Przewodniczący komisji poinformowała, że przedmiotem kontroli będą następujące sprawy:

1 Protokół nr 42/2013 Komisji Rewizyjnej Rady Gminy Mikołajki Pomorskie z kontroli działalności Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Mikołajkach Pomorskich którego kierownikiem jest Irena Sadłos. Kontrolę przeprowadziła Komisja w dniu 14 października 2013 roku w następującym składzie: 1. Zuzanna Smoter przewodniczący komisji, 2. Maciej Baurycza członek, 3. Piotr Charkiewicz zastępca przewodniczącego. działając na podstawie upoważnienia do kontroli nr 5/2013 z 04 października 2013 roku. Kontrolę przeprowadzono, realizując zadanie zlecone Komisji przez Radę Gminy w planie pracy Komisji przyjętym uchwałą Nr XXIV/158/2012 Rady Gminy Mikołajki Pomorskie z dnia 28 grudnia 2012 roku. W kontroli uczestniczyła i informacji udzielała Pani Irena Sadłos kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Mikołajkach Pomorskich. Ponadto w posiedzeniu komisji uczestniczył wójt Kazimierz Kulecki. Przewodniczący komisji poinformowała, że przedmiotem kontroli będą następujące sprawy: 1. Realizacja przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej zadań własnych: przyznawanie i wypłacanie zasiłków specjalnych celowych, przyznawanie i wypłacanie dodatków mieszkaniowych, kierowanie osób na zespół ds. orzekania o stopniu niepełnosprawności, podejmowanie innych zadań z zakresu pomocy społecznej wynikających z rozeznanych potrzeb gminy, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych. 2. Realizacja przez GOPS zadań własnych o charakterze obowiązkowym: - przyznawanie i wypłacanie zasiłków okresowych, - przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych, - przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego, - przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków na świadczenia zdrowotne osobom bezdomnym oraz innym osobom nie mającym dochodu i możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia, - opłacanie składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe za osobę, która zrezygnowała z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem, - organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych. 3. Realizacji zadań zleconych GOPS: a) przyznawanie i wypłacanie zasiłków stałych, b) przyznawanie i wypłacanie świadczeń rodzinnych oraz zaliczek alimentacyjnych na rzecz osób uprawnionych,

2 4. Realizacja zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej, mających na celu ochronę poziomu życia, osób i rodzin i grup społecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia. Ad. 1. 1. Realizacja przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej zadań własnych: przyznawanie i wypłacanie zasiłków specjalnych celowych, Kierownik GOPS Irena Sadłos poinformowała, że zasiłki celowe przyznawane są na podstawie przepisów ustawy o pomocy społecznej. Zasiłki te przyznawane są na to na co dana osoba zgłosi we wniosku. W 2012 roku było 14 takich osób którym udzielono decyzją świadczenie na łączną kwotę 3.631 zł. Są to niewielkie wysokości kwot, dlatego że te osoby mają jakiś próg dochodowy i nie trzeba ich w związku z tym traktować jako osoby potrzebujące pierwszej pomocy. Przeważnie świadczenie to przyznawane było na leki i opał. Zuzanna Smoter Czy tylko takie było zapotrzebowanie, bo 3.631 zł. to jest mało pieniędzy. Czyli wychodzi po 113 zł. na osobę. Czy nie było więcej osób, czy brakowało pieniędzy? Kier. GOPS Nie było więcej osób. Staramy się udzielać zasiłki celowe do zgłoszonych potrzeb. przyznawanie i wypłacanie dodatków mieszkaniowych, Kier.GOPS - Jeżeli chodzi o dodatki mieszkaniowe to pracujemy na programie do którego pracownik