INFORMATOR Możliwości pozyskiwania środków zewnętrznych na inwestycje w przedsiębiorstwach

INFORMATOR Możliwości pozyskiwania środków zewnętrznych na inwestycje w przedsiębiorstwach Opracował: Tomasz Zieliński

SPIS TREŚCI 1 WSTĘP... 3 2 UNIJNE FUNDUSZE POMOCOWE... 5 2.1 Fundusz spójności PHARE... 5 2.2 Fundusze strukturalne SPO WKP... 8 2.2.1 Dotacje dla przedsiębiorstw inwestycje. Poddziałanie 2.2.1: Wsparcie dla przedsiębiorstw dokonujących nowych inwestycji... 12 2.2.2 Dotacje dla małych i średnich przedsiębiorstw - inwestycje. Działanie 2.3: Wzrost konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez inwestycje.... 12 2.2.3 Dotacje i pożyczki dla przedsiębiorstw inwestycje. Działanie 2.4: Wsparcie dla inwestycji w zakresie dostosowania przedsiębiorstw do wymogów ochrony środowiska.... 13 3 KRAJOWE FUNDUSZE EKOLOGICZNE... 14 3.1 Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej... 14 3.2 Ekofundusz... 23 4 KREDYTY BANKOWE... 25 5 KRAJOWY FUNDUSZ PORĘCZEŃ KREDYTOWYCH BANK GOSPODARSTWA KRAJOWEGO... 32 6 LEASING... 38 7 FAKTORING... 43 8 VENTURE CAPITAL... 45 9 JI - POMOC ZAGRANICZNA DWUSTRONNA... 51 9.1 Podstawowe informacje... 51 9.2 Rola i odpowiedzialność Sekretariatu JI... 52 9.3 Kryteria JI... 52 9.4 Opis najważniejszych działań procedury opracowania i zatwierdzania projektów AIJ / JI. 54 9.5 Projekty JI w Polsce... 55 10 INTELIGENT ENERGY FOR EUROPE... 57 11 6 RAMOWY PROGRAM... 60 12 NORWESKI MECHANIZM FINANSOWY I MECHANIZM FINANSOWY EOG... 65 13 PROGRAM LIFE... 67 14 FINANSOWANIE PRZEZ STRONĘ TRZECIĄ INWESTYCJI ENERGOOSZCZĘDNYCH W PRZEMYŚLE... 69 2

1 Wstęp Konkurencyjność polskiej gospodarki jest niska w porównaniu z partnerami w Unii Europejskiej. Wskazuje na to poziom różnych wskaźników określających m.in. wielkość PKB (rysunek 1-1) i eksportu na jednego mieszkańca, sytuację na rynku pracy, postęp techniczny. Decydujący wpływ na PKB ma kondycja przedsiębiorstw. W krajach Unii Europejskiej prawie 99% ogółu przedsiębiorstw to małe i średnie podmioty. Zapewniają one miejsca pracy 2/3 zatrudnionych obywateli i wytwarzają blisko 60% PKB całej Unii. Wpływają więc w sposób decydujący na rozwój ekonomiczny oraz konkurencyjność gospodarek krajów Unii Europejskiej na rynku międzynarodowym. 50 40 30 20 10 0 Luksemburg Dania Irlandia Szwecja W. Brytania Austria Finlandia tys. dol USA Niemcy Francja Belgia Włochy Hiszpania Grecja Portugalia Cypr Malta Słowenia Węgry Polska Słowacja Estonia Litwa Łotwa Rysunek 1-1 PKB na 1 mieszkańca w krajach UE (ceny bieżące) wg danych GUS, 2003 rok Aktualnie małe i średnie przedsiębiorstwa stanowią w Polsce ponad 99,8% ich ogólnej liczby. Mimo występowania w Polsce wskaźników podobnych do unijnych, polskie przedsiębiorstwa pozostają wciąż nieco w tyle za krami Unii Europejskiej. Są to głównie różnice ilościowe i strukturalne, ale również techniczno-organizacyjne i w zarządzaniu. O dalszym rozwoju tego sektora w Polsce będą decydować, obok indywidualnych wysiłków przedsiębiorców, zbieżna z nimi polityka rządu i władz lokalnych. Uwarunkowania makroekonomiczne tworząc korzystny system regulacyjny, podnoszą kondycję ekonomiczną i szanse rozwoju już istniejących przedsiębiorstw, zachęcając w ten sposób nowych przedsiębiorców do podejmowania pracy na własne ryzyko. Wciąż jedną z najpoważniejszych barier rozwoju przedsiębiorstw w Polsce stanowi brak środków finansowych na ich modernizację i rozwój. Wśród małych i średnich przedsiębiorstw utrzymuje się tendencja do finansowania rozwoju przede wszystkim w oparciu o środki własne. Wg statystyk sytuacja taka panuje w ponad 90% firm z sektora MSP. Z jednej strony na postawę taką wpływają uwarunkowania makroekonomiczne, które określają rynkowe warunki funkcjonowania przedsiębiorstw, z drugiej natomiast czynniki wewnętrzne, w tym przede wszystkim wielkość majątku, jakim dysponuje przedsiębiorstwo. Czynniki te decydują m.in. o dostępności do zewnętrznych źródeł finansowania. Po akcesji do UE wzrosły możliwości pozyskania przez przedsiębiorstwa polskie środków na przedsięwzięcia inwestycyjne. Dla zwiększenia konkurencyjności przedsiębiorstwa na tak dużym rynku ważne jest ciągłe inwestowanie w rozwój technologiczny, poszerzanie oferty produktowej lub usługowej poprzez 3

maksymalizacje absorpcji środków zewnętrznych. Polska gospodarka integrując się z Unią Europejską, z mocy prawa uzyskała swobodny dostęp do zasobów pieniężnych państw członkowskich. W rzeczywistości zakres i sposób ich wykorzystania w celach finansowania polskich przedsiębiorstw jest zdeterminowany szeregiem czynników, często o bardzo zróżnicowanym charakterze. W opracowaniu poza obecnymi możliwościami pozyskania środków związanych z programami UE przedstawiono również inne propozycje finansowania inwestycji, głównie dla sektora małych i średnich przedsiębiorstw. 4

