg mczwych. Bóle pleców. Bóle głwy. Zapalenie płuc. Udar mózgu. Bóle brzucha. Schrzenia stawów. Ostre zatrucia. HIV / AIDS 7. - z rzecznictwa lekarskieg i medycyny pracy Orzekanie niezdlnści d pracy Badania prfilaktyczne pracwników Dbór d wyknywania zawdu Chrby zawdwe Wypadki przy pracy. 8. - z zakresu kształcenia umiejętnści praktycznych (bejmujący także ćwiczenia) "Mała chirurgia". Otskpia. Badanie dna czu.
Badanie gineklgiczn - płżnicze. Badanie gruczłu krkweg. Reanimacja. 9. - z prewencji chrób i prmcji zdrwia Szczepienia chrnne. Grupy dyspanseryjne. Zapbieganie chrbm układu krążenia. Zapbieganie nwtwrm. Zapbieganie wypadkm, urazm, zatrucim. Zasady zdrweg stylu życia (ruch, dieta, radzenie ze stresem). Niktynizm. Zapbieganie uzależnieniu d alkhlu i narktyków. 10. - badaniach ddatkwych w praktyce lekarza rdzinneg Elektrkardigrafia. Spirmetria. badania labratryjne. Badania rentgenwskie. 11. - dtyczący struktury i funkcjnwania rdziny Rdzina jak system. Cykl życia rdziny. Strategie rdzinne. Wywiad rdzinny z użyciem gengramu. 12. - z zakresu pieki terminalnej Ogólne zasady pieki nad "chrym leżącym". Pstępwanie w przewlekłym bólu. Zapbieganie niepkjm i depresji. Pstępwanie w przypadku niektórych, częściej występujących bjawów. Współpraca i pmc rdzinie. Współpraca z zespłem pieki paliatywnej. Umiejętnść ceny jakści życia chrych. Frmy samkształcenia Studiwanie piśmiennictwa Zalecana lista lektur w ramach specjalizacji z medycyny rdzinnej. Pdręczniki pdstawwe:
- Kchen M. (red.), (red. Wydania plskieg R. Niżankwski i A. Windak): Medycyna Rdzinna. Wydawnictw Lekarskie PZWL, Warszawa 1996 - Slane P..D., Slatt L.M., Curtis P. (red. Wydania plskieg A. Steciwk): Medycyna Rdzinna, Urban & Partner, Wrcław 1998 Pisarek-Miedzińska D. (red.): Płżnictw i gineklgia dla lekarzy rdzinnych. Fundacja Dce przy Centrum Medycznym Kształcenia Pdyplmweg. Warszawa 1999. Pdręczniki z chrób wewnętrznych: - Herld G. Medycyna Wewnętrzna, repetytrium. Wydawnictw Lekarskie PZWL, Warszawa 1997 - Kkt F. Chrby Wewnętrzne.Wydawnictw Lekarskie PZWL, Warszawa 1997 Pdręcznik z pediatrii: - Nelsn E. (ed.): Pdręcznik pediatrii. PWN, Warszawa 1996 Pdręczniki uzupełniające: - Tmasik T. I inni, Elektrkardigrafia dla lekarza praktyka.vesalius, Kraków 1994 - Hebanwski M. I inni, Pradnik kmunikwania się lekarza z pacjentem.wydawnictw Lekarskie PZWL, Warszawa 1994 - Bżkwa K., Sit A., Opieka zdrwtna nad rdziną.wydawnictw Lekarskie PZWL, Warszawa 1994 - Zakwska-Wachelk B., Pędich W., Pacjenci w starszym wieku.wydawnictw Lekarskie PZWL, Warszawa 1995 - De Barbar B., Pacjent w swjej rdzinie. Springer PWN, Warszawa 1997 - Tmasik T. I inni, Wprwadzenie d prgramów pprawy jakści w medycynie rdzinnej. Vesalius, Kraków 1996 - Mierzecki A., Januszewski A.: Zarządzanie praktyką lekarza rdzinneg. Szczecin Wrcław 1999. Czaspism: "Lekarz Rdzinny" - statnie 12 numerów. Wytyczne Klegium Lekarzy Rdzinnych: "Zasady pstępwania w astmie skrzelwej u drsłych", " Zasady pstępwania w nadciśnieniu tętniczym" i następne. Staże kierunkwe - czas trwania staży pdan dla rezydentury 4 letniej (dla pzstałych patrz tabela 1) Staż w ddziale chrób wewnętrznych i pradni internistycznej- 6 miesięcy, Staż w ddziale chrób dzieci i pradni specjalistycznej dla dzieci - 6 miesięcy, Staż w ddziale płżniczym i pradni specjalistycznej - 3 miesiące, Staż w ddziale i ambulatrium chirurgicznym - 1 miesiąc, Staż w ddziale psychiatrycznym - 1 miesiąc, Staż w ddziale i pradni dermatlgicznej - 3 tygdnie, Staż w ddziale i pradni larynglgicznej - 3 tygdnie, Staż w ddziale i pradni neurlgicznej - 3 tygdnie, Staż w ddziale i pradni kulistycznej 3 tygdnie.