wprowadza dane: opłaty jakie ponosi dana osoba plus jakie osiąga dochody i program wylicza kwotę dodatku i drukuje gotową decyzję. Każdy pracownik socjalny przyjmuje wnioski o dodatki mieszkaniowe ze swojego terenu, dlatego, że pracownicy znają podopiecznych na swoim terenie. W przypadku oświadczeń o dochodach zdarza się że wnioskujący mają dochody ukryte. Maciej Baurycza zapytał czy jeśli rodzina ma zaległości to czy dalej otrzymuje dodatek mieszkaniowy. Kier.GOPS We wniosku zarządca lokalu podpisuje, że ta osoba w danym miesiącu poniosła takie wydatki. Jeżeli ktoś ma zaległości to zarządca nie podpisuje wniosku. Jeżeli osoba otrzyma dodatek mieszkaniowy i przez dwa okresy nie wpłaca np. za czynsz to zarządca zobowiązany jest z mocy ustawy poinformować nas, że dana osoba ma zaległości więcej niż dwa miesiące. W takim przypadku wstrzymujemy wypłacanie dodatku mieszkaniowego. Zuzanna Smoter Czy nie można wpłacać bezpośrednio zasiłek do zarządcy? Kier.GOPS Można, w ustawie jest zapis, że część dodatku wypłaca się do rąk wnioskodawcy, bądź całość przeznacza się na opłaty. Czasami jest tak, że opłaty są niższe niż przyznany dodatek (bo to zależy od ilości dzieci w rodzinie) i u zarządzających mieszkaniami powstaje nadpłata i jest problem z zaksięgowaniem. W 2012 roku wypłaciliśmy dodatki mieszkaniowe na kwotę139.230,45 zł. Wydaliśmy 144 decyzje w tym 4 decyzje odmowne z tytułu, że wydatki były niższe niż 2% kwoty najniższej emerytury. kierowanie osób na zespół ds. orzekania o stopniu niepełnosprawności, Kier.GOPS Dla naszego rejonu Zespół taki jest w Malborku. Jest to praca socjalna. Jeżeli rodzina składa wniosek o pomoc, rozpatrywana jest przez pracowników socjalnych pod

3 każdym względem. Pracownicy muszą się zorientować czy w rodzinie występuje choroba i wówczas kierują na Zespół ds. orzekania o stopniu niepełnosprawności. Zuzanna Smoter Ile takich osób skierowaliście Państwo na Zespół. Kier.GOPS To są te osoby które otrzymują zasiłki stałe z umiarkowanym stopniem, są też osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności. Nie prowadzimy takiego rejestru kto wraca z jakim orzeczeniem. Zuzanna Smoter W sprawozdaniu jest informacja, że pracownicy spotykają się z agresywnymi klientami. Czy pracownicy socjalni są w jakiś sposób przygotowywani, szkoleni do pracy z trudnymi klientami? Kier. GOPS Wszyscy pracownicy socjalni mają wykształcenie wyższe i mieli zajęcia - praca z trudnym klientem. Poza tym organizowane są szkolenia, kursy dla pracowników. Zuzanna Smoter Nawiązując do informacji chciałabym zapytać jakie podejmowane są działania na rzecz godziwych warunków mieszkaniowych. Kier.GOPS Wspieramy osoby objęte pomocą, mówimy, że trzeba posprzątać, pomalować, dajemy wskazówki, mówimy jak, później kontrolujemy. Pomagamy stworzyć warunki do mieszkania. Zuzanna Smoter Jakie to są działania interwencyjne w środowisku? Kier.GOPS Jeżeli w rodzinie są problemy alkoholowe czy przemoc w rodzinie, to wskazujemy gdzie rodzina ma się zgłosić. Po prostu działamy tu i teraz. podejmowanie innych zadań z zakresu pomocy społecznej wynikających z rozeznanych potrzeb gminy, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych. Kier.GOPS Naszym wyjściem poza ustawę o pomocy społecznej jest wejście w projekty unijne. Projekty unijne piszemy od 2008 roku, staramy się dla podopiecznych więcej zrobić niż zawarte jest w katalogu pomocy społecznej przyznawanie, wypłacanie zasiłków czy praca socjalna. W 2012 roku w projekcie udział wzięło 16 uczestników. W momencie pisania zapotrzebowania na środki na 2012-2013 planowałam środki na kwotę ponad 800 tys. zł. Okroili nam środki i przyznali na dwa lata kwotę