PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU KOWAL, O STRUKTURZE PRZEDMIOTOWEJ

ROGRAM NAUZANIA DLA ZAWODU KOWAL, 722101 O STRUKTURZE RZEDMIOTOWEJ Wersja po recenzji Warszawa 2012 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 1

SIS TREŚI 1. TY ROGRAMU: RZEDMIOTOWY... 3 2. RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY... 3 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA:... 3 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 3 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 3 6. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU KOWAL Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO... 4 7. INFORMAJA O ZAWODZIE KOWAL... 5 8. UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE KOWAL... 5 9. OWIĄZANIA ZAWODU KOWAL Z INNYMI ZAWODAMI... 6 10. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE KOWAL... 6 11. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU KOWAL... 7 12. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW... 9 1. odstawy konstrukcji maszyn... 10 2. odstawy technik wytwarzania... 16 3. Technologia prac kowalskich... 21 4. Działalność gospodarcza w branży mechanicznej... 29 5. Język obcy w branży mechanicznej... 33 6. Konstrukcja maszyn... 38 7. Wykonywanie i naprawa wyrobów kowalskich - zajęcia praktyczne... 42 ZAŁĄZNIKI... 54 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 2

TY SZKOŁY: Zasadnicza Szkoła Zawodowa 1. TY ROGRAMU: RZEDMIOTOWY 2. RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: Autorzy: mgr Tomasz Jeziorowski, mgr inż. Marek Olsza Recenzenci: mgr inż. Halina Śledziona, mgr inż. Marek Rudziński Konsultanci: mgr inż. Robert Wanic 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO rogram nauczania dla zawodu KOWAL opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: Ustawa z dnia 7 września 1991 o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2011r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2012r. poz. 7) Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. poz. 184) Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 204) Rozporządzenie MEN z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników. (Dz. U. z 2012r. nr 0 poz.752) Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2007r. w sprawie warunków i sposobów oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. Nr 228, poz. 1487) Rozporządzenie MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 244, poz. 1626) 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO elem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 3

Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. 6. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU KOWAL Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu kowal uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: 1) umiejętność zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; 2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; 3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi; 6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; 7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8) umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu kowal uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: chemia, fizyka, matematyka i informatyka, a także podstawy przedsiębiorczości i edukacja dla bezpieczeństwa. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 4

7. INFORMAJA O ZAWODZIE KOWAL Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego elem pracy kowala jest obróbka plastyczna metali wykonywana ręcznie bądź za pomocą urządzeń mechanicznych, jak: młoty kuźnicze i prasy mechaniczne. Kowal może wykonywać lub naprawiać narzędzia rolnicze, elementy pojazdów mechanicznych, przedmioty użytkowane w gospodarstwie rolnym i domowym. Efektem pracy kowala mogą być elementy będące częściami składowymi większych urządzeń mechanicznych (np.: odkuwki do dalszej obróbki mechanicznej). Może także wykonywać metalowe elementy kute oraz przedmioty ozdobne (balustrady schodowe, balkonowe, kraty, ogrodzenia, meble ogrodowe, żyrandole, kinkiety, resory, osie itp.). Wykonując połączenia spawane kowal powinien posiadać dodatkowe uprawnienia spawalnicze, wynikające z przepisów prawa. Wyroby i usługi kowalskie kowal wykonuje według własnego projektu lub korzysta z gotowych projektów dostarczonych przez klienta, zgodnie z zamówieniem. Zawód kowala może być wykonywany w ramach samodzielnie prowadzonej działalności lub na podstawie umowy o pracę. raca kowala wymaga uzdolnień technicznych, wyobraźni przestrzennej, twórczego myślenia, a z uwagi na możliwy kontakt z klientami kowal powinien odznaczać się opanowaniem i zrównoważeniem psychicznym. Kowal pracuje w małej grupie pracowniczej. Zależnie od uzyskanego efektu pracy możemy wyróżnić następujące stanowiska pracy: kowal, kowal operator młotów mechanicznych, kowal operator kuźniarek oraz kowal artystyczny. Stanowiska te są rozlokowane w warsztatach rzemieślniczych, zakładach naprawy maszyn i urządzeń technicznych, produkcji odkuwek i elementów dekoracyjnych do ogrodzeń i balustrad. 8. UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE KOWAL Kowale mogą być zatrudnieni w zakładach produkcyjnych, usługowych branży mechanicznej, mogą prowadzić własną działalność gospodarczą. Dodatkowo uzyskując uprawnienia np. spawacza i poszerzając w ten sposób swoje umiejętności zawodowe zwiększają możliwości zdobycia atrakcyjnej pracy. omimo, iż przewidywany jest rozwój dziedzin związanych z nowoczesnymi technologiami to jednak zapotrzebowanie na specjalistów wykonujących czynności proste, takich jak kowal będzie również rosło. Wielu absolwentów tego kierunku kształcenia może znaleźć zatrudnienie przy renowacji starych elementów wykonywanych metodami kucia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 5