Kształcenie w wyknywaniu zabiegów i prcedur medycznych Wykaz prcedur i zabiegów medycznych, które specjalizujący się lekarz ma bwiązek samdzielnie wyknać: pełne badanie pdmitwe i przedmitwe, badanie psychiatryczne, zbadanie niemwlęcia, interpretacja badań labratryjnych i brazwych, wyknanie badania EKG i jeg interpretacja, pbieranie krwi żylnej i tętniczej, injekcje dżylne, dmięśniwe, pdskórne i śródskórne, wyknanie próby tuberkulinwej, wyknanie testów paskwych, znaczenie czasu krwawienia i krzepnięcia, dżylne przetaczanie płynów, wyknanie sndy żłądkwej raz płukania żłądka, badanie stlca na becnść krwi utajnej, badanie per rectum, cewnikwanie pęcherza mczweg, nakłucie jamy stawwej, pbieranie wymazów z gardła, nsa i pchwy, pbieranie materiału d badania cytlgiczneg z szyjki macicy, wyknanie znieczulenia miejscweg, drbne zabiegi chirurgiczne: nacięcie, wyłuszczenie, sączkwanie, zeszycie i nakłucie, zapatrzenie chirurgiczne rany, zmiana patrunków, usuwanie szwów i drenów, unieruchmienie transprtwe złamań, wlew ddbytniczy czyszczający, badanie gineklgiczne z użyciem wzierników i dwuręczne, badanie płżnicze, prwadzenie prdu siłami natury, nacięcie i szycie krcza, badanie palpacyjne sutka, badanie dna ka, Pełnienie dyżurów lekarskich Rezydent jest zbwiązany d dbycia pięciu dyżurów w każdym półrczu kształcenia. Miejsce pełnienia dyżurów (ddział szpitalny, ddział pmcy draźnej, praktyka lekarza rdzinneg) specjalizujący się lekarz ustala z kierwnikiem specjalizacji. Czas trwania specjalizacji Czas specjalizacji w medycynie rdzinnej uzależniny jest d psiadanych kwalifikacji zawdwych lekarza: dla lekarzy bez specjalizacji wynsi n 4 lata, dla lekarzy psiadających specjalizację I stpnia w chirurgii gólnej, płżnictwie i gineklgii raz pediatrii - dwa i pół rku, dla lekarzy psiadających specjalizację I stpnia w chrbach wewnętrznych raz medycynie gólnej - dwa lata,
dla lekarzy psiadających specjalizację II stpnia w pediatrii i chrbach wewnętrznych - półtra rku, dla lekarzy ze specjalizacją II stpnia w medycynie gólnej - pół rku. W każdym rku kształcenia przewidzian jeden miesiąc na urlp wypczynkwy. Metdy ceny wiedzy i umiejętnści praktycznych Klkwia W trakcie całeg cyklu kształcenia specjalizujący się lekarz zbwiązany jest zaliczyć: Klkwium z pdstawwych zagadnień klinicznych w praktyce lekarza rdzinneg, Klkwium z rganizacji i zarządzania praktyką raz jakści pieki medycznej, Klkwium z zasad rzecznictwa lekarskieg i medycyny pracy, Klkwium ze znajmści zagadnień rganizacyjn-prawnych związanych z refrmą systemu chrny zdrwia (klkwium w śrdku kształcenia, w terminie d 3 miesięcy przed egzaminem praktycznym): - Ustawa pwszechnym ubezpieczeniu zdrwtnym, - Ustawa zawdzie lekarza, - Ustawa zakładach pieki zdrwtnej, - Aktualne rzecznictw, - Zasady rganizacji praktyki, zakładu w zakresie niezbędnym d zrzumienia pjęcia tzw. rynku regulwaneg i zachwania pdmitów uprawninych (praktyk, zakładów) w relacjach z kasą chrych. Klkwium ze znajmści zagadnień z zakresu prmcji zdrwia i prewencji chrób (klkwium w śrdku kształcenia, w terminie d 3 miesięcy przed egzaminem praktycznym): uwarunkwania stanu zdrwia, plityka zdrwtna państwa, Nardwy Prgram Zdrwia, prgram WHO, prgramy na pzimie spłecznści lkalnej (gminy), mżliwści prmcji i prewencji w praktyce lekarza rdzinneg. Ośrdek kształcący mże wprwadzić d prgramu ddatkwe klkwia. Sprawdziany umiejętnści praktycznych Sprawdzian z pdstawwych czynnści manualnych z zakresu małej chirurgii raz płżnictwa i gineklgii Sprawdzian z interpretacji wyników badań ddatkwych Ośrdek kształcenia mże wprwadzić d prgramu ddatkwe sprawdziany praktyczne.
