Sprawozdanie z działalności Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w latach (XVII kadencja ) (projekt)

Sprawozdanie z działalności Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w latach 2008-2010 (XVII kadencja ) (projekt).. Spis treści: I. INFORMACJAOGÓLNA...2 II. DZIAŁANIA PODJĘTE W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ STRATEGII ROZWOJU JĘZYKA I KULTURY KASZUBSKIEJ...4 III. DZIAŁANIA PODJĘTE W ZWIĄZKU ZE SFERĄ KULTURALNĄ ZRZESZENIA KASZUBSKO-POMORSKIEGO....8 IV. DZIAŁANIA PODJĘTE W ZWIĄZKU ZE SFERĄ ORGANIZACYJNĄ ZRZESZENIA KASZUBSKO-POMORSKIEGO...13 V. DZIAŁANIA PODJĘTE PRZEZ ZEPOŁY PROBLEMOWE RADY NACZELNEJ ZRZESZENIA KASZUBSKO-POMORSKIEGO...14

I. INFORMACJE OGÓLNE Nazwa stowarzyszenia: ZRZESZENIE KASZUBSKO-POMORSKIE Adres: 80-837 GDAŃSK, UL. STRAGANIARSKA 20-23, Numer KRS: 0000228279 Numer REGON: 000808819 Data wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym: 23.02.2005 r. Dane dotyczące członków Zarządu Głównego: W dniu 1 grudnia 2007 r. XVII Zjazd Delegatów Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego dokonał wyboru Rady Naczelnej, Głównej Komisji Rewizyjnej i Sądu Koleżeńskiego, a funkcję Prezesa Zrzeszenia powierzył Arturowi Jabłońskiemu. 5 stycznia 2008 roku odbyło się pierwsze posiedzenie nowej Rady Naczelnej, podczas którego wybrano Zarząd Główny w składzie: Artur Jabłoński (prezes) Łukasz Grzędzicki (wiceprezes ds. organizacyjno prawnych)), Henryk Rohde (skarbnik), Tomasz Fopke (wiceprezes ds. kultury), Krzysztof Korda (członek ds. kociewskich), Andrzej Lemańczyk (członek ds. edukacji), Eugeniusz Pryczkowski ( wiceprezes ds. kontaktów z oddziałami), Zygmunt Orzeł ( członek ds. współpracy z kościołem), Kazimierz Formela ( członek ds. gospodarczych), Grzegorz Świtała (sekretarz), Malwina Kora (członek ds. kontaktów z młodzieżą), Iwona Makurat (członek ds. edukacji), Łukasz Richert (członek ds. kontaktów i współpracy zagranicznej), Wojciech Kankowski (członek ds. samorządowych), Wojciech Konkel (członek ds. projektów). Opiekunem sztandaru Zarządu Głównego przez całą kadencję był Pan Brunon Cirocki, który nie pobierał z tego tytułu żadnej gratyfikacji, czy zwrotu kosztów dojazdu. Organami zarządzającymi Zrzeszenia są Rada Naczelna i Zarząd Główny. Rada Naczelna podejmuje uchwały zatwierdzające bilans i rachunek wyników. Wszystkie funkcje w Organach zarządzających Zrzeszenia pełnione są społecznie. W okresie sprawozdawczym w biurze Zarządu Głównego pracowały następujące osoby: Jerzy Michał Bujak dyrektor Biura ZG ZKP (do 31 stycznia 2010 r.), Łukasz Richert - dyrektor Biura ZG ZKP (od 15 lutego 2010), Renata Peplinska specjalista ds. oświaty (od 2 stycznia 2007), Anna Miloch (Dunst) specjalista ds. public relations (od 2 stycznia 2007); od 01 lutego 2009 -dyrektor wydawnictwa ZKP, Katarzyna Knopik - specjalista ds. projektów(od 3 listopada 2008), Teresa Śmigielska sekretarka (od 02 marca 2009 do 31 stycznia 2010); Lucyna Radzimińska (od 1 czerwca 2009) asystent ZG ZKP, od 1 listopada 2009 p.o. dyrektora wydawnictwa, Agata Puchalska (od 2 stycznia 2010) asystent Zarządu ZKP, Krystyna Kuziemska utrzymanie czystości w Domu Kaszubskim (przez całą kadencje). Funkcję Redaktora Naczelnego Pomeranii (od 8 stycznia 2005 do 31 sierpnia 2010) pełniła Iwona Joć, Edmund Szczesiak (od 1 czerwca 2010) p.o. redaktora naczelnego Pomeranii. W okresie sprawozdawczym zarówno Zarząd Główny jak i Rada Naczelna odbywały regularnie zebrania. Łącznie odbyło się 29 zebrań Zarządu Głównego (13 w 2008, 9 w 2009, 7 w 2010) oraz 14 posiedzeń Rady Naczelnej (5 w 2008, 6 w 2009, 2 w 2010). Najważniejsze tematy posiedzeń Rady Naczelnej to: w 2008: Rok Aleksandra Majkowskiego, powołanie członków Rady Języka Kaszubskiego, zapoznanie się z sytuacją oddziałów ZKP działającym poza województwem pomorskim, nabycie udziałów w Spółce Akademia Kształcenia Zawodowego, nauka języka kaszubskiego, przyjęcie dokumentu Polityka pozyskiwania środków na działalność ZKP oraz dokumentu Procedura reaktywacji działalności oddziałów ZKP, wprowadzenie nowego systemu składkowego, powołanie Wydawnictwa Zrzeszenia Kaszubsko- Pomorskiego. w 2009: Rok Lecha Bądkowskiego, Fundacja Kaszubsko-Pomorska Telewizja Regionalna, powołanie Dyrektora Wydawnictwa, III Kongres Kaszubski, II etap modernizacji obiektów ZKP w Wieżycy, sprawozdanie z działalności Rady Języka Kaszubskiego, polityka energetyczna Pomorza, inicjatywa studentów z Krakowa. 2010: Rok Jana Karnowskiego, pomnik Świętopełka, III etap modernizacji obiektów ZKP w Wieżycy, Sprawozdanie z działalności Rady Języka Kaszubskiego, sytuacja AKZ, Watchdog na Kaszubach, zmiany w statucie, kalendarz wyborczy - Walne Zgromadzenie. Zarząd w 2008 podjął 15 uchwał, w 2009 podjął 16 uchwał, w 2010-12 uchwał, Rada Naczelna w 2008 roku podjęła 28 uchwał, w 2009 roku - 20 uchwał, w 2010 16 uchwał. 2

W ramach Rady Naczelnej działały 4 zespoły problemowe: Zespół ds. edukacji (przewodnicząca Judyta Śliwińska ); Zespół ds. kultury, komunikacji i promocji, Zespół ds. samorządu i gospodarki, Zespół ds. kościelnych (przewodniczący: Albin Bychowski). Reaktywowano 1 oddział ZKP: w Łęczycach. Powołano w 2009 r. nowy oddział ZKP w Łubianie. Prawo do ubiegania się o osobowość prawną przyznano 5 oddziałom ZKP: Jastarnia, Toruń, Konarzyny, Szemud, Sulęczyno. W minionej kadencji przyjęto 923 nowych członków (282 w 2008 roku, w 2009 345, w 2010 296). W tym samym okresie z listy członków skreślono 237. II. DZIAŁANIA PODJĘTE W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ STRATEGII ROZWOJU JĘZYKA I KULTURY KASZUBSKIEJ W roku 2008 Rada Języka Kaszubskiego odbyła sześć Plenarnych Posiedzeń, w ramach prac Rady poszczególne Komisje pracowały nad zagadnieniami i zbierały materiały, które w ostatecznej formie zostały przyjęte i ogłoszone przez Radę na Plenarnych Posiedzeniach w formie Uchwał, a uchwały zamieszczone w publikacji Biuletyn Rady Języka Kaszubskiego 2008 rok. Ważniejsze uchwały: w sprawie wyboru formy gramatycznej w nazwach Komisji RJK. w sprawie pisowni niektórych wyrażeń przyimkowych, przysłówków złożonych oraz wyrazów. w sprawie stosowania kaszubskich imion oficjalnych na literę (A-Z) oraz ich zdrobnień. Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce, Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie (Rada Języka Kaszubskiego) oraz Polski Komitet ds. UNESCO zorganizowało Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego Midzenórodny Dzeń Rodny Mówe", który odbył się 21 lutego 2008 r. w Dworze Artusa w Gdańsku. W 2009 roku Rada Języka Kaszubskiego odbyła 8 posiedzeń plenarnych, czego efektem jest opracowanie w formie uchwał: terminologii w zakresie kaszubskich nazw organów władzy państwowej, kaszubskiego słownictwa sportowego, ochrony lokalnych odmian języka kaszubskiego, stosowania kaszubskich terminów matematycznych, kaszubskich terminów i pojęć informatycznych oraz w sprawie labializacji w języku kaszubskim. Ponadto Rada udzielała odpowiedzi w formie opinii na nadesłane zapytania m. in. w sprawie nazw miejscowych i fizjograficznych gminie Brusy ubiegającej się o wprowadzenie dwujęzycznych tablic. Rada sprawowała nadzór językowy nad wydaniem nowych utworów na płytach CD, które będą służyć min. jako pomoc dydaktyczna w szkołach na Kaszubach. Po raz pierwszy w oparciu o uchwały Rady z lat ubiegłych oraz bieżące został stworzony i wydany kalendarz na 2010 rok w całości po kaszubsku. Wszystkie uchwały oraz referaty są zawarte w dwujęzycznej publikacji Biuletyn Rady Języka Kaszubskiego za rok 2009, który został wydany w nakładzie 1000 egzemplarzy. W roku 2010 Rada Języka Kaszubskiego odbyła pięć posiedzenia plenarnych, w tym jedno dwudniowe w Starbieninie, na które przejechała przedstawicielka MSWiA w ramach kontroli projektuprace Rady jak i realizacja projektu zostały pozytywnie ocenione. W roku bieżącym RJK podjęła następujące uchwały; w sprawie stosowania kaszubskich terminów i pojęć gramatycznych. Fonetyka. w sprawie stosowania kaszubskich terminów i pojęć gramatycznych. Słowotwórstwo cz.1 w sprawie stosowania kaszubskich terminów i pojęć gramatycznych. Słowotwórstwo cz.2 w sprawie stosowania kaszubskich pojęć i terminów gramatycznych. Leksyka. Rada opracowała nazwy fizjograficzne w języku kaszubskim celem wydania mapy Kaszub z przeznaczeniem dla szkół (jednak Zarząd Główny ZKP nie wyraził zgody na jej wydanie, mimo, iż MSWiA zagwarantowało już środki na ten cel). Aktualnie Rada pracuje nad kalendarzem w języku kaszubskim na 2011 r. oraz przygotowuje do druku Biuletyn za rok 2010. W czasie XVII kadencji zostały zorganizowane VII, VIII i IX Dyktanda Kaszubskie Piszã po kaszëbskù - królewiónka w pałacu w ramach projektu dofinansowanego przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. Jednym z koordynatorów wszystkich zorganizowanych dyktand kaszubskich była Wanda Kiedrowska. VII Dyktando odbyło się w Kościerzynie i poświęcone zostało twórczości Aleksandra Majkowskiego. Współorganizatorem dyktanda był kościerski oddział ZKP. VIII Dyktando kaszubskie zorganizowane zostało razem z Gminnym Ośrodkiem Kultury w Sierakowicach i ZKP/Oddział w Sierakowicach. Współorganizatorem IX Dyktanda był bytowski oddział ZKP oraz Urząd Miejski w Bytowie. Dzięki staraniom ZKP do promocji tego przedsięwzięcia włączyły się pomorskie media (telewizja, radio, prasa, portale internetowe) oraz nauczyciele języka kaszubskiego co podniosło znacznie rangę języka kaszubskiego i przyczyniło się do promowania go jako standardowego, mierzalnego. Poprzez organizację Dyktanda możliwe stało się też wdrażanie zasad pisowni języka kaszubskiego i propagowanie jego formy pisanej zgodnej z Uchwałami Rady Języka Kaszubskiego. 3

Celem dyktanda jest również popularyzacja kaszubskich tekstów literackich, zwiększenie liczby osób posługujących się w piśmie językiem kaszubskim. Do dyktanda przygotowują się uczniowie wszystkich szkół, w których nauczany jest język kaszubski oraz zainteresowani dorośli. Szkoły zgłaszają uczestników w następujących kategoriach: I kategoria uczniowie szkół podstawowych P, II kategoria uczniowie gimnazjów G, III kategoria - uczniowie szkół ponadgimnazjalnych L, IV kategoria - dorośli D, V kategoria profesjonaliści, nauczyciele języka kaszubskiego Z. Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie Zarząd Główny oraz Centrum Edukacji Nauczycieli w Gdańsku i Europejskie Centrum Solidarności w Roku Lecha Bądkowskiego zorganizowało w dniu 15 czerwca 2009 r. konferencję dla nauczycieli i młodzieży szkolnej pt. Nauczyciel życia Lech Bądkowski. Sejmik Województwa Pomorskiego, Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie Zarząd Główny oraz Instytut Kaszubski w dniu 19 października 2009 roku zorganizowały w Gdańsku seminarium pt.: Lech Bądkowski a samorządna Rzeczpospolita. W poszczególnych wystąpieniach, jak i w dyskusji, zwrócono uwagę na sytuację ogólnopolską z uwzględnieniem specyfiki pomorskiej: jak prezentuje się społeczeństwo obywatelskie na Pomorzu w porównaniu z sytuacją w Polsce, czy i jakie są specyficzne doświadczenia pomorskiej samorządności, czy samorządowcy realizują wzór osobowy regionalnego i lokalnego polityka. Patronat nad seminarium objął Premier RP Donalda Tusk, który również uczestniczył w seminarium. Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie wespół z Akademią Kształcenia Zawodowego w Gdańsku zorganizowało szereg spotkań z organami prowadzącymi promujących nauczanie języka kaszubskiego w szkołach, w gminie i powiecie Wejherowo zachęcając do wprowadzenie nauczania języka kaszubskiego w szkołach, jednocześnie przedstawiając im obowiązujące przepisy prawne w tym zakresie oraz możliwości dokształcania się w tym kierunku. ZKP podpisało porozumienie z Akademią Pomorską w Słupsku regulujące współpracę dotyczącą wydawania zaświadczeń przez Zrzeszenie o znajomości języka kaszubskiego na potrzeby nauczania lub prowadzenia zajęć w szkołach i przedszkolach słuchaczom studiów Podyplomowych Kwalifikacyjnych Metodyczno Kulturoznawczych Języka Kaszubskiego Akademii Pomorskiej w Słupsku rozpoczętych w roku akademickim 2009/10. Kolejnym krokiem dotyczącym realizacji Strategii rozwoju języka i kultury kaszubskiej jest napisanie projektu w partnerstwie ZKP ZG i AP w Słupsku w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet IX. Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach, Działanie 9.4. Wysoko wykwalifikowane kadry systemu oświaty, konkurs 01/POKL/9.4/2009 Podyplomowe Studia Kwalifikacyjne Pedagogiczno-Metodyczne Nauczania Języka Kaszubskiego, który otrzymał dofinansowanie a jego realizacja rozpocznie się od maja 2010 i będzie trwała do końca 2011 r. Przedmiotowe Studia umożliwią 60-ciu nauczycielom z województwa pomorskiego uzyskanie uprawnień bezterminowych do nauczania języka kaszubskiego w szkołach i przedszkolach. W dniach 11 do 16 września 2008 r. na zaproszenie Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego przebywali na Kaszubach nauczyciele z holenderskiej Fryzji w ramach projektu kaszubsko-fryzyjskiego Naczynia połączone". Pobyt kolegom z zagranicy pomogły sfinansować gminy: Linia, Żukowo, Gdynia, Chmielno, Tuchomie, Bytów, Brusy, Szemud, i Starostwo Chojnice. Współpracę nawiązały i kontynuują następujące placówki: Niepoczołowice, Szemud, Kramarzyny, Borzestowo, Głodnica, Jastrzębia Góra i Lipnica. Do współpracy przystąpią szkoły z Bytowa, Gdyni i Brus, w tym także Kaszubskie Liceum Ogólnokształcące. W ramach pobytu zorganizowano wspólne warsztaty polsko-holenderskie w Centrum Edukacji Nauczycieli. Warsztaty rozpoczęły się wykładem prof. Andrzeja Januszajtisa, który umożliwił uczestnikom zgłębienie bogatej historii Gdańska. W roku 2010 w ramach projektu Naczynia połaczone grupa nauczycieli z Kaszub udała się na zaproszenie TAALSINTRUM FRYSK / CEDIN HJ LEEUWARDEN do Fryzyjskiej Holandii. W dniach 15-20 września br. przedstawiciele szkół: Kramarzyny, Niepoczołowice, Chmielno, Jastrzębia Góra, Kłodnica, Brusy (KLO) oraz Szkoła Podstawowa Nr 84 w Gdańsku gościli we Fryzji. W ramach przedmiotowej wymiany, która obchodziła swój Jubileusz 10-lecia, Kaszubi zapoznali się z funkcją języka fryzyjskiego jako regionalnego (drugiego oficjalnego w Holandii), metodach nauczania i pomocach dydaktycznych. Mieli także przyjemność uczestniczyć w zajęciach lekcyjnych języka fryzyjskiego, a także poznać Centrum Medialne, czyli Ośrodek Telewizji i Radia Fryzyjskiego. Przedmiotowy wyjazd oprócz pogłębienia współpracy przyniósł zalążek nowych partnerstw dla SP nr 84 4

