INFORMACJA Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku 15-264 Białystok, ul. Ciołkowskiego 2/3 tel. 85 742-53-78 fax 85 742-21-04 e-mail: sekretariat@wios.bialystok.pl INFORMACJA Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego

WIOŚ BIAŁYSTOK, grudzień 2016

spis treści WSTĘP...4 PODSTAWOWE INFORMACJE O POWIECIE...4 DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO KONTROLNA I BADAWCZA...4 POWIETRZE...6 PRESJE EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ DO POWIETRZA...6 STAN OCENA JAKOŚCI POWIETRZA...6 PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA...7 STAN CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH...7 PRESJE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ WÓD...7 STAN OCENA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH...9 PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA...10 WODY PODZIEMNE...12 PRESJE...12 STAN - OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH...12 GOSPODARKA ODPADAMI...13 PRESJE...13 STAN...15 PRZECIWDZIAŁANIA KONTROLE SKŁADOWISK I ZAKŁADÓW PRZEMYSŁOWYCH...16 HAŁAS KOMUNIKACYJNY I PRZEMYSŁOWY...19 PRESJE ŹRÓDŁA HAŁASU...19 STAN POMIARY HAŁASU...20 PRZECIWDZIAŁANIA...21 POLA ELEKTROMAGNETYCZNE...22 PRESJE ŹRÓDŁA PROMIENIOWANIA ELEKTROMAGNETYCZNEGO...22 STAN POMIARY MONITORINGOWE...23 OCHRONA ŚRODOWISKA PRZED AWARIAMI...23 NIEBEZPIECZNE SUBSTANCJE CHEMICZNE W ZAKŁADACH PRZEMYSŁOWYCH...24 TRANSPORT...25 3

WSTĘP PODSTAWOWE INFORMACJE O POWIECIE Położenie Powiat siemiatycki jest zlokalizowany w południowej części województwa podlaskiego. Zajmuje obszar 1459 km 2, co stanowi ok. 7,2% powierzchni województwa. Południową granicę powiatu wyznacza rzeka Bug, od strony wschodniej granica z Republiką Białorusi. Powiat leży w środku malowniczego regionu Podlasie, w dolinie Bugu, której obszar w sąsiedztwie rzeki z racji walorów przyrodniczych nazwano Podlaski Przełom Bugu i objęto ochroną. Struktura administracyjna i ludność W skład powiatu siemiatyckiego wchodzi 9 gmin. Liczba ludności ogółem wynosi 46,1 tys. osób. Gęstość zaludnienia 32 os/km 2. Gospodarka Na terenie powiatu dominuje rolnictwo, w większości są to gospodarstwa o produkcji wielokierunkowej. Użytki rolne (gruntu orne, sady, łąki, pastwiska) stanowią ok. 60,5% powierzchni ogólnej powiatu, lasy i grunty leśne - 32%, natomiast pozostałe grunty i nieużytki 7,5%. Struktura zasiewów obejmuje głównie zboża, w dalszej kolejności ziemniaki, rośliny pastewne i przemysłowe, a także warzywa gruntowe. Ze względu na rolniczy charakter powiatu stopień uprzemysłowienia określa się jako niski. Wg danych GUS, pod koniec 2015 r. zarejestrowanych było 2 750 podmiotów gospodarczych, w tym 2 606 z sektora prywatnego. W gospodarce dominuje przetwórstwo rolno-spożywczego. Inne rodzaje działalności gospodarczej to produkcja kostki brukowej, przemysł wydobywczy i przetwarzający lokalne złoża kredy. W Adamowie (gmina Mielnik) znajduje się Przedsiębiorstwo PERN-Stacja Pomp nr 1, przesyłająca ropę naftową na potrzeby kraju i zagranicy. Duże obszary leśne dostarczają surowców dla przemysłu przetwórstwa drzewnego, rzemiosła meblarskiego i stolarskiego. Produkowane są m.in. meble, parkiety, elementy stolarki budowlanej. Walory przyrodnicze powiatu Powiat charakteryzuje się atrakcyjnymi walorami przyrodniczo - krajoznawczymi dzięki malowniczemu położeniu w Dolinie Środkowego Bugu. Szczególnie interesujący fragment - Podlaski Przełom Bugu rozciąga się od Niemirowa do Drohiczyna. Na terenie powiatu znajdują się duże kompleksy leśne o charakterze naturalnym pozostałości Puszczy Mielnickiej. Łącznie 32% powierzchni powiatu stanowią lasy. Szczególnie cenne tereny, mające znaczenie dla ochrony wartości przyrodniczych Europy, objęto siecią Natura 2000, którą tworzą obszary istotne dla zachowania zagrożonych lub bardzo rzadkich gatunków roślin, zwierząt czy siedlisk przyrodniczych. Podstawą utworzenia sieci są 2 unijne dyrektywy, tzw. Dyrektywa Ptasia i Dyrektywa Siedliskowa. Na terenie powiatu, sieć Natura 2000 stanowią: Obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO): Dolina Dolnego Bugu (13095 ha). Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (SOO): Ostoja Nadbużańska (5765 ha), Schrony Brzeskiego Rejonu Umocnionego (117 ha). DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO KONTROLNA I BADAWCZA Prawne podstawy funkcjonowania Inspekcji Ochrony Środowiska określono w ustawie z dnia 20 lipca 1991 r., która nałożyła na nią obowiązki: 4

kontrolowania przestrzegania przepisów prawa o ochronie środowiska przez podmioty gospodarcze, prowadzenia badania stanu środowiska, informowania społeczeństwa o wynikach tych badań. Szczegółowe cele działalności inspekcyjno kontrolnej WIOŚ są corocznie ustalane w planach pracy, tworzonych na podstawie wytycznych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, analizy wyników dotychczasowej działalności, propozycji przekazanych przez Marszałka, Wojewodę oraz przez organy samorządowe. ZAKRES DZIAŁALNOŚCI INSPEKCYJNO-KONTROLNEJ Podstawowym celem kontroli jest wymuszenie na kontrolowanym podjęcia działań, które w konsekwencji mają spowodować zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko. Inspekcja Ochrony Środowiska zgodnie z przysługującymi kompetencjami może zastosować różnego rodzaju środki dyscyplinujące, między innymi: wydać zarządzenia pokontrolne, wydać decyzję wyznaczającą termin usunięcia zaniedbań, a w przypadku stwierdzenia zagrożenia życia lub zdrowia czy znacznych szkód w środowisku, w porozumieniu z Wojewodą, decyzję wstrzymującą działalność zakładu, wymierzyć karę pieniężną za naruszanie warunków korzystania ze środowiska, skierować wystąpienia do innych organów administracji państwowej, rządowej i samorządu terytorialnego z wnioskiem o podjęcie działań związanych z ich właściwością, zastosować karę grzywny (mandat karny), skierować wniosek do sądu i organów ścigania. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na możliwości prawnych działań własnych samorządów, zbieżnych z kompetencjami lub celami działań przypisanymi Inspekcji Ochrony Środowiska, które pozwalają przeciwdziałać negatywnemu oddziaływaniu na środowisko, a także minimalizować problemy środowiskowe. W okresie od sierpnia 2015 na terenie powiatu przeprowadzono łącznie 59 kontroli w najbardziej uciążliwych podmiotach i obiektach. W przypadkach stwierdzanych przekroczeń, wydawano stosowne zarządzenia, a także wymierzono kary pieniężne za naruszenie warunków korzystania ze środowiska. MONITORING ŚRODOWISKA W ramach działalności badawczej, główny zakres prac Inspekcji Ochrony Środowiska prowadzony jest w oparciu o Program Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ), którego koordynatorem jest Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. System PMŚ składa się z 3 głównych bloków - zagadnień: jakość środowiska, emisja oraz oceny i prognozy. Zadania PMŚ realizowane są przez różnorodne instytucje w kraju, a w znacznym zakresie przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska. Dane uzyskiwane w Programie PMŚ tworzą wojewódzką bazę informacji o stanie środowiska. Program badawczy realizowany przez WIOŚ obejmuje następujące komponenty środowiska: monitoring powierza atmosferycznego, monitoring wód powierzchniowych płynących i stojących, monitoring wód podziemnych, monitoring hałasu, monitoring pól elektromagnetycznych, monitoring odpadów niebezpiecznych. W każdym podsystemie badawczym, na potrzeby wykonywanych ocen, wyszczególnia się 3 elementy: presje, stan i przeciwdziałanie. 5