2 Unijne fundusze pomocowe Strategiczne kierunki alokacji unijnych środków finansowych w pierwszych latach po akcesji określa Narodowy Plan Rozwoju (szczegółowe informacje dostępne na http://www.npr.gov.pl/). Na jego podstawie skonstruowane zostały bardziej szczegółowe dokumenty w postaci Programów Operacyjnych (dla Funduszy Strukturalnych) oraz Strategii Wykorzystania Funduszu Spójności na lata 2004-2006. Ten ostatni dokument określa proponowane przez Polskę kierunki i przedsięwzięcia, które uzyskają wsparcie ze środków funduszu. Strategia będzie przedmiotem negocjacji z Komisją Europejską. Na tej podstawie określony zostanie przedmiotowy zakres wsparcia oraz jego wysokość. Obok Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, który daje możliwości na pozyskanie środków finansowych głównie przez jednostki samorządowe, kluczowym dokumentem dla przedsiębiorców przygotowanym przez Polskę, przewidzianych w Narodowym Planie Rozwoju 2004-2006 i określającym ramy wsparcia dla Polski z funduszy strukturalnych po przystąpieniu do Unii Europejskiej. Sektorowy Program Operacyjny Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, lata 2004-2006 znany pod hasłem UNIA DLA PRZEDSIĘBIORCZYCH - PROGRAM KONKURENCYJNOŚĆ. 2.1 Fundusz spójności PHARE Phare 2002 dla małych i średnich przedsiębiorstw Phare 2002 to blisko 58 mln euro dla małych i średnich firm. Pomoc jest przeznaczona na inwestycje i usługi doradcze. Wysokość dotacji inwestycyjnych została dostosowana do zasad obowiązujących w funduszach strukturalnych i będzie wynosić od 30 do 50% kosztów inwestycji. W poprzednich edycjach Phare maksymalna dotacja inwestycyjna wynosiła 25%. Kredyt bankowy, który do tej pory był obowiązkowy nie jest już wymagany. Jeśli jednak przedsiębiorca zdecyduje o finansowaniu inwestycji ze środków własnych i kredytu, może korzystać nie tylko z oferty banku, ale również funduszy pożyczkowych należących do Krajowego Systemu Usług dla MSP. Kolejną zmianą w porównaniu do Phare 2000 i 2001 jest wysokość dofinansowania w programach doradczych, która będzie wynosiła 50% kosztów kwalifikowanych projektu (poprzednio było to 60%). Zmiana ta jest wynikiem dostosowania programu Phare 2002 do wymogów udzielania pomocy publicznej w krajach członkowskich Unii Europejskiej. Łączna kwota przewidziana na dokapitalizowanie funduszy wynosi 2,32 mln euro. Phare 2002 to dwa programy ogólnokrajowe, dostępne dla przedsiębiorców ze wszystkich województw: - Sektorowy Program Małe i Średnie Przedsiębiorstwa i Innowacyjność (zakończony we wrześniu 2004) - Program Bezpieczeństwo i higiena pracy w sektorze MSP (obowiązuje do końca roku 2004), oraz Regionalny Program Wsparcia Małych i Średnich Przedsiębiorstw - Przedsiębiorczość w Polsce obejmujący 13 województw (oprócz województwa mazowieckiego, śląskiego i wielkopolskiego). Program Bezpieczeństwo i higiena pracy w sektorze MSP. Składa się z dwóch rodzajów dotacji: na usługi doradcze i na inwestycje. Dotacje na usługi doradcze obejmują do 50% kosztów usług doradczych wykonywanych przez akredytowanych przez PARP wykonawców w zakresie dostosowania MSP do wymogów i norm BHP obowiązujących w Unii Europejskiej. Kwota dotacji wynosi od 500 do 4000 euro. 5

Dotacje na inwestycje wynoszą maksymalnie 50% kosztów inwestycji. Kwota dotacji wynosi od 2000 do 50 000 euro. Dotacja inwestycyjna będzie przeznaczona na zakup ochronnego sprzętu i wyposażenia lub wymianę sprzętu niezgodnego z wymogami BHP. W Regionalnym Programie Wsparcia Małych i Średnich Przedsiębiorstw - Przedsiębiorczość w Polsce. środki rozdzielane są na 3 rodzaje dotacji na usługi doradcze (wykonywane przez akredytowanych doradców) oraz dotację na inwestycje w ramach: - Programu Rozwoju Przedsiębiorstw - wysokość dotacji od 500 do 5000 euro, jednocześnie nie więcej niż 50% kosztów. Dotacja przeznaczona jest na finansowanie przygotowania biznesplanów, raportów dotyczących pozycji firmy na rynku, tworzenia strategii firmy, - Programu Rozwoju Przedsiębiorstw Eksportowych - wysokość dotacji od 500 do 10 000 euro, jednocześnie nie więcej niż 50% kosztów. Program skierowany jest do firm eksportowych oraz takich, które dopieor rozpoczynają dzialania eksportowe. Dofinansowaniu będą podlegały m.in. wyjazdy na targi i wystawy, opracowanie raportów dotyczących strategii eksportowej przedsiębiorstwa, - Technologii Informatycznych dla przedsiębiorstw - wysokość dotacji od 1000 do 10 000 euro, jednocześnie nie więcej niż 50% kosztów. Dotacja będzie finansowała dzialania związane z usługami doradczymi z dziedziny informatyki np. tworzenie sieci lokalnych LAN, przygotowywanie specyfikacji zakupowej sprzętu informatycznego, systemu informatycznego, - Funduszu Dotacji Inwestycyjnych - wysokość dotacji od 2000 do 50 000 euro, ale nie więcej niż 40% w powiatach Kraków, Wrocław, Trójmiasto, 50% w pozostałych powiatach objętych programem. Składanie wniosków We wszystkich programach przedsiębiorcy mogą składać wnioski w Regionalnych Instytucjach Finansujących właściwych dla siedziby przedsiębiorcy. Wnioski o dotacje w ramach Programu BHP w sektorze MSP składać można w 4 Regionalnych Instytucjach Finansujących: - Fundacja Małych i Średnich Przedsiębiorstw w Warszawie dla województwa mazowieckiego, podlaskiego, lubelskiego i łódzkiego, - Agencja Rozwoju Pomorza S.A. w Gdańsku dla województwa pomorskiego, zachodniopomorskiego, kujawsko-pomorskiego i warmińsko-mazurskiego, - Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Krakowie dla województwa małopolskiego, śląskiego, świętokrzyskiego i podkarpackiego, - Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Koninie dla województwa wielkopolskiego, lubuskiego, dolnośląskiego i opolskiego. Terminy składania wniosków w ramach Phare przedstawia tabela 2-1. 6