9. OWIĄZANIA ZAWODU KOWAL Z INNYMI ZAWODAMI Kwalifikacja Symbol zawodu Zawód Elementy wspólne M.21. Wykonywanie i naprawa wyrobów kowalskich 722101 Kowal KZ(M.a) Kwalifikacja M.21. wyodrębniona dla zawodu kowal, stanowi jednocześnie podbudowę kształcenia w zawodzie. Efekty kształcenia wspólne dla obszaru kształcenia określone kodem KZ(M.a) stanowią podbudowę do kształcenia w zawodach: mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, zegarmistrz, optyk-mechanik, mechanik precyzyjny, mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, mechanik-monter maszyn i urządzeń, mechanik pojazdów samochodowych, operator obrabiarek skrawających, ślusarz, kowal, monter kadłubów okrętowych, blacharz samochodowy, blacharz, lakiernik, technik optyk, technik mechanik lotniczy, technik mechanik okrętowy, technik budownictwa okrętowego, technik pojazdów samochodowych, technik mechanizacji rolnictwa, technik mechanik, monter mechatronik, elektromechanik pojazdów samochodowych, technik mechatronik, technik transportu drogowego, technik energetyk, modelarz odlewniczy, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego, technik przeróbki kopalin stałych, technik odlewnik, technik hutnik, operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, złotnik-jubiler. 10. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE KOWAL Absolwent zasadniczej szkoły zawodowej kształcącej w zawodzie kowal powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) wykonywania i naprawiania wyrobów kowalskich metodą kucia ręcznego; 2) wykonywania wyrobów kowalskich metodą kucia maszynowego. Do wykonywania wyżej wymienionych zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia, na które składają się: - efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (BH, DG, JOZ, KS) - efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo--hutniczego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów KZ(M.a); - efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji M.21. Wykonywanie i naprawa wyrobów kowalskich. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 6

11. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU KOWAL Tabela 3. lan nauczania dla programu o strukturze przedmiotowej Lp. Obowiązkowe zajęcia edukacyjne I Klasa I II III II I II I II Liczba godzin tygodniowo w trzyletnim okresie nauczania Liczba godzin w trzyletnim okresie nauczania rzedmioty w kształceniu zawodowym teoretycznym 1 odstawy konstrukcji maszyn 4 4 4 128 2 odstawy technik wytwarzania 2 2 3 3 5 160 3 Technologia prac kowalskich 2 2 4 4 3 3 9 288 4 Działalność gospodarcza w branży mechanicznej 1 1 1 32 5 Język obcy w branży mechanicznej 1 1 1 32 Łączna liczba godzin 8 8 7 7 5 5 20 640 rzedmioty w kształceniu zawodowym praktycznym*/** 6 Konstrukcje maszyn 2 2 2 64 + 10 7 Wykonywanie i naprawa wyrobów kowalskich - zajęcia praktyczne 4 4 10 10 14 14 28 896 Łączna liczba godzin 6 6 10 10 14 14 30 970 *dla młodocianych pracowników liczbę dni w tygodniu przeznaczonych na praktyczną naukę zawodu u pracodawcy ustala dyrektor szkoły, z uwzględnieniem przepisów Kodeksu racy. **zajęcia odbywają się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego oraz u pracodawcy. EGZAMIN OTWIERDZAJĄY IERWSZĄ KWALIFIKAJĘ M.21. ODBYWA SIĘ OD KONIE KLASY TRZEIEJ. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 7

Wykaz działów programowych dla zawodu kowal Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Nazwa przedmiotu Nazwa działu Liczba godzin przewidziana na dział 1. odstawy konstrukcji maszyn 1.1. zęści maszyn i urządzeń 58 1.2. Materiały konstrukcyjne 70 2. odstawy technik wytwarzania 2.1. Elementy budowy maszyn i urządzeń 46 2.2. Techniki wytwarzania w kowalstwie 114 3. Technologia prac kowalskich 3.1. Zasady bezpiecznego wykonywania prac kowalskich 30 3.2. Kucie ręczne 118 3.3. Kucie maszynowe 90 3.4. Obróbka cieplna i cieplno-chemiczna 50 4. Działalność gospodarcza w branży mechanicznej 4.1. odstawy formalno-prawne w branży mechanicznej 11 4.2. rowadzenie przedsiębiorstwa w branży mechanicznej 21 5. Język obcy w branży mechanicznej 5.1. Zagadnienia bezpieczeństwa i higieny pracy 6 5.2. Terminologia zawodowa 26 6. Konstrukcja maszyn 6.1. odstawy zapisu konstrukcji maszyn 42 6.2. Dokumentacja techniczna 32 7. Wykonywanie i naprawa wyrobów kowalskich - zajęcia praktyczne 7.1. Bezpieczne wykonywanie zadań zawodowych kowala 18 7.2. Wykonywanie kucia ręcznego 460 7.3. Wykonywanie kucia maszynowego 300 7.4. Wykonywanie obróbki cieplnej i cieplno- chemicznej 118 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 8

12. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW Lista przedmiotów z liczbą godzin 1. odstawy konstrukcji maszyn 128 godzin 2. odstawy technik wytwarzania 160 godzin 3. Technologia prac kowalskich 288 godziny 4. Działalność gospodarcza w branży mechanicznej 32 godziny 5. Język obcy w branży mechanicznej 32 godziny 6. Konstrukcje maszyn 74 godziny 7. Wykonywanie i naprawa wyrobów kowalskich - zajęcia praktyczne 896 godzin rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 9