około 500 tys. zł., w związku z czym musieliśmy dopasować budżet i działania do takiej kwoty. W 2012 roku 16 osób odbyło szkolenia z zakresu miedzy innymi podnoszenia umiejętności i kompetencji społecznych, obsługi komputera. Są to szkolenia podstawowe, są taką jakby propozycją, oczywiście dobrze byłoby żeby kończyły się zatrudnieniem. W naszych projektach systemowych nie ma wymogu zatrudnienia, brakuje tego zakończenia. Muszę powiedzieć, że po szkoleniach znalazły się osoby które wyszły z katalogu pomocy społecznej, tak jakby odnalazły się. Są to jednostki ale są. W ramach podejmowania zadań z zakresu pomocy między innymi, cztery osoby odbyły kurs prawa jazdy kat.b, trzy rodziny zostały objęte wsparciem asystenta rodziny na okres 4 miesięcy, dwie osoby zostały skierowane na zajęcia szkolne związane z podniesieniem wykształcenia i jedna osoba niepełnosprawna uczestniczy w zajęciach Środowiskowego Domu Pomocy w Czerninie. Przewodniczący komisji - Czy asystent rodzinny zdaje egzamin? Kier.GOPS W ubiegłym roku asystent rodzinny pomógł tym rodzinom, te rodziny pootwierały się ze swoimi problemami. Praca asystenta polega na pomocy w rozwiązywaniu problemów. Ponadto w ramach działań o charakterze środowiskowym zorganizowaliśmy spotkanie integracyjne dla uczestników projektu i ich rodzin w gospodarstwie agroturystycznym w Krastudach. Ogólna wartość projektu w 2012 roku wyniosła 241.058,45 zł. w tym dofinansowanie 205.558,45 zł., wkład własny (zasiłki celowe jako wkład własny) 35.500 zł.

4 Ad. 2. Realizacja przez GOPS zadań własnych o charakterze obowiązkowym: - przyznawanie i wypłacanie zasiłków okresowych, Kierownik GOPS poinformowała, że zasiłek ten przysługuje w szczególności na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania nabycia uprawnień z innych tytułów zabezpieczenia społecznego. W ubiegłym roku wypłacono 59 rodzinom zasiłek okresowy na kwotę 52.900 zł. - przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych, Kier.GOPS Zasiłki celowe przyznawane są na zaspakajanie niezbędnych potrzeb życiowych, a w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów do użytku domowego drobnych remontów i napraw w mieszkaniu a także kosztów pogrzebu. W 2012 roku wypłaciliśmy tych zasiłków na kwotę 149.985 zł. dla 155 rodzin. - przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego, Kierownik GOPS poinformowała, że zdarzeń losowych w 2012 roku były dwa ( pożar domu i padnięcia krów w wyniku uderzenia pioruna). W ubiegłym roku wypłacono zasiłek celowy dla dwóch rodzin na kwotę 9.039 zł.. - przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków na świadczenia zdrowotne osobom bezdomnym oraz innym osobom nie mającym dochodu i możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia, W ubiegłym roku nie mieliśmy takich osób i nie musieliśmy wypłacać takich zasiłków osobom bezdomnym, gdyż osoby bezdomne, które trafiały do nas zostały skierowane do schronisk, wyjaśniła kierownik GOPS. Zuzanna Smoter zapytała ile jest osób bezdomnych w naszej gminie, za których gmina płaci. Kierownik GOPS poinformowała, że są 4 osoby za które gmina płaci, 2 osoby mieszkają u znajomych i nie potrzebują wsparcia, nie przychodzą po pomoc. Dojdą nam jeszcze dwie osoby, gdyż osoby bezdomne to takie, że jak gmina kogoś eksmituje z mieszkania to taka osoba staje się osobą bezdomną i wchodzi w drugi system w pomoc społeczną. Nie dokonywaliśmy też opłat ze składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe za osobę, która zrezygnowała z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie nie zamieszkującymi z matką, ojcem lub rodzeństwem, wyjaśniła pani