Powiatowy Program Działań Na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata

Załącznik do Uchwały nr.. Rady Powiatu w Piotrkowie Trybunalskim z dnia POWIAT PIOTRKOWSKI Powiatowy Program Działań Na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata 2017-2020 Piotrków Trybunalski 2017

SPIS TREŚCI WSTĘP... str. 3 1. Diagnoza sytuacji osób niepełnosprawnych w powiecie piotrkowskim... str. 5 1.1. Działania w zakresie rehabilitacji społecznej na rzecz osób chorych i niepełnosprawnych.........str. 20 1.2. Działania w zakresie rehabilitacji zawodowej na rzecz osób niepełnosprawnych..str. 22 1.3. Organizacje działające na rzecz osób niepełnosprawnych...str. 25 2. Analiza SWOT...str. 26 3. Cele programu... str. 26 4. Adresaci Programu... str. 30 5. Realizatorzy Programu i partnerzy......str. 30 6. Źródła finansowania... str.31 7. Monitoring i ewaluacja......str.31 PODSUMOWANIE......... str. 32 Harmonogram realizacji Powiatowego Programu Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata 2017-2020...str. 33 Spis tabel i wykresów...... str. 42 str. 2

WSTĘP Niepełnosprawność obejmuje wiele ograniczeń funkcjonalnych: może być fizyczna, intelektualna, może wynikać z choroby psychicznej lub somatycznej, zaburzenia mogą mieć charakter stały lub przejściowy. Niepełnosprawność dotyczy osób w każdym wieku. Działania na rzecz poprawy warunków życia osoby z niepełnosprawnością, powinny odbywać się zgodnie z założeniami określonymi w Deklaracji Madryckiej przyjętej przez Europejski Kongres na Rzecz Osób Niepełnosprawnych (Madryt 20-24 marca 2002 rok). Każde demokratyczne społeczeństwo powinno okazać szacunek dla powszechnie uznawanych wartości oraz prawnie zabezpieczać ich funkcjonowanie. Prawo osób niepełnosprawnych do podmiotowości, samodzielności, niezależności oraz autonomii może i powinno znaleźć swoje odzwierciedlenie w mentalności społecznej, prawie oraz jego przestrzeganiu. Polityka Unii Europejskiej dotycząca osób niepełnosprawnych to głównie zalecenia i wytyczne, które nie mają mocy bezpośredniego obowiązywania w krajach Unii. Niemniej istnieją pewne standardy, które państwa członkowskie muszą spełniać. Nakaz podejmowania takich działań wynika z najwyższego rangą aktu prawnego w naszym kraju Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, sprostowanie z 2001 r. Nr 28, poz. 319). W art. 32 Konstytucji prawodawca stwierdził że nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny, natomiast w art. 69 - władze publiczne udzielają osobom niepełnosprawnym, zgodnie z ustawą, pomocy w zabezpieczeniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji społecznej. Działania na rzecz osób o ograniczonej sprawności nie mogą ograniczać się do przyznawania świadczeń rehabilitacyjnych, opiekuńczych, leczniczych czy socjalnych, lecz winny dążyć do tworzenia warunków sprzyjających pełnemu uczestnictwu osób starszych i niepełnosprawnych w życiu gospodarczym, zawodowym i społecznym. Długofalowy proces terapeutycznego i społecznego oddziaływania na osobę z niepełnosprawnością odciąża i zarazem wspomaga jej rodzinę lub opiekunów. Proces przywracania społeczeństwu osób z niepełnosprawnością jest w pełni efektywny, tylko wówczas, gdy rehabilitację realizuje się w sposób kompleksowy tzn. efekty rehabilitacji leczniczej wsparte są rehabilitacją społeczną, a utrwalone rehabilitacją zawodową. Celem Powiatowego Programu Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata 2017 2020 jest przedstawienie, diagnozy problemu niepełnosprawności na terenie powiatu piotrkowskiego, dotychczas podejmowanych działań na rzecz osób niepełnosprawnych, określenie zadań, których realizacja przyczyniłaby się do poprawy warunków funkcjonowania str. 3

osób starszych i niepełnosprawnych w społeczności lokalnej, przy uwzględnieniu istniejących zasobów i możliwości powiatu w zakresie realizacji tych zadań. Skuteczna pomoc społeczna i rehabilitacja społeczno-zawodowa osób niepełnosprawnych może być prowadzona przez samorząd powiatowy w przypadku zabezpieczenia odpowiednich środków finansowych z zasobów własnych, funduszy celowych i środków Unii Europejskiej. Rehabilitacja osób niepełnosprawnych finansowana jest głównie ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i środków własnych powiatu. Zaplanowane zadania realizowane będą przy ścisłej współpracy ze Społeczną Radą do Spraw Osób Niepełnosprawnych i współudziale organizacji pozarządowych działających na rzecz starszych i niepełnosprawnych mieszkańców powiatu. Program został opracowany w oparciu o następujące regulacje prawne: Standardowe Zasady Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych (Zgromadzenie Narodów Zjednoczonych 1993 r.), Deklarację Madrycką, Konwencję Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych, Europejską strategię w sprawie niepełnosprawności 2010-2020, Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Kartę Praw Osób Niepełnosprawnych (M.P. 1997, nr 50, poz. 475) uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 sierpnia 1997 r. Ustawę z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym (tekst jednolity Dz. U. z 2016 r. poz. 814, poz. 1579), Ustawę z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jednolity Dz. U. z 2011 r., Nr 127, poz. 721 z późn. zm.). W Programie poza diagnozą problemu ustalono również cele i zadania wynikające bezpośrednio z oceny sytuacji osób niepełnosprawnych zamieszkałych na terenie powiatu piotrkowskiego. Realizacja celów wynikających z Powiatowego Programu Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata 2017-2020 jest zgodna z kierunkami działań ujętymi w Powiatowej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2014 2020 oraz Wojewódzkiej Strategii w Zakresie Polityki Społecznej na lata 2007-2020. str. 4