1. odstawy konstrukcji maszyn 1.1. zęści maszyn i urządzeń 1.2. Materiały konstrukcyjne 1.1. zęści maszyn i urządzeń Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia KZ(M.a)(2)1 wykonać szkice figur płaskich w rzutach prostokątnych, Rzutowanie prostokątne i aksonometryczne. KZ(M.a)(2)2 wykonać szkice brył geometrycznych w rzutach prostokątnych Uproszczenia rysunkowe. i aksonometrycznych, Wymiarowanie szkiców i rysunków. KZ(M.a)(2)3 wykonać szkice części maszyn odwzorowujące kształty zewnętrzne ołączenia rozłączne i nierozłączne części maszyn i wewnętrzne, części maszyn. Mechanizmy maszyn i urządzeń. KZ(M.a)(2)4 zwymiarować szkice części maszyn, Osie i wały. KZ(M.a)(2)5 zastosować uproszczenia rysunkowe do wykonania szkicu części maszyny, Łożyska toczne i ślizgowe. KZ(M.a)(2)6 rozróżnić rysunki techniczne: wykonawcze, złożeniowe, zestawieniowe, Sprzęgła. B montażowe, zabiegowe i operacyjne, Hamulce. KZ(M.a)(2)7 odczytać rysunki wykonawcze i złożeniowe, rzekładnie mechaniczne. Napędy maszyn i urządzeń. KZ(M.a)(4)1 rozpoznać części i mechanizmy maszyn i urządzeń, A Mechanizmy ruchu postępowego i obrotowego. KZ(M.a)(4)2 scharakteryzować osie i wały maszynowe, Tolerancje i pasowania. KZ(M.a)(4)3 scharakteryzować budowę i rodzaje łożysk tocznych i ślizgowych, Dokumentacja techniczna. KZ(M.a)(4)4 dobrać z katalogu na podstawie oznaczeń łożysko toczne, KZ(M.a)(4)5 wyjaśnić budowę i zasadę działania sprzęgieł i hamulców, B KZ(M.a)(4)6 sklasyfikować przekładnie mechaniczne, KZ(M.a)(4)7 wyjaśnić budowę przekładni zębatych prostych i złożonych, B rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 10

KZ(M.a)(4)8 określić zastosowanie elementów, zespołów i mechanizmów maszyn i urządzeń, KZ(M.a)(4)9 wyjaśnić budowę i zasadę działania mechanizmów ruchu postępowego i obrotowego, KZ(M.a)(5)1 rozróżnić rodzaje połączeń rozłącznych i nierozłącznych, B KZ(M.a)(5)2 rozpoznać rodzaj połączenia na podstawie dokumentacji konstrukcyjnej zespołu maszyny, A KZ(M.a)(5)3 wykonać szkice połączeń: nitowych, spawanych, zgrzewanych, gwintowych i kształtowych, KZ(M.a)(6)1 wyjaśnić zasady tolerancji i pasowania, B KZ(M.a)(6)2 zastosować układ tolerancji i pasowań, KZ(M.a)(6)3 sklasyfikować przyrządy pomiarowe oraz określić ich właściwości metrologiczne, KZ(M.a)(6)4 dobrać przyrządy do pomiaru i sprawdzania części maszyn, KZ(M.a)(6)5 wykonać pomiary wielkości geometrycznych, KZ(M.a)(6)6 zinterpretować wyniki pomiarów, KZ(M.a)(6)7 obliczyć wymiary graniczne, odchyłki i tolerancje, KZ(M.a)(6)8 wybrać z norm wartości odchyłek dla zadanych pasowań, KZ(M.a)(6)9 obliczyć luzy i wciski oraz tolerancje pasowań, KZ(M.a)(17)1 przeanalizować schematy strukturalne, funkcjonalne i zasadnicze maszyn i urządzeń, KZ(M.a)(17)2 zastosować informacje techniczne z różnych źródeł wiedzy dotyczące maszyn i urządzeń mechanicznych, KZ(M.a)(18)1 zastosować programy komputerowe wspomagające dobór znormalizowanych części maszyn. lanowane ćwiczenia Szkicowanie i wymiarowanie bryły złożonej w rzucie aksonometrycznym na podstawie modelu Na podstawie otrzymanego modelu wykonaj szkic bryły w rzucie aksonometrycznym w układzie na trzy rzutnie i zwymiaruj zgodnie z zasadami. Wyznaczenie przełożenia przekładni zębatej prostej Zadaniem grupy jest wyznaczenie przełożenia kinematycznego modelu przekładni zębatej prostej. Uczniowie dokonują pomiarów średnic, rysują schemat przekładni, zaznaczają koło napędzające 1 i napędzane 2, obliczają przełożenie na podstawie liczby zębów koła 1 i koła 2. Wypełniają karty oceny pracy. Wykonane prace należy porównać z przygotowanym wzorcem i dokonać samooceny poprawności wykonania ćwiczeń. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 11

Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni rysunku technicznego, wyposażonej w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych, program do wykonywania rysunku technicznego, pomoce dydaktyczne do kształtowania wyobraźni przestrzennej, przykładowe elementy oraz wyroby kowalskie, normy dotyczące zasad wykonywania rysunku technicznego, dokumentacje wyrobów kowalskich. Zajęcia w pracowni powinny odbywać się w grupie do 15 uczniów. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. rezentacje multimedialne z zakresu rysunku technicznego i części maszyn. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy zęści maszyn i urządzeń wymaga aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką, korzystania z innych niż podręcznikowe źródeł informacji oraz uwzględnienie techniki komputerowej. Dominującymi metodami kształcenia powinny być metoda ćwiczeń i projektów. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie mogą pracować samodzielnie i w grupach. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach do 15 uczniów z wykorzystaniem zróżnicowanych form. Grupy do wykonywania zadań mogą liczyć od 2 do 5 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia odczas oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów należy brać pod uwagę wyniki testów, ćwiczeń oraz aktywność i zaangażowanie ucznia w wykonywanie zadań. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia; dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 12

