OPIS INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH OBJĘTYCH WYMOGAMI MIFID W BANKU OCHRONY ŚRODOWISKA S.A. Bank zamieszcza poniższe informacje o znajdujących się w jego ofercie instrumentach finansowych w formie umożliwiającej Klientowi zapoznanie się z nimi ze zrozumieniem, przed podpisaniem stosownej umowy. SPIS TREŚCI Transakcje zabezpieczające ryzyko walutowe FX Forward 2 Transakcje zabezpieczające ryzyko stopy procentowej IRS 3 Produkty inwestycyjne Tytuły Uczestnictwa Funduszy Inwestycyjnych 4 Ubezpieczenia strukturyzowane 6 Ubezpieczenia z Ubezpieczeniowymi Funduszami Kapitałowymi 7 Produkty strukturyzowane 8
FX Forward Opis produktu: FX Forward - transakcja pochodna symetryczna - terminowa transakcja wymiany walut, polegająca na kupnie/sprzedaży w określonym terminie w przyszłości (co najmniej 3 dni robocze od dnia zawarcia transakcji) kwoty waluty bazowej w zamian za walutę kwotowaną według kursu FX Forward ustalonego w dniu zawarcia transakcji pomiędzy Bankiem a Klientem. Transakcja FX Forward jest oferowana wyłącznie Klientom pionu korporacyjnego i może być zawierana w sytuacji, gdy ma bezpośredni związek z prowadzoną przez Klienta działalnością gospodarczą. Kurs FX Forward ustalany jest na podstawie kursu FX Spot uwzględniającego punkty swap (terminowe). Punkty swap są odzwierciedleniem czasu trwania transakcji i różnic w oprocentowaniu dwóch walut biorących udział w transakcji FX Forward. W związku ze zmianą terminu zapadalności zabezpieczanej ekspozycji handlowej Klienta możliwa jest zmiana ostatecznego terminu rozliczenia transakcji FX Forward. Efektem zmiany terminu rozliczenia (rolowania) jest zmiana dotychczasowego kursu FX Forward. Dla Transakcji FX Forward (zawieranej lub rolowanej) Bank podaje Klientowi ostateczny kurs FX Forward, po którym Klient realizuje transakcje FX Forward w uzgodnionym terminie. FX Forward umożliwia: zabezpieczenie przed ryzykiem niekorzystnych zmian kursów walutowych informację na temat przyszłego przychodu/kosztu ze sprzedaży/zakupu waluty ograniczenie wpływu zmian kursu walutowego na działalność Klienta ryzyko obowiązku złożenia lub podwyższenia kwoty zabezpieczenia - może zaistnieć konieczność złożenia dodatkowego zabezpieczenia transakcji w postaci kaucji. Niespełnienie tego obowiązku może skutkować wykonaniem Transakcji Zamykającej ryzyko prawne i podatkowe - związane jest z możliwością zmian uregulowań dotyczących obrotu instrumentami finansowymi, przepisów dotyczących spółek, prowadzenia działalności gospodarczej, przepisów podatkowych, celnych i innych ryzyko rynkowe może zaistnieć w wyniku niekorzystnych, innych od oczekiwań Klienta, zmian wartości parametrów otoczenia rynkowego ryzyko wyceny - może zaistnieć, gdy w trakcie trwania zawartej transakcji ceny odbiegają znacząco od cen, po której została zawarta - może to powodować niekorzystną wycenę zawartej transakcji ryzyko niedopasowania może zaistnieć w przypadku niedopasowania rzeczywistych przepływów Klienta z jego zobowiązaniami wynikającymi z transakcji. Zabezpieczenia: Indywidualnie ustalane : Kaucja Limit Transakcyjny Standardowe warunki zawierania transakcji FX Forward: Minimalna kwota: Okres transakcji : Pary walutowe: Godziny zawierania transakcji: 10 000 USD lub jej równowartość w innej walucie od 3 dni roboczych do 12 miesięcy EUR/PLN, USD/PLN, EUR/USD dni robocze w godzinach od 8.00 do 17.00, z wyjątkiem dni, w których BOŚ S.A. ustalił skrócony czas obsługi dla Klientów 2
