INFORMACJA o stanie środowiska na terenie powiatu bielskiego

INSPEKCJA OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W BIAŁYMSTOKU INFORMACJA o stanie środowiska na terenie powiatu bielskiego WIOŚ BIAŁYSTOK, październik 2006

1 DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO KONTROLNA I BADAWCZA...2 1.1 ZAKRES DZIAŁALNOŚCI INSPEKCYJNO-KONTROLNEJ...2 1.2 MONITORING ŚRODOWISKA...2 2 POWIETRZE...3 2.1 EMISJA...3 2.2 IMISJA...5 3 STAN CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH...5 3.1 KLASYFIKACJE WÓD...7 3.2 JAKOŚĆ WÓD ORLANKI I BIAŁEJ...8 3.2.1 Wnioski...8 3.2.2 Ostatnie wyniki kontroli obiektów położonych na obszarze zlewni Orlanki w zakresie gospodarki wodno-ściekowej...9 3.3 JAKOŚĆ WÓD RZEKI NURZEC...10 3.3.1 Wnioski...10 3.3.2 Ostatnie wyniki kontroli obiektów położonych na obszarze zlewni Nurca w zakresie gospodarki wodno-ściekowej...10 4 WODY PODZIEMNE...11 5 GOSPODARKA ODPADAMI...13 5.1 ODPADY NIEBEZPIECZNE...14 6 HAŁAS KOMUNIKACYJNY I PRZEMYSŁOWY...17 7 POLA ELEKTROMAGNETYCZNE...19 8 OCHRONA ŚRODOWISKA PRZED AWARIAMI...20 9 KONTROLE INTERWENCYJNE...21 1

1 Działalność inspekcyjno kontrolna i badawcza Prawne podstawy funkcjonowania Inspekcji Ochrony Środowiska określono w ustawie z dnia 20 lipca 1991 r., która nałożyła na nią obowiązek: kontrolowania przestrzegania przepisów prawa o ochronie środowiska przez podmioty gospodarcze, prowadzenia badania stanu środowiska, informowania społeczeństwa o wynikach tych badań. Cele działalności inspekcyjno kontrolnej WIOŚ są corocznie ustalane w planach pracy, tworzonych na podstawie wytycznych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, analizy wyników dotychczasowej działalności, propozycji przekazanych przez Marszałka, Wojewodę oraz propozycji zgłaszanych przez organy samorządowe. 1.1 ZAKRES DZIAŁALNOŚCI INSPEKCYJNO-KONTROLNEJ Podstawowym celem kontroli jest wymuszenie na jednostkach organizacyjnych podejmowania działań, które w konsekwencji mają spowodować zmniejszenie ich negatywnego wpływu na środowisko. Inspekcja Ochrony Środowiska zgodnie z przysługującymi kompetencjami może zastosować różnego rodzaju środki dyscyplinujące, między innymi: wydać zarządzenia pokontrolne, wydać decyzję wyznaczającą termin usunięcia zaniedbań, a w przypadku stwierdzenia zagrożenia życia lub zdrowia a także znacznych szkód w środowisku, w porozumieniu z Wojewodą, wydać decyzję wstrzymującą działalność zakładu, wymierzyć karę pieniężną za naruszanie warunków korzystania ze środowiska, skierować wystąpienia do innych organów administracji państwowej, rządowej i samorządu terytorialnego z wnioskiem o podjęcie działań związanych z ich właściwością, zastosować karę grzywny (mandat karny), skierować wniosek do sądu i organów ścigania. W rejestrze obiektów kontrolowanych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku na terenie powiatu bielskiego znajdują się 73 podmioty i obiekty gospodarcze mające wpływ na stan środowiska. W okresie od października 2005 r. (tj. przekazania poprzedniej informacji o stanie środowiska powiatu) do września 2006 r. przeprowadzono 27 kontroli w najbardziej uciążliwych podmiotach i obiektach na terenie powiatu. W wyniku przeprowadzonych kontroli, w przypadkach stwierdzanych przekroczeń wymierzono kary pieniężne za naruszenie warunków korzystania za środowiska. 1.2 MONITORING ŚRODOWISKA W ramach działalności badawczej główny zakres prac prowadzony jest w oparciu o Program Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ), którego koordynatorem jest Główny Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie. System PMŚ składa się z 3 głównych bloków zagadnień: jakość środowiska, emisja oraz oceny i prognozy. 2

Zadania PMŚ realizowane są głównie przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska. Stanowią one również wojewódzką bazę informacji o stanie środowiska. Program badawczy realizowany przez WIOŚ obejmuje następujące komponenty środowiska: monitoring powierza atmosferycznego, monitoring wód powierzchniowych płynących i stojących, monitoring wód podziemnych, monitoring hałasu, monitoring pól elektromagnetycznych, monitoring odpadów niebezpiecznych. Aktualne wyniki kontroli i badań stanu środowiska na terenie powiatu przedstawiono poniżej. 2 Powietrze 2.1 EMISJA Do substancji mających największy udział w emisji zanieczyszczeń, pochodzących głównie z procesów spalania energetycznego należą: dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenek węgla i pyły. Pozostałe rodzaje zanieczyszczeń emitowane z zakładów przemysłowych zlokalizowanych na terenie województwa to: węglowodory aromatyczne i alifatyczne, alkohole, octan etylu i ksylen oraz inne zanieczyszczenia. Głównymi źródłami zanieczyszczeń atmosfery na terenie woj. podlaskiego są ciepłownie miejskie, przemysłowe oraz rozproszone źródła emisji z sektora komunalno bytowego, a także zanieczyszczenia komunikacyjne. Na terenie powiatu bielskiego największymi źródłami zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego są ciepłownie miejskie i osiedlowe oraz zakłady przemysłowe zlokalizowane w Bielsku Podlaskim. Do zakładów kontrolowanych przez WIOŚ należą: Mlekovita Spółka z o.o. w Bielsku Podlaskim. Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Bielsku Podlaskim. M Zakład Masarski Ostaszewski i Pachwicewicz Sp. j. w Bielsku Podlaskim Wyniki ostatnich kontroli tych obiektów przedstawiono poniżej: Mlekovita Spółka z o.o. w Bielsku Podlaskim. Źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza jest kotłownia zakładowa wyposażona w 3 kotły o mocy 6,5 MW każdy. Spaliny odprowadzane są do powietrza za pośrednictwem baterii cyklonów emitorem ceramicznym o wysokości 60 m i średnicy 1,38 m. Starosta Bielski w dniu 30.06.2005 r. udzielił zakładowi pozwolenia zintegrowanego, dla instalacji: zakładu przetwórstwa mleka i produkcji wyrobów mleczarskich w Bielsku Podlaskim. Pozwolenie obejmuje m. in. warunki wprowadzania zanieczyszczeń do powietrza. Termin ważności pozwolenia ustalono na okres 10 lat od daty otrzymania decyzji. W wyniku kontroli stwierdzono, że zakład wywiązuje się z obowiązku prowadzenia (co najmniej dwukrotnie w ciągu roku) pomiarów stężeń substancji zanieczyszczających w gazach odlotowych z eksploatowanych kotłów. Wyniki pomiarów nie wykazały przekroczeń dopuszczalnych stężeń 3

