Wydajność energetyczna Energia odnawialna Lilianna Piwowarska Solarz Małopolska Agencja Energii i Środowiska Sp. z o.o. Warsztaty Regionalne POWER w Małopolsce II nabór
Diagnoza Małopolski Energia odnawialna 1 Województwo małopolskie zajmuje III miejsce w kraju pod względem emisji pyłów i IV miejsce pod względem emisji gazów (za śląskim, łódzkim, mazowieckim). Od roku 1999 można zauważyć niewielki, lecz systematyczny spadek emisji zanieczyszczeń pochodzących ze spalania paliw. Struktura emisji zanieczyszczeń: przemysł 49,0% energetyka 39,7% gospodarka komunalna 6,0% Na podst. Odnawialne źródła energii w Małopolsce, 2007 r., wyd. SGPS Energy Cites 2
Diagnoza Małopolski Energia odnawialna 2 W ostatnich latach w województwie małopolskim zauważyć można znaczny wzrost udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w bilansie energetycznym. Pod względem wykorzystania odnawialnych źródeł energii województwo małopolskie zajmuje czwartą pozycję w kraju po województwach: pomorskim (32,8%), śląskim (24,7%) i kujawsko-pomorskim (9,7%), a przed województwami: zachodniopomorskim (7,5%) i podkarpackim (6,7%). Źródło: ibid 3
Diagnoza Małopolski Energia odnawialna 3 Na terenie Małopolski działa 13 elektrowni wodnych o mocy > 0,1 MW każda; największa - elektrownia w Niedzicy (92,80 MW). Od roku 1994 wykorzystuje się energię geotermalną. Pierwsza instalacja: w miejscowości Bańska Niżna (obecnie PEC Geotermia Podhalańska SA). Pompy ciepła wykorzystuje się dla celów c.w.u. i c.o. w budynkach jednorodzinnych i budynkach użyteczności publicznej. Przykłady: Niepołomice (zamek); Miechów, Jordanów (szkoły). Wzrasta wykorzystanie biomasy na cele energetyczne. Przykłady: Janów, Poddębice, Nowa Dęba. 4
Diagnoza Małopolski Energia odnawialna 4 Energia słoneczna: instaluje się kolektory słoneczne na domach prywatnych (w większości) i budynkach użyteczności publicznej, Przykłady: Szkoła Aspirantów w Krakowie, Miechów, Mszana Dolna, Proszówki. Brak ewidencji instalacji solarnych montowanych przez indywidualnych odbiorców energii. Energia wiatru: Małopolska zlokalizowana jest głównie w strefie niekorzystnej i wybitnie niekorzystnej, o małych zasobach energetycznych wiatru. Na terenach południowych województwa występują lokalne strefy, w których potencjał wiatru jest znaczący. Na obszarze Małopolski działają (wg danych PSEW) wiatraki w: Zawoi (160 kw), Rytrze (160 kw) i w Pielgrzymce (150 kw). 5
Diagnoza Małopolski Energia odnawialna 5 Energia z Biogazu: W Małopolsce wzrasta zainteresowanie produkcją energii z biogazu. Obecnie na terenie województwa nie istnieje instalacja do pozyskiwania biogazu ze źródeł rolniczych. Jednak prowadzony jest szereg projektów mających na celu promocje tego źródła zielonej energii. Małopolska Agencja Energii i Środowiska Sp. z o.o. realizuje projekt Biogas Regions. Szczegóły na stronie www.maes.pl. Zaletami Biogazowni jest: Redukcja emisji CH4 i CO2, Produkcji i sprzedaż energii oraz ciepła, Produkcji nawozu organicznego, Ograniczenie substancji biodegradowalnych deponowanych na składowiskach, Zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych Generalnie: Produkcja energii elektrycznej z odnawialnych źródeł jest w Małopolsce duża w porównaniu ze średnią krajową (2006 r. - 2,3%), ale wciąż zbyt mała jeśli wziąć pod uwagę istniejący w województwie potencjał. 6
Diagnoza Małopolski Wydajność energetyczna 1 Wydajność = efektywność energetyczna Większa wydajność energetyczna idzie w parze z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii Problem wydajności energetycznej dotyczyć może: Budynków termomodernizacja już istniejących; budowa nowych o dużej efektywności energetycznej Urządzeń etykietowanie urządzeń (od A do G) Środków transportu oszczędne samochody; biopaliwa Źródeł ciepła w budynkach mieszkalnych i obiektach stosowanie OŹE 7
