BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE MIAST I WSI WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Maciej Dzikuć
Celem artykułu jest przedstawienie postrzegania bezpieczeństwa energetycznego przez mieszkańców województwa lubuskiego. Wskazano również na najważniejsze czynniki związane z bezpieczeństwem energetycznym województwa lubuskiego. W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczące opinii dotyczących wytwarzania energii w aspekcie ekologii oraz wskazano na inwestycje, które mogłyby się przyczynić do poprawy bezpieczeństwa energetycznego województwa lubuskiego.
Wstęp Energia jest wykorzystywana w procesach produkcyjnych, w transporcie i we wszystkich gałęziach gospodarki narodowej. Sprawne funkcjonowanie systemów energetycznych zapewnia dobrze rozwinięty przemysł, wytwarzający konkurencyjne, energooszczędne wyroby, a dla zapewnienia prawidłowego rozwoju przemysłu i całej gospodarki niezbędny jest harmonijny rozwój energetyki. Gospodarcze wykorzystywanie energii służy realizacji lub dostarczaniu określonych czynności i usług stanowiących wartość dla odbiorców. Odbywa się to niezależnie od tego, czy jest ona dostarczana bezpośrednio, jak np. energia elektryczna, ciepło lub gaz, czy też pośrednio w sprzedawanych towarach i świadczonych usługach.
Wstęp Według Urzędu Regulacji Energetyki bezpieczeństwo energetyczne państwa to stan gospodarki umożliwiający pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania odbiorców na paliwa i energię, w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony, przy zachowaniu ciągłości a także niezawodności dostaw i odpowiednich parametrów jakościowych oraz warunków ochrony środowiska, po społecznie akceptowalnych cenach.
Wstęp Bezpieczeństwo energetyczne jest uzależnione od wielu czynników, m.in. wielkości potencjału źródeł energii, stanu technicznego systemu zaopatrzenia i form własności jego infrastruktury, lokalizacji i stopnia dywersyfikacji oraz wykorzystania krajowych i zagranicznych źródeł zaopatrzenia (szczególnie złóż gazu ziemnego i ropy naftowej), zróżnicowania bazy paliwowej dla elektroenergetyki i ciepłownictwa, możliwości magazynowania paliw, stopnia rozwoju i przepustowości połączeń systemów energetycznych.
ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ Badania ankietowe przedstawione w artykule zostały przeprowadzone w 2011 roku na określonej próbie empirycznej, składającej się z grupy indywidualnych odbiorców energii będących mieszkańcami miast oraz wsi województwa lubuskiego. Według danych uzyskanych z Urzędu Statystycznego w Zielonej Górze w województwie lubuskim na dzień 31. 12. 2010 r. zamieszkiwało 804 321 osób powyżej 18 roku życia.
ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ Badania empiryczne wśród badanych grup respondentów przeprowadzono w sposób zapewniający dobranie reprezentatywnych prób, w których każda jednostka danej zbiorowości miała jednakową szansę trafienia do próby oraz próba była dostatecznie liczna. Aby każda jednostka danej zbiorowości miała jednakową szansę trafienia do próby zapewniono odpowiednią metodę doboru próby badawczej.
ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ Badania przeprowadzono na reprezentatywnej próbie, która została dobrana w sposób pozwalający uogólnić wyniki badań. Możliwość uogólniania wyników z próby na całą badaną populację uzależniona właściwą licznością próby.
ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ Większość badanych respondentów zamieszkiwała w miastach (65%), natomiast 35% stanowili mieszkańcy wsi. Rozkład respondentów według miejsca zamieszkania był bardzo zbliżony do danych uzyskanych w Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego, które wskazują, iż na dzień 31. 12. 2010 r. 64% dorosłych mieszkańców województwa lubuskiego zamieszkiwało w miastach oraz 36% stanowili mieszkańcy wsi.
Odpowiedzi w procentach 35 30 25 20 Miasto Wieś 15 10 5 0 Zdecydowanie tak Tak Raczej tak Ani tak ani nie Raczej nie Nie Zdecydowanie nie Rys. 1. Opinie respondentów (mieszkańców miast i wsi) na temat zabezpieczenia ich gospodarstw domowych pod względem pewności dostaw energii elektrycznej
1 raz w roku 28% Trudno określić 1% 1 raz w tygodniu 1% 3 razy w miesiącu 2% 2 razy w miesiącu 4% 1 raz na miesiąc 10% 1 raz na dwa miesiące 8% 1 raz na trzy miesiące 15% 1 raz w tygodniu 3 razy w miesiącu 2 razy w miesiącu 1 raz na miesiąc 1 raz na dwa miesiące 1 raz na trzy miesiące 1 raz na pół roku 1 raz w roku Trudno określić 1 raz na pół roku 31% Rys. 2. Opinie respondentów na temat częstotliwości występowania przerwy w dostawach energii elektrycznej do ich gospodarstw domowych
Odpowiedzi w procentach 30 25 20 15 Miasto Wieś 10 5 0 Zdecydowanie tak Tak Raczej tak Ani tak ani nie Raczej nie Nie Zdecydowanie nie Rys. 3. Opinie respondentów mieszkańców miast oraz wsi na temat zapewnienia w Polsce stałych dostaw energii elektrycznej
ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ Zdecydowana większość (77%) badanych odbiorców energii elektrycznej uważa, że należy inwestować w odnawialne źródła energii. Przeciwnego zdania jest tylko 7% badanych, natomiast 16% respondentów nie ma zdania w tej kwestii. Wskazania badanych odbiorców energii w przypadku mieszkańców miast oraz wsi województwa lubuskiego są zbliżone.
ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ Przeprowadzone badania wskazują, iż zdecydowana większość badanych respondentów (81%), mieszkańców miast oraz wsi województwa lubuskiego kupując żarówki, sprzęt RTV i AGD oraz inne urządzenia zużywające energię elektryczną zwraca uwagę na to czy są one energooszczędne. Tylko 16% badanych respondentów nie zwraca na ten fakt uwagi a 3% badanych nie ma zdania w tej sprawie.
ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ Z przeprowadzonych badań wynika także, iż odbiorcy energii elektrycznej są skłonni w 85% przypadkach zapłacić więcej za sprzęt AGD lub RTV, który będzie potrzebował mniej energii, natomiast 7% badanych odbiorców jest przeciwnego zdania a 8% badanych respondentów nie ma zdania w tej kwestii. Wskazania respondentów będących mieszkańcami miast oraz wsi w województwie lubuskim były zbliżone.
ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ Tabela 1. Opinie respondentów na temat zgody na powstanie farmy wiatrowej w pobliżu miejsca ich zamieszkania tj. w odległości od 500 do 1000 metrów. Wskazania respondentów Mieszkańcy wsi Mieszkańcy miast Zgoda 57% 69% Nie mam zdania 13% 14% Brak zgody 30% 17% Suma 100% 100%
ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ Znacznie większym problemem, z którym przyjdzie się zmierzyć mieszkańcom województwa lubuskiego jest planowana budowa odkrywkowej kopalni węgla brunatnego w pobliżu miejscowości Gubin. Dotychczasowy problemy związane z budową farm wiatrowych są drobnostką w porównaniu do inwestycji związanej z budową kopalni oraz w konsekwencji elektrowni opalanej węglem brunatnym.
ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ Wśród badanych respondentów blisko 77% wyraża gotowość zmiany swoich przyzwyczajeń związanych z wykorzystaniem energii elektrycznej tj. włączania o określonych porach np. późnym wieczorem urządzeń AGD pobierających większą ilość energii takich jak pralka lub zmywarka w celu obniżenia opłat za korzystanie z energii. Korzystanie z energii elektrycznej wtedy kiedy popyt na nią jest mniejszy przyczyni się również do poprawy ekologicznych warunków wytwarzania energii, ponieważ korzystanie z energii elektrycznej w taki sposób zmniejszy pobór energii w ciągu dnia i odciąży system energetyczny w czasie kiedy pobór energii jest największy.
PODSUMOWANIE Głównym celem badań było określenie postrzegania poziomu bezpieczeństwa energetycznego mieszkańców miast i wsi województwa lubuskiego oraz ustalenie czy badani respondenci są gotowi do poniesienia części kosztów i niedogodności związanych z poprawą bezpieczeństwa energetycznego. Wyniki badań przeprowadzonych za pomocą kwestionariuszy ankiet wskazują, że odbiorcy indywidualni energii elektrycznej, będący mieszkańcami wsi gorzej postrzegają stan bezpieczeństwa energetycznego kraju aniżeli mieszkańcy miast.
PODSUMOWANIE Obawy odbiorców energii elektrycznej mogą wiązać się z rosnącymi opłatami za energię, które najdotkliwiej odczuwane są przez uboższych użytkowników energii. Sytuacja mieszkańców wsi mogłaby zostać poprawiona poprzez budowę niewielkich elektrowni lokalnych opalanych biomasą lub gazem ziemnym, biogazowni lub elektrowni wodnych i wiatrowych, na których budowę mieszkańcy nie zawsze chcą się zgodzić w pobliżu miejsca swojego zamieszkania.
PODSUMOWANIE Wskazane inwestycje przyczyniłyby się do rozwoju regionów oraz poprawy bezpieczeństwa energetycznego z uwagi na brak konieczności przesyłu energii na znaczne odległości. Inwestycje te mogłoby spowodować korzystniejsze postrzeganie bezpieczeństwa energetycznego przez mieszkańców wsi, ponieważ większość inwestycji związanych z budową małych elektrowni byłaby zlokalizowana na terenach wiejskich.
PODSUMOWANIE W Polsce istnieje jeszcze znaczny potencjał pozwalający na rozwój odnawialnych źródeł energii, których wykorzystanie może przyczynić się do rozwoju przedsiębiorczości lokalnych społeczności i może służyć rozwiązaniu wielu problemów społecznogospodarczych w tym bezrobocia. Większość inwestycji opartych na źródłach odnawialnych możliwa jest głównie na terenach wiejskich. Dużymi przeszkodami dla rozwoju tego typu inwestycji są trudności związane z planowaniem przestrzennym i oddziaływaniem na środowisko oraz bariery administracyjne. Ponadto rozwój energetyki wymaga znacznych nakładów inwestycyjnych.
Dziękuje za uwagę