Uchwała Nr XIV/87/2011 Rady Powiatu Żarskiego z dnia 20 grudnia 2011 r. w sprawie przyjęcia do realizacji Powiatowego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie na lata 2012-2017 Na podstawie art. 6 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493 z późń. zm.) oraz art. 12 ust. 11 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zmianami) Rada Powiatu uchwala, co następuje: 1. Przyjmuje się do realizacji Powiatowy program przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie na lata 2012-2017, który stanowi załącznik do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Zarządowi Powiatu. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodniczący Rady Powiatu Janusz Dudojć 1
Zał. do uchwały nr XIV/87/2011 Rady Powiatu Żarskiego z dnia 20 grudnia 2011r POWIATOWY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA 2012-2017 2
SPIS TREŚCI 1. Wstęp 2. Charakterystyka zjawiska przemocy w powiecie żarskim 3. Cele programu 4. Obszary działań realizowane w ramach programu 5. Akty prawne 6. Źródła finansowania 1. Wstęp Rodzina stanowi podstawową jednostkę społeczną, w której kształtowany jest młody człowiek jego system wartości, osobowość i styl życia. Jest systemem mającym na celu zaspokajanie podstawowych potrzeb jego członków, w tym potrzebę bezpieczeństwa. Zjawisko przemocy zaburza realizację prawidłowych zachowań w rodzinie. Przemoc domowa charakteryzuje się tym, że jest intencjonalna, siły są nierównomierne, narusza prawa i dobra osobiste oraz powoduje cierpienie i ból Skutki stosowania przemocy wobec członków rodziny często są nieodwracalne i mają wpływ na całe życie jednostki i kolejnych pokoleń. Dlatego tak istotnym problemem społecznym jest profilaktyka i niwelowanie jej skutków. Nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 10 czerwca 2010 r. (Dz. U nr 125, poz. 842) nakłada na powiat obowiązek opracowania i realizowania programów służących działaniom profilaktycznym mającym na celu udzielenie profilaktycznej pomocy, zwłaszcza w zakresie promowania i wdrożenia prawidłowych metod wychowawczych w stosunku do dzieci w rodzinach zagrożonych przemocą, jak również opracowania i realizację programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie. Dlatego niezbędne jest objęcie pomocą i wsparciem ofiar przemocy a także podjęcie stanowczych działań wobec sprawców, celem zaprzestania stosowania przemocy. 3
2. Charakterystyka zjawiska przemocy w powiecie żarskim O skali przemocy oraz jej zasięgu w powiecie żarskim świadczą dane statystyczne otrzymane z Komendy Powiatowej Policji, Ośrodka Interwencji Kryzysowej jak również Domu Samotnej Matki. Liczba mieszkańców powiatu wynosi 98 980. W związku z przemocą domową odnotowano natomiast w latach 2007 2009 około 6839 Interwencji. W tym sporządzono 913 Niebieskich Kart. Jedną z przyczyn interwencji było zgłoszenie przemocy fizycznej i psychicznej ze strony osób będących pod wpływem alkoholu. Głównymi sprawcami przemocy są mężczyźni, jednakże zdarza się, iż sprawcami przemocy domowej są również kobiety. Pokazuje to, jak szeroko zakrojonym problemem społecznym jest problem przemocy. l iczba odnotowanych sprawców przemocy w rodzinie przez Komendę Powiatową Policji w latach 2007-2009 400 300 200 100 0 2 0 0 297 340 244 12 15 3 2007 2008 2009 nieletni mężczyźni kobiety Na terenie powiatu podejmowane są działania mające na celu pomoc ofiarom i sprawcom przemocy domowej. Istnieją świadczące usługi przede wszystkim w zakresie problematyki związanej z przemocą domową. Funkcjonuje Dom dla Matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży prowadzony przez Towarzystwo Pomocy im. Brata Alberta, jak również Ośrodek Interwencji Kryzysowej prowadzony przez stowarzyszenie Lubuski Ruch Na Rzecz Kobiet i Rodziny Żar. Realizowane przez nie zadania zostały zlecone powyższym instytucjom w wyniku konkursu ogłaszanego przez Starostę Powiatu Żarskiego. Od 2008 roku na zlecenie 4
Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Żarach ze środków budżetu państwa realizowany jest także Program korekcyjno edukacyjny Partner dla sprawców przemocy w rodzinie. Z danych uzyskanych z Ośrodka Interwencji Kryzysowej wynika, że problemami ściśle związanymi z problemem przemocy w rodzinie są alkoholizm, bezrobocie i ubóstwo. A stanowią one ponad 90 % wszystkich zgłoszeń. Tabela przedstawiająca liczbę osób korzystających z usług OIK Rok Ilość rodzin Miasto Żary Gminy Inne korzystających powiatu z pomocy 2007 379 290 82 7 2008 415 311 94 10 2009 439 325 98 16 Ośrodek Interwencji Kryzysowej niesie pomoc osobom znajdującym się w kryzysie, w szczególności ofiarom przemocy domowej. Złożoność problemów klientów i ich liczba świadczy o tym iż rośnie zapotrzebowanie na tego typu usługi. Dlatego też koniecznością jest rozszerzenie działalności OIK o dodatkowe punkty konsultacyjne w poszczególnych gminach oraz wydłużenie czasu pracy ośrodka. W związku z faktem, że Nowelizacja Ustawy z dnia 10 czerwca 2010 roku. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie nakłada obowiązek zapewnienia osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach interwencji kryzysowej, istotnym zadaniem jest zorganizowanie miejsc hotelowych dla ofiar przemocy. W Ośrodku Interwencji Kryzysowej istnieje potrzeba zwiększenia liczby specjalistów. Także Ośrodek Wsparcia, jakim jest Dom dla Matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży przede wszystkim udziela wsparcia osobom pozbawionym schronienia, poczucia bezpieczeństwa najczęściej ofiarom przemocy. Ośrodek przeznaczony jest dla 30 osób (15 osób dorosłych + 15 dzieci) 5
Tabela przedstawiająca liczbę osób korzystających z DSM Rok Liczba osób Rodziny Kobiety Dzieci korzystających z pomocy z powiatu żarskiego pochodzące z powiatu żarskiego pochodzące z powiatu żarskiego 2007 65 39 12 27 2008 85 35 14 21 2009 83 49 19 30 Ośrodek spełnia standardy zgodne z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lutego 2011 roku w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie. Od 2008 roku na zlecenie Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Żarach ze środków budżetu państwa realizowany jest także Program korekcyjno edukacyjny Partner dla sprawców przemocy w rodzinie w ramach Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. W latach 2008 2010 zadanie zlecane było Ośrodkowi Terapeutycznemu Profil w Żarach. Poniższa tabela obrazuje liczbę osób biorących udział w programie w poszczególnych latach. Lp. Rok Liczba uczestników 1. 2008 14 2. 2009 19 3. 2010 11 W programie brali udział w mężczyźni zdrowi psychicznie, stosujący przemoc wobec partnerek. Część z nich było skazanych prawomocnymi wyrokami za przestępstwo z art. 207 1 kodeksu karnego. Niektórzy uczestniczyli w nim na zasadzie dobrowolności. Aktualnie program realizowany jest przez PCPR.W ramach otrzymanej dotacji został przygotowany informator o systemie wsparcia w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. PCPR nawiązał współpracę z sądami, kuratorami w celu pozyskania kandydatów do programu. Zostało zorganizowane również szkolenie dla kuratorów Wydziału Karnego Sądu Rejonowego w Żarach. 6
Większość gmin powiatu żarskiego wprowadziła programy przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz zespoły interdyscyplinarne. Programu nie posiadają na dzień dzisiejszy tylko dwie gminy gmina Przewóz i miasto Żary. W Tuplicach co roku tworzony jest Program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, przeciwdziałania narkomanii oraz przemocy w rodzinie. Na terenie gmin działają także zespoły interdyscyplinarne. Tylko na terenie gminy Tuplice zespół jest aktualnie tworzony. Osoby doświadczające przemocy w rodzinie mogą na terenie gmin korzystać z pomocy psychologów i terapeutów uzależnień współdziałających z Gminnymi Komisjami Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w ramach punktów konsultacyjnych. W Złotniku, na terenie gminy Żary działa Punkt, w którym przyjmuje psycholog i specjalista ds. przemocy. Punkt został utworzony w ramach Programu Wspierania Działań Pomocy Społecznej na Rzecz Wyrównywania Poziomu Życia mieszkańców Województwa Lubuskiego ze środków Urzędu Marszałkowskiego i własnych. W Bieniowie i Mirostowicach funkcjonują punkty interwencji kryzysowej w ramach Ośrodka Interwencji Kryzysowej. 1. Cele programu Głównym celem powiatowego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie jest zmniejszenie skali zjawiska przemocy w powiecie żarskim. Cel ten planuje się osiągnąć poprzez realizację następujących celów szczegółowych: 1. Podejmowanie skutecznych działań profilaktycznych i edukacyjnych przez gminy i powiat 2. Stworzenie zintegrowanego systemu wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie 3. Stworzenie zintegrowanego systemu oddziaływań na sprawców przemocy w rodzinie Poprzez realizację powyższych celów zakłada się osiągnięcie następujących rezultatów: 1. Zmianę postaw społecznych wobec zjawiska przemocy w rodzinie 2. Podniesienie poziomu wiedzy dzieci, młodzieży i dorosłych w zakresie skutków stosowania przemocy w rodzinie 3. Dobrze funkcjonujący system wsparcia dla ofiar i sprawców przemocy. 7