substancji zanieczyszczających. Przeprowadzony w trakcie kontroli obiektu pomiar emisji zanieczyszczeń z kotła OR 10 Nr 3 nie wykazał przekroczeń. Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Bielsku Podlaskim. Źródłami emisji zanieczyszczeń są: kotłownia centralna przy ul. Rejonowej 11 (eksploatująca 3 kotły typu WRp, o łącznej mocy cieplnej 30 MWt) oraz kotłownie lokalne ( przy ul. Ogrodowej i Dubiażyńskiej). Przedsiębiorstwo posiada pozwolenie na wprowadzanie do powietrza gazów i pyłów (dla kotłowni centralnej) z dnia 17.11.2003 r. wydane przez Starostę Powiatowego. Decyzja ważna jest do 17.11.2013 r. W wyniku kontroli ustalono, że terminowo realizowany jest obowiązek prowadzenia raz na pół roku pomiarów stężeń zanieczyszczeń w gazach odlotowych z eksploatowanych kotłów w kotłowni centralnej. Przedłożone podczas kontroli wyniki pomiarów wielkości emisji zanieczyszczeń nie wykazały przekroczeń wielkości dopuszczalnych ustalonych w pozwoleniu. Przeprowadzony w trakcie kontroli obiektu pomiar emisji zanieczyszczeń z eksploatowanego kotła Nr 1 nie wykazał przekroczeń. M Zakład Masarski Ostaszewski i Pachwicewicz Sp.J. w Bielsku Podlaskim. Źródłami emisji zanieczyszczeń do powietrza są: - kocioł HEAT MASTER o mocy nominalnej 55,4 kw z palnikiem gazowym pracujący na potrzeby c.o. i c.w.u. pomieszczeń produkcyjnych i administracyjno biurowych, - dwie komory wędzarnicze JUGEMA z palnikami gazowymi o mocy 30 kw wyposażone w dymogeneratory, - komora wędzarnicza ZASADA z palnikiem gazowym z dymogeneratorem, - komora wędzarnicza tradycyjna, - dwa kotły warzelne ZASADA z palnikami gazowymi, - kocioł grzewczy węglowy będący rezerwowym źródłem energii cieplnej, - dojrzewalnia wędlin (będąca w dniu ostatniej kontroli w trakcie rozruchu). Zakład posiada decyzję określającą dopuszczalne rodzaje i ilości substancji wprowadzonych do powietrza, z prowadzonych procesów technologicznych (procesy wędzenia) z dnia 17.04.2005 r. wydaną przez Starostę Powiatowego. Ze względu na moc kotłów podmiot jest zwolniony z ustawowego posiadania decyzji o emisji dopuszczalnej ze źródeł energetycznych. Wskaźniki emisyjne z terenu powiatu Zawarte w aktualnej ocenie poziomów substancji w powietrzu i klasyfikacji stref województwa podlaskiego (Art. 89 Prawa Ochrony Środowiska) wykonanej za 2005 rok, wielkości emisji dla poszczególnych zanieczyszczeń i stref (powiatów) przedstawiały się w powiecie bielskim następująco: dwutlenek azotu (NO 2 ) 108,6 Mg/rok; dwutlenek siarki (SO 2 ) 129,7 Mg/rok; tlenek węgla (CO) 487,7 Mg/rok; dwutlenek węgla (CO 2 ) 60217,53 Mg/rok; pył ogółem 148,3 Mg/rok. 4

2.2 IMISJA Ocena stopnia zanieczyszczenia powietrza na terenie woj. podlaskiego dokonywana jest w oparciu o pomiary kontrolne głównych zanieczyszczeń bezpośrednio emitowanych do atmosfery (emisja) oraz badania monitoringowe substancji powstających w atmosferze (imisja). Na terenie woj. podlaskiego badania imisji prowadzone są głównie w miastach. Podstawowy program pomiarowy obejmuje pobór prób i oznaczenie dwutlenku siarki (SO 2 ), dwutlenku azotu (NO 2 ) i pyłu zawieszonego. Na terenie powiatu bielskiego oceny jakości powietrza dokonano na podstawie pomiarów prowadzonych metodą pasywną. Cykl badawczy został zrealizowany w okresie od lutego 2003 r. do stycznia 2004 r. Szczegółowe wyniki badań zawarto w opracowaniu Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu bielskiego z 2004 r. oraz dostępne są stronie internetowej Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska (www.wios.bialystok.pl) w dziale publikacje. Wykonana w 2006 roku aktualna ocena jakości powietrza w województwie wskazuje, że strefa - powiat bielski zaliczono do wynikowej klasy A, dla której poziom stężeń nie przekracza wartości dopuszczalnej. Pozwala to na sformułowanie następujących wniosków dotyczących powiatu bielskiego: 1. Wyniki badań, w odniesieniu do obowiązujących norm dopuszczalnych stężeń substancji szkodliwych dla zdrowia w powietrzu atmosferycznym wskazują na dobrą jakość powietrza na terenie powiatu bielskiego. 2. Nie stwierdzono przekroczeń średniorocznych dopuszczalnych stężeń SO 2, NO 2, i benzenu. Wartości były znacznie niższe od norm dopuszczalnych. 3. W sezonie grzewczym obserwowano nieznaczny wzrost zanieczyszczeń SO 2, w przypadku NO 2 i benzenu nie obserwowano podobnej zależności. 3 Stan czystości wód powierzchniowych Podstawą programu badań wód powierzchniowych płynących zrealizowanych przez Inspektorat w 2005 roku był Program Państwowego Monitoringu Środowiska na lata 2003-2005, opracowany przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska i zatwierdzony przez Ministra Środowiska oraz Program monitoringu środowiska województwa podlaskiego w latach 2004-2005 opracowany przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku i zatwierdzony przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Zasady badań i ocen jakości wód rzek od 2004 roku uległy znaczącej modyfikacji z racji wprowadzonych nowych przepisów prawnych (m.in. wprowadzono 5 klasową ocenę jakości oraz inne oceny wynikające z celów jakim ma służyć woda). Zasadniczym celem badań śródlądowych wód powierzchniowych jest stworzenie podstaw do podejmowania działań na rzecz poprawy stanu wód oraz ich ochrony przed zanieczyszczeniem, w tym ochrony przed eutrofizacją powodowaną wpływem sektora bytowo-komunalnego i rolnictwa, ochrony przed zanieczyszczeniami przemysłowymi, zasoleniem i substancjami szczególnie 5

