Badania stanu warstwy ozonowej nad Polską oraz pomiary natężenia promieniowania UV



Podobne dokumenty
INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY OŚRODEK AEROLOGII

ZMIENNOŚĆ NAJWYŻSZYCH DOBOWYCH i MIESIĘCZNYCH OPADÓW W KOMPLEKSIE LEŚNYM W STRÓŻY W OKRESIE V-IX ( )

STAN GEOEKOSYSTEMÓW POLSKI

2. CHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM W ROKU 2006

Portal Twoja Pogoda odkrył ostatnio, że stratosfera ociepla się szybciej, niż troposfera.

ZAŁĄCZNIK 7 - Lotnicza Pogoda w pytaniach i odpowiedziach.

Energia słoneczna i cieplna biosfery Zasoby energii słonecznej

INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY Oddział Morski w Gdyni

Borucino ROK Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny. Nr 109 (158) KATEDRA METEOROLOGII I KLIMATOLOGII Instytut Geografii, Uniwersytet Gdański

DOBOWE AMPLITUDY TEMPERATURY POWIETRZA W POLSCE I ICH ZALEŻNOŚĆ OD TYPÓW CYRKULACJI ATMOSFERYCZNEJ ( )

Susza meteorologiczna w 2015 roku na tle wielolecia

ZMIENNOŚĆ POŁOŻENIA TROPOPAUZY W WYSOKICH SZEROKOŚCIACH GEOGRAFICZNYCH

ROK Borucino. Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny. Nr 84 (132) ISSN X

Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny

Podsumowanie 2011 Miejsce obserwacji: Czarny Dunajec

Transport ciepła do Oceanu Arktycznego z wodami Prądu Zachodniospitsbergeńskiego

Wyniki pomiarów jakości powietrza prowadzonych metodą pasywną w Kolonowskiem w 2014 roku

2012 w Europie - temperatura wg E-OBS (1)

Sprawozdanie z badań jakości powietrza wykonanych ambulansem pomiarowym w Tarnowskich Górach w dzielnicy Osada Jana w dniach

Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny

ROK Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny. Borucino. Nr 44 (93) ISSN X

SPITSBERGEN HORNSUND

Fizyka Procesów Klimatycznych Wykład 1

Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny

Meteorologia i Klimatologia Ćwiczenie II Poznań,

Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny

Globalne ocieplenie, mechanizm, symptomy w Polsce i na świecie

Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny

Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny

2. Pogoda i klimat sprawdzian wiadomości

2

Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny

Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny

Wykorzystanie energii słonecznej

Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny

Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny

Andrzej Jaśkowiak Lotnicza pogoda

Szczyt, 1500 m npm. Miejscowość A m npm, - 4 o C. Miejscowość B, 1000 m npm

Wpływ zawilgocenia ściany zewnętrznej budynku mieszkalnego na rozkład temperatur wewnętrznych

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny

ELEMENTY GEOFIZYKI. Atmosfera W. D. ebski

Jakość danych pomiarowych. Michalina Bielawska, Michał Sarafin Szkoła Letnia Gdańsk

Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

Borucino Kościerzyna Ostrzyce. Nr 82 (130) Styczeń KATEDRA METEOROLOGII I KLIMATOLOGII Instytut Geografii, Uniwersytet Gdański ISSN X

Roczny raport jakości powietrza z uwzględnieniem pyłów PM1, PM2,5 oraz PM10 dla czujników zlokalizowanych w gminie Proszowice

Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

Odczarujmy mity II: Kto naprawdę zmienia ziemski klimat i dlaczego akurat Słooce?

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

Ostateczna postać długotrwałych zmian w określonych warunkach klimatyczno-geologicznych to:

XXXIX OLIMPIADA GEOGRAFICZNA Zawody III stopnia pisemne podejście 2

Cechy klimatu Polski. Cechy klimatu Polski. Wstęp

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny

SPRAWOZDANIE Z MONITORINGU JAKOŚCI POWIETRZA W 2009 ROKU

Lipiec 2016 w Polsce

3. Warunki hydrometeorologiczne

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

Typy strefy równikowej:

