"Inteligentna Energia Program dla Europy zaproszenie do składania wniosków 2010 Informacje ogólne, priorytety oraz przykłady projektów Antonina Kaniszewska
Program IEE w kontekście polityki energetycznej UE 2 WSPÓLNA POLITYKA ENERGETYCZNA DLA EUROPY CELE UE DO 2020 20% redukcja emisji gazów cieplarnianych 20% redukcja zużycia energii pierwotnej 20% energii odnawialnej w bilansie energetycznym 10% biopaliw w transporcie
Efektywność energetyczna w UE 3 Plan działania na rzecz racjonalizacji zużycia energii (2006) Wzrost efektywności energetycznej o 20% do 2020 r. (oszczędności 100 miliardów/rok) 75 różnych zaplanowanych akcji w 6 różnych obszarach IEE skierowana jest przede wszystkim do odbiorców końcowych
Potencjał oszczędności Energii do 2020 r. 4 Mtoe Final energy in 2020 600 energy savings potential 30% 450 20% 300 19% 150 0 Industry Transport Households, services Source: 2 nd Strategic Energy Review (EC Nov. 08)
Bariery zwiększania efektywności energetycznej 5 Brak informacji Niski priorytet dla efektywności energetycznej Kapitał na inwestycje, nie na projekty miękkie Niewystarczający kapitał Wielu uczestników rynku, szeroka grupa docelowa
Inteligentna Energia Program dla Europy 6 Wspiera politykę Unii Europejskiej w dziedzinie energetyki odnawialnej i efektywności energetycznej oraz pomaga osiągnąć cele wyznaczone na rok 2020 Zachęca do korzystania ze sprawdzonych inteligentnych energetycznie rozwiązań Nie jest programem rozwijającym technologie, w przeciwieństwie do 7. PR Działa, aby zwiększyć innowacyjność i konkurencyjność Europy Dysponuje budżetem 730 milionów Euro na lata 2007-13
Program IEE jako uzupełnienie innych Programów 7
Program, który pomaga zamienić założenia polityczne w konkretne działania 8 Cele UE w zakresie efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii Tworzenie najlepszych praktyk Edukacja Transfer wiedzy Doskonalenie rynku Wdrożenie założeń politycznych i ich doskonalenie Zmiany w działaniu użytkowników końcowych 730 mln na 2007-13
Program IEE 9 Wspiera rozwój strategii, planów działań oraz usprawnia działanie rynku dla rozwiązań z dziedziny poszanowania energii i energetyki odnawialnej Wspiera szybsze/bardziej powszechne wdrożenia technologii już dostępnych w UE Wspiera oddolne działania pomagające we wdrożeniu polityki unijnej na poziomie lokalnym, regionalnym, krajowym Katalizator dla innowacji i rozwoju rynku
IEE w liczbach 10 Budżet: 2003-06: 250 mln 2007-13: 730 mln Maksymalne dofinansowanie: 2003-06: 50% od 2007: 75% Dotychczas zrealizowane projekty: > 500 projektów > 60 lokalnych lub regionalnych agencji energetycznych Liczba beneficjentów: > 3,000
Program IEE - instrumenty 11 konkursy na najlepsze projekty (zaproszenie do składania wniosków), przetargi na projekty zamówione przez Komisję Europejską, Inicjatywa ELENA.
Terminologia w konkursie w roku 2010 12 OBSZARY DZIAŁAŃ (SAVE, ALTENER, STEER, Działania zintegrowane) OBSZARY DOFINANSOWANIA lub DZIAŁANIA KLUCZOWE (np. efektywne energetycznie budynki, energia elektryczna z OZE, efektywny energetycznie transport) PRIORYTETY = wybrane corocznie zagadnienia w danym obszarze
Obszary finansowania w 2010 roku 13 Efektywność energetyczna (SAVE) Efektywny energetycznie transport (STEER) Odnawialne źródła energii (ALTENER) Działania zintegrowane
Obszary finansowania w 2010 roku 14 Efektywność energetyczna (SAVE) Efektywne energetycznie budynki Zachowania konsumenckie Efektywny energetycznie transport (STEER) Odnawialne źródła energii (ALTENER) Inicjatywy zintegrowane
Efektywne energetycznie budynki 15 Działania służące poprawie efektywności energetycznej istniejących: Budynków niemieszkalnych Budynków wielorodzinnych
Zachowania konsumenckie 16 Działania ukierunkowane na konsumentów: Pomagające w wyborze najbardziej efektywnego energetycznie produktu Zwiększające świadomość w zakresie zagadnień ujętych w politykach efektywności energetycznej