1. Diagnoza sytuacji osób chorych i niepełnosprawnych w powiecie piotrkowskim Niepełnosprawność jest zjawiskiem o właściwościach medycznych i społecznych. Powodowana jest chorobami i dysfunkcjami fizycznymi bądź psychicznymi, wywiera znaczące konsekwencje funkcjonalne i społeczne. Dynamika wzrostu liczby osób niepełnosprawnych związana jest również ze zjawiskami, które mają podłoże w zmianach społeczno-gospodarczych kraju. Niepełnosprawność to czynnik, który prowadzi do pogorszenia kondycji finansowej każdej rodziny bez względu na jej status społeczny i miejsce zamieszkania. Sytuacja taka, to z jednej strony efekt wydatków na leczenie, rehabilitację i różnego typu świadczenia będące udziałem rodzin, w których żyją osoby niepełnosprawne. Z drugiej strony przyczyną jest ograniczenie dochodów utrata pracy i przejście na rentę osoby oraz ograniczenie aktywności zawodowej i możliwości zarobkowania przez innych członków rodziny opiekujących się tą osobą. Co prawda mają one możliwość uzyskania świadczeń opiekuńczych, ale w praktyce są one niewystarczające na pokrycie wszystkich potrzeb rodziny. W tej sytuacji pogorszenie warunków życia jest odczuwalne bardzo boleśnie i czyni życie tych rodzin szczególnie trudnym. Niepełnosprawność w rodzinie stanowi sytuację kryzysową, szczególnie wtedy gdy dotyczy osoby, która dotychczas stanowiła jej filar. Obserwacje pracowników Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie pozwalają stwierdzić, że sytuacja tej grupy osób jest szczególnie trudna. Problemy osób niepełnosprawnych fizycznie wiążą się głównie z ograniczonymi możliwościami zakupu niezbędnego sprzętu rehabilitacyjnego, przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych ułatwiających poruszanie się, komunikowanie oraz samoobsługę, kosztowną i trudno dostępną rehabilitację. Dużym problemem jest także występowanie barier architektonicznych w miejscu zamieszkania osoby niepełnosprawnej, jak i w budynkach użyteczności publicznej. Bariery te nie tylko utrudniają, ale niekiedy wręcz uniemożliwiają uczestnictwo w życiu zawodowym i społecznym. Niepełnosprawni spotykają się również z problemami psychologicznymi i społecznymi, które wynikają z trudności w akceptacji samego siebie i swoich schorzeń oraz z braku zrozumienia ze strony ludzi zdrowych. W środowisku osób niepełnosprawnych można także zaobserwować zjawisko swoistej izolacji społecznej, a w szczególności tych osób, które posiadają znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności. Brak specjalistycznych ośrodków wsparcia oferujących różnego rodzaju formy rehabilitacji społecznej i zawodowej dodatkowo pogłębia to zjawisko. str. 5

W przypadku osób chorych psychicznie szczególnie ważne jest oprócz rehabilitacji leczniczej również zapewnienie wsparcia w formie rehabilitacji społecznej i terapii zajęciowej. Specjalistyczny ośrodek wsparcia dla osób chorych psychicznie przeznaczony jest dla osób, które z powodu choroby psychicznej mają poważne trudności w integracji ze społeczeństwem, a szczególnie w radzeniu sobie z problemami życia codziennego, zwłaszcza wiążących się z kształtowaniem swoich stosunków z otoczeniem, podejmowaniem ról zawodowych oraz zdobywania samodzielności w codziennej egzystencji. Z dokonanego rozeznania wśród pracowników socjalnych ośrodków pomocy społecznej działających na terenie powiatu wynika, iż istnieje potrzeba organizowania działań środowiskowych dla osób z zaburzeniami psychicznymi, które powinny dotyczyć m. in. organizacji czasu wolnego, wsparcia psychologicznego, terapeutycznego, zajęć praktycznych. Mając na uwadze powyższe utworzenie specjalistycznego ośrodka wsparcia dla osób z różnymi dysfunkcjami psychicznymi ma niewątpliwie duże znaczenie dla wskazanej grupy osób, gdyż mieszkają one na terenie powiatu i mogłyby uczestniczyć w zajęciach organizowanych przez ośrodek. Obserwuje się znaczny wzrost zainteresowania proponowanymi formami rehabilitacji społecznej. Doświadczenia w pracy na rzecz osób niepełnosprawnych przybliżyły społeczeństwu problematykę i specyfikę tej grupy, a ich oczekiwania i możliwości pokazały rozmiar potrzeb tego środowiska. W związku z powyższym objęcie osób niepełnosprawnych szeroko rozumianą rehabilitacją, celem ich aktywizacji, wydaje się być jednym z ważniejszych elementów działań podejmowanych na ich rzecz. Niepełnosprawność jako przyczyna wsparcia mieszkańców powiatu piotrkowskiego rejestrowana jest przez ośrodki pomocy społecznej, ale często nie jest jedyną przyczyną objęcia pomocą. Dane przedstawione w poniższej tabeli obrazują skalę problemu niepełnosprawności w poszczególnych gminach powiatu piotrkowskiego w latach 2013-2015. str. 6

Tabela 1. Skala problemu niepełnosprawności na poziomie gminnym w latach 2013-2015 Gmina 2013 2014 2015 Razem Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach Aleksandrów 264 703 248 692 234 680 746 2075 Czarnocin 66 98 73 138 72 111 211 347 Gorzkowice 90 226 88 199 86 193 122 283 Grabica 122 338 134 370 123 344 379 1052 Łęki Szlacheckie 56 141 57 135 53 127 166 403 Moszczenica 436 1076 433 1061 421 1034 1290 3359 Ręczno 48 125 47 105 44 100 139 330 Rozprza 332 965 328 938 336 952 996 2855 Sulejów 199 426 201 422 209 445 609 1293 Wola Krzysztop. 197 597 216 668 197 582 273 817 Wolbórz 127 266 116 247 110 212 352 725 Razem: 1937 4961 1941 4975 1885 4780 5283 13539 Źródło: Dane uzyskane z gminnych ośrodków pomocy społecznej Niepełnosprawność jest znaczącym problemem w okresie 3 ostatnich lat, bowiem wsparciem corocznie obejmowanych jest ok. 1.900 rodzin i 5.000 osób w rodzinach. Pomoc dotyczy rodzin składających się średnio z 3 osób. Niepełnosprawność jest jednym z bardziej znaczących powodów przyznawania świadczeń przez ośrodki pomocy społecznej. W ciągu ostatnich 3 lat pomocą objęto 13.539 osób i 5.283 rodzin. Biorąc pod uwagę powyższą tabelę można stwierdzić, iż problem niepełnosprawności w powiecie piotrkowskim utrzymuje się na przestrzeni ostatnich 3 lat na podobnym poziomie. Jednakże wyniki analiz danych Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności wskazują na wzrastającą liczbę wydawanych orzeczeń o stopniu niepełnosprawności. Można się zatem spodziewać w przyszłości wzrostu liczby osób korzystających z pomocy społecznej. Wiąże się to również z koniecznością tworzenia warunków do rozwoju systemu opieki nad osobami starszymi i niepełnosprawnymi w celu zapewnienia im wsparcia, aktywizacji społecznej i pomocy w zdobywaniu i utrzymaniu samodzielności w codziennej egzystencji. str. 7

Mężczyźni Kobiety Mężczyźni Kobiety Mężczyźni Kobiety Mężczyźni Kobiety Mężczyźni Kobiety Mężczyźni Kobiety Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata 2017-2020 Wykres 1. Liczba rodzin objętych pomocą w latach 2013-2015 z powodu niepełnosprawności w powiecie piotrkowskim Ustalenie dokładnej liczby osób niepełnosprawnych jest zadaniem niełatwym, albowiem nie wszystkie osoby czujące się niepełnosprawnymi (biologicznie niepełnosprawne) posiadają ważne orzeczenia organów orzeczniczych kwalifikujące je do tej grupy osób w sposób formalny. Z danych uzyskanych z ośrodków pomocy społecznej liczba osób niepełnosprawnych w powiecie piotrkowskim w latach 2013 2015 przedstawia się następująco: Tabela 2. Liczba osób niepełnosprawnych w powiecie piotrkowskim w latach 2013-2015, które były świadczeniobiorcami pomocy społecznej LICZBA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH W POWIECIE PIOTRKOWSKIM 2013 2014 2015 Dorośli Dzieci Dorośli Dzieci Dorośli Dzieci Gmina Aleksandrów 186 78 7 18 183 65 7 14 174 60 6 15 Czarnocin 21 20 9 16 23 24 11 15 20 25 9 18 Gorzkowice 33 68 6 6 35 31 5 8 33 64 8 9 Grabica 39 40 29 27 44 45 30 26 49 41 26 25 Łęki Szlacheckie 15 32 11 18 16 29 11 19 15 27 11 11 str. 8

