KINETYKA ADSORPCJI PARY WODNEJ PRZEZ AGLOMERATY WYBRANYCH MIESZANIN PROSZKÓW SPOśYWCZYCH

Podobne dokumenty
WŁAŚCIWOŚCI SORPCYJNE WYBRANYCH MIESZANIN PROSZKÓW SPOśYWCZYCH O SKŁADZIE BIAŁKOWO-WĘGLOWODANOWYM

SORPCJA PARY WODNEJ PRZEZ MIESZANINY PROSZKÓW SPOśYWCZYCH I ICH AGLOMERATÓW. Karolina Szulc, Andrzej Lenart

WPŁYW AGLOMERACJI NA ADSORPCJ PARY WODNEJ PRZEZ WIELOSKŁADNIKOW YWNO W PROSZKU

Acta Agrophysica, 2006, 7(1),

WPŁYW AGLOMERACJI I SKŁADU SUROWCOWEGO NA WŁAŚCIWOŚCI PROJEKCYJNE CZĄSTEK MIESZANIN PROSZKÓW SPOśYWCZYCH

WPŁYW AGLOMERACJI W ZŁOśU FLUIDALNYM NA KSZTAŁT CZĄSTEK WYBRANYCH PROSZKÓW SPOśYWCZYCH

Acta Agrophysica, 2005, 6(3), SYPKOŚĆ AGLOMEROWANEJ MODELOWEJ śywności W PROSZKU. Ewa Domian WYKAZ OZNACZEŃ

WPŁYW AGLOMERACJI I SKŁADU SUROWCOWEGO NA WŁAŚCIWOŚCI GEOMETRYCZNE AGLOMEROWANYCH PROSZKÓW

AKTYWNOŚĆ WODY NAPOJU KAKAOWEGO W PROSZKU O ZMODYFIKOWANYM SKŁADZIE SUROWCOWYM

W PŁYW POW LEKANIA NA KINETYKĘ ADSORPCJI PARY W ODNEJ PRZEZ NAPÓJ KAKAOW Y W PROSZKU

WPŁYW ODWADNIANIA OSMOTYCZNEGO NA WŁAŚCIWOŚCI SORPCYJNE LIOFILIZOWANYCH TRUSKAWEK

WPŁYW OBRÓBKI TERMICZNEJ ZIEMNIAKÓW NA PRĘDKOŚĆ PROPAGACJI FAL ULTRADŹWIĘKOWYCH

WPŁYW AGLOMERACJI NA WŁAŚCIWOŚCI OGÓLNE WIELOSKŁADNIKOWEJ ŻYWNOŚCI W PROSZKU

WPŁYW AGLOMERACJI NA WŁAŚCIWOŚCI PŁYNIĘCIA SPROSZKOWANYCH ODŻYWEK DLA DZIECI

WPŁYW AGLOMERACJI NA WŁACIWOCI FIZYCZNE KASZEK MLECZNO-ZBOOWYCH W PROSZKU DLA DZIECI

ZALEŻNOŚĆ WSPÓŁCZYNNIKA DYFUZJI WODY W KOSTKACH MARCHWI OD TEMPERATURY POWIETRZA SUSZĄCEGO

Acta Agrophysica, 2009, 14(3),

WPŁYW OBRÓBKI TERMICZNEJ NA SIŁĘ CIĘCIA I SIŁĘ ŚCISKANIA ZIEMNIAKÓW

Acta Agrophysica, 2012, 19(1), WPŁYW AKTYWNOŚCI WODY NA SYPKOŚĆ MLEKA W PROSZKU O RÓŻNYM SKŁADZIE SUROWCOWYM

WPŁYW POWLEKANIA NA WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE AGLOMEROWANEGO SPROSZKOWANEGO NAPOJU KAKAOWEGO

Karolina Szulc 1, Agata Górska 2. , suszenie, właściwości funkcjonalne Key words: β-lactoglobulin, vitamin D 3