4. Działania w ramach programu Cel 1: Podejmowanie skutecznych działań profilaktycznych i edukacyjnych przez gminy i powiat Lp. Działanie Termin realizacji Realizatorzy Partnerzy Koszt 1. Podjęcie działań edukacyjnych i rozpowszechnienie informacji w środowisku lokalnym a) ulotki, broszury - zakup b) informacje w mediach nt. profilaktyki przemocy w rodzinie c) spotkania informacyjne z policją, pracownikami OPS d) szkolenia dla pracowników PCPR e) organizowanie kampanii z przedstawicielami organizacji pozarządowych i OPS 2012-2017 2013 2012-2013 2012 2013-2017 (co drugi rok) 2015 Policja, Ośrodki Pomocy Społecznej, PCPR Organizacje pozarządowe 1000 zł 0 zł 0 zł 1200 zł 1000 zł 2. Spotkanie z kadrą pedagogiczną szkół ponadgimnazjalnych 3 Spotkania z uczniami szkół ponadgimnazjalnych w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie 4 Realizacja programów profilaktycznych w szkołach i świetlicach w zakresie zjawiska przemocy, rozwiązywania konfliktów, itp. 2013 PCPR Lokalne 2012-2017 Policja, placówki oświatowe 2012-2017 Placówki oświatowe, Placówki Wsparcia Dziennego Lokalne Lokalne 0 zł 0 zł Koszt zostanie ustalony po konsultacji instytucjami / organizacjami 8
5. Opracowanie i realizacja programów służących działaniom profilaktycznym mającym na celu udzielenie specjalistycznej pomocy, zwłaszcza w zakresie promowania i wdrożenia prawidłowych metod wychowawczych w stosunku do dzieci w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie - Trening Zastępowania Agresji dla dzieci w rodzinach zastępczych - Szkoła dla Rodziców 2012-2017 PCPR, OPS - y PPP, Placówki Dziennego Lokalne i organizacje Koszt zostanie ustalony po konsultacji instytucjami / organizacjami Cel 2: Stworzenie zintegrowanego systemu wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie Lp. Działanie Termin realizacji Realizatorzy Partnerzy Koszt 1. Podjęcie działań w celu zwiększenia dostępu do usług Ośrodka Interwencji Kryzysowej, poprzez: - wydłużenie czasu pracy - utworzenie punktów w każdej gminie 2012-2017 Organizacje pozarządowe, powiat, gminy Lokalne Koszt zostanie ustalony po konsultacji instytucjami/organizacjami 2. Prowadzenie grup wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie 3. Podjęcie starań w celu zapewnienia miejsc dla ofiar przemocy w rodzinie w OIK 2012-2017 OIK Lokalne 2012-2017 Organizacje pozarządowe, powiat Lokalne Koszt zostanie ustalony po konsultacji instytucjami/organizacjami Koszt zostanie ustalony po konsultacji instytucjami/organizacjami 9
Cel 3: Stworzenie zintegrowanego systemu oddziaływań na sprawców przemocy w rodzinie Lp. Działanie Termin realizacji Realizatorzy Partnerzy Koszt 1. Realizacja programów korekcyjnoedukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie w ramach zadań zleconych i finansowanych z budżetu państwa 2. Zapewnienie miejsc dla sprawców przemocy w rodzinie w noclegowni 2012-2017 PCPR Sąd Rejonowy, OPS-y, Lokalne i organizacje 2012-2017 gminy Lokalne i organizacje 15000 rocznie Koszt zostanie ustalony po konsultacji instytucjami / organizacjami 5. Akty prawne Ustawa z dnia 29 lipca 2005 o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z dnia 20 września 2005 z późn. zm.) Powiatowa Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w powiecie żarskim na lata 2011-2020 Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie Powiatowy Program Pomocy Dziecku i Rodzinie na lata 2011 2017 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lutego 2011 r. w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, kwalifikacji osób zatrudnionych w tych ośrodkach, szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie oraz kwalifikacji osób prowadzących oddziaływania korekcyjno-edukacyjne (Dz. U. z dnia 8 marca 2011 r.) 10
6. Źródła finansowania 1. Budżet samorządu powiatowego 2. Budżet samorządów gminnych 3. Budżet województwa 4. Budżet państwa 5. Wkład organizacji pozarządowych 6. Sponsorzy 11