Diagnoza Małopolski Wydajność energetyczna 2 W Małopolsce problem wydajności energetycznej związany jest z obowiązującymi powszechnie przepisami prawnymi, w szczególności: Dyrektywy UE, dot. np. charakterystyki energetycznej budynków, systemu znakowania energetycznego urządzeń elektrycznych Ustawodawstwo polskie, np. ustawa o wspieraniu termomodernizacji i remontów; planowana ustawa o efektywności energetycznej (na etapie uzgodnień międzyresortowych) Zmiany w zakresie ustawodawstwa będą wpływały na wydajność energetyczną również w Małopolsce 8
Polityka Energetyczna Polski do 2030 r. Priorytet I Poprawa efektywności energetycznej; główne cele: Dążenie do utrzymania zero-energetycznego wzrostu gospodarczego, tj. rozwoju gospodarki następującego bez wzrostu zapotrzebowania na energię pierwotną Konsekwentne zmniejszanie energochłonności polskiej gospodarki do poziomu UE-15. Priorytet IV Rozwój wykorzystania OŹE, w tym biopaliw; główne cele: osiągnięcie w 2020 r. 15% udziału OŹE w zużyciu energii finalnej, oraz 20% w 2030 r. Planowane jest również osiągnięcie do 2020 r. 10% udziału biopaliw w rynku paliw transportowych, oraz zwiększenie wykorzystania biopaliw II generacji. R1 9
Slajd 9 R1 ROB; 2009-09-16
Program Ochrony Środowiska WM 2007-2014 Celem nadrzędnym polityki ekologicznej województwa jest: Zapewnienie wysokiej jakości życia mieszkańców poprzez poprawę stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie jego zasobami Program określa również priorytety ekologiczne, w tym: Ochrona powietrza przed zanieczyszczeniem A także określa, że uwzględniane będą przedsięwzięcia dotyczące: Racjonalizacji wykorzystania zasobów surowców i energii (w tym także energii odnawialnej) 10
Program Ochrony Środowiska WM 2007-2014 Cel długoterminowy Jednym z celów długoterminowych w ramach ochrony powietrza jest: Spełnienie norm jakości powietrza atmosferycznego poprzez sukcesywną redukcję emisji zanieczyszczeń do powietrza cel 7.1 Kierunki działań w ramach tego celu: Emisja komunikacyjna (m.in.) Rozwój ekologicznej komunikacji miejskiej Niska emisja Eliminowanie węgla jako paliwa w kotłowniach lokalnych i gospodarstwach domowych Promocja ekologicznych nośników energii 11
Program Ochrony Środowiska WM 2007-2014 Cele szczegółowe Cele szczegółowe (8.1): PA1. Ograniczenie przekroczeń dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń PA2. Ograniczenie emisji niskiej PA4. Zwiększenie wykorzystania niekonwencjonalnych źródeł energii 12
Specyfikacja POWER Temat 1 1.1 1.1: Rozwój i upowszechnianie strategii i planów działania sektora publicznego dotyczących efektywności energetycznej, wspierających gospodarkę niskowęglową. Cele: identyfikacja i promocja możliwych do powielania dobrych praktyk dla sektora publicznego prowadzących do: redukcji konsumpcji energii poprawienia efektywności energetycznej redukcji poziomu emisji gazów cieplarnianych (GHG) jako bezpośredni wkład w rozwój gospodarki niskowęglowej Potencjalne produkty i rezultaty do osiągnięcia: identyfikacja, rozwój, promocja oraz zastosowanie dobrych praktyk zastosowanie poprzez strategie operacyjne oraz plany działania; poprawa efektywności energetycznej oraz redukcja emisji GHG, przy równoczesnym osiąganiu korzyści ekonomicznych zaangażowanie kluczowych udziałowców - dostawców oraz agencji rozwoju. Zgodność z Programem Ochrony Środowiska WM: cel długoterminowy 7.1; cele szczegółowe 8.1 13