ANALIZA ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY CECHAMI DIELEKTRYCZNYMI A WŁAŚCIWOŚCIAMI CHEMICZNYMI MĄKI

ADSORPCJA PARY W ODNEJ PRZEZ ŻYWNOŚĆ W PROSZKU

WPŁYW BLANSZOWANIA NA REHYDRACJĘ PIETRUSZKI KORZENIOWEJ SUSZONEJ SUBLIMACYJNIE

Inżynieria Rolnicza 5(93)/2007

WPŁYW KSZTAŁTU POCZĄTKOWEGO CZĄSTEK NA SKURCZ SUSZARNICZY W CZASIE SUSZENIA MIKROFALOWEGO PRZY OBNIśONYM CIŚNIENIU

WPŁYW METODY SUSZENIA I TEMPERATURY PROCESU NA WŁAŚCIWOŚCI HIGROSKOPIJNE SUSZU JABŁKOWEGO

SORPCJA WILGOCI SORPCJA WILGOCI

WPŁYW STĘŻENIA BIAŁKA NA KINETYKĘ ADSORPCJI PARY WODNEJ PRZEZ POWŁOKI OTRZYMYWANE NA BAZIE IZOLATU BIAŁEK SERWATKOWYCH

MASA WŁAŚCIWA NASION ZBÓś W FUNKCJI WILGOTNOŚCI. Wstęp. Materiał i metody

ANALIZA WYBRANYCH WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNYCH I CHEMICZNYCH KAKAOWYCH PRODUKTÓW W PROSZKU O ZMODYFIKOWANYM SKŁADZIE SUROWCOWYM

WŁAŚCIWOŚCI REOLOGICZNE AGLOMEROWANEJ ŻYWNOŚCI W PROSZKU DLA DZIECI

PROGNOZOWANIE CENY OGÓRKA SZKLARNIOWEGO ZA POMOCĄ SIECI NEURONOWYCH

WPŁYW DODATKU SORBITOLU NA WYBRANE CECHY PRODUKTU PO AGLOMERACJI WYSOKOCIŚNIENIOWEJ

WPŁYW METODY DOPROWADZENIA CIEPŁA W PROCESIE SUSZENIA MARCHWI NA KINETYKĘ PROCESU

WŁACIWOCI SORPCYJNE MODELOWYCH ODYWEK SPROSZKOWANYCH

Słowa kluczowe: nasycanie, witamina C, ubytek wody, substancja osmotyczna

PORÓWNANIE WŁAŚCIWOŚCI SORPCYJNYCH WYBRANYCH RODZAJÓW SKROBI

OPTYMALIZACJA PARAMETRÓW PRACY PNEUMATYCZNEGO SEPARATORA KASKADOWEGO

ZALEśNOŚĆ WILGOTNOŚCI RÓWNOWAGOWEJ NASION OD TEMPERATURY

WPŁYW WIELKOŚCI CZĄSTEK ROZDROBNIONEJ PSZENICY NA PARAMETRY PROCESU ZAGĘSZCZANIA

WPŁYW AGLOMERACJI I PRZECHOWYWANIA NA ZAWARTOŚĆ NIEZBĘDNYCH, NIENASYCONYCH KWASÓW TŁUSZCZOWYCH W PREPARATACH Z MLEKA W PROSZKU

Stymulowanie wzrostu bakterii fermentacji mlekowej przez białka mleka. Waldemar Gustaw

WŁACIWOCI FIZYCZNE MODELOWEJ YWNOCI W PROSZKU W ASPEKCIE METODY AGLOMERACJI

ODPORNOŚĆ KOROZYJNA STALI 316L W PŁYNACH USTROJOWYCH CZŁOWIEKA

WPŁYW ZMIANY SKŁADU SUROWCOWEGO I WARUNKÓW PRZECHOWYWANIA NA WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE NAPOJU KAKAOWEGO W PROSZKU

Dobór parametrów składowania cukru na podstawie izoterm sorpcji. mgr inż. Zbigniew Tamborski

WPŁYW PARAMETRÓW SUSZENIA POD OBNIśONYM CIŚNIENIEM NA KINETYKĘ REHYDRATACJI SUSZU Z KORZENIA PIETRUSZKI

ANALIZA ZMIANY SKŁADU SUROWCOWEGO ORAZ PROCESU AGLOMERACJI NA WŁAŚCIWOŚCI PRZECIWUTLENIAJĄCE KAKAO INSTANT

WYMIANA CIEPŁA W PROCESIE TERMICZNEGO EKSPANDOWANIA NASION PROSA W STRUMIENIU GORĄCEGO POWIETRZA

Kinetyka suszenia. Cel ćwiczenia C D C D. Xkr

ANALIZA MIKROFALOWEGO SUSZENIA SELERA KORZENIOWEGO W WARUNKACH OBNIśONEGO CIŚNIENIA. KINETYKA SUSZENIA I SKURCZ SUSZARNICZY