szkodliwymi dla środowiska wodnego. Podejmowane działania będą polegać na zintegrowanym zarządzaniu gospodarką wodną w układzie dorzeczy (poprzez Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej), stąd szczególny nacisk położono na zapewnienie spójności badań i ocen realizowanych w ramach trzech podsystemów dotyczących monitoringu wód: powierzchniowych, podziemnych i morskich. Zasady prowadzonego monitoringu wód w 2005 roku na obszarze województwa podlaskiego uwzględniały badanie i ocenę jakości wód w sposób odpowiedni do celów jej użytkowania i prowadzonej działalności na obszarze zlewni. Badania objęły: monitoring wód dla celów ogólnej oceny jakości wody, w tym stopnia eutrofizacji poprzez badania stężeń związków azotu i fosforu oraz w celu określenia odcinków wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. monitoring jakości wód przeznaczonych do bytowania ryb, skorupiaków i mięczaków w warunkach naturalnych, monitoring wód prowadzony w ujęciach zaopatrujących ludność w wodę do spożycia oraz w obszarach ochronnych zbiorników wód śródlądowych, monitoring jakości wód granicznych. Monitoring wód powierzchniowych województwa podlaskiego prowadzono w 2 podstawowych zakresach: diagnostycznym (obejmujący punkty dawnej sieci krajowej oraz sieć stanowisk pomiarowych granicznych); operacyjnym (utworzonym na bazie punktów monitoringu regionalnego). Badania w sieci diagnostycznej pozwalają na ocenę jakości wód w głównych punktach bilansowych zlewni w pełnym zakresie wymaganych oznaczeń do wykonania oceny. Badania w sieci operacyjnej stanowią uzupełnienie sieci diagnostycznej i pozwalają na ocenę jakości wód (z uwzględnieniem dotychczasowych wyników badań) w stopniu zapewniającym potrzeby oceny i zmian jakości wód na poziomie regionalnym, a w szczególności na wykonanie takiej oceny wód województwa, która może dać podstawę do podejmowania decyzji w zakresie strategii planowania działań inwestycyjnych w tym także określania priorytetów ich dofinansowania. Wieloletni program monitoringu wód województwa podlaskiego określają również możliwości techniczne i finansowe wykonawstwa badań. Stąd planowanie badań uwzględnia poniższe zasady: badania poszczególnych rzek na terenie województwa prowadzone są w 1-, 3- i 5- letnich cyklach badawczych. Częstotliwość badań rzeki uzależniono od znaczenia gospodarczego i ekologicznego oraz od wielkości rzeki, a także od wielkości i rodzaju źródeł zanieczyszczeń znajdujących się w ich zlewniach; w cyklach corocznych prowadzone są badania rzek, będących źródłami zaopatrzenia dużych miast w wodę do picia, zasilające lub przepływające przez tereny obszarów chronionych (parków i rezerwatów) oraz w zlewniach, w których znajdują się znaczne źródła zanieczyszczeń. Także coroczny cykl badawczy założono dla zlewni rzek niedostatecznie zabezpieczonych przed wpływem zanieczyszczeń (brak lub słabo działające oczyszczalnie, uciążliwe źródła zanieczyszczeń stanowiące duże zagrożenie awaryjnego zanieczyszczenia wód); w cyklu 3-letnim badane są rzeki, w zlewniach, których nie występują duże źródła 6

zanieczyszczeń, a gospodarka wodno - ściekowa na tym obszarze jest w zasadzie unormowana; w cyklach 5-letnich badane są mniejsze rzeki, w tym także na terenach obszarów chronionych, w celu okresowej oceny zmian parametrów jakości wód o charakterze zbliżonym do naturalnego. 3.1 KLASYFIKACJE WÓD Ogólna ocena jakości wód. Podstawę oceny stanowi Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 roku w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód (Dz. U. nr 32 poz. 284). Rozporządzenie wprowadza klasyfikację wód powierzchniowych obejmującą pięć klas jakości tych wód (z uwzględnieniem kategorii jakości wody A1, A2 i A3, określonych w przepisach w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia; patrz punkt 3.1.3): - klasa I - wody o bardzo dobrej jakości. Spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A1. Wartości wskaźników jakości wody nie wskazują na żadne oddziaływania antropogeniczne; - klasa II - wody dobrej jakości. Spełniają w odniesieniu do większości wskaźników jakości wody wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A2. Wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują niewielki wpływ oddziaływań antropogenicznych - klasa III - wody zadowalającej jakości. Spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A2. Wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują umiarkowany wpływ oddziaływań antropogenicznych. - klasa IV - wody niezadowalającej jakości. Spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A3. Wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują, na skutek oddziaływań antropogenicznych, zmiany ilościowe i jakościowe w populacjach biologicznych; - klasa V - wody złej jakości. Nie spełniają wymagań dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia. Wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują, na skutek oddziaływań antropogenicznych, zmiany polegające na zaniku występowania znacznej części populacji biologicznych. Ocena przydatności do bytowania ryb. Podstawę oceny stanowi Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych (Dz. U. Nr 176, poz. 1455). Ocena przydatności wody do spożycia. Podstawę oceny stanowi Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz. U. Nr 204 poz. 1728). 7

Na terenie powiatu bielskiego badaniami monitoringowymi prowadzonymi przez Inspektorat objęte są rzeki: Biała, Orlanka oraz Nurzec. Ostatnie badania rzeki Białej i Orlanki (badane co 3-lata) oraz rzeki Nurzec (badana co 5- lat) na całej długości prowadzone były w 2004 r. Ocena jakości wód tych rzek została szczegółowo przedstawiona przez Inspektorat w przekazanej do Starostwa Informacji o stanie środowiska na terenie powiatu bielskiego w październiku 2005 r. Stąd w niniejszym opracowaniu zawarto jedynie główne informacje (wnioski) o jakości i stanie czystości tych rzek oraz aktualne wyniki kontroli źródeł zanieczyszczeń na terenie powiatu. W roku 2005 rzeki Białej nie badano, a Orlankę i rz. Nurzec badano jedynie w profilach ujściowych. 3.2 JAKOŚĆ WÓD ORLANKI I BIAŁEJ Rzeka Orlanka jest lewobrzeżnym dopływem Narwi o długości 50,3 km. Na 12,2 km do rzeki Orlanki uchodzi rzeka Biała (o długości 31,2 km), która jest największym lewobrzeżnym dopływem przyjmującym ścieki z Bielska Podlaskiego. W 2004 roku badaniami stanu czystości objęto całą długość rzeki Orlanki od źródeł do ujścia (w 3 punktach pomiarowych: powyżej miejscowości Orla, poniżej m. Orla i w m. Chraboły) oraz rzeki Białej w 2 punktach: powyżej i poniżej Bielska Podlaskiego. W roku 2005 badaniami objęto rzekę Orlankę tylko na ujściu do rzeki Narew w m. Chraboły. Klasyfikacja jakości wód przedstawia się następująco: rz. Orlanka powyżej m. Orla (32,7 km) III klasa (2004 r.), rz. Orlanka poniżej m. Orla (29,6 km) IV klasa (2004 r.), rz. Biała powyżej m. Bielsk Podlaski (11,0 km) IV klasa (2004 r.), rz. Biała poniżej m. Bielsk Podlaski (2,0 km) V klasa (2004 r.), rz. Orlanka - ujście do rz. Narew (wod. Chraboły - 6,8 km) IV klasa (2005 r.). 3.2.1 WNIOSKI 1. Badania rzeki Białej w 2004 roku wykazały wody IV klasy czystości (niezadowalającej jakości) w przekroju pomiarowym powyżej Bielska Podlaskiego, oraz wody V klasy (złej jakości) poniżej Bielska Podlaskiego. Wskaźnikami klasyfikującymi w badanych punktach były: barwa (powyżej Bielska Podlaskiego), wskaźniki tlenowe (tlen rozpuszczony, ChZT Mn, ChZT Cr ),wskaźniki mikrobiologiczne (ogólna liczba bakterii grupy coli i liczba bakterii coli typu kałowego) oraz wskaźnik biogenny - fosforany (poniżej Bielska). 2. Wyniki badań wykazują wyraźny negatywny wpływ odprowadzanych ścieków z Bielska Podlaskiego, które powodują degradację wód rzeki Białej. 3. Ocena ze względu na przydatność do bytowania ryb wykazała, że wody rzeki Białej w badanych punktach pomiarowych nie spełniają kryteriów jakim powinny odpowiadać wody do bytowania ryb w warunkach naturalnych. 4. Ocena podatności wody rzeki Białej na eutrofizację, wykazała przekroczenie wartości granicznych wskaźników stosowanych przy ocenie eutrofizacji wód powierzchniowych (powyżej których występuje eutrofizacja wód) w punkcie pomiarowym poniżej Bielska Podlaskiego. 5. Badania rzeki Orlanki w 2004 roku wykazały wody III klasy czystości (zadowalającej jakości) w punkcie pomiarowym usytuowanym powyżej m. Orla oraz wody IV klasy (niezadowalającej 8

