Izba Celna w Szczecinie INFORMACJA NA TEMAT OPODATKOWANIA PODATKIEM AKCYZOWYM WĘGLA I KOKSU Od dnia 2 stycznia 2012 r. wchodzą w życie przepisy znoszące dotychczasowe ogólne zwolnienie od akcyzy dla węgla i koksu i wprowadzające opodatkowanie tych wyrobów na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2011 r., Nr 108, poz. 626 z późn. zm.). Powyższe wynika ze zmian wprowadzonych ustawą z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców (Dz. U. Nr 232, poz. 1378). Do dnia 1.01.2012 r. Polska jako kraj członkowski UE na mocy art. 18a ust. 9 Dyrektywy Rady 2003/96/WE z dnia 27 października 2003 r. w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych energii elektrycznej (Dz. U. UE L Nr 283, poz. 51 ze zm. ) korzystała z okresu przejściowego na dostosowanie krajowych przepisów do wymogów odnośnie do minimalnego poziomu opodatkowania węgla i koksu wskazanego w przywołanej Dyrektywie Rady. Zgodnie z nowymi przepisami wyroby węglowe (węgiel kamienny, węgiel brunatny i koks) będą opodatkowane podatkiem akcyzowym. Zarazem jednak ustawodawca zdecydował, iż obrót wyrobami węglowymi przeznaczonymi na niektóre cele wskazane w ustawie, bądź na rzecz niektórych podmiotów może korzystać z przywileju zwolnienia od akcyzy. Zatem zwolnienie może mieć charakter przedmiotowy jak i podmiotowy. I. Przedmiot i podstawa opodatkowania: Do wyrobów węglowych opodatkowanych akcyzą zaliczane są wyroby przeznaczone do celów opałowych wymienione w poz. 19-21 załącznika nr 1 do ustawy: węgiel, brykiety, brykietki i podobne paliwa stale wytwarzane z węgla objęte kodem Nomenklatury scalonej CN 2701; węgiel brunatny (lignit), nawet aglomerowany z wyłączeniem gagatu objęte kodem Nomenklatury Scalonej CN 2702; koks i półkoks z węgla, węgla brunatnego lignitu lub torfu, nawet aglomerowany, węgiel retortowy objęte kodem Nomenklatury Scalonej CN 2704. Zgodnie z art. 9a ust. 1 znowelizowanej ustawy o podatku akcyzowym przedmiotem opodatkowania akcyzą w przypadku wyrobów węglowych jest: 1) sprzedaż wyrobów węglowych na terytorium kraju; 2) nabycie wewnątrzwspólnotowe wyrobów węglowych; 3) dostawa wewnątrzwspólnotowa wyrobów węglowych; 4) import wyrobów węglowych; 5) eksport wyrobów węglowych; 6) użycie wyrobów węglowych do celów innych niż enumeratywnie wskazane w ustawie jako zwolnione z akcyzy, przy czym za takie użycie uważa się również naruszenie warunków zwolnienia, jak i sprzedaż, dostawę wewnątrzwspólnotową albo eksport wyrobów węglowych przez podmiot korzystający ze zwolnienia,
niebędący pośredniczącym podmiotem węglowym, zamiast użycia go do celów zwolnionych; 7) użycie lub sprzedaż wyrobów węglowych uzyskanych w drodze czynu zabronionego pod groźbą kary; 8) powstanie ubytków wyrobów węglowych. Podstawą opodatkowania wyrobów węglowych będzie wartość opałowa wyrażona w gigadżulach (GJ). Do celów poboru akcyzy ustalono wartości opałowe wyrobów węglowych, które wynoszą odpowiednio: 1) 23,8 GJ/1000 kilogramów dla węgla objętego pozycją CN 2701; 2) 8,6 GJ/1000 kilogramów dla węgla brunatnego objętego pozycją CN 2702; 3) 27,5 GJ/1000 kilogramów dla koksu objętego pozycją CN 2704. Stawka akcyzy dla węgla i koksu przeznaczonych do celów opałowych, o których mowa powyżej wynosi 1,28 zł/1gj. Kwotę akcyzy ustala się jako iloczyn ilości wyrobów, ich wartości opałowej i stawki akcyzy. Jeżeli w stosunku do wyrobów węglowych powstał obowiązek podatkowy w związku z wykonaniem jednej z czynności podlegającej opodatkowaniu akcyza, to nie powstaje obowiązek podatkowy na podstawie innej czynności podlegającej opodatkowaniu akcyzą, jeżeli kwota akcyzy została określona lub zadeklarowana