ZASTOSOWANIE INULINY JAKO ZAMIENNIKA TŁUSZCZU W ANALOGACH SERA TOPIONEGO. Bartosz Sołowiej

OKREŚLENIE WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU AK132 NA PODSTAWIE METODY ATND.

WIELOMIANOWE MODELE WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH STOPÓW ALUMINIUM

POLITECHNIKA WROCŁAWSKA INSTYTUT TECHNIKI CIEPLNEJ I MECHANIKI PŁYWNÓW ZAKŁAD SPALANIA I DETONACJI Raport wewnętrzny

4 Ogólna technologia żywności

Stanisław Skonecki, Janusz Laskowski

ZMIANY WYBRANYCH WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNYCH GRANULATU UZYSKANEGO Z DODATKIEM RÓŻNYCH SUBSTANCJI WIĄŻĄCYCH

OCENA TECHNOLOGII PRZEWOZU W TRANSPORCIE ROLNICZYM

Wpływ promieniowania na wybrane właściwości folii biodegradowalnych

Marek Tukiendorf, Katarzyna Szwedziak, Joanna Sobkowicz Zakład Techniki Rolniczej i Leśnej Politechnika Opolska. Streszczenie

OKREŚLANIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU AK20 NA PODSTAWIE METODY ATND

CODEX STANDARD wersja polska

InŜynieria Rolnicza 14/2005. Streszczenie

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. ILOŚCIOWE ZBADANIE SZYBKOŚCI ROZPADU NADTLENKU WODORU.

Agata Górska, Karolina Szulc, Ewa Ostrowska-Ligęza, Magdalena Wirkowska-Wojdyła, Joanna Bryś

WPŁYW WARUNKÓW PRZECHOWYWANIA NA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE CIASTEK BISZKOPTOWYCH

WPŁYW TECHNIKI SUSZENIA ORAZ WARUNKÓW PRZECHOWYWANIA NA WŁAŚCIWOŚCI REKONSTYTUCYJNE I HIGROSKOPIJNE SUSZU JABŁKOWEGO

OBRÓBKA CIEPLNA SILUMINU AK132

WPŁYW STABILIZACJI TEKSTURY MIĘSNYCH MAS MIELONYCH NA MOśLIWOŚCI ZASTOSOWANIA ICH W WYTWARZANIU śywności WYGODNEJ

BŁĘDY OKREŚLANIA MASY KOŃCOWEJ W ZAKŁADACH SUSZARNICZYCH WYKORZYSTUJĄC METODY LABORATORYJNE

Nauka Przyroda Technologie

W OFERCIE PERFORMANCE

Wpływ warunków przechowywania na fizyczną stabilność tabletek. Barbara Mikolaszek

PODATNOŚĆ NA ZBRYLANIE SUSZONYCH ROZPYŁOWO EMULSJI STABILIZOWANYCH BIAŁKAMI MLEKA. Aleksandra Sułek, Ewa Domian

MODEL MATEMATYCZNY OCENY WYTRZYMAŁOŚCI KINETYCZNEJ GRANULATU

WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE POWŁOK JADALNYCH SERWATKOWYCH