Tabela 2-1 Terminy składania wniosków w ramach Phare 2002 Nazwa programu dotacji Regionalny Fundusz Dotacji Inwestycyjnych (z wyłączeniem województw mazowieckiego, wielkopolskiego i śląskiego) - zawieszony Terminy Budżet w MLN EUR 10 stycznia, 28 lutego 2005 r. 18,68 Program Rozwoju Przedsiębiorstw 24 stycznia, 7 marca 2005 r. 4,44 Program Rozwoju Przedsiębiorstw Eksportowych 4 stycznia, 7 lutego, 14 marca 2005 r. Technologie Informatyczne dla Przedsiębiorstw 17 stycznia, 1 marca 2005 r. 1,79 BHP doradztwo i inwestycje 2 grudnia 2004 r. 4,38 3,34 7

2.2 Fundusze strukturalne SPO WKP SPO - WKP, wykorzystując zasoby sfery naukowo-badawczej oraz korzyści związane ze stosowaniem nowoczesnych technologii, w tym technologii informacyjnych oraz technologii wspierających ochronę środowiska, określa cele, priorytety i działania dotyczące realizacji polityki w zakresie przedsiębiorczości i innowacyjności, ze szczególnym uwzględnieniem sektora małych i średnich przedsiębiorstw (MSP).Uszczegółowieniem zapisów SPO - WKP jest Uzupełnienie Programu. Beneficjentami Programu są głównie małe i średnie przedsiębiorstwa (w mniejszym stopniu duże) z siedzibą na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, oparte na zaawansowanych technologiach, w zakresie doradztwa i wsparcia inwestycyjnego, przedsiębiorstwa inwestujące w ochronę środowiska, przedsiębiorstwa dokonujące nowych inwestycji, instytucje wspierające biznes, fundusze: pożyczkowe, poręczeń kredytowych, zalążkowe (seed-capital), spółki zarządzające parkami naukowotechnologicznymi i przemysłowymi oraz inkubatorami technologicznymi, instytucje sfery naukowobadawczej, organy administracji rządowej w zakresie tworzenia elektronicznej platformy powszechnego dostępu firm i osób do informacji i usług publicznych on-line, integracji referencyjnych rejestrów firm i osób oraz zapewnienia bezpieczeństwa danych. Ostatecznymi odbiorcami wsparcia będą podmioty, których projekty spełnią wszystkie wymogi formalne oraz merytoryczne, niezbędne do ich akceptacji i refundacji w ramach SPO - WKP. Projekty przedsiębiorstw kwalifikujące się do finansowania powinny dotyczyć doradztwa w projektowaniu, wdrażaniu i doskonaleniu systemów zarządzania jakością, zarządzania środowiskiem oraz bezpieczeństwem i higieną pracy, zasad uzyskiwania certyfikatów zgodności dla wyrobów, usług, surowców, maszyn i urządzeń, aparatury kontrolno pomiarowej i kwalifikacji personelu, doradztwa we wdrażaniu strategii rozwoju przedsiębiorstw w oparciu o nowe technologie, doradztwa w zakresie eksportu, tworzenia sieci kooperacyjnych oraz połączeń przedsiębiorstw, nowych inwestycji, prowadzących do zasadniczych zmian produkcji, produktu i procesu produkcyjnego, obejmujących: środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne (np. uzyskanie patentu, nabycie licencji lub nieopatentowanej wiedzy technicznej, technologicznej lub z zakresu organizacji i zarządzania), inwestycji w nowe technologie, wspólnych inwestycji kilku podmiotów, modernizacji, udziału w zagranicznych imprezach targowo-wystawienniczych oraz udziału w wyjazdowych misjach gospodarczych związanych z wyżej wymienionymi imprezami, zakupu wyników prac badawczo-rozwojowych, inwestycji w dostosowanie przedsiębiorstw do wymogów ochrony środowiska: w zakresie gospodarki wodno-ściekowej, gospodarki odpadami przemysłowymi i niebezpiecznymi, względem ochrony powietrza, w tym także inwestycji umożliwiających uzyskanie pozwolenia zintegrowanego. Finansowanie Programu będzie realizowane z następujących źródeł: Europejski Funduszu Rozwoju Regionalnego (ERDF) - 1 251 mln Euro, budżet państwa - 388,5 mln Euro, środki prywatne 1 147,6 mln Euro, jednostki samorządu terytorialnego - 21 mln Euro, środki Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska - 51,8 mln Euro z uwzględnieniem przepisów dotyczących funduszy strukturalnych oraz pomocy publicznej. 8

Wysokość wsparcia finansowego Wsparcie w ramach UNII DLA PRZEDSIĘBIORCZYCH - PROGRAM KONKURENCYJNOŚĆ odbywać się będzie na zasadzie refundacji całości lub określonej części wydatków kwalifikowanych poniesionych podczas realizacji projektu. Zakres wydatków kwalifikowanych zależy od działania programu, w ramach którego jest realizowany projekt. Szczegółowe informacje na temat wydatków kwalifikowanych są dostępne w Uzupełnieniu SPO WKP oraz w podręczniku projektodawcy. W przypadku wielu działań wsparcie podlega zasadom pomocy publicznej. Wówczas poziom maksymalnego wsparcia jest ograniczony pułapem dopuszczalnej pomocy publicznej (maksymalnie 50% + 15 punktów procentowych brutto w przypadku małych i średnich przedsiębiorstw), wynikającym z odpowiednich przepisów (w tym m.in. zależnym od regionu i dziedziny wsparcia). W przypadku pozostałych działań, gdzie wsparcie nie podlega zasadom pomocy publicznej, możliwe jest uzyskanie nawet do 100% refundacji wszystkich poniesionych wydatków kwalifikowanych. W ramach UNII DLA PRZEDSIĘBIORCZYCH - PROGRAMU KONKURENCYJNOŚĆ pomoc publiczna odnosi się do działań skierowanych bezpośrednio do przedsiębiorstw oraz do niektórych obszarów działań dotyczących sfery otoczenia biznesu. W ramach SPO WKP zaproponowano 3 obszary dofinansowania rozwoju przedsiębiorczości. Zdefiniowano je jako priorytety SPO WKP oraz pomoc techniczną. Są to: Priorytet 1 Rozwój przedsiębiorczości i wzrost innowacyjności poprzez wzmocnienie instytucji otoczenia biznesu; Priorytet 2 Bezpośrednie wsparcie dla przedsiębiorstw; Pomoc techniczna, której celem jest zapewnienie wsparcia dla procesu wdrażania SPO poprzez zapewnienie wysokiej jakości i spójności działań służących wdrażaniu Programu, zagwarantowanie zgodności realizowanych projektów z prawodawstwem unijnym i politykami wspólnotowymi, zorganizowanie systemu informacji i promocji operacji Programu. Dla przedsiębiorców najbardziej efektywnym źródłem pozyskiwania środków zewnętrznych na inwestycje są dotacje w ramach Priorytetu 2, a w szczególności działania 2.3, 2.4 oraz poddziałanie 2.2.1. Jak już wspomniano poziom pomocy publicznej zależy m.in. od lokalizacji inwestycji i wynosi ona: - dla przedsiębiorstw prowadzących działalność na terenie Warszawy lub Poznania: maksymalnie 30% (EDN*) + dodatkowe 15% (EDB*) dla małych i średnich przedsiębiorstw; - dla przedsiębiorstw prowadzących działalność na terenie Wrocławia, Krakowa lub Trójmiasta: maksymalnie 40% (EDN*) + dodatkowe 15% (EDB*) dla małych i średnich przedsiębiorstw; - dla przedsiębiorstw prowadzących działalność na pozostałych terenach Polski: maksymalnie 50% (EDN*) + dodatkowe 15% (EDB*) dla małych i średnich przedsiębiorstw. * zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 15 października 2002 r. w sprawie szczegółowego sposobu obliczania wartości pomocy publicznej udzielanej w różnych formach Ramy czasowe Programu określono na lata 2004 2006. Przed przystąpieniem do aplikowania o wsparcie w ramach SPO WKP, wnioskodawca powinien: 1. Zidentyfikować problem, potrzebę, która stanowi przyczynę ubiegania się o wsparcie. 2. Zakwalifikować projekt w działanie adekwatne do potrzeb beneficjenta. 9