POWIETRZE PRESJE EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ DO POWIETRZA Substancjami zanieczyszczającymi, mającymi największy udział w emisji zanieczyszczeń, pochodzącymi głównie z procesów spalania energetycznego są: tlenki azotu (NO-NO 2 ), dwutlenek siarki (SO 2 ), tlenek węgla (CO) i pyły. Od środków transportu największy udział w emisji zanieczyszczeń mają: tlenek węgla (CO), tlenki azotu (NO- NO 2 ) i benzen (C 6 H 6 ). Głównymi źródłami zanieczyszczeń atmosfery na terenie powiatu są rozproszone źródła emisji z sektora komunalno bytowego, a także zanieczyszczenia komunikacyjne związane z ruchem pojazdów, głównie na trasie samochodowej Białystok Bielsk Podlaski Siemiatycze. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2015 r. emisja zanieczyszczeń gazowych ogółem z terenu powiatu wynosiła 14 264 ton. W porównaniu do roku poprzedniego odnotowano nieznaczny jej spadek. W latach 2006 2009 pomimo niewielkich wahań emisja była niska. EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA Z ZAKŁADÓW SZCZEGÓLNIE UCIĄŻLIWYCH jed n Emisja zanieczyszczeń pyłowych 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 woj. podlaskie ogółem t/r 1 740 1 748 1 324 1 146 1 096 977 919 874 934 921 powiat siemiatycki ogółem t/r 0 0 0 0 18 11 13 11 18 11 ze spalania paliw t/r 0 0 0 0 18 11 13 11 18 11 Emisja zanieczyszczeń gazowych woj. podlaskie ogółem t/r 1 703 946 1 716 244 1 602 796 1 597 587 1 616 560 1 646 078 1 480 002 1 974 984 2 014 565 1 978 194 powiat siemiatycki ogółem t/r 14 282 12 710 13 562 12 734 20 897 19 127 17 159 16 238 15 686 14 264 ogółem (bez dwutlenku węgla) t/r 28 15 13 15 166 148 150 145 150 132 dwutlenek siarki t/r 1 1 1 1 17 13 18 16 14 12 tlenki azotu t/r 11 10 11 10 15 15 13 11 14 13 tlenek węgla t/r 1 1 1 1 128 113 113 111 117 104 dwutlenek węgla t/r 14 254 12 695 13 549 12 719 20 731 18 979 17 009 16093 15536 14 132 dane: GUS STAN OCENA JAKOŚCI POWIETRZA Ocena stopnia zanieczyszczenia powietrza na terenie woj. podlaskiego dokonywana jest w oparciu o pomiary kontrolne głównych zanieczyszczeń bezpośrednio emitowanych do atmosfery (emisja) oraz badania monitoringowe substancji powstających w atmosferze (imisja). 6

Na terenie Strefy Podlaskiej która obejmuje wszystkie, za wyjątkiem Aglomeracji Białostockiej, powiaty województwa podlaskiego, wykonywana corocznie (zgodnie art. 89 Ustawy Prawo ochrony środowiska) Ocena poziomów substancji w powietrzu i klasyfikacji stref województwa podlaskiego wykazała za rok 2015 przekroczenia normy pyłu PM2,5 oraz benzo(a)pirenu dla kryterium oceny - ochrona zdrowia. Do oceny jakości powietrza na terenie całego województwa służą również pomiary na potrzeby oceny narażenia ekosystemów. Badania prowadzone są na stacji tła wiejskiego w m. Borsukowizna (gm. Krynki). Wykonywany jest tam pomiar automatyczny dwutlenku siarki, tlenków azotu i ozonu. W 2015 r. stwierdzono przekroczenia poziomów celów długoterminowych dla ozonu zarówno dla kryteriów: ochrony zdrowia i ochrona roślin. Taką ocenę potwierdzają wyniki badań prowadzonych od 2004 r. PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA Największymi źródłami zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego na terenie powiatu są ciepłownie miejskie i osiedlowe oraz zakłady przemysłowe zlokalizowane w większości w Siemiatyczach. Wyniki kontroli podmiotów opisano poniżej: P.H.U. DMITRUK I SYN S.C. w Siemiatyczach (kontrola: grudzień 2015 r.) Źródłem zorganizowanej emisji zanieczyszczeń jest eksploatowana na potrzeby technologiczne kabina lakierniczo-susząca. Na potrzeby ogrzewania kabiny eksploatowany jest palnik o mocy 35 kw. Kontrola wykazała, że kabina klasyfikowana jest jako instalacja niewymagająca pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, lecz podlega obowiązkowi zgłoszenia z uwagi na emisję gazów lub pyłów. Wydano zarządzenie pokontrolne nakazujące uregulowanie nieprawidłowości. Ferma Drobiu w m.runice (kontrola: maj lipiec 2016 r.) Źródłami emisji zanieczyszczeń do powietrza są wyloty systemów wentylacyjnych funkcjonujących w obiektach inwentarskich. W trakcie kontroli ustalono, że zakład nie wypełnił obowiązku sporządzenia i wprowadzenia do Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE) raportów za poprzednie lata. Udzielono instruktażu. Ferma Drobiu w m. Tonkiele (kontrola: sierpień wrzesień 2016 r.). Źródłami emisji zanieczyszczeń do powietrza są wyloty systemów wentylacyjnych funkcjonujących w obiektach inwentarskich. W trakcie kontroli ustalono, że zakład nie wypełnił obowiązku sporządzenia i wprowadzenia do Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE) raportów za wcześniejsze lata. Udzielono instruktażu. Pozostałe skontrolowane zakłady, w których nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie emisji zanieczyszczeń to: Przedsiębiorstwo Eksploatacji Rurociągów Naftowych PERN "Przyjaźń" - Wydział Wschodni Przesyłu Ropy Dział Baza Adamowo, (kontrola: październik listopad 2015 r.), O.K. Owocowe Koncentraty Sp. z o.o. Zakład Produkcyjny w Siemiatyczach (kontrola: październik listopad 2015 r.), Agro-Tymianka s.c. w m. Nurzec Stacja (kontrola: listopad grudzień 2015 r.; październik 2016 r. ), Ferma drobiu w m. Żurobice (kontrola: listopad grudzień 2015 r.), Firma Handlowo-Usługowa Budrol w Siemiatyczach (kontrola: lipiec 2016 r.), POLSER Sp. z o.o. w Siemiatyczach (kontrola: sierpień wrzesień 2016 r.) STAN CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH PRESJE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ WÓD Wielkość presji na wody prezentuje stopień wyposażenia gmin w infrastrukturę obsługującą gospodarkę wodno-ściekową. Według danych GUS 1 długość czynnej sieci wodociągowej w 2015 roku wynosiła 863,5 km. W 2015 roku 87,3% ludności powiatu korzystało z sieci wodociągowej, najwięcej w gminie Dziadkowice 97,2%, najmniej w gminie Nurzec-Stacja 73,9%. 1 Aktualnie dostępne dostępne GUS w czasie opracowania niniejszej informacji 7