1.2. Materiały konstrukcyjne Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia KZ(M.a)(7)1 rozróżnić pojęcia z zakresu materiałoznawstwa, B Klasyfikacja materiałów konstrukcyjnych. KZ(M.a)(7)2 określić właściwości i zastosowanie metali i ich stopów, Właściwości stopów metali. Właściwości stopów metali nieżelaznych. KZ(M.a)(7)3 rozróżnić procesy otrzymywania stali, B Materiały eksploatacyjne. KZ(M.a)(7)4 sklasyfikować stopy żelaza z węglem, Tworzywa sztuczne. KZ(M.a)(7)5 rozróżnić gatunki stopów żelaza, Spoiwa i gazy techniczne stosowane B w kowalstwie. KZ(M.a)(7)6 określić gatunek stopu żelaza z węglem na podstawie podanego oznaczenia, KZ(M.a)(7)7 sklasyfikować stopy metali nieżelaznych, KZ(M.a)(7)8 rozróżnić gatunki stopów metali nieżelaznych, B KZ(M.a)(7)9 określić właściwości i zastosowanie materiałów niemetalowych, KZ(M.a)(7)10 określić właściwości i zastosowanie materiałów eksploatacyjnych (oleje, smary, ciecze smarująco-chłodzące, paliwa, uszczelnienia techniczne), M.21.1(2)1 rozpoznać rodzaje półwyrobów hutniczych, ich oznakowanie, przeznaczenie, A M.21.1(2)2 określić właściwości materiałów pomocniczych i ich zastosowanie w kowalstwie, M.21.1(2)3 rozróżnić tworzywa sztuczne i wskazać zastosowanie w kowalstwie, B M.21.1(2)4 rozpoznać spoiwa, B M.21.1(2)5 rozpoznać paliwa i smary stosowane w kowalstwie, A rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 13

M.21.1(2)6 rozpoznać zbiorniki i instalacje gazów technicznych, A M.21.1(2)7 określić zastosowanie gazów technicznych w kowalstwie, M.21.1(2)8 określić zastosowanie poszczególnych materiałów, metali i stopów, KZ(M.a)(17)3 dobrać gatunki stali z norm i poradników na określone elementy maszyn i urządzeń, KZ(M.a)(17)4 określić skład chemiczny stali i stopów metali nieżelaznych na podstawie norm, KZ(M.a)(17)5 dobrać sposób zabezpieczenia przed korozją części maszyn i urządzeń, KZ(M.a)(17)6 dobrać materiały eksploatacyjne do prac, KZ(M.a)(17)7 posłużyć się dokumentacją techniczną podczas planowania konserwacji maszyn i urządzeń, KZ(M.a)(18)2 zastosować programy komputerowe wspomagające dobór materiałów konstrukcyjnych pod względem własności mechanicznych. lanowane zadania (ćwiczenia) Zastosowanie stali specjalnych (nierdzewne, kwasoodporne, żarowytrzymałe, żaroodporne) Na podstawie wskazówek i materiałów dostarczonych przez nauczyciela, norm oraz programów komputerowych podać na podstawie oznaczenia stali specjalnych, przykłady zastosowania do wykonania elementów maszyn i urządzeń pracujących w warunkach. Wykonane prace należy porównać z przygotowanym wzorcem i dokonać samooceny poprawności wykonania ćwiczeń. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni technologii. wyposażonej w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z drukarką, ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym, próbki wyrobów hutniczych, wyrobów kutych, przyrządy do wykonywania pomiarów długości i kąta części maszyn, narzędzia i przyrządy do wykonywania prac kowalskich, modele maszyn i urządzeń do wykonywania prac kowalskich, dokumentacje technologiczne, normy dotyczące wyrobów hutniczych, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń kowalskich, katalogi wyrobów hutniczych. Zajęcia w pracowni powinny odbywać się w grupie do 15 uczniów. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. rezentacje multimedialne z zakresu materiałów konstrukcyjnych. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy Materiały konstrukcyjne wymaga aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką, korzystania z innych niż podręcznikowe źródeł informacji oraz uwzględnienie techniki komputerowej. Dominującymi metodami kształcenia powinny być metoda ćwiczeń i projektów. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie mogą pracować samodzielnie i w grupach. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach do 15 uczniów z wykorzystaniem zróżnicowanych form. Grupy do wykonywania zadań mogą liczyć od 2 do 5 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia odczas oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów należy brać pod uwagę wyniki testów, ćwiczeń oraz aktywność i zaangażowanie ucznia w wykonywanie zadań. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 14

Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia; dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 15

2. odstawy technik wytwarzania 2.1. Elementy budowy maszyn i urządzeń 2.2. Techniki wytwarzania w kowalstwie 2.1. Elementy budowy maszyn i urządzeń Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia BH(1)1 wyjaśnić zasady ochrony przeciwpożarowej w przedsiębiorstwie przemysłu maszynowego, BH(1)2 rozróżnić środki gaśnicze ze względu na zakres ich zastosowania, BH(1)3 wyjaśnić znaczenie pojęcia ergonomia w odniesieniu do stanowisk pracy kowala, BH(2)1 wyjaśnić zasady ochrony pracy w przedsiębiorstwie przemysłu maszynowego, BH(2)2 rozróżnić instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce, BH(2)3 wyjaśnić znaczenie pojęcia ochrony środowiska w odniesieniu do stanowisk pracy kowala, BH(3)1 określić prawa i obowiązki pracownika w zakresie przestrzegania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, BH(3)2 określić obowiązki pracodawcy w zakresie zapewnienia warunków bezpieczeństwa i higieny pracy pracownikom, KZ(M.a)(16)1 sklasyfikować maszyny i urządzenia kowalskie, KZ(M.a)(16)2 scharakteryzować elementy funkcjonalne maszyny i urządzenia kowalskich, KZ(M.a)(16)3 określić parametry techniczne maszyn i urządzeń kowalskich, KZ(M.a)(16)4 wyjaśnić budowę i zasadę działania oraz określić zastosowanie maszyn stosowanych w przemyśle maszynowym, Bezpieczeństwo i higiena pracy. Klasyfikacja maszyn i urządzeń. odzespoły mechaniczne. odzespoły hydrauliczne i pneumatyczne. Transport wewnętrzny i składowanie materiałów. Dokumentacja techniczna maszyn i urządzeń. Ochrona przed korozją. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 16

