GLOBALIZACJA MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE mgr Arkadiusz Marchewka Katedra Gspdarki Światwej i Transprtu Mrskieg WZIEU Szczecin, 4 stycznia 2012 r.
GENEZA GLOBALIZACJI Przez wieki spłeczeństwa na całym świecie stpniw nawiązywały craz bliższe kntakty, Działalnść gspdarcza w dużej części wyszła pza ramy nardwych granic, świat stał się bardziej niż kiedyklwiek współzależny, Funkcjnujące współcześnie przedsiębirstwa, t w znacznej części już nie nardwe, a między-, wiel- czy transnardwe pdmity, Jedncześnie przez granicę przemieszczają się kapitały, technlgie i surwce, a razem z nimi idee i kultury, w wyniku czeg gspdarki i ruchy spłeczne frmują się na pzimie międzynardwym.
GENEZA GLOBALIZACJI Termin glbalizacja w pwszechnym użyciu znalazł się w płwie lat 80. XX w., aby kreślić głębkie przebrażenia w gspdarce światwej będące wynikiem liberalizacji stsunków gspdarczych, zmniejszenia rli państw w gspdarce, internacjnalizacji kapitału, rewlucji infrmatycznej i wzrstu znaczenia międzynardwych krpracji, W latach 80. XX w. glbalizacja była rzumiana przede wszystkim jak upwszechnianie się knsumpcyjneg mdelu życia, któreg wzrce dawała rzwinięta gspdarka amerykańska, stąd częst za synnimy glbalizacji przyjmwan takie słwa, jak: amerykanizacja, kalifrnizacja, mcdnaldyzacja życia.
DEFINICJA GLOBALIZACJI Glbalizacja t pstępujący prces integrwania się krajwych i reginalnych rynków w jeden glbalny rynek twarów, usług i kapitału (B. Liberska), Glbalizacja t długfalwy prces integrwania gspdarek nardwych, sektrów, rynków i przedsiębirstw dzięki rzszerzaniu raz intensyfikwaniu pnadgranicznych pwiązań handlwych, instytucyjnych, kperacyjnych raz infrmacyjnych, c prwadzi d twrzenia się craz silniejszych współzależnści w gspdarce światwej (A. Zarska),
DEFINICJA GLOBALIZACJI C.D. Glbalizacja dnsi się d narastającej integracji gspdarek nardwych przez handel międzynardwy raz zagraniczne inwestycje bezpśrednie, w miarę jak kapitał staje się craz bardziej mbilny, a technlgie ułatwiają kmunikwanie się, granice pszczególnych państw stają się craz bardziej przepuszczalne dla działalnści gspdarczej realizwanej w skali międzynardwej (D. Levy), Glbalizacja t ściślejsza integracja państw raz ludzi na świecie, spwdwana grmną redukcją ksztów transprtu i telekmunikacji raz zniesieniem sztucznych barier w przepływach dóbr, usług, kapitału, wiedzy i ludzi z kraju d kraju (J.E. Stiglitz)
DEFINICJA GLOBALIZACJI Glbalizacja jest jak pdróż. Ale jest t pdróż d niesiągalneg miejsca przeznaczenia: zglbalizwaneg świata. Zglbalizwaną gspdarkę zdefiniwać mżna jak taką, w której ani dległść, ani nardwe granice nie krępują transakcji gspdarczych. T byłby świat, w którym kszty transprtu byłyby równe zeru, a bariery stwrzne przez zróżnicwane jurysdykcje znikłyby. Źródł: M. Wlf, Will the Natin-states Survive Glbalizatin?, Freign Affairs 2001, N. 1 (80), s. 178.
CECHY GLOBALIZACJI wielwymiarwść integrwanie współzależnści międzynardwe związek z pstępem nauki, techniki i rganizacji kmpresja czasu i przestrzeni dialektyczny charakter
Wielwymiarwść Wielwymiarwść glbalizacji plega na tym, że przejawia się na w wielu różnych płaszczyznach życia jedncześnie gspdarce, plityce, wjskwści, kulturze, Obejmuje przeplatające się działania dknywane w tym samym czasie, lecz w różnych przestrzeniach. Ddatkw w przestrzeniach tczą się prcesy wymiarze gólnświatwym.