Korzystający z sieci wodociągowej w % ogółu ludności Jednostka terytorialna 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Powiat siemiatycki 82,4 82,5 82,6 82,9 83,5 83,9 84,7 84,9 87,1 87,3 Siemiatycze(1)-gmina miejska 92,2 92,2 92,2 92,3 92,3 92,3 94,1 94,2 94,3 94,5 Siemiatycze(2)-gmina wiejska 77,4 77,7 78,0 78,2 78,7 79,4 79,6 79,8 79,9 79,9 Drohiczyn 81,7 81,8 81,9 82,0 82,3 82,4 82,5 82,7 82,9 83,0 Dziadkowice 85,9 85,9 85,9 85,9 86,1 86,1 86,1 86,1 97,1 97,2 Grodzisk 88,6 88,6 88,6 88,7 88,8 89,5 89,1 89,2 89,2 89,3 Mielnik 80,5 80,7 80,9 81,2 81,4 81,5 83,6 83,7 93,3 93,4 Milejczyce 71,4 71,3 71,3 72,1 72,0 73,8 73,8 73,8 85,9 85,9 Nurzec-Stacja 70,6 70,8 70,9 71,0 72,1 73,4 73,6 73,7 73,7 73,9 Perlejewo 60,3 60,3 60,5 62,4 69,3 69,3 70,1 70,5 77,9 78,0 Długość czynnej sieci kanalizacyjnej w 2015 roku wynosiła 108,7 km. W 2015 1 roku średnio 33,8% ludności powiatu korzystało z sieci kanalizacyjnej, najwyższy wskaźnik osiągnięto w gminie miejskiej Siemiatycze 81,4%. Korzystający z sieci kanalizacyjnej w % ogółu ludności Jednostka terytorialna 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Powiat siemiatycki 27,0 27,2 27,3 27,5 27,5 28,4 30,5 31,5 33,0 33,8 Siemiatycze(1)-gmina miejska 72,3 72,5 72,8 72,8 73,1 73,4 76,8 78,9 79,5 81,4 Siemiatycze(2)-gmina wiejska 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 5,6 5,6 6,2 6,8 Drohiczyn 12,3 12,4 12,5 12,6 12,9 13,8 14,7 16,2 21,1 21,1 Dziadkowice 0 0 0 0 0 6,3 13,9 14,1 19,0 19,0 Grodzisk 12,8 12,9 13,0 13,0 13,3 13,8 14,3 14,3 14,8 14,8 Mielnik 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Milejczyce 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Nurzec-Stacja 12,7 12,7 12,7 12,8 13,2 15,7 15,0 15,1 15,1 15,3 Perlejewo 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 dane: GUS W 2015 roku na terenie powiatu funkcjonowało 7 komunalnych i 2 przemysłowe oczyszczalnie ścieków. Trzy komunalne oczyszczalnie były wyposażone w system podwyższonego usuwania biogenów. W 2015 roku 40,7 % mieszkańców powiatu było obsługiwane poprzez oczyszczalnie ścieków. W podziale na gminy, najniższą liczbę ludności zanotowano w gminie wiejskiej Mielnik, a najwyższą w gminie miejskiej Siemiatycze. Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w % ogólnej liczby ludności Jednostka terytorialna 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Powiat siemiatycki 31,8 7 32,7 1 33,2 27,2 28,6 29,4 Ogólna liczba mieszkańców obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków Powiat siemiatycki Siemiatycze(1)-gmina miejska 1544 8 1263 4 1570 2 1277 8 1580 9 1287 7 1285 8 1041 2 8 1343 0 1041 2 1366 1 1041 2 37,7 39,5 40,2 40,7 1784 2 1415 2 1854 6 1450 4 1868 8 1465 4 Siemiatycze(2)-gmina wiejska 172 172 172 150 150 150 150 150 150 151 18 74 2 14 65 0 Drohiczyn 1200 1300 1300 828 1400 1283 1433 1683 1701 1 749 Dziadkowice - - - - - 311 602 606 620 620 Grodzisk 672 677 685 685 685 685 685 685 648 648 Mielnik - - - - - - - 68 65 74 Milejczyce - - - - - - - - - - Nurzec-Stacja 770 775 775 783 820 820 820 850 850 850