IRS Opis produktu: IRS - transakcja pochodna symetryczna - wzajemna wymiana pomiędzy Stronami określonych płatności odsetkowych wyrażonych w tej samej walucie. Wysokość płatności odsetkowych ustalana jest w oparciu o kwotę nominalną IRS, długość okresów odsetkowych, stawkę referencyjną (IBOR) w przypadku zmiennych płatności odsetkowych oraz stałą stopę procentową dla stałych płatności odsetkowych. Transakcja IRS zawierana jest wyłącznie przez Klientów pionu korporacyjnego i może być oferowana Klientom, którym Bank udzielił kredytu mającego bezpośredni związek z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. W związku ze zmianą terminu rozliczenia zabezpieczanego kredytu, możliwa jest zmiana ostatecznego terminu rozliczenia transakcji IRS. Efektem zmiany terminu rozliczenia Transakcji IRS może być koszt/przychód z tytułu przedterminowego rozliczenia transakcji IRS. IRS umożliwia: zabezpieczenie przed ryzykiem niekorzystnych zmian stóp procentowych informację na temat przyszłego kosztu finansowania ograniczenie wpływu zmian stóp procentowych na działalność Klienta ryzyko niedopasowania może zaistnieć w przypadku niedopasowania rzeczywistych przepływów Klienta z jego zobowiązaniami wynikającymi z transakcji ryzyko obowiązku złożenia lub podwyższenia kwoty zabezpieczenia - może zaistnieć konieczność złożenia dodatkowego zabezpieczenia transakcji w postaci kaucji. Niespełnienie tego obowiązku może skutkować Przedterminowym Rozliczeniem Transakcji IRS ryzyko prawne i podatkowe - związane jest z możliwością zmian uregulowań dotyczących obrotu instrumentami finansowymi, przepisów dotyczących spółek, prowadzenia działalności gospodarczej, przepisów podatkowych, celnych i innych ryzyko rynkowe może zaistnieć w wyniku niekorzystnych (innych od oczekiwań Klienta) zmian wartości parametrów otoczenia rynkowego ryzyko wyceny - może zaistnieć, gdy w trakcie trwania zawartej transakcji ceny odbiegają znacząco od cen, po której została zawarta może to powodować niekorzystną wycenę zawartej transakcji. Zabezpieczenia: Indywidualnie ustalany Limit Transakcyjny Standardowe warunki zawierania transakcji IRS: Minimalna kwota: Okres transakcji : Waluta: Transakcja bazowa: Godziny zawierania transakcji: 4 000 000 PLN / 1 000 000 EUR od 1 roku do 10 lat PLN, EUR kredyt udzielony w BOŚ S.A. dni robocze w godzinach od 9.00 do 15.30,, z wyjątkiem dni, w których BOŚ S.A. ustalił skrócony czas obsługi dla klientów 3
Tytuły Uczestnictwa Funduszy Inwestycyjnych Opis produktu: Jednostki uczestnictwa (JU) to tytuły współwłasności w majątku (aktywach netto) funduszu inwestycyjnego otwartego lub specjalistycznego otwartego. Nie są papierami wartościowymi. Mogą być przedmiotem transakcji wyłącznie pomiędzy funduszem a jego uczestnikiem nie jest możliwy obrót nimi na giełdzie. Fundusz ma obowiązek sprzedania jednostek uczestnictwa każdemu, kto dokona na nie wpłaty oraz obowiązek ich odkupienia od każdego uczestnika funduszu, który tego zażąda. Produkt umożliwia osiągnięcie zysków wyższych niż z lokat terminowych realizację dowolnej strategii inwestycyjnej dostęp do szerokiej oferty funduszy w zależności od czasu inwestycji, ryzyka i oczekiwanych zysków dywersyfikację ryzyka dzięki inwestowaniu na różnych rynkach i w różne sektory dostęp do wycen i raportów funduszy niskie wpłaty minimalne Podstawowe pojęcia: Fundusz inwestycyjny otwarty (FIO) fundusz inwestycyjny zbywający jednostki uczestnictwa, charakteryzujący się brakiem ograniczeń co do możliwości przystąpienia oraz rezygnacji z uczestnictwa. Zbywa jednostki uczestnictwa i dokonuje ich odkupienia na żądanie uczestnika. FIO zbywa i odkupuje jednostki uczestnictwa z częstotliwością określoną w statucie, nie rzadziej jednak niż raz na 7 dni. Uczestnikiem FIO może być zarówno osoba fizyczna, osoba prawna jak i jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej Fundusz inwestycyjny zamknięty (FIZ) - fundusz charakteryzuje się ograniczoną dostępnością tzn. emituje certyfikaty inwestycyjne będące papierami wartościowymi w różnych okresach subskrypcji. W tych okresach Klient może nabyć certyfikat, natomiast jego sprzedaż może nastąpić np. na GPW (jeśli jest dopuszczony do obrotu publicznego) lub poprzez przedstawienie do wykupu bezpośrednio do funduszu w dniu przez niego wyznaczonym (np. raz na kwartał, raz na pół roku) W zależności od sposobu oferowania