Przygtwanie pracy pglądwej W trakcie 4 letniej rezydentury lekarza bwiązuje: przygtwanie cnajmniej jedneg prgramu pprawy jakści w praktyce lekarza rdzinneg przygtwanie materiałów szkleniwych i pprwadzenie zajęć w trakcie szklenia teretyczneg dla grupy rezydentów, lub przygtwanie i przeprwadzenie pdbnych zajęć dla słuchaczy "z zewnątrz" np. uczniów liceum współautrstw publikwanej pracy naukwej (ryginalnej, kazuistycznej lub pglądwej) Przedstawine wyżej wymgi cenia krdynatr śrdka kształcenia lekarzy rdzinnych, lub upważnina przez nieg sba. W innych trybach kształcenia bwiązuje przygtwanie pracy pglądwej, którą cenia krdynatr śrdka kształcenia lekarzy rdzinnych, p zapiniwaniu (dpuszczeniu d ceny) przez kierwnika specjalizacji. Znajmść języków bcych Oczekuje się, że specjalizujący się lekarz wykaże się praktyczną znajmścią przynajmniej jedneg z języków: angielskieg, francuskieg lub niemieckieg. Przebieg specjalizacji Specjalizację dzieli się na 3 główne etapy: Etap wstępny Wstępny kres kształcenia bejmuje wprwadzenie d medycyny rdzinnej, trwa d jedneg d dwóch miesięcy i dbywa się w praktyce lekarza rdzinneg. Wstępny staż w praktyce lekarza rdzinneg dla specjalistów II stpnia w zakresie pediatrii, chrób wewnętrznych i medycyny gólnej, a także specjalistów I stpnia w zakresie medycyny gólnej i chrób wewnętrznych trwa jeden miesiąc, dla pzstałych lekarzy dwa miesiące - tabela 1. Celem teg etapu kształcenia jest zapznanie się z charakterem pracy lekarza rdzinneg i specyfiką pracy w POZ. W trakcie teg etapu szklny zapznaje się, z bwiązkami ciążącymi na pszczególnych człnkach zespłu lekarza rdzinneg, zasadami współpracy z innymi gniwami systemu chrny zdrwia, zaznajamia się z dkumentacją medyczną. Zasadniczym celem teg etapu szklenia jest przygtwanie d dalszych etapów prcesu szkleniweg i pznanie własnych ptrzeb w tym zakresie. Szklenie pwinn być realizwane według zasady 1 nauczyciel - 1 szklący się, przy czym na tym etapie szklenia szklny nie ma bwiązku samdzielneg prwadzenia pacjentów. Etap kształcenia w szpitalu i pradniach specjalistycznych Okres kształcenia szpitalneg i specjalistyczneg trwa d jedneg d dwudziestu miesięcy, w zależnści d kwalifikacji zawdwych (psiadanej specjalizacji) lekarza. Czas trwania kształcenia specjalizacyjneg lekarzy w pszczególnych specjalnściach zestawin w tabeli1. Część kształcenia w szpitalu i w pradniach specjalistycznych dbywa się w ramach zajęć fakultatywnych, uzgdninych
wspólnie przez specjalizująceg się lekarza i kierwnika specjalizacji. Czas kształcenia fakultatywneg trwa d jedneg d czternastu miesięcy. Celem kształcenia w ddziałach szpitalnych i ambulatriach specjalistycznych jest zapznanie się z ich specyfiką, metdami diagnstycznymi i leczniczymi dstępnymi w lecznictwie specjalistycznym raz nabycie umiejętnści praktycznych, przydatnych w dalszej, samdzielnej pracy. Kształcenie fakultatywne mże dbywać się w pradniach lub ddziałach: dermatlgicznych, larynglgicznych, neurlgicznych, kulistycznych i geriatrycznych, a także innych miejscach, takich jak np.: śrdek pmcy draźnej, hspicjum, śrdek interwencji kryzyswej, śrdek pmcy spłecznej, itp. Celem kształcenia w tych instytucjach jest pznanie specyfiki ich funkcjnwania, nabycie umiejętnści praktycznych, raz pznanie zasad współpracy z pdstawwą pieką zdrwtną. Pdczas dbywania staży w tym etapie specjalizujący się lekarz pwinien pełnić bwiązki młdszeg asystenta z jeg zakresem działań, pracując pd nadzrem nauczyciela przedmitu, którym jest rdynatr ddziału lub sba przez nieg wyznaczna. W kresie kształcenia