Przewodnik procesu STT (Surface Tension Transfer) Charakterystyka ogólna Proces STT spawanie warstwy graniowej połączeń rurowych Dwukrotnie szybszy od MMA Czterokrotnie szybszy od TIG Wymaga mniejszych umiejętności od operatora Spełnia wymagania dotyczące niskiej zawartości wodoru Spis treści 1 Wprowadzenie Opis procesu Krzywa przebiegu prądowego 2 Optymalizacja Sterowanie synergiczne Parametry Trim i UltimArc 3-5 Zastosowania Przygotowanie złącza Pozycje (PA/1G i PG/5G) Procedury synergiczne stal niestopowa i niskostopowa stal nierdzewna 6-9 Przygotowanie do pracy Przewody Sense Lead Przewody robocze Schemat połączeń STT Module Advanced Module Diagnostyka i usuwanie usterek 10 Glosariusz Symbole Terminologia Polityka obsługi klienta Wydajność, jakiej potrzebujesz. Jakość, jakiej oczekujesz.
OPIS PROCESU STT Wprowadzenie Opatentowany przez firmę Lincoln Electric proces STT (Surface Tension Transfer) jest odmianą MIG/MAG łukiem zwarciowym, przeznaczonym do wykonywania warstw przetopowych. Ten unikalny proces znacznie ułatwia wykonywanie warst graniowych i wymaga mniejszych umięjętności i doświadczenia operatora. STT jest sprawdzonym procesem, wykorzystywanym do wykonania warstwy graniowej (przetopowej) połączeń rurowych, gwarantującym doskonałą jakość spoiny i zwiększoną wydajność w stosunku do bardziej tradycyjnych metod MMA i TIG. Efekty te osiągnięto dzięki opatentowanej, specjalnie dobranej krzywej przebiegu prądowego eliminując przepalenie i niedostateczne wtopienie problemy charakterystyczne dla zwarciowego przenoszenia materiału dodatkowego. KRZYWA PRZEBIEGU PRĄDOWEGO Prąd podkładu Zwilżanie (Wet-in) Prąd odcięcia kropli (Pinch Current) Oderwanie (Detachment) Prąd szczytowy (Peak Current) Opadanie (Tail-Out) Kropla stopionego drutu zaczyna się stykać z jeziorkiem spawalniczym, a natężenie prądu podkładu natychmiast spada. Siły napięcia powierzchniowego zaczynają przenosić kroplę do jeziorka. Rosnący linowo prąd przyspiesza odrywanie kropli. Prąd jest błys kawicznie zmniejszany do małej wartości w momencie oderwania kropli, co minimalizuje ilość odprysków. Prąd szczytowy przywraca pre-definiowaną długość łuku Natężenie prądu spada do poziomu prądu podkładu, tworząc nową kroplę o określonym rozmiarze. Wydajność, jakiej potrzebujesz. Jakość, jakiej oczekujesz. 1
STT Optymalizacja SPAWANIE SYNERGICZNE Należy ustawić wymaganą wartość prędkości podawania drutu (WFS). W zależności od ustawionej wartości prędkości WFS urządzenie dobiera automatycznie zaprogramowaną wartość nominalnego napięcia. Wartości zalecanych parametrów przedstawiono w punkcie Zastosowania niniejszej broszury. PARAMETRY TRIM I ULTIMARC Trim: regulacja napięcia przez dobór prądu szczytowego (peak), prądu podkładu (background) oraz nachylenia opadania impulsu (tailout). Gdy napięcie łuku wzrasta, częstotliwość zwarć maleje, wielkość kropli zwiększa się, dając miękki łuk o większej energii. Gdy napięcie łuku maleje, częstotliwość zwarć wzrasta, wielkość kropli zmnięjsza się, dając skupiony łuk o mniejszej energii. Max. TRIM OPTIMUM Min. UltimArc : precyzyjne dostrajanie łuku. zwiększanie wartości parametru powoduje zwiększenie natężenia prądu szczytowego (peak) i zmniejszenie natężenia prądu podkładu (background), przez co łuk staje się bardziej skupiony. zmniejszanie wartości parametru powoduje zmniejszenie natężenia prądu szczytowego (peak) i zwiększenie natężenia prądu podkładu (background), przez co łuk staje się bardziej miękki. +10,0 0,0-10,0 ULTIMARC -10,0 0,0 +10,0 Wydajność, jakiej potrzebujesz. Jakość, jakiej oczekujesz. 2