certyfikatów, fundusze inwestycyjne zamknięte dzielą się na dwie główne grupy: fundusze inwestycyjne zamknięte publiczne emitujące certyfikaty dopuszczone do obrotu publicznego, kierowane są do nieograniczonej liczby inwestorów, są to certyfikaty wyłącznie na okaziciela, istnieje obowiązek zatwierdzenia prospektu emisyjnego (lub memorandum informacyjnego) przez KNF, oraz możliwość dopuszczenia certyfikatów do obrotu na GPW fundusze inwestycyjne zamknięte niepubliczne emitujące certyfikaty niedopuszczone do obrotu publicznego, kierowane są maksymalnie do 99 inwestorów oraz jednorazowy zapis na certyfikaty nie może być mniejszy niż równowartość w złotych 40 000 euro Specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty (SFIO) fundusz inwestycyjny zbywający jednostki uczestnictwa, charakteryzujący się w odróżnieniu od funduszu inwestycyjnego otwartego możliwością ograniczenia częstotliwości odkupywania jednostek uczestnictwa, dopuszczalnym ograniczeniem katalogu uczestników tylko do osób prawnych oraz możliwością prowadzenia polityki inwestycyjnej odpowiadającej funduszom inwestycyjnym zamkniętym Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych (TFI) osoba prawna (spółka akcyjna) będąca organem funduszu inwestycyjnego, której podstawowym celem jest tworzenie funduszy, zarządzanie nimi i reprezentowanie ich wobec osób trzecich. Uczestnik funduszu osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej posiadająca jednostkę uczestnictwa lub certyfikat inwestycyjny do udziału w aktywach funduszu Agent Transferowy (AT) podmiot prowadzący rejestry uczestników funduszy inwestycyjnych otwartych i specjalistycznych otwartych. W ramach wykonywania czynności związanych z prowadzeniem tego rejestru, agent transferowy dokonuje bieżącego uaktualniania salda rejestru, przyjmuje i realizuje dyspozycje uczestników funduszu, organizuje i przeprowadza obieg dokumentów i środków pieniężnych Opłata dystrybucyjna (manipulacyjna) opłata pobierana przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych przy zbywaniu, odkupywaniu, konwersji lub zamianie jednostek uczestnictwa 4
Opłata za zarządzanie wynagrodzenie towarzystwa funduszy inwestycyjnych za zarządzanie funduszem, uwzględnione już w cenie netto jednostki uczestnictwa lub wartości certyfikatu inwestycyjnego. ryzyko rynkowe ryzyko związane ze spadkiem wartości jednostki uczestnictwa w wyniku niekorzystnych zmian wycen aktywów funduszu; ryzyko płynności ryzyko braku możliwości umorzenia/sprzedaży jednostek uczestnictwa ryzyko kredytowe ryzyko niewypłacalności emitentów instrumentów finansowych znajdujących się wśród aktywów funduszy ryzyko koncentracji aktywów ryzyko niewłaściwej dywersyfikacji aktywów funduszu ryzyko wyceny aktywów funduszu ryzyko ograniczonej możliwości dokonania aktualnej wyceny poszczególnych aktywów ryzyko zmiany stóp procentowych ryzyko uzależnienia wartości części aktywów od zmian stóp procentowych ryzyko walutowe ryzyko możliwości znacznych wahań kursu waluty, w której wyceniane są aktywa funduszu Klient zawierając transakcje rynku finansowego powinien brać pod uwagę również inne rodzaje ryzyka o charakterze prawnym, rachunkowym, podatkowym oraz operacyjnym, które są niezależne od Banku. Dźwignia finansowa: W przypadku nabywania jednostek uczestnictwa za środki własne (bez korzystania z kredytu) mechanizm dźwigni finansowej nie występuje. Nabycie jednostek za środki z kredytu powoduje pojawienie się mechanizmu dźwigni finansowej i ryzyka strat przewyższającego wartość środków własnych wniesionych do funduszu Zmienność ceny instrumentu: Zmienność wycen jednostek uczestnictwa jest uzależniona od profilu zbywającego je funduszu. Jednostki uczestnictwa funduszy inwestujących w papiery udziałowe charakteryzują się zazwyczaj większą zmiennością wycen niż fundusze dłużne lub pieniężne 5
