INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE OPIEKUN MEDYCZNY - KOD ZAWODU 532102 Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie opiekun medyczny powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) rozpoznawania i rozwiązywania problemów opiekuńczych osoby chorej i niesamodzielnej w różnym stopniu zaawansowania choroby i w różnym wieku; 2) pomagania osobie chorej i niesamodzielnej w zaspakajaniu potrzeb bio-psychospołecznych; 3) asystowania pielęgniarce i innemu personelowi medycznemu podczas wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych; 4) konserwacji, dezynfekcji przyborów i narzędzi stosowanych podczas wykonywania zabiegów; 5) podejmowania współpracy z zespołem opiekuńczym i terapeutycznym podczas świadczenia usług z zakresu opieki medycznej nad osobą chorą i niesamodzielną. PROFIL KOMPETENCYJNY ZAWODU OPIEKUN MEDYCZNY 1 Kompetencje zawodowe to odpowiednia wiedza, określone umiejętności oraz właściwa postawa. Poza określonym rodzajem wiedzy w danej dziedzinie i konkretnymi umiejętnościami zawodowymi trzeba również zachowywać się w sposób świadczący o zrozumieniu pełnionej roli zawodowej. Wszystkie te rzeczy pozwalają na wypełnianie obowiązków zawodowych na odpowiednim poziomie. Im kompetencje są większe a ich poziom wyższy tym dana osoba jest większym fachowcem a jej praca jest lepiej oceniana. Osoby które wykonują zawód opiekuna medycznego, by sprawnie wywiązywać się z zadań zawodowych, poza formalnymi wymaganiami kwalifikacyjnymi powinny jeszcze charakteryzować się co najmniej czterema kompetencjami: 1. Dbałością o rozwój i relacje Dbałość o nawiązywanie kontaktów i utrzymywanie dobrych relacji oraz przekazywanie wiedzy i doświadczenia przez współprace w rozwiązywaniu problemów, z korzyścią dla wszystkich. Dostrzeganie współpracowników potrzebujących pomocy i zapewnienie im oczekiwanego wsparcia. 2. Sumiennością w dążeniu do rezultatów: Wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie i z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymywanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. 3. Podzielnością uwagi Efektywne wykonywanie kilku czynności jednocześnie i zdolność do pracy w warunkach rozpraszających uwagę. 4. Otwartością na innych Pozytywne nastawienie i traktowanie innych ludzi oraz okazywanie chęci ich zrozumienia. 1 Profil pochodzi z podręcznika dla doradców zawodowych Narzędzie do badania kompetencji, Warszawa 2014 1
ANALIZA SYTUACJI NA RYNKU PRACY Opiekun medyczny to jeden z zawodów ujętych w obowiązującej od 1 stycznia 2015 r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (DZ.U. z 2014 r. poz. 1145). W poprzedniej wersji klasyfikacji obowiązującej w okresie od 1 lipca 2010 r. do 31 grudnia 2014 r. zawód ten miał tę sama nazwę i kod. BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE OPIEKUN MEDYCZNY W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W LATACH 2012-2016 2 Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowani w okresie Bezrobotni według stanu na koniec okresu Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki w okresie Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec okresu Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej zgłoszone w okresie 2016 143 70 25 7 58 1 Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej aktualne na koniec okresu 2015 159 78 46 25 53 0 2014 109 65 29 17 36 0 2013 75 53 40 19 25 4 2012 37 27 21 12 10 0 Omawiany zawód w analizowanych latach 2012-2014 sklasyfikowany został jako zawód nadwyżkowy 3 tzn. taki, na który na rynku pracy istnieje mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Od 2015 roku Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zmieniło metodologię prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Według nowej metodologii zamiast wskaźnika intensywności nadwyżki/deficytu zawodów dokonuje się wyboru zawodów deficytowych i nadwyżkowych na podstawie trzech wskaźników: wskaźnika dostępności ofert pracy, 2 Informacje te opracowano na podstawie załącznika nr 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności. Zgodnie z programem badań statystycznych statystyki publicznej załącznik ten jest przekazywany przez powiatowe urzędy pracy do wojewódzkich urzędów pracy do 10. dnia roboczego lipca z danymi za I półrocze danego roku oraz do 10. dnia roboczego stycznia z danymi za II półrocze roku poprzedniego. 3 Podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonuje się na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. 2
wskaźnika długotrwałego bezrobocia oraz wskaźnika płynności bezrobotnych 4. Wprowadzona zmiana spowodowała, że sytuacja znacznej części zawodów pozostaje nieokreślona - nie przynależy do żadnej z grup. Zawód opiekun medyczny w 2015r. oraz w I i II połowie 2016r. nie został zaklasyfikowany do grup zawodów deficytowych, zrównoważonych lub nadwyżkowych jego sytuacja pozostaje zatem nieokreślona. ANALIZA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE, OFERTA KSZTAŁCENIA SYSTEM OŚWIATY SZKOLNEJ I POZASZKOLNEJ 5 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 marca 2017r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego określa, że zawód opiekun medyczny podobnie jak w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2011 roku w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego można zdobyć w Szkole Policealnej o jednorocznym cyklu kształcenia lub na kursie kwalifikacyjnym. Dla zawodu opiekun medyczny wyodrębniono jedną kwalifikację świadczenie usług opiekuńczych osobie chorej i niesamodzielnej. Kwalifikacyjny