3. Sprawdzić czy: - wpisuje się w definicję beneficjenta i jest uprawniony do wsparcia, - jego działalność nie znajduje się w sektorze wyłączonym ze wsparcia (sektory uznane za wrażliwe, sektor produkcji rolnej płody ziemi i produkty pochodzące z hodowli i rybołówstwa oraz produkty pierwszego przetworzenia, podstawa identyfikacji: Załącznik nr I do Traktatu ustanawiającego WE oraz Lista działalności gospodarczych związanych z produktami żywnościowymi kwalifikujących się do wsparcia w ramach SPO - WKP i SPO ROL), - spełnia inne kryteria właściwe dla konkretnego działania SPO WKP, - koszty projektu są kosztami kwalifikowanymi do objęcia wsparciem w świetle Uzupełnienia Programu, załącznik 9 Zasady kwalifikowalności wydatków, - ma kompletną dokumentację administracyjno-prawną będącą warunkiem koniecznym do realizacji projektu. 4. Przygotować koncepcję projektu, w formie BIZNES PLANU. 5. Jednocześnie przystąpić do przygotowania i kompletowania wszystkich wymaganych załączników. Należy również zwrócić uwagę, czy w danym działaniu nie jest konieczne spełnienie dodatkowych warunków, tak jak np. w działaniu 2.3 konieczne jest zaciągnięcie kredytu bankowego przy wartości dotacji przekraczającej 125 000 PLN na co najmniej 25% wartości dotacji i złożenie promesy kredytowej wraz z wnioskiem do Regionalnej Instytucji Finansującej), 6. Przystąpić do wypełniania formularza wniosku. Wypełnianie wniosku powinno być ostatnim etapem przygotowania aplikacji i stanowić przeniesienie koncepcji projektu, znajdującej się w biznes planie w odpowiednie rubryki formularza wniosku. Na rok 2005, w zależności od Działania, wyznaczono różne terminy składania wniosków o dofinansowanie zadań. Wnioski otrzymane po upływie wyznaczonego terminu będą dołączone do następnej grupy wniosków aż do wyczerpania środków poszczególnych Działań. Jeżeli natomiast wniosek zostanie odrzucony w toku weryfikacji wnioskodawca chcący ponownie wystąpić o uzyskanie środków zobowiązany jest do złożenia nowego wniosku w późniejszym terminie. Wnioski należy składać w Regionalnych Instytucjach Finansujących, których listę przedstawiono w tabeli 2-2. Generalnie instytucją wdrażającą Program jest Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Ponadto w ramach podziałania 2.2.1 instytucją wdrażającą jest Minister Gospodarki i Pracy. Obsługę zapewnia Departament Instrumentów Finansowych MGiP. Wdrażaniem i zarządzaniem środkami w ramach działania 2.4 zajmuje się Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Tabela 2-2 Lista Regionalnych Instytucji Finansujących Województwo Nazwa Adres Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Wrocławska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. ul. Krupnicza 13 50-075 Wrocław tel. (0-71) 344 58 41 faks (0-71) 372 36 85 e-mail: warr@warr.pl ul. Kopernika 4 87-100 Toruń tel. (0-56) 621 04 21; 621 05 68 faks (0-56) 622 28 99 e-mail: tarr@gapp.pl; sekretariat_tarr@gapp.pl 10

Województwo Nazwa Adres Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podlaskie Podkarpackie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińskomazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Lubelska Fundacja Rozwoju Agencja Rozwoju Regionalnego Agencja Rozwoju Regionalnego w Zielonej Górze Łódzka Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. Fundacja Małych i Przedsiębiorstw w Warszawie Stowarzyszenie Promocja Przedsiębiorczości Ośrodek Wspierania Przedsiębiorczości w Opolu Podlaska Fundacja Rozwoju Regionalnego Mielecka Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. Agencja Rozwoju Pomorza S.A. Górnośląska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. Staropolska Izba Przemysłowo- Handlowa Warmińsko Mazurska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Koninie Zachodniopomorska Agencja Rozwoju Regionalnego S. A. Rynek 7 20-111 Lublin tel. (0-81) 743 65 43, 743 63 56 faks (0-81) 743 73 26 e-mail: fundacja@lfr.lublin.pl ul. Chopina 14 65-001 Zielona Góra tel. (0-68) 327-05-04, 325-38-88 faks (0-68) 325-38-88 e-mail: agencja@region.zgora.pl ul. Tuwima 22-26 90-002 Łódź tel. (0-42) 632 18 92 faks (0-42) 633 07 63 e-mail: larr@mazurek.man.lodz.pl ul. Kordylewskiego 11 31-542 Kraków tel. (0-12) 411 46 03; 413 79 70; 413 89 13; 413 57 69 faks (0-12) 412 43 79 e-mail: arrbiuro@bci.pl ul. Smocza 27 01-048 Warszawa tel. (0-22) 838 02 61, 636 29 71 faks (0-22) 838 02 61 e-mail: izbarimp@fund.org.pl ul. Damrota 4 45-064 Opole tel. (0-77) 456 56 00 faks (0-77) 456 56 00 ext. 25 or 29 e-mail: spp_owp@poczta.onet.pl ul. Starobojarska 15 15-073 Białystok tel. (0-85) 732 80 77 faks (0-85) 732 38 21 e-mail: fundacja@pfrr.bialystok.pl ul. Chopina 18 39-300 Mielec tel. (0-17) 788 18 50 faks (0-17) 788 18 64 e-mail: marr@ptc.pl ul. Piwna 36/39 80-831 Gdańsk tel. (0-58) 323 31 10; 323 31 00; 323 32 00 faks (0-58) 301 13 41 e-mail: sekretariat@arpg.gda.pl ul. Wita Stwosza 31 40-042 Katowice tel. (0-32) 201 40 56-7 faks (0-32) 257 95 29 e-mail: garr@garr.com.pl ul. Sienkiewicza 53 25-002 Kielce tel./faks (0-41) 344 43 92; 368 02 78 e-mail: sekretariat@siph.com.pl ul. Kajki 10/12 10-547 Olsztyn tel. (0-89) 534 90 10 faks (0-89) 534 92 00 e-mail: wmarr@wmarr.olsztyn.pl ul. Zakładowa 4 62-510 Konin tel. (0-63) 245 30 95 faks (0-63) 242 22 29 e-mail: arr.konin@gapp.pl ul. Stoisława 2 70-223 Szczecin tel. (0-91) 488 24 88 faks (0-91) 488 26 26 e-mail: cwb@zarr.com.pl 11