TECHNOLOGICZNE ASPEKTY STREFY PRZEWILŻONEJ W IŁOWYCH MASACH FORMIERS KICH

WPŁYW MIKROFALOWO-PRÓśNIOWEGO ODWADNIANIA KOSTKI ZIEMNIACZANEJ NA JAKOŚĆ SUSZU

WPŁYW SUROWCA I SPOSOBU PROWADZENIA PROCESU NA WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE OTRZYMANEGO SUSZU

CZTEROKULOWA MASZYNA TARCIA ROZSZERZENIE MOŻLIWOŚCI BADAWCZYCH W WARUNKACH ZMIENNYCH OBCIĄŻEŃ

WPŁYW METODY SUSZENIA NA REHYDRACJĘ SELERA

KOMPUTEROWY MODEL UKŁADU STEROWANIA MIKROKLIMATEM W PRZECHOWALNI JABŁEK

WPŁYW TEMPERATURY W POMIESZCZENIACH POMOCNICZYCH NA BILANS CIEPŁA W BUDYNKACH DLA BYDŁA

BADANIA EKSPERYMENTALNE PROCESU MIESZANIA MATERIAŁÓW ROLNYCH

APLIKACJE KOMPUTEROWE DO OCENY WYBRANYCH PARAMETRÓW SENSORYCZNYCH PRODUKTÓW ROLNO-SPOŻYWCZYCH

Streszczenie. Słowa kluczowe: towary paczkowane, statystyczna analiza procesu SPC

Własności mechaniczne i strukturalne wybranych gipsów w mechanizmie wiązania.

ZMIANY WYTRZYMAŁOŚCI NA ŚCISKANIE PIETRUSZKI SUSZONEJ RÓśNYMI METODAMI

WPŁYW SZYBKOŚCI STYGNIĘCIA NA WŁASNOŚCI TERMOFIZYCZNE STALIWA W STANIE STAŁYM

METODA OKREŚLANIA CZASÓW OBRÓBKI CIEPLNEJ PRÓBEK ZIARNA NA PRZYKŁADZIE PROSA Zbigniew Oszczak, Marian Panasiewicz

WPŁYW TEMPERATURY NA CECHY DIELEKTRYCZNE MIODU

WPŁYW ŻYWIENIA NA SKŁAD CHEMICZNY MIĘSA KARPIA

2 Chmiel Polski S.A., ul. Diamentowa 27, Lublin

WPŁYW CZASU PRZECHOWYWANIA NA WŁACIWOCI FIZYCZNE I STABILNO KAKAO Z DODATKIEM KWASU L-ASKORBINOWEGO

ANALIZA KIEŁKOWANIA NASION OTOCZKOWANYCH RZODKIEWKI Z ZASTOSOWANIEM CZTERECH WYBRANYCH RODZAJÓW PODŁOŻA

WPŁYW WYBRANYCH PARAMETRÓW NA PROCES SUSZENIA EKSTRAKTU Z BURAKÓW ĆWIKŁOWYCH W LABORATORYJNEJ SUSZARCE ROZPYŁOWEJ

OCENA WYBRANYCH NAPOJÓW ROŚLINNYCH W PROSZKU CHARAKTERYSTYKA WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNYCH

KINETYKA PROCESU SORPCJI WILGOCI W POROWATYCH MATERIAŁACH BUDOWLANYCH

Transkrypt:

InŜynieria Rolnicza 3/2006 Hanna Kowalska, Ewa Domian, Monika Janowicz, Andrzej Lenart Katedra InŜynierii śywności i Organizacji Produkcji, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie KINETYKA ADSORPCJI PARY WODNEJ PRZEZ AGLOMERATY WYBRANYCH MIESZANIN PROSZKÓW SPOśYWCZYCH Streszczenie Badano kinetykę adsorpcji pary wodnej przez mieszaniny proszków spoŝywczych i ich aglomeraty otrzymane w pneumatycznie generowanym złoŝu fluidalnym (metoda fluidalna) oraz w mechanicznie generowanym złoŝu fluidalnym (metoda mechaniczna). Mieszaniny sporządzono z produktów w proszku, takich, jakich jak serwatka, izolat białek serwatkowych, izolat sojowy, glukoza oraz tłuszcz palmowy płynny i sproszkowany. Aglomeracja badanych mieszanin spowodowała obniŝenie adsorpcji pary wodnej w porównaniu z mieszaninami nieaglomerowanymi. Aglomeraty otrzymane metodą mechaniczną charakteryzowały się większą zdolnością chłonięcia wody w porównaniu z aglomeratami uzyskanymi metodą fluidalną. Obecność sproszkowanego tłuszczu w aglomeracie otrzymanym metodą mechaniczną spowodowała obniŝenie zdolności chłonięcia wody w porównaniu z metodą fluidalną. Słowa kluczowe: proszki spoŝywcze, aglomeracja, złoŝe fluidalne Wprowadzenie Obecnie Ŝywność w proszku stanowi wygodną formę produktów trwałych i łatwych w dalszych operacjach technologicznych i transporcie. Podejmowane są badania prowadzące do uzyskania mieszanin proszków o walorach zbliŝonych do proszku mlecznego. Na stabilność przechowalniczą proszków ma wpływ stosunkowo niska zawartość wody (ok. 5-10%). Woda jest jednak głównym czynnikiem decydujących o szybkości zmian chemicznych, fizycznych i mikrobiologicznych. WraŜliwość produktów na wilgoć i ich zdolność chłonięcia wody moŝe być określona na podstawie kinetyki adsorpcji [Al-Muhtaseb i in. 2004]. Przyjmuje się, Ŝe przy niskiej aktywności wody ( 0,3) siła wiązania cząsteczek wody uzaleŝniona jest od rozmieszczenia i rodzaju grup hydrofilowych na powierzchni adsorbentu. Przy wyŝszych aktywnościach wody adsorpcja ma charakter wielowarstwowy, przy czym maleje stopniowo energia wiązania wody i następuje $'&