Moszczenica 139 184 46 76 156 186 51 74 155 179 53 76 Ręczno 25 27 2 7 23 29 4 14 20 27 4 18 Rozprza 181 65 47 48 169 79 45 42 177 81 36 49 Sulejów 64 113 7 26 69 111 8 23 75 106 11 24 Wola 66 96 55 67 63 98 56 67 62 83 46 64 Krzysztop. Wolbórz 47 82 4 17 46 73 2 12 43 71 3 10 Razem: 816 805 223 326 827 770 230 314 823 764 213 319 Źródło: Dane uzyskane z gminnych ośrodków pomocy społecznej Analizując dane przedstawione w powyższej tabeli wynika, iż w latach 2013 2015 z usług ośrodków pomocy społecznej na terenie powiatu piotrkowskiego korzystały w większości kobiety. W roku 2013 stanowiły one 48% ogółu, natomiast w roku 2014 i 2015-49%. Dzieci niepełnosprawne na przestrzeni lat 2013 2015 stanowiły 25% wszystkich osób niepełnosprawnych, które ubiegały się o świadczenia. Działalność Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Piotrkowie Trybunalskim działającego w ramach zadań zleconych z zakresu administracji rządowej w latach 2013-2015 przyjmował co roku więcej wniosków o wydanie orzeczenia stopniu niepełnosprawności. Natomiast liczba wniosków o wydanie orzeczenia dla dzieci niepełnosprawnych wykazywała tendencję malejącą. Obrazują to poniższe tabele nr 3 i 4. Tabela 3. Liczba złożonych wniosków o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności osób do 16 roku życia z uwzględnieniem celu podstawowego Lp. Cel złożenia wniosku przez osoby do 16 roku życia 2013 2014 2015 1. Uzyskanie zasiłku pielęgnacyjnego 312 284 276 2. Uzyskanie świadczenia pielęgnacyjnego 4 5 9 3. Uzyskanie urlopu wychowawczego w dodatkowym wymiarze 0 1 0 4. Korzystanie z innych ulg i uprawnień 5 5 2 Razem: 321 295 287 Źródło: Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Piotrkowie Tryb. Najczęściej wskazywanym celem uzyskania orzeczenia dla osób do 16 roku życia było uzyskanie zasiłku pielęgnacyjnego oraz świadczenia pielęgnacyjnego. Najrzadziej wskazywano za cel uzyskania orzeczenia korzystanie z innych ulg i uprawnień przysługujących osobom niepełnosprawnym oraz uzyskanie urlopu wychowawczego w dodatkowym wymiarze. str. 9

Liczba wniosków o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności dla osób do 16 roku życia oscyluje w ciągu ostatnich 3 lat wokół 300 osób rocznie i w tym zakresie można uznać, że w przyszłości pozostanie na podobnym poziomie. Natomiast liczba wniosków o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności w ciągu ostatnich 3 lat rosła i można się spodziewać, że utrzyma tendencję wzrostową również w przyszłości. Tabela 4. Liczba złożonych wniosków o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności osób powyżej 16 roku życia z uwzględnieniem celu podstawowego Lp. Cel złożenia wniosku przez osoby powyżej 16 roku życia 2013 2014 2015 1. Odpowiednie zatrudnienie 653 733 712 2. Szkolenie 10 16 8 3. Uczestnictwo w terapii zajęciowej 61 78 67 4. Konieczność zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze 5. Korzystanie z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji 6. Korzystanie z uprawnień na podstawie art. 8 ustawy z 20.06.1997 Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108. poz. 908) 361 403 440 93 53 60 102 128 219 7. Korzystanie ze świadczeń pomocy społecznej 205 160 157 8. Uzyskanie zasiłku pielęgnacyjnego 122 100 118 9. Uzyskanie przez opiekuna świadczenia pielęgnacyjnego 17 8 15 10. Korzystanie z innych ulg i uprawnień na podstawie odrębnych przepisów 49 51 58 Razem: 1 673 1 730 1 854 Źródło: Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Piotrkowie Tryb. Najczęściej wskazywanym celem uzyskania orzeczenia u osób dorosłych było odpowiednie zatrudnienie, a w następnej kolejności konieczność zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze. Biorąc pod uwagę powyższe dane można zauważyć tendencję wzrostową co do liczby złożonych wniosków o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. W roku 2014 wpłynęło o 57 wniosków więcej niż w roku 2013, natomiast w roku 2015 wpłynęło o 124 wnioski więcej niż w roku 2014. str. 10

Tabela 5. Liczba wydanych orzeczeń o niepełnosprawności oraz stopniu niepełnosprawności ze względu na płeć w latach 2013-2015 Rok Dorośli Dzieci Ogółem Kobiety Mężczyźni Ogółem Kobiety Mężczyźni Razem 2013 1 580 780 800 265 108 157 1 845 2014 1 649 814 835 261 92 169 1 910 2015 1 796 869 927 248 96 152 2 044 Źródło: Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Piotrkowie Tryb. Analizując łączną liczbę wydanych orzeczeń w latach 2013-2015 zarysowuje się wyraźna tendencja wzrostowa w grupie osób dorosłych, a malejąca w grupie dzieci. Mając na uwadze powyższe stwierdza się, iż w grupie osób, które uzyskały status osoby niepełnosprawnej dominowali mężczyźni. Stanowili oni w każdym roku ok. 52% ogółu osób. Wykres 2. Liczba wydanych orzeczeń o niepełnosprawności oraz stopniu niepełnosprawności ze względu na płeć w latach 2013-2015 W grupie osób niepełnosprawnych do 16 roku życia najwięcej orzeczeń wydaje się osobom w wieku od 8 do 16 lat, co stanowi ok. 49 % wszystkich wydawanych orzeczeń. str. 11

Tabela 6. Liczba wydanych orzeczeń o niepełnosprawności do 16 roku życia ze względu na wiek osoby niepełnosprawnej Rok Osoby w wieku do 3 lat Osoby w wieku od 4 do 7 lat Osoby w wieku od 8 do 16 lat Razem 2013 70 71 124 265 2014 55 74 132 261 2015 52 73 123 248 Źródło: Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Piotrkowie Tryb. Wykres 3. Liczba wydanych orzeczeń o niepełnosprawności do 16 roku życia w latach 2013-2015 w poszczególnych grupach wiekowych od 8 do 16 lat od 4 do 7 lat do 3 lat Tabela 7. Liczba wydanych orzeczeń o stopniu niepełnosprawności powyżej 16 roku życia ze względu na wiek Rok Osoby w wieku Razem od 16 do 25 lat od 26 do 40 lat od 41 do 59 lat 60 lat i starsze 2013 136 218 677 549 1 580 2014 134 200 732 583 1 649 2015 158 247 713 678 1 796 Źródło: Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Piotrkowie Tryb. str. 12