szpitalneg i specjalistyczneg przewidzian d 16 d 44 dni na zajęcia teretyczne, rzłżne równmiernie, ptymalnie p jednym dniu w każdym tygdniu. Zajęcia teretyczne mają charakter kursw-seminaryjny. Specjalizujący się lekarze zbwiązani są d aktywneg uczestnictwa w zajęciach. Zajęcia dbywają się w gdzinach przedpłudniwych, zamiast cdziennych zajęć szpitalnych. Są prwadzne w grupach liczących nie więcej niż 12 sób. Etap kształcenia w praktyce lekarza rdzinneg Ośrdek kształcenia lekarzy rdzinnych kieruje rezydenta d jednej ze współpracujących z śrdkiem praktyk lekarzy rdzinnych (gabinetów lekarzy rdzinnych). Staż w praktyce i pd kierunkiem lekarza rdzinneg trwa d czterech d dwudziestu dwóch miesięcy (w przypadku lekarzy bez specjalizacji 22 miesiące; lekarzy psiadających specjalizację I stpnia z chirurgii, płżnictwa i gineklgii raz pediatrii 12 miesięcy; lekarzy psiadających specjalizację I stpnia z chrób wewnętrznych raz medycyny gólnej 9 miesięcy; lekarzy specjalistów II stpnia z chrób wewnętrznych raz pediatrii 6 miesięcy; lekarzy specjalistów II stpnia z medycyny gólnej 4 miesiące). Czas trwania stażu dla lekarzy kreślnych specjalizacji zestawin w tabeli 1. Celem teg etapu kształcenia jest przygtwanie d samdzielnej pracy i spełniania zadań lekarza rdzinneg. Kształcenie dbywa się według zasady 1 lekarz nauczający - 1 lekarz uczący się (rezydent). W kresie stażu rezydent spędza w praktyce 7 gdzin dziennie w dni rbcze raz dbywa 20 dyżurów w praktyce lub miejscwym ddziale pmcy draźnej p uzgdnieniu z lekarzem nauczającym i śrdkiem kształcenia. W każdym dniu praktyki rezydent przyjmuje pacjentów raz realizuje wizyty dmwe, krzystając z niezbędneg wsparcie ze strny lekarza nauczająceg. Dwa razy w tygdniu lekarz nauczający i rezydent mawiają bieżące sprawy związane z przyjmwanymi pacjentami i kształceniem raz planują dalszy jeg przebieg. P zakńczeniu kształcenia nauczający lekarz i uczący się rezydent przedstawiają niezależne pdsumwujące sprawzdania dla śrdka kształcenia, będące pdstawą zaliczenia stażu przez rezydenta raz przyznania statusu praktyki kształcącej w klejnym rku kształcenia. Pstępwanie kwalifikacyjne dla lekarzy ubiegających się rzpczęcie specjalizacji w medycynie rdzinnej Pstępwanie kwalifikacyjne przeprwadza kmisja kwalifikacyjna ds. specjalizacji w skład której wchdzą:
przedstawiciel wjewdy, właściwy knsultant reginalny przedstawiciel dpwiednieg twarzystwa lekarskieg, przedstawiciel kręgwej rady lekarskiej przedstawiciel akademii medycznej z właściweg reginu. Kmisja cenia wniski pd względem frmalnym i ustala listę lekarzy, którzy uzyskają zgdę na rzpczęcie specjalizacji. W przypadku pstępwania knkursweg (jeżeli specjalizacja ma być realizwana w ramach rezydentury lub gdy liczba kandydatów przekracza liczbę przewidzianych miejsc szkleniwych) rganizwany jest egzamin testwy a następnie kmisja przeprwadza rzmwy kwalifikacyjne. Jeżeli d knkursu przystępuje duża liczba lekarzy pwływane są zespły pdległe kmisji. Egzamin testwy pracwany przez Krajwą Radę Egzaminów Lekarskich rganizuje i przeprwadza kierwnik wjewódzkieg śrdka metdyczn-rganizacyjneg. Kmisja kwalifikacyjna ds. specjalizacji w parciu wyniki testu i rzmwy kwalifikacyjnej ustala listę rankingwą służącą d wypełnienia miejsc szkleniwych. Kryteria jakim muszą dpwiadać jednstki uprawnine d kształcenia lekarzy rdzinnych Kształcenie specjalizacyjne mże dbywać się tylk w jednstkach uprawninych, wpisanych na listę jednstek kształcących MZiOS. O wpis mże ubiegać się każda instytucja, która jest w stanie zapewnić realizację