;TaaT >bjt_f^tþ 8jT 7b`\Taþ @ba\^t =Tabj\Vmþ 4aWemX]?XaTeg kondensacja kapilarna, czyli wypełnianie porów w produkcie oraz procesy rozpuszczania (a w >0,65). Przebieg adsorpcji pary wodnej przez róŝne produkty został opisany matematycznie i wyróŝniono róŝne typy adsorpcji [Lopez i in. 1995; Domian i Lenart 1996; McMinn i Magee 1999; Timmermann i in. 2001; Al-Muhtaseb i in. 2004]. Zdolność chłonięcia wody aglomeratów w duŝym stopniu moŝe być przydatna do projektowania procesów technologicznych (suszenia, pakowania, przechowywania). Celem pracy było porównanie kinetyki adsorpcji pary wodnej przez aglomeraty otrzymane z mieszanin proszków spoŝywczych metodą aglomeracji nawilŝeniowej poprzez mieszanie w pneumatycznie i mechanicznie generowanym złoŝu fluidalnym z uwzględnieniem wpływu metody aglomeracji i składu mieszaniny. Metodyka Aglomerację w pneumatycznie generowanym złoŝu fluidalnym (metoda fluidalna) przeprowadzono w aglomeratorze STREA 1/Nitro-Aeromatic AG. Aglomerację w mechanicznie generowanym złoŝu fluidalnym (metoda mechaniczna) przeprowadzono w laboratoryjnym mieszalniku lemieszowym, słuŝącym do granulacji substancji sypkich firmy Lödige typ L5 (Lödige Plughshare Mixer). Cieczą nawil- Ŝającą podczas aglomeracji była woda, którą dodawano w ilości 20 g na 100g aglomerowanej mieszaniny. Materiałem do badań były produkty w proszku, takie jak proszek mleczny PM, serwatka S, izolat białek serwatkowych BSW, izolat sojowy BSJ, glukoza. Sporządzono z nich mieszaniny z następującym udziałem masowym poszczególnych składników: PM (100%): laktoza 50%, białko (kazeina) 37%, tłuszcz 1%, popiół 8%, woda 4% A (S - 0,66; BSJ - 0,34) B (BSW - 0,165; BSJ - 0,34; G - 0,495) E (S - 0,49; BSJ 0,25; tłuszcz płynny palmowy - 0,26) - odpowiadająca składem mieszaninie A; aglomerowana tłuszczem F (S 49%, BSJ 25%, tłuszcz sproszkowany palmowy 0,26) - odpowiadająca składem mieszaninie A, ale z dodatkiem tłuszczu. Mieszaniny PM, A, B charakteryzowały się podobną ogólną zawartością białka i węglowodanów, odpowiednio 50 i 37%. Mieszaniny E i F oprócz białka 39% i węglowodanów 26%, zawierały 26% tłuszczu. $''

