Konsultacje społeczne dotyczące koncepcji renowacji terenu pasa montażowego po budowie gazociągu wysokiego ciśnienia relacji Tłocznia Rembelszczyzna Elektrociepłownia Żerań Spotkanie podsumowujące Warszawa, 14.12.2017 r.
Nasz zespół Urbaniści dr hab. Maciej Borsa Anna Pyziak Architekci krajobrazu Justyna Jastrzębska Dominika Choruta Agnieszka Górecka Eksperci w zakresie ochrony środowiska i przyrody Specjalista ds. ochrony środowiska Agnieszka Stradecka Dendrolog Benedykt Górecki Ornitolog Michał Wołowik Moderatorzy, specjaliści ds. gospodarki przestrzennej: Małgorzata Patyńska Michał Kazem-Bek
Cel konsultacji społecznych Opracowanie koncepcji renowacji terenu: uwzględniającej potrzeby i oczekiwania mieszkańców Białołęki umożliwiającej GAZ-SYSTEM, w przemyślany sposób, przywrócenie terenu do stanu pierwotnego po budowie gazociągu, odpowiadającego przeznaczeniu i przyszłej funkcjonalności brzegów Kanału Żerańskiego przyjęcie przez GAZ-SYSTEM odpowiedzialności za nasadzenia zieleni na pasie montażowym.
Etapy prac nad koncepcją Etap 1 Etap diagnostyczny: badania społeczne (ankieta papierowa; n=500) I tura warsztatów Spacery badawczo-diagnostyczne Geoankieta (ankieta on-line; n=347) Etap 2 Podsumowanie wyników dotychczasowych działań i opracowanie roboczej koncepcji renowacji terenu Etap 3 Prezentacja założeń koncepcji i ustalenie pilności realizacji działań: II tura warsztatów Etap 4 Opracowanie końcowej koncepcji renowacji terenu
Podział na odcinki Odcinek I: od EC Żerań do mostu na ul. Marywilskiej Odcinek II: od mostu na ul. Marywilskiej do mostu na ul. Białołęckiej Odcinek III: od mostu na ul. Białołęckiej do mostu na ul. Kobiałka Odcinek IV: od mostu na ul. Kobiałka do Tłoczni Gazu Rembelszczyzna
Badania społeczne Termin: 27.09-1.10.2017 r. Metoda: bezpośredni wywiad kwestionariuszowy (ang. PAPI - Paper & Pen Personal Interview) Próba: 544 osoby Cel: rozpoznanie postaw i opinii na temat ochrony środowiska, lokalnych grup interesariuszy oraz ich nastawienia do realizacji projektu, podstawowych oczekiwań związanych z wykorzystywaniem przestrzeni Kanału Żerańskiego
I tura warsztatów Termin: 13-14.10.2017 r. Liczba uczestników: ok. 70 osób Cel: określenie stanu przestrzeni objętej inwestycją pozyskanie opinii mieszkańców i użytkowników obszaru odnośnie obecnego zagospodarowania i możliwości rozwoju obszaru Metoda: Planning for Real Liczba zgłoszonych pomysłów: 498 kart na całym odcinku budowy gazociągu 139 kart dotyczyło zieleni 119 kart to pomysły mieszkańców zgłoszone na czystych kartach
Spacery badawcze Termin: 15.10.2017 r. Liczba uczestników: ok. 30 osób Cel: zebranie propozycji zmian obszaru, gdzie przeprowadzany był spacer
Geoankieta Termin: 10-24.10.2017 r. Próba: 347 osób Cel: zebranie opinii i preferencji zagospodarowania terenów nad Kanałem Żerańskim, w tym również wyznaczanie miejsc i tras (spacerowych, biegowych, rowerowych) istotnych dla respondentów, analiza form spędzania czasu i częstotliwości przebywania nad Kanałem Żerańskim