Perlejewo - - - - - - - - - - dane: GUS STAN OCENA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH Zasady monitoringu wód uwzględniają badania i ocenę jakości wód w sposób odpowiedni do celów jej użytkowania i prowadzonej działalności na obszarze zlewni. Badania objęły: monitoring wód dla celów ogólnej oceny jakości wody, w tym stopnia eutrofizacji poprzez badania stężeń związków azotu i fosforu oraz w celu określenia odcinków wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. monitoring wód prowadzony w ujęciach zaopatrujących ludność w wodę do spożycia oraz w obszarach ochronnych zbiorników wód śródlądowych (ocena zostanie sporządzona w 2017 roku). KLASYFIKACJE WÓD Zakres, częstotliwość i sposób prowadzenia badań monitoringowych wód powierzchniowych oraz sposób oceny wód zależy od sposobu ich użytkowania i charakterystyki zagrożenia. Ocen jakości wód dokonuje się w tzw. Jednolitej Części Wód Powierzchniowych 2. Rodzaje sporządzanych ocen to: Ocena stanu wód. Stan wód jest definiowany jako dobry lub zły. Aby stan wód uznano za dobry musi być spełniony warunek, iż oceniony stan ekologiczny (lub potencjał ekologiczny w przypadku wód sztucznych lub silnie zmienionych 3 ) jest dobry lub powyżej dobrego oraz stan chemiczny wód oceniono jako dobry. - Stan ekologiczny określa się w ciekach naturalnych, jeziorach lub innych zbiornikach naturalnych, wodach przejściowych oraz przybrzeżnych. Ocena dokonywana jest na podstawie wyników klasyfikacji elementów fizykochemicznych, biologicznych i hydromorfologicznych. Stan ekologiczny jest definiowany jako: bardzo bobry, dobry, umiarkowany, słaby i zły. - Potencjał ekologiczny określa się dla wód sztucznych lub silnie zmienionych. Ocena dokonywana jest na podstawie wyników klasyfikacji zbadanych elementów biologicznych, fizykochemicznych i hydromorfologicznych. Potencjał ekologiczny jest definiowany jako: maksymalny, dobry, umiarkowany, słaby, zły. - Stan chemiczny wód klasyfikuje się na podstawie chemicznych wskaźników jakości wód. Stan chemiczny jest definiowany jako dobry oraz poniżej dobrego. Ocena spełnienia wymogów dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych. Ocena polega na sprawdzeniu wartości kryterialnych wskaźników charakteryzujących zjawisko eutrofizacji wody. Parametrami branymi pod uwagę są: fitoplankton (wskaźnik fitoplanktonowy - IFPL), fitobentos (wskaźnik okrzemkowy - IO), makrofity (makrofitowy indeks rzeczny - MIR), Biologiczne Zapotrzebowanie Tlenu (BZT 5 ), OWO (mg/l), azot amonowy, azot Kjeldahla, azot azotanowy, azot ogólny, fosforany, fosfor ogólny. Ocena spełnienia wymogów dla obszarów chronionych przeznaczonych do celów rekreacyjnych, w tym kąpieliskowych. Ocena polega na określeniu wymagań, jakim powinna odpowiadać woda w kąpielisku i miejscu wykorzystywanym do kąpieli. Ocenę przeprowadza się na podstawie danych oceny stanu wód oraz porównanie wartości wskaźników wchodzących w skład elementów biologicznych, elementów fizykochemicznych z grup wskaźników jakości wód 3.2 oraz 3.5 z granicznymi wartościami II klasy wskaźników załączników 1 4 do rozporządzenia klasyfikacyjnego, w uzupełnieniu o wskaźniki mikrobiologiczne. Przyjmuje się, że spełnione są wymogi dla obszaru chronionego, jeśli wyniki oceny wskazują na dobry stan chemiczny i przynajmniej dobry stan ekologiczny lub potencjał ekologiczny i nie stwierdzono występowania zjawiska przyspieszonej eutrofizacji wywołanej antropogenicznie wskazującego na możliwość zakwitu glonów (opisywana ocen będzie wykonana po zakończeniu badań 2016 roku oraz powtórzona po przeprowadzeniu badań w 2019 r.). 2 Jednolita część wód powierzchniowych (JCWP) - oznacza oddzielny i znaczący element wód powierzchniowych, taki jak: jezioro lub inny naturalny zbiornik wodny, sztuczny zbiornik wodny, struga, strumień, potok, rzeka, kanał, lub ich części, morskie wody wewnętrzne, wody przejściowe lub przybrzeżne. 3 wody te zostały tak przekształcone przez człowieka, że niemożliwe jest przywrócenie im stanu naturalnego 9

OMÓWIENIE WYNIKÓW BADAŃ RZEK Oceny wód sporządza się w ramach realizacji 6-cio letnich programów pomiarowych (2010-2015). W latach 2010-2015 na terenie powiatu monitoring wód prowadzono na rzece Kamiance (dopływ Bugu) na odcinku ujściowym profilu pomiarowym w miejscowości Turna Mała. Celami badań było wykonanie oceny stanu wód oraz oceny spełnienia wymagań w obszarach chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych. Rzeka wypływa z Wysoczyzny Drohiczyńskiej w pobliżu miejscowości Czerepy i płynie w kierunku południowowschodnim. Całkowita długość wynosi 27,0 km, a powierzchnia zlewni 127,2 km 2. Powyżej Siemiatycz Kamiankę zasilają wody największego dopływu Mahomet. Rzeka przepływa przez teren miasta i uchodzi do Bugu poniżej miejscowości Turna Mała. Głównymi źródłami zanieczyszczeń wód rzeki są miejscowości Siemiatycze i Czartajew. Odcinek ujściowy leży w obszarze Natura 2000 objętym ochroną. Ocena jakości wód w JCWP: PLRW200017266569, Kamianka z dopływami Ocena stanu ekologicznego - wykonana na podstawie indeksu fitobentosowego (IO) i ichtiofauny wykazała stan umiarkowany (III klasa). Klasyfikacja stanu chemicznego - poniżej dobrego ze względu na ponadnormatywną wartość: ftalanu di(2- etyloheksyl) oraz sumy benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-cd)pirenu. Ocena stanu wód ponieważ stan ekologiczny nie osiągnął dobrego, a stan chemiczny oceniono jako poniżej dobrego, ostatecznie stan wód oceniono jako zły. Ocena w obszarach chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych wykazała, iż woda jest wrażliwa na eutrofizację komunalną. PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA Wyniki kontroli podmiotów z zakresu gospodarki wodno-ściekowej przedstawiono poniżej: Zespół Szkół Rolniczych im. St. Reymonta w Czartajewie (kontrola: lipiec-sierpień 2015 r.). Stan formalnoprawny w zakresie gospodarki wodno-ściekowej został uregulowany. Przedstawione podczas kontroli analizy ścieków nie wykazały przekroczeń warunków dopuszczalnych. W wyniku przeprowadzonej kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. NUMENOR Jakub Jodłowski w Siemiatyczach (kontrola: październik 2015 r., czerwiec 2016 r.). Wodę na potrzeby zakładu pobierano z własnego ujęcia. Stan formalno-prawny w zakresie poboru wód i odprowadzania ścieków został uregulowany. Ścieki bytowo gospodarcze odprowadzano do osadnika szczelnego, a następnie wywożono do miejskiej oczyszczalni ścieków. Ścieki technologiczne z mycia posadzki w hali demontażu pojazdów, placu postojowego, po uprzednim podczyszczeniu w separatorze z substancji ropopochodnych, odprowadzano do zbiornika chłonno-odparowującego. Ścieki deszczowe z odwodnień liniowych odprowadzano poprzez system kanałów do zbiorczej studzienki betonowej z osadnikiem, a po neutralizacji do zbiornika chłonno odparowującego. W wyniku przeprowadzonej kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Ponowna kontrola przeprowadzona w czerwcu b.r. również nie wykazała nieprawidłowości w powyższym zakresie. O.K. Owocowe Koncentraty Sp. z o.o. Zakład Produkcyjny w Siemiatyczach (kontrola: październik listopad 2015 r.). Wodę na potrzeby zakładu (cele socjalne i technologiczne) pobierano z ujęcia składającego się z pięciu studni głębinowych. W wyniku działalności zakładu powstawały następujące rodzaje ścieków: ścieki socjalne, ścieki produkcyjne (z mycia i płukania, czyszczenia posadzek oraz woda z odparowywania i zagęszczania koncentratów) i opadowe. Ścieki produkcyjne oraz socjalne odprowadzano na miejską oczyszczalnie ścieków. Ścieki opadowe z terenu utwardzonego odprowadzane były do rzeki Kamianki za pośrednictwem kolektora burzowego administrowanego przez Oerlemans Foods Siemiatycze Sp. z o.o. w Siemiatyczach. W wyniku przeprowadzonej kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Przedsiębiorstwo Eksploatacji Rurociągów Naftowych PERN "Przyjaźń" - Wydział Wschodni Przesyłu Ropy Dział Baza Adamowo (kontrola: październik-listopad 2015 r.). Woda na potrzeby osiedla przyzakładowego oraz częściowo na potrzeby socjalno-bytowe pracowników pobierana była z wodociągu gminnego. Wodę na potrzeby technologiczne pobierano z własnego ujęcia, składającego się z trzech studni wierconych. Stan formalnoprawny eksploatacji ujęcia był uregulowany. Ilość pobieranej wody podlegała rejestracji za pomocą wodomierzy. Ujęcie było prawidłowo zabezpieczone - wszystkie studnie 10