Przykład: Energy Trophy + Europejskie Trofeum Energetyczne + Energy Trophy jest europejskim konkursem mającym na celu oszczędzanie energii w budynkach biurowych poprzez zmianę zachowań pracowników. Niewielkie, nisko-kosztowe działania, jak wprowadzenie energooszczędnych żarówek, regulatorów lub przeprowadzenie małych audytów były dopuszczalne. Nie dopuszczalne były natomiast działania renowacyjne czy termomodernizacyjne. W pierwszej edycji, zorganizowanej w latach 2004-2005, uczestniczyło 38 przedsiębiorstw i instytucji z sześciu krajów. W czasie trwania konkursu wprowadziły one szereg działań, które pozwoliły na zmniejszenie zużycia energii średnio o 7% w ciągu roku. Zwycięzca uzyskał oszczędności rzędu 30% w ciągu roku. Uczestnicy projektu uzyskali w sumie redukcję zużycia energii w wysokości 3700 MWh, emisji CO 2 o 1 885 ton oraz oszczędności kosztów wynoszące ponad 200 000. W drugiej edycji konkursu (09.2007-08.2008), wzięło udział155 firm z 17 krajów. Maksymalna wielkość oszczędności uzyskanej przez uczestników sięgała nawet 42% energii w ciągu roku. Łączna oszczędność dla wszystkich uczestników konkursu wyniosła tym razem 11,8% energii, co spowodowało ograniczenie emisji CO 2 o blisko 9500 ton. www.energytrophy.org 17
Przykład: NEWGREENLIGHT 18 Europejski program Green Light w nowych krajach członkowskich Unii Europejskiej - NEWGREENLIGHT Green Light był projektem zapoczątkowanym w 2000 r. w krajach UE 15, polegającym na dobrowolnej deklaracji instytucji prywatnych lub publicznych do oszczędnego gospodarowania oświetleniem w ich pomieszczeniach biurowych. Głównym celem projektu New GreenLight było przeniesienie doświadczeń z europejskiego rynku oświetlenia pomieszczeń biurowych oraz oświetlenia drogowego w kierunku zastosowań energooszczędnych rozwiązań w instytucjach nowych krajów członkowskich. www.eu-greenlight.org
Przykład: INTENSE 19 Od Estonii do Chorwacji: inteligentne środki oszczędzania energii w budownictwie mieszkaniowym w krajach Europy Środkowej i Wschodniej Konsorcjum realizujące projekt to 28 partnerów z 12 krajów organizacje pozarządowe, miasta partnerskie i instytucje eksperckie. Bezpośredni cel projektu: Transfer środków i rozwiązań dotyczących oszczędzania energii w budownictwie mieszkaniowym ze starej Unii Europejskiej do nowych krajów członkowskich i państw kandydujących z Europy Środkowo Wschodniej. Nadrzędny cel: Zainicjować zmiany w budownictwie na poziomie legislacyjnym, planistycznym, technicznym a także w zakresie zachowań i nawyków konsumenckich. www.intense-energy.eu
Przykład: CEECAP 20 Wdrażanie polityki Unii Europejskiej dotyczącej efektywności energetycznej urządzeń AGD w krajach Europy Środkowej i Wschodniej CEECAP Projekt miał na celu wspieranie krajów Europy środkowej i wschodniej w implementacji unijnych przepisów dotyczących efektywności energetycznej urządzeń gospodarstwa domowego, Zadaniem projektu było rozpowszechnienie wśród decydentów, wytwórców i sprzedawców specjalistycznej wiedzy oraz zacieśnienie współpracy pomiędzy uczestnikami rynku, których dotyczy etykietowanie urządzeń gospodarstwa domowego. Wymienione działania miały doprowadzić do zwiększenia efektywności energetycznej urządzeń AGD. www.ceecap.org
Obszary finansowania w 2010 roku 21 Efektywność energetyczna (SAVE) Efektywny energetycznie transport (STEER) Odnawialne źródła energii(altener) Efektywny energetycznie transport Pogłębianie wiedzy i doświadczenia oraz edukacja Działania zintegrowane
Efektywny energetycznie transport 22 Bezpieczne poruszanie się pieszo i jazda na rowerze Kontrola i certyfikacja polityk dotyczących ruchu miejskiego Programy eko-jazdy Bardziej efektywna energetycznie dystrybucja towarów
Zwiększanie wiedzy i doświadczenia w zakresie czystego transportu 23 Wzajemna edukacja praktyków Wsparcie nauczania na poziomie akademickim Szkolenia dla lokalnych/regionalnych agencji oraz działania ułatwiające im wprowadzenie nowych usług z zakresu transportu
Przykład: ECODRIVEN 24 Cele: Europejska kampania na rzecz promocji efektywnych energetycznie zachowań kierowców Przygotowanie i wdrożenie europejskiej eko-kampanii dla kierowców pojazdów w co najmniej 9 krajach UE, włączając w to kraje Europy Wschodniej Redukcja 0,5 mln ton emisji CO 2 do roku 2010 w wyniku optymalizacji zachowań na drodze, jak również znaczących ilości innych emisji pochodzących z transportu drogowego, Włączenie do uczestnictwa w kampanii europejskiej co najmniej 500.000 kierowców samochodów osobowych, ciężarowych (w tym dostawczych) i autobusów oraz dotarcie do 2.000.000 kierowców poprzez promocje i reklamę, w tym w mediach Stworzenie europejskiej sieci lokalnej i regionalnej współpracy w oparciu o lokalne władze i instytucje oraz rynki zbytu odpowiednich krajowych i międzynarodowych firm (np. Ford, BP, FIA i Profile International) dla kontynuacji dalszych kampanii. www.ecodrive.org