jakości) w przekrojach pomiarowych: poniżej m. Orla i w m. Chraboły (odcinek ujściowy). Wskaźnikami klasyfikującymi rzekę Orlankę w IV klasie w badanych punktach były: barwa, zawiesina (poniżej m. Orla), wskaźniki tlenowe (ChZT Mn, ChZT Cr ), wskaźniki mikrobiologiczne (ogólna liczba bakterii grupy coli i liczba bakterii coli typu kałowego) oraz (w m. Chraboły) wskaźnik biologiczny indeks saprobowości peryfitonu. 6. Wyniki badań wykazują negatywny wpływ na Orlankę odprowadzanych ścieków z Bielska Podlaskiego (poprzez rzekę Białą), oraz z miejscowości Orla. 7. Ocena ze względu na przydatność do bytowania ryb wykazała, że wody rzeki Orlanki w badanych punktach pomiarowych nie spełniają kryteriów jakim powinny odpowiadać wody do bytowania ryb w warunkach naturalnych. 8. Ocena podatności Orlanki na eutrofizację, wykazała przekroczenie wartości granicznych wskaźników stosowanych przy ocenie eutrofizacji wód powierzchniowych (powyżej których występuje eutrofizacja wód) w punkcie pomiarowym powyżej i poniżej miejscowości Orla. 9. Klasyfikacja wód rzeki Orlanki w 2005 roku badanej w profilu ujściowym (m. Chraboły - 6,8 km) wykazała IV klasę czystości ze względu na wartości: utlenialności, ChZT Cr, barwy, liczby bakterii grupy coli typu kałowego oraz ogólnej liczby bakterii grupy coli. Ocena przydatności do bytowania ryb wykazała, że wody w tym profilu nie spełniały norm ze względu na przekroczenia wartości azotynów i fosforu ogólnego. Wyniki badań nie wykazały podatności wód na eutrofizację. 3.2.2 OSTATNIE WYNIKI KONTROLI OBIEKTÓW POŁOŻONYCH NA OBSZARZE ZLEWNI ORLANKI W ZAKRESIE GOSPODARKI WODNO-ŚCIEKOWEJ Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o. o w Bielsku Podlaskim. Kontrola gospodarki wodno - ściekowej przeprowadzona w styczni 2005 roku nie wykazała przekroczeń dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń w ściekach oczyszczonych odprowadzanych do rzeki Białej. Mlekovita Sp. z o. o. w Bielsku Podlaskim. Kontrola przeprowadzona w lipcu 2006 r. nie wykazała przekroczeń dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń (określonych w pozwoleniu wodno-prawnym) w odprowadzanych ściekach. Planowana jest modernizacja zakładowej oczyszczalni polegająca na zmianie systemu napowietrzania. Ścieki odprowadzane z zakładowej oczyszczalni ścieków badane są raz w miesiącu w laboratorium zakładowym w zakresie objętym pozwoleniem zintegrowanym. Oczyszczalna Gminna w Orli. Kontrola przeprowadzona w lipcu 2006 r. wykazała w ściekach oczyszczonych przekroczenie dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń, określonych w pozwoleniu wodnoprawnym ważnym do 2015 roku. Stwierdzono nie wywiązanie się z zobowiązania zawartego w pozwoleniu (brak badań jakości ścieków w 2005 roku i w pierwszym półroczu 2006). Wydano stosowne zarządzenie pokontrolne. Realizując je oczyszczono reaktor SBR oczyszczalni, wymieniono wsad żywych bakterii, zwiększono natlenienie, zobowiązano się do badania ścieków z częstotliwością określoną w pozwoleniu wodnopoprawnym. Dzięki zakończeniu realizacji pierwszego etapu budowy kanalizacji sanitarnej, zwiększyła się ilość ścieków dopływających na oczyszczalnię. Uległa zmianie dysproporcja pomiędzy ściekami dowożonymi a dopływowymi. Oczyszczalnia gminna w Dubiczach Cerkiewnych. Analiza prób ścieków oczyszczonych odprowadzanych do rzeki Orlanki, wykonana przez laboratorium PWiK Sp. Z o. o. w Olecku w sierpniu 2006 roku wykazała naruszenie wymaganych warunków wprowadzania ścieków 9

oczyszczonych do odbiornika. Gmina podjęła działania (m. in. zaszczepiono osad czynny z komunalnej oczyszczalni w Hajnówce) zmierzające do doprowadzenia jakości ścieków do norm dopuszczalnych w pozwoleniu wodnoprawnym. 3.3 JAKOŚĆ WÓD RZEKI NURZEC Rzeka należy do rzek typowo nizinnych przepływających przez tereny bagienne i podmokłe. Wypływa z podmokłej doliny położonej na południowy-wschód od m. Czeremcha na wysokości ok. 180 m n.p.m. Całkowita długość rzeki wynosi 100,2 km a powierzchnia zlewni 2082,6 km 2. Rzeka jest jedną z większych zlewni dopływów Bugu IV-rzędu. Nurzec i jej dopływy odprowadzają wody z obszaru Wysoczyzny Bielskiej, Drohickiej i Wysokomazowieckiej będącymi mezoregionami Niziny Północno-Podlaskiej. Jednym z większych dopływów w górnej części zlewni rzeki jest rzeka Nurczyk o powierzchni zlewni 238 km 2. Inne dopływy to: Kukawka, Pełchówka i Płonka. Badania monitoringowe rzeki w 2004 roku prowadzone były w 7 punktach pomiarowych. Na terenie powiatu zlokalizowano 3 punkty pomiarowe. Klasyfikacja jakości wód w 2004 r. na terenie powiatu przedstawia się następująco: Rz. Nurzec w m. Boćki (65,1 km) III klasa (2004 r.), Rz. Nurzec powyżej m. Brańsk (45,5 km) IV klasa (2004 r.), Rz. Nurzec poniżej m. Brańsk (42,0 km) IV klasa (2004 r.). 3.3.1 WNIOSKI 1. Ostatnie badania wykazały wody III klasy (zadawalającej jakości) w punkcie pomiarowym w m. Boćki, w punktach powyżej i poniżej Brańska woda odpowiadała IV klasie (niezadowalającej jakości). 2. Wskaźnikami klasyfikującymi do IV klasy były najczęściej: barwa, wskaźniki tlenowe: ChZT Mn, ChZT Cr, wskaźniki mikrobiologiczne oraz w punkcie powyżej Brańska wskaźniki biogenne: azot Kjeldahla i fosfor ogólny. 3. Ocena wody ze względu na przydatność do bytowania ryb wykazała, że wody rzeki Nurzec w punktach pomiarowych na terenie powiatu nie spełniają kryteriów jakim powinny odpowiadać wody do bytowania ryb w warunkach naturalnych. 4. Ocena podatności wody rz. Nurzec na eutrofizację wykazała, że w punkcie powyżej Brańska wystąpiło nieznaczne przekroczenie wartości granicznej azotu azotanowego, powyżej której występuje eutrofizacja wód. 3.3.2 OSTATNIE WYNIKI KONTROLI OBIEKTÓW POŁOŻONYCH NA OBSZARZE ZLEWNI NURCA W ZAKRESIE GOSPODARKI WODNO-ŚCIEKOWEJ Oczyszczalnia gminna w Boćkach. Kontrolę przeprowadzono w sierpniu 2006 r. w wyniku skargi na odprowadzanie nieczyszczonych ścieków z oczyszczalni do rzeki. Stwierdzono, że oczyszczalnia pracowała bez zakłóceń. Podczas kontroli pobrano próbę ścieków oczyszczonych odprowadzanych do rzeki oraz próby wody z rzeki powyżej i poniżej zrzutu ścieków z oczyszczalni. Wykonane analizy odprowadzanych ścieków nie wykazały przekroczeń dopuszczalnych wartości stężeń zanieczyszczeń określonych w pozwoleniu wodno-prawnym. 10