odpowiednio ogrodzone. Na terenie zakładu znajdowały się dwie oczyszczalnie ścieków. Biologiczna oczyszczalnia ścieków, która oczyszczała ścieki bytowo-gospodarcze z zakładu i osiedla mieszkaniowego oraz oczyszczalnia ścieków deszczowo-przemysłowych, która przeznaczona była do oczyszczania ścieków opadowych oraz ścieków powstających na skutek odwadniania zbiorników magazynowych, zmywania tac technologicznych, mycia sprzętu transportowego, odcieków ze składowiska osadów i rekultywacji gruntu zanieczyszczonego ropą naftową. Ścieki oczyszczone odprowadzane były poprzez rów do rzeki Mętnej. Stan formalnoprawny obydwu oczyszczalni został uregulowany. Osady ściekowe powstające podczas oczyszczania ścieków bytowo-gospodarczych wykorzystywano do nawożenia terenów zielonych na terenie bazy. Substancje ropopochodne odzyskiwane ze ścieków kierowano do powtórnego wykorzystania. Wody opadowe z dróg dojazdowych na terenie zakładu odprowadzano do ziemi poprzez studnie chłonne oraz do rowów bezodpływowych poza terenem zakładu. W wyniku przeprowadzonej kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Ferma Drobiu Pana Adama Toczko w Żurobicach, gm. Dziadkowice (kontrola: listopad-grudzień 2015 r.). Wodę pobierano ze studni wierconej i wykorzystywano do pojenia drobiu, na cele porządkowe oraz na potrzeby pracowników. Studnia była zlokalizowana na działce należącej do osób trzecich (właściciel fermy posiadał pisemną zgodę na użytkowanie studni). Awaryjne źródło zaopatrzenia w wodę stanowił wodociąg wiejski eksploatowany przez Gminny Zakład Usług Komunalnych w Dziadkowicach. W wyniku działalności fermy powstawały ścieki socjalno-bytowe oraz ścieki technologiczne z mycia budynków inwentarskich. Ścieki socjalno-bytowe gromadzono w 2 zbiornikach bezodpływowych. Ścieki technologiczne powstawały w wyniku mycia kurników strumieniem czystej wody przy użyciu myjki ciśnieniowej i gromadzone były w zbiornikach bezodpływowych zlokalizowanych przy kurnikach. Wszystkie wytwarzane ścieki były odbierane w zależności od potrzeb przez firmę asenizacyjną. Wody opadowe wsiąkały w grunt na powierzchni nieutwardzonej na terenie fermy. W wyniku przeprowadzonej kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. P.H.U. DMITRUK I SYN S.C. Janusz Dmitruk Dariusz Dmitruk (kontrola: grudzień 2015 r.). Wodę na potrzeby zakładu pobierano z sieci wodociągu miejskiego. Ścieki odprowadzano do szczelnego zbiornika bezodpływowego, a następnie według potrzeb wywożone były przez wyspecjalizowaną firmę asenizacyjną na oczyszczalnię ścieków w Siemiatyczach. Warunki dostarczania wody oraz odprowadzania ścieków określono w umowie zawartej z Przedsiębiorstwem Komunalnym Sp. z o.o. w Siemiatyczach. W wyniku przeprowadzonej kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. AGRO-TYMIANKA w m. Nurzec Stacja (kontrola: listopad-grudzień 2015 r.). Wodę pobierano z wodociągu gminnego i zużywano na cele technologiczne, porządkowe i oraz potrzeby pracowników. Wytwarzane ścieki odprowadzano do dwóch, okresowo opróżnianych zbiorników bezodpływowych. Wszystkie wytwarzane ścieki były odbierane w zależności od potrzeb przez firmę asenizacyjną. W wyniku przeprowadzonej kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Ferma Drobiu Adam Smolańczuk, gm. Drohiczyn (kontrola: maj czerwiec 2016 r.). Wodę do pojenia drobiu oraz na potrzeby socjalno-bytowe pracowników pobierano z wodociągu gminnego eksploatowanego przez Gminy Zakład Gospodarki Komunalnej w Drohiczynie. W dniu kontroli właściciel posiadał umowę na dostawę wody z zawartą na czas nieokreślony. W wyniku eksploatacji instalacji powstawały jedynie niewielkie ilość ścieków socjalno-bytowych, które gromadzono w zbiorniku bezodpływowym, a następnie wywożono za pośrednictwem wyspecjalizowanej firmy asenizacyjnej. Ścieki technologiczne praktycznie nie były wytwarzane, ponieważ czyszczenie kurników odbywało się za pomocą niewielkiej ilości wody z dodatkiem środków chemicznych, które ulegały odparowywaniu. W wyniku przeprowadzonej kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Ferma Drobiu Ewa i Stanisław Bartosiak, gm. Drohiczyn (kontrola: sierpień wrzesień 2016 r.). Wodę do pojenia drobiu oraz na potrzeby socjalno-bytowe i porządkowe pobierano ze studni. W wyniku działalności fermy powstawały ścieki socjalno-bytowe. Ścieki technologiczne praktycznie nie były wytwarzane, ponieważ czyszczenie kurników odbywało się za pomocą niewielkiej ilości wody z dodatkiem środków chemicznych, które ulegały odparowywaniu. W wyniku kontroli stwierdzono nieprawidłowości. Kontrolowany podmiot nie posiadał uregulowanego stanu formalno-prawnego w zakresie poboru wód oraz nie przekazywał właściwym organom ochrony środowiska i wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska wyników pomiarów w związku z eksploatacją instalacji. W związku z powyższym zostało wydane zarządzanie pokontrolne obligujące podmiot do usunięcia nieprawidłowości. Gminny Zakład Gospodarki Komunalnej w Drohiczynie oczyszczalnia w Drohiczynie (kontrola: październik 2016 r.). Stan formalnoprawny w zakresie poboru wody i odprowadzania ścieków oczyszczonych został uregulowany. Zgodnie z aktualnym pozwoleniem wodnoprawnym i obowiązującymi 11