Przykład: YOUTH 25 Młodzież zmienia współczesne miejskie zwyczaje transportowe YOUTH jest programem dla dzieci i młodzieży w wieku 7-18 lat zachęcającym do uczestnictwa w szeroko rozumianej dyskusji na temat miejskich zwyczajów transportowych w świetle obecnego kryzysu energetycznego i problemów środowiskowych. www.youth-project.eu
Przykład: PRESTO 26 Promocja Codziennego Korzystania z Roweru Wspomaganie rozwoju prawdziwej kultury rowerowej, a tym samym wolności w sferze publicznej w miastach Europy. Trzy obszary wdrażania projektu: kampanie promocyjne planowanie infrastruktury promocja rowerów elektrycznych http://www.presto-cycling.eu
Obszary finansowania w 2010 roku 27 Efektywność energetyczna (SAVE) Efektywny energetycznie transport (STEER) Odnawialne źródła energii (ALTENER) Energia elektryczna Bioenergia OZE w budownictwie Działania zintegrowane
Priorytety w ramach programu ALTENER w 2010 roku 28 Działania finansowane w ramach obszaru ALTENER w 2010 roku będą wspierać wdrażanie nowej dyrektywy dotyczącej odnawialnych źródeł energii (OZE). Energia elektryczna z OZE (oraz CHP) - zwiększenie udziału energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w zużyciu energii finalnej w Europie. OZE w budynkach - przyspieszenie wprowadzania systemów wykorzystujących energię odnawialną, włączając w to PV, ogrzewanie wykorzystujące energię słoneczną, biomasę oraz energie geotermalną w budynkach. Bioenergia zwiększenie wykorzystania zasobów biomasy na rynku energetycznym.
Energia elektryczna z OZE (oraz CHP) 29 Rozwiązania racjonalizujące dla sieci w zakresie przyłączeń, rozwoju, pomiarów i płatności autoryzacja budowy i planowania Integrowanie procedur autoryzacji i podłączeń sieciowych Przeciwdziałanie występowaniu sprzecznych interesów uczestników rynku m.in. poprzez ich zintegrowane i długoterminowe planowanie Strategiczna analiza i monitorowanie polityki rynków oraz kosztów
Odnawialne źródła energii w budynkach 30 Zwiększenie wykorzystania biomasy, energii geotermalnej i słonecznej do ogrzewania/chłodzenia oraz ogniw fotowoltaicznych do produkcji energii elektrycznej w efektywnych energetycznie budynkach Promowanie nowych norm i przepisów budowlach Zwiększanie kompetencji przedstawicieli władz lokalnych i regionalnych Rozpowszechnianie informacji na temat mechanizmów wsparcia, jak również korzyści i kosztów pracy urządzeń i systemów wykorzystujących OZE Stymulowanie inwestycji w odnawialne źródła energii w grupach budynków w celu uzyskania korzyści wynikających z ekonomii skali Promowanie wykorzystania odnawialnych źródeł energii w systemach sieciowego ogrzewania/chłodzenia [Uwaga: zagadnienie łańcuchów dostaw biomasy podlega pod działanie kluczowe Bioenergia ]
Bioenergia 31 Wprowadzenie na rynek niewykorzystywanych zasobów biomasy Wdrożenie lokalnych i regionalncyh planów dotyczących wykorzystania bioenergii Stymulowanie inwestycji i umów biznesowych w zakresie całego łańcucha dostaw biomasy stałej, biogazu i biopaliw płynnych Wspieranie inicjatyw strategicznych promujących jakość oraz zrównoważone standardy i schematy dotyczące bioenergii Wspieranie wprowadzania biogazu do sieci gazowych, uproszczenie procedur przyłączenia do sieci oraz usprawnienie monitoringu jakości
Przykład: Trans Solar 32 Wymiana doświadczeń dla rozwoju wykorzystania słonecznych systemów grzewczych Podstawowe cele projektu to: wymiana doświadczeń producentów i instalatorów z krajów europejskich o najlepiej rozwiniętych rynkach kolektorów słonecznych z przedstawicielami krajów europejskich o najgorzej rozwiniętych rynkach, propagowanie najnowszych informacji dotyczących Norm Europejskich, uwierzytelnienie certyfikacji (Solar Keymark) oraz promowanie polityki wspierającej rozwój wykorzystania kolektorów słonecznych, nawiązanie kontaktów biznesowych pomiędzy najbardziej i najmniej rozwiniętymi rynkami europejskimi, podnoszenie kwalifikacji Krajowego Zrzeszenia producentów i instalatorów kolektorów słonecznych w celu wzmocnienia jego pozycji na krajowym oraz europejskim rynku.
