Spis treści: Dział I. Artykuły.... 2 Sprawy cywilne.... 2 I. Władza rodzicielska nad małoletnimi.... 2 II. Ingerencja we władzę rodzicielską.... 3 III. Obowiązek alimentacyjny.... 4 IV. Kiedy przysługuje prawo do żądania zapłaty zachowku?... 5 V. Odpowiedzialność rodziców i rodzeństwa za długi zmarłego.... 6 VI. Uzgodnienie stanu prawnego nieruchomości ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym błędnie ujawniony właściciel nieruchomości.... 7 VII. Niezamówiona przesyłka.... 8 VIII. Odstąpienie od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa.... 9 IX. Śmierć głównego najemcy lokalu konsekwencje prawne.... 9 X. Sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowanie uproszczonym.... 11 Sprawy karne.... 12 XI. Kasacja w sprawie o wykroczenie.... 12 XII. Przestępstwo ścigane z oskarżenia prywatnego - prywatny akt oskarżenia.... 13 Prawo pracy.... 13 XIII. Odmowa przyjęcia wypowiedzenia umowy o pracę.... 13 XIV. Termin wydania świadectwa pracy.... 14 Sprawy różne.... 15 XV. Ważny interes podatnika oraz interes publiczny - przesłanki zastosowania ulgi podatkowej... 15 XVI. Złożenie rocznego zeznania PIT za pośrednictwem internetu.... 16 Dział II. Postępowanie przed Sądem.... 17 I. Rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka.... 17 II. Rozprawa główna.... 18 Dział III. Słownik pojęć/zagadnień prawnych.... 19 I. Skarga kasacyjna (postępowanie cywilne).... 19 II. Posiedzenie niejawne.... 19 &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& Nazwy aktów prawnych: ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 nr 16 poz.93 ze zm.) - dalej k.c. ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. 1964 Nr 43 poz. 296 ze zm.) dalej k.p.c. ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. Nr 24, poz. 141) - dalej k.p. ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. Nr 9, poz. 59) - dalej k.r.o. ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553) - dalej k.k. 1
ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555) - dalej k.p.k. ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz.U. Nr 106, poz. 1148) - dalej k.p.w. ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 ze zm.) - dalej k.w.u. & &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& Dział I. Artykuły. Sprawy cywilne. I. Władza rodzicielska nad małoletnimi. Zgodnie z art. 87 k.r.o. rodzice i dzieci obowiązani są do wzajemnego szacunku i wspierania się. Obejmuje on swym zakresem podmiotowym nie tylko naturalnych rodziców i dzieci, ale także adoptujących i przysposobionego. Zgodnie z art. 92 k.r.o. dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską, aż do pełnoletności, czyli do ukończenia 18 lat, choć uzyskanie jego pełnoletniości w niektórych przypadkach może być szybsze. Istnieje bowiem możliwość zyskania pełnoletności w związku z faktem wcześniejszego zawarcia przez małoletniego małżeństwa. Unieważnienie później takiego związku, jego ustanie lub wprowadzenie separacji małżonków nie spowoduje utraty statusu osoby pełnoletniej. Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom (art. 93 1 k.r.o.), co pozwala na zachowanie zasady równouprawnienia rodziców. Obok rodziców grupą podmiotów, którym może przysługiwać władza rodzicielska są także przysposabiający, niezależnie od rodzaju adopcji. Jeśli dochodzi do przysposobienia niepełnego, powstaje zawsze co najmniej między adoptującym i adoptowanym relacja taka jak między rodzicami a dziećmi. Przyczyny ustania władzy rodzicielskiej: utrata przez rodzica pełnej zdolności do czynności prawnych, śmierć rodzica, pozbawienie władzy rodzicielskiej, zaprzeczenie ojcostwa, zaprzeczenie macierzyństwa, unieważnienie uznania dziecka, 2
zmiana prawomocnego wyroku ustalającego ojcostwo w wyniku skargi o wznowienie postępowania, przysposobienie, rozwiązanie przysposobienia. Zgodnie z art. 95 1 k.r.o. władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowywania dziecka. Piecza nad dzieckiem obejmuje swym zakresem całokształt starań rodziców o samą osobę dziecka oraz o środowisko, w którym ono przebywa. W szczególności w formie opieki fizycznej, psychicznej, ponadto starania o środowisko dziecka dotyczą zarówno materialnych warunków egzystencji (troska o środowisko materialne), jak i środowiska w znaczeniu psychicznym. Zarząd majątkiem dziecka. W ramach władzy rodzicielskiej zarząd dotyczy majątku dziecka w jego szerokim ujęciu, obejmującym zarówno aktywa (ich przedmiotem mogą być darowizny, spadki na rzecz dzieci, obejmujące nieruchomości czy wkłady oszczędnościowe), jak i pasywa, a także np. roszczenia o należne raty alimentacyjne (zaległe i przyszłe). W przepisach o władzy rodzicielskiej przewidziano, także pewne ograniczenia dotyczące: zarobku dziecka i przedmiotów oddanych mu do swobodnego użytku (art. 101 2 k.r.o.); przedmiotów przypadających dziecku z tytułu darowizny lub na podstawie testamentu, jeżeli zastrzeżenie takie wynika z treści tych czynności prawnych (art. 102 k.r.o.); przedmiotów jeśli sąd ustanowi kuratora na podstawie art. 109 k.r.o. Władza rodzicielska powinna być wykonywana przede wszystkim tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny (art. 95 3 k.r.o.). W przypadku zarządu majątkiem dziecka, ustawodawca dodatkowo zobowiązał rodziców do sprawowania go z należytą starannością (art. 101 1 k.r.o.). W przypadku konfliktu interesów rodziców co do sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej, każde z rodziców może napisać do sądu wniosek o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka (patrz pkt I Dział II Newslettera). Reprezentowanie dziecka. Rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod jego władzą. Każde z rodziców może samodzielnie reprezentować dziecko. II. Ingerencja we władzę rodzicielską. Jeżeli władza rodzicielska nie jest prawidłowo sprawowana, sąd może zadecydować o jej ograniczeniu, pozbawieniu lub zawieszeniu. Ograniczenie władzy rodzicielskiej może nastąpić, wówczas gdy zagrożone jest dobro dziecka. 3