w Gdańsku oraz KLO Brusy. Całość wyjazdu została przygotowana przez ZG ZKP i pokryta ze środków gmin partnerskich. W latach 2008-2010 roku Zrzeszenie przygotowało Plany Wydawnicze podręczników i wystąpiło o jego sfinansowanie do Ministerstwa Edukacji Narodowej. W 2008 r. MEN sfinansowało wydanie podręczników szkolnych i książek pomocniczych osiem tytułów w łącznej ilości 10500 egzemplarzy na łączną kwotę 334 995 zł. W 2009 r. została podpisana umowa z MEN na wydanie następujących podręczników szkolnych i książek pomocniczych: Danuta Pioch Kaszëbë Zemia i Lëdze cz.i, Danuta Pioch Żëcé codniowé na Kaszëbach cz. II, Danuta Pioch Najô domòcëzna cz. III, Jaromira Labudda Zôrno mòwë cz.i w łącznej ilości 6000 egzemplarzy na kwotę 200 000 zł brutto. Wszystkie podręczniki zostały rozdysponowane do szkół, gdzie prowadzona jest nauka języka kaszubskiego. W 2010 roku ZKP ZG podjęło starania (od marca 2010) na wydanie następujących podręczników szkolnych i książek pomocniczych: Teresa Czerwińska, Aleksandra Pająk i Lucyna Sorn Z kaszëbsczim w szkòle cz.i, Teresa Czerwińska, Aleksandra Pająk i Lucyna Sorn Z kaszëbsczim w szkòle cz. II, Jaromira Labudda Zôrno mòwë cz.i oraz nowy podręcznik Jaromira Labudda Zdrój słowa, niestety do września br. nie udało się jeszcze podpisać umowy wydawniczej. Wśród wielu działań, ZKP nadal prowadzi intensywną promocję języka kaszubskiego ZKP ZG razem z Kuratorium Oświaty w Gdańsku prowadziło kampanię promującą nauczanie języka kaszubskiego w szkołach trójmiejskich oraz gminach Liniewo, Gniewino, Cewice, Kościerzyna oraz powiecie kartuskim, czego efektem jest wzrost liczby uczących się dzieci w stosunku do roku ubiegłego o ponad dwa tysiące uczniów. Po raz pierwszy zostały opracowane ankiety dotyczące nauczania języka kaszubskiego i rozesłane do szkół w woj. pomorskim przez Kuratorium Oświaty, dane zebrane z ankiet posłużą Zrzeszeniu do sporządzenia zapotrzebowania na podręczniki do nauczania języka kaszubskiego - Planu Wydawniczego na rok szkolny 2010/11 i wnioskowania o sfinansowanie podręczników do MEN. Zespół Orzekający działał w swojej trzeciej kadencji(w latach 2008-2010), w następującym składzie powołanym przez Zarząd Główny Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego: 1/ prof. Edward Breza Przewodniczący, 2/ Renata Mistarz Sekretarz, 3/ prof. Marek Cybulski - Członek, 4/ dr Róża Wosiak-Śliwa - Członek, 5/ Danuta Pioch - Członek, 6/ Judyta Śliwińska - Członek. 7/ Renata Peplinska - Protokolant, obsługa biurowa Zespół działał w oparciu o Regulamin orzekania o znajomości języka kaszubskiego na potrzeby nauczania lub prowadzenia zajęć w szkołach i przedszkolach nauczyciela ubiegającego się o wydanie orzeczenia przez Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie w wersji zatwierdzonej przez Zarząd Główny ZKP dnia 5.01.2008 r. oraz uchwały Zarządu Głównego ZKP Nr 3 z dnia 4 marca 2006 r. w sprawie ustalenia opłaty za egzamin kwalifikacyjny ze znajomości języka kaszubskiego na potrzeby nauczania lub prowadzenia zajęć w szkołach i przedszkolach. W kadencji zostały przeprowadzone 23 akcje obejmujące egzaminy nauczycieli, przedłużenia ważności wcześniej wydanych zaświadczeń lub wydanie zaświadczeń bezterminowych: łącznie przedłużenia - 90 ( w tym 2 bezterminowe), wystawienie nowych zaświadczeń - 227 (w tym 60 absolwentom III Studium Podyplomowego Pedagogiczno-Metodycznego Nauczania Języka Kaszubskiego 2008). Obecnie (stan na dzień 21.10.2010 r. ) 421 nauczycieli posiada uprawnienia do nauczania języka kaszubskiego. Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie wzięło udział w Konferencji poświęconej nauczaniu języków mniejszościowych zorganizowanej przez Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej w Niwkach, w dniach 8-9 czerwiec 2009 r. ZKP wespół z Kaszubskim Uniwersytetem Ludowym i Akademiom Kształcenia Zawodowego uczestniczyło w dniach 20.09-23.09. 2009 r. w seminarium na zaproszenie Domowiny Serbołużyckiego Domu w Cottbus/ Chosebuz. Na przedmiotowym seminarium zostały komparatywnie przedstawione możliwości kształcenia językowego mniejszości serbołużyckiej i języka regionalnego - kaszubskiego w aspekcie ustawodawczym, zadaniowym, profili instytucji kształcących, struktur, form kształcenia (szkolenia, kursy, warsztaty), kooperacje, rola mediów, podręczniki, wsparcie metodyczne i sposób finansowania. Duże zainteresowanie wzbudziła rewitalizacja języka łużyckiego od najmłodszych lat w życiu dzieci (kształcenie przedszkolne) celem zachowania i rozwijania języka łużyckiego jako żywego środka komunikacji realizowanego przez Ośrodek Językowy WITAJ. Na konferencji Kształcenie językowe i wspieranie edukacji mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce Opole, 17-12-2009 r. Zrzeszenie przedstawiło referat Nauczanie Języka Kaszubskiego jako 5

języka regionalnego na Pomorzu. Rzeczona konferencja została zorganizowana przez Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej a udział w niej wzięli min. przedstawiciel MSWiA, wykładowcy Uniwersytetu Opolskiego, Opolski Kurator Oświaty, przedstawiciele mniejszości białoruskiej i ukraińskiej. Podtrzymywanie znajomości języka kaszubskiego odbywa się również poprzez publikacje regionalne. W latach 2008-2010 r. Zarząd Główny Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego wydawał miesięcznik społeczno-kulturalny Pomerania. W 2008 r. ukazały się następujące wydawnictwa książkowe: Geografia Kaszub autorstwa Jana Mordawskiego, Kociewie.Pomorska kraina, Kaszubi w Kanadzie Kazimierza Ickiewicza, publikacja Nieznane Kaszuby. Co je wôrt wiedzec ò Kaszëbach w języku polskim, angielskim, niemieckim, Biuletyn Rady Języka Kaszubskiego; wspólnie z oddziałem kościerskim ZKP utwór Aleksandra Majkowskiego Jak w Kòscerznie kòscelnègò òbrelë; wspólnie z Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko Pomorskiej w Wejherowie Rost na kamienie. Antologia kaszubska. W 2009 roku ukazały się następujące wydawnictwa książkowe: W poszukiwaniu tożsamości. Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie w oczach socjologa autorstwa Moniki Mazurek, zbiór bajek i baśni w języku kaszubskim zatytułowany W krainie bajek i baśni kaszubskich. Podczas XI Kościerskich Targach Książki Kaszubskiej i Pomorskiej "COSTERINA 2010"wyróżnienie za redakcję książki "W krainie baśni i bajek kaszubskich" otrzymała Bożena Ugowska. Wspólnie z bruskim oddziałem ZKP wydany został utwór Jana Karnowskiego Sowizdrzôł ù Krëbanów, a z oddziałem ZKP w Jastarni publikacja Bóg z nami. Spotkanie z papieżem Janem Pawłem II. Sopot 5 czerwca 1999 r.. Wspólnie z oddziałem bytowskim w ramach konkursu o dofinansowanie innowacyjnych przedsięwzięć, realizowanych przez oddziały lub kluby Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w ROKU LECHA BĄDKOWSKIEGO wydane zostały materiały pokonferencyjne pod redakcją Daniela Kalinowskiego zatytułowane Lech Bądkowski. Literatura i wartości. W 2009 roku ukazał się kolejny tom Biuletynu Rady Języka Kaszubskiego. W 2010 roku ukazały się dzięki dotacji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. EWANIELIE na kaszëbsczi tołmaczoné. To pierwsze, historyczne tłumaczenie z języka oryginału napisanego w grece. Dokonał jego franciszkanin o. prof. UAM Adam Ryszard Sikora OFM. Książka została wzbogacona pięknymi zdjęciami, przedstawiającymi sceny biblijne z kościołów na Kaszubach, autorstwa ks. Mariana Miotka. Decyzją Kapituły Funduszu Stypendialnego im. Izabeli Trojanowskiej w 2008 r. przyznano dwa równorzędne stypendia dla młodych dziennikarzy: Annie Frankowskiej i Markowi Adamkowiczowi. W 2009 r. laureatami zostali Tatiana Kuśmierska i Piotr Lesnau. W 2010 r. stypendium otrzymała Magdalena Kropidłowska. III. DZIAŁANIA PODJĘTE W ZWIĄZKU ZE SFERĄ KULTURALNĄ ZRZESZENIA KASZUBKO-POMORSKIEGO W czasie XVII kadencji ZG ZKP zorganizował konkursy na dofinansowanie innowacyjnych przedsięwzięć, realizowanych przez oddziały i kluby w ramach obchodów związanych z ogłoszonym patronem danego roku. Rok 2008 został ogłoszony Rokiem Aleksandra Majkowskiego, w związku z tym zorganizowano konkurs na dofinansowanie innowacyjnych przedsięwzięć, realizowanych przez oddziały i kluby. Dofinansowanie uzyskały następujące inicjatywy kulturalne: 1. Oddział w Chwaszczynie Aleksander Majkowski-raz na hip-hopowo! 2. Oddział w Szymbarku U zdrojów Raduni - w poszukiwaniu miejsc opisanych przez Aleksandra Majkowskiego. 3. Oddział w Jastarni Znam Remusa 4.Oddział w Kościerzynie Aleksander Majkowski w Sejmie Rzeczpospolitej 5. Oddział w Baninie Wojewódzki Konkurs Multimedialny Wiedzy o Kaszubach Rok Majkowskiego 6. Oddział w Luzinie Wojewódzki Konkurs Plastyczno Literacki Żëcè i przigòdë Remùsa 7. Oddział w Brusach Konkurs Czëtóm Remùsa (o zasięgu regionalnym) 8. Oddział w Lini Majkowski kim on jest? 9. Klub Wanożnik Życie i przygody Majkowskiego Rok 2009 został ogłoszony przez Radę Naczelną Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego Rokiem Lecha Bądkowskiego. W związku z tym zorganizowano wiele przedsięwzięć poświęconych osobie i działalności tego wybitnego działacza społecznego, dziennikarza, pisarza, współzałożyciela Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, rzecznika prasowego Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego Stoczni Gdańskiej. Zarząd Główny Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego zorganizował konkurs na dofinansowanie innowacyjnych przedsięwzięć, realizowanych przez oddziały lub kluby w Roku Lecha Bądkowskiego. Dofinansowanie uzyskały następujące inicjatywy kulturalne: 6

1. Oddział w Bytowie: konferencja naukowa Lech Bądkowski literatura i wartości 2. Oddział w Chojnicach: Inscenizacja dramatu Lecha Bądkowskiego SĄD NIEOSTATECZNY przebudowa scenografii 3.Klub Turystyczny Wanożnik: LECH BĄDKOWSKI tłumacz Remusa na język polski 4. Oddział w Baninie: Wojewódzki Konkurs Multimedialny o Kaszubach Rok Lecha Bądkowskiego ZKP 5. Oddział w Toruniu: Przygotowanie i odsłonięcie tablicy pamiątkowej poświęconej Lechowi Bądkowskiemu w Toruniu 6. Oddział w Pelplinie: Lech Bądkowski patron społeczeństwa obywatelskiego. Dni społeczeństwa obywatelskiego 7. Oddział w Gdańsku: Książęta kaszubsko-pomorscy w twórczości Lecha Bądkowskiego 8. Klub Studencki Pomorania: Twarzą ku przyszłości Lech Bądkowski dla młodych 9.Oddział w Warszawie: Kaszubsko-Pomorska myśl społeczno-polityczna Rok 2010 został ogłoszony Rokiem Jana Karnowskiego, w związku z tym zorganizowano konkurs na dofinansowanie innowacyjnych przedsięwzięć, realizowanych przez oddziały i kluby. Dofinansowanie uzyskały następujące inicjatywy kulturalne: 1. ZKP o/banino - Wojewódzki Konkurs Multimedialny Rok Jana Karnowskiego Wznowienie tomiku poezji Jana Karnowskiego Nowotne spiewe i wiersze 2. ZKP o/chojnice- Powiatowy Turniej Szkół Podstawowych Jan Karnowski nasz przewodnik po kaszubskich ścieżkach 3. ZKP o/kościerzyna - Konkurs wiedzy o życiu i twórczości Jana Karnowskiego oraz o Ruchu Młodokaszubów 4. ZKP o/lipusz - Imieniny Jana Karnowskiego pod Tuszkowską Matką 5. KS Pomorania Kraków - Poetycka wizja świata w wierszach Jana Karnowskiego 6. ZKP o/tczew - Jan Karnowski na Kociewsko-Kaszubską Nutę 7. Klub Turystyczny Wanożnik Wdzydzkie Stegny Jana Karnowskiego Podczas XVII kadencji odbyły się dwie wystawy w Sejmie RP. W czerwcu 2008 r. wspólnie z Kaszubskim Zespołem Parlamentarnym przygotowano wystawę fotogramów o Kaszubach w Kanadzie, która prezentowana była w gmachu Senatu RP.18 lutego 2009 roku w Senacie RP z udziałem Premiera RP Donalda Tuska oraz Marszałka Senatu Bogdana Borusewicza uroczyście otwarta została wystawa pt.: Autorytety: Lech Bądkowski. Przygotowana ona została przez Europejskie Centrum Solidarności przy współudziale Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, Instytutu Kaszubskiego oraz Kaszubskiego Zespołu Parlamentarnego. Wystawa po zakończeniu prezentacji w Parlamencie rozpoczęła podróż po Polsce odwiedzając 17 miejsc w kraju. W 2008 r. ZG ZKP wspólnie z Kaszubskim Zespołem Parlamentarnym przygotował konferencję pt. Ratyfikacja przez Polskę Europejskiej karty języków regionalnych i mniejszościowych wyzwaniem dla administracji publicznej i organizacji mniejszości. ZKP ZG wespół ze Stowarzyszeniem Chóralnym DISCANTUS w ramach projektu MSWiA zorganizowało koncert we Dworze Artusa w Gdańsku: Magnificat Kaszubskie prawykonanie Michała Sławeckiego pod batutą Sławomira Bronk. W koncercie udział wzięli min. przedstawiciel MSWiA Dorota Dobrzyńska, Abp Tadeusz Gocłowski oraz Pomorski Kurator Oświaty Zdzisław Szudrowicz 15 marca 2008 r. pod hasłem Spotkanie ze Świętopełkiem Wielkim w Gdańsku odbyły się obchody Dnia Jedności Kaszubów. Na program spotkania złożyły się m.in. msza św. z elementami w języku kaszubskim połączona z odsłonięciem tablicy poświęconej książętom kaszubsko-pomorskim oraz inscenizacja bractwa rycerskiego Zrzeszonych naju nicht nie złómie. Dzień Jedności Kaszubów świętowany był także 16 marca w Miastku, gdzie udało się pobić rekord Polski w jednoczesnej grze na akordeonie. Akordeoniści wykonali dwie kaszubskie pieśni ludowe, a w