przepisami ścieki badano w akredytowanym laboratorium. Analiza przedstawionych wyników nie wykazała przekroczeń wskaźników określonych w pozwoleniu wodnoprawnym. W trakcie kontroli pobrano do badań próbę ścieków oczyszczonych odprowadzanych z oczyszczalni. Przeprowadzone badania nie wykazały przekroczeń warunków dopuszczalnych. W wyniku przeprowadzonej kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. POLSER Sp. z o.o. w Siemiatyczach (kontrola: sierpień wrzesień 2016 r.). Stan formalno-prawny w zakresie gospodarki wodno-ściekowej został uregulowany. Wodę na potrzeby zakładu (produkcja, procesy technologiczne mycia urządzeń dostawczych i technologicznych, potrzeby socjalne pracowników oraz do uzupełniania obiegów zamkniętych instalacji chłodniczej) pobierano z własnego ujęcia a następnie poddawano uzdatnieniu (odżelazianiu, odmanganianu i zmiękczaniu). W wyniku działalności zakładu powstawały ścieki socjalno-bytowe, technologiczne i opadowe. Ścieki technologiczne i socjalno-bytowe odprowadzano na miejską oczyszczalnię. Ścieki opadowe z terenu utwardzonego odprowadzano do miejskich kolektorów burzowych, skąd trafiały do rzeki Kamianki. W wyniku przeprowadzonej kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. WODY PODZIEMNE PRESJE Wody podziemne należące do zasobów naturalnych, coraz bardziej zagrożone są zanieczyszczeniami z powierzchni ziemi. Konieczna jest ich szczególna ochrona, gdyż są to zasoby nieodnawialne. W szczególności niezbędna jest ochrona obszarów, pod którymi znajdują się Główne Zbiorniki Wód Podziemnych. W Polsce jest ich około 180, a obszar obejmuje ponad 52 % powierzchni naszego kraju. Wody podziemne zanieczyszczone są rozmaitymi substancjami chemicznymi, najczęściej są to: substancje ropopochodne azotany, fosforany, chlorki, siarczany i inne. Najpowszechniej występującymi przyczynami zanieczyszczeń wód podziemnych są wycieki z nieizolowanych składowisk odpadów, z baz magazynowania i dystrybucji paliwowych do pojazdów samochodowych. Zanieczyszczenia azotanami i fosforanami występują przede wszystkim na terenach rolniczych (związki te są także przyczyną eutrofizacji wód powierzchniowych. STAN - OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH Ocena wód podziemnych została wykonywana na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz.U. Nr 143 poz. 896), które obowiązywało do 2015 roku. Klasyfikacja elementów fizykochemicznych stanu wód podziemnych obejmuje pięć klas jakości: Klasa I wody bardzo dobrej jakości, w których: wartości elementów fizykochemicznych są kształtowane wyłącznie w efekcie naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych i mieszczą się w zakresie wartości stężeń charakterystycznych dla badanych wód podziemnych ( tła hydrogeochemicznego) b) wartości elementów fizykochemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka. Klasa II wody dobrej jakości, w których: wartości niektórych elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych wartości elementów fizykochemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka albo jest to wpływ bardzo słaby. Klasa III wody zadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych lub słabego wpływu działalności człowieka. Klasa IV wody niezadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych oraz wyraźnego wpływu działalności człowieka. Klasa V wody złej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych potwierdzają znaczący wpływ działalności człowieka. 12

Oceny stanu chemicznego wód podziemnych w Jednolitej Części Wód Podziemnych (JCWPd) dokonuje się porównując wartości średnich arytmetycznych stężeń badanych elementów fizykochemicznych ze zbadanych punktów pomiarowych, które są reprezentatywne dla jednolitej części wód podziemnych, z wartościami granicznymi elementów fizykochemicznych określonych w załączniku do rozporządzenia. Monitoring jakości wód podziemnych prowadzi Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy w sieci otworów badawczych obejmujących wszystkie JCWPd na obszarze kraju. Ostatnie badania stanu chemicznego, w ramach monitoringu diagnostycznego, PIG przeprowadził w 2012 roku w czterech punktach pomiarowych zlokalizowanych w m. Mielnik, Grabarka, Tymianka i Klukowicze. Klasyfikacja stanu chemicznego wód podziemnych wg badań PIG-PIB Lp. Numer otworu Miejscowość Gmina Użytkowanie terenu Klasa jakości wody 1 1102 Mielnik Mielnik lasy II 2 1112 Grabarka Nurzec-Stacja lasy II 3 2219 Tymianka Nurzec-Stacja Zabudowa wiejska II 4 2220 Klukowicze Nurzec-Stacja Zabudowa wiejska III źródło: PIG- PIB Jakość wód w Mielniku, Grabarce oraz w Tymiance należy uznać za dobrą (wody dobrej jakości), natomiast w m. Klukowicze są to wody zadowalającej jakości. Należy podkreślić, że przedstawiona klasyfikacja wód podziemnych skierowana jest na ocenę stopnia zanieczyszczenia wód i nie obejmuje oceny stanu sanitarnego oraz badań pod kątem przydatności wody do picia (po uzdatnieniu). Oceny te wykonuje Państwowa Inspekcja Sanitarna. GOSPODARKA ODPADAMI PRESJE ODPADY PRZEMYSŁOWE Odpady przemysłowe Według danych uzyskanych z Głównego Urzędu Statystycznego ilość odpadów wytworzonych (z wyłączeniem odpadów komunalnych), na terenie powiatu siemiatyckiego w 2015 r. wyniosła 15,8 tys. ton, co stanowiło 1,8% odpadów wytworzonych na terenie całego województwa podlaskiego. Jednostka Terytorialna 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Powiat siemiatycki 8,2 12,3 17,0 15,1 15,7 16,3 18,9 14,4 15,5 15,8 Woj. podlaskie 957,4 1057,2 838,3 737,9 713,5 707,6 1467,5 1827,5 1266,7 871,1 źródło: GUS Illość odpadów przemysłowych wytworzonych w ciągu roku (tys. ton) 13

Odpady komunalne Głównymi źródłami wytwarzania odpadów komunalnych są gospodarstwa domowe oraz obiekty handlowousługowe, szkoły, przedszkola, obiekty turystyczne i targowiska. W 2015 r. zebrano 4,6 tys. ton zmieszanych odpadów komunalnych, co w przeliczeniu na jednego mieszkańca wyniosło 100,6 kg/rok. Podstawowym sposobem unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest ich kierowanie na składowiska. Jednostka terytorialna 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 powiat siemiatycki 5,2 4,8 5,1 5,4 5,8 5,4 5 4,7 4,8 4,6 woj. podlaskie 271,5 254,8 235,9 235,9 232,6 236,9 229 233,3 236,6 233,3 Ilość odpadów komunalnych wytworzonych na terenie powiatu siemiatyckiego w latach 2005-2015 (tys. ton) źródło: GUS Odpady komunalne zmieszane muszą być poddawane przetworzeniu w instalacjach do mechanicznobiologicznego przetwarzania odpadów. W wyniku mechanicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych wydziela się frakcje dające się wykorzystać materiałowo lub energetycznie. Po procesie mechanicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych powstaje frakcja, która wymaga dalszego biologicznego przetworzenia. Pozostałości z sortowania po przetworzeniu, w postaci stabilizatu, mogą być kierowane na składowiska odpadów spełniające określone wymagania. Od 1 stycznia 2012 r. obowiązuje ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Gmina ma za zadanie zapewnić odbieranie i właściwe - ekologicznie bezpieczne zagospodarowanie wszystkich odpadów komunalnych powstających na jej terenie. Obowiązkiem Gminy jest zorganizowanie i nadzorowanie sprawnego systemu selektywnej zbiórki odpadów, które powinny zostać poddane odzyskowi lub recyklingowi. Zgodnie z głównymi założeniami nowelizacji przepisów ustawy, zmieszane odpady komunalne oraz odpady zielone (z pielęgnacji terenów zielonych oraz targowisk) należy kierować do regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych (tzw. RIPOK). Odpady te muszą zostać zagospodarowane w regionie gospodarki odpadami, na którym zostały wytworzone. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy instalacja w regionie uległa awarii lub nie może przyjmować odpadów z innych przyczyn. Wówczas odpady należy skierować do 14