To ograniczenie może polegać na: zobowiązaniu rodziców oraz małoletniego do określonego postępowania, określeniu, jakie czynności nie mogą być przez rodziców dokonywane bez zezwolenia sądu albo poddaniu rodziców innym ograniczeniom, którym podlega opiekun, poddaniu wykonywania władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego, skierowaniu małoletniego do organizacji lub instytucji powołanej do przygotowania zawodowego albo do innej placówki sprawującej częściową opiekę nad dziećmi, zarządzeniu o zabraniu dziecka z rodziny i umieszczeniu małoletniego w rodzinie zastępczej lub w placówce opiekuńczo-wychowawczej (art. 109 k.r.o.). Pozbawienie władzy rodzicielskiej może nastąpić, gdy władza ta nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody (np. choroba psychiczna uniemożliwiająca wykonywanie władzy rodzicielskiej), gdy rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej (np. znęcają się nad dzieckiem) lub w sposób rażący zaniedbują swoje obowiązki względem dziecka (np. zaniedbują dziecko) (art. 111 k.r.o.). Sąd może zawiesić władzę rodzicielską, gdy istnieje przemijająca przeszkoda w jej wykonywaniu (art. 110 k.r.o.). Może tak być np. gdy rodzic znajduje się w szpitalu z powodu choroby. Procedura ingerencji we władzę rodzicielską. Decyzję o ograniczeniu, pozbawieniu lub zawieszeniu władzy rodzicielskiej sąd rodzinny może podjąć z urzędu. Oznacza to, że sam podejmuje odpowiednie kroki, ilekroć uzna to za stosowne. Informacja na temat krzywdy dziecka może trafić do sądu w różny sposób. Informacja taka może dotrzeć z sądu karnego (sąd karny, jeżeli uzna za celowe ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej, w przypadku popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego lub we współdziałaniu z nim, zawiadamia sąd opiekuńczy) lub od osoby, która ma kontakt z dzieckiem (każda osoba, która wie o krzywdzie dziecka ma obowiązek zawiadomić sąd opiekuńczy składając wniosek o wgląd w sytuację małoletniego). Taką decyzję może podjąć również sąd na wniosek. Wniosek o pozbawienie, ograniczenie lub zawieszenie praw rodzicielskich składa się w sądzie rejonowym, w wydziale rodzinnym i nieletnich. Taki wniosek może być też złożony w sprawie o rozwód lub separację. III. Obowiązek alimentacyjny. Alimentacja rodziny należy do najważniejszych zadań jej dorosłych członków. Rodzina potrzebuje bowiem do swego istnienia i do spełnienia niezmiernie doniosłych funkcji znacznych środków materialnych. Główną rolę w tym zakresie pełnią dwie instytucje prawa rodzinnego: a. obowiązek alimentacyjny między krewnymi i powinowatymi (art. 128 144 1 k.r.o.); b. obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny jako całości (art. 27, 28 k.r.o. i art. 565 2 k.p.c.). W wypadku przysposobienia, stosunek alimentacyjny powstaje wskutek orzeczenia sądu, a nie w wyniku woli przysposabiającego. Charakter prawny: 4
a. Prawo do alimentów oraz obowiązek alimentacyjny jest niezbywalny (nieprzenoszalny). Nie jest więc dopuszczalne zbycie prawa do alimentów ani już wymagalnych rat alimentacyjnych innej osobie. b. Prawo do alimentacji nie ulega przedawnieniu. Podlega natomiast przedawnieniu roszczenie o poszczególne świadczenia (raty miesięczne). c. Obowiązek alimentacyjny obciąża krewnych w linii prostej i rodzeństwo. Dotyczy on krewnych wstępnych (rodziców, dziadków itd.) i zstępnych (dzieci, wnuków itd.) bez ograniczenia stopnia pokrewieństwa. W odniesieniu do dziecka, obowiązek alimentacyjny wynika z faktu ustalenia pochodzenia dziecka bez jakiejkolwiek różnicy co do małżeńskiego bądź pozamałżeńskiego urodzenia. (art. 128 k.r.o.) Obowiązek alimentacyjny między przysposabiającym, a przysposobionym istnieje oczywiście w razie przysposobienia pełnego i całkowitego, obejmuje ponadto krewnych przysposabiającego. Wniosek ten wynika wprost z art. 121 1 i 2 k.r.o., iż przez przysposobienie powstaje taki stosunek, jak między rodzicami a dziećmi. Przysposobiony nabywa prawa i obowiązki wynikające z pokrewieństwa w stosunku do krewnych przysposabiającego. Procedura alimentacyjna: w formie umowy pozasądowej, np. prywatnej, w formie umowy notarialnej, której można (w sądzie) nadać klauzulę wykonalności, w formie postępowania sądowego. Pozew o alimenty składa się w sądzie rejonowym, wydziale rodzinnym i nieletnich, właściwym dla miejsca zamieszkania osoby uprawnionej do alimentów lub właściwym dla miejsca zamieszkania osoby pozwanej. O właściwości sądu decyduje powód, tj. uprawniony do alimentów lub jego przedstawiciel ustawowy. Osoba dochodząca alimentów jest ustawowo zwolniona z kosztów sądowych. W pozwie należy określić sąd, strony, ich adresy i wysokość dochodzonych alimentów, w przypadku zmiany orzeczenia - sąd i sygnaturę akt ostatniej sprawy alimentacyjnej, a w uzasadnieniu pozwu przytoczyć okoliczności, które uzasadniają żądaną kwotę. Wyrokowi ustalającemu alimenty sąd nadaje rygor natychmiastowej wykonalności. IV. Kiedy przysługuje prawo do żądania zapłaty zachowku? Osoba zainteresowana przedłożyła projekt oświadczenia, zgodnie z którym w przypadku sprzedaży mieszkania połowa jego wartości tytułem zachowku, przypadnie spadkobiercy żądającemu podpisania tego dokumentu przez drugiego ze spadkobierców przy następującym stanie faktycznym: Rodzice spadkobierców uzyskali przydział lokalu w Spółdzielni Mieszkaniowej w związku z uzyskaniem lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego. W lokalu mieszkalnym tym byli zameldowani rodzice i jedno z dwojga dzieci (w chwili przeprowadzki niepełnoletnie). Drugie dziecko w dniu otrzymania przydziału lokalu było już samodzielne i pozostawało w związku małżeńskim. Rodzice darowali mu 5
pieniądze na zakup mieszkania. Po śmierci ojca, matka nadal mieszka w tym mieszkaniu wraz z drugim dzieckiem, które było w nim zameldowane i które już założyło rodzinę. Po śmierci ojca zostało przeprowadzone postępowanie spadkowe. Ponieważ nie pozostawił on testamentu, spadek po nim odziedziczyła żona i dwoje dzieci po 1/3. Przeprowadzony został też dział spadku, w wyniku którego mieszkające z matką dziecko uzyskało przydział do lokalu, a z czasem (wspólnie ze współmałżonkiem) dokonało zakupu wyodrębnionego lokalu mieszkalnego. Podpisania oświadczenia (a w przyszłości pieniędzy) żąda drugie dziecko. Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym gdyby spadkobierca nie sporządził testamentu, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału (zachowek). Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia. Żądanie podpisania tego oświadczenia przez jednego ze spadkobierców w stosunku do drugiego ze spadkobierców jest nieuzasadnione, żądanie o zapłatę zachowku przysługuje bowiem jesynie w sytuacji gdy spadkonbierca pozostawił testament, w którym nie uwzględnił spadkodacwy ustawowego. Wówczas jest on uprawniony do żądania zapłaty zchowku. W powyższym stanie faktycznym spadkodawca nie pozostawił testamentu, a dziedziczenie było ustawowe, został przeprowadzony również dział spadku. Żądający za życia spadkodawcy otrzymał darowiznę w postaci środków pieniężnych, która została zapewne, albo winna być uwzględniona przy dziale spadku. W celu uniknięcia podnoszenia ewentualnych zarzutów w ramach postępowania spadkowego po matce, zasadnym byłoby także uzyskanie oświadczenia od żyjącego drugiego rodzica, iż dziecko (które wystąpiło z żądaniem) zostało zaspokojone przez darowiznę. V. Odpowiedzialność rodziców i rodzeństwa za długi zmarłego. Spadkodawca w chwili śmierci był bezdzietnym kawalerem. Przed śmiercią nie był zatrudniony. Nie posiadał żadnego majątku, mieszkał z rodzicami. Ani rodzice, ani rodzeństwo nie podjęli żadnych kroków związanych ze spadkiem tj. nie wystąpili do sądu o stwierdzenie nabycia praw do spadku, ani też przed upływem 6 miesięcy od daty śmierci nie złożyli oświadczenia o odrzuceniu spadku. Po upływie ok. dwóch lat od daty śmierci brata i syna powzięli wiadomość o niespłaconym przez zmarłego kredycie - wezwanie z firmy windykacyjnej do zapłaty. 6
Zachowanie syna przed śmiercią ( styl jego życia) nie wskazywało na posiadanie jakiejkolwiek gotówki. W zasadzie był na utrzymaniu rodziców. Po jego śmierci rodzice nie znaleźli dokumentów dotyczących zawarcia umowy kredytu. Długi spadkowe można podzielić na dwie grupy. Po pierwsze, do długów spadkowych należą obowiązki majątkowe, które ciążyły na spadkodawcy w chwili jego śmierci, a następnie z tą chwilą przeszły na jego spadkobierców. Drugą grupę stanowią obowiązki, które powstają z mocy przepisów prawa spadkowego z chwilą otwarcia spadku lub nawet po tej chwili. Długi te zostały wskazane w art. 922 3 k.c. Na spadkobierców przechodzą prawa i obowiązki wynikające ze stosunków zobowiązaniowych, których podmiotem był spadkodawca. Dziedziczeniu podlegają prawa i obowiązki niezależnie od źródła, z którego dany stosunek obligacyjny wypływa, np. czy jest to umowa, czynność prawna, zdarzenie prawne, akt administracyjny itd. W opisanym powyżej stanie faktycznym dziedziczącymi z ustawy są rodzice i rodzeństwo. Z uwagi na upływ czasu spadkobiercy nie mogą odrzucić spadku (taka możliwość istnieje do 6 miesięcy od dnia otwarcia spadku). Ponieważ ani rodzice, ani rodzeństwo nie wystąpili do sądu o nabycie praw do spadku po zmarłym, z takim wnioskiem może wystąpić bank, z którym zawarta została umowa kredytu (z uwagi na istnienie interesu prawnego). Spadkobiercy winni zatem wystąpić do banku o przesłanie kopii (uwierzytelnionej) umowy kredytu celem zapoznania się z jej treścią, w szczególności w zakresie zabezpieczenia wierzytelności w postaci gwarancji ubezpieczeniowej i jakie ewentualnie były jej warunki. W przypadku ubezpieczenia kredytu konieczne jest uzyskanie informacji o przyczynach odmowy wypłaty środków przez ubezpieczyciela. Nadto spadkobiercy winni żądać przedłożenia spłat kredytu do dnia śmierci i dokładnego wyliczenia w zakresie spłaty kwoty kredytu i odsetek. Po zapoznaniu się z dokumentami spadkobiercy winni podjąć dalsze kroki w postaci negocjacji z bankiem co do spłaty kwoty kredytu. VI. Uzgodnienie stanu prawnego nieruchomości ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym błędnie ujawniony właściciel nieruchomości. Do Centrum Porad Prawnych i Obywatelskich zgłosił się pan M., który poinformował dyżurującego w Centrum prawnika, że na skutek zmian stanu prawnego nieruchomości zachodzących pozaksięgowo, stan prawny ujawniony w dziale II księgi wieczystej prowadzonej dla nieruchomości, której rzeczywistym właścicielem jest obecnie pan M., jest niezgodny z rzeczywistym stanem prawnym tej nieruchomości. Pan M. zapytał prawnika, w jaki sposób może on doprowadzić do usunięcia tej niezgodności. Legitymacja procesowa rzeczywistego właściciela do wytoczenia powództwa w trybie art. 10 u.k.w.h. wynika bezpośrednio z art. 626 2 5 k.p.c.; (1) z żądania pozwu Pana M., powinno wynikać, że dochodzi on uzgodnienia przez wpisanie w dziale II księgi wieczystej - siebie (jako rzeczywistego 7
właściciela nieruchomości) w miejsce innej osoby ujawnionej w tej księdze jako właściciel; (2) stan prawny, jaki ma być w księdze wieczystej ujawniony, musi być wykazany dokumentem świadczącym o istnieniu pewnego stanu prawnego nieruchomości (nie może wynikać wyłącznie z twierdzeń zainteresowanych); (3) pozew powinien obejmować wniosek o ustanowienie zabezpieczenia polegającego na wpisaniu ostrzeżenia o niezgodności stanu prawnego nieruchomości ujawnionego w księdze wieczystej skutkującego wyłączeniem rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych (w zakresie objętym wpisem); (4) postępowanie dowodowe w procesie o uzgodnienie nie będzie podlegało żadnym ograniczeniom, a ciężar dowodu, że rzeczywisty stan prawny nieruchomości jest inny od stanu ujawnionego w księdze spoczywał będzie na Panu M.; (5) w razie ustalenia przez sąd, że Pan M. nie jest rzeczywistym właścicielem nieruchomości - powództwo zostanie oddalone z powodu braku legitymacji czynnej; (6) w razie ustalenia, że Pan M. jest rzeczywistym właścicielem dojdzie do żądanego przez Pana M. uzgodnienia. Analogicznie (tzn. w trybie art. 10 k.w.u.) uzgadniane być mogą niezgodności dotyczące wszelkich praw i roszczeń wpisanych w działach II-IV księgi wieczystej (są one bowiem objęte domniemaniem prawdziwości i chronione rękojmią wiary publicznej ksiąg wieczystych. Niezgodności dotyczące oznaczenia nieruchomości, jej położenia, obszaru i konfiguracji (dział I-O księgi wieczystej) nie tworzą stanu prawnego nieruchomości i podlegają sprostowaniu w trybie art. 27 k.w.u. VII. Niezamówiona przesyłka. Kilka dni temu pocztą otrzymałem komplet pięciu książek kucharskich od jednego z wydawnictw wraz z informacją, iż mam za nie zapłacić kwotę 150 zł. Nie zamawiałem nigdy takich książek tym samym byłem zaskoczony otrzymaniem takiego prezentu. Co mogę w tej sytuacji zrobić by nie płacić za te książki? Zgodnie treścią przepisu art. 15 ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów (...) - spełnienie świadczenia niezamówionego przez konsumenta następuje na ryzyko przedsiębiorcy i nie nakłada na konsumenta żadnych zobowiązań. Zatem konsument nie musi w żaden sposób odstępować od umowy ani jej wypowiadać, gdyż żadnej umowy z wysyłającym mu towar przedsiębiorcą nie zawierał. Oznacza to również, że konsument w żaden sposób nie musi odsyłać przesyłki, czy też ponosić innych kosztów związanych z jej zwrotem. W przypadku wystąpienia kosztów związanych z utrzymaniem przesyłki konsument może domagać się ich zwrotu od podmiotu, od którego ją otrzymał. Oznacza to, że adresat przesyłki - konsument w sytuacji, gdy odbierze taki niezamówiony towar nie ma żadnych obowiązków względem nadawcy. Konsument nie musi obawiać się, że będzie zmuszony do zapłaty za tę przesyłkę. Nie ma on również obowiązku jej odesłania do nadawcy. 8