>\axgl^t TWfbecV]\ ctel jbwax]!!! Kinetykę adsorpcji pary wodnej oznaczano korzystając ze stanowiska umoŝliwiającego pomiar i komputerowy zapis zmian masy próbki w środowisku o wilgotności względnej 0,8 (warunki przechowywania w atmosferze nasyconego roztworu (NH 4 ) 2 SO 4 w stałej temperaturze 25 o C w czasie do 30 godzin [Soerensen i in. 1978]. Przed wykonaniem badań próbki dosuszano w temperaturze 50 C pod obni- Ŝonym ciśnieniem w czasie 20 godzin. Interpretacja wyników kinetyki adsorpcji pary wodnej została przeprowadzona na podstawie krzywych kinetycznych obrazujących zaleŝność ilości zaadsorbowanej wody u [g/100g s.s.] w funkcji czasu t [h] oraz krzywych szybkości adsorpcji pary wodnej du/dt [g/(g s.s. h)] w funkcji zawartości wody u [g/100g s.s.] na podstawie równań: k t u = u ( 1 exp ) oraz e du dt k t = k u e exp (1) gdzie: u zawartość wody po czasie t, g/100g s.s.; u e ilość zaadsorbowanej wody po czasie 30 h, g/100g s.s.; t czas, h; k stała szybkości adsorpcji, 1/h. Ponadto analizowano higroskopijność badanego materiału określoną jako ilość zaadsorbowanej pary wodnej u [g/100g s.s.] po 30 godzinach przetrzymywania próbek w atmosferze powietrza o wilgotności względnej 0,8. Omówienie wyników Aglomeracja badanych mieszanin proszków spoŝywczych, niezaleŝnie od zastosowanej metody, miała istotny wpływ na kinetyką adsorpcji pary wodnej (rys. 1-3), higroskopijność oraz szybkość adsorpcji. Aglomeracja proszku mlecznego spowodowała częściowe obniŝenie adsorpcji pary wodnej w porównaniu z proszkiem nieaglomerowanym. Kinetyka adsorpcji pary wodnej przez proszek mleczny przebiegała w sposób zbliŝony do kinetyki adsorpcji pary wodnej przez aglomerat proszku mlecznego otrzymany metodą fluidalną (rys. 1a). Aglomerat proszku mlecznego otrzymany metodą mechaniczną charakteryzował się bardziej ograniczoną adsorpcją pary wodnej w porównaniu z aglomeratem otrzymanym metodą fluidalną, szczególnie w czasie do około 10 godzin. Po dłuŝszym czasie nie zaobserwowano istotnych róŝnic pomiędzy ilością $'(

;TaaT >bjt_f^tþ 8jT 7b`\Taþ @ba\^t =Tabj\Vmþ 4aWemX]?XaTeg zaadsorbowanej wody. NiezaleŜnie od składu mieszaniny metoda aglomeracji miała istotny wpływ na przebieg kinetyki adsorpcji pary wodnej. Aglomeraty białkowo-węglowodanowych mieszanin A i B otrzymane metodą mechaniczną charakteryzowały się większą zdolnością chłonięcia wody w porównaniu z aglomeratami uzyskanymi metodą fluidalną (rys. 1c). Jednocześnie proces granulacji obu mieszanin spowodował znaczne obniŝenie adsorpcji pary wodnej w porównaniu do mieszanin nieaglomerowanych. ObniŜenie zdolności adsorpcji pary wodnej przez mieszaninę A w porównaniu z mieszaniną B (do około 50-58%) wynika z obecności glukozy krystalicznej w mieszaninie B. Rys. 1. Fig. 1. Wpływ aglomeracji na kinetykę adsorpcji pary wodnej: a) proszku mlecznego, b) mieszaniny A, c) - mieszaniny B Impact of agglomeration on water vapour adsorption kinetics of: a) powdered milk, b) mixture A, c) mixture B $')

>\axgl^t TWfbecV]\ ctel jbwax]!!! Największą szybkością adsorpcji pary wodnej w zaleŝności od zawartości wody charakteryzował się aglomerat proszku mlecznego otrzymany metodą fluidalną, który na początku adsorpcji wynosił około 7,6 g/(g s.s. h)) (rys. 2a). Jednocześnie szybkość ta była bardzo zbliŝona do wartości uzyskanej przez proszek mleczny nieaglomerowany. Znacznie mniejszą szybkością adsorpcji pary wodnej charakteryzował się aglomerat otrzymany metodą mechaniczną, bo wynosił około 4,4 g/ (gs.s. h) w początkowym czasie adsorpcji. Podobnie przy zawartości wody około 6,0 g/g p.s.s. szybkość adsorpcji pary wodnej wynosiła około 3,2 g/(g s.s. h) dla proszku mlecznego i aglomerowanego fluidalnie oraz mniej, tj. około 2,2 g/(g s.s. h) mechanicznie. Rys. 2. Fig. 2. Wpływ aglomeracji na szybkość adsorpcji pary wodnej: a) proszku mlecznego, b) mieszaniny A, c) - mieszaniny B Impact of agglomeration on the speed of water vapour adsorption a) powdered milk, b) mixture A, c) mixture B $'*