W grupie osób niepełnosprawnych powyżej 16 roku życia najwięcej orzeczeń wydaje się osobom w wieku od 41 do 59 lat tj. w 2015 r. - 713, co stanowi ok. 40 % wszystkich wydawanych orzeczeń. Następną dużą grupą są osoby w wieku 60 lat i starsze tj. w 2015 r. - 678, co stanowi 38 % ogółu wydanych orzeczeń. Najmniejszą grupę stanowią osoby między 16 a 40 rokiem życia, łącznie 405 osób w 2015 roku, co stanowi ok. 23 % ogółu wydanych orzeczeń o stopniu niepełnosprawności. Wykres 4. Liczba wydanych orzeczeń o stopniu niepełnosprawności powyżej 16 roku życia w latach 2013-2015 w poszczególnych grupach wiekowych Osoby uznane za niepełnosprawne w 2015 roku najczęściej legitymowały się wykształceniem podstawowym i gimnazjalnym ok. 33% ogółu osób orzekanych, następnie osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym ok. 29%, z wykształceniem średnim ok. 27% oraz najmniej osób z wykształceniem wyższym ok. 8% ogółu orzekanych. Najmniejszą grupę stanowią osoby bez wykształcenia tj. ok. 4%. str. 13

Tabela 8. Liczba wydanych orzeczeń o stopniu niepełnosprawności powyżej 16 roku życia ze względu na poziom wykształcenia Rok mniej niż podstawowe podstawowe i gimnazjalne Wykształcenie zasadnicze średnie wyższe Razem 2013 76 577 445 388 94 1 580 2014 95 564 472 403 115 1 649 2015 64 586 516 486 144 1 796 Źródło: Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Piotrkowie Tryb. Wykres 5. Liczba wydanych orzeczeń o stopniu niepełnosprawności powyżej 16 roku życia w latach 2013-2015 z uwzględnieniem wykształcenia osób orzekanych Spośród osób, którym wydano orzeczenia zaliczające do określonego stopnia niepełnosprawności przeważająca liczba osób tj. ok. 81% ogółu nie pracowała, stąd zapewne tak wysoka liczba osób ubiegających się o wydanie orzeczenia wskazywała jako cel wydania orzeczenia odpowiednie zatrudnienie. Posiadanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności pozwala na zarejestrowanie się w Powiatowym Urzędzie Pracy i poszukiwanie zatrudnienia na stanowiskach pracy przystosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz w zakładach pracy chronionej. str. 14

Tabela 9. Liczba wydanych orzeczeń o stopniu niepełnosprawności powyżej 16 roku życia z uwzględnieniem sytuacji zawodowej osób orzekanych Rok Osoba pracująca niepracująca Razem 2013 304 1 276 1 580 2014 323 1 326 1 649 2015 339 1 457 1 796 Źródło: Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Piotrkowie Tryb. Wykres 6. Liczba wydanych orzeczeń o stopniu niepełnosprawności powyżej 16 roku życia w latach 2013-2015 z uwzględnieniem sytuacji zawodowej osób orzekanych Liczba wydanych orzeczeń zaliczających do określonych stopni niepełnosprawności przedstawiała się następująco: orzeczenia zaliczające do znacznego stopnia niepełnosprawności stanowiły ok. 20% wszystkich wydanych orzeczeń, do stopnia umiarkowanego zaliczono ok. 55% osób, natomiast stopień lekki uzyskało ok. 25% ogółu. Dane dla poszczególnych lat obrazuje poniższa tabela i wykres. str. 15

Tabela 10. Liczba wydanych orzeczeń o stopniu niepełnosprawności powyżej 16 roku życia ze względu na stopień niepełnosprawności Rok Stopień niepełnosprawności znaczny umiarkowany lekki Razem 2013 322 861 397 1 580 2014 318 879 452 1 649 2015 350 1 048 398 1 796 Źródło: Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Piotrkowie Tryb. Wykres 7. Liczba wydanych orzeczeń o stopniu niepełnosprawności osobom powyżej 16 roku życia w latach 2013-2015 w podziale na stopnie niepełnosprawności Osoby przewlekle lub ciężko chore spotykają się z podobnymi problemami jak osoby niepełnosprawne, ponieważ często nie są w stanie aktywnie uczestniczyć w tzw. normalnym życiu. Borykają się również z: bezrobociem, utrudnieniami w dostępie do specjalistycznej opieki medycznej czy drogim leczeniem. Obecnie problemem są również tzw. choroby cywilizacyjne, dotykające najczęściej ludzi młodych i w średnim wieku. Ciężka, długotrwała choroba wiąże się z ponoszeniem wysokich kosztów leczenia. Osoby takie często pozostają bezrobotne ze względu na stan zdrowia nie mogą ubiegać się i podjąć pracy lub przebywają str. 16

na rencie czy emeryturze (osoby starsze). Sprawy te mają zasadniczy wpływ na sytuację materialną rodzin osób chorych. Dane gminnych ośrodków pomocy społecznej dotyczące udzielenia pomocy z powodu długotrwałej choroby wskazują, że problem ten dotyczy rocznie ok. 2907 rodzin i 7239 osób w tych rodzinach w całym powiecie. W okresie ostatnich 3 lat najwięcej tego typu świadczeń wypłacono w gminach: Sulejów, Moszczenica oraz Wola Krzysztoporska. Szczegółowe dane przedstawia poniższa tabela. Tabela 11. Skala problemu długotrwałej choroby na poziomie poszczególnych gmin powiatu piotrkowskiego w latach 2013-2015 jako przyczyny objęcia pomocą społeczną Gmina Liczba rodzin 2013 2014 2015 Razem Liczba osób w rodzinach Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach Aleksandrów 70 204 68 198 73 218 211 620 Czarnocin 71 94 86 153 68 119 225 366 Gorzkowice 71 174 61 162 64 154 104 246 Grabica 18 46 13 39 17 41 48 126 Łęki Szlacheckie 42 115 33 92 27 68 102 275 Moszczenica 239 567 197 460 163 359 599 1386 Ręczno 40 108 30 91 36 104 106 303 Rozprza 37 113 36 108 48 154 121 375 Sulejów 252 672 235 616 264 643 751 1931 Wola Krzysztop. 304 918 342 997 283 816 426 1237 Wolbórz 74 136 65 112 75 126 214 374 Razem: 1218 3147 1166 3028 1118 2802 2907 7239 Źródło: Dane uzyskane z ośrodków pomocy społecznej str. 17