PRZYGOTOWANIE ZŁĄCZA STT Zastosowania UKOSOWANIE V PA (1G) X ODSTĘP 0,080-0,100 cala 2,0-2,5 mm ARGON / MIESZANKA X PA (1G) 0,100-0,125 cala 2,5-3,2 mm ODSTĘP UKOSOWANIE Y PA (1G) X ODSTĘP PRÓG 0,100-0,125 cala 0,060-0,125 cala 2,5-3,2 mm 1,5-3,2 mm PA, PG, H-L045 (2G, 5G, 6G) 0,100-0,125 cala 0,060-0,080 cala 2,5-3,2 mm 1,5-2,0 mm ARGON / MIESZANKA PA (1G) X ODSTĘP PRÓG 0,125-0,156 cala 0,060-0,125 cala 3,2-4,0 mm 1,5-3,2 mm PA, PG, H-L045 (2G, 5G, 6G) 0,125-0,156 cala 0,060-0,080 cala 3,2-4,0 mm 1,5-2,0 mm Patrz Polityka obsługi klienta i klauzula o wyłączeniu odpowiedzialności na stronie 10. Wydajność, jakiej potrzebujesz. Jakość, jakiej oczekujesz. 3
POZYCJA SPAWANIA PA/1G STT Zastosowania 10 1:00 2:00 Gdy rura jest obracana i jest możliwość w pozycji PA (1G), to uchwyt powinien być ustawiony poza pionową osią rury na godz. 1:00-2:00. POZYCJA SPAWANIA PG/5G 45 12:00 Trzymając uchwyt w pozycji godz. 12:00, zajarz łuk na powierzchni bocznej rowka. Następnie przesuwaj powoli uchwyt ruchem półkolistym w stronę drugiego brzegu złącza. Potem tym samym ruchem półkolistym przesuń uchwyt w stronę pierwszego brzegu, czynność tę (ruchy zakosowe) powtarzaj. W pozycji godz. 12:00 zastosuj kąt ok. 45. Kontynuuj zakosy, zatrzymując się na chwilę przed każdą zmianą kierunku. 10 5:00 6:00 1:00 W pozycji godz. 1:00 wykonuj niewielkie zakosy lub zakończ ich wykonywanie. Przesuwaj uchwyt w dół ruchem posuwistym wzdłuż rowka. W pozycji godz. 5:00 ustaw uchwyt prostopadle do rury. W zależności od przygotowania złącza może być konieczne ponowne wykonywanie ruchów zakosowych. Zgaś łuk na ściance rowka, aby uniknąć niezgodności spawalniczych. Wydajność, jakiej potrzebujesz. Jakość, jakiej oczekujesz. 4
STT Zastosowania PROCESURY SYNERGICZNE STAL NIESTOPOWA I NISKOSTOPOWA W UKŁADZIE IMPERIALNYM 3/8-1/2 cala 60 1/16" SuperArc L-56 0,035 cala (UltraMag 1,0 mm) cale cal/min 0,080-0,100 150-200 75% Ar / 25% CO 2 0,100-0,125 150-225 90% Ar / 10% CO 2 0,100-0,125 150-225 SuperArc L-56 0,040 cala (UltraMag 1,1 mm) 100%CO 2 0,080-0,100 140-200 75% Ar / 25% CO 2 0,100-0,125 140-225 90% Ar / 10% CO 2 0,100-0,125 140-225 SuperArc L-56 0,045 cala (UltraMag 1,2 mm) 0,080-0,100 120-160 75% Ar / 25% CO 2 0,100-0,125 120-160 90% Ar / 10% CO 2 0,100-0,125 120-160 W UKŁADZIE METRYCZNYM 60 1,6 mm 10-13 mm SupraMig 1,0 mm SupraMig 1,2 mm mm m/min 2,0-2,5 3,4-4,6 75% Ar / 25% CO 2 2,5-3,2 3,4-5,1 90% Ar / 10% CO 2 2,5-3,2 3,4-5,1 2,0-2,5 2,8-3,8 75% Ar / 25% CO 2 2,5-3,2 3-4 90% Ar / 10% CO 2 2,5-3,2 3-4 Parametry Trim i Ultimarc powinny być ustawione na wartości znamionowe. W zależności od zastosowania ustawienia te mogą być modyfikowane. STAL NIERDZEWNA W UKŁADZIE IMPERIALNYM 75 1/16" 3/8-1/2 cala Blue Max 308LSi 0,035 cala (LNM 304LSi 1,0 mm) Blue Max 308LSi 0,045 cala (LNM 304LSi 1,2 mm) cale cal/min Mieszanka He/Ar 