programie obchodów znalazły się również występy tradycyjnych i współczesnych zespołów kaszubskich. Ponadto okazję do zaprezentowania się mieli twórcy ludowi i wydawnictwa regionalne. Obchody Dnia Jedności Kaszubów w roku 2009 rozpoczęły się 18 marca się w Goręczynie, gdzie Szkole Podstawowej i Gimnazjum Publicznemu nadane zostało imię Ziemi Kaszubskiej. Główne obchody Dnia Jedności Kaszubów odbyły się 22 marca 2009 r. w Bytowie. Obchodzone były pod hasłem: Młodzi przińdnotą Kaszëbów. Od 4 lat głównym punktem obchodów Dnia Jedności Kaszubów jest bicie kaszubskiego rekordu Polski w jednoczesnej grze na akordeonie znanych kaszubskich frantówek. Nie inaczej było w Bytowie gdzie 252 akordeonistów pobiło zeszłoroczny rekord. W programie obchodów znalazły się również występy tradycyjnych i nowoczesnych muzycznych zespołów kaszubskich, szereg inscenizacji oraz gra w Baśkę. Ponadto okazję do zaprezentowania się mieli twórcy ludowi i wydawnictwa regionalne. W 2010 roku główne obchody Dnia Jedności Kaszubów odbyły się 21 marca w Kartuzach. Poprzedziły je dzień wcześniej: rajd z flagą i uroczystości w Ratuszu staromiejskim w Gdańsku. Tegoroczne obchody 7

rozpoczęły się od uroczystego odsłonięcia W Kartuzach tablic z nazwami Urzędu Gminy i Rady Miejskiej w języku kaszubskim. Oficjalne otwarcie, poprzedzone mszą św. w kartuskiej kolegiacie, nastąpiło w Zespole Szkół Ogólnokształcących Nr. 2, gdzie m.in. wręczono odznaczenia zasłużonym Kaszubom. Przygotowany atrakcyjny program kulturalny. Przy licznym uczestnictwie widzów, przez kilka godzin na dwóch scenach trwały występy solistów, zespołów i kapel. Przeprowadzono turniej gry w Baśkę. Czynne były m.in. stoiska z pamiątkami, książkami i kuchnią regionalną. Tradycyjnie już akordeoniści podjęli próbę bicia swojego zeszłorocznego rekordu. Pięć utworów tym razem zostało zagranych przez 268 wykonawców, którzy tym samym ustanowiono nowy rekord Polski. W lipcu 2008 roku odbył się X Jubileuszowy Zjazd Kaszubów. Pierwszym zjazdowym spotkaniem było otwarcie w Muzeum Historycznym Miasta Gdańska dwóch wystaw kaszubskiego dorobku kulturalnego: Kaszubi w Gdańsku- Kaszubi a Gdańsk oraz Kaszubi w Kanadzie 150 lat na emigracji. Wystawę uroczyście otworzył Paweł Adamowicz, prezydent Miasta Gdańska oraz David Preston, ambasador Kanady, a ceremonię poprowadził profesor Andrzej Ceynowa. Następnego dnia Kaszubi zjechali do swojej stolicy. Z najważniejszych wydarzeń Zjazdu należy wymienić: podpisanie aktu erekcyjnego pod budowę pomnika Świętopełka Wielkiego, uroczystą Mszę Św. pod przewodnictwem księdza Arcybiskupa Tadeusza Gocłowskiego, festiwal filmów w języku kaszubskim, występy artystyczne tradycyjnych i nowoczesnych zespołów kaszubskich, stoiska rękodzieła artystycznego. W lipcu 2009 roku odbył się XI Zjazd Kaszubów w Bytowie. Obchody rozpoczęły się o godz. 10.00 od odsłonięciem kamienia upamiętniającego XI Zjazd Kaszubów przy Dworcu PKP w Bytowie. Następnie nastąpił przemarsz w trakcie którego złożono kwiaty pod tablicą Szymona Krofeya. Uroczysta msza święta pod przewodnictwem ks. bp Piotra Krupy, obyła się na Placu Św. Katarzyny. Uroczystość oficjalnego otwarcia jak i główne atrakcje miały miejsce na Bytowskim Zamku. Wśród najważniejszych wydarzeń Zjazdu należy wymienić: przyjazd Transcassubi do Bytowa, wręczenie okolicznościowych Medali Lecha Bądkowskiego, projekcja spektaklu Teatru Telewizji Remus, festiwal filmów w języku kaszubskim, występy artystyczne tradycyjnych i nowoczesnych zespołów kaszubskich, pokaz mody kaszubskiej, stoiska z wyrobami rękodzieła ludowego. W czerwcu 2010 roku odbył się XII Zjazd Kaszubów w Pucku. Z okazji przypadającego 29 czerwca święta patronów rybaków apostołów Piotra i Pawła co roku, w okolicach tej daty, na odpust do puckiej fary przypływają łodzie i kutry z pątnikami, głównie z Półwyspu Helskiego. Zespolenie obu uroczystości sprawiło, że uczestnicy zjazdu przybyli do Pucka nie tylko specjalnie uruchomianym na tę okazję pociągiem Transcassubią, ale także drogą morską. Oprócz łodzi i kutrów, przypłynęły również dwa statki z Gdyni, a w nich Kaszubi i ich goście z Trójmiasta. Uroczystość oficjalnego otwarcia jak i główne atrakcje miały miejsce na Dużej Scenie w towarzystwie przedstawicieli władz samorządowych, posłów senatorów oraz metropolity gdańskiego. Wśród najważniejszych wydarzeń Zjazdu należy wymienić: przyjazd Transcassubi z Bytowa i z Chojnic, występy artystyczne tradycyjnych i nowoczesnych zespołów kaszubskich, stoiska z wyrobami rękodzieła ludowego, książkami i jadłem kaszubskim. W 2008 roku zorganizowano prezentację kultury kaszubskiej w Warszawie, natomiast we wrześniu Kaszubi pokazali się w Poznaniu. Najazd Kaszubów na Poznań" to część projektu pt.: Nieznane Kaszuby - kampania promocyjna kultury kaszubskiej w metropoliach". Inicjatywa skierowana była do społeczności Miasta Poznania, turystów tam przebywających oraz mediów. W ramach prezentacji Nieznane Kaszuby" przedstawiono tradycję i kulturę kaszubską, była okazja do nauczenia się podstaw języka kaszubskiego, zaprezentowano folklor i folk kaszubski, a także inne atrakcje turystyczne. Na specjalnych stoiskach powiaty kaszubskie zaprezentowały to, co na Kaszubach najciekawsze i niespotykane: potrawy, wyroby regionalne, publikacje. Patronat honorowy nad imprezą objęli Marszalek Województwa Pomorskiego i Prezydent Miasta Poznania. Natomiast 16 grudnia w warszawskiej Piwnicy Artystycznej Kurylewiczów zorganizowano Piwnicę Kaszubską". Wśród artystów prezentujących twórczość związaną z Kaszubami znaleźli się m.in. Teresa Budzisz-Krzyżanowska, Zbigniew Jankowski, Gabriela Kurylewicz i Wanda Warska, a gośćmi spotkania byli przedstawiciele Kaszubskiego Zespołu Parlamentarnego, członkowie warszawskiego oddziału Zrzeszenia, media. Imprezy dofinansowane zostały z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Niestety nie otrzymaliśmy z MKDiN dotacji w 2009 r na organizację Nieznanych Kaszub we Wrocławiu. Zgodnie z uchwałą Rady Naczelnej ZKP rozpoczęto przygotowania do III Kongresu Kaszubskiego. W związku z tym, we współpracy z Kaszubskim Instytutem Rozwoju, w ramach projektu KOWAL - Kaszubski Ośrodek Współpracy i Aktywności Lokalnej organizowane są debaty przedkongresowe. W 2009 roku zorganizowano spotkania w Wejherowie, gdzie dyskutowano o Dylematach kaszubskiej tożsamości, w Bytowie podjęto temat Polityka językowa i edukacja na Kaszubach, w grudniu natomiast w Wieżycy i Strzelnie rozmawiano o Budowaniu partnerstw na obszarach wiejskich na rzecz 8

