W Y R O K W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sygn. akt VI A Ca 1436/13 W Y R O K W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Dnia 29 maja 2014 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie: Przewodniczący Sędzia SA Irena Piotrowska (spr.) Sędziowie: SA Agata Wolkenberg SO (del.) Aleksandra Kempczyńska Protokolant: sekr. sądowy Agnieszka Pawłowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 maja 2014 r. w Warszawie sprawy z powództwa ( ) Sp. z o.o. w O. przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki o cofnięcie koncesji na obrót paliwami ciekłymi na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 17 czerwca 2013 r. sygn. akt XVII AmE 194/11 1. oddala apelację; 2. zasądza od pozwanego Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na rzecz powoda ( ) Sp. z o.o. w O. kwotę 538 (pięćset trzydzieści osiem) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego. 1

UZASADNIENIE Decyzją z dnia 12 października 2011 r. nr ( ) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (dalej Prezes URE) cofnął z urzędu koncesję na obrót paliwami ciekłymi udzieloną decyzją z dnia 7 sierpnia 2003 r. nr ( ), przedsiębiorcy ( ) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O.. Od powyższej decyzji ( ) Sp. z o.o. w O. złożyła odwołanie, zaskarżając ją w całości i podnosząc następujące zarzuty: 1. błędne ustalenie przez Prezesa URE, że stacja paliw użytkowana przez ( ) sp. z o.o. w O. jest stacją kontenerową w rozumieniu 1 ust. 4 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie, co doprowadziło do naruszenia art. 41 ust. 3 Prawa Energetycznego w zw. z art. 58 ust. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej; 2. nieadekwatne zastosowanie w sprawie przepisów rozporządzeń wykonawczych do ustawy Prawo budowlane przy ocenie, czy ( ) sp. z o.o. w O. naruszyła warunek koncesji, określony w jej pkt. 2.1.1., 3. naruszenie przepisów postępowania administracyjnego, art. 75, 77 1, 78 2 Kodeksu postępowania administracyjnego, polegające na bezzasadnej odmowie przeprowadzenia zawnioskowanego przez stronę dowodu z oględzin stacji paliw użytkowanej przez ( ) sp. z o.o. w O.; 4. 4.naruszenie przepisów postępowania administracyjnego, art. 84 1 w zw. z art. 78 1 i 2, Kodeksu postępowania administracyjnego, polegające bezzasadnej odmowie przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego z zakresu budownictwa przemysłowego na okoliczność ustalenia, czy stacja paliw użytkowana przez ( ) sp. z o.o. w O. jest stacją kontenerową; 5. 5.niezgodne z prawem zażądanie przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki od ( ) sp. z o.o. w O. usunięcia stanu faktycznego niezgodnego z warunkami określonymi w udzielonej koncesji poprzez całkowite zaprzestanie użytkowania stacji paliw. Powołując się na powyższe zarzuty powód wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości ewentualnie zaś o zmianę tej decyzji w całości i orzeczenie o umorzeniu postępowania w sprawie oraz o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania sądowego. W odpowiedzi na odwołanie Prezes URE wniósł o jego oddalenie. 2