KZ(M.a)(16)5 wyjaśnić działanie i określić zastosowanie maszyn technologicznych stosowanych w przemyśle maszynowym, KZ(M.a)(16)6 porównać parametry maszyn i urządzeń na podstawie ich charakterystyki technicznej; KZ(M.a)(16)7 rozróżnić elementy napędu hydraulicznego i pneumatycznego maszyn i urządzeń, B KZ(M.a)(8)1 scharakteryzować maszyny i urządzenia transportu wewnętrznego w kuźni, KZ(M.a)(8)2 dobrać maszyny i urządzenia transportu wewnętrznego do zadań, KZ(M.a)(8)3 określić budowę i zasadę działania wybranych maszyn i urządzeń transportu wewnętrznego, KZ(M.a)(9)1 określić sposób transportu w zależności od postaci materiału, KZ(M.a)(9)2 określić sposób składowania w zależności od postaci materiału, KZ(M.a)(9)3 zorganizować stanowiska składowania i magazynowania materiałów, KZ(M.a)(9)4 dobrać sposób i środki transportu do rodzaju materiału, KZ(M.a)(10)1 scharakteryzować powstawanie zjawiska korozji metali, KZ(M.a)(10)2 określić sposoby zapobiegania i ochrony przed korozją, KZ(M.a)(10)3 scharakteryzować rodzaje powłok ochronnych i techniki ich nanoszenia, KZ(M.a)(18)3 zastosować programy komputerowe symulujące działanie układów kinematycznych mechanizmów maszyn i urządzeń, KZ(M.a)(18)4 zastosować programy komputerowe symulujące działanie układów napędowych elektrycznych, hydraulicznych i pneumatycznych maszyn i urządzeń. lanowane zadania Dobieranie dźwignika Dobierz dźwignik do podniesienia o 115 cm, ciężaru 200 kg, stojącego na nóżkach o wysokości 150 mm. Wypełniają karty oceny pracy. Wykonane prace należy porównać z przygotowanym wzorcem i dokonać samooceny poprawności wykonania. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w systemie klasowo-lekcyjnym oraz pracowni technologicznej. W miejscach prowadzenia zajęć powinny znajdować się: modele, przekroje, atrapy maszyn i urządzeń, elementy układów hydraulicznych i pneumatycznych, elementy maszyn i urządzeń, dokumentację techniczną oraz katalogi maszyn i urządzeń i instrukcje obsługi maszyn i urządzeń. Zajęcia prowadzone w pracowni powinny odbywać się w grupie do 15 uczniów. Dział programowy Elementy budowy maszyn i urządzeń wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do zapoznania się z budową i działaniem maszyn i urządzeń wykorzystywanych w procesach wytwarzania stosowanych w przemyśle maszynowym. Środki dydaktyczne rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 17

Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty pracy dla uczniów. rezentacje multimedialne z zakresu budowy mechanizmów maszyn i urządzeń. Komputer z dostępem do Internetu (1 stanowisko na 2 uczniów). Urządzenia multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne Dominującą metodą kształcenia powinna być metoda projektów, która sprzyja samodzielnemu rozwiązywaniu problemów oraz głębszemu rozpoznaniu wybranej tematyki. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach do 15 uczniów z wykorzystaniem zróżnicowanych form. Grupy do wykonywania zadań mogą liczyć od 2 do 5 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia odczas oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów należy brać pod uwagę wyniki testów, ćwiczeń oraz aktywność i zaangażowanie ucznia w wykonywanie zadań. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia; dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. 2.2. Techniki wytwarzania w kowalstwie Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia KZ(M.a)(11)1 sklasyfikować metody odlewania części maszyn i urządzeń, Klasyfikacja metod i technik wytwarzania części KZ(M.a)(11)2 sklasyfikować metody obróbki plastycznej na zimno i gorąco, maszyn i urządzeń. Encyklopedia technik wytwarzania w przemyśle KZ(M.a)(11)3 scharakteryzować obróbkę cieplną i cieplno-chemiczną, maszynowym. KZ(M.a)(11)4 scharakteryzować metody obróbki ręcznej części maszyn i urządzeń, roces produkcyjny. KZ(M.a)(11)5 scharakteryzować metody maszynowej obróbki wiórowej części maszyn roces technologiczny. i urządzeń, Klasyfikacja maszyn i urządzeń przemysłowych. KZ(M.a)(11)6 sklasyfikować metody spajania metali, Zasady doboru narzędzi obróbkowych do wykonania prac. KZ(M.a)(11)7 określić etapy procesu technologicznego dla wybranych technik wytwarzania, Zasady doboru przyrządów pomiarowych do KZ(M.a)(11)8 scharakteryzować elementy procesu produkcyjnego, kontroli jakości wykonanych prac. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 18