0,100-0,125 150-200 98% Ar / 2% CO 2 0,125-0,156 150-225 98% Ar / 2% O 2 0,125-0,156 150-225 Mieszanka He/Ar 0,100-0,125 110-150 98% Ar / 2% CO 2 0,125-0,156 120-160 98% Ar / 2% O 2 0,125-0,156 120-160 W UKŁADZIE METRYCZNYM 75 1,6 mm 10-13 mm LNM 308LSi 1,0 mm (LNM 304LSi 1,0 mm) LNM 308LSi 1,2 mm (LNM 304LSi 1,2 mm) mm m/min Mieszanka He/Ar 2,5-3,2 3,4-4,6 98% Ar / 2% CO 2 3,2-4,0 3,4-5,1 98% Ar / 2% O 2 3,2-4,0 3,4-5,1 Mieszanka He/Ar 2,5-3,2 2,8-3,8 98% Ar / 2% CO 2 3,2-4,0 3,0-4,0 98% Ar / 2% O 2 3,2-4,0 3,0-4,0 Parametry Trim i Ultimarc powinny być ustawione na wartości znamionowe. W zależności od zastosowania ustawienia te mogą być modyfikowane. Patrz Polityka obsługi klienta i klauzula o wyłączeniu odpowiedzialności na stronie 10. Wydajność, jakiej potrzebujesz. Jakość, jakiej oczekujesz. 5
PRZEWODY SENSE LEAD (POŁĄCZENIE ZWROTNE) STT Przygotowanie do pracy Opcjonalny ujemny (-) przewód Sense Lead jest zalecany. Przewód ten należy łączyć bezpośrednio z materiałem spawanym, w taki sposób, aby nie znajdował się on w głównym obiegu prądu. W celu ograniczenia do minimum zakłóceń w obwodzie ujemny (-) przewód Sense Lead należy prowadzić w oddaleniu od przewodów spawalniczych. Przewodu Sense Lead NIE NALEŻY łączyć z zaciskiem źródła prądu, gdyż może to być przyczyną powstawania nieregularnego łuku lub większej ilości odprysków. NIE NALEŻY prowadzić przewodu Sense Lead blisko wysokoprądowych przewodów spawalniczych, gdyż może to powodować zniekształcenie sygnału połączenia zwrotnego. Dla uzyskania najlepszych wyników, ujemny (-) przewód Sense Lead należy podłączyć blisko miejsca. PRZEWODY ROBOCZE - Przewód roboczy należy połączyć z zaciskiem ujemnym źródła prądu oraz (bezpośrednio) z materiałem spawanym. Należy używać możliwie jak najkrótszych połączeń. W celu zmniejszenia indukcyjności należy ograniczyć do minimum całkowitą długość pętli obwodu (A+B+C). W celu dalszego ograniczenia indukcyjności przewodów, należy prowadzić je (A+B) w niewielkiej odległości od siebie. W konfiguracjach charakteryzujących się nadmierną indukcyjnością należy stosować opatentowane koncentryczne kable spawalnicze Lincoln Electric. Koncentryczne kable spawalnicze Lincoln Electric łączą w jednej konstrukcji przewód dodatni i ujemny, co pozwala ograniczyć indukcyjność przewodów do minimum. Poziom indukcyjności przewodów można sprawdzić za pomocą programu Power Wave Manager, dostępnego wyłącznie w firmie Lincoln Electric. Wydajność, jakiej potrzebujesz. Jakość, jakiej oczekujesz. 6
SCHEMAT POŁĄCZEŃ STT MODULE STT Przygotowanie do pracy Wydajność, jakiej potrzebujesz. Jakość, jakiej oczekujesz. 7
SCHEMAT POŁĄCZEŃ ADVANCED MODULE STT Przygotowanie do pracy Wydajność, jakiej potrzebujesz. Jakość, jakiej oczekujesz. 8
DIAGNOSTYKA I USUWANIE USTEREK STT Przygotowanie do pracy Zwiększyć Zmniejszyć Sprawdzić i wymienić Ważne! Sprawdzić Osłona gazowa Zanieczyszczenie powierzchni Odstęp końcówka prądowa materiał spawany Porowatość Działanie Sprawdzić podawania drutu Parametr Trim Odstęp końcówka prądowa materiał spawany Kąt odchylenia przy technice pchaj Wypukłe lico Działanie Sprawdzić Prawidłowy posuw Parametr Trim podawania drutu Kąt odchylenia przy technice pchaj Dysza Zanieczyszczenie powierzchni Przewód Sense Lead Nieregularny łuk Działanie Sprawdzić Parametr Trim podawania drutu Kąt odchylenia przy technice pchaj Wklęsła grań Działanie Wydajność, jakiej potrzebujesz. Jakość, jakiej oczekujesz. 9