wszystkich etapów kształcenia i psiada w swjej strukturze śrdek kształcenia lekarzy rdzinnych (OKLR). Instytucje planujące prwadzenie kształcenia, a nie psiadające w swjej strukturze OKLR, muszą pdpisać stswną umwę z jedną z instytucji, w której taki śrdek funkcjnuje. Kryteria jakim muszą dpwiadać śrdki kształcenia lekarzy rdzinnych 1. Własna baza lkalwa w tym minimum: pracwnia praktycznej nauki czynnści manualnych, wypsażna w pmce dydaktyczne jak niżej, pdręczna bibliteka z dstępem d stanwiska kmputerweg (lub drębna pracwnia kmputerwa) dla celów samkształcenia lekarzy rdzinnych. 2. Etatwa kadra dydaktyczna i administracyjna, łącznie minimum 3 sby zatrudnine na pełnym etacie w śrdku, w tym minimum 2 lekarzy psiadających specjalizację z medycyny rdzinnej, 3. Minimalne wypsażenie w sprzęt: stanwisk kmputerwe przeznaczne d samkształcenia, stanwisk kmputerwe d celów administracyjnych, rzutnik pisma, rzutnik przezrczy,
fantm d uczenia się tskpii, fantm d uczenia się ftalmskpii, fantm d uczenia się badania płżnicz-gineklgiczneg, fantm d uczenia się badania andrlgiczneg, fantm d uczenia się badania sutka, fantm d uczenia się wkłuć dżylnych, fantm d uczenia się reanimacji, stanwisk d uczenia się małej chirurgii. 4. Spełnienie pwyższych kryteriów musi być ptwierdzne pisemnie przez knsultanta reginalneg w zakresie medycyny rdzinnej. 5. W przypadkach uzasadninych knsultant reginalny mże zatwierdzić śrdek kształcenia lekarzy rdzinnych nie psiadający pełnej listy wypsażenia (wymienineg w punkcie. 3) spełniający jednak kryteria wymienine w punktach 1 i 2. 6. W reginach (wjewództwach) nie psiadających ani jedneg śrdka kształcenia lekarzy rdzinnych spełniająceg pwyższe kryteria, knsultant krajwy na wnisek knsultanta reginalneg mże zatwierdzić śrdek nie w pełni dpwiadający pwyższym kryterim, lub zalecić krzystanie z usług jedneg z śrdków w wjewództwach ściennych. Warunki jakie muszą spełniać praktyki, w których kształcą się lekarze rdzinni Praktyki (gabinety) lekarzy rdzinnych przyjmujące rezydenta na staż muszą spełniać następujące minimalne warunki: Lekarz nauczający psiada specjalizację z medycyny rdzinnej i samdzielnie przyjmuje pacjentów. Praktyka (nauczający lekarz) ma pdpisaną umwę z kasą chrych na świadczenia z zakresu pdstawwej pieki zdrwtnej. Na liście pacjentów praktyki zarejestrwani są pacjenci drśli i dzieci. Lekarz nauczający samdzielnie przyjmuje pacjentów w gabinecie raz dwiedza ich w dmach bez względu na ich wiek, płeć i rdzaj zgłaszaneg prblemu, kierując ich w razie ptrzeby na badania ddatkwe, knsultacje specjalistyczne lub d szpitala. Rezydentwi zstaną stwrzne warunki d samdzielnej pieki nad pacjentami pd nadzrem lekarza nauczająceg. Pierwszeństw w prawie kształcenia rezydentów medycyny rdzinnej śrdek kształcenia przyzna praktykm (lekarzm), które prócz pwyższych spełnią jak największą liczbę spśród pniższych warunków: sbny gabinet lekarski dla rezydenta; wypsażenie praktyki umżliwiające przeprwadzenie pełneg badania lekarskieg; pdstawwa bibliteczka medyczna i prenumerata edukacyjnych czaspism medycznych; kmputerwa rejestracja pacjentów i świadczeń medycznych; płączenie z Internetem; lekarz nauczający jest człnkiem Klegium Lekarzy Rdzinnych w Plsce; lekarz nauczający jest człnkiem grupy rówieśnicz-kleżeńskiej; pkój scjalny z mżliwścią dbywania w nim sptkań zespłu praktyki; prwadzna jest zrganizwana pieka nad grupami dyspanseryjnymi. Tabela 1. Szczegółwy plan kształcenia specjalizacyjneg w medycynie rdzinnej w zależnści d kwalifikacji zawdwych specjalizująceg się lekarza.