Badania rzeki Nurzec nie wykazały wyraźnego negatywnego wpływu wprowadzanych ścieków na jakość wód. Oczyszczalnia gminna w Brańsku. Kontrola przeprowadzona w maju 2006 roku wykazała naruszenie wymaganych warunków wprowadzania ścieków do rzeki Nurzec. Zakładowi Wodociągów i Kanalizacji naliczono karę pieniężną. W trakcie kontroli stwierdzono, że prowadzone były prace związane z czyszczeniem i wymianą przepon w dyfuzorach w komorach napowietrzania. Podczas czyszczenia dyfuzorów, ścieki oczyszczane były w jednej komorze. Na początku czerwca 2006 roku, oczyszczalnia uzyskała nowe pozwolenie na odprowadzanie ścieków do rzeki Nurzec, ważne do 06.06.2016 roku. Wykonana analiza ścieków oczyszczonych pobranych w pierwszej dekadzie czerwca przez firmę EKOM, nie wykazała przekroczeń w związku z powyższym odstąpiono od naliczania kary. Oczyszczalnia gminna w Rudce. W 2005 roku, za wprowadzanie ścieków z naruszeniem warunków określonych w pozwoleniu wodnoprawnym została wymierzona kara pieniężna. W celu poprawy pracy oczyszczani podjęto działania związane z rozbudową kanalizacji sanitarnej w gminie (równomierny dopływ większej ilości ścieków ułatwi prowadzenie procesu technologicznego oczyszczalni i utrzymanie właściwych parametrów ścieków oczyszczonych). Prace rozpoczęto w 2005 roku, zakończenie planowane jest na koniec września 2008 r. Na początku stycznia 2006 roku przekazano do eksploatacji 6447 m sieci kanalizacyjnej i 51 sztuk przyłączy we wsi Olędy. W dniu 27.02.2006 r. Wójt Gminy złożył wniosek o odroczenie terminu zapłaty wyżej wymienionej kary. Mając na uwadze podjęte działania odroczono termin płatności kary do 30 września 2008 r. Ponowna kontrola oczyszczalni przeprowadzona w kwietniu 2006 r. nie stwierdziła nieprawidłowości w pracy oczyszczalni ścieków. Jednakże dokonana równocześnie ocena analiz wody z rowu melioracyjnego, do którego odprowadzane są ścieki z oczyszczalni, wykazały ich negatywne oddziaływanie na jakość wód w rowie poniżej ujścia. Stwierdzono pogorszenie klasy czystości dla wskaźników określających warunki tlenowe (tj. utlenialności, ChZT Cr ) oraz związków biogennych i mikrobiologicznych. Analiza wody z rzeki Nurzec powyżej i poniżej ujścia rowu, do którego odprowadzane są ścieki z oczyszczalni w Rudce nie wykazały wyraźnego negatywnego oddziaływania oczyszczalni ścieków w Rudce na stan czystości wód rzeki. 4 Wody podziemne Wody podziemne należące do zasobów naturalnych, coraz bardziej zagrożone są zanieczyszczeniami z powierzchni ziemi. Konieczna jest ich szczególna ochrona, jako zasobów nieodnawialnych. Niezbędna jest ochrona znacznych obszarów, pod którymi znajdują się Główne Zbiorniki Wód Podziemnych. W Polsce jest ich około 180, a obszar obejmuje ponad 52 % powierzchni naszego kraju. Najczęściej wody podziemne zanieczyszczone są lokalnie lub na większych obszarach rozmaitymi substancjami chemicznymi, głównie są to azotany, fosforany, chlorki, siarczany i bardzo często substancje ropopochodne. Zanieczyszczenia siarczanami występują przede wszystkim na terenach uprzemysłowionych, azotanami i fosforanami na terenach rolniczych, są one także przyczyną degradacji zbiorników wodnych. Najpowszechniej występującymi przyczynami zanieczyszczeń wód podziemnych są wycieki z nieizolowanych wysypisk odpadów, z baz paliwowych i stacji sprzedaży paliw do pojazdów samochodowych. 11

Na terenie powiatu bielskiego zlokalizowano 1 punkt pomiarowy w sieci monitoringu krajowego (studnia w m. Andryjanki ) oraz 1 punkt pomiarowy w sieci regionalnej (studnia w m. Brańsk). W roku 2005 Państwowy Instytut Geologiczny wykonał badania studni w Andryjankach. Badania studni w Brańsku przeprowadził WIOŚ w Białymstoku. Podstawą oceny jakości wód podziemnych są: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód (DZ. U. Nr 32, poz. 284). Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 listopada 2002 r. w sprawie wymagań dotyczących jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 203, poz. 1718) Klasyfikacja stanu wód podziemnych określa pięć klas jakości tych wód: klasa I - wody o bardzo dobrej jakości. Wartości wskaźników jakości wody są kształtowane jedynie w efekcie naturalnych procesów zachodzących w warstwie wodonośnej. Żaden ze wskaźników jakości wody nie przekracza wartości dopuszczalnych jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi; klasa II - wody dobrej jakości. Wartości wskaźników jakości wody nie wskazują na oddziaływania antropogeniczne. Wskaźniki jakości wody, z wyjątkiem żelaza i manganu, nie przekraczają wartości dopuszczalnych jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi; klasa III - wody zadowalającej jakości. Wartości wskaźników jakości wody są podwyższone w wyniku naturalnych procesów lub słabego oddziaływania antropogenicznego. Mniejsza część wskaźników jakości wody przekracza wartości dopuszczalne jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi; klasa IV - wody niezadowalającej jakości. Wartości wskaźników jakości wody są podwyższone w wyniku naturalnych procesów oraz słabego oddziaływania antropogenicznego. Większość wskaźników jakości wody przekracza wartości dopuszczalne jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. klasa V - wody złej jakości. Wartości wskaźników jakości wody potwierdzają oddziaływania antropogeniczne. Woda nie spełnia wymagań określonych dla wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Metodyka oceny określa, że przy zaliczaniu wody do odpowiedniej klasy, dopuszcza się przekroczenie wartości granicznych 3 wskaźników. Przekroczenie musi mieścić się w granicach przyjętych dla bezpośrednio niższej klasy jakości. Nie dopuszcza się natomiast przekroczenia wartości granicznych wskaźników o charakterze toksycznym tj: arsenu, amoniaku, azotanów, azotynów, fluorków, chromu, kadmu, miedzi, niklu, ołowiu, rtęci, cyjanków, fenoli, pestycydów, wielopierścieniowych węglowodorów, olejów mineralnych, substancji powierzchniowo czynnych anionowych. Klasyfikacja jakości wód podziemnych w 2005 r. na terenie powiatu bielskiego Nr otworu w sieci Ro dzaj sieci Miejscowość / Gmina [sw]-studnia wiercona [p]-piezometr [sk]-studnia kopana Stra tygrafia głębo kość stropu Wody Typ ośrodka Uży tko wa nie tere -nu Ob.- szary GZ WP Klasa wód 2004 Wskaźniki w zakresie stężeń odpowiadających wodzie o niskiej jakości Klasa IV Klasa V Wskaźniki przekracz. W 2004 r normy dla wód przeznacz. do spożycia przez ludzi 21 R Brańsk/Brańsk, [sw] Q 50,0 W 1 7 - IV NH4, Fet - Fet, Mn 727 k Andryjanki/Boćki,[sk] Q 2,3 G 1 7 poza V - NO3, K NO3 12