KZ(M.a)(12)1 dobrać narzędzia do trasowania na płaszczyźnie i w przestrzeni, KZ(M.a)(12)2 dobrać narzędzia skrawające do obróbki metali, KZ(M.a)(12)3 dobrać narzędzia skrawające do obróbki zgrubnej i wykańczającej otworów, KZ(M.a)(12)4 dobrać narzędzia do gwintowania, KZ(M.a)(12)5 rozpoznać maszyny do obróbki metali, A KZ(M.a)(12)6 scharakteryzować rodzaje oprzyrządowania technologicznego do mocowania przedmiotów podczas obróbki ręcznej i maszynowej, KZ(M.a)(13)1 sklasyfikować rodzaje przyrządów pomiarowych stosowanych podczas obróbki ręcznej i maszynowej, KZ(M.a)(13)2 scharakteryzować właściwości metrologiczne przyrządów pomiarowych, KZ(M.a)(13)3 dobrać przyrządy suwmiarkowe i mikrometryczne, KZ(M.a)(13)4 dobrać przyrządy pomiarowe z odczytem cyfrowym, KZ(M.a)(13)5 dobrać przyrządy pomiarowe do pomiaru kątów, KZ(M.a)(13)6 wykonać pomiary wielkości geometrycznych, KZ(M.a)(13)7 dobrać przyrządy pomiarowe do pomiaru gorącego materiału, KZ(M.a)(13)8 wykonać pomiary gorącego materiału, KZ(M.a)(15)1 określić zakres prac dotyczących kontroli jakości wykonanej operacji technologicznej na określonym stanowisku pracy, KZ(M.a)(15)2 określić zakres prac dotyczących kontroli jakości gotowego wyrobu na stanowisku kontroli jakości, lanowane zadania Ustalanie temperatury wyżarzania Ustal temperaturę wyżarzania normalizującego dla stali 45 (45), 40H(41r4), 18G2A (460N). Wypełniają karty oceny pracy. Wykonane prace należy porównać z przygotowanym wzorcem i dokonać samooceny poprawności wykonania. Na podstawie wskazówek, założeń i materiałów dostarczonych przez nauczyciela oraz wykorzystania dostępnych programów komputerowych zaproponować wstępny projekt działań dotyczący procesu wykonania elementu w wybranej technice wytwarzania, np.: odlewanie, obróbka plastyczna, obróbka skrawaniem. W opracowaniu należy uwzględnić: niezbędne operacje technologiczne, materiały, maszyny i urządzenia, narzędzia obróbkowe i przyrządy pomiarowe. Zadanie należy wykonać w grupach. o wykonaniu zadania grupy prezentują efekty wykonanych prac z wykorzystaniem urządzeń multimedialnych. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni technologii. wyposażonej w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z drukarką, ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym, próbki wyrobów hutniczych, wyrobów kutych, przyrządy do wykonywania pomiarów długości i kąta części maszyn, narzędzia i przyrządy do wykonywania prac kowalskich, modele maszyn i urządzeń do wykonywania prac kowalskich, dokumentacje technologiczne, normy dotyczące wyrobów hutniczych, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 19

kowalskich, katalogi wyrobów hutniczych. Zajęcia w pracowni powinny odbywać się w grupie do 15 uczniów. Środki dydaktyczne rezentacje multimedialne dotyczące stosowanych technik wytwarzania. Komputer z dostępem do Internetu (1 stanowisko na 2 uczniów). Urządzenia multimedialne. rzyrządy pomiarowe, narzędzi do trasowania, plansze, filmy, modele, katalogi. Zalecane metody dydaktyczne Dominującą metodą kształcenia powinna być metoda projektów, która sprzyja samodzielnemu rozwiązywaniu problemów oraz głębszemu rozpoznaniu wybranej tematyki. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach do 15 uczniów z wykorzystaniem zróżnicowanych form. Grupy do wykonywania zadań mogą liczyć od 2 do 5 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia odczas oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów należy brać pod uwagę wyniki testów, ćwiczeń oraz aktywność i zaangażowanie ucznia w wykonywanie zadań. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia; dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 20

3. Technologia prac kowalskich 3.1. Zasady bezpiecznego wykonywania prac kowalskich 3.2. Kucie ręczne 3.3. Kucie maszynowe 3.4. Obróbka cieplna i cieplno- chemiczna 3.1. Zasady bezpiecznego wykonywania prac kowalskich Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia BH(5)1 zinterpretować akty prawne, prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy związane z bezpieczeństwem i higieną pracy kowala, B BH(5)2 scharakteryzować wymagania bezpieczeństwa dotyczące procesów pracy kowala, BH(5)3 zastosować zasady bhp podczas wykonywania pracy kowala, - Szkodliwe czynniki środowiska pracy. - Zasady ergonomii i bezpiecznej pracy. - Wymagania bezpieczeństwa budynków, pomieszczeń, maszyn i urządzeń technicznych. BH(6)1 scharakteryzować sposób likwidacji lub ograniczenia zagrożeń urazami mechanicznymi podczas wykonywania prac kowalskich, BH(6)2 określić sposoby likwidacji lub ograniczenia zagrożeń związanych z prądem elektrycznym, B BH(6)3 określić sposoby likwidacji lub ograniczenia zagrożeń związanych z substancjami chemicznymi w kuźni, B lanowane zadania Identyfikowanie szkodliwych czynników w środowisku pracy podczas wykonywania prac kowalskich w kuźni. W oparciu o formularz i materiały dostarczone przez nauczyciela oraz własną analizę stanowiska pracy należy ustalić czynniki szkodliwe występujące podczas wykonywania prac kowalskich w kuźni. Zadanie wykonują uczniowie w grupach 2-3 osobowych, prezentują wyniki pracy poszczególnych grup. odsumowaniem wykonania ćwiczenia powinna być dyskusja. Określanie wpływu na organizm pracownika szkodliwych czynników w środowisku pracy podczas wykonywania prac kowalskich W oparciu o materiały dostarczone przez nauczyciela, materiały pozyskane z Internetu oraz własną analizę stanowiska pracy należy określić wpływ na organizm pracownika czynników szkodliwych występujących podczas wykonywania prac kowalskich. Zadanie uczniowie wykonują w grupach. Na zakończenie wykonywania zadania poszczególne grupy rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 21