w należnej wysokości. II. Warunki zwolnienia od akcyzy: W sytuacjach wskazanych w ustawie niektóre rodzaje czynności, w określonych sytuacjach będą korzystały z przywileju zwolnienia od akcyzy. Przedmiotowa ustawa wprowadza do ustawy o podatku akcyzowym pojęcie pośredniczącego podmiotu węglowego czyli podmiotu mającego siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium kraju, dokonującego sprzedaży, dostawy wewnątrzwspólnotowej, nabycia wewnątrzwspólnotowego, importu lub eksportu wyrobów węglowych, podlegających zwolnieniu od akcyzy. Warunkiem korzystania z przywileju zwolnienia od akcyzy przez pośredniczący podmiot węglowy będzie zgodnie z art. 31a ust. 3 znowelizowanej ustawy o podatku akcyzowym (oprócz obowiązku powiadomienia właściwego naczelnika urzędu celnego i uzyskania statusu pośredniczącego podmiotu węglowego) - dołączenie do przemieszczanych wyrobów węglowych dokumentu dostawy, którego wzór został opracowany w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 19 grudnia 2011 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie dokumentu dostawy, ewidencji wyrobów akcyzowych obje tych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, warunków i sposobu ich zwrotu oraz środków skażających alkohol etylowy (Dz. U. Nr 292, poz. 1717). Odbiorca wyrobów węglowych powinien potwierdzić dostawcy odbiór wyrobów węglowych na tym dokumencie. Natomiast warunkiem korzystania z przywileju zwolnienia od akcyzy dla podmiotów innych niż pośredniczący podmiot węglowy, które korzystają z przywileju zwolnienia od akcyzy na podstawie art. 31a ust. 2 będzie obowiązek prowadzenia ewidencji wyrobów węglowych zużywanych do celów zwolnionych (art. 31a ust. 4 znowelizowanej ustawy o podatku akcyzowym). Ewidencja, o której mowa będzie mogła być prowadzona w formie papierowej lub elektronicznej, po uprzednim pisemnym poinformowaniu właściwego naczelnika urzędu celnego o formie jej prowadzenia. Ewidencja ta powinna zawierać informacje: umożliwiające ustalenie ilości wysłanych lub otrzymanych wyrobów węglowych zwolnionych od akcyzy ze względu na przeznaczenie, 2
terminu wysłania lub odbioru tych wyrobów, a także miejsca odbioru w przypadku ich przemieszczania, informacje o dokumentach dostawy i kodzie CN wyrobów węglowych. Dodatkowo ewidencja oraz dokument dostawy powinny być przechowywane do celów kontroli przez okres 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym zostały sporządzone. Szczegółowy zakres danych, jakie powinna zawierać ewidencja wyrobów węglowych zużywanych do celów zwolnionych i sposób jej prowadzenia zawiera rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 19 grudnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dokumentu dostawy, ewidencji wyrobów akcyzowych obje tych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, warunków i sposobu ich zwrotu oraz środków skażających alkohol etylowy (Dz. U. Nr 292, poz. 1717). Ważne: Ewidencji wyrobów węglowych zużywanych do celów zwolnionych nie muszą prowadzić: gospodarstwa domowe, organy administracji publicznej, siły zbrojne RP, podmioty systemu oświaty, żłobki i kluby dziecięce, podmioty lecznicze, jednostki organizacyjne pomocy społecznej, organizacje pożytku publicznego i organizacje zajmujące się wolontariatem. III. Obowiązki ciążące na podmiotach zamierzających prowadzić działalność gospodarczą w zakresie obrotu wyrobami węglowymi i korzystać z przywileju zwolnienia od akcyzy: Podmioty zajmujące się obrotem wyrobami węglowymi chcąc uzyskać status pośredniczącego podmiotu węglowego i korzystać tym samym ze zwolnienia od akcyzy, powinny pisemnie powiadomić o tym właściwego