instalacji zastępczej wyznaczonej w uchwale sejmiku województwa w sprawie wykonania Planu Gospodarki Odpadami. Odpady od właścicieli nieruchomości zamieszkałych może odbierać wyłącznie wyłoniona w drodze przetargu firma. Odpady z nieruchomości niezamieszkałych mogą być odbierane przez przedsiębiorcę wpisanego do rejestru działalności regulowanej w danej gminie i spełniającego określone wymagania. Istnieją dwa modele wyboru przez gminę instalacji przetwarzania ze względu na rodzaj ogłoszonego przetargu. W przypadku przetargu na odbieranie odpadów podmiot odbierający będzie przewoził je do instalacji wskazanych przez gminę. Gmina ma obowiązek zawrzeć w SIWZ wymóg dotyczący przekazywania odpadów komunalnych zmieszanych oraz odpadów zielonych do regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych wskazanych w uchwale sejmiku województwa w sprawie wykonania planu gospodarki odpadami. W przypadku przetargu na odbieranie i zagospodarowanie podmiot odbierający będzie wybierał i wskazywał w ofercie instalację, do której przekazywał będzie odebrane odpady komunalne (akceptacja instalacji poprzez wybór oferty przez gminę). Za odbiór odpadów wszyscy mieszkańcy gminy uiszczają jedną podstawową stawkę, dzięki czemu nikomu nie powinno opłacać się wyrzucanie odpadów do lasu. Ponadto osoby, które nie będą segregowały odpadów będą płacić więcej. Gminy miały termin do połowy 2013 r. na wprowadzenie na swoim terenie nowego systemu gospodarowania odpadami. Do zadań gmin należała edukacja mieszkańców oraz przekazanie im informacji na temat obowiązujących zasad. Dzięki nowej ustawie gminy zyskały nowe obowiązki, kompetencje i narzędzia do działania. Dysponując środkami z opłat od mieszkańców, pokrywają z nich koszty obsługi całego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym np. tworzenie i utrzymanie punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych oraz edukację ekologiczną w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami komunalnymi. STAN Monitoring składowisk Zasady prowadzenia monitoringu składowisk określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 30 kwietnia 2013 r. w sprawie składowisk odpadów (Dz. U. z 2013 r.poz.523). Wyniki badań wód podziemnych przy składowiskach na terenie powiatu w 2015 roku Składowisko Pobór prób Wyniki wód podziemnych SOK w Siemiatyczach SOK w Kułygach, gm. Siemiatycze (zamknięte) styczeń, kwiecień, lipiec, październik 2015 r. kwiecień, październik 2015 r. Wody podziemne w najbliższym otoczeniu składowiska w Siemiatyczach monitorowane były za pomocą 3 piezometrów: P1, P2 oraz P3 w czterech seriach badań. Analizy laboratoryjne próbek przeprowadzono w zakresie: ph, ogólnego węgla organicznego (OWO), zawartości metali ciężkich (Cu, Zn, Pb, Cd, Cr (VI), Hg), sumy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) oraz przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW). W wodach podziemnych z piezometru P1 stwierdzono podwyższone wartości przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW), które kwalifikowały wody do IV klasy jakości (III seria) i V klasy (I, II, IV seria). Ponadto zaobserwowano podwyższoną wartość ogólnego węgla organicznego (OWO) we wszystkich seriach badań, kształtujące się na poziomie IV klasy jakości. W piezometrze P2 w I serii pomiarowej odnotowano nieznacznie podwyższoną wartość miedzi (Cu) II klasa jakości oraz w III i IV serii badań obniżone ph, również IV klasa jakości. W piezometrze P3 zaobserwowano nieco podwyższoną wartość Cu w IV kwartale charakterystyczną dla II klasy jakości, PEW we wszystkich seriach również w klasie II, OWO w trzech seriach w klasie II oraz w IV serii w klasie IV. Wody podziemne w najbliższym otoczeniu składowiska odpadów monitorowane były za pomocą 3 piezometrów: P1, P2 oraz P3 w dwóch seriach badań. Analizy laboratoryjne pobranych próbek wody obejmowały 15

SOK w Żerczycach, gm. Nurzec Stacja (zamknięte) SOK w Drochlinie, gm. Grodzisk (zamknięte) kwiecień, wrzesień 2015 r. maj, listopad 2015 r. podstawowy zakres wskaźników (Dz. U. 2002, Nr 220, poz.1858, 3.1., pkt. 3 i 4 Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów). Odczyn badanych wód wahał się od 7,2 do 7,7. W ocenie nie brano pod uwagę oznaczeń dla kadmu (Cd), ponieważ zawartość tego pierwiastka nie była jednoznaczna odnośnie granic oznaczalności. Wody podziemne z piezometrów P1, P2 i P3 sklasyfikowano jako wody V klasy jakości z uwagi na wartości przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW). Pozostałe wartości wskaźników w piezometrach mieściły się w granicach klas I-IV. Wody podziemne w rejonie składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w fazie poeksploatacyjnej monitorowane były za pomocą piezometrów: P1, P2 i P3 w dwóch seriach badań. Analizy laboratoryjne pobranych próbek wody obejmowały podstawowy zakres wskaźników (Dz. U. 2002, Nr 220, poz.1858, 3.1., pkt. 3 i 4 Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów). Wodę podziemną ujmowaną piezometrem P1 sklasyfikowano jako wodę II klasy jakości ze względu na wartości przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW), pozostałe parametry posiadały wartości kształtujące się na poziomie klasy I. W II półroczu piezometr P2 był suchy. Wody podziemne z piezometrów P2 i P3 sklasyfikowano jako wody I klasy jakości. Wody podziemne w najbliższym otoczeniu składowiska odpadów monitorowane były za pomocą 3 piezometrów: P1, P2 oraz P3 w dwóch seriach badań. Analizy laboratoryjne próbek przeprowadzono w zakresie: ph, ogólnego węgla organicznego (OWO), zawartości metali ciężkich (Cu, Zn, Pb, Cd, Cr (VI), Hg), sumy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) oraz przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW). W ocenie nie brano pod uwagę wyników kadmu (Cd), ponieważ granica oznaczalności tego pierwiastka była zbyt wysoka w odniesieniu do granic oznaczalności klas jakości wód. W piezometrze P2 wartości PEW odpowiadały V klasie jakości. Pozostałe parametry posiadały wartości charakteryzujące klasy I-III. W piezometrach P1 oraz P3 parametry posiadały wartości mieszczące się w granicach klas I-IV. * Na podstawie klasyfikacji wg RMŚ z dnia 21 grudnia 2015 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny jednolitych części wód podziemnych (Dz.U. z dnia 19 stycznia 2016 r.poz.85)., opracowanie: Odpady niebezpieczne Informacje o odpadach niebezpiecznych pochodzą z Wojewódzkiego Systemu Odpadowego Urzędu Marszałkowskiego. Na podstawie danych uzyskanych za 2015 4 r. zebrano informacje o 69 producentach odpadów niebezpiecznych. Pod względem ilości wytworzonych odpadów do największych podmiotów należały: Awas-Serwis Sp. z o.o. - 584,9 ton EKOS POZNAŃ Sp. z o.o. - 19,8 ton Zakład Robót Sanitarnuch Sanator-Bis S.C.B.iP. Głuchowscy - 19 ton PRONAR Sp. z o.o. - 18,9 ton SPZOZ w Siemiatyczach - 11 ton Na terenie powiatu wytworzono 676,3 ton odpadów niebezpiecznych, zebrano 8,4 natomiast w instalacjach odzyskano 0,83 ton. Zbieraniem zajmowało się 5 specjalistycznych firm posiadających odpowiednie zezwolenia. Największą podgrupę odpadów niebezpiecznych stanowiły odpady z odwadniania olejów w separatorach (1305) 623,4 ton. Znaczącą ilość stanowiły odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania farb i lakierów (0801) 15,75 oraz odpady z diagnozowania, leczenia i profilaktyki medycznej (1801) 12,7. 4 stan na 20.10.2016 r. 16