Wykres 8. Liczba rodzin objętych pomocą w latach 2013-2015 z powodu długotrwałej choroby na terenie powiatu piotrkowskiego Często rodzaj schorzenia i brak możliwości pomocy w formie usług opiekuńczych powoduje, że jedyną formą pomocy jaką mogą uzyskać osoby wymagające stałej opieki i nie mogące samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu jest skierowanie takiej osoby do domu pomocy społecznej. Na terenie powiatu piotrkowskiego zgodnie z wykazem domów pomocy społecznej Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego (www.pomoc.lodzkie.eu) funkcjonuje łącznie 6 domów pomocy społecznej (w tym 5 niepublicznych), w których łączna liczba miejsc wynosi 306. Prowadzony przez Powiat Piotrkowski Dom Pomocy Społecznej w Łochyńsku jest samodzielną jednostką organizacyjną i budżetową o zasięgu ponadgminnym. Dom przeznaczony jest dla 155 osób przewlekle psychicznie chorych. Jest placówką stacjonarną umożliwiającą mieszkańcom zarówno pobyt stały jak również okresowy. Zapewnia całodobową opiekę oraz zaspakaja niezbędne potrzeby bytowe, edukacyjne, społeczne i religijne. Wszystkie działania podejmowane przez dom zmierzają przede wszystkim do zapewnienia godnego życia swoim mieszkańcom. Jednocześnie analiza danych dotyczących liczby mieszkańców domu pomocy społecznej wskazuje na okresowe zmniejszanie stanu liczebnego z powodu m.in. naturalnych zgonów oraz przenoszenia się mieszkańców do innych domów pomocy społecznej przy jednoczesnym braku nowych osób do umieszczenia. Dane te przedstawia poniższa tabela. str. 18

Tabela 12. Liczba mieszkańców przyjętych do Domu Pomocy Społecznej w Łochyńsku w latach 2013-2015 Rok przebywających na podstawie decyzji wydanych przed 01.01.2004 r. Liczba mieszkańców domu pomocy społecznej przebywających na podstawie decyzji wydanych po 01.01.2004 r. ogółem 2013 111 43 154 2014 109 46 155 2015 101 53 154 2016* 97 57 154 * do 31.10.2016 roku Źródło: Dane Domu Pomocy Społecznej w Łochyńsku W 2015 roku wśród 155 mieszkańców domu pomocy społecznej największą grupę stanowiły osoby pochodzące z Miasta Piotrkowa Trybunalskiego 38 osób ( tj. 24,7 % ogółu), następnie osoby pochodzące z terenu powiatu radomszczańskiego 24 osoby ( tj. 15,6 % ogółu) oraz osoby pochodzące z powiatu piotrkowskiego 23 osoby ( tj. 14,9 % ogółu). Od 2015 roku do dom pomocy społecznej przyjmowani są mężczyźni. Dom Pomocy Społecznej w Łochyńsku spełnia wszystkie wymogi obowiązującego standardu i uzyskał zezwolenie Wojewody Łódzkiego na prowadzenie działalności w 2009 roku. Pozostałe domy pomocy społecznej funkcjonujące na terenie powiatu piotrkowskiego prowadzone są na zasadzie działalności gospodarczej: Dom Opieki Rokszyce Rokszyce Drugie 44, 97-371 Wola Krzysztoporska 18 miejsc. Dom Pomocy Społecznej w Raciborowicach Raciborowice 66, 97-310 Moszczenica - przeznaczony dla osób przewlekle somatycznie chorych 22 miejsca, Dom Pomocy Społecznej Przystań we Wronikowie Wroników 26, 97-340 Rozprza - przeznaczony dla osób przewlekle psychicznie chorych 26 miejsc Dom Pomocy Społecznej Happy Port w Poniatowie Poniatów, ul. Przedszkolna 17/19, 97-330 Sulejów - przeznaczony dla osób w podeszłym wieku i przewlekle somatycznie chorych 37 miejsc. Dom Pomocy Społecznej Anders-Dom Seniora Studzianki 19 D, 97-320 Wolbórz 48 miejsc. str. 19

1.1. Działania w zakresie rehabilitacji społecznej na rzecz osób chorych i niepełnosprawnych Powiat Piotrkowski realizuje szereg zadań, które związane są z niesieniem pomocy osobom niepełnosprawnym w różnych formach. Poprzez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie oraz Powiatowy Urząd Pracy realizowane są zadania w zakresie rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych. Od 2007 roku przy współpracy ze Stowarzyszeniem Koło Pomocy Dzieciom Niepełnosprawnym w Piotrkowie Trybunalskim oraz udziale (70%) środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych uruchomiono Warsztatu Terapii Zajęciowej Sulejowie dla mieszkańców powiatu piotrkowskiego, którego głównym celem działalności jest m. in.: aktywne wspomaganie procesu rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych oraz stworzenie osobom niepełnosprawnym niezdolnym do podjęcia pracy możliwości rehabilitacji społecznej i zawodowej w zakresie pozyskania lub przywracania umiejętności niezbędnych do podjęcia zatrudnienia. Realizacji powyższych celów służą stosowane w Warsztacie różne techniki terapii zajęciowej zmierzające do usamodzielnienia uczestników, poprzez wyposażenie ich w umiejętności wykonywania czynności życia codziennego. Uczą one także zaradności osobistej. Rozwijają w nich psychofizyczną sprawność oraz podstawowe i specjalistyczne umiejętności zawodowe. W roku 2015 Warsztat Terapii Zajęciowej zwiększył liczbę uczestników do 75 osób. Zajęcia odbywają się w trzech siedzibach, tj. w Bąkowej Górze, w Sulejowie i w Wolborzu. Instruktorzy terapii i zawodu prowadzą zajęcia w grupach pięcioosobowych w piętnastu pracowniach. Ta forma rehabilitacji cieszy się ogromnym zainteresowaniem osób niepełnosprawnych nie mających obecnie szans na uzyskanie zatrudnienia na otwartym rynku pracy z powodu swojej niepełnosprawności. W każdym roku zwiększa się ilość środków przeznaczonych przez Powiat Piotrkowski na utrzymanie działalności WTZ. Poniżej przedstawiono wysokość nakładów finansowych ponoszonych na działalność WTZ z siedzibą w Wolborzu w latach 2013-2015. Tabela 13. Wysokość nakładów finansowych na działalność WTZ z siedzibą w Wolborzu w latach 2013-2015 WTZ z siedzibą w Wolborzu 2013 rok 2014 rok 2015 rok Ogółem (w zł) 925 200 939 230 1 228 967 w tym: PFRON 813 780 816 507 1 077 720 Powiat Piotrkowski 111 420 122 723 151 247 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie str. 20

Wykres 9. Wysokość nakładów finansowych na działalność WTZ z siedzibą w Wolborzu w latach 2013-2015 Ponadto Powiat Piotrkowski realizuje także inne zadania wspierające osoby niepełnosprawne bezpośrednio dofinansowując różne formy pomocy, tj: uczestnictwo w turnusach rehabilitacyjnych, zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze, likwidacja barier architektonicznych, technicznych i w komunikowaniu się, organizacja imprez sportowych, kulturalnych, turystycznych i rekreacyjnych szkolenia zawodowe, pomoc w uruchomieniu działalności gospodarczej lub wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej przez osoby niepełnosprawne, pomoc pracodawcom tworzącym stanowiska pracy dla osób niepełnosprawnych. W poniższej tabeli zaprezentowano liczbę osób niepełnosprawnych i nakłady na zadania jakie poniesiono w związku z ich realizacją w latach 2013-2015. str. 21