Kwalifikacje zawdwe specjalizująceg się lekarza Etap wstępny (wprwadzenie d medycyny rdzinnej) Chrby wewnętrzne Pediatria Etap kształcenia szpitalneg i specjalistyczneg Płżnictw i gineklgia Chirurgia gólna Psychiatria Fakultatywne Etap kształceniaw praktycelekarza rdzinneg Bez specjalizacji 2 miesiące 6 miesięcy 6 miesięcy 3 miesiące 1 miesiąc 1 miesiąc 3 miesiące*** 22 miesiące I stpień z c najmniej 2 miesiące chirurgii gólnej 1 miesiąc c najmniej 1 miesiąc - - 1 miesiąc 11 miesięcy 12 miesięcy I stpień z płżnictwa i gineklgii 2 miesiące c najmniej 1 miesiąc c najmniej 1 miesiąc - - 1 miesiąc 11 miesięcy 12 miesięcy I stpień z pediatrii 2 miesiące - - - - - 14 miesięcy * 12 miesięcy I stpień z chrób wewnętrznych. 1 miesiąc - - - - - 11 miesięcy * 9 miesięcy I stpień z medy-cyny gólnej 1 miesiąc - - - - - 11 miesięcy * 9 miesięcy II stpień z pediatrii 1 miesiąc - - - - - 10 miesięcy * 6 miesięcy II stpień z chrób wewnętrznych 1 miesiąc - - - - - 10 miesięcy * 6 miesięcy II stpień z medy-cyny gólnej 1 miesiąc - - - - - 1 miesiąc ** 4 miesiące * w tym także w miarę mżliwści i ptrzeb szklenie w zakresie interny, pediatrii, gineklgii i płżnictwa, chirurgii, geriatrii i psychiatrii. ** wg. indywidualnej ceny ptrzeb szkląceg się lekarza w systemie krótkich, praktycznych kursów. *** w przypadku lekarza bez specjalizacji bligatryjne 3 tygdniwe staże w ddziale lub pradni specjalistycznej larynglgicznej, dermatlgicznej, reumatlgicznej, kulistycznej. Tabela 2. Czas trwania pszczególnych kursów w zależnści d kwalifikacji specjalizująceg się lekarza. Kwalifikacje Czas trwania kursu w dniach specjalizująceg się lekarza Nr 1 Nr 2 Nr 3 Nr 4 Nr 5 Nr 6 Nr 7 Nr 8 Nr 9 Nr 10 Nr 11 Nr 12
Bez specjalizacji 3 1 2 6 2 16 1 6 2 2 1 2 I stpień z chirurgii gólnej 2 1 1 4 2 9 1 4 2 2 1 1 I stpień z płżnictwa-gin. 2 1 1 4 2 9 1 4 2 2 1 1 I stpień z pediatrii 2 1 1 4 2 9 1 4 2 2 1 1 II stpień z chrób wewnętrznych I stpień z medycyny gólnej 2 1 1 4 2 4 1 4 2 1 1 1 2 1 1 4 2 4 1 4 2 1 1 1 II stpień z pediatrii 1 1 1 3 2-1 3 1 1 1 1 II stpień z chrób wewnętrznych II stpień z medycyny gólnej 1 1 1 3 2-1 3 1 1 1 1 1 1 1 3 2-1 3 1 1 1 1 (c) Cpyright by Centrum Medyczne Kształcenia Pdyplmweg, Warszawa 1999 c