II tura warsztatów Termin: 17-18.11.2017 r. Liczba uczestników: ok. 25 osób Metoda: Planning for Real Cel: zapoznanie uczestników z wynikami pierwszej tury warsztatów oraz wypracowaną wstępną koncepcją zagospodarowania rozłożenie w czasie zadań oraz określenie podmiotów realizujących założenia koncepcji
Założenia koncepcji
KONCEPCJA* (def.) FOT. DOMINIKA CHORUTA DOKUMENTACJA SPORZĄDZANA NA POTRZEBY WYBRANEJ INWESTYCJI. WYKONYWANA JEST W CELU PRZEDSTAWIENIA KOMPOZYCJI CAŁOŚCI PROJEKTOWANEGO TERENU - PRZEBIEGU DRÓG, ROZMIESZCZENIA I KSZTAŁTÓW PLACÓW, WNĘTRZ KRAJOBRAZOWYCH ORAZ FORM ROŚLINNYCH. KONCEPCJA NIE ZAWIERA SZCZEGÓŁOWYCH ROZWIĄZAŃ PROJEKTOWYCH. W KONCEPCJI POZNAJE SIĘ KSZTAŁTY I ROZMIARY PROJEKTOWANYCH ROZWIĄZAŃ, A NIE SZCZEGÓŁOWE ROZMIESZCZENIA. DLA WYBRANYCH DETALI (ROZWIĄZAŃ PROJEKTOWYCH) STOSUJE SIĘ OPRACOWANIA KONCEPCJI SZCZEGÓŁOWYCH. FOT. DOMINIKA CHORUTA PODSTAWOWYM CELEM DOKUMENTACJI JEST PRZEDSTAWIENIE W JAK NAJEFEKTOWNIEJSZY SPOSÓB WIZJI PROJEKTOWANEGO TERENU JAKO POCZĄTKOWEJ FAZIE JEGO DALSZEGO ROZWIJANIA PLANISTYCZNEGO, KTÓRY W PÓŹNIEJSZYM ETAPIE PROWADZI DO SPORZĄDZENIA PROJEKTU WYKONAWCZEGO. *Definicja opracowana została na podstawie: Gadomska E. 2009, Urządzanie i pielęgnowanie terenów zieleni, Cz. II, tom 1, Hortpress Sp. z o.o., str. 13
WYNIKI GEOANKIETY najważniejsze pod względem projektowym Miejsca niebiezpieczne wg ankietowanych: I ETAP 40 min przejażdżki rowerowe Argumenty: Miejsce spotkań miejscowej młodzieży, często zakrapiane alkoholem, szczególnie w letnie wieczory, częste zaczepki osób udających się na spacer nad kanał. W przypadku budowy parku Syrenki w tej lolalizacji wskazany byłby monitoring, który zapobiegł, by dewastacji, jak to miało miejsce ze zbudowaną chatką przy ognisku.( ) Duże zadrzewienie, niebezpieczne przejście pod wiaduktem ( ) Niezabezpieczony most kolejowy, zarośnięty krzakami niezagospodarowany brzeg ( ) czas co najmniej raz w tygodniu formy aktywności spacery spotkania z rodziną / znajomymi Duża roślinność. Można spotkać osoby spożywające alkohol ( ) Jest mało zagospodarowane boję siė chodzić z wózkiem w tamtej okolicy ( ) Ciemny zagajnik ( ) Ludzie pijący alkohol ( ) Bardzo wąski przejazd po nabrzeżu betonowym; wystające nieoznaczone metalowe elementy (około 5 sztuk, wysokie na 5-10 cm); dużo rozbitego szkła; miejsce spożywania alkoholu ( ) Koszmarny "obelisk", kamień - miejsce zbrodni, które nie powinno być podkreślane ( ) Teren jest zaniedbany i jest miejscem picia alkoholu przez okolicznych "pijaczków" którzy wyrzucają dodatkowo śmieci nad kanałkiem oraz do samej wody. ( )
WYNIKI GEOANKIETY najważniejsze pod względem projektowym I ETAP
WYNIKI GEOANKIETY najważniejsze pod względem projektowym I ETAP
SYNTEZA WNIOSKÓW WARSZTATOWYCH FOT. JUSTYNA JASTRZĘBSKA I ETAP uporządkowanie terenu określenie nowych funkcji przestrzeni publicznej i sposobu powiązania z pozostałymi strefami ustalenie przebiegu ciągu pieszorowerowego wzdłuż kanału FOT. JUSTYNA JASTRZĘBSKA powstanie bezpiecznego parku zorganizowanie nowych miejsc spotkań mieszkańców nowe nasadzenie drzew i krzewów zagospodarowanie terenu pod łąki ozdobne