Integrwanie Integrwanie t scalanie gspdarek na różnych pzimach pprzez ścisłe łączenie funkcjnwania rzprsznych p całym świecie pdmitów, w ramach pwiązań kperacyjnych, handlwych, inwestycyjn-prdukcyjnych.
Współzależnści międzynardwe Współzależnści międzynardwe mżna kreślić jak mżliwści krdynacji międzynardwych systemów, np. reginalnych ugrupwań, kperacyjnych sieci, przumień pnadreginalnych, Mgą przybierać charakter asymetryczny i przekształcać się w dminację silniejszeg partnera zagraniczneg, Glbalna współzależnść daje rezultat ujęty przez S. Talbta (sekretarza stanu w administracji B. Clintna) w frmułę: c dzieje się tam, ma znaczenie tutaj.
Związek glbalizacji z pstępem nauki, techniki i rganizacji Pstęp ddziałuje na prces glbalizacji pprzez twrzenie siągnięć technicznych, które z klei służą rzwjwi kmunikwania się i transprtu, a przede wszystkim twrzeniu nwczesnych prduktów, nwych metd wytwarzania, zarządzania i rganizacji, pwstawania zasbów wysk wykwalifikwanych kadr i nwczesnych technlgii, Pstęp techniczny ulega przyspieszeniu pd presją stałeg zaptrzebwania na innwacje techniczne ze strny glbalnie knkurujących przedsiębirstw.
Kmpresja czasu i przestrzeni Kmpresja czasu i przestrzeni rzumiana jest jak kurczenie się świata w wyniku rzwju śrdków masweg przekazu, dużej mbilnści ludzi, dstępnści ferty twarwej z całeg świata.
Dialektyczny charakter Dialektyczny charakter glbalizacji t pstrzeganie jej jak nieustająceg prcesu występwania zjawisk lub prcesów przeciwstawnym charakterze. W literaturze zestawia się je w następujące pary: glbalizacja fragmentaryzacja, integracja dezintegracja, glbalizacja reginalizacja, hmgenizacja dyferencjacja, wymiar glbalny-lkalny.
DETERMINANTY GLOBALIZACJI gwałtwne kurczenie się świata, świat staje się glbalną wiską, pwstanie glbalneg rynku finansweg, gwałtwny wzrst przepływów BIZ, zdminwanie gspdarki glbalnej przez krpracje transnardwe, większe rzprszenie gegraficzne pszczególnych etapów w prcesie wytwarzanie brak gegraficznej ciągłści łańcucha wartści ddanej w skali glbalnej, zinstytucjnalizwanie wielu sfer życia, w tym działalnści gspdarczej.
PRZYCZYNY GLOBALIZACJI Pstęp naukwtechniczny GLOBALIZACJA Knkurencja międzynardwa Plityka eknmiczna państwa
POSTĘP NAUKOWO-TECHNICZNY Umżliwia wprwadzanie nwczesnych technlgii (m.in. elektrycznych, infrmatycznych, telekmunikacyjnych), c prwadzi d ukształtwania się nweg systemu elastycznej specjalizacji, Nwczesne rzwiązania umżliwiają szybszy i lepiej zrganizwany, bardziej efektywny i skrdynwany przepływ dóbr materialnych raz infrmacji, Dyfuzja technlgii umżliwia wyrównywanie się zdlnści technlgicznych w różnych krajach, wpływa na rzwój infrmatyki, telekmunikacji i transprtu, Pstęp technlgiczny prwadzi d tzw. technglbalizmu (glbalizacji technlgii), czyli rsnąceg umiędzynardwienia, twrzenia, stswania i rzprzestrzeniania się technlgii.
KONKURENCJA MIĘDZYNARODOWA Kształtuje się przede wszystkim pd wpływem pstępu techniczneg raz zmian p strnie ppytu i pdaży rynek prducenta przekształca się w rynek knsumenta, Przedsiębirstwa, które chcą pzyskać klientów w wielu krajach, musza dstswać się d zmian pprzez szybkie wykrzystanie najnwszych technlgii, W celu dtarcia d klientów przedsiębirstwa muszą przyspieszyć swje reakcje na zmiany rynkwe - tzw. kmpresja czasu i przestrzeni: kmpresja czasu znajduje swje dzwierciedlenie w stswaniu elastycznych systemów prdukcyjnych, w skróceniu cyklu życia prduktu, prwadzeniu wspólnych prac badawczych, kmpresja przestrzeni wpływa na przepływ prduktów i zintegrwania pdmitów zlkalizwanych w różnych krajach.