rozwoju społeczności lokalnej Kaszub. W 2010 r. w styczniu w Chojnicach dyskutowano o Pomorzu jako małej ojczyźnie Kaszubów. W marcu ponownie odbyły się szkolenia poświęcone budowaniu potencjału lokalnych organizacji. W Wąglikowicach zaprezentowane zostały możliwości rozwoju kaszubskich organizacji pozarządowych poprzez tworzenie i wdrażanie projektów, natomiast w Lini przedstawiono sposoby zarządzania projektami kaszubskich organizacji pozarządowych. W kwietniu 2010 r. w Kartuzach zorganizowano kolejną debatę pt. Dziedzictwo kulturowe Kaszub. O Europie regionów rozmawiano w czerwcu w Kościerzynie. W sierpniu 2008 r. delegacja Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego z prezesem Arturem Jabłońskim na czele uczestniczyła w obchodach 150 rocznicy emigracji Kaszubów do Kanady. Obchody organizowała kaszubska diaspora w Kanadzie. Organizacja Kaszubów kanadyjskich HERITAGE SOCIETY (Stowarzyszenie DZIEDZICTWO) należy do prężnie działających organizacji mniejszości narodowych w Kanadzie. Obchody zgromadziły wielu Kaszubów, nie tylko z najbliższej okolicy, ale też z Ottawy, Toronto i innych miast, gdzie pełnią ważne funkcje społeczne. Były też świadectwem żywotności kultuy kaszubskiej za oceanem. Kaszubscy działacze w Kanadzie uhonorowani zostali Medalami 50-lecia ZKP, diasporze przekazano również Życie i przygody Remusa w języku angielskim wydane przez Instytut Kaszubski. Patronat nad uroczystościami objął ambasador Kanady w Polsce David Preston W 2009 r. na Kaszubach przebywała delegacja członków The Wilno Heritage Society. Organizacja Kaszubów kanadyjskich The Wilno Heritage Society należy ona do prężnie działających organizacji mniejszości narodowych w Kanadzie. Ważnym punktem wizyty Kaszubów z Kanady był Światowy Dzień Kaszubów (16 sierpnia 2009r.) w Szymbarku zorganizowany przez Centrum Edukacji i Promocji Regionu przy współudziale Zrzeszenia Kaszubsko Pomorskiego. Głównym punktem obchodów było odsłonięcie pomnika i otwarcie, przekazanej przez członków The Wilno Heritage Society, zabytkowej 150 letniej chaty pierwszych kaszubskich emigrantów. Światowy Dzień Kaszubów zgromadził wielu znamienitych gości m.in. Ambasadora Kanady w Polce Davida Prestona, prezydenta Lecha Wałęsę, parlamentarzystów, przedstawicieli władz samorządowych, a przede wszystkim Kaszubów z całej Polski i różnych stron świata. Klub Studencki POMORANIA, Zrzeszenie Kaszubsko Pomorskie oraz Nadbałtyckie Centrum Kultury w Gdańsku zorganizowały 2010 r. dla młodzieży ze szkół ponad gimnazjalnych z powiatów: puckiego, wejherowskiego, kartuskiego, kościerskiego, bytowskiego i chojnickiego warsztaty pt. AMBASADOR REGIONU. Celem projektu było stworzenie multimedialnego przewodnika turystycznego po Kaszubach, Projekt sfinansowany został przez Fundację ORANGE. W lipcu 2010 r. rozpoczął się remont chëczy pomorańskiej w Łączyńskiej Hucie. Wymieniono istniejące, zbutwiałe pokrycie dachowe z trzciny na nowe pokrycie dachowe z trzciny. Dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w latach 2008 2010 udało się zrealizować kilka ważnych projektów Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego: w 2008 ROKU: XXXI Turniej Gawędziarzy Ludowych Kaszub i Kociewia XXIII Ogólnopolski Konkurs Literacki im. Mieczysława Stryjewskiego w Lęborku XVII Konkurs Mowy kaszubskiej By nie zapomnieć mowy ojców im. Jana Drzeżdżona VII Dyktando Kaszubskie Piszã po kaszëbskù królewiónka w pałacu w 2009 roku: wydanie książki W świecie bajek i baśni kaszubskich VIII Dyktando Kaszubskie Piszã pò kaszubsku - królewiónka w pałacu Działalność Rady Języka Kaszubskiego w 2009 roku - wydanie publikacji Język kaszubski w Pomeranii w 2010 roku: wydanie książki EWANIELIE na kaszëbsczi tołmaczoné IX Dyktando Kaszubskie "Piszã pò kaszubsku królewiónka w pałacu" Działalność Rady Języka Kaszubskiego w 2010 roku wydanie publikacji Język kaszubski w Pomeranii Wydanie albumu audio z okazji X jubileuszowej edycji Pomorskiego Festiwalu Piosenki Kaszubskiej Kaszebscze spiewe w Luzinie pt. Antologia piosenki kaszubskiej Ważnym działaniem w 2009 roku było zorganizowanie wspólnie z oddziałem ZKP w Jastarni Wielkiej Parady Morskiej oraz Mszy Świętej Jubileuszowej rybaków na wodach Zatoki Puckiej dla uczczenia pobytu Ojca Świętego Jana Pawła II 5.06.1999 r. w Sopocie. Celem projektu było podtrzymywanie i 9

rozpowszechnianie tradycji regionu Pomorza związanych z morskim przeżywaniem wspólnoty oraz podtrzymywaniem tożsamości regionalnej. Na zrealizowanie działania złożyły się: Przygotowanie i organizacja wystawy prezentującej dokumenty i fotografie Wielkiej Parady Morskiej oraz Pielgrzymki morskiej rybaków na spotkanie Ojca Świętego Jana Pawła II 5.06.1999 r. w Sopocie; Wydanie publikacji opisującej wydarzenia związane z Wielką Paradą Morską oraz Pielgrzymką morską rybaków; Obchody jubileuszu połączone z uroczystym otwarciem wystawy i promocją okolicznościowej publikacji. Realizacja zadania została dofinansowana przez Samorząd Województwa Pomorskiego w ramach zadania publicznego Rozwój kultury w województwie pomorskim w roku 2009. Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie realizowało projekt pt. Watchdog na Kaszubach - Społeczny nadzór nad realizowaniem i finansowaniem przez administrację publiczną praw językowych Kaszubów współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Celem ogólnym realizacji projektu Watchdog na Kaszubach Społeczny nadzór nad realizowaniem i finansowaniem przez administrację publiczną praw językowych Kaszubów jest zwiększanie poziomu przejrzystości działań administracji samorządowej i rządowej w zakresie wdrażania praw przysługujących społeczności posługującej się językiem regionalnym Kaszubom. Cele szczegółowe to: usprawnienie wprowadzania na Pomorzu dodatkowych nazw miejscowości i obiektów fizjograficznych w języku kaszubskim; ułatwienie wprowadzania języka kaszubskiego jako języka pomocniczego w urzędach 10 gmin na Pomorzu; usprawnienie funkcjonowanie systemu finansowania przez jednostki samorządu terytorialnego szkół, w których prowadzone są zajęcia służące podtrzymywaniu tożsamości etnicznej i językowej społeczności kaszubskiej (realizacja art. 13 ustawy o systemie oświaty) poprzez monitoring systemu; podniesienie świadomości mieszkańców Pomorza, w szczególności Kaszubów w zakresie praw przysługujących im jako mniejszości jedynego w Polsce języka regionalnego. W ramach realizacji projektu Zarząd Główny Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego zrealizował następujące działania: 1. Zorganizowanie i prowadzenie Biura ds. Języka Regionalnego udzielającego informacji w zakresie realizacji przez administrację publiczną praw Kaszubów. W biurze zatrudnieni są: prawnik i socjolog. Biuro działa 3 razy w tygodniu, 4 godziny dziennie. 2. Zbieranie danych i opublikowanie raportów z monitoringów - Biuro ds. Języka Regionalnego zebrało dane, które posłużyły do opracowania dwóch raportów: raportu nt. realizacji praw językowych wynikających z ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz języku regionalnym (w tym monitoring wprowadzania na Pomorzu dodatkowych nazw miejscowości i obiektów fizjograficznych w języku kaszubskim oraz monitoring wprowadzania języka kaszubskiego jako języka pomocniczego w urzędach 10 gmin na Pomorzu) oraz raportu nt. wydatkowania i przekazywania przez jednostki samorządu terytorialnego subwencji na naukę języka kaszubskiego. 