Przykład: ThERRA 33 Promocja wykorzystania biogazu w regionach Europy transfer narzędzia wspomagającego wzrost społecznej akceptacji dla wykorzystania biogazu w instalacjach stacjonarnych i pojazdach Podstawowym celem projektu było zwiększenie społecznej akceptacji dla instalacji biogazowych oraz promocja wykorzystania biogazu jako surowca do produkcji ciepła, energii elektrycznej, a także jako biopaliwa dla pojazdów mechanicznych. Biogaz produkowany jest z odpadów pochodzenia rolniczego (np. obornik, kiszonka, rośliny energetyczne), na wysypiskach odpadów i w oczyszczalniach ścieków. Wykorzystywany jest on do celów grzewczych, w szczególności w procesach technologicznych i w lokalnych sieciach ciepłowniczych, lub do produkcji energii elektrycznej. Za technologie przyszłości uważa się wtłaczanie biogazu, po oczyszczeniu i uzdatnieniu, do sieci z gazem naturalnym, czy dostarczanie do stacji benzynowych do tankowania przez pojazdy mechaniczne. www.biogasaccepted.eu
Przykład: QualiCert 34 Ujednolicenie metod akredytacji i certyfikacji instalatorów małych systemów OZE Podstawowym celem tego projektu, jest przygotowanie i wprowadzenie systemów certyfikacji dla instalatorów małych instalacji OZE zgodnie z Artykułem 14 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych, który do 31 grudnia 2012 roku obliguje państwa członkowskie do przygotowania systemu certyfikacji lub równoważnych systemów kwalifikowania. Projekt QualiCert zakłada wspólne działania ww. krajów członkowskich w tym zakresie prowadzące m.in. do powstania oraz weryfikacji podręcznika zawierającego główne kryteria dla takiego systemu.
Obszary finansowania w 2010 roku 35 Efektywność energetyczna (SAVE) Efektywny energetycznie transport (STEER) Odnawialne źródła energii (ALTENER) Działania zintegrowane Lokalne przywództwo energetyczne Finansowanie EE i OZE w budownictwie mieszkaniowym
Lokalne przywództwo energetyczne 36 Współpraca na szeroką skalę w ramach istniejących sieci organizacji lokalnych oraz budowanie ich kompetencji Budowanie kompetencji i wymiana doświadczeń pomiędzy doświadczonymi a uczącymi się przedstawicielami władz lokalnych Projekty muszą zawierać: Instytucjonalizację polityki zrównoważonego rozwoju Rzeczywiste wdrożenie planów zrównoważonego zużycia energii w uczących się jednostkach
Rozwijanie zasobów organizacyjnych na rzecz finansowania EE i OZE w budownictwie mieszkalnym 37 Opracowanie i wdrożenie specjalnie opracowanych schematów finansowania, z preferencją dla funduszy rewolwingowych, których celem jest zwiększenie efektywności energtycznej budownictwa mieszkaniowego Działania muszą prowadzić do opracowania w pełni operacyjnych funduszy i ich uruchomienia w trakcie trwania projektu IEE Działania muszą być prowadzone przez organy uprawnione/zobowiązane do wprowadzania mechanizmów finansujących Priorytet nadano działaniom prowadzonym przez regionalne lub krajowe władze publiczne o kompetencjach we wdrażaniu funduszy europejskich Istotne znaczenie ma zaangażowanie instytucji finansowych i władz lokalnych Nowe działanie kluczowe, którego celem jest wykorzystanie znowelizowanych zapisów dotyczących Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (alokacja 4% w zrównoważone budownictwo).
Agencja Wykonawcza Programu IEE 38 Agencja Wykonawcza ds. Konkurencyjności i Innowacji (Executive Agency for Competitiveness and Innovation) EACI http://ec.europa.eu/energy/intelligent/index_en.html
Kontakt 39 Krajowy Punkt Kontaktowy Inteligentna Energia Program dla Europy ul. Mokotowska 35 00-560 Warszawa tel. (22) 626-09-10, fax. (22) 626-09-11 www.cip.gov.pl e-mail: kpkiee@kape.gov.pl