ANALIZA FLUORKÓW W POWIECIE SIERADZKIM ZA LATA 23-25 Fluorki są to związki zawierające fluor na I stopniu utlenienia (anion fluorkowy). Powstają w wyniku reakcji fluoru lub fluorowodoru ze wszystkimi pierwiastkami, z wyjątkiem helu, neonu i argonu. Fluor jest najbardziej elektroujemnym pierwiastkiem a jego elektroujemność wynosi 4, może więc przeprowadzać inne pierwiastki na wysokie stopnie utlenienia. Fluorki, w których metale występują na niskich stopniach utlenienia np. fluorek sodu, potasu, srebra, mają budowę jonową i są substancjami krystalicznymi, na ogół trującymi, dobrze rozpuszczalnymi w wodzie. Trudno rozpuszczalne są m.in. f. berylowców, lantanowców, litu i ołowiu. Wśród fluorków litowców są też znane wodorofluorki, np. wodorofluorek potasu KHF 2. Natomiast fluorki niemetali i metali na bardzo wysokich stopniach utlenienia posiadają budowę kowalencyjną i są najczęściej bezbarwnymi gazami np. fluorek krzemu SiF 4, fosforu PF 3 lub łatwo lotnymi cieczami. Fluorki są substancjami toksycznymi, które przy nadmiernej ekspozycji mogą wywołać objawy ostrego zatrucia, przekrwienie i obrzęk mózgu oraz zmiany zwyrodnieniowe w wątrobie i nerkach. Fluorki powodują także niszczenie układu kostnego ludzi i odłożone w nadmiernych ilościach w kościach prowadzą do fluorozy. Pierwszymi symptomami nadmiernej ekspozycji na fluorki pochodzące ze skażonej wody są przebarwienie szkliwa zębów. Według Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 9 listopada 22r.w sprawie wymagań dotyczących jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, zawartość fluorków w wodzie pitnej nie powinna przekraczać dopuszczalnego poziomu,5 mg/l. Stężenie fluorków w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi bada się w ramach monitoringu przeglądowego, służącego do dokonywania ocen porównawczych i długoterminowych prognoz jakości wody. W latach 23-25 w powiecie sieradzkim wykonano 36 badań zawartości fluorków w wodzie pitnej. Najwięcej oznaczeń dotyczyło jakości wody w gminie Błaszki (33), następnie w gminie Warta (2) oraz w gminie Brzeźnio (7). Przy tym najwięcej wodociągów sieciowych objęto badaniami w 24 roku, 36 na 4 kontrolowanych w powiecie sieradzkim. Najmniej próbek wody, tylko po jednej w analizowanym okresie pobrano w gminie Warta z wodociągu sieciowego Grabinka Rożdżalska, w gminie Błaszki z wodociągu sieciowego Włocin oraz w gminie Sieradz z wodociągu sieciowego Ruda i Rzechta. Strona z 7
Tabela. Wyniki badań stężenia fluorków w wodzie pitnej w powiecie sieradzkim w latach 23-25 Najwyższe stężenia fluorków w wodzie pitnej w powiecie sieradzkim w latach 23-25 Goszczanów Wróblew Błaszki Brzeźnio Gmina Brąszewice Burzenin Klonowa Złoczew Sieradz Warta,4,6,8,2,4,6,8 Wykres Spośród wszystkich gmin w powiecie sieradzkim, najwyższe stężenia fluorków w wodzie pitnej w latach 23-25, przedstawione na wykresie, odnotowano w gminie Warta, Sieradz oraz Błaszki. Zawartość fluorków w wodzie pitnej w gminie Warta,8,6,4,2,8,6,4 2 3 4 liczba badań w latach 23-25 Małków Ustków Cielce Rossoszyca Grabinka Rożdżalska Jeziorsko Miedźno Włyń Wykres 2 W gminie Warta, badania wykazały spadek zawartości fluorków tylko dla wodociągu sieciowego Ustków, co ilustruje wykres 2. Dla pozostałych wodociągów zaobserwowano tendencję wzrostową, szczególnie dla wodociągu Małków, w którym w 25r. doszło do przekroczenia normy dopuszczalnej (wykres ) o, mg/l. Było Strona 2 z 7