2.2.1 Dotacje dla przedsiębiorstw inwestycje. Poddziałanie 2.2.1: Wsparcie dla przedsiębiorstw dokonujących nowych inwestycji Poddziałanie 2.2.1 zdefiniowano w ramach działania 2.2 Wsparcie konkurencyjności produktowej i technologicznej przedsiębiorstw. Celem poddziałania jest poprawa oferty produktowej i technologicznej przedsiębiorstw poprzez wspieranie nowych inwestycji związanych z utworzeniem lub rozbudową przedsiębiorstwa, jak również z rozpoczęciem w istniejącym przedsiębiorstwie działań obejmujących dokonywanie zasadniczych zmian produkcji bądź procesu produkcyjnego, zmian wyrobu lub usługi oraz tworzenie nowych miejsc pracy związanych z nowymi inwestycjami. Cele szczegółowe to: - wzrost nakładów na inwestycje, - wzrost wskaźnika innowacyjności przedsiębiorstw, - utworzenie nowych miejsc pracy, - unowocześnienie technologii, wzrost wydajności pracy i poprawa jakości, - poprawa stanu środowiska, - poszerzenie oferty towarowej. Środki w ramach poddziałania 2.2.1 mogą być przeznaczone na: - środki trwałe (budynki, budowle, maszyny i urządzenia); - wartości niematerialne i prawne, polegające na uzyskaniu patentu, nabyciu licencji lub nieopatentowanej wiedzy technicznej, technologicznej lub z zakresu organizacji i zarządzania. Z dotacji korzystać mogą zarówno małe i średnie przedsiębiorstwa, jak i duże. Jednak szczególna uwaga będzie poświęcona rozwojowi sektora MSP, co znajduje odzwierciedlanie w podziale środków budżetowych w ramach tego działania. 75 % środków możliwych do pozyskania przeznaczona jest dla przedsiębiorców z tej grupy. Duże znaczenie mają tu inwestycje istotne dla podniesienia konkurencyjności polskiej gospodarki. Poziom wsparcia jest uzależniony m.in. od regionu, w którym inwestycja zostanie ulokowana, co omówiono wcześniej. Wsparcie udzielane jest w formie dotacji (max. 50% kosztów kwalifikowanych przedsiębiorstwa duże, max. 65% kosztów kwalifikowanych MSP). W 2005 roku wyznaczono następujące terminy składania wniosków: - I runda aplikacyjna 1 do 31 marca (data może być zmieniona na 1-31 stycznia); - II runda aplikacyjna 1 do 30 czerwca. Podmiotem przyjmującym wnioski jest Departament Instrumentów Finansowych MGiP, mieszczące się przy Placu Trzech Krzyży 3/5 w Warszawie. 2.2.2 Dotacje dla małych i średnich przedsiębiorstw - inwestycje. Działanie 2.3: Wzrost konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez inwestycje. Celem działania jest zwiększenie konkurencyjności MSP poprzez unowocześnienie ich oferty produktowej i technologicznej. Projekty wspierane w ramach działania obejmują inwestycje określone w rozporządzeniu 70/2001. W szczególności wspierane są następujące typy projektów: - działania modernizacyjne zmierzające do wprowadzenia znaczącej zmiany produktu lub procesu produkcyjnego, 12

- wspólne przedsięwzięcia inwestycyjne podejmowane przez przedsiębiorstwa, - zakup wyników prac badawczo rozwojowych lub praw własności przemysłowej, - wdrażanie technologii i produktów innowacyjnych, - zastosowanie i wykorzystanie technologii gospodarki elektronicznej, - zastosowanie i wykorzystanie ICT w procesach zarządzania przedsiębiorstwem, - dostosowanie technologii i produktów do wymagań dyrektyw unijnych, zwłaszcza w zakresie BHP. Z dotacji korzystać mogą małe i średnie przedsiębiorstwa. Poziom wsparcia jest uzależniony m.in. od regionu, w którym inwestycja zostanie ulokowana, co omówiono wcześniej. Wsparcie udzielane jest w formie dotacji (max. 50% kosztów kwalifikowanych MSP). W 2005 roku wyznaczono następujące terminy składania wniosków: - do 25 lutego, - do 20 maja, - do 18 sierpnia - do 7 listopada. Podmiotem przyjmującym wnioski są Regionalne Instytucje Finansujące (RIF). 2.2.3 Dotacje i pożyczki dla przedsiębiorstw inwestycje. Działanie 2.4: Wsparcie dla inwestycji w zakresie dostosowania przedsiębiorstw do wymogów ochrony środowiska. Za wdrażanie Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw (SPO WKP) w zakresie Działania 2.4: "Wsparcie dla przedsięwzięć w zakresie dostosowywania przedsiębiorstw do wymogów ochrony środowiska" odpowiedzialny jest Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Celem działania jest zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez wspieranie podmiotów zobligowanych do dostosowania swojej infrastruktury do wymogów ochrony środowiska. Z dotacji i preferencyjnych pożyczek korzystać mogą zarówno małe i średnie przedsiębiorstwa, jak i duże. Poziom wsparcia jest uzależniony m.in. od regionu, w którym inwestycja zostanie ulokowana, co omówiono wcześniej. Wsparcie udzielane jest w formie dotacji (max. 50% kosztów kwalifikowanych przedsiębiorstwa duże, max. 65% kosztów kwalifikowanych MSP). Nie wyznaczono dokładnych terminów składania wniosków. Podmiotem przyjmującym wnioski jest NFOŚiGW z siedzibą przy ulicy Konstruktorskiej 3a w Warszawie. Dokładne omówienie tego działania zamieszczono w podrozdziale 3.1. 13