SYMBOLE STT Glosariusz Rodzaj drutu Stop! / Unikać! Zacisk źródła prądu Zacisk spawalniczy Odpryski (minimalne) Gaz Parametr Trim Odstęp końcówka prądowa materiał spawany Uchwyt spawalniczy Dysza uchwytu Odpryski Grubość materiału Natężenie prądu Długość łuku Dodatni przewód Sense Lead (mała) podawania drutu Parametr UltimArc Pokrętło regulacji Ujemny przewód Sense Lead (duża) TERMINOLOGIA Indukcyjność przewodu GMAW Porowatość Kąt prowadzenia uchwytu ruchem pchającym Spawanie synergiczne Kąt Przyczyna powstawania oporu elektrycznego przy zmianie wartości prądu. Nie powinna przekroczyć 150 μh. Spawanie łukowe elektrodą topliwą (drutem) w osłonie; zarówno spawanie MIG w osłonie gazu obojętnego, jak i spawanie MAG w osłonie gazu aktywnego. Obecność porów sferycznych lub pasmowych powstałych na skutek wtrąceń gazowych w krzepnącym metalu. Kąt pochylenia elektrody przy prowadzeniu jeziorka spawalniczego ruchem pchającym Tryb sterowania, w którym urządzenie spawalnicze dobiera samoczynnie zaprogramowane wcześniej znamionowe napięcie na podstawie prędkości podawania drutu (WFS) ustawionej przez operatora. Kąt nachylenia elektrody (drutu) ku powierzchni elementu spawanego, liczony od pionu POLITYKA OBSŁUGI KLIENTA Przedmiotem działalności firmy Lincoln Electric jest produkcja i sprzedaż urządzeń spawalniczych, materiałów spawalniczych oraz urządzeń do cięcia. Naszym celem jest zaspokojenie potrzeb klientów oraz spełnianie z naddatkiem ich oczekiwań. Klient może poprosić Lincoln Electric o radę lub informacje dotyczące zastosowania naszych produktów w jego konkretnym przypadku. Odpowiadamy na zapytania naszych klientów na podstawie najlepszych informacji, jakie posiadamy w danym momencie. Jednak Lincoln Electric nie jest w stanie zagwarantować tego rodzaju porad i nie ponosi odpowiedzialności za tego rodzaju informacje czy porady. W odniesieniu do tego rodzaju informacji i porad nie udzielamy żadnego rodzaju gwarancji, w tym także gwarancji przydatności oferowanego rozwiązania do określonego celu. Z przyczyn praktycznych nie możemy również ponosić odpowiedzialności za aktualizację lub poprawki informacji czy rad, które kiedyś były udzielone, jak również za dostarczenie tego rodzaju informacji, czy też przedłużenie lub zmianę gwarancji w odniesieniu do naszych produktów. Lincoln Electric jest odpowiedzialnym producentem, ale wybór i wykorzystanie produktów sprzedanych przez Lincoln Electric jest całkowicie pod kontrolą klienta i wyłącznie klient jest za to odpowiedzialny. Wiele czynników poza kontrolą Lincoln Electric ma wpływ na wyniki osiągnięte przy zastosowaniu różnych typów metod produkcji i wymagań serwisowych. Zastrzegamy sobie prawo do wprowadzania zmian. Informacje zawarte w niniejszej publikacji są aktualne w momencie druku i zgodne ze stanem naszej najlepszej wiedzy. Wszystkie aktualne informacje można znaleźć na stronie www.lincolnelectric.com. Wydajność, jakiej potrzebujesz. Jakość, jakiej oczekujesz. 10