Q Czwartorzęd OBJAŚNIENIA DO TABELI Typ ośrodka 1 warstwa porowa Rodzaj wód W wgłębne wody poziomów artezyjskich i subartezyjskich G gruntowe wody płytkiego krążenia o swobodnym zwierciadle wody Użytkowanie terenu dominujący sposób użytkowania w promieniu 500 m 7 obszary zabudowane Z przeprowadzonych w 2005 roku badań wynika, że wody podziemne na terenie powiatu bielskiego, podobnie jak w 2004 roku, są niezadowalającej jakości (studnia w m. Brańsk IV klasa) i złej jakości (studnia w m. Andryjanki V klasa). Uzyskane wartości wskaźników jakości wody potwierdzają oddziaływania antropogeniczne. Woda nie spełnia wymagań określonych dla wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. 5 Gospodarka odpadami Na terenie powiatu bielskiego zlokalizowanych jest 8 wysypisk komunalnych. Nie funkcjonuje żadne stałe składowisko odpadów przemysłowych. W wyniku wykonanych w ostatnich latach przeglądów ekologicznych, do eksploatacji (spośród dotychczas działających wysypisk) zakwalifikowano jedynie wysypisko w Brańsku. Do modernizacji przeznaczono wysypiska: gminy Wyszki w m. Szpaki oraz gminy Brańsk w m. Domanowo. Pozostałe wysypiska, jako nie spełniające wymogów ochrony środowiska, przeznaczono do zamknięcia i rekultywacji. Wg stanu na styczeń 2006 r. zamknięto składowiska gminy Orla w m. Spiczki oraz stare wysypisko gminy Bielsk Podlaski w m. Augustowo. Do niedawna tylko jedno wysypisko odpadów komunalnych w Brańsku, posiadało zabezpieczenie podłoża w postaci ekranizacji z jednowarstwowej folii z tworzyw sztucznych. W styczniu 2006 roku oddane zostało do eksploatacji nowowybudowane wysypisko w m. Augustowo. Jest to nowoczesne wysypisko urządzone zgodnie z aktualnymi wymogami, posiadające pozwolenie zintegrowane. Zabezpieczeniem podłoża jest podwójna przesłona mineralno-syntetyczna. Składa się ona ze sztucznej mineralnej bariery izolacyjnej oraz przesłony syntetycznej, stanowiącej dwuwarstwowe uszczelnienie składające się z geomembrany PEHD (grubość 2 mm), zabezpieczonej geowłókniną i warstwą filtracyjno-ochronną z otoczaków oraz geosyntetycznej maty bentonitowej. Składowisko wyposażone jest w system drenażu do odwadniania i odprowadzania odcieków wraz ze zbiornikiem oraz instalację odgazowującą. Na składowisku prowadzona będzie segregacja odpadów. Przewidziano również czasowe przetrzymywanie odpadów problemowych. Pozostałe wysypiska, powstałe znacznie wcześniej, nie są wyposażone w nowoczesne, aktualnie obowiązujące rozwiązania techniczne. Wykaz wysypisk, ich stan techniczny i wynik przeglądów zestawiono w tabeli. Wykaz wysypisk komunalnych na terenie powiatu bielskiego Lp Miasto/gmina Miejscowość /lokalizacja Data rozp. eksploatacji Przewidyw ana data zakończenia Powierzchnia (ha) Pojemność obiektu (m 3 ) Uwagi 1 Bielsk Podlaski Augustowo 1988 2006 4,0 50000 Nieselektywne, bez ekranizacji podłoża (naturalne podłożeglina); nie eksploatowane od 13

stycznia 2006, przeznaczone do zamknięcia i rekultywacji. 2 Bielsk Podlaski Augustowo 2006 b.d. 2,3 105000 Nowe, nowoczesne, dwuwarstwowa ekranizacja podłoża,segregacja odpadów. 3 Brańsk Brańsk przy drodze 0,65 km w kier. na Bujnowo 1992 2041 3,0 60000 Ekranizacja podłoża z jednowarstwowej folii z tworzyw sztucznych, nieselektywne; przeznaczone do eksploatacji. 4 Brańsk Domanowo b.d. 2009 0,38 b.d. Przewidziane do modernizacji. 5 Boćki Boćki-dawne wyrobisko żwiru 1988 2009 1,74 45000 Nieselektywne, bez ekranizacji podłoża (naturalne podłożeglina); przeznaczone do zamknięcia i rekultywacji. 6 Orla Spiczki 1970 2006 0,5 b.d. Nieselektywne, bez ekranizacji podłoża; zamknięte w styczniu 2006 r., przeznaczone do rekultywacji. 7 Rudka. Rudka 1,2 km na pd. od miejscowości 8 Wyszki Szpaki-wyrobisko żwiru 1968 2006 0,5 15000 Nieselektywne, bez ekranizacji podłoża; przeznaczone do zamknięcia i rekultywacji. 1988 2009 0,49 19249 Nieselektywne, bez ekranizacji podłoża (naturalne podłożeglina); przewidziane do modernizacji. 5.1 ODPADY NIEBEZPIECZNE Zgodnie z obowiązującymi przepisami, WIOŚ w Białymstoku prowadzi ewidencję odpadów zaliczanych do niebezpiecznych. Na podstawie prowadzonej bazy danych, zgromadzone informacje za 2005 r. obejmowały odpady wytworzone przez 7 producentów z terenu powiatu bielskiego. Są to: Samodzielny Publiczny ZOZ w Bielsku Podlaski 17,032Mg, FPiU BISON-BIAL S.A. w Białymstoku Oddział w Bielsku Podlaskim 7,522 Mg, Zakłady Mięsne NETTER w Czyżewie Zakład w Bielsku Podlaskim 0,624 Mg, HOOP S.A. Zakład Produkcyjny Bielsk Podlaski 0,609 Mg, MLEKOWITA Spółka z o.o. w Bielsku Podlaskim 0,384 Mg, Przeds. Robót Wodno-Inżynieryjnych EKOINSBUD Sp. z o.o. w Bielsku Podlaskim 0,150 Mg, SPOŁEM PSS Bielsk Podlaski 0,060 Mg. Łączna ilość odpadów niebezpiecznych wytworzonych przez w/w zakłady w 2005 r. wyniosła 26,381 Mg; 2,074 Mg zostało przekazane do odzysku, 24,820 Mg unieszkodliwiono poza składowaniem, a 0,589 Mg tymczasowo zmagazynowano u producenta. Wymienione dane nie bilansują się, gdyż w niektórych przypadkach zakłady przekazały do wykorzystania bądź unieszkodliwienia większą ilość odpadów od wytworzonej w 2005 roku (były one tymczasowo magazynowane w roku poprzednim). Zdecydowanie największym wytwórcą odpadów niebezpiecznych, podobnie jak w latach poprzednich, był w 2005 r. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Bielsku Podlaskim (17,032 Mg). Zdecydowana większość wytworzonych przez tego producenta odpadów (16,900 Mg) to medyczne odpady niebezpieczne o kodach: 18 01 03 oraz 18 01 02. Zostały one przekazane do unieszkodliwienia poprzez firmy: EMKA w Żyrardowie (pośrednik przekazujący do zakładu unieszkodliwiającego) oraz ECO-ABC w Bełchatowie (zakład termicznej utylizacji odpadów medycznych). 14