POTRZEBY WYPOCZYNKOWE MIESZKAŃCÓW WYBRANE NA PODSTAWIE WARSZTATÓW Z MIESZKAŃCAMI I ETAP OGRÓD DESZCZOWY NASADZENIA DRZEW MAŁY BEZPIECZNY PARK ŚCIEŻKA PIESZO-ROWEROWA ŚCIEŻKA NARCIARSKA NASADZENIA Z DZEW ŁĄKA KWIETNA SZLAK ROWEROWY ŚCIEŻKA ZDROWIA TRAWY OZDOBNE MIEJSCA DO WĘDKOWANIA ŁĄKA KWIETNA DRZEWA OZDOBNE CIĄG PIESZO-ROWEROWY ŚCIEŻKA EDUKACYJNA DRZEWA OZDOBNE ROŚLINNOŚĆ PRZYWODNA DRZEWA OZDOBNE ŚCIEŻKA ROWEROWA PRZYSTAŃ DLA ŁODZI ŁĄKA KWIETNA SZLAK ROWEROWY NASADZENIA DRZEW SZLAK ROWEROWY BUDKI DLA PTAKÓW NASADZENIA Z DRZEW I KRZEWÓW NASADZENIA Z DRZEW SIŁOWNIA PLENEROWA CIĄG PIESZO-ROWEROWY PLAC ZABAW TOALETA PUBLICZNA ŚCIEŻKA ZDROWA ŚCIEŻKA ROWEROWA NASADZENIA Z DRZEW
1L WSTĘPNA KONCEPCJA ZAGOSPODAROWANIA 2L II ETAP III ETAP 3L 4L 5L 10L 6L 7L 8L 9L Wstępna koncepcja zagospodarowania: odpowiada na potrzeby wypoczynkowe mieszkańców, podział na sektory wynika z przyjętych stref funkcjonalnych, wykonana techniką rysunku odręcznego, skala ustalona podziałką liniową.
WYTYCZNE DODALSZYCH DZIAŁAŃ: FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNE: nasadzenie drzew (w tym drzew ozdobnych), nowe nasadzenia z krzewów, nowe zagospodarowanie terenu pod łąki ozdobne, drzewa dające pożywienie ptakom, utworzenie miejsc spotkań mieszkańców, zagospodarowanie przestrzeni z przeznaczeniem do grillowania, wprowadzenie miejsc dla wędkarzy oraz przystani dla łodzi, powstanie nowych placów dla dzieci, utworzenie ścieżki-edukacyjnej oraz dendrologicznej, wprowadzenie ścieżki pieszo-rowerowej oraz ścieżki zdrowia, utworzenie siłowni plenerowej, uporządkowanie terenu wypoczynkowego, kładka dla pieszych i rowerów, zapewnienie schronienia dla wiewiórek oraz miejsca bytowania innych zwierząt, zapewnienie kamer monitoringu oraz nowego oświetlenia, zastosowanie nowych znaków drogowych, np. zakazu parkowania, zakazu wjazdu, ograniczenia prędkości, wprowadzenie ławek oraz koszy na śmieci, wprowadzenie tablicy ogłoszeń oraz barierek bezpieczeństwa. DENDROLOGICZNE: wprowadzenie drzew pełniących funkcje fitoremediacji (naturalnego filtra zanieczyszczeń), wybieranie gatunków drzew i krzewów o charakterze izolacyjnym (bariery dźwiękoszczelnej), wprowadzanie gatunków lokalnych (rodzimych w Polsce), dopasowanie gatunków pod względem warunków siedliskowych, wybieranie roślin, które łatwo wkomponowują się w otaczający krajobraz, wprowadzanie gatunków będących naturalnym siedliskiem lokalnych gatunków zwierząt. II ETAP III ETAP
Dobór gatunkowy drzew i krzewów
Kryteria wyboru gatunków drzew i krzewów: dostosowanie gatunków do warunków siedliskowych; właściwości fitoremediacyjne, w szczególności filtrujące zanieczyszczenia powietrza; niskie wymagania pielęgnacyjne; nacisk na gatunki rodzimego pochodzenia; nacisk na gatunki umożliwiające bytowanie zwierząt (tzw. gatunki biocenotyczne).