;TaaT >bjt_f^tþ 8jT 7b`\Taþ @ba\^t =Tabj\Vmþ 4aWemX]?XaTeg Aglomeracja mieszanin A i B wpłynęła na znaczne obniŝenie szybkości adsorpcji pary wodnej w porównaniu z mieszaninami nieaglomerowanymi, gdzie na początku adsorpcji był około 2-krotnie w przypadku mieszaniny A i około 3-krotnie w mieszaninie B (rys. 2b,c). Metoda zastosowanej aglomeracji miała wpływ na uzyskane szybkości adsorpcji pary wodnej w obu badanych mieszaninach, ale głównie na początku procesu. Większe róŝnice zaobserwowano w przypadku mieszaniny B, gdzie najmniejszą szybkość wykazano w metodzie fluidalnej. Przy zawartości wody około 6,0 g/g p.s.s. szybkość adsorpcji pary wodnej mieszaniny A wynosiła około 3,4 g/(g s.s. h) oraz około 1,0 g/(g s.s. h) w jej aglomeratach. Obecność tłuszczu w aglomeratach F i E wpłynęła na obniŝenie ilości zaadsorbowanej wody w porównaniu z mieszaninami w formie proszku (rys. 3). Aglomeracja metodą fluidalną mieszaniny A za pomocą płynnego tłuszczu palmowego o właściwościach hydrofobowych spowodowała znacznie większe obniŝenie szybkości chłonięcia pary wodnej w porównaniu z metodą mechaniczną. W przypadku mieszaniny F tłuszcz palmowy w postaci proszku dodany przed aglomeracją mechaniczną spowodował większe obniŝenie zdolności chłonięcia pary wodnej w porównaniu z metodą fluidalną (rys. 3b). Rys. 3. Wpływ aglomeracji na kinetykę adsorpcji pary wodnej: a) mieszaniny E, b) mieszaniny F. Legenda jak na rys. 1 Fig. 3. Impact of agglomeration on water vapour adsorption kinetics of: a) mixture E, b) mixture F. For legend see Fig. 1 Szybkość adsorpcji pary wodnej na początku procesu w aglomeratach E i F przebiegała w sposób zbliŝony do ich kinetyki adsorpcji (rys. 3, 4). Aglomeracja mieszaniny A metodą fluidalną tłuszczem płynnym (około 3,4 g/(g s.s. h)) $'+

>\axgl^t TWfbecV]\ ctel jbwax]!!! spowodowała obniŝenie zdolności adsorpcji pary wodnej w porównaniu z granulatem aglomerowanym wodą (około 4,2 g/(g s.s. h)) (rys. 2b, 4a). Natomiast stosując metodę mechaniczną uzyskano zaleŝność odwrotną. Aglomerowanie tłuszczem spowodowało uzyskanie większej szybkości adsorpcji (około 4,6 g/(g s.s. h)) w porównaniu z aglomeracją wodą (około 3,2 g/(g s.s. h)). Rys. 4. Wpływ aglomeracji na szybkość adsorpcji pary wodnej: a) mieszaniny E, b) mieszaniny F. Legenda jak na rys. 1 Fig. 4. Impact of agglomeration on the speed of water vapour adsorption of: a) mixture E, b) mixture F. For legend see Fig. 1 Analizując higroskopijność badanych mieszanin i aglomeratów, największą zawartością wody charakteryzował się proszek mleczny i jego granulaty (około 12,0 g/100g s.s.) (rys. 1a) oraz mieszanina B (około 12,4 g/(g s.s.) i jej granulaty (rys. 1c) otrzymane metodą mechaniczną (około 11,8 g/100g s.s.) oraz około 10% mniejszą uzyskany metodą fluidalną. Higroskopijność mieszanin i granulatów A, E i F mieściła się w zakresie od 6,6-8,8 g/(g s.s.). Ich higroskopijność po 30 godzinach przetrzymywania w środowisku o wilgotności względnej 0,8 wynosiła około 7,7 g/100g s.s. Natomiast w przypadku granulatów mieszaniny B zawartość wody wynosiła około 11,4 g/100g s.s. i była zbliŝona do wartości otrzymanych przez proszek mleczny. Wnioski 1. Aglomeracja proszku mlecznego i badanych mieszanin węglowodanowobiałkowych spowodowała obniŝenie adsorpcji pary wodnej w porównaniu z mieszaninami nieaglomerowanymi. $',