PRZECIWDZIAŁANIA KONTROLE SKŁADOWISK I ZAKŁADÓW PRZEMYSŁOWYCH Od czasu wydania poprzedniego raportu Inspektorat przeprowadził następujące kontrole podmiotów pod kątem gospodarki odpadami: Gmina Drohiczyn (kontrola: wrzesień-październik 2015 r.). Kontrolę przeprowadzono w ramach ogólnokrajowego cyklu kontrolnego przestrzegania przez gminy przepisów znowelizowanej ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2013 r. poz. 1399, z późn. zm). Ustalono, że gmina nie osiągnęła w 2013 r. wymaganego poziomu przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami odpadów, nie sporządziła w terminie analizy gospodarki odpadami komunalnymi oraz nie prowadziła kontroli podmiotów odbierających odpady z terenu gminy, wpisanych do rejestru działalności regulowanej udokumentowanych protokołem z kontroli. Ponadto stwierdzono. brak udostępnionej na stronie internetowej urzędu informacji na temat: osiągniętych przez gminę oraz podmioty odbierające odpady komunalne od właścicieli nieruchomości w danym roku kalendarzowym wymaganych poziomach recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami oraz ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania. Brak udostępnionej na stronie internetowej urzędu informacji o punktach selektywnego zbierania odpadów komunalnych oraz brak informacji o zbierających zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny pochodzący z gospodarstw domowych. Brak obowiązku dokonania corocznej analizy gospodarki odpadami komunalnymi. W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości wydano zarządzenie pokontrolne obligujące gminę do podjęcia działań naprawczych. UNIPASZ Spółka Jawna (kontrola: wrzesień-październik 2015 r.). Stan formalnoprawny w zakresie gospodarki odpadami, obejmujący odzysk i transport odpadów, został uregulowany. Kontrolowany prowadził ewidencję zebranych, wytworzonych oraz poddanych odzyskowi odpadów. Zbiorcze zestawienie danych o odpadach za 2014 rok, zostało przedłożone do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego w Białymstoku. Kontrolowany realizował obowiązki wypełnienia przepisów dotyczących opłaty produktowej. Podczas oględzin zakładu stwierdzono niedozwolone działania polegające na termicznym przekształcaniu odpadów poza spalarnią lub współspalarnią, w wyniku czego nałożono grzywnę w drodze mandatu karnego. Gmina Dziadkowice (kontrola: październik-listopad 2015 r.). Kontrolę przeprowadzono w ramach ogólnokrajowego cyklu kontrolnego przestrzegania przez gminy przepisów znowelizowanej ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2013 r. poz. 1399, z późn. zm). Ustalono, że gmina nie osiągnęła w 2013 r. wymaganego poziomu przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami odpadów oraz nie prowadziła kontroli podmiotów odbierających odpady z terenu gminy, wpisanych do rejestru działalności regulowanej udokumentowanych protokołem z kontroli. W wyniku nieprawidłowości wydano zarządzenie pokontrolne obligujące gminę do podjęcia działań naprawczych. Zakład Gospodarki Komunalnej w Mielniku (kontrola: listopad 2015 r.). Ustalono, że podmiot nie zrealizował obowiązku przekazania sprawozdań kwartalnych do Gminy za I,II, III, IV kwartał 2013 i 2014 roku, w wyniku czego wydano zarządzenie pokontrolne obligujące do wyeliminowania nieprawidłowości. P.H.U. Dmitruk i Syn S.C. Janusz Dmitruk Dariusz Dmitruk (kontrola: grudzień 2015 r.). Kontrolowany podmiot nie prowadził ewidencji wytworzonych odpadów w zakładzie. Wszystkie odpady poprodukcyjne były usuwane do kontenera odpadów komunalnych (podpisana umowa na wywóz nieczystości stałych). Zakład nie posiadał kart przekazania odpadów. Nie realizował obowiązku przedkładania zbiorczych zestawień danych o odpadach za oraz o sposobach gospodarowania nimi do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego w Białymstoku. Podczas kontroli niemożliwe było ustalenie czy kontrolowana jednostka może wytwarzać powyżej 1 tony odpadów niebezpiecznych oraz powyżej 5 tys. ton odpadów innych niż niebezpieczne, na potrzeby ustalenia czy istnieje konieczność uzyskania pozwolenie na wytwarzanie odpadów powstających w wyniku eksploatowanej instalacji. W zakładzie nie prowadzono procesów odzysku. W stwierdzonych nieprawidłowości pouczono kontrolowanego oraz wydano zarządzenie pokontrolne mające na celu usunięcie naruszeń. Składowisko odpadów w Drohiczynie (kontrola: grudzień 2015 r.). Właścicielem i zarządzającym składowiskiem jest Gmina Drohiczyn. Urządzenia techniczne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składowiska to: uszczelnienie kwatery do składowania odpadów w postaci PHED, drenaż odcieków, zbiornik na odcieki, instalacja do odgazowania składowiska z emisją do atmosfery 3 studnie w tym 1 spalona, brodzik dezynfekcyjny sprawny, waga najazdowa, skala ważenia 15 Mg, zbiornik 17