kierownik. - organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych. Kier.GOPS Usługi opiekuńcze przysługują osobie, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób a jest ich pozbawiona. Jeżeli chodzi o usługi opiekuńcze to zatrudniamy w zależności do potrzeb. W 2012 roku z pomocy w postaci usług opiekuńczych korzystały dwie osoby, w związku z czym zatrudniliśmy opiekunkę, po dwie godziny na osobę. Koszt świadczeń wyniósł 3.419 zł. Zuzanna Smoter - W informacji podała Pani, że liczba rodzin korzystających z opieki społecznej w 2012 roku zwiększyła się o 14 rodzin. Kier.GOPS Liczba rodzin się zwiększyła ale zmniejszyła się ilość osób w rodzinie. To mogą być rodziny 1+1 lub matka z dzieckiem lub konkubinat z dzieckiem. Widać, że maleją

5 nam rodziny wielodzietnie. Być może spowodowane jest to tym, że dzieci dorosły, przechodzą w struktury -oddzielne gospodarstwo domowe. Tworzą nowe rodziny i dlatego jest więcej rodzin a mniej osób w rodzinach. Ad. 3. Realizacji zadań zleconych GOPS: a) przyznawanie i wypłacanie zasiłków stałych, Zasiłek stały obwarowany jest pewnymi zasadami, musi być całkowita niezdolność do pracy, i jeśli dochód jest niższy od kryterium dochodowego. Kwota zasiłku stałego nie może być niższa niż 30 zł., poinformowała kierownik GOPS. Zuzanna Smoter Czy zasiłek stały nie był wypłacany ponieważ w informacji z działalności GOPS nic nie ma na ten temat. Kier.GOPS W 2012 roku z zasiłków stałych korzystało 39 osób na łączną kwotę 102.055 zł. b) przyznawanie i wypłacanie świadczeń rodzinnych oraz zaliczek alimentacyjnych na rzecz osób uprawnionych, Kier.GOPS Ze świadczeń rodzinnych i alimentacyjnych korzysta bardzo dużo rodzin. Przy zasiłkach rodzinnych jest dużo dodatków między innymi z tytułu urodzenia dziecka, z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, z tytułu samotnego wychowania dziecka, z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej, z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka, z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego oraz z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania. Wszystkie zasiłki pielęgnacyjne, opiekuńcze z tytułu opieki nad chorym członkiem rodziny też wypłacane są w ramach świadczeń rodzinnych. Zuzanna Smoter zapytała czy świadczenie z tytułu urodzenia dziecka otrzymują wszyscy jak urodzi się dziecko. Kier.GOPS wyjaśniła, że świadczenie to otrzymują te osoby, których dochód nie przekracza kryterium dochodowego a jeśli chodzi o tzw. becikowe to jest warunek, że kobieta musi przedstawić zaświadczenie od lekarza, że od 10 tygodnia ciąży objęta była profilaktyką lekarską. Ponadto od świadczeń opiekuńczych płacimy składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. W ubiegłym roku wydanych zostało 438 decyzji. Sprawami świadczeń rodzinnych i sprawami alimentacyjnymi zajmuje się jedna osoba. Jeżeli chodzi o świadczenia alimentacyjne w 2012 roku to wypłaciliśmy takich świadczeń na 51 dzieci z 30 rodzin. Na pytanie jaka jest ściągalność funduszu alimentacyjnego pani kierownik odpowiedziała, że dłużnicy alimentacyjni zwrócili kwotę 12.160 zł. zł. na wypłacone świadczenia w wysokości 137.840 zł. Przewodniczący komisji stwierdziła, że jest mała ściągalność jeżeli chodzi o alimenty. Kierownik GOPS wyjaśniła, że komornik nie ściąga a dłużnicy często nie mają podpisanych umów o pracę i pracują praktycznie na czarno. Zwracaliśmy się też do Prokuratora jeżeli ktoś uchylał się od czynności. Prokurator zrobił dochodzenie i umorzył sprawę. 4. Realizacja zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej, mających na celu ochronę poziomu życia, osób i rodzin i grup społecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia.