prezentują wyniki swojej pracy i odbywa się dyskusja podsumowująca efekty pracy uczniów. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Środki dydaktyczne W pracowni w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne z zakresu zasad bezpiecznego wykonywania prac lakierniczych powinny się znajdować: stanowisko komputerowe dla nauczyciela, stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu ( jedno stanowisko dla dwóch uczniów), urządzenia multimedialne, pakiety edukacyjne dla uczniów, instrukcje i teksty przewodnie do ćwiczeń, niezbędna literatura uzupełniająca (akty prawne, normy, książki i czasopisma dotyczące zagadnień bezpiecznego wykonywania pracy), filmy i prezentacje multimedialne dotyczące zagrożeń dla zdrowia występujących w pracy kowala. Zalecane metody dydaktyczne Oprócz zdobywania wiadomości i nabywania umiejętności w procesie kształcenia należy zwrócić uwagę na kształtowanie umiejętności samokształcenia, samodzielności myślenia i analizowania zjawisk, współpracy w grupie oraz komunikatywności. W związku z tym w czasie odbywania zajęć wskazane jest stosowanie metod aktywizujących. Dominującymi metodami powinny być analizy przypadków, burza mózgów, dyskusja. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach do 15 uczniów z wykorzystaniem zróżnicowanych form. Grupy do wykonywania zadań mogą liczyć od 2 do 5 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia odczas oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów należy brać pod uwagę wyniki testów (np. wielokrotnego wyboru), wykonanych ćwiczeń oraz aktywność i zaangażowanie ucznia w wykonywanie zadań. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek, jak się uczyć i pomagać w trakcie uczenia się; pomóc ustalić realistyczne cele i oceniać uzyskane efekty; stosować materiały odwołujące się do wielu zmysłów, zadawać prace oparte na zainteresowaniach uczniów; wyszukiwać w uczeniu się uczniów mocne strony i na nich opierać nauczanie; zachęcać uczniów do pracy i wysiłku i pozytywnie motywować; w ocenie uwzględniać również zaangażowanie i determinację uczniów podczas wykonywania zadania. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 22

3.2. Kucie ręczne Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia KZ(M.a)(17)8 wskazanych części maszyn wykonanych ze stali i stopów metali nieżelaznych, B KZ(M.a)(17)9 dobrać materiały środki materiały eksploatacyjne do kucia ręcznego i maszynowego, KZ(M.a)(17)10 posłużyć się dokumentacją techniczną podczas konserwacji maszyn i urządzeń, M.21.1(9)1 zinterpretować pojęcia naprężeń, odkształceń sprężystych i plastycznych, M.21.1(9)2 zinterpretować pojęcia granicy plastyczności oraz wytrzymałości materiału na różne rodzaje obciążeń, M.21.1(9)3 rozróżnić zabiegi i operacje kowalskie, B M.21.1(9)4 scharakteryzować przecinanie, przebijanie, wydłużanie, spęczanie, wyginanie, odsadzanie i zgrzewanie, M.21.1(9)5 rozpoznać sposoby łączenia elementów w wyrobach kowalskich, B M.21.1(9)6 określić kolejność wykonywania wyrobów użytkowych, urządzeń i narzędzi na podstawie dokumentacji, M.21.1(9)7 określić parametry procesu kucia ręcznego, M.21.1(6)1 dobrać temperaturę kucia ręcznego do wymagań technologicznych materiałów obróbkowych, M.21.1(6)2 dobrać temperaturę kucia ręcznego do własności materiałów obróbkowych, M.21.1(6)3 dobrać temperaturę kucia ręcznego na podstawie dokumentacji technicznej, M.21.1(3)1 dobrać materiał do wykonania kucia ręcznego, M.21.1(3)2 obliczyć objętość materiału potrzebnego do wykonania kucia ręcznego, M.21.1(3)3 sporządzić zapotrzebowanie materiałowe, Dokumentacja techniczna Organizacja stanowiska kowalskiego. Dobór narzędzi i sprzętu. Rodzaje materiałów do kucia. Grzanie i chłodzenie materiału. odstawy obróbki plastycznej. Operacje kowalskie: wydłużanie, spęczanie, przebijanie, cięcie, gięcie, skręcanie, zgrzewanie. Kucie kształtowe. Wady wyrobów kowalskich. Obliczenia technologiczne. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 23