POLITYKA EKONOMICZNA PAŃSTWA Wyraża się przede wszystkim w integrwaniu raz twrzeniu i przyjęciu przez państwa krzystnych warunków współpracy międzynardwej, wspólnych załżeń plityki eknmicznej, Dzięki swbdnej wymianie handlwej, liberalizacji przepływów kapitałwych, twarów i usług w skali międzynardwej mżliwe jest rzszerzenie zasięgu inwestwania, prwadzenia gegraficznie rzprsznej, a funkcjnalnie zintegrwanej działalnści glbalnie knkurujących firm.
ISTOTA I MECHANIZMY GLOBALIZACJI GOSPODARKI ŚWIATOWEJ
GLOBALIZACJA RYNKÓW RYNKI FINANSOWE Prywatne kapitały przemieszczają się bardz szybk p całym świecie deregulacja rynków finanswych i liberalizacja przepływu kapitału stwrzyły pdstawę nweg ich funkcjnwania, Ogrmne przepływy kapitałwe i różnrdnść transakcji finanswych raz mngść pśredników przyczyniły się d pwstania glbalnych rynków finanswych,
GLOBALIZACJA RYNKÓW RYNKI FINANSOWE C.D. Pwstanie elektrniczneg pieniądza jak zapisu kmputerweg stanwi fenmen współczesnej gspdarki światwej w nwej gspdarce elektrnicznej zarządzający funduszami, banki, krpracje raz pjedynczy inwestrzy mgą transferwać kapitały z jedneg kńca świata na drugi, Pstęp technlgiczny i wykrzystanie siągnięć rewlucji infrmatycznej pzwliły na dknywanie bardz skmplikwanych peracji na wielu rynkach przez 24 h na dbę.
GLOBALIZACJA RYNKÓW RYNKI TOWAROWE I USŁUG W warunkach liberalizacji, twarcia gspdarek i pwszechnie głsznej zasady wlneg handlu prcesy glbalizacji rynków twarwych i usług nabrały przyspieszenia, Craz więcej twarów wytwarzanych przez pszczególne kraje stanwi przedmit wymiany międzynardwej niektóre segmenty rynków staja się hmgeniczne w światwym wymiarze i ferują prdukty pdbne pd względem standardów i użytecznści (elektrnika, samchdy, fast fd itd.), W związku z pstępującym prcesem ujednlicania się gustów, ptrzeb, preferencji, wymagań i wzrów knsumpcji dknuje się tzw. prces mcdnaldyzacji,
GLOBALIZACJA RYNKÓW RYNKI PRACY I MIGRACJE LUDNOŚCI Dzięki rewlucji infrmatycznej praca mże być dzisiaj wyknywana na duże dległści bez kniecznści przemieszczania się ludzi, Rynki pracy są mniej zglbalizwane, jednak w gspdarce glbalnej bardz mbilna jest kadra menadżerska, Prcesy glbalizacji rynków twarwych i usług mają isttny wpływ na lkalne rynki pracy, w tym płace i bezrbcie raz migracje zarbkwe, Glbalizacji twarzyszy przemieszczanie się ludnści w celach turystycznych, czemu sprzyja spadek ksztów transprtu ltniczeg raz glbalizacja infrmacji i usług.
GLOBALIZACJA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ D przyspieszenia glbalizacji rynków twarwych, usług i rynków finanswych w znacznym stpniu przyczyniła się wyska dynamika przepływu BIZ, Dzięki zniesieniu barier w handlu i przepływach kapitału raz mżliwścim pdejmwania działalnści gspdarczej na całym świecie firmy craz częściej dknują racjnalnych wybrów przez angażwanie kapitału i technlgii w działalnść pza granicami kraju macierzysteg,
GLOBALIZACJA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ C.D. Glbalizacja stwarza warunki dla ekspansji i siągania ddatkwych zysków przez wykrzystanie przewag lkalizacyjnych i technlgicznych, Siłą napędzającą prcesy glbalizacji jest szerka i zróżnicwana działalnść krpracji transnardwych, które mają największe zdlnści dstswania się d ery glbalizacji i kształtwania teg prcesu, Krpracje transnardwe działając na wielu rynkach, przyczyniają się d wzrstu przepływów twarów, usług, technlgii, kapitału raz twrzenia sieci pwiązań prdukcyjnych kperacyjnych między firmami.