VIII. Odstąpienie od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa. Dwa dni temu byłam na pokazie w domu kultury, gdzie miała odbyć się tam prezentacja odkurzaczy. Na miejscu okazało się, że zamiast odkurzaczy była prezentacja pościeli z wełny wielbłąda. Pod wpływem sprzedawcy zakupiłam jeden komplet pościeli, a wraz z umową kupna tej pościeli podpisałam umowę o kredyt ratalny na zakup tej pościeli. Czy mogę w jakiś sposób wycofać się z tych umów? W tym przypadku klientka zawarła umowę poza lokalem przedsiębiorstwa, może od niej odstąpić bez podania przyczyn, składając stosowne oświadczenie na piśmie w terminie dziesięciu dni od zawarcia umowy. Do zachowania tego terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem. Jeżeli konsument nie został poinformowany na piśmie o prawie odstąpienia od umowy, bieg dziesięciodniowego terminu do odstąpienia nie rozpoczyna się. W takim wypadku konsument może odstąpić od umowy w terminie dziesięciu dni od uzyskania informacji o prawie odstąpienia, nie może jednak z tego powodu odstąpić od umowy po upływie trzech miesięcy od jej wykonania. W razie odstąpienia od umowy jest ona uważana za niezawartą, a konsument jest zwolniony z wszelkich zobowiązań. To, co strony świadczyły, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu. Zwrot powinien nastąpić niezwłocznie, nie później niż w terminie czternastu dni. Jeżeli konsument dokonał jakichkolwiek przedpłat, należą się od nich odsetki ustawowe od daty dokonania przedpłaty. Natomiast co do umowy kredytu - zakup na raty oznacza, iż mamy do czynienia z kredytem konsumenckim i zgodnie z art. 12 ustawy o kredycie konsumenckim jeżeli kredyt konsumencki przeznaczony był na nabycie określonej rzeczy lub usługi na podstawie umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość, to odstąpienie przez konsumenta od tej umowy jest skuteczne także wobec umowy o kredyt konsumencki. W przypadku odstąpienia od umowy, kredytodawca obowiązany jest zwrócić poniesione przez konsumenta koszty udzielanego kredytu, z wyjątkiem opłaty przygotowawczej oraz pobranych przez kredytodawcę opłat związanych z ustanowieniem zabezpieczenia Zatem w tym przypadku klientka ma 10 dni od zawarcie tych umów na wysłanie/dostarczenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa, które będzie równocześnie skuteczne wobec umowy kredytowej. IX. Śmierć głównego najemcy lokalu konsekwencje prawne. Kilka miesięcy temu zmarła matka klientki. Matka była głównym najemcą lokalu komunalnego. W lokalu tym nadal zamieszkuje klientka wraz z synem (wnukiem zmarłej babci). Syn klientki zameldowany jest w tym mieszkaniu od urodzenia (30 lat). Klientka zaś posiada własnościowe mieszkanie spółdzielcze, w którym jest zameldowana, jednakże mieszka wraz z synem w przedmiotowym mieszkaniu komunalnym. 9
Kto w tej sytuacji może starać się o status głównego najemcy lokalu, pozostanie w lokalu oraz możliwość jego wykupu na własność? Czy gmina ma prawo wystąpić do sądu o eksmisję osoby tam zameldowanej? Na podstawie art. 691 1 k.c. w razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują: a. małżonek nie będący współnajemcą lokalu; b. dzieci najemcy i jego współmałżonka; c. inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych; d. osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą. Osoby wymienione powyżej wstępują w stosunek najmu lokalu mieszkalnego, jeżeli stale zamieszkiwały z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci (art. 691 2 k.c.). Powyższych przepisów nie stosuje się w razie śmierci jednego ze współnajemców lokalu mieszkalnego. Oznacza to, że w tym przypadku należy zbadać, kto wstąpił w stosunek najmu po zmarłej babci będącej najemcą. Należy zwrócić uwagę, że zameldowanie czy jego brak ma niewielkie znaczenie w tego rodzaju sprawach. Liczy się nie tyle zameldowanie, co faktyczne rzeczywiste zamieszkiwanie danych osób ze zmarłym najemcą oraz fakt, czy np. byli z najemcą we wspólnym pożyciu. W niniejszym przypadku istnieje duże prawdopodobieństwo, że w stosunek najmu weszła córka zmarłego najemcy. Jeżeli natomiast wnuk zmarłej babci pozostawał z nią we wspólnym pożyciu, tj. prowadził wspólne gospodarstwo domowe (np. utrzymywał, pomagał w chorobie itp.) - również przysługuje mu prawo żądania ustalenia, że wstąpił w stosunek najmu. Orzecznictwo sądowe dotyczące wstępowania wnuków w prawo najmu po zmarłych dziadkach jest niejednolite, sądy biorą pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy. Gmina, aby móc wystąpić do sądu o eksmisję, musi najpierw wykazać, że dane osoby przebywają w lokalu bez tytułu prawnego. Ponieważ w niniejszej sprawie wskazane osoby wstąpiły w stosunek najmu zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego, mają one tytuł prawny do lokalu. Oznacza to, że żądanie opuszczenia lokalu jest bezzasadne. Aby zakończyć stosunek najmu, gmina właściciel lokalu musiałaby wypowiedzieć trwający stosunek najmu. W przypadku posiadania tytułu prawnego do zajmowania innego lokalu położonego w tej samej miejscowości, w sytuacji gdy lokator może go używać i spełnia on warunki przewidziane dla lokalu zamiennego, właściciel lokalu (w tym przypadku gmina) na podstawie art. 11 ust. 3 pkt. 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów może wypowiedzieć stosunek najmu, jeżeli czynsz jest niższy niż 3 % wartości odtworzeniowej danego lokalu w skali roku. Wypowiedzenie umowy najmu takiej osobie odbywa się z zachowaniem miesięcznego terminu wypowiedzenia, na koniec miesiąca kalendarzowego. Reasumując w opisanym powyżej stanie faktycznym bezpiecznijeszym dla stron rozwiązaniem jest aby o status głównego najemcy ubiegał się wnuk zmarłej, z uwagi na fakt, iż córka zmarła posiada 10