Wyniki kontroli obiektów z zakresu gospodarki odpadami (od października 2005) omówiono poniżej: Wysypisko odpadów komunalnych gminy Orla w m. Spiczki. Przeprowadzona w końcu grudnia 2005 r. kontrola wykazała, iż jest to typowy przykład składowiska dogruntowego, pozbawionego jakichkolwiek urządzeń technicznych zabezpieczających przed negatywnym wpływem obiektu na środowisko. Deponowanie odpadów prowadzone jest bez zabezpieczenia podłoża, bez segregacji i selektywnego składowania odpadów, bez kontrolowanego odgazowywania odpadów, bez gromadzenia odcieków i poddawania ich oczyszczaniu oraz bez stałego monitoringu środowiska. Kontrolowane składowisko nie spełnia podstawowych wymogów określonych w Ustawie o odpadach. Z uwagi na praktycznie wykorzystaną pojemność składowiska oraz brak podstawowych zabezpieczeń technicznych minimalizujących jego wpływ na środowisko przyrodnicze, Inspektorat stwierdził, iż zasadne jest zakończenie eksploatacji obiektu i przystąpienie do jego rekultywacji (po wcześniejszym opracowaniu projektu i harmonogramu działań). Przewidywano zakończenie robót ziemnych do dn. 31 grudnia 2006 roku. Wysypisko odpadów komunalnych gminy Wyszki w m. Szpaki. W trakcie przeprowadzonej kontroli interwencyjnej w lipcu 2006 r. (skargi okolicznych mieszkańców na liczne podpalenia i zanieczyszczenie terenów przyległych) ustalono, iż skargi były uzasadnione i stwierdzono szereg nieprawidłowości. Składowisko nie jest dozorowane, nie posiada stałej obsługi oraz oznakowania. Braki w ogrodzeniu oraz brak bramy wjazdowej powodują rozwiewanie odpadów lekkich na przyległe tereny uprawne. Składowisko nie jest wyposażone w jakiekolwiek urządzenia zabezpieczające przed negatywnym wpływem na środowisko (ekranizacja podłoża, drenaż, odprowadzenie odcieków). Odpady dowożone nie są segregowane i selektywnie gromadzone. W dniu oględzin stwierdzono występowanie na terenie składowiska kilku źródeł emisji dymu z wnętrza hałdy. Wysypisko nie posiada piezometrów umożliwiających badanie wpływu obiektu na środowisko. Monitoring wysypiska jest ograniczony do badania wody podziemnej z 2 studni zlokalizowanych we wsiach Budlewo i Wyszki. Składowisko nie posiadało sprzętu oraz instrukcji ppoż. Nie rozpoczęto prac zmierzających do dostosowania obiektu do wymogów określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dn. 24 marca 2003 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia jakim powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk odpadów. Zarządzający składowiskiem (Spółka MPO ) nie posiadał zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie unieszkodliwiania odpadów. W wyniku kontroli wydano stosowne zarządzenia pokontrolne. Oczyszczalnia ścieków w m. Brańsk. Kontrola przeprowadzona 16. maja 2006 r. nie wykazała żadnych nieprawidłowości w zakresie gospodarki odpadami. Wszystkie odpady wytwarzane: skratki, zanieczyszczony piasek z piaskowników, osady ściekowe są unieszkodliwiane poprzez składowanie na komunalnym wysypisku odpadów w Brańsku. Do czasu wywozu na wysypisko skratki i piasek są gromadzone w specjalnym pojemniku i higienizowane wapnem. Wywóz odbywa się raz na 3 miesiące. Osady ściekowe, odwodnione na urządzeniu DRAIMAD, są składowane w workach na wydzielonym placu, wyposażonym w kanalizację wewnętrzną (odcieki odprowadzane są na oczyszczalnię). Osady wywożone są na wysypisko raz w miesiącu. Ewidencja odpadów powstających na oczyszczalni prowadzona jest w sposób prawidłowy. Zbiorcze zestawienie danych o rodzajach i ilości odpadów oraz sposobach gospodarowania nimi w roku 2005 zostało przekazane do Urzędu Marszałkowskiego. M Zakład Masarski Ostaszewski i Pachwicewicz Sp.j. Bielsk Podlaski. Kontrola przeprowadzona w okresie styczeń - luty 2006 r. nie stwierdziła żadnych nieprawidłowości w 15