naczelnika urzędu celnego (przykładowy wzór powiadomienia zawiera załącznik nr 1), który również pisemnie potwierdzi przyjęcie tego powiadomienia (przykładowy wzór potwierdzenia zawiera załącznik nr 2). Przedmiotowe powiadomienie powinno zawierać: dane dotyczące podmiotu i prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, w szczególności imię i nazwisko lub nazwę podmiotu, adres jego siedziby lub zamieszkania, NIP lub REGON oraz określenie rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej (art. 16 ust. 3a znowelizowanej ustawy). Tym sposobem podmioty te uzyskują status pośredniczącego podmiotu węglowego. W myśl definicji zawartej w art. 2 ust. 1 pkt 23a znowelizowanej ustawy o podatku akcyzowym, pośredniczący podmiot węglowy o czym uprzednio wspomniano - to podmiot mający siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium kraju dokonujący sprzedaży, dostawy wewnątrzwspólnotowej, nabycia wewnątrzwspólnotowego, importu lub eksportu wyrobów węglowych, podlegających zwolnieniu od akcyzy. Skutkiem obrotu wyrobami węglowymi przez pośredniczące podmioty węglowe, jest brak obowiązku zapłaty akcyzy o ile oczywiście nie zostaną naruszone warunki zwolnienia, które tym sposobem korzystają z przywileju zwolnienia od akcyzy, w tym kontekście także ostateczne zużycie na cele wskazane w ustawie nie będzie rodziło obowiązku zapłaty akcyzy. Zaznaczyć należy, że podmiot posiadający status pośredniczącego podmiotu węglowego może na terytorium kraju nabywać bądź odsprzedawać wyroby węglowe chcąc korzystać z przywileju zwolnienia od akcyzy - wyłącznie podmiotom posiadającym ten sam status lub podmiotom, które z mocy ustawy korzystają ze zwolnienia tj. zużywają wspomniane wyroby, ale wyłącznie: 3
1) w procesie produkcji energii elektrycznej; 2) w procesie produkcji wyrobów energetycznych; 3) w gospodarstwach domowych, prowadząc działalność jako organy administracji publicznej, jednostki Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, podmioty systemu oświaty, żłobki i kluby dziecięce, podmioty lecznicze, jednostki organizacyjne pomocy społecznej, organizacje pożytku publicznego i o wolontariacie; 4) do przewozu towarów i pasażerów koleją; 5) do łącznego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej; 6) w pracach rolniczych, ogrodniczych, w hodowli ryb, oraz w leśnictwie; 7) w procesach mineralogicznych, elektrolitycznych i metalurgicznych oraz do redukcji chemicznej; 8) prowadząc działalność jako zakłady energochłonne do celów opałowych; 9) prowadząc działalność jako podmioty gospodarcze, w których wprowadzone zostały w życie systemy prowadzące do osiągania celów dotyczących ochrony środowiska lub do podwyższenia efektywności energetycznej. Minister właściwy do spraw finansów publicznych lub upoważniony przez niego organ będzie publikował bez zbędnej zwłoki w Biuletynie Informacji Publicznej aktualną listę pośredniczących podmiotów węglowych. Zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym podmiot prowadzący działalność gospodarczą jest obowiązany, przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu akcyzą lub pierwszej czynności z wykorzystaniem wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, złożyć zgłoszenie rejestracyjne właściwemu naczelnikowi urzędu celnego. W myśl art. 16 ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym zgłoszenie rejestracyjne powinno zawierać dane dotyczące tego podmiotu i prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, w szczególności imię i nazwisko lub nazwę podmiotu, adres jego siedziby lub zamieszkania oraz określenie rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej, a