Moduł meteorologiczny w serwisie CRIS

5 lat funduszu Lyxor WIG20 UCITS ETF na GPW w Warszawie rynek wtórny

Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

Wpływ temperatury powietrza w 2018 r. na zużycie energii na ogrzewanie i chłodzenie budynków w Warszawie Józef Dopke

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

Deszcze nawalne doświadczenia Miasta Gdańska

Analiza przyczyn wzrostu liczby zgonów w Polsce w 2017 roku

Pomiar rozkładu przestrzennego pyłów zawieszonych w Małopolsce

Raport Specjalny z Rejsu Wielki Wlew do Bałtyku

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

Pomiary jakości powietrza w Mielcu

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

REGIONALNY SYSTEM OSŁONY METEOROLOGICZNEJ LEŚNICTWA KARPACKI BANK GENÓW RAPORT ROCZNY 2016

Za kołem podbiegunowym. O 12UTC notowano 30.5 C w Kevo (69 45 N), 29.7 C w Tanabru (70 12 N), 29.2 C było w Karasjok.

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

Wiatry OKRESOWE ZMIENNE NISZCZĄCE STAŁE. (zmieniające swój kierunek w cyklu rocznym lub dobowym)

Jakość powietrza na obszarze podkarpackich uzdrowisk w 2016 roku w zakresie SO 2, NO 2, PM10, PM2,5, b(a)p i ozonu SPIS TREŚCI WPROWADZENIE...

Raport za okres styczeń czerwiec 2017 r.

Menu. Badania temperatury i wilgotności atmosfery

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

ZADANIA INSPEKCJI OCHRONY ŚRODOWISKA W ZAKRESIE MONITOROWANIA JAKOŚCI POWITRZA

Problemy zanieczyszczenia powietrza w Polsce i innych krajach europejskich

Konserwacja i modernizacja podstawowej osnowy magnetycznej kraju

SPITSBERGEN HORNSUND

Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny

Wykonawca dr hab. inż. Wojciech Dąbrowski

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

Możliwości prognozowania gwałtownych burz w Polsce

Dane pomiarowo-obserwacyjne pozyskiwane z sieci stacji hydrologicznych i meteorologicznych państwowej służby hydrologicznometeorologicznej

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

Mapa usłonecznienia w Polsce

Transkrypt:

Badania stanu warstwy ozonowej nad Polską oraz pomiary natężenia promieniowania UV Średnia zawartość ozonu w skali globalnej pozostaje o 4% niższa w stosunku do średniej z lat 1964-198, podczas gdy w latach 199 obserwowano % ubytek. Chociaż w Antarktyce nadal obserwuje się poważny ubytek ozonu, istnieją oznaki regeneracji Antarktycznej dziury ozonowej. Zmienność ozonu w Arktyce była wyższa niż w Antarktyce i znacznie zależała od międzyrocznych zmian temperatury w stratosferze. Ostatnio, jako wynik kilku ciepłych zim, średnia zawartość ozonu w Arktyce wróciła do wartości obserwowanych w latach 198. Jakkolwiek, w dłuższym terminie (co najmniej ostatnie 4 lat) stratosfera w Arktyce stała się dużo bardziej podatna na zmiany ozonu, na skutek ochładzania stratosfery. W szerokościach umiarkowanych obu półkul, w dalszym ciągu obserwuje się ubytki ozonu. Jakkolwiek, na półkuli północnej, wielkość anomalii zredukowała się z -6% z okresu po erupcji wulkanu Pinatubo do -3% w okresie ostatnich lat. Symulacje numeryczne wskazują, że główną przyczyną tej częściowej regeneracji warstwy ozonowej mogą być zmiany w dynamice atmosfery. Masa ozonu zniszczonego w atmosferze w północnych szerokościach umiarkowanych na skutek erupcji Pinatubo, jest większa niż w największej z Antarktycznych dziur ozonowych. Dotąd nie wyjaśniono dlaczego nie stwierdzono takiego efektu erupcji Pinatubo na półkuli południowej. W strefie umiarkowanej półkuli południowej występuje ciągle % ubytek ozonu w stosunku do średniej z lat 1964-198 z niewielką zmianą w ciągu ostatnich lat. W okresie letnim, ujemne trendy ozonu w strefie umiarkowanej półkuli południowej są większe niż w tej samej strefie półkuli północnej. Od 1979 roku nie zanotowano istotnych zmian ozonu w strefie tropikalnej, jednocześnie występuje silna zależność całkowitego ozonu od cyklu słonecznego. Wyniki badań wskazują na początek regeneracji ozonu na różnych wysokościach i szerokościach geograficznych. Należy jednak mieć na uwadze, że ostateczne potwierdzenie tego procesu, wymaga identyfikacji przyczyn obserwowanych zmian. Protokół Montrealski okazał się efektywny w redukowaniu zawartości związków niszczących ozon w atmosferze, a przy jego dalszym wypełnianiu należy oczekiwać pełnej regeneracji ozonu w atmosferze. Modele chemiczno-klimatyczne wskazują, że regeneracja ozonu do stanu z roku 198, powinna nastąpić około roku 6 w Antarktyce i około roku 4 w Arktyce. W obszarach pozapolarnych, odbudowy warstwy ozonowej można oczekiwać około roku. Analiza danych o całkowitej zawartości ozonu uzyskanych w 7 r. przy pomocy spektrofotometru Dobsona i Brewera pozwala stwierdzić, że w ciągu całego roku średnie