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uchylił zaskarżoną decyzję oraz zasądził od Prezesa URE na rzecz powoda zwrot kosztów procesu. W motywach tego rozstrzygnięcia wskazano na następujące ustalenia faktyczne i ich ocenę prawną. Decyzją z dnia 7 sierpnia 2003 roku Prezes URE udzielił ( ) sp. z o.o. w O. koncesji na obrót paliwami ciekłymi w kontenerowej stacji paliw na okres od 15 sierpnia 2003 r. do 15 sierpnia 2013 r. Powód prowadzi koncesjonowaną działalność w miejscowości O., gdzie znajduje się stacja paliw wzniesiona na podstawie ważnego pozwolenia na budowę. Przedsiębiorca ten posiada prawo użytkowania ww. obiektu bez określenia terminu istnienia obiektu. Pismem z dnia 28 września 2010 roku Burmistrz Miasta C. skierował do Prezesa URE wniosek o wszczęcie postępowania wyjaśniającego i cofnięcie koncesji udzielonej ( ) sp. z o.o. w O., wskazując na naruszenie przez ww. przedsiębiorcę prawa i warunków koncesji w związku z eksploatacją stacji paliw w O. W dniu 5 stycznia 2011 roku Prezes URE wezwał ( ) sp. z o.o. w O. usunięcia w terminie 30 dniu stanu faktycznego niezgodnego z warunkami określonymi w udzielonej koncesji na obrót paliwami ciekłymi oraz z przepisami regulującymi działalność gospodarczą objętą koncesją poprzez zaprzestanie użytkowania stacji paliw znajdującej się w O. Wezwanie to zostało następnie powtórzone przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki pismem z dnia 15 lutego 2011 r. W ocenie Sądu Ochrony konkurencji i Konsumentów odwołanie zasługuje na uwzględnienie. Podniesiono, że powód prowadził działalność gospodarczą w zakresie obrotu paliwami ciekłymi na podstawie Koncesji z dnia 7 sierpnia 2003 r. Nr ( ), która zawierała warunek 2.1.1. zobowiązujący koncesjonariusza do spełnienia określonych przepisami prawa warunków wykonywania działalności gospodarczej, a w szczególności warunków określonych w ustawie Prawo energetyczne i wydanych na jej podstawie przepisach wykonawczych. Obejmował on obowiązek spełniania warunków wykonywania dzielności wynikających z obowiązujących przepisów prawa. Sąd pierwszej instancji wskazał, że z decyzji w przedmiocie udzielenia pozwolenia na budowę wynika jednoznacznie, iż stacja powoda jest tymczasową kontenerową stacja paliw składająca się ze zbiorników kontenerowych produkcji czeskiej ( ). Taki też obiekt był objęty decyzją z dnia 30.07.1996 r. w przedmiocie pozwolenia na użytkowanie. Podniesiono, że przepisy przejściowe rozporządzenia wykonawczego z dnia 30 sierpnia 1996r., stanowiły jako zasadę, że oznaczone w 1 warunki techniczne nie mają zastosowania do obiektów, dla których do dnia wejścia w życie rozporządzenia zostało wydane pozwolenie na budowę, a decyzja w tym zakresie była ostateczna, i które nie 3

zagrażają życiu ludzi lub środowisku ( 233 pkt 1), zastrzeżeniem 237 stanowiącym, że kontenerowe stacje paliw płynnych oraz stacje gazu płynnego powinny być dostosowane do warunków technicznych dla stałych stacji paliw płynnych w terminie sześciu lat od dnia wejścia w życie rozporządzenia. W ocenie tego Sądu brak podstaw do uznania, że 237 rozporządzenia z 1996 r. nakładał obowiązek faktycznej przebudowy stacji kontenerowych w stacje stałe, gdyż zarówno to rozporządzenie jak i następne nie przewidywały likwidacji stacji kontenerowych, a przeciwnie określały specyficzne warunki techniczne dla ich budowania. Zaznaczono, że naczelna zasada administracyjnego prawa intertemporalnego i związane z nią domniemanie dalszego (przedłużonego) działania dawnego prawa mogą zostać wyłączone w sytuacjach, gdy normy lub wartości konstytucyjne nakazują wyjątkowe zastosowanie bezpośredniego lub wstecznego oddziaływania nowego prawa, a także wtedy, gdy nowe prawo jest korzystniejsze dla jego dotychczasowych. W każdym takim przypadku, jako wyjątku od powyższej zasady, zastosowanie nowego prawa do stanu już istniejącego, zasady jego stosowania oraz zakres musza być wyraźnie oznaczone i stosowane ściśle. Zważono, że skoro pozwany udzielił powodowi koncesji w czasie gdy rozporządzenie z 1996 r. już nie obowiązywało, to ewentualne naruszenie jego przepisów nie mogło stanowić podstawy do cofnięcia koncesji z powodu nieprzestrzegania jej warunków. Podniesiono, że przepisy rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 20 września 2000 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi dalekosiężne do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 98, poz. 1067 oraz z 2003 r. Nr 1, poz. 8) utrzymały wcześniejszą zasadę nie działania prawa wstecz w 232 pkt 2, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w 233-235. Także zatem w czasie obowiązywania rozporządzenia z 2000 r. dopuszczalne było użytkowanie kontenerowych stacji paliw. W przekonaniu Sądu pierwszej instancji utrata mocy obowiązującej rozporządzenia z 2000 r. i wejście w życie z rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. nr 243, poz.2063) z dniem 1.01.2006 r. nie zmieniały sytuacji prawnej powoda, gdyż przepisy rozporządzenia stosuje się przy budowie obiektów budowlanych przeznaczonych do magazynowania, przeładunku i dystrybucji ropy naftowej oraz produktów naftowych, a także przy przebudowie tych obiektów ( 3 pkt 1), z zastrzeżeniem wyjątku określonego w 177. Stacja paliw płynnych powoda, jako użytkowana i wybudowana przed dniem wejścia w życie rozporządzenia powinny być wyposażone do dnia 31 grudnia 2013 r. w urządzenia, o których mowa w 97 ust. 1 pkt 2 i 3. Natomiast w pozostałym zakresie przepisy rozporządzenia z 2005 nie miały 4