w przypadku działalności gospodarczej z użyciem wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy - również adresy miejsc wykonywania działalności oraz określenie rodzaju i przewidywanej średniej miesięcznej ilości zużywanego wyrobu akcyzowego. Właściwy naczelnik urzędu celnego, bez zbędnej zwłoki nie później niż w ciągu 7 dni od dnia przyjęcia zgłoszenia rejestracyjnego, pisemnie potwierdza jego przyjęcie. Natomiast w ust. 3a wyżej wskazanego artykułu znajduje się przepis szczególny, zgodnie z którym podmiot zamierzający prowadzić działalność gospodarczą jako pośredniczący podmiot węglowy jest obowiązany przed dniem rozpoczęcia tej działalności powiadomić o tym pisemnie właściwego naczelnika urzędu celnego. Zatem podmiot, który prawidłowo powiadomił właściwego naczelnika urzędu celnego o zamiarze prowadzenia działalności gospodarczej jako pośredniczący podmiot węglowy, nie ma obowiązku złożenia temu naczelnikowi zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym. W przypadku natomiast pozostałych podmiotów, które wykonują czynności z wykorzystaniem wyrobów węglowych objętych zwolnieniem od akcyzy jak i podmioty wykonujące czynności nie objęte tym zwolnieniem podlegają obowiązkowi zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku akcyzowego (AKC-R). W myśl art. 16 ust. 4 znowelizowanej ustawy o podatku akcyzowym jeżeli dane zawarte w zgłoszeniu rejestracyjnym lub pisemnym powiadomieniu o zamiarze prowadzenia działalności gospodarczej jako pośredniczący podmiot węglowy ulegną zmianie, podmiot jest obowiązany zgłosić zmianę właściwemu naczelnikowi urzędu celnego w terminie 7 dni, licząc od dnia, w którym nastąpiła zmiana. 4
Szczegółowo wzory dokumentów związanych z rejestracją w zakresie podatku akcyzowego określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 lutego 2009 r. w sprawie wzorów dokumentów związanych z rejestracją w zakresie podatku akcyzowego (Dz. U. z 2009 r., Nr 32, poz. 226). Przedmiotowe rozporządzenie określa wzory: zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku akcyzowego AKC-R, potwierdzenia przyjęcia zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku akcyzowego AKC-PR, zgłoszenia o zaprzestaniu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem akcyzowym, czynności z wykorzystaniem wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie lub o zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej AKC-Z. Ważne: Dokonanie dostawy do podmiotu nie posiadającego statusu pośredniczącego podmiotu węglowego będzie stanowiło naruszenie jednego z warunków zwolnienia i skutkować będzie powstaniem obowiązku podatkowego po stronie dostawcy wyrobów węglowych, który nie dochował należytej staranności w tym względzie. W przypadku zwrotu wyrobów węglowych, ich przemieszczanie także odbywa się na podstawie dokumentu dostawy (art. 31a ust. 9 znowelizowanej ustawy). Właściwość miejscową naczelników urzędów celnych określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 13 lutego 2009 r. w sprawie wykazu i terytorialnego zasięgu działania urzędów celnych i izb celnych, których odpowiednio naczelnicy i dyrektorzy są właściwi do wykonywania zadań w zakresie akcyzy na terytorium kraju (Dz. U. Nr 32, poz. 220 ze zmianami). W przypadku województwa zachodniopomorskiego są to: - Naczelnik Urzędu Celnego w Szczecinie (ul. Hryniewieckiego 1, 70-606 Szczecin, tel. 91 440 65 00) właściwy jest dla podmiotów z terenów powiatów: choszczeńskiego, goleniowskiego, gryfińskiego, kamieńskiego, myśliborskiego, polickiego, pyrzyckiego, stargardzkiego oraz miast Szczecin i Świnoujście; - Naczelnik Urzędu Celnego w