prawo do innego lokalu. Jednakże nietrudno nie zauważyć, że w grupie wstępującej w stosunek najmu lokalu po śmierci najemcy na podstawie art. 691 1 k.c. nie ujęto ani wnuków, ani rodzeństwa, ani nawet rodziców najemcy. Dodatkowo zgodnie z art. 21 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, samorząd w danym mieście, gminie zobowiązany jest wydać uchwały, w których określa zasady wynajmowania lokali wchodzących w skład zasobów mieszkaniowych gminy. W uchwałach tych znajdują się również zasady na jakich osoby, których nie ujęto w art. 691 1 k.c. mogą wstąpić w stosunek najmu po najemcy, z którym faktycznie zamieszkiwały w chwili jego śmierc, przewidujące np. konieczność wykazania, że wnuk mieszkał z najemcą przez 3 lata przed jego śmiercią. Zasady wykupu mieszkań komunalnych na własność są ustalane w uchwałach właściwych rad gmin. X. Sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowanie uproszczonym. Do Centrum Porad Prawnych i Obywatelskich zgłosiła się beneficjentka, która otrzymała nakaz w postępowaniu upominawczym zasądzający od niej na rzecz strony powodowej tytułem zaległego czynszu kwotę 1.480 zł wraz z ustawowymi odsetkami. Zdaniem strony skarżącej pozwana beneficjentka za miesiące od czerwca do września 2011 roku nie wypłaciła wynajmującemu tej kwoty, dlatego też powód wystąpił z pozwem o zapłatę. Sprawa jak wyżej jest rozpatrywana przez sądy rejonowe w tzw. postępowaniu uproszczonym. Tryb ten stosuje się do spraw: o roszczenia wynikające z umów (pod warunkiem, że wartość przedmiotu sporu nie przekracza 10 tys. zł; w sprawach o roszczenia wynikające z rękojmi, gwarancji jakości lub niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową sprzedaży konsumenckiej - jeżeli wartość przedmiotu umowy nie przekracza kwoty 10 tys. zł); o zapłatę czynszu najmu lokali mieszkalnych i opłat obciążających najemcę oraz opłat z tytułu korzystania z lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej bez względu na wartość przedmiotu sporu wg art. 5051 kpc. Pozew w sprawie o zapłatę w trybie uproszczonym składa się na specjalnym formularzu dostępnym w sądzie lub na stronie internetowej ministerstwa sprawiedliwości pod adresem: http://bip.ms.gov.pl/pl/formularze/. Rozpoznając żądanie zawarte w pozwie, referendarz sądowy na posiedzeniu niejawnym (wyjaśnienie: pkt II Dział II Newslettera) jeśli uzna je za zasadne i wystarczająco udowodnione wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym na podstawie dowodów wykazanych przez stronę powodową w pozwie. Odpis takiego nakazu zapłaty zostaje doręczony stronie pozwanej, która może w terminie 14 dni od dnia doręczenia nakazu złożyć sprzeciw. Sprzeciw od nakazu zapłaty od sprawy rozpoznawanej w postępowaniu uproszczonym składa się również na urzędowym formularzu dostępnych w sądzie lub na stronie podanej powyżej. 11
W sprzeciwie należy wskazać wszelkie dowody mające na celu wykazanie podawanych twierdzeń, np. świadków posiadających informacje na temat sprawy, dokumenty urzędowe itp. Dowody z dokumentów winny być dołączone w odpowiedniej ilości, tj. odpis dla sądu oraz odpis dla powoda. Na skutek złożonego w terminie sprzeciwu sędzia wyznaczony do prowadzenia sprawy wyznacza termin rozprawy, o którym strony są powiadamiane. Na rozprawie przesłuchani są świadkowie wskazani przez strony, przedstawiane są dokumenty, a następnie sąd wysłuchuje stron. Po rozpoznaniu sprawy sąd wydaje wyrok, od którego przysługuje apelacja do sądu II instancji sądu okręgowego. Sprawy karne. XI. Kasacja w sprawie o wykroczenie. Zostałam skazana za wykroczenie, obecnie oczekuję na rozpatrzenie sprawy przez sąd drugiej instancji. Czy przysługiwać mi będzie kasacja, jeśli również w drugiej instancji wyrok będzie dla mnie niekorzystny? Kasacja w postępowaniu o wykroczenie rozpoznawana przez Sąd Najwyższy stanowi (obok instytucji wznowienia postępowania) nadzwyczajny środek zaskarżenia i może mieć zastosowanie jedynie wówczas, gdy zachodzą przesłanki określone ustawą - nie może być zatem traktowana jako instytucja dająca prawo do trzeciej instancji. Według treści art. 111 k.p.w. kasacja może być wniesiona tylko z powodu uchybień wskazanych w art. 104 1 k.p.w., tj. gdy: orzeczenie wydała osoba nieuprawniona do orzekania albo sędzia podlegający wyłączeniu z mocy prawa lub niezdolny do orzekania; sąd był nienależycie obsadzony lub orzeczenie nie zostało podpisane; sąd powszechny orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu wojskowego albo sąd wojskowy orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu powszechnego; sąd niższego rzędu orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu wyższego rzędu; orzeczono karę lub środek karny nieznany ustawie; zachodzi sprzeczność w treści orzeczenia uniemożliwiająca jego wykonanie; obwiniony nie miał obrońcy w wypadkach określonych w art. 21 1 k.p.w. lub obrońca nie brał udziału w czynnościach, w których jego udział był obowiązkowy; zachodzi jedna z okoliczności wyłączających postępowanie, określonych w art. 5 1 pkt 4-10 k.p.w. (np. gdy nastąpiło przedawnienie orzekania). Kasacja może być wniesiona także z powodu innego rażącego naruszenia prawa, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na treść orzeczenia; nie może być wniesiona wyłącznie z powodu niewspółmierności kary. Inaczej niż w postępowaniu karnym gdzie kasację może wnieść strona, w postępowaniu o wykroczenie możliwość wniesienia kasacji jest dodatkowo w istotny sposób ograniczona; w myśl art. 110 1 k.p.w. kasację mogą wnieść wyłącznie następujące organy: Prokurator Generalny; 12
