Propozycje zmian w Ustawie Karta Nauczyciela i Ustawie o Systemie Oświaty (Przygotowane przez jednostki samorządu terytorialnego) Prezentacja do przedstawiania podczas rad pedagogicznych, zebrań zespołów nauczycieli opracowany w Sekcji Gdańskiej - z wykorzystaniem materiałów z Sekcji Krajowej Oświaty i Wychowania NSZZ Solidarność październik 2012 r 1
O Ustawie Karta Nauczyciela Ustawa KARTA NAUCZYCIELA (chociaż uchwalona w 1982 r.) powstała jako rezultat strajku nauczycieli jesienią 1980 roku oraz wielomiesięcznych negocjacji z resortem edukacji. KARTA NAUCZYCIELA jest Ustawą regulującą prawa i obowiązki nauczycieli, które są konsekwencją szczególnego charakteru pracy nauczyciela i funkcjonowania systemu oświaty w Polsce, co zostało podkreślone w preambule Ustawy: Mając na względzie doniosłą rolę oświaty i wychowania w Rzeczypospolitej Polskiej, pragnąc dać wyraz szczególnej randze społecznej zawodu nauczyciela zgodnie z potrzebami i oczekiwaniami. 2
Sprawy kadrowe (art. 1 i art. 3 KN) Karcie Nauczyciela mają podlegać tylko nauczyciele, wychowawcy zatrudnieni w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach oraz zakładach kształcenia i placówkach doskonalenia nauczycieli, zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich oraz rodzinnych ośrodkach diagnostyczno-konsultacyjnych, publicznych kolegiach pracowników służb społecznych. Brak zgody S na wyłączenie z KN innych pracowników pedagogicznych, np. pedagogów, psychologów, logopedów. 3
Sprawy kadrowe cd. (art. 1, 3 KN) Karcie nie mają też podlegać m. in.: nauczyciele mianowani lub dyplomowani zatrudnieni na stanowiskach, na których wymagane są kwalifikacje pedagogiczne, w: a) urzędach organów administracji rządowej, b) kuratoriach oświaty, c) specjalistycznej jednostce nadzoru, d) Centralnej Komisji Egzaminacyjnej oraz okręgowych komisjach egzaminacyjnych. 4
Czas pracy nauczycieli (art. 42 KN) Nauczyciele przedmiotów we wszystkich typach szkół mają mieć pensum dydaktyczne wynoszące 20 godz. tygodniowo. Pozostali nauczyciele, wychowawcy świetlic i bibliotekarze pensum dydaktyczne 30 godzin tygodniowo. 5
Czas pracy nauczycieli cd. (art. 42 KN) Czas pracy nauczyciela ma wynosić 40 godz. w tygodniu i będzie rozliczany wg zasad określonych przez organ prowadzący szkoły (obecnie czas pracy nauczyciela wynosi do 40 godz). W propozycjach JST nie przewiduje się likwidacji 1 2 godz. tzw. karcianych. Uwaga: Około 7 000 nauczycieli straciło zatrudnienie w roku 2012. Jeśli pensum wzrośnie, to co 10-ty nauczyciel straci pracę. NSZZ Solidarność przypomina, że Instytut Badań Edukacyjnych nie zakończył prac dotyczących czasu pracy nauczycieli. 6
Likwidacja dodatków (art. 30a, 30b KN) Propozycja. JST likwidacji wypłacania dodatku wyrównawczego, w przypadku nie osiągnięcia w danym roku ustawowych średnich. Samorządy terytorialne nie mają też rozliczać się corocznie z realizacji wypłaty średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego przed regionalnymi izbami obrachunkowymi i związkami zawodowymi. 7
Likwidacja dodatków cd. (art. 54, 61 KN) Ma ulec likwidacji m. innymi dodatek wiejski dla nauczycieli pracujących w miejscowościach poniżej 5 tys. mieszkańców (10%), dodatek mieszkaniowy. Ma zostać zlikwidowany jednorazowy zasiłek na zagospodarowanie dla nauczyciela podejmującego swoją pierwszą pracę w szkole. 8
Prawo do urlopów: wypoczynkowego, dla poratowania zdrowia (art. 64, 73 KN) Urlop nauczycieli ma wynosić 40 dni roboczych zasadniczo podczas ferii. Czy nauczyciel ma opiekować się uczniami także w czasie przerw świątecznych, wakacji i ferii? Urlop dla poratowania zdrowia ma być orzekany przez komisję lekarską ZUS, opłacany przez ZUS i udzielany maksymalnie na rok szkolny. 9
Awans zawodowy nauczycieli (art. 9g KN) Komisję kwalifikacyjną na nauczyciela dyplomowanego ma powoływać organ prowadzący szkołę (obecnie powołuje kurator oświaty). Przedstawiciel związku zawodowego ma być tylko obserwatorem. Obecnie jest pełnoprawnym członkiem komisji i bierze udział w ocenieniu nauczyciela (przyznaje punkty). Opowiadamy się za udziałem przedstawicieli S we wszystkich komisjach (jako członkowie, nie obserwatorzy). Postępowanie awansowe na nauczyciela dyplomowanego nie powinno być przenoszone do organu prowadzącego. 10