Specyfikacja POWER Temat 1 1.2 1.2: Strategie sektora publicznego, programy i inicjatywy celem polepszenia efektywności energetycznej oraz redukcji śladu węglowego istniejących budynków, szczególnie publicznych osiedli mieszkaniowych. Cele: identyfikacja i rozwój możliwych do powielania dobrych praktyk, inicjatyw i technik, promocja i rozprzestrzenianie kompleksowych dla obszarów programów termomodernizacyjnych celem redukcji zużycia energii oraz emisji GHG w istniejących budynkach, zwłaszcza w sektorze mieszkaniowym w regionach partnerskich. Potencjalne produkty i rezultaty do osiągnięcia: ustalenie oszczędności energii i standardów efektywności w budynkach użyteczności publicznej oraz istniejących budynkach mieszkalnych celem zmniejszenia ich śladu węglowego promocja rozwoju innowacyjnego finansowania oraz mechanizmów rozwoju, w tym ESCO promocja innowacyjnych technologii efektywności energetycznej i oszczędności energii oraz przykładów zastosowania odnawialnych źródeł energii rejestrowanie rzeczywistego zużycia energii w budynkach użyteczności publicznej oraz danych dotyczących tych budynków identyfikacja barier do pokonania (oraz w jaki sposób można je rozwiązać), wymagania dotyczące zabezpieczające szkolenia i informowanie oraz wszelkie zmiany w polityce potrzebne, aby osiągnąć/poprawić zaopatrywanie Zgodność z POŚ WM: cel długoterminowy 7.1; cele szczegółowe 8.1 14
Specyfikacja POWER Temat 2 2.1 2.1: Wdrożenie na wielką skalę wzorów/schematów zastosowania OŹE; identyfikacja i rozwój przenoszalnych dobrych praktyk w sektorze publicznym w celu promocji skutecznego wdrażania oraz w celu maksymalizacji korzyści dla regionalnej gospodarki, środowiska i społeczeństwa. Cele: Optymalizacja interwencji sektora publicznego celem osiągnięcia zrównoważonego wdrożenia schematów zastosowania OŹE na dużą skalę. Potencjalne produkty i rezultaty do osiągnięcia: przykłady dobrych praktyk możliwych do powielenia, wzrost wdrożenia schematów zastosowania OŹE w regionach partnerskich, większy wskaźnik sukcesu dla planów wdrożenia OŹE wzrost zrozumienia społecznego dla OŹE większe zapotrzebowanie rynku na OŹE poprzez zamówienia publiczne i specyfikacje stworzenie nowych miejsc pracy i możliwości prowadzenia zrównoważonego biznesu. Zgodność z POŚ WM: cel długoterminowy 7.1; cele szczegółowe 8.1 (zwłaszcza PA4.) 15
Specyfikacja POWER Temat 2 2.2 2.2: Energia biomasy oraz zrównoważone zarządzanie zasobami: identyfikacja i dzielenie się najlepszymi praktykami. Cele: Identyfikacja i promocja zintegrowanego i zrównoważonego podejścia do uzyskiwania energii z biomasy, włączając uprawy biomasy, ogrzewanie biomasą, biopaliwa, energię z odpadów, energię elektryczną z biomasy. Potencjalne produkty i rezultaty do osiągnięcia: sieć transferu wiedzy/bir bioenergii w pełni zintegrowane podejście do zarządzania zasobami pod kątem zrównoważonej bioenergii Plan Energii z Biomasy przykłady najlepszych praktyk, narzędzi decyzyjnych oraz modeli biznesowych poprawa zrozumienia wymagań inwestycyjnych innowacyjne, możliwe do powielenia mechanizmy/narzędzia finansowe ułatwiające i zapewniające większe inwestycje w bioenergię, w tym wdrażanie najnowszych na rynku technologii Zgodność z POŚ WM: cel długoterminowy 7.1; cele szczegółowe 8.1 (PA4.) 16
Proponowane kierunki realizacji podprojektów Programy bodźców finansowo - ekonomicznych oraz organizacyjnych dla indywidualnych odbiorców celem zachęcenia ich do stosowania źródeł energii odnawialnej oraz efektywnych energetycznie urządzeń i rozwiązań Należy wziąć pod uwagę założenia powstającej ustawy o efektywności energetycznej Narzędzia ( wehikuły ) dla gmin (przykładowo): Powiatowe programy ochrony środowiska Plany zaopatrzenia gminy w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Etykiety energetyczne 17