Rzecznik Praw Obywatelskich; w sprawach podlegających orzecznictwu sądów wojskowych także Naczelny Prokurator Wojskowy; w sprawach naruszenia praw dziecka także Rzecznik Praw Dziecka. XII. Przestępstwo ścigane z oskarżenia prywatnego - prywatny akt oskarżenia. Do Centrum Porad Prawnych i Obywatelskich zgłosiła się beneficjentka, która złożyła na policji zawiadomienie o popełnieniu przez podejrzanego przestępstwa pobicia, polegającego na tym, że w określonym dniu dokonał uszkodzenia jej ciała w ten sposób, że poprzez chwycenie jej za szyję i dociśnięcie do ściany spowodował uszkodzenie jej ciała w wyniku czego doznała obrażeń w postaci zasinienia na szyi oraz boleści szyi, głowy i kości policzkowej. Prokurator postanowieniem odmówił jej wszczęcia dochodzenia z uwagi na fakt, iż czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego ściganego z oskarżenia publicznego oraz wobec braku interesu społecznego w objęciu ściganiem z urzędu czynu prywatnoskargowego. Obrażenia odniesione prze pokrzywdzoną w wyniku zaistniałego zajścia według opinii biegłego naruszyły prawidłowe funkcjonowanie jej organizmu na okres poniżej 7 dni trwający. Zachowanie podejrzanego wyczerpuje co najwyżej znamiona czynu zabronionego określonego w art. 157 par. 2 k.k. które stanowi przestępstwo ścigane z oskarżenia prywatnego. W tej więc sytuacji pokrzywdzona w celu wszczęcia postępowania zmierzającego do ukarania sprawcy i dochodzenia roszczeń na drodze postępowania karnego zmierzających do skazania sprawcy winna wystąpić nie później niż w ciągu roku od wystąpienia zdarzenia objętego ściganiem z prywatnym aktem oskarżenia przeciwko oskarżonemu. Prywatny akt oskarżenia wnosi są do Sądu Rejonowego Wydziału Karnego właściwego z uwagi na miejsce zdarzenia. Podlega on tzw. zryczałtowanej opłacie sądowej w kwocie 300 zł. Po wniesieniu prywatnego aktu oskarżenia Sąd prowadzący sprawę wyznaczy posiedzenie pojednawcze celem ugodowego załatwienia sprawy, a jeśli nie dojdzie do zawarcia ugody i umorzenia postępowania wyznaczy termin rozprawy wzywając strony postępowania i zawnioskowanych przez nich świadków jak też i dopuści dowody z dokumentów w tym przypadku dokumentacji lekarskiej przedłożonej do sprawy. Prawo pracy. XIII. Odmowa przyjęcia wypowiedzenia umowy o pracę. Spodziewam się, że wkrótce mogę otrzymać wypowiedzenie umowy o pracę. Czy mogę odmówić przyjęcia pisma zawierającego wypowiedzenie? 13
Wypowiedzenie umowy o pracę jest jednostronną czynnością prawną, do której zgodnie z art. 300 k.p. znajdą zastosowanie odpowiednie przepisy kodeksu cywilnego. Według art. 60 1 zd. 1 k.c. oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią bez znaczenia dla skuteczności wypowiedzenia jest zatem okoliczność, że pracownik odmówił potwierdzenia otrzymania pisma, odmówił przyjęcia pisma lub zapoznania się z jego treścią. Odmowa przyjęcia pisma przez pracownika lub odmowa potwierdzenia jego otrzymania nie niweczy zatem skutków wypowiedzenia. Praktyka taka może być dla pracownika tym bardziej niebezpieczna, że zgodnie z art. 264 1 k.p. odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę wnosi się do sądu pracy w ciągu 7 dni od dnia doręczenia pisma wypowiadającego umowę o pracę. W piśmie zwykle znajduje się pouczenie w tej sprawie, gdyż stosownie do art. 30 5 k.p. w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę powinno być zawarte pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy. Pracownik często nie jest świadomy tego faktu (bo np. nie zapoznał się z treścią pisma lub jest przekonany, że odmowa wypowiedzenia może pozbawić wypowiedzenia skuteczności) i z tego powodu może przegapić upływ terminu z art. 264 1 k.p. pogarszając w ten sposób swoją sytuację procesową na wypadek zasadności wniesienia odwołania do sądu pracy. Warto w tym miejscu przytoczyć stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dn. 13 grudnia 1996 r. (sygn. akt I PKN 41/96): Odmowa przyjęcia przez pracownika pisemnego oświadczenia woli pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę, zawierającego prawidłowe pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy (art. 30 par. 5 KP w związku z art. 264 par. 1 KP), nie wpływa na skuteczność dokonanego wypowiedzenia i nie stanowi podstawy do przywrócenia uchybionego terminu. XIV. Termin wydania świadectwa pracy. Klient otrzymał wypowiedzenie umowy o pracę. Termin wypowiedzenia upłynął z dniem 15 lutego 2012r. Klient do tej pory tj. 1 miesiąc po rozwiązaniu stosunku pracy nie otrzymał świadectwa pracy. W jakim terminie powinno być wydane pracownikowi świadectwo pracy? Świadectwo pracy zgodnie z art. 97 1 k.p. i stosownie do 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania (Dz. U. Nr 60, poz. 282 z późn. zm.) pracodawca powinien wydać bezpośrednio pracownikowi albo osobie upoważnionej przez pracownika na piśmie w dniu, w którym następuje rozwiązanie lub wygaśnięcie stosunku pracy. Kodeks pracy termin wydania świadectwa pracy określa jako niezwłocznie, a to znaczy: w dniu rozwiązania stosunku pracy (ostatni dzień zatrudnienia). Jeśli nie jest możliwe dostarczenie świadectwa pracy w dniu, w którym następuje rozwiązanie lub wygaśnięcie stosunku pracy, to zgodnie z ww. rozporządzeniem należy pracownikowi świadectwo pracy dostarczyć nie później niż w ciągu 7 dni od dnia ustania stosunku pracy. Świadectwo pracy w takim przypadku należy np. przesłać pracownikowi lub osobie upoważnionej do odbioru za pośrednictwem poczty lub doręczyć skutecznie w inny sposób. Termin 7-dniowy liczymy w tym przypadku zgodnie z art. 110 k.c. w dniach kalendarzowych. 14
Zgodnie z art. 282 1 pkt 3 k.p. kto nie wydaje pracownikowi świadectwa pracy, podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł., która może zostać nałożona przez inspektora inspekcji pracy za wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Nadto były pracownik może wystąpić do sądu z pozwem o wydanie świadectwa pracy. Sądem właściwym rzeczowo do rozpoznania tego rodzaju sprawy będzie stosownie do art. 461 2 k.p.c. sąd rejonowy, zaś co do właściwości miejscowej to powód może wybrać albo sąd ogólnej właściwości pozwanego, albo sąd miejsca wykonywania pracy albo sąd miejsca położenia zakładu pracy. W tym przypadku mamy bowiem do czynienia z właściwością przemienną sądu. Sprawy różne. XV. Ważny interes podatnika oraz interes publiczny - przesłanki zastosowania ulgi podatkowej. Do Centrum Porad Prawnych i Obywatelskich zgłosiła się pani K., która poinformowała dyżurującego w Centrum prawnika, że zamierza ubiegać się o umorzenie zaległości podatkowych w podatku od nieruchomości. Pani K. poprosiła następnie o wyjaśnienie jej istoty przesłanek, które organ podatkowy będzie musiał rozpatrzyć w trakcie postępowania. Stosownie do art. 67a 1 Ordynacji podatkowej - Organ podatkowy, na wniosek podatnika, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może: 1) odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty; 2) odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetki; 3) umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną. Organ podatkowy rozpatruje