;TaaT >bjt_f^tþ 8jT 7b`\Taþ @ba\^t =Tabj\Vmþ 4aWemX]?XaTeg 2. Granulaty mieszanin węglowodanowo-białkowych aglomerowanych wodą (A, B) i tłuszczem płynnym (E) otrzymane metodą aglomeracji mechanicznej charakteryzowały się większą zdolnością chłonięcia wody w porównaniu z aglomeratami uzyskanymi metodą fluidalną. Obecność sproszkowanego tłuszczu w aglomeracie otrzymanym metodą mechaniczną spowodowała obni- Ŝenie zdolności chłonięcia wody w porównaniu z metodą fluidalną. 3. Higroskopijność aglomeratów mieszanin węglowodanowo-białkowych nawil- Ŝanych wodą i tłuszczem płynnym otrzymanych w pneumatycznie generowanym złoŝu fluidalnym była mniejsza w porównaniu do aglomeratów otrzymanych w mechanicznie generowanym złoŝu fluidalnym. Bibliografia Al-Muhtaseb A.H., McMinn W.A.M,. Magee T.R.A. 2004. Water sorption isotherms of starch powders..part 1: Mathematical description of experimental data, Journal of Food Engineering. 61, 3, s. 297-307. Domian E., Lenart A. 1996. Effect of the agglomeration on adsorption properties of milk powders. Drying' 96 - Proceeding of the 10 th International Drying Symposium, Kraków, Poland, vol. B, s. 763-770. Lopez M. Pique M.T. Clop M. Tasis J. Romero A. Boatella J. Garcia J. 1995. The hygroscopic behaviour of th hazelnut. Journal of Food Engineering. 25, s. 197-208. McMinn, W.A.M., Magee T.R.A. 1999. Studies on the effect of temperature on the moisture sorption characteristics of potatoes. Journal of Food Process Engineering, 22 s. 113-128. Soerensen J.H., Krag J., Pisecky J. Westergaard V. 1978. Analitical methods for dry milk products. A/S Niro Atomizer Copenhagn. Denmark. Timmermann E.O., Chirife J., Iglesias H.A. 2001. Water sorption isotherms of foods and foodstuffs: BET or GAB parameters?. Journal of Food Engineering, 48 s. 19-31. Badania w ramach pracy naukowej finansowanej ze środków Komitetu Badań Naukowych w latach 2003-2005 (projekt badawczy nr 3 P06T 041 25) $(#

>\axgl^t TWfbecV]\ ctel jbwax]!!! ADSORPTION KINETICS OF WATER VAPOUR BY AGGLOMERATES OF SELECTED MIXTURES OF FOOD POWDERS Summary The research dealt with adsorption kinetics of water vapour by mixtures of food powders and their agglomerates obtained in pneumatically generated fluid bed (fluid method) and in mechanically generated fluid bed (mechanical method). The mixtures were prepared from powdered products such as whey, whey protein isolates, soy isolate, glucose, as well as fluid and powdered palm oil. Agglomeration of the examined mixtures resulted in reduction of water vapour adsorption, compared to non-agglomerated mixtures. The agglomerates obtained by using the mechanical method were characterized by greater capacity for water absorption when compared to the agglomerates obtained by the fluid method. The presence of powdered fat in the agglomerate obtained by using the mechanical method resulted in the decreased capacity for water absorption in comparison to the fluid method. Key words: food powders, agglomeration, fluid bed $($