Warunki siedliskowe nad Kanałem Żerańskim: grunty nasypowe zamiast typowej doliny rzecznej; łagodniejsze zmiany klimatu dzięki obecności wody. Fitoindykacja wskazuje siedlisko jako dobre dla gatunków z lasów liściastych. Wzdłuż ul. Płochocińskiej zanieczyszczenia transportowe i zimowe zasolenie. Zaproponowano nasadzenia izolacyjne gatunków wyjątkowo odpornych na trudne warunki siedliskowe, dodatkowo pełniących funkcję naturalnego filtra zanieczyszczeń.
Właściwości fitoremediacyjne Wszystkie rośliny pozytywnie wpływają na jakość powietrza. Niektóre wyjątkowo efektywnie pobierają z gleby i wyłapują z powietrza zanieczyszczenia, takie jak: WWA, NOx, O3, pyły i metale ciężkie. Najefektywniejsze są drzewa wytwarzające dużą masę liści, oraz o liściach pokrytych włoskami wyłapującymi zanieczyszczenia, lub woskiem, w którym rozpuszczają się szkodliwe substancje.
Właściwości fitoremediacyjne 1. brzoza brodawkowata (Betula pendula) 4a. jarząb szwedzki (Sorbus intermedia) 20. śliwa tarnina (Prunus spinosa) 26. dereń biały (Cornus alba)
Dlaczego rodzime pochodzenie jest takie ważne? Zagrożenia wynikające z wprowadzania gatunków obcych: możliwe niekontrolowane rozprzestrzenianie się gatunków; wypieranie rodzimych gatunków z ich siedlisk; ubożenie bogactwa gatunkowego flory i fauny; potencjalnie nieodwracalne przekształcenia krajobrazu. Obecnie 41,2% wszystkich drzew na terenie projektu to drzewa obce. Koncepcja nasadzeń zakłada wprowadzenie 91,1% drzew gatunków rodzimych. Wśród drzew obcych proponujemy jarzęby szwedzkie, lipy warszawskie i kasztanowce pospolite.
Gatunki drzew korzystne dla zwierząt Wszystkie gatunki drzew proponowane w koncepcji dają pożywienie zwierzętom: jarzęby: pospolity i szwedzki; czeremcha pospolita; dąb szypułkowy; klony: pospolity, jawor i polny; lipy: drobnolistna i warszawska ; modrzew europejski; sosna zwyczajna; kasztanowiec zwyczajny. Lipy i klony, jako drzewa miododajne, dostarczają owadom dużych ilości nektaru. Owoce jarzębu są chętnie zjadane przez ptaki, m. in. przez jemiołuszki i gile.
Dobór gatunkowy krzewów Proponujemy 22 gatunki krzewów, w tym 9 gatunków rodzimych, które stanowią bazę nasadzeń krzewiastych: bez czarny; dereń świdwa; głóg jednoszyjkowy; kalina hordowina; leszczyna pospolita; róża dzika; śliwa tarnina; żarnowiec miotlasty; wierzba purpurowa. 15. dereń świdwa (Cornus sanguinea) 19. róża dzika (Rosa canina) 16. głóg jednoszyjkowy (Crataegus monogyna) 23. żarnowiec miotlasty (Cytisus scoparia)
Dobór gatunkowy krzewów Gatunki obce pełnią funkcje: techniczne: umocnienie skarp (róża pomarszczona); bariera izolacyjna (ligustr pospolity); fitoremediacyjne - filtrowanie zanieczyszczeń powietrza (róża pomarszczona, dereń biały, rokitnik pospolity); ozdobne (derenie, jaśminowiec wonny, tamaryszek drobnokwiatowy).
Gatunki krzewów korzystne dla zwierząt bez czarny; derenie: świdwa, biały i jadalny; głóg jednoszyjkowy; leszczyna pospolita; róże: dzika i pomarszczona; śliwa tarnina; rokitnik pospolity.