M.21.1(4)1 rozpoznać urządzenia grzejne stosowane podczas kucia ręcznego, B M.21.1(4)2 scharakteryzować urządzenia grzejne stosowane podczas kucia ręcznego, M.21.1(4)3 dobrać urządzenia grzejne do nagrzewania materiału podczas kucia ręcznego, M.21.1(7)1 dobrać parametry nagrzewania materiałów do kucia ręcznego na podstawie wymagań technologicznych, M.21.1(7)2 dobrać parametry nagrzewania materiałów do kucia ręcznego na podstawie własności materiałów obróbkowych, M.21.1(7)3 dobrać parametry nagrzewania materiałów do kucia ręcznego dla materiałów obrabianych, lanowane zadania Dobieranie materiału do wykonania wyrobu, według dokumentacji technicznej. Na podstawie dokumentacji technicznej określić dobierz materiał do wykonania wyrobu. Określanie temperatury nagrzanego materiału. Na podstawie informacji przekazanych przez nauczyciela określ temperaturę nagrzewania materiału. Uczniowie pracują w grupach 2 3 osobowych i po zakończeniu wykonywania zadania prezentują wykonane ćwiczenia. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w systemie klasowo-lekcyjnym oraz pracowni technologicznej wyposażonej w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z drukarką, ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym, próbki wyrobów hutniczych, wyrobów kutych, przyrządy do wykonywania pomiarów długości i kąta części maszyn, narzędzia i przyrządy do wykonywania prac kowalskich, modele maszyn i urządzeń do wykonywania prac kowalskich, dokumentacje technologiczne, normy dotyczące wyrobów hutniczych, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń kowalskich, katalogi wyrobów hutniczych. Środki dydaktyczne W pracowni w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: dokumentacja techniczna, narzędzia i sprzęt do prac kowalskich, narzędzia i sprzęt do prac ślusarskich, modele urządzeń i maszyny do obróbki plastycznej. przyrządy pomiarowe, film dydaktyczny z zakresu kowalstwa, foliogramy. Zalecane metody dydaktyczne Dominującą metodą kształcenia powinny być ćwiczenia praktyczne. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach do 15 uczniów z wykorzystaniem zróżnicowanych form. Grupy do wykonywania zadań mogą liczyć od 2 do 5 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia odczas oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów należy brać pod uwagę wyniki ćwiczeń oraz aktywność i zaangażowanie ucznia w wykonywanie zadań. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 24

Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek, jak się uczyć i pomagać w trakcie uczenia się; pomóc ustalić realistyczne cele i oceniać uzyskane efekty; stosować materiały odwołujące się do wielu zmysłów, zadawać prace oparte na zainteresowaniach uczniów; wyszukiwać w uczeniu się uczniów mocne strony i na nich opierać nauczanie; zachęcać uczniów do pracy i wysiłku i pozytywnie motywować; w ocenie uwzględniać również zaangażowanie i determinację uczniów podczas wykonywania zadania. 3.3. Kucie maszynowe Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia M.21.2(1)1 dobrać materiał do wykonania kucia maszynowego, Maszyny kuźnicze. Kucie swobodne w kowadłach płaskich. M.21.2(1)2 obliczyć objętość materiału potrzebnego do wykonania kucia maszynowego, Kucie swobodne w kowadłach kształtowych. M.21.2(6)1 rozróżnić maszyny kuźnicze, B Kucie w matrycach otwartych. Kucie w matrycach zamkniętych. M.21.2(6)2 scharakteryzować maszyny kuźnicze, Temperatura nagrzewania materiału. M.21.2(6)3 dobrać maszyny kuźnicze do prac kowalskich, Obliczenia technologiczne. M.21.2(6)4 skorzystać z dokumentacji technicznej maszyn kuźniczych, lanowane zadania Zaplanowanie kolejności wykonywanych operacji przy wykonywaniu wyrobów kowalskich Zadaniem uczniów jest zaplanowanie kolejności wykonywanych operacji przy wykonywaniu wyrobów kowalskich według dokumentacji technicznej przygotowanej przez nauczyciela. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 25

odsumowaniem wykonania zadania powinna być dyskusja połączona z oceną sposobu wykonania zadania przez poszczególne grupy. Dobór maszyn kuźniczych do wykonania wyrobów kowalskich Zadaniem uczniów jest dobranie maszyn kuźniczych do wykonania wyrobów kowalskich według dokumentacji technicznej przygotowanej przez nauczyciela. Zadanie uczniowie wykonują w grupach 2 3 osobowych. odsumowaniem wykonania zadania powinna być dyskusja połączona z oceną sposobu wykonania zadania przez poszczególne grupy. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w systemie klasowo-lekcyjnym oraz pracowni technologicznej wyposażonej w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z drukarką, ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym, próbki wyrobów hutniczych, wyrobów kutych, przyrządy do wykonywania pomiarów długości i kąta części maszyn, narzędzia i przyrządy do wykonywania prac kowalskich, modele maszyn i urządzeń do wykonywania prac kowalskich, dokumentacje technologiczne, normy dotyczące wyrobów hutniczych, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń kowalskich, katalogi wyrobów hutniczych. Środki dydaktyczne W pracowni w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: dokumentacja techniczna, narzędzia i sprzęt do prac kowalskich, narzędzia i sprzęt do prac ślusarskich, modele urządzeń i maszyny do obróbki plastycznej. przyrządy pomiarowe, film dydaktyczny z zakresu kowalstwa, foliogramy. Zalecane metody dydaktyczne Dominującą metodą kształcenia powinny być ćwiczenia praktyczne. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach do 15 uczniów z wykorzystaniem zróżnicowanych form. Grupy do wykonywania zadań mogą liczyć od 2 do 5 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia odczas oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów należy brać pod uwagę wyniki ćwiczeń oraz aktywność i zaangażowanie ucznia w wykonywanie zadań. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek, jak się uczyć i pomagać w trakcie uczenia się; pomóc ustalić realistyczne cele i oceniać uzyskane efekty; stosować materiały odwołujące się do wielu zmysłów, zadawać prace oparte na zainteresowaniach uczniów; wyszukiwać w uczeniu się uczniów mocne strony i na nich opierać nauczanie; zachęcać uczniów do pracy i wysiłku i pozytywnie motywować; w ocenie uwzględniać również zaangażowanie i determinację uczniów podczas wykonywania zadania. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 26