3 Krajowe fundusze ekologiczne 3.1 Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w roku 2005 będzie dofinansowywał zadania ze środków krajowych, jak i unijnych związanych z SPO WKP działanie 2.4. O dofinansowanie to mogą starać się podmioty realizujące przedsięwzięcia z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Przedsiębiorcy mogą ubiegać się o pożyczki w ramach środków krajowych oraz o dotacje i pożyczki w ramach funduszy unijnych. Dokonując wyboru przedsięwzięć do dofinansowania ze środków krajowych w roku 2005 NFOŚiGW będzie przede wszystkim dodatkowo wspierał przedsięwzięcia realizowane z udziałem bezzwrotnych środków Unii Europejskiej, których wykonanie jest niezbędne do spełnienia wymagań określonych w dyrektywach Wspólnot Europejskich wdrożonych do prawa krajowego oraz w polityce ekologicznej państwa. Dofinansowanie będzie służyło osiągnięciu przez Polskę efektów ekologicznych stosownie do wyników negocjacji akcesyjnych w obszarze środowisko wraz z przyjętymi okresami przejściowymi a także wdrażaniu nowych uregulowań unijnych. Rozdział środków krajowych następuje w kilkunastu obszarach związanych z ochroną środowiska i gospodarką wodną, które wymieniono poniżej. Szerzej opisane zostały dziedziny związane z działalnością przedsiębiorców. 1. Ochrona wód przed zanieczyszczeniem. W ramach programu finansowane będą zadania: - objęte Krajowym Programem Oczyszczania Ścieków Komunalnych a. dokumentacja techniczna przedsięwzięć, b. oczyszczalnie, c. kanalizacja, - oczyszczalnie i podczyszczalnie ścieków przemysłowych, - realizacja inwestycji koniecznych do optymalizacji gospodarki wodno-ściekowej, uzyskujących dofinansowanie ze środków unijnych. 2. Gospodarka wodna. Zadania finansowane w ramach programu: - budowa szczególnie ważnych obiektów hydrotechnicznych inwestycje wieloletnie, wskazane przez Ministra Środowiska, - budowa obiektów służących poprawie jakości wody do picia, - wspieranie proekologicznych form transportu w żegludze śródlądowej (poprzez Fundusz Żeglugi Śródlądowej), - wspieranie inwestycji ujętych w wojewódzkim programie małej retencji, realizowanych z udziałem środków finansowych właściwego wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej, - przedsięwzięcia gospodarki wodnej otrzymujące wsparcie finansowe ze środków unijnych. 14

3. Ochrona powierzchni ziemi i wód poprzez zapobieganie powstawaniu odpadów, ich zagospodarowanie oraz rekultywację terenów zdegradowanych. Zadania finansowane w ramach programu: - rekultywacja terenów zdegradowanych przez wojsko i przemysł w tym terenów zanieczyszczonych substancjami ropopochodnymi, - likwidacja nieczynnych składowisk odpadów niebezpiecznych, - zagospodarowanie odpadów komunalnych oraz komunalnych osadów ściekowych, - zagospodarowanie odpadów opakowaniowych i poużytkowych, - zagospodarowanie i unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych, - zagospodarowanie odpadów przemysłowych i odpadów z zakładów energetycznych oraz wprowadzanie technologii zmniejszających ilość wytwarzanych odpadów przez zakłady przemysłowe, - unieszkodliwianie odpadów powstających w wyniku eksploatacji środków transportu, - zagospodarowanie i unieszkodliwienie substancji zubożających warstwę ozonową. 4. Ochrona powietrza przed zanieczyszczeniem poprzez zapobieganie i ograniczenie emisji zanieczyszczeń oraz oszczędzanie surowców i energii. Zadania finansowane w ramach programu: - ograniczanie zanieczyszczeń z dużych źródeł spalania paliw, - oszczędzanie surowców i energii, - poprawa jakości paliw i technologii silnikowych stosowanych w transporcie, - modernizacja źródeł i systemów ciepłowniczych, - wykorzystanie alternatywnych, przyjaznych środowisku źródeł energii, - ochrona przed promieniowaniem jonizującym, - modernizacja instalacji termicznego unieszkodliwiania odpadów (w kierunku obniżenia emisji zanieczyszczeń do powietrza), - ograniczanie emisji lotnych związków organicznych, - ograniczanie emisji odorów, - opracowywanie programów i planów ochrony powietrza. 5. Zastosowanie technologii zapewniających czystszą i energooszczędną produkcję. W ramach programu preferowane będą zadania związane z wdrażaniem najlepszych dostępnych technik (BAT), w tym dyrektywy 96/61/WE z dnia 24 września 1996 r. w sprawie zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli (IPPC). Zadania finansowane w ramach programu: - Inwestycje zmierzające do zmian surowcowych w realizowanych technologiach, - Inwestycje zmierzające do ograniczenia powstawania u źródła strumienia odpadów stałych, ciekłych i gazowych, - Inwestycje zmierzające do powtórnego wykorzystania odpadów w produkcji, - Wspieranie działań inwestycyjnych w zakładach przemysłowych mających na celu ograniczenie hałasu i wibracji, energochłonności i zmniejszenia zużycia surowców, 15