Koszalinie (ul. Przemysłowa 3, 75-216 Koszalin, tel. 94 317 01 00) właściwy jest dla podmiotów z terenów powiatów: białogardzkiego, drawskiego, gryfickiego, kołobrzeskiego, koszalińskiego, łobeskiego, sławińskiego, szczecineckiego, świdwińskiego, wałeckiego oraz miasta Koszalin. IV. Obrót wyrobami węglowymi w warunkach braku zwolnienia od akcyzy: Czynności skutkujące powstaniem obowiązku podatkowego w przypadku naruszenia warunków zwolnienia od akcyzy lub dokonywania przez podmioty, które nie korzystają z przywileju zwolnienia bądź dokonywane na rzecz podmiotów nie korzystających ze zwolnienia skutkują obowiązkiem rozliczenia się z tytułu podatku akcyzowego w tym: należy złożyć właściwemu naczelnikowi deklarację podatkową od wyrobów węglowych AKC-WW wg - ustalonego przez Ministra Finansów wzoru, który szczegółowo został wskazany w rozporządzeniu z dnia 14 grudnia 2011 r. w sprawie wzorów deklaracji podatkowych dla podatku akcyzowego, deklaracji w sprawie przedpłaty akcyzy oraz informacji o wyrobach akcyzowych w składzie podatkowym (Dz. U. Nr 280, poz. 1647); obliczać i wpłacać akcyzę na rachunek właściwej izby celnej (w przypadku województwa zachodniopomorskiego jest to Izba Celna w Szczecinie) za miesięczne 5
okresy rozliczeniowe, w terminie do 25 dnia przypadającego w drugim miesiącu od miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy; w przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów węglowych z akcyzą zapłaconą na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej w terminie 10 dni licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego. Ważne: Moment powstania obowiązku podatkowego dla czynności opodatkowanych akcyzą określają przepisy art. 10 znowelizowanej ustawy o podatku akcyzowym. V. Ubytki wyrobów węglowych: Ubytki wyrobów węglowych tj. wszelkie straty wyrobów węglowych powstałe w trakcie ich przemieszczania albo magazynowania przez pośredniczący podmiot węglowy do wysokości dopuszczalnych norm tych ubytków ustalonych dla danego podmiotu przez właściwego naczelnika urzędu celnego są zwolnione od akcyzy. Powstanie ubytków przekraczających ich dopuszczalne ilości będzie przedmiotem opodatkowania akcyzą i w razie ich powstania należy od nich zapłacić akcyzę. Normy dopuszczalnych ubytków węglowych ustala właściwy naczelnik urzędu celnego na wniosek pośredniczącego podmiotu węglowego lub z urzędu. Powyższe szczegółowo uregulowane zostało w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 14 grudnia 2011 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie maksymalnych norm dopuszczalnych ubytków i dopuszczalnych norm zużycia wyrobów akcyzowych (Dz. U. Nr 286, poz. 1679). Wszelkie natomiast ubytki powstałe u podmiotów niekorzystających z przywileju zwolnienia od akcyzy nie mogą być przedmiotem ustalenia norm dopuszczalnych ubytków z uwagi na fakt, iż wyroby węglowe zostały już opodatkowane we wcześniejszej fazie obrotu. Informacje nt. opodatkowania akcyzą węgla i koksu są dostępne na stronie internetowej tut. Izby Celnej pod adresem www.ic szczecin.pl oraz na stronie internetowej Ministerstwa Finansów : www.mf.gov.pl zakładki: Podatki System Podatkowy Podatek akcyzowy Aktualności Opodatkowanie węgla i koksu od dnia 2 stycznia 2012 r.. Załączniki: 1. Przykładowy wzór powiadomienia o zamiarze prowadzenia działalności gospodarczej jako pośredniczący podmiot węglowy. 2. Przykładowy wzór potwierdzenia przyjęcia powiadomienia o zamiarze prowadzenia działalności gospodarczej jako pośredniczący podmiot węglowy. 3. Wzór deklaracji dla podatku akcyzowego od wyrobów węglowych AKC-WW. 4. Wzór dokumentu dostawy wyrobów węglowych. 6