3. Organizacja szkoleń - Do zadań Biura należało też zorganizowanie 10 szkoleń w kaszubskich powiatach dla obywateli zainteresowanych prawami Kaszubów. Efektem szkoleń jest wyedukowanie minimum 300 osób, które tworząc lobby wspierające zmiany będą w poszczególnych gminach i powiatach na bieżąco monitorować przestrzeganie praw mniejszości regionalnej przez organy administracji publicznej. 4. Kampania informacyjno-promocyjna, która służy informowaniu mediów, obywateli i administracji publicznej o realizowanym projekcie. Prowadzona jest za pomocą plakatów, ulotek, specjalnie stworzonej strony internetowej: www.straznicy.kaszubi.pl, informacji prasowych. Ponadto zorganizowano dwie konferencje prasowe dla regionalnych mediów przy rozpoczęciu działań oraz po ich zakończeniu, wraz z prezentacją opracowanych raportów. Okres realizacji projektu: 01.08.2009 r. 30.10.2010 r. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013, Priorytet V - Dobre rządzenie, Działanie 5.4 - Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie 5.4.2 - Rozwój dialogu obywatelskiego: Tworzenie i wdrażanie programów z zakresu społecznego nadzoru nad funkcjonowaniem administracji publicznej W 2010 r. Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie rozpoczęło realizację projektu Kaszubskie przedszkole. 10

Realizacja projektu polega na opracowaniu pilotażowego programu edukacji kaszubskiej w przedszkolach polegającego na nauczaniu dzieci języka i kultury kaszubskiej oraz wdrożeniu go w trzech placówkach na terenie Kaszub poprzez utworzenie grup, które wezmą udział w zajęciach kaszubskich. Rezultaty przeprowadzonych działań upowszechnione zostaną podczas konferencji podsumowującej projekt. Celem głównym projektu jest podtrzymywanie kaszubskiej tożsamości regionalnej u dzieci w wieku 3-5 lat uczęszczających do przedszkoli Tęczowa Trójeczka w Kościerzynie, Wesołe Przedszkolaki w Chojnicach, Iskierka w Rumi poprzez wdrożenie pilotażowego programu nauczania języka i kultury kaszubskiej. Do przedszkoli przekazano materiały edukacyjne oraz kaszubskie zabawki. Grupy z językiem i kulturą kaszubską funkcjonują w roku szkolnym 2010/2011, od września do czerwca. Projekt realizowany jest przez Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie Zarząd Główny dzięki dofinansowaniu Funduszu Inicjatyw Obywatelskich. W 2008 r. nagrodę im. Floriana Ceynowy Budziciel Kaszubów przyznano prof. Brunonowi Synakowi, a Medalem 50-lecia uhonorowano ks. Sławomira Czaleja. W 2009 roku nagrodę im. Floriana Ceynowy Budziciel Kaszubów przyznano Danielowi Czapiewski ora The Wilno Heritage Society. Medalem 50-lecia ZK P uhonorowano Prezydenta Lecha Wałęsę i Davida Schulista. Wczasie XVII kadencji kontynuował pracę Komitet Budowy Pomnika Świętopełka II Wielkiego. Liderem projektu był Zarząd Główny ZKP przy wydatnym współudziale gdańskiego oddziału ZKP, który włączał się w negocjaje z Urzędem Miejskim w Gdańsku i Zarządem Dróg i Zieleni. W 2008 podpisana została umowa z Wawrzyńcem Sampem na wykonanie modelu pomnika w skali 1:3. Ustalono konieczność przygotowania szczegółowego projektu architektonicznego i uzyskania wstępnej opinii Konserwatora Zabytków w sprawie projektu. 22 sierpnia 2010 r. został uroczyście odsłonięty pomnik Świętopełka Wielkiego. Uroczystość odbyła się na skwerze przy ulicy Szerokiej. Poprzedziła ją msza św. w Kościele Św. Mikołaja, której przewodniczył arcybiskup senior Tadeusz Gocłowski. Odsłonięcie pomnika było ważnym wydarzeniem wieńczącym obchody 750-lecia ustanowienia Jarmarku św. Dominika. Finasnsowa strona pomnika ostatecznie spadła na ZG ZKP. Koszt postawienia pomnika Świętopełka Wielkiego wyniósł ok 270 tyś. zł. Pieniądze wyłożył ZG ZKP. Większość kwoty zwiazanej z budową pomnika pochodzi z diwidendy z działalności Akademi Kształcenia Zawodowego. Przedsięwzięcia pod patronatem Prezesa Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego: 1. Kościerskie Targi Książki Kaszubskiej i Pomorskiej COSTERIA ; 2. Kaszubski Festiwal Muzyki Chóralnej i Ludowej w Żukowie; 3. Międzynarodowa gra w Baśkę w Bytowie; 4. Przegląd Twórczości Kaszubskiej w Bytowie; 5. Zjazd Kaszubskich Śpiewaków; 6. Jarmark Kaszubski w Żukowie; 7. Międzynarodowy Festiwal Folkloru Dni Kultury Kaszubskiej w Brusach; 8. Międzynarodowy Festiwal Kultury Łowieckiej, Żukowo/Sierakowice. 9. IX Powiatowy Przegląd Teatrów Szkolnych Kaszebsko Bina 10. Gminne eliminacje Konkursu Recytatorskiego Literatury Kaszubskiej Rodno Mowa w Sierakowicach. 11. III Dzień Kaszubski w Konarzynach. 12. Festiwal Kaszebscze Spiewe 13. XIII konkurs Haft Kaszubski - Linia 2008 14. Kaszubskie łodzie pod żaglami. 15. V Kaszubski Festiwal Muzyki Chóralnej i Ludowej. 16. Kaszubski Przegląd Orkiestr Dętych Gniewo 2009 i 2010 17. Projekt Nasze Kaszuby - przegląd filmów amatorskich. 18. Akcja społeczna Młodzi Młodym, Gdynia 2009. 19. Nadwiślańskie Spotkanie Regionalne w Tczewie 20. VI konferencja nauczycieli regionalistów. IV. DZIAŁANIA PODJĘTE W ZWIĄZKU ZE SFERĄ ORGANIZACYJNĄ ZRZESZENIA KASZUBSKO-POMORSKIEGO 11

Ważnym elementem informacyjnym, jak też spajającym Zarząd Główny z Oddziałami była stała korespondencja z Oddziałami. Niemalże raz w miesiącu Oddziały były informowane o ważnych decyzjach organów naczelnych Zrzeszenia, jak też ogólnozrzeszeniowych inicjatywach. Od 2010 r. przesyłany jest drogą e-mailową newsletter z informacjami o ważnych zrzeszeniowych wydarzeniach kulturalnych. W wyniku działań Zarządu Głównego oraz aktywności środowisk lokalnych udało się reaktywować oddziały Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w: Łęczycach. W dalszym ciągu nie udało się reaktywować oddziałów w: Cewicach, Dziemianach, Głodnicy, Główczycach, Gowinie, Jasieniu, Kołczygłowach, Koszalinie, Lubawie, Lubichowie, Nadolu, Osiecznej, Piasecznie, Skórczu, Starej Kiszewie, Studzienicach, Swarzewie, Szlachcie, Świeciu, Tuchomiu. W 2009 r. powołano nowy oddział ZKP w Łubianie. Biuro Zarządu Głównego ZKP na bieżąco wspierało oddziały Zrzeszenia w przygotowywaniu projektów, udzielając informacji i pomocy merytorycznej. W dniach 13-14 lipca 2010r., na zaproszenie Zarządu Głównego ZKP, przebywali na Pomorzu z wizytacją członkowie sejmowej Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych. We wtorek 13 lipca spotkali się z wojewodą pomorskim, Pomorskim Kuratorem Oświaty i władzami samorządowymi województwa, a także z przedstawicielami organizacji mniejszości narodowych, które działają w Pomorskiem. Tego samego dnia w Domu Kaszubskim w Gdańsku posłowie spotkali się z przedstawicielami społeczności kaszubskiej, którzy przedstawili następujące zagadnienia: - uwagi środowiska kaszubskiego do Spisu Powszechnego 2011 (ref. prof. Cezary Obracht-Prondzyński) - problemy obecności języka kaszubskiego w