GLOBALIZACJA NOWY WYMIAR KONKURENCYJNOŚCI Prcesy glbalizacji rynków i działalnści gspdarczej prwadzą d nasilenia się knkurencji międzynardwej w wymiarze glbalnym, Kiedy rynki staja się pwiązane, a firmy musza krdynwać swją działalnść w wielu krajach, warunki knkurencji na rynkach światwych stają się craz trudniejsze,
GLOBALIZACJA NOWY WYMIAR KONKURENCYJNOŚCI C.D. Większa swbda, zniesienie graniczeń w przepływie twarów, usług i kapitału spwdwały, że pszczególne pdmity gspdarcze zaczęły pszukiwać większych zysków pza granicami kraju raz stanęły przed kniecznścią sprstania presji glbalnej knkurencji, Knkurencja glbalna wzmaga presję na megafuzje i przejęcia firm, aby zapewnić im długfalwą przewagę knkurencyjną.
GLOBALIZACJA PRODUKCJI PRZEMYSŁOWEJ Zmiany technlgiczne, rzwój telekmunikacji i infrmatyki raz bniżenie ksztów transprtu stwrzyły nwe mżliwści funkcjnwania wielu gałęzi przemysłu i zmieniły spsób rganizacji prdukcji, Pdstawą umiędzynardwienia prdukcji jest pstęp technlgiczny, liberalizacja rynków raz wzrst mbilnści czynników prdukcji, Zmiany dtyczące działania przemysłu w nwych warunkach plegają na tym, że twrzy się sieć skmplikwanych pwiązań prdukcyjnych pmiędzy firmami w wielu krajach,
GLOBALIZACJA PRODUKCJI PRZEMYSŁOWEJ C.D. Glbalne strategie firm pzwalają na rzdzielenie pszczególnych faz prdukcji raz innych działań w zakresie twrzenia wartści ddanej na różnych rynkach, Pruszanie się p glbalnym rynku ułatwia upwszechnienie się zasad i instytucji rynkwych raz ujednlicenia struktur rganizacyjnych, metd zarządzania, systemów prdukcji w skali światwej.
GLOBALIZACJA WIEDZY I TECHNOLOGII Isttnym czynnikiem napędzającym prcesy glbalizacji był pstęp technlgiczny w transprcie i telekmunikacji raz rzwój nwych technlgii infrmacyjnych rewlucja kmputerwa i pstęp w telekmunikacji umżliwiły przyspieszenie glbalnej interakcji, Pstęp w technikach infrmacyjnych prwadzi d kurczenia się świata wydarzenia, infrmacje i idee natychmiast dcierają d wszystkich krajów, Rewlucja infrmacyjna stwrzyła niesptykane wcześniej mżliwści rganizacji prdukcji w filiach na całym świecie,
GLOBALIZACJA WIEDZY I TECHNOLOGII Prcesy glbalizacji, z jednej strny, wzmagają dążenie d twrzenia i szybkieg wykrzystania wyskiej techniki, z drugiej zaś pstęp technlgiczny przyspiesza prcesy glbalizacji, Glbalizacja wiedzy i technlgii stwrzyły pdstawę dla nweg typu gspdarki pierającej się na wiedzy (knwledge-based ecnmy).