zatem wniosek podatnika w granicach uznania administracyjnego zaś niedookreślone zwroty: ważny interes podatnika ; interes publiczny orzecznictwo sądowe dookreśla w następujący sposób: (1) "Ważny interes podatnika to sytuacja, gdy z powodu nadzwyczajnych, losowych przypadków podatnik nie jest w stanie uregulować zaległości podatkowych. Będzie to utrata możliwości zarobkowania, utrata losowa majątku. Interes publiczny to sytuacja, gdy zapłata zaległości podatkowych spowoduje konieczność sięgania przez podatnika do środków pomocy państwa, gdyż nie będzie w stanie zaspokajać swoich potrzeb materialnych" (wyrok NSA z dnia 22 kwietnia 1999 r., SA/Sz 850/98); (2) "W sprawach stosowania ulg podatkowych przedmiotem oceny organów podatkowych musi być stan faktyczny, w tym głównie sytuacja finansowa, rodzinna i życiowa podatnika istniejąca w dacie rozstrzygnięcia sprawy" (wyrok NSA z dnia 27 czerwca 2000 r., I SA/Ka 1821/98); (3) "Przesłanka "ważnego interesu podatnika" wymaga ustalenia sytuacji majątkowej podatnika, skutków ekonomicznych, jakie wystąpią w wyniku realizacji zobowiązania dla niego i jego rodziny. Jednak organ podatkowy musi mieć na uwadze i to, że między innymi względy społeczne wymagają również, żeby zobowiązanie podatkowe było realizowane, a podatnik pochopnie nie był z nich zwalniany" (wyrok NSA z dnia 21 marca 2001, I SA/Ka 577/00); (4) "Ważnego interesu podatnika, będącego jedną z 15
przesłanek udzielenia ulgi w postaci umorzenia zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę nie można utożsamiać z subiektywnym przekonaniem podatnika o potrzebie umorzenia zaległości podatkowej. Przeciwnie, przez ważny interes podatnika należy rozumieć nadzwyczajne względy, które mogłyby zachwiać podstawami egzystencji podatnika i że umorzenie zaległości podatkowych lub odsetek uzasadnione będzie jedynie w takich wypadkach, które spowodowane zostały działaniem czynników, na które podatnik nie może mieć wpływu i które są niezależne od sposobu jego postępowania. To po stronie podatnika, który ubiega się o przyznanie ulgi w postaci umorzenia zaległości, jako tego, kto występuje o określone uprawnienie, leży obowiązek wykazania, że w dotyczącej go sprawie spełnione są przesłanki, o których mowa w art. 67a 1 o.p." (wyrok WSA w Łodzi z dnia 29 maja 2009 r., I SA/Łd 173/09); (5) "Pojęcia ważnego interesu podatnika nie można ograniczać tylko i wyłącznie do sytuacji nadzwyczajnych czy też zdarzeń losowych uniemożliwiających uregulowanie zaległości podatkowych, albowiem pojęcie to funkcjonuje w zdecydowanie szerszym znaczeniu, uwzględniającym nie tylko sytuacje nadzwyczajne, ale również normalną sytuację ekonomiczną podatnika, wysokość uzyskiwanych przez niego dochodów oraz wydatków, a w tym względzie również wydatków ponoszonych w związku z ochroną zdrowia własnego lub członków najbliższej rodziny (koszty leczenia). W związku z tym w postępowaniu podatkowym wszczętym wnioskiem podatnika o przyznanie ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych szczególny nacisk winien być położony na analizę sytuacji rodzinnej podatnika" (wyrok NSA z 10 marca 2009 r., I FSK 31/08; (6) "Przyznanie ulgi płatniczej w sytuacji, gdy podatnik świadomie nie odprowadzał podatku, mimo, że dysponował niezbędnymi ku temu środkami, powodowałoby premiowanie zamierzonych przez podatnika działań niezgodnych z prawem" (wyrok NSA z dnia 30 października 2009 r., II FSK 805/08). XVI. Złożenie rocznego zeznania PIT za pośrednictwem internetu. Złożenie rocznego zeznania PIT drogą elektroniczną pozwala nie tylko ograniczyć formalności do minimum. Ta forma rozliczenia gwarantuje oszczędność czasu oraz kosztów związanych z opłatami pocztowymi czy z dotarciem do urzędu skarbowego. Wszystko za pomocą jednego narzędzia komputera z dostępem do Internetu. Do wysłania najpopularniejszych formularzy nie jest też potrzebny kwalifikowany podpis elektroniczny, bez niego złożymy PIT-28, PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-38, PIT-39, PIT-16A oraz PIT-19A za 2011 r. i wniosek PIT-16 w 2012 r. Możliwe jest też złożenie zeznania podatkowego wspólnie z małżonkiem bez dodatkowych formalności jakimi w przeszłości był wymóg składania pełnomocnictwa. Również w formie elektronicznej można złożyć korektę deklaracji czy zeznania. System stworzony został w taki sposób, by podatnik mógł z niego korzystać praktycznie bez żadnego wysiłku. Jest intuicyjny, przyjazny dla użytkownika, prowadzi przez kolejne kroki wymagane przy wypełnianiu, a potem wysłaniu deklaracji. Zaletą systemu jest przejrzystość oraz to, że ma wiele przydatnych rozwiązań technicznych, m.in. rozwijane listy pól, obowiązkowe pola są oznaczone ramką i dodatkowo opisane. Ponadto program na bieżąco sprawdza poprawność wprowadzanych danych. 16
Bezpieczeństwo przesyłanych danych zagwarantowane jest dzięki wymogowi autoryzacji deklaracji (kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub, co najprostsze i bezkosztowe, kwotą przychodu wykazaną w poprzednim zeznaniu rocznym). W ten sposób wyeliminowana zostaje możliwość podszycia się pod podatnika. Nie ma też powodu martwić się, czy złożony w ten sposób formularz dotarł do urzędu program wydaje potwierdzenie w sytuacji poprawnego przebiegu całej operacji albo wyświetli odpowiedni komunikat. Złożone poprawnie zeznanie pozwala na wygenerowanie Urzędowego Poświadczenia Odbioru (UPO). To potwierdzenie traktowane jest na równi z dowodem nadania listu poleconego czy złożeniem zeznania bezpośrednio w urzędzie skarbowym. źródło: http://www.e-deklaracje.gov.pl/ Dział II. Postępowanie przed Sądem. I. Rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka. Rozwiodłam się z mężem kilka lat temu. Sąd orzekając rozwód przyznał nam obojgu władzę rodzicielską nad naszym wspólnym małoletnim synem. Chciałabym wyjechać z synem na wakacje, jednak mąż sprzeciwia się temu i nie zgadza się na wyrobienie synowi paszportu. Zgodnie z przepisem art. 97 k.r.o. jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania. Jednakże o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie; w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy. Istotnymi sprawami w rozumieniu art. 97 2 k.r.o. mogą być jedynie sprawy dotyczące wykonywania władzy rodzicielskiej, a więc sprawy dziecka, a nie sprawy jego rodziców. Sąd opiekuńczy może wydać rozstrzygnięcie na