zastosowania. Dotyczy to w szczególności ograniczenia wynikającego z 99 i 96 pkt 3. Wskazano, że skoro pozwany nie ustalił, że użytkowana przez powoda kontenerowa stacja paliw nie spełnia wymogów wynikających przepisów przejściowych rozporządzeń z 1996 i 2000 (wymagania z rozporządzenia z 2006 r. muszą być spełnione do dnia 31 grudnia 2013 r.), to brak było podstaw do twierdzenia, że powód naruszył pkt 2.1.1. udzielonej Koncesji. Apelację od tego wyroku wniósł pozwany Prezes URE zaskarżając go w całości i zarzucił naruszenie następujących przepisów: - 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie technicznych warunków, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. z 2005 r. Nr 243, poz. 2063, ze zm. zwanego dalej Rozporządzeniem Wykonawczym") poprzez błędną wykładnię i uznanie, że rozporządzenia nie stosuje się do oceny spełniania kryteriów technicznych istniejącej stacji kontenerowej, za wyjątkiem postanowień 177 tego rozporządzenia, podczas gdy rozporządzenie stanowi pełną regulację warunków technicznych, którym powinny odpowiadać stacje paliw płynnych, w tym stacje kontenerowe w rozumieniu 1 pkt 4 Rozporządzenia Wykonawczego; - 99 ust. 1 w zw. z 1 pkt 4 Rozporządzenia Wykonawczego poprzez ich niezastosowanie na skutek błędnej wykładni 3 ust. 1 tego rozporządzenia (opisanej powyżej), skutkującej nieuzasadnionym uznaniem, że powód nie podlega postanowieniom określającym przesłanki użytkowania stacji kontenerowej, -art. 41 ust. 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r. poz. 1059) poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy zobowiązuje on Pozwanego do cofnięcia koncesji w przypadku określonym w przepisie art. 58 ust. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Wskazując na powyższe zarzuty pozwany wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku w całości, poprzez oddalenie odwołania oraz zasądzenie od Powoda na rzecz Pozwanego kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, ewentualnie, o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy. Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje. Apelacja pozwanego nie jest zasadna i dlatego nie mogła odnieść skutku. Ustalenia faktyczne poczynione w sprawie Sąd Apelacyjny w pełni podziela i przyjmuje za podstawę dla własnych rozważań. Wbrew zarzutom strony skarżącej Sąd Okręgowy prawidłowo zastosował 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 5

2005 r. w sprawie technicznych warunków, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. z 2005 r. Nr 243, poz. 2063, ze zm.) uznając, że rozporządzenia tego nie stosuje się do oceny spełniania kryteriów technicznych istniejącej stacji kontenerowej, za wyjątkiem postanowień 177 tego rozporządzenia. Z literalnej treści 3ust.1 cytowanego wyżej rozporządzenia wynika, że przepisy rozporządzenia stosuje się przy budowie obiektów budowlanych przeznaczonych do magazynowania przeładunku i dystrybucji ropy naftowej oraz produktów naftowych, a także przy przebudowie tych obiektów. Gramatyczna wykładnia tego przepisu w żaden sposób nie może prowadzić do wniosku, że zawiera on natychmiastowy nakaz przebudowy istniejących już stacji kontenerowych. Natomiast treść 177 powyższego rozporządzenia wskazuje, że stacje paliw płynnych użytkowane albo wybudowane przed dniem wejścia w życie rozporządzenia powinny być wyposażone do dnia 31 grudnia 2013r. w urządzenia, o których mowa w 97 ust.1 pkt.2 i 3( urządzenia do pomiaru i monitorowania stanu magazynowanych produktów naftowych oraz urządzenia do sygnalizacji wycieku produktów naftowych do gruntu, wód powierzchniowych i gruntowych) Podkreślenia wymaga, że stacja paliw prowadzona przez powoda uzyskała zezwolenia na użytkowanie na kilka miesięcy przed wejściem w życie rozporządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 30 sierpnia 1996r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi dalekosiężne do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie( Dz. U. Nr 122 poz.576 ze zm.), zaś koncesję na obrót paliwami ciekłymi udzielono powodowi decyzją z dnia 7 sierpnia 2003 r., to jest w czasie obowiązywania rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 20 września 2000r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi dalekosiężne do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 98 poz.1067 ze zm.). Mocą tego rozporządzenia utraciło moc rozporządzenie z dnia 30 sierpnia 1996r, które zawierało 237.1o treści : Kontenerowe stacje paliw płynnych oraz stacje gazu płynnego powinny być dostosowane do warunków technicznych dla stałych stacji paliw płynnych w terminie sześciu lat od dnia wejścia w życie rozporządzenia( ). Przepisy rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 20 września 2000r. zawierały postanowienie, że warunki techniczne określone w 1 nie mają zastosowania do obiektów, dla których do dnia wejścia w życie rozporządzenia zostało wydane pozwolenie na budowę, a decyzja w tym zakresie była ostateczna i które nie zagrażają życiu ludzi lub środowisku. Zasadnie zatem uznał Sąd pierwszej instancji, że skoro w czasie udzielania powodowi koncesji na obrót paliwami ciekłymi rozporządzenie z dnia 30 sierpnia 1996r. już 6