- Wspieranie działań mających na celu wdrażanie systemów zarządzania środowiskowego ISO 14001, EMAS i uzyskania certyfikatu Czystszej Produkcji w zakładach przemysłowych. 6. Zapobieganie i ograniczenie negatywnego oddziaływania hałasu i wibracji na środowisko. Zadania finansowane w ramach programu: - opracowywanie map akustycznych wraz z planami działania, - budowa ekranów akustycznych, - inwestycje ograniczające wibracje. 7. Ochrona przyrody i krajobrazu. 8. Zwiększenie lesistości kraju oraz ochrona zasobów leśnych. 9. Zmniejszenie uciążliwości wynikających z wydobywania kopalin i ich wzbogacania oraz ograniczenie negatywnego oddziaływania na środowisko procesów likwidacji zakładów górniczych. Zadania finansowane w ramach programu: - rekultywacja powierzchni ziemi na terenach zdegradowanych działalnością górniczą, - wprowadzanie technologii ograniczających powstawanie odpadów w trakcie wydobycia i przeróbki surowców, - ochrona powierzchni ziemi przed skutkami eksploatacji podziemnej i otworowej między innymi poprzez podsadzanie i lokowanie odpadów mineralnych, - ujmowanie i uzdatnianie wód kopalnianych i wód zasolonych. 10. Finansowanie potrzeb geologii w zakresie poznania budowy geologicznej kraju oraz w zakresie gospodarki zasobami złóż kopalin i wód podziemnych. 11. Program Państwowego Monitoringu Środowiska. 12. Zapobieganie klęskom żywiołowym i poważnym awariom oraz usuwanie ich skutków. 13. Kształtowanie ekologicznych postaw i zachowań społeczeństwa oraz profilaktyka zdrowotna dzieci i młodzieży z obszarów, na których występują przekroczenia standardów jakości środowiska. 14. Wspieranie działalności badawczej, eksperckiej na rzecz ochrony środowiska i gospodarki wodnej. 15. Wspieranie działalności pozarządowych organizacji ekologicznych. W ramach przedstawionych powyżej priorytetów w dziedzinie ochrony środowiska NFOŚiGW finansuje zadania poprzez udzielanie: pożyczek, pożyczek płatniczych, kredytów ze środków Narodowego Funduszu przez banki komercyjne, dopłat do oprocentowania preferencyjnych kredytów i pożyczek, dotacji. Możliwe jest również uzyskanie umorzenia pożyczki. O dofinansowanie ze środków Narodowego Funduszu mogą ubiegać się podmioty podejmujące realizację przedsięwzięć ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Udzielone przez Narodowy Fundusz dofinansowanie, w formie pożyczki bądź kredytu udzielanego przez bank komercyjny ze środków NFOŚiGW, nie może przekroczyć 80% kosztów inwestycyjnych przedsięwzięcia. W razie finansowania przedsięwzięcia ze środków Narodowego Funduszu i ze środków zagranicznych, niepodlegających 16

zwrotowi, wysokość dofinansowania nie może przekroczyć 70% różnicy pomiędzy planowanymi kosztami inwestycyjnymi przedsięwzięcia, a dofinansowaniem z tych środków zagranicznych. Oprocentowanie pożyczek ustalane jest w odniesieniu do stopy redyskontowej weksli, ogłaszanej przez Narodowy Bank Polski. W przypadku pożyczek udzielanych przedsiębiorcą obowiązuje najczęściej oprocentowanie na poziomie 0,4 do 0,5 stopy redyskonta weksli, nie mniejsze jednak niż 3% w skali roku. Stopa redyskonta weksli ogłoszona przez Narodowy Bank Polski w sierpniu 2004 roku kształtuje się na poziomie 7%. Przy udzielaniu pożyczek stosowana jest karencja w spłacie rat od 6 do 18 miesięcy w zależności od finansowanego przedsięwzięcia. Okres kredytowania nie może być dłuższy niż 15 lat (najczęściej 10 lat). Narodowy Fundusz udziela również dopłat do oprocentowania preferencyjnych kredytów udzielanych przez banki zgodnie z warunkami określonymi w umowie zawartej pomiędzy bankiem a Narodowym Funduszem. Dopłata do oprocentowania stanowi różnicę między stopą do rozliczeń, określoną w umowie zawartej przez Narodowy Fundusz z bankiem, a wysokością wskaźnika oprocentowania określoną w zasadach finansowania. Stopa do rozliczeń z bankiem nie może być wyższa niż 1,0 s.r.w. w stosunku rocznym. Udzielona przez NFOŚiGW pożyczka, może być częściowo umorzona po spełnieniu przez dofinansowywanego następujących warunków: - przedsięwzięcie zostało wykonane w zakresie określonym w harmonogramie rzeczowofinansowym, w terminie określonym w umowie, - został osiągnięty efekt ekologiczny określony w umowie, - osiągnięcie efektu ekologicznego przedsięwzięcia zostało udokumentowane najpóźniej w ciągu 30 dni od terminu określonego w umowie, - spłacono co najmniej 50% wypłaconej kwoty pożyczki lub kredytu, - spłacono co najmniej 70% kwoty pożyczki lub kredytu udzielonego z wpływów z tytułu opłat produktowych, - raty kapitałowe i odsetki z tytułu oprocentowania spłacano w terminie określonym w umowie, - pożyczkobiorca zgodnie z odrębnymi przepisami, wywiązał się z obowiązku uiszczania opłat i kar stanowiących przychody Narodowego Funduszu oraz z innych zobowiązań w stosunku do Narodowego Funduszu, - pożyczkobiorca przeznaczy umorzoną kwotę na przedsięwzięcie ekologiczne, określone we wniosku o umorzenie, zgodnie z warunkami ustalonymi w odrębnej umowie, zawartej z Narodowym Funduszem. Wysokość umorzenia pożyczki przyznanej przedsiębiorcy kształtuje się zwykle na poziomie 10% pożyczonej kwoty. Dotacje Narodowego Funduszu mogą być udzielane w szczególności na: - edukację ekologiczną o charakterze ponadregionalnym, - rozbudowę bazy dydaktycznej w parkach narodowych i leśnych kompleksach promocyjnych, - przedsięwzięcia pilotowe realizowane w celu wdrożenia postępu technicznego, - nowe technologie o dużym stopniu ryzyka lub posiadające charakter eksperymentalny, 17

- wspomaganie realizacji zadań państwowego monitoringu środowiska, - ochronę przyrody i krajobrazu, - ochronę i hodowlę lasów, - likwidację składowisk przeterminowanych środków ochrony roślin, - rekultywację terenów zdegradowanych stanowiących własność Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego pod warunkiem przywrócenia tych obszarów zasobom przyrody, - ochronę przed powodzią, - przedsięwzięcia związane z retencją wód, - przedsięwzięcia ochrony środowiska realizowane na terenach wiejskich, w celu ograniczenia odprowadzania do środowiska związków azotowych zawartych w nawozach naturalnych oraz w celu ochrony gleby poprzez nasadzenia śródpolne, - ekspertyzy, - przygotowanie dokumentacji niezbędnej do wystąpienia o dofinansowanie przedsięwzięć wskazanych przez właściwe instytucje do wsparcia z funduszu Spójności oraz budowy, rozbudowy i modernizacji oczyszczalni ścieków i kanalizacji objętych Krajowym programem oczyszczania ścieków komunalnych, - realizację kompleksowych programów badawczych, rozwojowych i wdrożeniowych służących ochronie środowiska i gospodarce wodnej, - zapobieganie poważnym awariom, w rozumieniu art. 3 pkt. 23 ustawy, lub usuwanie ich skutków w środowisku i urządzeniach chroniących środowisko, - zapobieganie klęskom żywiołowym lub usuwanie ich skutków w środowisku i urządzeniach chroniących środowisko, - profilaktykę zdrowotną dzieci z obszarów określonych w art. 406 pkt. 8 ustawy, - monitoring systemu odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych, - zbiórkę i recykling odpadów poużytkowych dla przedsiębiorców i organizacji odzysku przekraczających wymagane poziomy odzysku i recyklingu, - potrzeby geologii i potrzeby górnictwa finansowane z wpływów z tytułów określonych w ustawie z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze, - edukację ekologiczną w zakresie gospodarki odpadami opakowaniowymi i poużytkowymi, dla produktów wymienionych w załącznikach nr 1,2 i 3 do ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarki niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej, bez względu na zasięg terytorialny przedsięwzięcia, - przedsięwzięcia związane z dostosowaniem przedsiębiorstw do wymogów ochrony środowiska, współfinansowane ze środków Narodowego Funduszu, stanowiących krajowy wkład publiczny na realizację Działania 2.4. 18