Ubezpieczenia strukturyzowane Opis produktu: Ubezpieczenie strukturyzowane to połączenie klasycznego ubezpieczenia na życie i dożycie wzbogacone o dodatkowe możliwości inwestowania kapitału. Może być oparte na indeksach giełdowych, koszykach walutowych, towarach, czy też polskich i zagranicznych funduszach inwestycyjnych. Jest to sposób inwestowania pieniędzy alternatywny dla funduszy inwestycyjnych z jednoczesną możliwością zabezpieczenia bliskich w przypadku śmierci ubezpieczonego. Ubezpieczenia strukturyzowane oferowane są w okresach subskrypcji. Zaletą tego produktu jest możliwość osiągnięcia obok sumy ubezpieczeniowej z tytułu dożycia (w przypadku dożycia do końca umowy) albo sumy ubezpieczenia na życie (w przypadku śmierci) dodatkowych korzyści np. w postaci premii, wynikających z zachowania określonych wskaźników rynkowych. Warunki wypłaty i wysokość dodatkowych korzyści określają dla każdego ubezpieczenia jego Warunki Ubezpieczenia. Ubezpieczenia strukturyzowane mogą mieć całkowitą lub częściową gwarancję kapitału. Produkt umożliwia: ochronę ubezpieczeniową, gwarancję zwrotu określonej części wpłaconej składki przez ubezpieczyciela na koniec okresu ubezpieczenia, wskazanie uposażonych na wypadek śmierci Ubezpieczonego, objęcie wierzytelności z umów ubezpieczenia zabezpieczeniem Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego (UFG) w zakresie określonym przez Ustawę o UFG. ryzyko kredytowe Ubezpieczyciela zdolność do regulowania zobowiązań w terminie, w tym ryzyko upadłości. Klient powinien przed podjęciem decyzji o przystąpieniu do umowy ubezpieczenia ocenić wiarygodność kredytową ubezpieczyciela, ryzyko inwestycyjne - ryzyko nie osiągnięcia zysku wskutek niekorzystnych zmian cen wskaźników rynkowych, ryzyko związane z rezygnacją z ubezpieczenia - rezygnacja z ubezpieczenia przed zakończeniem okresu ubezpieczenia może wiązać się z naliczeniem kosztów rezygnacji zgodnie z warunkami ubezpieczenia. Wartość wykupu może być niższa niż kwota zainwestowanego kapitału, z inwestycją w ubezpieczenia strukturyzowane wiąże się ryzyko związane z instrumentem finansowym połączonym z ubezpieczeniem, Klient zawierając transakcje rynku finansowego powinien brać pod uwagę również inne rodzaje ryzyka o charakterze prawnym, rachunkowym, podatkowym oraz operacyjnym, które są niezależne od Banku. Szczegółowe warunki działania poszczególnych ubezpieczeń strukturyzowanych oraz ryzyka z nimi związane określone są w warunkach ubezpieczenia danego produktu. 6
Ubezpieczenia z Ubezpieczeniowymi Funduszami Kapitałowymi Opis produktu Ubezpieczenia z Ubezpieczeniowymi Funduszami Kapitałowymi są formą ubezpieczenia na życie z możliwością inwestowania za pośrednictwem ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych. Środki ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego, będące wydzielonym funduszem aktywów powstałym ze składek ubezpieczeniowych, są inwestowane w sposób określony w warunkach ubezpieczenia w różne instrumenty dostępne na rynku finansowym. Produkt umożliwia: osiągnięcie zysków wyższych niż z lokat terminowych zdefiniowanie strategii inwestycyjnej przez poszczególny ubezpieczeniowy fundusz kapitałowy ogólny dostęp do bieżących wycen wartości jednostek Ubezpieczeniowych Funduszy Kapitałowych objęcie wierzytelności z umów ubezpieczenia zabezpieczeniem Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego (UFG) w zakresie określonym przez Ustawę o UFG. ryzyko kredytowe ubezpieczyciela zdolność do regulowania zobowiązań w terminie, w tym ryzyko upadłości. Klient powinien przed podjęciem decyzji o przystąpieniu do umowy ubezpieczenia ocenić wiarygodność kredytową ubezpieczyciela ryzyko inwestycyjne - ryzyko nie osiągnięcia zysku lub utraty zainwestowanego kapitału wynikające ze spadku wartości jednostek uczestnictwa w Ubezpieczeniowych Funduszach Kapitałowych powstałych na skutek pogorszenia warunków rynkowych ryzyko związane z rezygnacją z ubezpieczenia - wypłata środków z ubezpieczenia może wiązać się