to jedyne zarejestrowane w latach 23-25 przekroczenie wartości dopuszczalnej fluorków w wodzie pitnej w powiecie sieradzkim. Zawartość fluorków w wodzie pitnej w gminie Sieradz,6,4,2,8,6,4 2 3 4 5 6 liczba badań w latach 23-25 Sieradz-Kłocko Sieradz, ul. Uniejowska Bogumiłów Ruda Rzechta Wykres 3 Podobna sytuacja wystąpiła w gminie Sieradz (wykres 3), w której dla wszystkich wodociągów sieciowych oprócz wodociągów Sieradz, ul. Uniejowska doszło do wzrostu stężenia fluorków w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Zawartość fluorków w wodzie pitnej w gminie Błaszki,4,2,8,6,4 2 3 4 5 6 7 8 9 liczba badań w latach 23-25 Chabierów Włocin Błaszki-Borysławice Gzików Równa Kalinowa Kamienna Gruszczyce Wykres 4 W gminie Błaszki na przestrzeni trzech lat, szczególnie wyraźny wzrost stężenia fluorków w wodzie pitnej (wykres 4), zarysował się dla wodociągów: Błaszki- Borysławice, Gzików, Kamienna. Strona 3 z 7
Zawartość fluorków w wodzie pitnej w gminie Goszczanów,8,7,6,5,4,3, 2 3 4 5 6 7 8 liczba badań w latach 23-25 Goszczanów Wykres 5 Zawartość fluorków w wodzie pitnej w gminie Wróblew,8,7,6,5,4,3, 2 3 4 5 liczba badań w latach 23-25 Wróblew Słomków Mokry Charłupia Wielka Wykres 6 W gminie Goszczanów (po siedmiu badaniach) oraz w gminie Wróblew (w 25r.), za wyjątkiem wodociągu sieciowego Słomków Mokry, jak widać na wykresie 5 oraz wykresie 6, zawartość fluorków w wodzie pitnej zmalała poniżej mg/l. Strona 4 z 7
Zawartość fluorków w wodzie pitnej w gminie Klonowa,35,3 5,5,,5 2 3 4 liczba badań w latach 23-25 Owieczki Wykres 7 Zawartość fluorków w wodzie pitnej w gminie Burzenin,8,6,4 Burzenin Grabówka 2 3 4 liczba badań w latach 23-25 Wykres 8 Podobny spadek w 25r. odnotowano także w gminie Klonowa i dla wodociągu Burzenin, co ilustrują wykres 7 i wykres 8. Strona 5 z 7
Zawartość fluorków w wodzie pitnej w gminie Brąszewice,8,6,4 Chajew Brąszewice Godynice 2 3 4 liczba badań w latach 23-25 Wykres 9 Spadek zaobserwowano także w całej gminie Brąszewice: dla wodociągu sieciowego Chajew nieznacznie poniżej,8 mg/l, dla wodociągu Godynice poniżej,6 mg/l a dla wodociągu Brąszewice poniżej,4 mg/l. Zawartość fluorków w wodzie pitnej w gminie Brzeźnio Stężenie fluoru F mg/l,8,6,4 2 3 4 5 liczba badań w latach 23-25 Ostrów Nowa Wieś Barczew Krzaki Kliczków Brzeźnio Wykres W gminie Brzeźnio dla większości wodociągów sieciowych t. j. Barczew, Ostrów i Krzaki zaobserwowano wzrost stężenia fluorków, najwyższy powyżej,8 mg/l w wodzie z wodociągu Barczew. Strona 6 z 7
Zawartość fluorków w wodzie pitnej w gminie Złoczew,7,6,5,4,3, 2 3 4 5 liczba badań w latach 23-25 Złoczew Grójec Wielki Uników Broszki Wykres Natomiast największy wzrost stężenia fluorków w gminie Złoczew, powyżej,6 mg/l zanotowano dla wodociągu Złoczew a największy spadek, poniżej, mg/l dla wodociągu Uników. W sumie w latach 23-25 zawartość fluorków w wodzie pitnej wzrosła dla 7 wodociągów sieciowych w powiecie sieradzkim a zmalała dla 2 wodociągów, przede wszystkim w gminie Brąszewice, Burzenin, Klonowa oraz Goszczanów. Strona 7 z 7