miesięczne całkowitej zawartości ozonu nie przekroczyły swoich średnich wieloletnich, zaś wartości odchyleń średnich dziennych od średnich wieloletnich bardzo często sięgały lub przekraczały -%. Szczególnie wyraźnie wystąpiło to w miesiącach zimowych i wiosennych. W 7 roku na stacji aerologicznej w Legionowie wykonywano systematycznie co najmniej raz w tygodniu sondaż ozonowy, elektrochemiczną sondą ozonową ECC6A w systemie sondażowym DigiCORA_III/GPS. Od stycznia do marca wykonano 8 dodatkowych sondaży w ramach międzynarodowego programu VINTERSOL (MATCH), badania chemicznego niszczenia ozonu w stratosferze w wirze polarnym. W sumie wykonano 63 sondaże, osiągając średnią wysokość 31,3. Wyniki sondaży przekazywano na bieżąco do bazy danych ozonowych w Norweskim Instytucie Ochrony Powietrza w Oslo (NILU). Opracowany graficznie profil ozonu był przekazywany do Departamentu Monitoringu, Ocen i Prognoz GIOŚ. Dane sondaży ozonowych, po ich zweryfikowaniu pomiarem całkowitego ozonu spektrofotometrem Dobsona w Belsku, były przekazywane w partiach miesięcznych do Światowego Centrum Ozonowego w Toronto, w Kanadzie. Wyniki obliczeń średniego miesięcznego ciśnienia cząstkowego na głównych powierzchniach izobarycznych, od powierzchni Ziemi do hpa, w stosunku do średnich wieloletnich z serii (6.19993-12.6) pozwoliły zauważyć ujemne anomalie ozonu w dolnej stratosferze w kwietniu i w lipcu, a w troposferze swobodnej (7-hPa ) w lipcu. Te anomalie ozonu były związane z silną adwekcją mas powietrza z niższych szerokości geograficznych. Obserwowane różnice destrukcji ozonu w stratosferze z roku na rok, są wynikiem zmieniających się warunków meteorologicznych. Nad Polską często pod koniec zimy lub na początku wiosny obserwowane są znaczne ubytki ozonu, w stratosferze podczas epizodów przemieszczania się nad Europę chłodnego wiru polarnego, w którym dokonał się proces fotochemicznego niszczenia ozonu. W 7 roku zjawisko to obserwowano w profilach ozonu nad Legionowem pod koniec lutego.

Stycze ń Styczeń I 1994-3 3.1, 411D 11.1, 338D 17.1, 3D 23.1, 318D 31.1, 4D 3.1.7 12UT 11.1.7 12UT 17.1.7 12UT 23.1.7 12UT 31.1.7 12UT -8-7 -6 - - 4 - - - Luty Luty II 1994-3 7.2, 7D.2, 426D 21.2, 314D 26.2, 311D 28.2, 7D 28.2, 3D 7. 2. 7 1 2UT. 2. 7 1 2UT 21. 2. 7 1 2UT 26. 2. 7 1 2UT 28. 2. 7 6UT 28. 2. 7 1 2UT -8-7 -6 - - 4 - - - Marzec Marzec III 1994-3 2.3, 427D 7.3, 343D 14.3, 413D 21.3, 424D 28.3, 366D 2.3.7 12UT 7.3.7 12UT 14.3.7 12UT 21.3.7 12UT 28.3.7 12UT -8-7 -6 - - 4 - - -