nie obowiązywało, to ewentualne naruszenie jego przepisów nie mogło stanowić podstawy do cofnięcia koncesji z powodu nieprzestrzegania jej warunków. W świetle powyższych ustaleń także podniesione w apelacji zarzuty naruszenia : - 99 ust. 1 w zw. z 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. W sprawie technicznych warunków, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. z 2005 r. Nr 243, poz. 2063, ze zm. poprzez ich niezastosowanie na skutek błędnej wykładni 3 ust. 1 tego rozporządzenia, skutkującej nieuzasadnionym uznaniem, że powód nie podlega postanowieniom określającym przesłanki użytkowania stacji kontenerowej, -art. 41 ust. 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r. poz. 1059) poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy zobowiązuje on pozwanego do cofnięcia koncesji w przypadku określonym w przepisie art. 58 ust. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej nie zasługują na uwzględnienie. Trafnie argumentuje powód, że przepis 99 ust.1rozporządzenia z 2005r. nie określa warunków technicznych użytkowania stacji kontenerowych, lecz to, na jakie cele dopuszczalne jest użytkowanie takich stacji. Przede wszystkim jednak rozporządzenie to nie może działać wstecz i bez żadnego okresu przejściowego zakazywać użytkowania dotychczasowych stacji kontenerowych działających zgodnie z uzyskanymi pozwoleniami. Treść 99 ust.1 stanowiącego, że dopuszczalne jest użytkowanie stacji kontenerowych wyłącznie jako tymczasowych obiektów budowlanych przeznaczonych do zaopatrzenia w produkty naftowe Sił Zbrojnych oraz w celu realizacji inwestycji o znaczeniu krajowym, a także do zaopatrzenia jednostek pływających żeglugi morskiej i śródlądowej, kolejnictwa oraz statków powietrznych (...) takiego zakazu nie zawiera. Dlatego także zarzut naruszenia art.41 ust.3 ustawy Prawo energetyczne w związku z art.58 ust.2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie mógł odnieść skutku, bowiem w dacie wydawania zaskarżonej decyzji powódka nie naruszyła warunków określonych w koncesji, ani innych warunków określonych przepisami prawa. W tym stanie rzeczy, apelacja pozwanego jako pozbawiona uzasadnionych podstaw nie mogła odnieść skutku. Mając to wszystko na uwadze, na podstawie art.386 k.p.c. orzeczono, jak na wstępie. O kosztach procesu postanowiono zgodnie z treścią art.98 k.p.c. w związku z art.108 1 k.p.c. stosownie do zasady finansowej odpowiedzialności stron za wynik procesu uwzględniając w nich wynagrodzenie dla pełnomocnika powoda zgodnie ze stawką 7

określoną w 14 ust.3 pkt 3 w związku z 13 ust 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu( tekst jednolity Dz. U. Z 2013r poz.490) w wysokości 270 zł oraz zwrot kosztów przejazdu ze S. do W. i z powrotem (w sumie 268 zł) co dało łączną kwotę 538 zł. 8