GLOBALIZACJA GLOBALNE WSPÓŁZALEŻNOŚCI I ODDZIAŁYWANIA Wskutek craz bardziej intensywnych pwiązań handlwych, prdukcyjnych, finanswych, inwestycyjnych, usługwych i technlgicznych między krajami gspdarka światwa nie jest już sumą indywidualnych rynków, lecz systemem zintegrwanych rynków, Wyski stpień współczesnych pwiązań i współzależnści prwadzi d teg, że znacznie wzrsł ddziaływanie zjawisk zachdzących w jednych krajach i reginach na inne kraje i reginy dtyczy t przede wszystkim przenszenia się zjawisk kryzyswych,
GLOBALIZACJA GLOBALNE WSPÓŁZALEŻNOŚCI I ODDZIAŁYWANIA Decyzje pdejmwane w pszczególnych krajach mają implikacje glbalne, Odległe gegraficznie wydarzenia eknmiczne i plityczne mają znacznie bardziej bezpśredni wpływ na pszczególne kraje niż kiedyklwiek wcześniej działania pdejmwane w jednym reginie lub kraju mgą mieć grmne knsekwencje dla życia ludzi w innych reginach i krajach.
KORPORACJE TRANSNARODOWE JAKO SIŁA NAPĘDOWA PROCESU GLOBALIZACJI
PODMIOTY GOSPODARKI ŚWIATOWEJ przedsiębirstwa nardwe (krajwe), gspdarki nardwe pszczególnych krajów, krpracje transnardwe, międzynardwe (reginalne) ugrupwania integracyjne, międzynardwe rganizacje gspdarcze.
KORPORACJE TRANSNARODOWE KTN dgrywają dminującą rlę we współczesnej gspdarce światwej są najptężniejszymi i najbardziej prężnymi rganizacjami gspdarczymi świata i stanwią znaczącą siłę napędzającą prces glbalizacji, Pdstawą skutecznej rywalizacji KTN są min.: duże zasby i zdlnści wytwórcze, szerki asrtyment raz glbalna knkurencyjnść prduktów, rzbudwane pwiązania prdukcyjn-handlwe, pnadgraniczne struktury rganizacyjne,
KORPORACJE TRANSNARODOWE C.D. Realizując swa ekspansję krpracje transnardwe dknują przemieszczenia zasbów i zdlnści wytwórczych, pbudzają wzrst i efektywnść gspdarczą, przyczyniają się d restrukturalizacji sektrów i przedsiębirstw, aktywizują knkurencję i lkalna przedsiębirczść, transmitują nwe metdy i wzrce gspdarwania, O dminującym wpływie krpracji na prces glbalizacji świadczy ich liczebnść, a przede wszystkim ich lbrzymi ptencjał i ekspansywnść w gspdarce światwej.
DEFINICJA KTN Krpracja transnardwa t firma, która jest właścicielem ddziałów i filii (w całści lub w części) w dwóch lub więcej krajach, działa w systemie pdejmwania wspólnych decyzji strategicznych, a jej jednstki (filie i ddziały) wzajemnie na siebie ddziałują w zakresie pdziału wiedzy, zasbów i dpwiedzialnści.
CHARAKTERYSTYKA KTN Krpracje transnardwe t przedsiębirstwa: składające się z jednstek z dwóch lub więcej krajów, bez względu na frmę prawną i ple działania tych jednstek, które perują w systemie pdejmwania decyzji pzwalających na kherentną plitykę i wspólną strategię jedneg lub więcej śrdków pdejmwania decyzji, w których jednstki są pwiązane przez własnść, alb jedna lub więcej z nich mże wywierać znaczny wpływ na działalnść innych, a zwłaszcza dzielić wiedzę, zasby i dpwiedzialnść z innymi jednstkami.