Tabela 14. Forma i wysokość dofinansowania ze środków PFRON dla osób niepełnosprawnych w latach 2013-2015 Zadanie Liczba osób 2013 2014 2015 Wypłacone Liczba Wypłacone Liczba Wypłacone dofinansowanie osób dofinansowanie osób dofinansowanie Turnusy rehabilitacyjne 183 146 589 213 184 457 280 221 786 Przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze i sprzęt rehabilitacyjny Likwidacja barier funkcjonalnych Sport, kultura, turystyka i rekreacja 247 277 055 232 276 136 169 316 156 14 96 461 21 124 503 25 143 792 307 32 228 329 29 067 0 0 Razem: 751 559 333 795 614 163 474 681 734 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie Jak wynika z powyższej tabeli, w 2015 roku z dofinansowania ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych skorzystały 474 osoby. Łącznie dofinansowanie do wszystkich zadań z zakresu rehabilitacji społecznej wynosiło 681.734,00 zł. Z uwagi na duże zainteresowanie dofinansowaniem do uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych oraz dofinansowaniem do zakupu przedmiotów ortopedycznych, środków pomocniczych i sprzętu rehabilitacyjnego oraz znacznie ograniczonymi środkami PFRON w 2015 roku nie realizowano zadania z zakresu sportu, kultury, turystyki i rekreacji. Najwięcej środków wydatkowano na dofinansowanie zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze i sprzęt rehabilitacyjny łącznie 316.156,00 zł dla 169 osób. Następnie dofinansowano uczestnictwo 280 osób niepełnosprawnych w turnusach rehabilitacyjnych na łączną kwotę 221.786,00 zł. Co roku obserwuje się największe zainteresowanie tymi formami pomocy osobom niepełnosprawnym. Dane dotyczące form pomocy i wysokości dofinansowań przyznanych ze środków PFRON w ramach realizacji zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej przedstawiono w następnym rozdziale. 1.2. Działania w zakresie rehabilitacji zawodowej na rzecz osób niepełnosprawnych Na podstawie danych Powiatowego Urzędu Pracy w Piotrkowie Trybunalskim zarejestrowano w okresie od stycznia do grudnia 2015 roku ogółem 4.285 osób, w tym osoby w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy tj.: 2.227 kobiet, 1.426 osób długotrwale str. 22

bezrobotnych (tj. pozostających bez pracy dłużej niż 12 miesięcy), 1.442 osoby do 25 roku życia, 673 osoby powyżej 50 roku życia oraz 279 osób niepełnosprawnych. W tabeli poniżej zobrazowano jak przedstawiało się bezrobocie w okresie od stycznia do grudnia 2015 roku na terenie poszczególnych gmin powiatu piotrkowskiego z wyszczególnieniem ww. grup uznawanych za osoby w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy. Tabela 15. Liczba zarejestrowanych osób bezrobotnych z terenu powiatu piotrkowskiego w okresie od stycznia do grudnia 2015 roku, w podziale na gminy i osoby w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy Wyszczególnienie Liczba bezrobotnych ogółem kobiety z prawem do zasiłku do 25 roku życia w tym: długotrwale bezrobotni powyżej 50 roku życia niepełnosprawni Sulejów 608 315 138 196 202 76 46 Wolbórz 246 111 48 70 91 43 15 Aleksandrów 243 125 47 99 76 44 10 Czarnocin 107 52 24 47 44 10 3 Gorzkowice 498 314 100 163 153 88 41 Grabica 225 122 48 83 80 29 10 Łęki Szlacheckie 213 108 43 88 65 25 6 Moszczenica 667 310 188 189 229 125 48 Ręczno 192 96 48 78 72 31 6 Rozprza 707 370 188 215 225 122 61 Wola Krzysztoporska 579 304 125 214 189 80 33 Ogółem 4 285 2 227 997 1 442 1 426 673 279 Źródło: Informacja sygnalna o rynku pracy Powiatowego Urzędu Pracy w Piotrkowie Trybunalskim za okres styczeń grudzień 2015 roku Analiza porównawcza danych poziomu bezrobocia w poszczególnych gminach wykazała, że największa liczba osób bezrobotnych pochodzi z terenu gminy Rozprza i Moszczenica, natomiast najmniejsza liczba zarejestrowanych osób jest z gminy Czarnocin. Biorąc po uwagę powyższe dane najwięcej kobiet bezrobotnych zamieszkuje na terenie gmin: Rozprza, Gorzkowice, Moszczenica oraz miasto i gmina Sulejów, natomiast najmniej zamieszkuje w gminie Czarnocin. Osoby niepełnosprawne zrejestrowane w PUP jako osoby bezrobotne stanowią 6,5% wszystkich osób bezrobotnych widniejących w ewidencji urzędu pracy. W analizowanym okresie ok. 34% to osoby do 25 roku życia, a ok. 16% stanowią osoby powyżej 50 roku życia. str. 23

W skali powiatu bezrobocie wśród osób niepełnosprawnych stanowi odrębny problem, który wymaga uwagi i ma wpływ na przebieg procesów integracyjnych. W związku z tym skuteczna aktywizacja zawodowa tej grupy osób, z wykorzystaniem dostępnych instrumentów i usług rynku pracy, jest jednym z priorytetowych działań urzędu pracy. Tabela 16. Wydatki na zadania z zakresu rehabilitacji zawodowej finansowane ze środków PFRON w latach 2014-2015 Lp. 1. 2. 3. 4. Zadanie Zwrot kosztów wyposażenia stan. pracy (art. 26e) Finansowanie kosztów szkoleń organizowanych przez kierownika powiatowego urzędu pracy (art. 40) Jednorazowe dofinansowanie rozpoczęcia dział. gosp. i rol. lub wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej (art. 12a) Zwrot wydatków na instrumenty i usługi na rynku pracy dla osób niepełnoprawnych poszukujących pracy i nie pozostających w zatrudnieniu (art. 11) Liczba osób 2014 r. 2015 r. Kwota Liczba osób Kwota 1 30 000 0 0 4 8 751 1 699 0 0 0 0 5 36 062 8 54 047 Razem: 10 74 813 9 54 746 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie i PUP W zależności od wysokości przyznanych środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnoprawnych na realizację zadań z zakresu rehabilitacji społecznej i zawodowej dokonuje się ich podziału uwzględniając potrzeby wynikające z wniosków złożonych przez zainteresowane osoby niepełnosprawne i mając na uwadze racjonalne wydatkowanie przyznanych środków. Z powyższej tabeli wynika, iż wysokość środków wykorzystanych na zadania z zakresu rehabilitacji zawodowej w 2015 roku była niższa niż w 2014 roku ze względu na znacznie ograniczoną ilość środków PFRON przeznaczonych na to zadanie. Według danych ośrodków pomocy społecznej na terenie powiatu piotrkowskiego w latach 2013-2015 corocznie z powodu niepełnosprawności otrzymuje wsparcie ok. 5.000 osób w rodzinach. W okresie tym problem ten utrzymywał się na podobnym poziomie i można przypuszczać, że w przyszłości przyjmie tendencję wzrostową. W takim str. 24