kurs zawodowy to kurs prowadzony według programu nauczania uwzględniającego podstawę programową kształcenia w zawodach w zakresie jednej kwalifikacji. Minimalna liczba godzin kształcenia na tym kursie jest równa minimalnej liczbie godzin kształcenia zawodowego określonej w podstawie programowej kształcenia w zawodach dla danej kwalifikacji. W ramach różnych zawodów wyodrębniono poszczególne kwalifikacje, z których każda obejmuje określony zasób wiedzy, umiejętności zawodowych oraz kompetencji personalnych i społecznych, opisanych w podstawie programowej kształcenia w zawodach. Podmiot prowadzący kwalifikacyjny kurs zawodowy jest obowiązany uwzględnić w realizowanym na kursie programie nauczania wszystkie wskazane w podstawie programowej kształcenia w zawodach komponenty właściwe dla danej kwalifikacji. Ukończenie tego kursu umożliwia przystąpienie do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, w zakresie danej kwalifikacji, przeprowadzanego przez okręgową komisję egzaminacyjną. Osoba, która ukończy kwalifikacyjny kurs zawodowy i zda egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie w zakresie danej kwalifikacji, otrzymuje świadectwo potwierdzające kwalifikacje w zawodzie. Dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w określonym zawodzie będzie mogła otrzymać osoba, która posiada poziom wykształcenia wymagany dla danego zawodu 4 Wskaźnik dostępności ofert pracy: iloraz średniomiesięcznej liczby bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i średniomiesięcznej liczby wolnych miejsc pracy dostępnych w PUP i Internecie w danej grupie zawodów, w badanym okresie. Wskaźnik długotrwałego bezrobocia: iloraz liczby długotrwale bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu. Wskaźnik płynności bezrobotnych: iloraz odpływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i napływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie. 5 Źródło informacji: rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2011 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, serwis internetowy Ministerstwa Edukacji Narodowej www.men.gov.pl oraz System Informacji Oświatowej www.cie.men.gov.pl 3
(odpowiednio wykształcenie zasadnicze zawodowe lub średnie) oraz zda egzaminy z zakresu wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie, czyli posiada świadectwa potwierdzające uzyskanie kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie. Kwalifikacyjne kursy zawodowe mogą prowadzić: publiczne szkoły prowadzące kształcenie zawodowe w zakresie zawodów, w których kształcą; niepubliczne szkoły posiadające uprawnienia szkół publicznych, prowadzące kształcenie zawodowe w zakresie zawodów, w których kształcą; placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego, ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego; instytucje rynku pracy, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.), prowadzące działalność edukacyjno-szkoleniową; podmioty prowadzące działalność oświatową na podstawie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. SZKOŁY W REGIONIE Według danych pochodzących z Systemu Informacji Oświatowej na dzień 25.07.2016 r. zawód opiekun medyczny w województwie kujawsko-pomorskim można zdobyć w 44 szkołach. Oferta kształcenia dotyczy placówek o uprawnieniach szkół publicznych i niepublicznych. Poniższa tabela przedstawia informacje o liczbie absolwentów i uczniów kształcących się w zawodzie opiekun medyczny w województwie kujawsko- pomorskim. Liczba osób Rok szkolny Uczniowie kontynuujący naukę w zawodzie Absolwenci osoby kończące naukę w zawodzie 2016/2017 848 450 (na dzień 30.09.2016r.) 2015/2016 997 567 (na dzień 30.09.2015r.) 2014/2015 1001 600 (na dzień 30.09.2014r.) 2013/2014 828 483 (na dzień 30.09.2013r.) 2012/2013 783 340 (na dzień 30.09.2012r. ) 2011/2012 447 184 (na dzień 30.09.2011 r.) Opracowanie własne na podstawie Systemu Informacji Oświatowej 4
Wykaz szkół i placówek prowadzących kształcenie w zawodzie opiekun medyczny dostępny jest na stronie internetowej Centrum Informatycznego Edukacji pod adresem: http://www.cie.men.gov.pl/index.php/wyszukiwarka.html oraz http://sio.men.gov.pl/index.php/rspo. KURSY Informacje o kursach prowadzonych przez instytucje szkoleniowe między innymi z dziedziny związanej z obszarem opiekuńczym dostępne są w Elektronicznym Rejestrze Instytucji Szkoleniowych na stronie internetowej: http://ris.praca.gov.pl CZASOPISMA: MEDI Forum Opieki Długoterminowej - kwartalnik Pełne artykuły z numerów archiwalnych przeczytasz na stronie www.seni.pl w E-czytelni, w zakładce "Dla profesjonalistów". Wspólne Tematy - pismo pracowników socjalnych, terapeutów, personelu pielęgniarskiego i opiekuńczego. Rehabilitacja w praktyce Poradnik, którego głównym zadaniem jest propagowanie techniki i technologii stosowanej w rehabilitacji, fizjoterapii, odnowie biologicznej, a także prezentacja nowatorskich procedur i ich przydatności w procesie diagnostycznym i terapeutycznym. Propaguje rozwiązania umożliwiające niepełnosprawnym aktywne uczestnictwo w życiu społecznym. Wspomaga proces zarządzania prywatnym i publicznym zakładem rehabilitacyjnym. Główne działy tematyczne: diagnostyka, kinezyterapia, fizykoterapia, masaż, odnowa biologiczna, fitness, nowe technologie, porady, prawo, zarządzanie. Opracowała: Marzena Stanisławska- Mrugacz doradca zawodowy Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu, wydział Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Toruniu Akceptował: Janusz Bokser data ostatniej aktualizacji: listopad 2017rok. 5