CECHY KTN suwerennść niezależnść ich działań d interesów państwa złżnść ddziałujących na siebie elementów w łańcuchu twrzenia wartści, strukturze własnściwej lub strukturze rganizacyjnej KTN rzprszenie gegraficzne działań twrzących wartść ddaną, w pszukiwaniu pdnszenia knkurencyjnści i efektywnści wiedza, która jest kluczwym zasbem KTN, decydującym knkurencyjnści specjalizacja dla siągnięcia krzyści z wyspecjalizwanych działań będących pchdną psiadanej wiedzy
CECHY KTN C.D. integracja zdlnść KTN d działań w rzprsznych gegraficznie, funkcjnalnie wyspecjalizwanych, dstswanych lkalnie filiach przez transgraniczne strategie i struktury KTN elastycznść zdlnść d szybkiej, sprawnej i skutecznej adaptacji d zmian i dstswań, wewnątrz i na zewnątrz makrtczenia eknmiczneg i plityczneg KTN sieciwść w twrzeniu wewnętrzneg systemu pwiązań rganizacyjnych, bejmujących nadzór właścicielski i strategie KTN na różnych płaszczyznach działania zdlnść d arbitrażu umiejętnść wykrzystania różnic na pzimie makr i mez w różnych sektrach (branżach) glbalna efektywnść pprzez sknslidwane pdejście d zyskwnści KTN, jak całej rganizacji
NAJWIĘKSZE KTN W 2008 R. (NIEFINANSOWE) WG AKTYWÓW Pz. KTN Kraj pchdzenia Przemysł/aktywnść 1. General Electric Stany Zjednczne elektryczn-elektrniczny 2. Vdafne Wielka Brytania telekmunikacja 3. Rayal Dutch/Shell Hlandia/Wielka Bryt. wydbycie rpy 4. British Petrleum Wielka Brytania wydbycie rpy 5. Exxn Mbile Stany Zjednczne wydbycie rpy 6. Tyta Mtr Crp. Japnia samchdwy 7. Ttal Francja wydbycie rpy
NAJWIĘKSZE KTN W 2008 R. (FINANSOWE) WG GEOGRAFICZNEGO ZASIĘGU AKTYWNOŚCI Pz. KTN Kraj pchdzenia 1. Citigrup Inc. Stany Zjednczne 2. Allianz SE Niemcy 3. ABN AMRO Hlandia 4. Generali Spa Włchy 5. HSBC Hldings Wielka Brytania 6. Sciete Generale Francja 7. Zurich Financial Service Szwajcaria
INNOWACYJNOŚĆ W ERZE GLOBALIZACJI
INNOWACYJNOŚĆ Prcesy innwacyjne i wynalazki twarzyszą człwiekwi d pczątku cywilizacji, jednak dpier przełm XX i XXI w. przyniósł ich grmne nasilenie i szybkie rzprzestrzenianie się, Innwacyjnść stanwi mtr napędwy zmian zachdzących we współczesnej gspdarce - wkracza d wszystkich dziedzin życia spłeczn-gspdarczeg i staje się wyzwaniem glbalizacji, W erze glbalizacji craz większe znaczenie w rzwju gspdarczym przypada przemysłwi zaawanswanych technlgii,
INNOWACYJNOŚĆ C.D. Intensyfikacja na przełmie XX i XXI w. nwych technlgii dprwadziła d zmian w działalnści i kmunikwaniu się pdmitów gspdarczych na skutek szybkieg dstępu d infrmacji i wiedzy, W złżnym i ulegającym zmianm prcesie glbalizacji craz większeg znaczenia nabiera glbalna dynamika nauki, technlgii i innwacji raz fakt, że glbalne wzrce dt. innwacyjnści szybk się zmieniają
INNOWACYJNOŚĆ GOSPODARKI Zdlnść raz mtywacja przedsiębirców d ciągłeg pszukiwania i wykrzystywania w praktyce wyników badań naukwych i prac badawczrzwjwych, nwych pmysłów, kncepcji, wynalazków.
INNOWACYJNOŚĆ WG J.A. SCHUMPETERA
NAJWAŻNIEJSZE INNOWACJE 1980-2010 Internet Reznans magnetyczny Kmputer/laptp Mikrprcesry Telefn kmórkwy Światłwdy E-mail Oprgramwanie Mapa ludzkieg genmu/badania DNA Chirurgia laparskpwa
ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z PROCESEM GLOBALIZACJI
ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z PROCESEM GLOBALIZACJI Przeciwnicy prcesu glbalizacji wskazują, że wlny rynek, liberalizacja handlu i finansów raz wzrst przepływów infrmacji sprawia, że pwstaje jeden, glbalny rynek, który cechuje skłnnść d ujednlicania, c mże w knsekwencji zagrażać nardwej tżsamści i drębnści kulturwej pszczególnych spłeczeństw, Szczególnie niepkjąca jest przy tym dminacja ptężnych międzynardwych kncernów, nad którymi państwa nie mają kntrli i d których w wielu przypadkach stały się zależne,
ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z PROCESEM GLOBALIZACJI Rzwój działalnści KTN nie przyczynia się d wzrstu dbrbytu pszczególnych spłeczeństw, a jedynie d zmiany jeg dystrybucji, Zlkalizwanie inwestycji w nwym kraju wiąże się z rzwjem rynku państwa gszcząceg, zwiększeniem liczby miejsc pracy, wzrstem jeg innwacyjnści i jedncześnie z graniczeniem działań pdejmwanych w państwie macierzystym, w którym przedsiębirstwa są zmniejszane, a niektórych przypadkach nawet likwidwane.
ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z PROCESEM GLOBALIZACJI narzędzia i systemy techniczne mają pierwszeństw przed ludźmi, prymat wiedzie rzpatrywanie ksztów w krótkim czasie, finanswa i przemysłwa knkurencja na pzimie glbalnym pwadzi d rzwju glbalnych ligpli, nadmierna knkurencja, pwdując wykrzystanie craz nwszych technik wydbycia i przetwarzania surwców, prwadzi d niszczenia niedtwarzalnych zasbów naturalnych,
ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z PROCESEM GLOBALIZACJI agresywna knkurencja przyczynia się d jednstkwej i zbirwej agresywnści, a pwstrzymuje rzwój slidarnści raz dialgu między ludźmi, nardami i spłeczeństwami, przesadna knkurencja jest źródłem spłeczneg drzucenia na dużą skalę; zapmina się nieknkurencyjnych ludziach, firmach, miastach i nardach; są bez wartści, pnieważ są przegrani.
PODEJŚCIE ANTYGLOBALISTÓW
PODEJŚCIE ANTYGLOBALISTÓW Przeknanie, że negatywne skutki prcesu glbalizacji przeważają nad ewentualnymi krzyściami, stał się impulsem d stwrzenia ruchu spłeczneg skupiająceg przeciwników glbalizacji, który wyraża swje pglądy przy kazji brad rganizacji międzynardwych, takich jak: Bank Światwy, MFW, WTO, Antyglbaliści są przeknani, że glbalizacja jest przyczyną wszelkich knfliktów i prblemów, jakie występują na świecie, m.in.: pstępującej degradacji śrdwiska naturalneg, pwstawania nwych i pgłębiania się dtychczaswych nierównści spłecznych, dminacji kapitału międzynardweg,
PODEJŚCIE ANTYGLOBALISTÓW W cenie antyglbalistów glbalizacja przyczynia się d pgłębiania nierównści między pszczególnymi krajami i spłeczeństwami krzyści i szanse, jakie płyną z prcesu glbalizacji, są dystrybuwane bardz niesprawiedliwie i z reguły przeznaczne dla kreślneg kręgu pdmitów ludzi, przedsiębirstw i krajów, Zgdnie z naczelnym hasłem przeciwników glbalizacji: bgacą się bgaci, a biedni biednieją.
KORZYŚCI I KOSZTY GLOBALIZACJI
GLOBALIZACJA KORZYŚCI I KOSZTY Gspdarki krajów bardziej twartych szybciej się rzwijają niż te, które są bardziej zamknięte. Dbrze zarządzane, twarte gspdarki rzwijały się średni w tempie 2,5% szybszym niż te zamknięte dla sił glbalizacji. Kszty spłeczne i gspdarcze glbalizacji liberalizacja handlu sprzyja rzwjwi sektrów, które są knkurencyjne. Wymaga na jedncześnie, by kraje, które włączają się w prces glbalizacji pdejmwały refrmy i restrukturyzwały swje gspdarki.
GLOBALIZACJA KORZYŚCI I KOSZTY W krajach szybszym wzrście Niektóre kraje nie były w stanie gspdarczym pzim życia skrzystać z glbalizacji, a stpa szybciej się pprawiał życiwa ich spłeczeństw bniża i następwała redukcja biedy. się. Tańsze prdukty czynią je bardziej dstępnymi dla szerszych rzesz ludnści, a przez knkurencję mgą prmwać wydajnść i prduktywnść. Luka w dchdach między najbgatszymi i najbiedniejszymi krajami systematycznie się pgłębia: z 30:1 w 1960 r. d 82:1 w 1995 r., 100:1 w 2005 r., 261:1 w 2009 r.