Zatrudnianie i zwalnianie nauczycieli (art. 10, 11, 20 KN) Ma ulec likwidacji nawiązywanie stosunku pracy poprzez mianowanie. Nauczyciel kontraktowy ma być zatrudniany na czas określony. Nauczyciel mianowany i dyplomowany ma być zatrudniany na czas nieokreślony (jak będzie taka możliwość w szkole). Przy całkowitej lub częściowej likwidacji szkoły nauczyciel nie będzie mógł przejść w stan nieczynny, który ulega likwidacji. Ponadto nie będzie obligatoryjnie ponownie zatrudniony, jeżeli w czasie roku szkolnego (w ciągu 6 miesięcy) pojawią się możliwości ponownego jego zatrudnienia. 11
Zatrudnianie i zwalnianie nauczycieli cd. (art. 10, 11, 20 KN) Odprawy z tytułu wypowiedzenia stosunku pracy na czas nieokreślony mają wynosić od 1 do 3 wartości miesięcznego wynagrodzenia. Zapowiadane zmiany ułatwią rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem mianowanym i dyplomowanym. Nie będzie odpraw 6-cio miesięcznych. 12
Płaca i doskonalenia zawodowe nauczycieli (art. 39 i 70a KN) Wynagrodzenie nie będzie musiało być wypłacane z góry, pierwszego dnia miesiąca. Przy propozycji przejścia na wypłaty wynagrodzeń z dołu, trzeba uważać, aby nie stracić jednego wynagrodzenia na tym przestawieniu. Zmiana poziomu odpisu środków na dokształcania i doskonalenia zawodowe nauczycieli z 1% na do 1%. Brak zgody S na obniżenie poziomu odpisu środków na dokształcanie nauczycieli. Proponujemy wprowadzić zapis (jak przy zakładowym funduszu świadczeń socjalnych), że środki te można kumulować w szkołach w kolejnych latach. 13
Obniżenie pozycji dyrektorów i kuratoriów (art. 6a KN) Oceny pracy dyrektora szkoły oraz nauczyciela, któremu czasowo powierzono pełnienie obowiązków dyrektora szkoły, ma dokonywać organ prowadzący szkołę jedynie informując o jej wyniku organ sprawujący nadzór pedagogiczny (obecnie ocena jest dokonywana w porozumieniu z Kuratorem Oświaty). To plan dalszego ograniczenia roli kuratoriów! 14
Obniżenie pozycji dyrektorów i kuratoriów (art. 36 UoSO) W Ustawie o Systemie Oświaty proponuje się zmiany w proporcji członków komisji konkursowej na korzyść reprezentacji samorządu (z 3 do 4 członków), podczas gdy organ sprawujący nadzór pedagogiczny, rada pedagogiczna, rada rodziców i organizacje związkowe będą miały tylko po 1 przedstawicielu. Tym samym kuratorium, rodzice, nauczyciele, związki zawodowe będą miały niewielki wpływ na wybór dyrektora. Czy dyrektor ma być zakładnikiem JST? 15
Zagrożenie likwidacji (prywatyzacji) szkół i przedszkoli (art. 5 i 62 UoSO) W Ustawie o Systemie Oświaty proponuje się kolejne uproszczenia przekształceń szkół i przedszkoli, łączenia szkół jednego typu, przekazywania ich innym podmiotom (teraz jest ograniczenie liczby uczniów szkoły do 70 i jest obowiązek uzgodnień z kuratorem). Następuje systematyczna likwidacja szkół w Polsce. Ponad 1000 placówek już zostało zamkniętych i zapowiadane są kolejne likwidacje szkół. To krok, który potencjalnie grozi kolejnymi prywatyzacjami placówek oświatowych. 16
Wnioski brak strategii, debaty Te propozycje nie zostały poprzedzone prawdziwą debatą. Nie ma w nich głębszej strategicznej wizji funkcjonowania polskiej oświaty, brak odpowiedzi na kluczowe pytania: a. Jaki ma być docelowy model polskiej szkoły? b. Jaki ma być nadzór państwa nad polityką oświatową samorządów? c. Jak wzmacniać podmiotowość nauczycieli i szacunek do zawodu nauczyciela? d. Jak zapewnić adekwatnie do stawianych zadań finansowanie polskiej oświaty? 17
Rzeczywiste potrzeby nauczycieli, szkół, to między innymi: 1. Zapewnienie środków finansowych na oświatę adekwatnych do zadań (w tym na podwyżki płac nauczycieli w 2013 r., Rząd nie przewiduje mimo zakładanej 3% inflacji), 2. Wykreślenie tzw. godzin karcianych, 3. Określenie w Karcie Nauczyciela pensum dla tzw. nauczycieli nietablicowych, 4. Ustalenie standardów - między innymi maksymalnej liczby uczniów w klasie, 5. Ograniczanie biurokracji szkolnej. 18
Potrzeba DIALOGU i Debata - odpowiedzi na pytania natury strategicznej powinny wyprzedzać rozmowy szczegółowe (a nie odwrotnie). Potrzebny jest szacunek dla pracy nauczycieli oraz pracowników administracji i obsługi szkolnej. Sytuacja jest na tyle trudna, że apelujemy ponad podziałami O SOLIDARNOŚĆ LUDZI OŚWIATY! 19
Post scriptuum, czyli pytanie co robić dalej? Gdy zawiedzie droga dialogu z MEN (zgodnie z ustawą o związkach zawodowych powinny być negocjacje, bo to sprawy warunków pracy, płacy), a także z reprezentacjami JST, parlamentarzystami, pojawia się pytanie: co mogę zrobić ja, - nasza szkoła, - struktura związkowa, aby przynajmniej część tych propozycji zahamować? Więcej o kolejnych decyzjach Sekcji, m. in. na str.: www.solidarnosc.org.pl/oswiata www.solidarnosc.gda.pl (sekcja oświaty) Dziękujemy za uwagę.