przypadku spodziewać się można w przyszłości wzrostu liczby osób niepełnosprawnych korzystających z pomocy społecznej. Podobnie kształtuje się sytuacja w zakresie liczby osób, które są wspierane przez pomoc społeczną z powodu długotrwałej lub ciężkiej choroby. W latach 2013-2015 liczba tych osób utrzymywała się na stałym poziomie i obejmowała ok. 3.000 osób rocznie. Długotrwała lub ciężka choroba wiąże się z ponoszeniem wysokich kosztów leczenia, a często są to osoby bezrobotne, które ze względu na stan zdrowia nie mogą pracować lub są osobami starszymi z niskimi dochodami. Należy wobec tego podejmować działania mające na celu wspieranie integracji osób starszych i niepełnosprawnych, rozwijanie sieci usług opiekuńczych, poradnictwa psychologicznego, zawodowego, zwiększenia zatrudnienia osób niepełnosprawnych, wspierania ich w zakresie kształcenia i likwidacji barier w codziennym funkcjonowaniu, zwiększania współpracy różnych instytucji i organizacji pozarządowych w celu rozwiązywania problemów tych osób. 1.3. Organizacje działające na rzecz osób niepełnosprawnych Na terenie powiatu piotrkowskiego funkcjonuje kilka organizacji pozarządowych zarówno o zasięgu lokalnym jak i ponadlokalnym. Wszystkie te organizacje działające na rzecz osób niepełnosprawnych służą przede wszystkim zapobieganiu wykluczeniu społecznemu tych osób, integracji ze środowiskiem lokalnym, szeroko rozumianej rehabilitacji społecznej, zawodowej i leczniczej. Poniższe zestawienie zawiera wykaz organizacji pozarządowych, które obejmują pomocą mieszkańców powiatu piotrkowskiego. Stowarzyszenie Koło Pomocy Dzieciom Niepełnosprawnym w Piotrkowie Tryb. Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów Polskie Stowarzyszenie Diabetyków Stowarzyszenie Klub Seniora Gorzkowice Stowarzyszenie Przyjaciół Dzieci Niepełnosprawnych Szansa w Piotrkowie Tryb. Polski Związek Głuchych Polski Związek Niewidomych Uniwersytet III Wieku Boryszowskie Stowarzyszenie na Rzecz Pomocy Rodzinie Promyk Nadziei Szydłowskie Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom Przyjazny Kąt. Stowarzyszenie Centrum Wspierania Inicjatyw w Olszowcu Piotrkowskie Stowarzyszenie Seniorów i Osób Niepełnosprawnych Sygnał str. 25

2. Analiza SWOT W celu uporządkowania danych zastosowano analizę SWOT, podzielono informacje na cztery kategorie czynników strategicznych: Mocne strony Słabe strony 1. Funkcjonowanie na terenie powiatu warsztatu terapii zajęciowej. 2. Funkcjonowanie na terenie powiatu Środowiskowego Domu Samopomocy w Dąbrówce. 3. Funkcjonowanie na terenie powiatu piotrkowskiego Domu Pomocy Społecznej w Łochyńsku dla osób przewlekle psychicznie chorych. 4. Dobrze funkcjonujący system wsparcia finansowego dla osób niepełnosprawnych. 5. Skuteczne pozyskiwanie środków w ramach programów realizowanych przez PFRON 6. Edukacja ustawiczna i doskonalenie kadry pomocy społecznej. 1. Niedostateczna systemowa opieka nad ludźmi starszymi i niepełnosprawnymi. 2. Występowanie barier architektonicznych w obiektach użyteczności publicznej. 3. Rozproszony system ewidencji osób niepełnoprawnych na terenie powiatu. 4. Brak ośrodka wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Szanse 1. Funkcjonowanie programów krajowych umożliwiających finansowanie pomocy osobom niepełnosprawnym. 2. Tworzenie miejsc pracy i udzielanie pomocy na uruchomienie działalności gospodarczej i wkład do spółdzielni socjalnej. 3. Przychylność władz samorządowych i lokalnych mediów. 4. Funkcjonowanie na terenie powiatu zakładów pracy chronionej i pracodawców oferujących miejsca pracy dla osób niepełnosprawnych. Zagrożenia 1. Bezrobocie i ubożenie społeczeństwa powiatu. 2. Ograniczony dostęp do usług wspierających i rehabilitacji dla osób niepełnosprawnych. 3. Niewystarczająca liczba nowych miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych. 4. Zmniejszenie środków finansowych z PFRON. 3. Cele programu Realizacja Powiatowego Programu Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata 2017-2020 ma za zadanie podniesienie poziomu życia i rozwoju integracji oraz pozytywnego postrzegania osób niepełnosprawnych wśród społeczności lokalnej, w celu przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu osób starszych i niepełnosprawnych. Głównym celem Powiatowego Programu Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata 2017-2020 jest: str. 26

Doskonalenie warunków do rozwoju integracji społecznej i zwiększania aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych i starszych oraz ograniczanie zjawiska ich wykluczenia społecznego Cel główny Programu jest spójny z Powiatową Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych. Działania zmierzające do jego realizacji z jednej strony opierają się na tworzeniu warunków sprzyjających wyrównywaniu szans i integracji społecznej osób starszych i niepełnosprawnych, a z drugiej strony są skierowane bezpośrednio do osób niepełnosprawnych, tak aby wzmocnić ich aktywność i samodzielność w środowisku lokalnym. Cel główny Programu wyznacza następujące cele szczegółowe: 1) Poprawa funkcjonowania społecznego osób niepełnosprawnych 2) Przeciwdziałanie marginalizacji społecznej osób niepełnosprawnych i starszych. 3) Wzrost jakości usług i pomocy instytucjonalnej oraz pozainstytucjonalnej na rzecz rozwiązywania problemów społecznych osób starszych i niepełnosprawnych. 4) Zwiększenie udziału osób starszych i niepełnosprawnych w życiu społecznym i dostępie do rehabilitacji. 5) Wzrost aktywności zawodowej osób starszych i niepełnosprawnych. 6) Promocja przedsiębiorczości i wspieranie jej rozwoju środkami publicznymi. 7) Rozwijanie współpracy z samorządami lokalnymi na rzecz aktywizacji zawodowej starszych i niepełnosprawnych mieszkańców powiatu piotrkowskiego. Cel 1. Poprawa funkcjonowania społecznego osób niepełnosprawnych Zadania: Przystąpienie Powiatu Piotrkowskiego do programów celowych PFRON mających na celu likwidacje barier utrudniających aktywizację społeczną i zawodową osób niepełnosprawnych w szczególności: - likwidację barier transportowych; - likwidację barier w dostępie do uczestnictwa w społeczeństwie informacyjnym; - likwidację barier w poruszaniu się; - pomoc w utrzymaniu aktywności zawodowej poprzez zapewnienie opieki osoby zależnej; - pomoc w uzyskaniu wykształcenia na poziomie wyższym; Oczekiwane rezultaty: Wzrost informacji na temat możliwości ubiegania się o dodatkowe formy wsparcia dla osób niepełnosprawnych. Zwiększenie aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych poprzez dofinansowanie kosztów opieki osoby zależnej. str. 27