SPO WKP Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej jest również odpowiedzialny za wdrażanie Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw (SPO WKP) w zakresie Działania 2.4: "Wsparcie dla przedsięwzięć w zakresie dostosowywania przedsiębiorstw do wymogów ochrony środowiska". Pierwsze terminy składania wniosków prawdopodobnie od 15 stycznia 2005 roku. Celem Działania 2.4 jest wzmocnienie pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw działających na Jednolitym Rynku Wewnętrznym Unii Europejskiej poprzez wsparcie finansowe (dotacje, pożyczki) dla przedsiębiorstw zobligowanych do dostosowania swojej infrastruktury do wymogów ochrony środowiska. Beneficjentami Działania 2.4 są małe, średnie oraz duże przedsiębiorstwa, ze szczególnym uwzględnieniem MSP, bez względu na formę własności, przy czym: - wsparcie nie będzie udzielane przedsiębiorcom prowadzącym działalność gospodarczą w sektorze: rolnictwa, przetwórstwa spożywczego (podlegają one załącznikowi I Traktatu WE), oraz przedsiębiorstwom z tzw. sektorów wrażliwych (zgodnie ze szczegółowymi regulacjami dotyczącymi pomocy państwa), - Beneficjentami poddziałania 2.4.3 są przedsiębiorstwa wskazane w załączniku nr XII, rozdział 13: Środowisko naturalne, Traktatu Akcesyjnego (przedsiębiorstwa te zostały również wskazane w akcie prawa krajowego: załączniku nr 1 w punktach IV.1, IV.2 i IV.3 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 4 sierpnia 2003 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz.U. nr 163, poz. 1584), - w poddziałaniach 2.4.1, 2.4.2 i 2.4.4 wsparcie nie będzie udzielane podmiotom wykonującym usługi publiczne na zlecenie jednostek samorządu terytorialnego (j.s.t.): a. w których większość udziałów lub akcji posiada j.s.t. lub inny podmiot - w szczególności spółka prawa handlowego - od niej zależny, w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów, b. wybranym przez j.s.t. na podstawie przepisów ustawy prawo zamówień publicznych. Poddziałanie 2.4.1: Pozwolenie zintegrowane Cel poddziałania Celem poddziałania jest zapobieganie powstawaniu i redukcja zanieczyszczeń różnych komponentów środowiska poprzez dostosowywanie się przedsiębiorstw do wymogów Najlepszych Dostępnych Technik (BAT), a w szczególności wdrażanie nowoczesnych, energooszczędnych, mało lub bezodpadowych technologii. Priorytetowo traktowane są działania realizujące zasadę zapobiegania zanieczyszczeniom u źródła, które przyczynią się do powstawania warunków sprzyjających restrukturyzacji procesów przemysłowych, systemu wytwarzania i konsumpcji w sposób zapewniający osiągnięcie wysokiej opłacalności ekonomicznej przy bardziej efektywnym wykorzystaniu energii, materiałów i surowców. Wsparciem publicznym zostaną objęte inwestycje, które umożliwiają dostosowywanie się istniejących przedsiębiorstw do wymogów prawa wspólnotowego (Dyrektywa 96/61/WE), co warunkuje prowadzenie działalności na Jednolitym Rynku Europejskim. 19

Opis poddziałania W ramach tego poddziałania wspierane będą następujące rodzaje projektów, ukierunkowanych na dostosowywanie się do wymagań Najlepszych Dostępnych Technik (BAT) i warunkujących uzyskanie pozwolenia zintegrowanego: - zmiany technologii służące eliminowaniu szkodliwych oddziaływań i uciążliwości poprzez zapobieganie emisjom do środowiska; - zmiany technologii służące zmniejszeniu zapotrzebowania na energię, wodę oraz surowce, ze szczególnym uwzględnieniem wtórnego wykorzystania ciepła odpadowego i eliminacji wytwarzania odpadów; - zmiany technologii ukierunkowane na ograniczenie wielkości emisji niektórych substancji i energii do poziomu określonego w przepisach krajowych i wspólnotowych oraz w dokumentach referencyjnych BAT; - inwestycje w urządzenia ograniczające emisje zanieczyszczeń do środowiska (tzw. urządzenia końca rury ), których zastosowanie jest niezbędne dla spełnienia zaostrzających się standardów emisyjnych lub granicznych wielkości emisji charakteryzujących BAT, gdy redukcje emisji osiągalne poprzez zmiany technologii i działania operacyjne nie są w tym zakresie wystarczające. Kryteria dostępu (formalne): - instalacja, której ma dotyczyć inwestycja podlega przepisom Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002 r. w sprawie instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości (transponującego Aneks I do Dyrektywy 96/61/WE w sprawie zintegrowanego zapobiegania i kontroli zanieczyszczeń (IPPC)); - inwestycja ma na celu dostosowanie do przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska (Tytuł III, Dział IV, Rozdział 4), transponujących wymogi Dyrektywy 96/61/WE w sprawie zintegrowanego zapobiegania i kontroli zanieczyszczeń (IPPC). Poddziałanie 2.4.2: Gospodarka wodno-ściekowa Cel poddziałania Celem poddziałania jest ograniczenie ładunku zanieczyszczeń odprowadzanych wraz ze ściekami przez przemysł do środowiska wodnego, a w szczególności substancji niebezpiecznych oraz zmniejszenie ilości odprowadzanych ścieków przemysłowych do wód powierzchniowych, w tym ścieków nieoczyszczonych. Opis poddziałania W ramach tego poddziałania wspierane będą następujące rodzaje projektów: - budowa lub modernizacja oczyszczalni lub podczyszczalni ścieków przemysłowych, - zmiana technologii w celu ograniczenia ilości zużywanej wody oraz ilości substancji niebezpiecznych odprowadzanych wraz ze ściekami. 20