GLOBALIZACJA KORZYŚCI I KOSZTY Większe bgactw w wynik glbalizacji dprwadził d lepszeg dstępu d pieki zdrwtnej i d czystej wdy, c wydłużył średnią długść życia. Pnad 85% ppulacji świata mże czekiwać, że będzie żyć c najmniej 60 lat (dwa razy dłużej niż 100 lat temu). Wzrst handlu i turystyki ułatwił przemieszczanie się chrób ludzi, zwierząt i rślin, jak HIV/AIDS, SARS, ptasia grypa. AIDS zredukwał długść życia w niektórych częściach Afryki d mniej niż 33 lat. Glbalizacja ułatwiła też wprwadzenie tytniu i papiersów w krajach rzwijających się, zwiększając z tym kszty i wydatki na chrnę zdrwia.
GLOBALIZACJA KORZYŚCI I KOSZTY Wzrst świadmści eklgicznej raz kalkulacja ksztów spwdwały pzytywne efekty w dniesieniu d śrdwiska naturalneg przez zachęcanie d wykrzystywania bardziej efektywnych i mniej zanieczyszczających technlgii. Przyczyniły się też d ułatwienia imprtu i wykrzystania d prdukcji dnawialnych substytutów rzadkich krajwych surwców. Śrdwisk naturalne zstał zniszczne w dużym stpniu z pwdu niewłaściwej eksplatacji zasbów w rlnictwie, leśnictwie, przemyśle wydbywczym itp. Firmy z sektra rlneg niszczą biróżnrdnść planety i pzbawiają drbnych farmerów źródeł ich utrzymania.
GLOBALIZACJA KORZYŚCI I KOSZTY Rsnąca współzależnść i glbalne instytucje, np. WTO, Bank Światwy, które kierują rzwiązaniem sprów między rządami, stwrzyły płaszczyzny przumienia pzwalające rzładwać różne napięcia plityczne i gspdarcze. Umacnia t pkój kraje nie są skłnne d wchdzenia w knflikty ze swimi partnerami. Ptęgi gspdarcze mają największy wpływ na glbalne instytucje, jak WTO czy Bank Światwy, c mże mieć negatywny wpływ na interesy krajów rzwijających się. Pzim prtekcji rlnej w krajach rzwiniętych szacuje się na kł pięcikrtnie wyższy niż pmc udzielana krajm najsłabiej rzwiniętym.
GLOBALIZACJA KORZYŚCI I KOSZTY Rzwój technlgii znacznie zredukwał kszty i ceny, zmieniając frmy kmunikacji, nauki, prwadzenia działalnści gspdarczej i leczenia. Nastąpił znaczny spadek analfabetyzmu w krajach rzwijających się z 35% w 1990 r. d 20% w 2008 r. Liberalizacja handlu i udsknalenia technlgiczne zmieniają gspdarkę kraju, niszcząc tradycyjne wspólnty rlnicze i umżliwiając imprt tanich dóbr przemysłwych. Mże t prwadzić d bezrbcia, jeśli nie będzie się tym dpwiedni kierwać, pnieważ praca w sektrach tradycyjnych zaczyna być rzadka.
GLOBALIZACJA KORZYŚCI I KOSZTY Nwczesne frmy kmunikacji i glbalne rzprzestrzenianie się infrmacji wpłynęł na zmniejszenie się liczby niedemkratycznych reżimów w świecie i szerzenie się demkracji. Nwczesne frmy kmunikacji umżliwiają craz większe uświadamianie sbie różnic między krajami. Są też pwdem wzrstu migracji d bgatszych krajów, które z klei graniczają napływ imigrantów pprzez twrzenie rzmaitych barier bserwuje się wzrst ksenfbicznych nastrjów.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ.
Literatura: 1. R. Orłwska, K. Żłądkiewicz (red.), Glbalizacja i reginalizacja w gspdarce Światwej, PWE, Warszawa 2012. 2. B. Liberska, Glbalizacja. Mechanizmy i wyzwania, PWE, Warszawa 2002. 3. J. Rymarczyk, Międzynardwe stsunki gspdarcze, PWE, Warszawa 2010. 4. J. E. Stiglitz, Glbalizacja, PWN, Warszawa 2007. 5. M. Nga, M. K. Stawicka (red.), Glbalizacja a knkurencyjnść w gspdarce światwej, CeDeWu, Warszawa 2009.