KORZYŚCI PŁYNĄCE Z ROZWIĄZAŃ PROJEKTOWYCH: II ETAP III ETAP NOWE NASADZENIA = ZMIEJSZENIE ILOŚCI ZANIECZYSZCZEŃ (NP. SMOG) ZAANGAŻOWANIE LOKALNYCH SPOŁECZNOŚCI ZMIEJSZANIE ZANIECZYSZCZEŃ POCHODZĄCYCH Z BUDOWY NOWYCH OSIEDLI MIESZKANIOWYCH FUNKCJE SPOŁECZNO- INTEGRACYJNE KANAŁ ŻERAŃSKI OCHRONA PRZED WIATREM KORYTARZ EKOLOGICZNY OCHRONA BIORÓŻNORODNOŚCI ZMIEJSZENIE EMISJI HAŁASU MIEJSKIE PSZCZOŁY PRZYWRÓCENIE NATURALNYCH SIEDLISK
NOWE ROZWIĄZANIE TECHNICZNE IV ETAP 3,5 m - szerokość ścieżki pieszo - rowerowej: 2,0 m - szerokość pasa rowerowego dwukierunkowego, 1,5 m - szerokość pasa dla komunikacji pieszej, pas ścieżki pieszo - rowerowej oddalony jest od ścianki gazociągu na długość 1m (naturalny szlak); na pozostałej szerokości pasa bez zalesienia zaprojektowano łąkę kwietną oraz trawy (jako przestrzeń rekreacyjna); pozostała część pasa montażowego, została zagospodarowana pod nowe nasadzenia z drzew i krzewów oraz miejsca przeznaczone na wypoczynek użytkowników (np. polany wypoczynkowe, miejsce do grillowania, wypożyczalnie rowerowe).
KONCEPCJA ZAGOSPODAROWANIA TERENU IV ETAP technika rysunku odręcznego; skala 1:500; podział na 28 sektorów; jednolite formaty rysunkowe 50x70 cm, układ poziomy i pionowy; ELEMENTY ZAWARTE NA PLANSZACH: dobór gatunkowy, krzewy ozdobne, roślinność przywodna, łąki kwietne + trawy, ścieżka pieszo-rowerowa, ścieżka dendrologiczna (zdrowia) przebieg gazociągu, strefa kontrolowana, pas montażowy, miejsca rekreacji, (np.polany wypoczynkowe, miejsca przeznaczone do grillowania) wskazania do zagospodarowania terenu na drugiej stronie brzegu oznaczenia podstawowe oznaczenia liniowe oznaczenia powierzchniowe oznaczenia kierunkowe
KONCEPCJA ZAGOSPODAROWANIA TERENU PRZYKŁADY MAŁEJ ARCHITEKTURY IV ETAP
Podsumowanie warsztatów
Określenie wagi i horyzontu czasowego działań WYSOKI ŚREDNI NIKSI KRÓTKI 71 12 0 ŚREDNI 20 38 42 DŁUGI 9 6 27 Do najważniejszych działań i koniecznych do realizacji w krótkim okresie czasu zaliczamy: kontynuacja szlaku pieszo-rowerowego przedłużenie szlaku pieszo-rowerowego w kierunku Zalewu uzupełnienie roślinności (nasadzenia drzew) uporządkowanie i uzupełnienie zieleni łąka kwietna miejsce aktywności mieszkańców plac zabaw dla dzieci powiązanie z systemem ścieżek rowerowych strefa odpoczynku tereny leśne urządzenia dla zwierząt i ptaków urządzenia sportowo-rekreacyjne
Wskazani na warsztatach potencjalni realizatorzy działań Podmiot sami mieszkańcy 1 mieszkańcy z pomocą 12 Zieleń Warszawska 20 Gaz-System 29 zarząd kanału 2 biznes / deweloper 10 miasto / dzielnica 40 PGNiG Termika 13 ktoś inny? 6 Najwięcej wskazań: Liczba przydzielonych działań Władze Dzielnicy i Miasta - organizacja ruchu i parkowania, oświetlenie, powiązanie ścieżek rowerowych Gaz-System - uporządkowanie i uzupełnianie zieleni oraz szlak pieszo-rowerowy Zieleń Warszawska - uporządkowanie i uzupełnienie roślinności, urządzenia dla zwierząt i ptaków, urządzenia sportowo-rekreacyjne.
Szczegółowe informacje na: www.kanalzeranski.pl