zakresie gospodarki odpadami. Stan formalno-prawny jest uporządkowany. Odpady gromadzone w sposób prawidłowy do czasu przekazania do wykorzystania lub unieszkodliwienia. Prowadzona jest ewidencja odpadów. Odpadowa tkanka zwierzęca oraz surowce i produkty nie nadające się do spożycia zostały przekazane Wytwórni Pasz i Mączek Mięsno-Kostnych w Nowej Wsi Ełckiej. Odpady niebezpieczne (zużyte świetlówki) przekazano firmie unieszkodliwiającej Maya Victory w Bogumiłowie. W zakładzie prowadzona jest ewidencja opakowań wprowadzonych na rynek krajowy oraz odzysk, a w szczególności recykling odpadów opakowaniowych. NORD Dobrogowski & Niemyski Sp.j. Bielsk Podlaski. Kontrola przeprowadzona w okresie luty - marzec 2006 r. wykazała, iż magazynowanie zdemontowanych, zużytych części samochodowych prowadzone jest w sposób selektywny, a uzyskane odpady przekazywane są odbiorcom mającym zezwolenie na ich odzysk lub transport. Prowadzona jest ilościowa i jakościową ewidencja wytwarzanych odpadów. Kontrolowany podmiot posiada umowę na odbiór i zagospodarowanie odpadów ropopochodnych z firmą Oiler Sp. z o.o. w Tczewie Oddział w Białymstoku oraz umowę w sprawie zużytych akumulatorów ołowiowych (wraz z elektrolitem) zawartą z firmą Rodpol Sp. z o.o. w Bytomiu. Metale żelazne i nieżelazne przekazywane są do punktów skupu złomu (np. Metal Złom Skup Złomu w Bielsku Podlaskim). AUTOTECHNIK Marian Dąbrowski Bielsk Podlaski. Kontrola przeprowadzona w okresie marzec - kwiecień 2006 r. nie wykazała żadnych nieprawidłowości. Magazynowanie zdemontowanych, zużytych części samochodowych prowadzone jest w sposób selektywny, a uzyskane odpady przekazywane są odbiorcom mającym zezwolenie na ich odzysk lub transport. Wszystkie powstające z demontażu odpady magazynowane są w sposób selektywny w pojemnikach szczelnych i oznakowanych (np. olej przepracowany w pojemniku firmy Oiler). Kontrolowany podmiot wystąpił z wnioskiem do Starostwa Powiatowego w celu uregulowania stanu formalno-prawnego w zakresie gospodarki odpadami. Mlekowita Spółka z o.o. w Bielsku Podlaskim. Przeprowadzona w okresie lipiec - sierpień 2006 r. kontrola gospodarki odpadami nie stwierdziła żadnych nieprawidłowości. Zakład posiada uregulowany stan formalno-prawny w zakresie gospodarki odpadami. W sposób prawidłowy prowadzi ewidencję wytwarzanych odpadów. W wyniku prowadzonej działalności na rynek wprowadzane są 4 rodzaje opakowań: z tworzyw sztucznych, papieru i tektury, wielomateriałowe oraz z materiałów naturalnych (drewno). Prowadzona jest ewidencja opakowań wprowadzanych na rynek z podziałem na kraj i zagranicę. Obowiązek dotyczący osiągnięcia docelowego poziomu odzysku i recyklingu odpadów kontrolowana jednostka zleciła Organizacji Odzysku S.A. EUROBAG z siedzibą w Bydgoszczy. W trakcie kontroli przedstawiono aktualną ocenę osadu ściekowego ustabilizowanego po procesie odwodnienia z zakładowej oczyszczalni ścieków. Zgodnie z wynikami badań osad może być stosowany w rolnictwie do rekultywacji gruntów, na potrzeby rolnictwa oraz do kompostowania. Badania osadu prowadzone są 3 razy w roku. Poletka osadowe zostały zlikwidowane. Osad nadmierny jest gromadzony, do czasu jego odbioru przez rolników, w otwartym zbiorniku betonowym. Nowe wysypisko odpadów komunalnych gminy i miasta Bielsk Podlaski w m. Augustowo. Kontrola przeprowadzona w końcu października 2005 r. stwierdziła, iż nie zostały wykonane instalacje piezometrów (w projekcie budowlanym przewidziane są 3 sztuki). Wysypisko zostało zbudowane na działce wsi Augustowo, sąsiadującej ze starym składowiskiem. Jest to nowoczesne, dobrze wyposażone składowisko, na którym będzie prowadzona segregacja odpadów. Przewidziany jest także punkt czasowego przetrzymywania odpadów problemowych. W wyniku przeprowadzonej kontroli Podlaski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska wydał 16

decyzję wstrzymującą oddanie do użytkowania nowego składowiska. za względu na: brak pozwolenia zintegrowanego, zatwierdzonej instrukcji eksploatacji składowiska, piezometrów, a także brak wyników badań monitoringowych składowiska będącego w fazie przedeksploatacyjnej. Powyższe uchybienia zostały usunięte do końca 2005 roku (wykonano piezometry, opracowano i zatwierdzono instrukcję eksploatacji składowiska, wydano pozwolenie zintegrowane na eksploatację składowiska). Biorąc powyższe pod uwagę Podlaski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska wyraził zgodę na rozpoczęcie eksploatacji obiektu. W styczniu 2006 r. dotychczas eksploatowane stare wysypisko zostało zamknięte i przeznaczone rekultywacji. 6 Hałas komunikacyjny i przemysłowy Do podstawowych czynników mających wpływ na klimat akustyczny województwa zaliczyć należy komunikację drogową oraz w znacznie mniejszym stopniu hałas przemysłowy, którego uciążliwość na charakter lokalny o stosunkowo niedużym zasięgu. W ostatnich latach działania Inspektoratu koncentrują się na badaniach hałasu przemysłowego i komunikacyjnego na terenie całego woj. podlaskiego. Prowadzone są one w ramach planowych kontroli zakładów i programów pomiarowych oraz w ramach działań interwencyjnych spowodowanych skargami społeczeństwa. ZMIANY W ROZWIĄZANIACH PRAWNYCH Uregulowania prawne dotyczące zagadnienia ochrony przed hałasem zawiera ustawa Prawo ochrony środowiska. Ustawa stanowi, że eksploatacja dróg nie może powodować przekroczenia standardów jakości środowiska (m.in. hałasu) poza terenem i obszarem ograniczonego użytkowania, gdy taki utworzono, do którego zarządzający tym obiektem ma tytuł prawny. Ustawa zobowiązuje zarządzającego drogą do okresowych lub ciągłych pomiarów hałasu powstającego w związku z jej eksploatacją. Zarządzający drogą, która powoduje negatywne oddziaływanie na znacznych obszarach ma obowiązek sporządzania, co 5 lat mapy akustycznej terenu, na którym eksploatowana droga może powodować przekroczenie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Określenie dróg, których eksploatacja może powodować negatywne oddziaływanie akustyczne na znacznych obszarach, dla których wymagane jest sporządzanie map akustycznych spoczywa na Ministrze Środowiska. Aktualnie brak jest aktu wykonawczego w tej sprawie. W projekcie rozporządzenia ministra środowiska w sprawie sporządzania map akustycznych w związku z eksploatacją dróg, linii kolejowych i lotnisk znajduje się zapis, że takiemu obowiązkowi będą podlegać odcinki autostrad i dróg ekspresowych (natężenie ruchu > 8200 pojazdów na dobę) oraz odcinki linii kolejowych, magistralnych lub pierwszorzędnych (natężenie > 30000 przejazdów rocznie). Zarządzający drogą jest obowiązany sporządzić po raz pierwszy mapę akustyczną terenu w terminie 1 roku od dnia, w którym zostały one zaliczone do obiektów, których eksploatacja może powodować negatywne oddziaływanie akustyczne na znacznych obszarach. Nie jest wymagane pozwolenie na emitowanie hałasu do środowiska, gdy hałas powstaje w związku z eksploatacją dróg. Ustawa określa, sposób ochrony przed hałasem powstającym w związku z eksploatacją dróg, który zapewnia się przez: stosowanie zabezpieczeń akustycznych oraz właściwą organizację ruchu. Ustawa zobowiązuje starostę do sporządzania co 5 lat, mapy akustycznej podległej sobie aglomeracji, jeśli liczba mieszkańców na jej terenie jest większa od 100 tys. oraz, gdy powiatowy program ochrony środowiska zawiera takie wskazania. Wykonaną mapę starosta przekazuje 17