z naliczeniem opłat likwidacyjnych zgodnie z warunkami ubezpieczenia. Wartość wykupu może być niższa niż kwota zainwestowanego kapitału ryzyko płynności niepewność związana z niemożnością realizacji w krótkim czasie transakcji na rynku przy obowiązujących poziomach cen ryzyko zmienności walut dotyczące aktywów Ubezpieczeniowego Funduszu Kapitałowego denominowanych w walucie obcej. Wysoka zmienność kursów walut obcych może powodować zwiększoną zmienność wartości aktywów Ubezpieczeniowego Funduszu Kapitałowego ryzyko związane z Ubezpieczeniowymi Funduszami Kapitałowymi zależy od aktywów, w które inwestuje dany fundusz. Klient zawierając transakcje rynku finansowego powinien brać pod uwagę również inne rodzaje ryzyka o charakterze prawnym, rachunkowym, podatkowym oraz operacyjnym, które są niezależne od Banku Szczegółowe warunki działania poszczególnych ubezpieczeń z Ubezpieczeniowymi Funduszami Kapitałowymi oraz ryzyka z nimi związane określone są w warunkach ubezpieczenia danego produktu i regulaminie poszczególnych Ubezpieczeniowych Funduszy Kapitałowych 7
Produkty strukturyzowane Opis produktu Produkt strukturyzowany - to instrument finansowy oparty na strategii inwestowania w instrumenty wolne od ryzyka (obligacje skarbowe, depozyty) i instrumenty obarczone ryzykiem (akcje, derywaty). Powstaje w wyniku złożenia instrumentów o rożnym poziomie ryzyka, które tworzą jego strukturę. Produkty strukturyzowane to instrumenty finansowe, których cena jest uzależniona od wartości określonego wskaźnika rynkowego (np. kursu akcji lub koszyków akcji, wartości indeksów giełdowych, kursów walut). Są emitowane przez instytucje finansowe, najczęściej banki lub domy maklerskie. Emitent produktu strukturyzowanego zobowiązuje się w stosunku do nabywcy (inwestora), że w terminie wykupu instrumentu wypłaci mu kwotę rozliczenia kalkulowaną wg określonego wzoru. Formuła określająca zasady wypłaty ułatwia posiadaczom takich instrumentów śledzenie bieżącej wartości danego instrumentu. W zależności od konstrukcji instrumentu możemy wyróżnić dwa podstawowe rodzaje produktów strukturyzowanych: Produkty gwarantujące wyłącznie ochronę pierwotnie zainwestowanej kwoty - dają inwestorowi określony udział w zyskach, jakie generuje wbudowany w produkt wskaźnik rynkowy i jednocześnie gwarancję zwrotu zainwestowanego kapitału bez odsetek (inwestor nie poniesie straty pierwotnie zainwestowanej kwoty) Produkty nie gwarantujące pełnej ochrony pierwotnie zainwestowanej kwoty - instrumenty ryzykowne, gdyż większy jest udział inwestora zarówno w zyskach, jak i w stratach generowanych przez produkt wbudowany. Produkty strukturyzowane możemy również podzielić w zależności od terminu ich wykupu na krótko-, średnio i długoterminowe. Podstawowe pojęcia Emitent (Animator) instytucja, która stworzyła i wyemitowała dany produkt, Dystrybutor - Instytucja oferująca produkt Inwestorom Minimalna kwota inwestycji minimalna kwota jaką można przeznaczyć na inwestycje Czas trwania inwestycji termin do wykupu produktu przez Emitenta Ochrona kapitału - gwarantowana przez emitenta wielkość zwrotu zainwestowanego kapitału (max 100%) Współczynnik partycypacji udział inwestora w zyskach z inwestycji. Ryzyko Ryzyko rynkowe ryzyko związane ze spadkiem wartości aktywów tworzących ryzykowną część produktu Ryzyko płynności ryzyko braku możliwości sprzedaży na rynku lub odkupienia przez fundusz Ryzyko kredytowe ryzyko niewypłacalności emitenta produktu. Dźwignia finansowa Wpływ dźwigni finansowej na zyski/straty z inwestycji w produkty strukturyzowane jest uzależniony od udziału i rodzaju derywatów składających się na część produktu obarczoną ryzykiem. Im wyższy udział derywatów tym większe ryzyko poniesienia straty. Zmienność ceny instrumentu Produkty strukturyzowane w postaci papierów wartościowych notowanych na rynkach kapitałowych z reguły cechują się ograniczoną płynnością i dużą zmiennością notowań. 8