mediach publicznych (ref. wiceprezes ZKP Łukasz Grzędzicki) - postulaty środowiska kaszubskiego pod adresem MNiSW oraz MEN w zakresie uruchomienia kierunku studiów kaszubistyka (ref. prof. Andrzej Ceynowa) - badania naukowe wokół tematu Kaszubi oraz postulaty dotyczące projektu ustawy o regionalnych towarzystwach naukowych (ref. prof. Józef Borzyszkowski prezes Instytutu Kaszubskiego) - Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej oraz projekt budowy Biblioteki Gerarda Labudy (ref. dyr. Radosław Kamiński dyr. Muzeum) - problemy związane z wykorzystywaniem subwencji oświatowej na oświatę oraz organizacją nauczania języka kaszubskiego w szkołach (ref. wiceprezes ZKP Łukasz Grzędzicki) - skutki (istniejące i planowane) Karty języków regionalnych lub mniejszościowych (ref. dr Tomasz Wicherkiewicz UAM) - problemy związane z budżetem MSWiA na mniejszości i język regionalny w 2011 roku (ref. prezes ZKP i współprzewodniczący Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Artur Jabłoński) 14 lipca (środa) posłowie odwiedzili Kaszubski Uniwersytet Ludowy i mieli okazje zapoznać się z jego działalnością, a także planami dalszego rozwoju. Po południu uczestniczyli w ustawieniu tablic z dodatkowymi tradycyjnymi nazwami miejscowości w języku kaszubskim na terenie gminy Bytów. Pierwszym miastem na Kaszubach, które oficjalnie ma dodatkową nazwę w języku kaszubskim na tablicach wjazdowych jest Bytów. Wizytacje zakończyło spotkanie z przedstawicielami organizacji mniejszości narodowych i członkami ZKP z terenu powiatu bytowskiego. W 2009 aktualizowano zawartość strony www.kaszubi.pl oraz sukcesywnie ją rozbudowywano. W bieżącym roku zmieniony został nagłówek strony. Z naszych obserwacji wynikało, że codziennie była odwiedzana średnio ponad 2 000 razy dziennie. Stworzono w jej ramach podstrony oddziałów oraz podstrony wynikające z realizowanych w 2008,2009,2010 roku inicjatyw. Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie jest reprezentowane przez członków Zarządu Głównego lub członków ZKP w następujących instytucjach: Komisja Wspólna Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych: Artur Jabłoński i Łukasz Grzędzicki; Podkomitet Monitorujący Program Operacyjny Kapitał Ludzki: Wojciech Józef Konkel i Ewelina Kaatz-Drzeżdżon; Komitet Monitorujący Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Pomorskiego na lata 2007-2013 : Jerzy Koszałka i Lilianna Grosz; Wojewódzka Rada Zatrudnienia Marek Byczkowski; Fundacja Kaszubski Uniwersytet Ludowy: prof. Brunon Synak, dr Tomasz Maliszewski, Artur Jabłoński, prof. Cezary Obracht-Prondzyński; Łukasz Grzędzicki, Wojciech Etmański; 12

Akademia Kształcenia Zawodowego sp. z o.o.: Wojciech Józef Konkel, Mariola Barełkowska, Monika Świtała (do 07.12.2009) Łukasz Richert (od 07.12.2009), Fundacja Polska Farma Ekologiczna "ECOFARM": Przemysław Borowski Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej: Wojciech Józef Konkel i Sławomir Szkobel eksperci Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich; Rada Organizacji Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży : Grzegorz Świtała; EBLUL (Europejskie Biuro Małych Języków): dr Tomasz Wicherkiewicz; Rada Europy: dr Tomasz Wicherkiewicz (ekspert). Od początku 2005 roku czyniono starania o pozyskanie środków na modernizację obiektów ZKP w Wieżycy, które to obiekty są wykorzystywane przez Fundację Kaszubski Uniwersytet Ludowy. Modernizację ww. obiektów kontynuowano w 2008 roku dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w kwocie 521 499,98 zł. W ramach II etapu modernizacji wykonano: prace ogólno budowlane w budynku A"- parter, I- piętro, poddasze: wyburzenie ścianek działowych, wykonanie nowych ścianek działowych, demontaż posadzek, izolacja przeciw-wodna, demontaż i ponowny montaż stolarki drzwiowej, roboty malarskie, przebicia i zamurowania otworów w ścianach nośnych; Prace instalacyjne: demontaż i ponowny montaż instalacji c.o. i wod. kan., regulacja instalacji c.o., wykonanie wentylacji, wykonanie instalacji oddymiania klatek schodowych, wykonanie nowych instalacji elektrycznych: oświetleniowej, zasilania gniazd wtyczkowych, niskoprądowych; c) Remont klatki schodowej: rozbiórka i demontaż schodów, wykonanie nowej klatki schodowej żelbetowej, wykonanie tynków ścian, wykonanie okładzin, wymiana stolarki okiennej - okna oddymiające, wykonanie pochwytów stalowych. Wykonawcą robót było Przedsiębiorstwo Wielobranżowe Milenium Jarosław Kamiński. W 2009 r. dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji kontynuowano modernizację obiektów ZKP w Wieżycy, które to obiekty są wykorzystywane przez Fundację Kaszubski Uniwersytet Ludowy (III etap). W zakres prac wchodziły: 1.Prace ogólno budowlane w budynku B - parter, I- piętro, w tym kuchni i sali konsumpcyjnej stołówki: wyburzenie ścianek działowych, wykonanie nowych ścianek działowych, sufitów podwieszanych, demontaż posadzek, wykonanie nowych posadzek oraz ułożenie nowych podłóg, izolacja przeciwwilgociowa, roboty malarskie i okładzinowe, przebicia i zamurowania otworów w ścianach nośnych, uzupełnienia tynków, wymiana stolarki wewnętrznej drzwiowej, ułożenie płytek ceramicznych na ścianach. 1. Prace instalacyjne: demontaż i ponowny montaż całej instalacji c.o. i wod. Kan. w budynku zgodnie z projektem, regulacja instalacji c.o., regulacja urządzeń wentylacyjnych, wykonanie dokumentacji technicznej i na jej podstawie wykonanie wentylacji, wykonanie nowych instalacji elektrycznych: oświetleniowej, zasilania gniazd wtyczkowych, instalacji TV, instalacji alarmowej i p.poż., wykonanie pomiarów powykonawczych, modernizacja kuchni (przygotowanie do instalacji i instalacja wyposażenia kuchni, wymiana rur c.o. na preizolowane z budynku A do bud. B wraz z wymianą węzłów ciepłowniczych, wykonanie wentylacji zgodnie z dokumentacją projektową oraz zapisami Przedmiaru robót. 2. Remont klatki schodowe: rozbiórka i demontaż schodów, wykonanie nowej klatki schodowej żelbetowej, wykonanie tynków ścian, wykonanie okładzin, wykonanie pochwytów stalowych, przygotowanie i instalacja platformy dla niepełnosprawnych. Wykonawcą robót było Przedsiębiorstwo Wielobranżowe Milenium Jarosław Kamiński. Dodatkowo wybudowano kontenerową oczyszczalnię ścieków wraz z zewnętrzną siecią sanitarną wykonawcą było Przedsiębiorstwo Jacek Fidura BOB z Braniewa. W 2010 r. wykonano połączenie komunikacyjne (łącznik) obiektów A i B w jeden kompleks obiektów z zapleczem stołówkowym dla całości. Zapewniono zgodne z przepisami zaplecze sanitarne dla całości kompleksu obiektów (toalety), instalacje elektryczne i teleinformacyjne. V. DZIAŁANIA PODJĘTE PRZEZ ZEPOŁY PROBLEMOWE RADY NACZELNEJ ZRZESZENIA KASZUBSKO-POMORSKIEGO Zespół ds. Edukacji Zespół ds. Edukacji spotykał się systematycznie na spotkaniach w siedzibie Zarządu oraz w wytypowanych szkołach. Główny cel- zwiększenie liczebności szkół, 13