podstawie art. 97 2 k.r.o. tylko wtedy, gdy istnieje brak porozumienia między rodzicami, którym przysługuje władza rodzicielska. Rolą sądu opiekuńczego jest tu nakłanianie rodziców do uzgodnienia stanowisk, czego efektem powinno być doprowadzenie do porozumienia między rodzicami. Oczywiście, jeżeli do porozumienia nie dojdzie, konieczne może być wydanie przez sąd stosownego orzeczenia. Wniosek o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka składa się do sądu rejonowego właściwego dla miejsca, w którym mieszka dziecko (jeżeli dziecko nie ma miejsca zamieszkania, bierzemy pod uwagę miejsce, w którym aktualnie przebywa). Każdy z rodziców może napisać do sądu wniosek o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka. Do spraw, które stanowić mogą podstawę złożenia wniosku o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka zaliczyć można, np.: zmianę imienia dziecka, zmianę nazwiska dziecka, wyjazd dziecka za granicę, wyjazd na wakacje, sposób wychowania dziecka, zajęcia na które dziecko będzie uczęszczać, szkoła w której będzie się uczyć, wystąpienie z wnioskiem o wydanie paszportu dziecku itp. Uzasadniając ten wniosek należy podać okoliczności faktyczne i dowody na ich poparcie. Do wniosku należy dołączyć skrócony odpis aktu urodzenia dziecka (jeśli dziecko nie pochodzi ze związku 17
małżeńskiego należy załączyć zupełny odpis aktu urodzenia dziecka), jeśli został zawarty związek małżeński to również odpis skrócony aktu małżeństwa. Sąd może zarządzić przeprowadzenie przez kuratora sądowego wywiadu środowiskowego w celu ustalenia warunków, w jakich żyją rodzice dziecka. Rozstrzygnięcie sądu rozwiązuje spór, zastępując zgodę jednego z rodziców. Jeśli więc orzeczenie zastępuję tylko wolę rodziców z powodu jej rozbieżności, to rodzice mogą po jej zapadnięciu powziąć wspólnie odmienną decyzję. Wniosek podlega opłacie w wysokości 40,00 zł. II. Rozprawa główna. Rozpoczęcie rozprawy poprzedzone jest tzw. wywołaniem sprawy przez protokolanta protokolant wzywa na salę rozpraw do sprawy podając dane powoda i pozwanego lub oskarżonego w sprawie karnej. Rozprawa składa się z 4 części: 1. Rozpoczęcie rozprawy głównej - ma charakter organizacyjno-porządkowy; sędzia prowadzący sprawdza obecności stron, obrońców, pełnomocników, biegłych, tłumaczy, świadków oraz innych wezwanych osób. 2. Przewód sądowy: a. w sprawie karnej rozpoczyna się od odczytania przez prokuratora aktu oskarżenia; w sprawie cywilnej sędzia zwraca się do powoda i pozwanego z pytaniem czy podtrzymują dotychczasowe żądania i stanowisko w sprawie, b. postępowanie dowodowe - w ramach postępowania dowodowego przesłuchiwani są świadkowie, oskarżony, powód, pozwany, prezentowane są opinie biegłych, przeprowadzane są oględziny dowodów rzeczowych, odczytywane dokumentów, odsłuchiwane są zapisy dźwięku (np. rozmowy utrwalonej na taśmie magnetycznej) lub obrazu (np. filmu na nośniku elektronicznym) 3. Głosy stron to końcowe wypowiedzi stron (oskarżyciel publiczny, posiłkowy lub prywatny, a także powód cywilny, oskarżony), ewentualnie ich pełnomocników (pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego lub prywatnego, pełnomocnik powoda cywilnego), które celują w podsumowanie wyników postępowania dowodowego i wywiedzenie na tej podstawie wniosków kierowanych do sądu, co do sposobu rozstrzygnięcia sprawy (tzw. mowa końcowa). 4. Wyrokowanie, składa się z dalszych dwóch grup czynności: a) Ustalenie treści wyroku (czynności niejawne) - przeprowadzenie narady nad treścią rozstrzygnięcia, a następnie, stosownie do wyników głosowania, sporządzenie (spisanie i podpisanie przez wszystkich sędziów) orzeczenia; b) Ogłoszenie wyroku (czynności jawne) - publiczne ogłoszenie wyroku poprzez jego odczytanie oraz ustne przedstawienie motywów rozstrzygnięcia (wyjaśnienie na jakich dowodach sąd oparł ustalenia faktyczne i jakie przepisy prawa zastosował). 18
Dział III. Słownik pojęć/zagadnień prawnych. I. Skarga kasacyjna (postępowanie cywilne). Skarga kasacyjna jest to nadzwyczajny środek zaskarżenia w procesie cywilnym przysługujący od prawomocnego wyroku lub postanowienia w przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania, kończących postępowanie w sprawie, wydanego przez sąd II instancji. Skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż pięćdziesiąt tysięcy złotych, w sprawach gospodarczych - niższa niż siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych, a w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych - niższa niż dziesięć tysięcy złotych. Wyjątek - w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia w sprawach o przyznanie i o wstrzymanie emerytury lub renty oraz o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego. Skarga kasacyjna jest także niedopuszczalna w sprawach: 1. o rozwód, o separację, o alimenty, o czynsz najmu lub dzierżawy oraz o naruszenie posiadania, 2. dotyczących kar porządkowych, świadectwa pracy i roszczeń z tym związanych oraz o deputaty lub ich ekwiwalent, 3. rozpoznanych w postępowaniu uproszczonym. Niedopuszczalna jest również skarga kasacyjna od wyroku ustalającego nieistnienie małżeństwa lub orzekającego unieważnienie małżeństwa, jeżeli choćby jedna ze stron po uprawomocnieniu się wyroku zawarła związek małżeński. Skargę kasacyjną rozpoznaje Sąd Najwyższy, a wnosi się ją za pośrednictwem sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie. II. Posiedzenie niejawne. Posiedzenie niejawne jest to rodzaj posiedzenia sądu, w którym nie bierze udziału publiczność. Odbywa się ono w zasadzie bez udziału stron. Jest to rodzaj posiedzenia, które znacznie przyspiesza postępowanie przed sądem i występuje ono we wszystkich przypadkach, w których nie jest wymagana rozprawa. Na posiedzeniu niejawnym są m.in. wydawane postanowienia, nakazy zapłaty w postępowaniu upominawczym lub nakazowym w postępowaniu cywilnym, wyroki nakazowe w postępowaniu karnym. 19
Głównym kryterium doboru informacji publikowanych w Newsletterze są potrzeby i interesy osób odwiedzających kolpingowskie Centra Porad Prawnych i Obywatelskich (więcej informacji: www.prawo.kolping.pl). Newsletter opracowywany jest na podstawie ogólnie dostępnych materiałów, m.in.: Dzienników Ustaw, Monitorów Polskich, Dzienników Urzędowych, komunikatów organów administracji publicznej. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 20