Głębokie lokalne spadki całkowitej zawartości ozonu w średnich szerokościach geograficznych półkuli północnej trwające zwykle kilka dni i związane ze zmianami cyrkulacji atmosfery w górnej troposferze i dolnej stratosferze zwane są mini-dziurami ozonowymi. Poziom ozonu w tych dniach z założenia powinien być co najmniej o % poniżej wieloletniej średniej dziennej 1963-6. Analiza zmienności liczby dni z minidziurami ozonowymi w latach (1963-7) wskazuje, że w ciągu ostatnich dwu lat nastąpił ich wzrost. Przedstawiona poniżej mapka ilustrujące rozkład całkowitej zawartości ozonu, uzyskanej z pomiarów spektrofotometrem OMI, na półkuli północnej dla 1 grudnia 7 tj. w dniu maksymalnych spadków zawartości ozonu w Belsku. Strefa ekstremalnie obniżonej zawartości ozonu nad Europą w tym dniu przekraczała. miliona 2.. W 7 roku w COG PAN w Belsku wykonano 113 serii pomiarów Umkehr przy pomocy spektrofotometru Dobsona, pozwalających wyznaczyć rozkład pionowy ozonu w dziesięciu warstwach od powierzchni ziemi o grubości około. Badanie zmienności trendu w profilu pionowym ozonu jest szczególnie interesujące bowiem uważa się, że naprawa warstwy ozonowej rozpocznie się od obszarów w wysokiej stratosferze, gdzie zmiany w procesach chemicznej destrukcji ozonu są najłatwiejsze do zaobserwowania, wobec ograniczonego

wpływu zmian w dynamice atmosfery i jej składzie chemicznym (np. wzrost CO 2 ) na koncentrację ozonu na tych wysokościach. Niedobory całkowitej zawartości ozonu, szczególnie, w miesiącach letnich (maj, czerwiec, lipiec, sierpień) w stosunku do średniej wieloletniej stanową zagrożenie wzmożonym dopływem do powierzchni Ziemi promieniowania ultrafioletowego. W 7 r. kontynuowano pomiary promieniowania nadfioletowego Słońca w zakresie erytemalnym, tzn. aktywnie oddziaływującym na skórę człowieka, na trzech stacjach IMGW (Łeba, Legionowo, Zakopane) oraz w Obserwatorium Geofizycznym w Belsku. Ponadto zgodnie z zaleceniami WMO wyznaczano Indeks UV - bezwymiarowy parametr dający syntetyczną informację o poziomie maksymalnej mocy promieniowania UV-B w danym dniu. Oprócz wysokości Słońca największy wpływ na dopływ promieniowania UV-B do powierzchni Ziemi ma osłabienie promieniowania przez gazowe składniki atmosfery, głównie ozon oraz zanieczyszczenia pyłowe i zachmurzenie. Zmierzone na trzech zlokalizowanych południkowo stacjach IMGW dawki promieniowania układały się na ogół rosnąco, wraz ze zmniejszającą się szerokością geograficzną stacji. W maju największa dawka miesięczna wystąpiła w Legionowie, a w czerwcu w Łebie. 24 maja 7 r. w Łebie i Legionowie została zmierzona największa w historii pomiarów (od 1994 roku) dobowa dawka promieniowania w maju, na co złożyło się niewielkie zachmurzenie oraz niska zawartość ozonu w atmosferze. Wyniki bieżących pomiarów były systematycznie przekazywane przez instytuty realizujące program pomiarowy w 7r. do jednostek badawczych, upoważnionych przez organy Konwencji Wiedeńskiej do gromadzenia i przetwarzania danych: Northern Hemisphere Ozone Mapping Centre w Laboratorium Fizyki Atmosfery Uniwersytetu w Salonikach, Grecja, Światowe Centrum Danych Ozonowych w Toronto, Kanada. Równocześnie wyniki pomiarów uzyskane w roku 7 zostały wykorzystane przez Główny Urząd Statystyczny w publikacji Ochrona środowiska.