Większe zainteresowanie wśród osób niepełnosprawnych kształceniem na poziomie wyższym poprzez dofinansowanie do nauki. Cel 2. Przeciwdziałanie marginalizacji społecznej osób niepełnosprawnych i starszych Zadania: Realizacja zadań aktywizujących osoby starsze i niepełnosprawne na rzecz integracji społecznej. Wspieranie informacyjne instytucji i organizacji pozarządowych dotyczące form pomocy osobom starszych i niepełnosprawnych, w tym również w zakresie likwidacji w miejscach użyteczności publicznej dla mieszkańców powiatu barier funkcjonalnych (architektonicznych, transportowych, komunikacyjnych itp.). Ułatwianie dostępu osobom starszym i niepełnosprawnym oraz ich opiekunom do informacji o możliwych formach pomocy poprzez publikację informatorów o prawach i uprawnieniach tych grup społecznych w lokalnej prasie, mediach oraz stronach internetowych i tablicach informacyjnych instytucji i organizacji pozarządowych. Oczekiwane rezultaty: pozytywne zmiany w społecznym postrzeganiu osoby niepełnosprawnej, wzrost aktywności społecznej osób niepełnosprawnych, wzrost wrażliwości społecznej na problemy osób niepełnosprawnych, poprawa w zakresie dostępu do informacji i przestrzegania praw osób niepełnosprawnych. Cel 3. Wzrost jakości usług i pomocy instytucjonalnej oraz pozainstytucjonalnej na rzecz rozwiązywania problemów społecznych osób starszych i niepełnosprawnych Zadania: Prowadzenie poradnictwa specjalistycznego wspierającego osoby starsze i niepełnosprawne oraz ich opiekunów. Współpraca z instytucjami i organizacjami pozarządowymi w zakresie działań podejmowanych na rzecz poprawy sytuacji osób starszych i niepełnosprawnych, w tym zlecanie zadań z zakresu rehabilitacji i pomocy społecznej. Utworzenie bazy organizacji pozarządowych i instytucji działających na terenie powiatu na rzecz osób starszych i niepełnosprawnych. Finansowanie kosztów uczestnictwa osób niepełnosprawnych w warsztatach terapii zajęciowej oraz innych formach wspomagających rehabilitację społeczną i zawodową. Wspieranie działań na rzecz tworzenia i utrzymania systemu pomocy środowiskowej, w tym działalności dziennych i całodobowych placówek świadczących usługi opiekuńcze dla osób starszych i niepełnosprawnych. Organizowanie przez PCPR spotkań w ośrodkach pomocy społecznej na terenie powiatu piotrkowskiego, w celach informacyjnych na temat rehabilitacji społecznej. Organizowanie przez PCPR Międzynarodowego Dnia Osób Niepełnosprawnych. str. 28

Oczekiwane rezultaty: zwiększenie aktywności osób niepełnosprawnych w zakresie zapewnienia odpowiedniego wsparcia w przezwyciężaniu problemów życiowych poprzez korzystanie ze specjalistycznego poradnictwa i poszukiwanie pomocy w sferze pozainstytucjonalnej, zwiększenie nakładów na utrzymanie dotychczasowego systemu usług opiekuńczych i rozwijanie go o nowe formy usług. Cel 4. Zwiększenie udziału osób starszych i niepełnosprawnych w życiu społecznym i dostępie do rehabilitacji Zadania: Wspieranie osób starszych i niepełnosprawnych poprzez dofinansowanie likwidacji barier utrudniających aktywizację społeczną i zawodową. Dofinansowanie organizacji imprez sportowych, kulturalnych, turystycznych i rekreacyjnych wspierających aktywność osób starszych i niepełnosprawnych. Dofinansowanie uczestnictwa osób niepełnosprawnych i starszych w turnusach rehabilitacyjnych, zakupu przedmiotów ortopedycznych, środków pomocniczych oraz zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny. Oczekiwane rezultaty: większa świadomość osób niepełnosprawnych i zwiększenie ich udziału w imprezach kulturalnych, sportowych, turystycznych i rekreacyjnych, poprawa samodzielności w funkcjonowaniu osób niepełnosprawnych w środowisku, zintegrowanie i wzmocnienie działań wszystkich podmiotów zajmujących się rehabilitacją osób niepełnosprawnych, kształtowanie czynnej postawy osób niepełnosprawnych w zakresie zapewnienia odpowiedniej formy leczenia, zaopatrzenia w niezbędne wyroby medyczne i rehabilitację. Cel 5. Wzrost aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych Zadania: Promocja działań służących zatrudnieniu i samozatrudnieniu osób niepełnosprawnych bezrobotnych i poszukujących pracy Zwiększenie dostępności do rynku pracy osób niepełnosprawnych bezrobotnych i poszukujących pracy Realizacja zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych bezrobotnych i poszukujących pracy. Realizacja zadań z zakresu aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych - niepełnosprawnych. str. 29

Oczekiwane rezultaty: wzrost świadomości lokalnej społeczności w kwestiach dotyczących możliwości zatrudniania osób niepełnosprawnych oraz uruchomienia przez nich działalności gospodarczej zwiększenie liczby osób niepełnosprawnych zdobywających nowe kwalifikacje lub zmianę kwalifikacji, co w konsekwencji zwiększa dostęp do uczestnictwa w życiu zawodowym, wzrost liczby osób niepełnosprawnych uczestniczących w formach aktywizacji zawodowej, wzrost liczby pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne na otwartym rynku pracy, zwiększenie zatrudnienia osób niepełnosprawnych, wzrost samozatrudnienia wśród osób niepełnosprawnych. Cel 6. Rozwijanie współpracy z samorządami lokalnymi oraz innymi partnerami w zakresie tworzenia korzystnych warunków do aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych Zadania: Umacnianie współpracy z lokalnymi samorządami w zakresie realizacji działań na rzecz aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych bezrobotnych i poszukujących pracy. Informowanie o możliwościach uzyskania wsparcia ze strony instytucji współpracujących. Oczekiwane rezultaty: tworzenie opracowań danych z zakresu monitoringu liczby osób niepełnosprawnych bezrobotnych i poszukujących pracy na terenie powiatu w celu planowania działań na rzecz poprawy ich sytuacji społeczno-zawodowej, wzrost dostępu dla osób niepełnosprawnych do form wsparcia służących aktywizacji zawodowej. 4. Adresaci Programu Odbiorcami programu są osoby starsze i niepełnosprawne oraz ich rodziny i opiekunowie zamieszkujące na terenie powiatu piotrkowskiego oraz instytucje i organizacje pozarządowe działające na rzecz tej grupy społecznej. 5. Realizatorzy Programu i partnerzy Starostwo Powiatowe w Piotrkowie Trybunalskim, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Piotrkowie Trybunalskim, Powiatowa Społeczna Rada do Spraw Osób Niepełnosprawnych, Powiatowa Społeczna Rada Zatrudnienia, Powiatowy Urząd Pracy w Piotrkowie Trybunalskim, str. 30