6 W 2012 roku GOPS realizował rządowy program w zakresie dożywiania. Każdego roku Gmina pisze wniosek do Wydziału Polityki Społecznej Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego o alokację rządowych środków na posiłek dla potrzebujących, poinformowała kierownik GOPS. W 2012 roku otrzymaliśmy 166 tys. zł. na zakup posiłków i 4 tys. zł. na doposażenie istniejącego punktu przygotowania lub wydawania posiłków. Środki otrzymane z dotacji zostały wydatkowane w całości a z własnych środków wydatkowaliśmy 88.361 zł., na posiłki 18.771 zł. na zasiłki celowe i świadczenia rzeczowe. Są to zasiłki celowe na żywność bądź do sklepów gdzie ludzie pobierają świadczenia 64.590 zł. i 5 tys. zł. na doposażenie stołówki. Tam gdzie są osoby którym nie można dać gotówki, to otrzymują pomoc rzeczową w formie zakupu żywności wedle potrzeb. Na terenie gminy jest dożywianie w Zespole Szkół w Mikołajkach Pom. gdzie firma INVESTO prowadziła dożywianie i w 2012 roku posiłki były dowożone do Szkoły Podstawowej w Cieszymowie. Przedszkole Samorządowe w Mikołajkach Pom. i Ośrodek Szkolno Wychowawczy w Kołozębiu w ubiegłym roku jak i obecnie sami organizują dożywianie. Poza tym dożywiane są dzieci, które uczęszczają do szkół poza terenem naszej gminy. Kolejnym programem rządowym są stypendia materialne o charakterze socjalnych w formie stypendiów i zasiłków szkolnych dla uczniów zamieszkałych na terenie naszej gminy. W roku 2012 kwota dofinansowania wyniosła 184.248 w tym dotacja 145.552 zł. plus wkład własny 38.696 zł. Wydano 453 decyzje na szkoły podstawowe, gimnazjalne i ponadgimnazjalne i 3 zasiłki losowe. Wydatkowane zostało mniej niż planowane i pomoc w ubiegłym roku wyniosła 178.510 zł.. Z powodu braku osób uprawnionych nastąpił zwrot dotacji w kwocie 2.743,76 zł. Następnym programem był program Wyprawka szkolna i również nastąpił tu zwrot dotacji w kwocie 3.016 zł., gdyż nie było osób które spełniały by wymogi, chodzi tu o dochód. Do stypendiów i wyprawek Gmina dokłada 20% z własnego budżetu. Komisja stwierdziła, iż powyższe wyjaśnienia są wystarczające. Komisja sformułowała następujące wnioski pokontrolne: Członkowie komisji na podstawie przedstawionego sprawozdania pozytywnie ocenili działalność Ośrodka Pomocy Społecznej, zadania wykonywane są zgodnie z ustawą o pomocy społecznej. Komisja nie stwierdziła żadnych uchybień. Protokół sporządzono w trzech jednobrzmiących egzemplarzach, z których po jednym doręczono Przewodniczącemu Rady Gminy, Przewodniczącemu Komisji Rewizyjnej Rady Gminy oraz kierownikowi kontrolowanego podmiotu.. Kontrolowany nie wnosi zastrzeżeń do protokołu. Data i miejsce podpisania protokołu: Mikołajki Pom. 21.10.2013 r. Podpis kierownika kontrolowanego podmiotu... Podpisy kontrolujących: 1.... (Zuzanna Smoter) 2.... (Maciej Baurycza) 3.... (Piotr Charkiewicz)

7 Pouczenie. W przypadku odmowy podpisania protokołu przez kierownika kontrolowanego podmiotu, jest on obowiązany do złożenia- w terminie 3 dni od daty odmowy pisemnego wyjaśnienia jej przyczyn. Wyjaśnienie składa się na ręce Przewodniczącego Komisji Rewizyjnej. Kierownik kontrolowanego podmiotu może złożyć na ręce Przewodniczącego Rady uwagi dotyczące kontroli i jej wyników w terminie 7 dni od daty przedstawienia kierownikowi kontrolowanego podmiotu protokołu pokontrolnego do podpisania. Załączniki do protokołu: 1. Lista obecności 2. Upoważnienie Nr 5/2013 z 04.10.2013 r. 3. Informacja z działalności Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w 2012 roku..