STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JODŁOWNIK OPRACOWANIA PROBLEMOWE I SPECJALISTYCZNE ZESZYT NR 2 ANALIZA I OCENA STANU MIESZKALNICTWA I INFRASTRUKTURY SPOŁECZNEJ ORAZ FUNKCJI PRODUKCYJNYCH W GMINIE Kraków 2009 r.
SPIS TREŚCI 1. KONSPEKT. 1. 1 Główne funkcje Gminy. 1.2. Demografia i rynek pracy. 1.3. Mieszkalnictwo. 1.4. Usługi publiczne. 1.5. Usługi komercyjne. 1.6. System obsługi mieszkańców. 1.7. Podsumowanie. 2. OCENA JAKOŚCI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW GMINY (MATERIAŁY OPISOWE). 2.1. Demografia. 2.2. Standardy życia ludności. 2.3. Stan mieszkalnictwa. 2.4. Stan infrastruktury społecznej. 2.5. Tabelaryczne zestawienia szczegółowe. 2
1. KONSPEKT. 1. 1. Główne funkcje Gminy. Głównymi funkcjami Gminy Jodłownik są: - rolnictwo wraz z obsługą, - obsługa ludności, - drobna wytwórczość i rzemiosło produkcyjne, - rolę uzupełniającą pełni turystyka i wypoczynek. W zakresie rolnictwa i leśnictwa: - indywidualna gospodarka rolna sadownicza i hodowlana na powierzchni 4682 ha użytków rolnych, stanowiących 64,6 % pow. Gminy. Główne kierunki produkcji to: - sadownictwo - głównie sady jabłoniowe, które stanowią 26% pow. użytków rolnych (53 gospodarstwa sadownicze posiadające pow. 3 ha upraw, zaplecze do składowania, sortowania i przechowywania, częściowo schładzania; zrzeszone częściowo w Spółdzielni Sadowniczej Ziemi Jodłownicko-Szczyrzyckiej JOD LIM (na terenie Gminy działa również zrzeszenie plantatorów owoców i warzyw dla Tymbark SA jest to wstępnie uznana grupa producentów, zrzeszająca 540 członków, obecnie zajmuje się ona organizacja skupu owoców miękkich oraz jabłek); - gospodarka hodowlana - żywiec wołowy i wieprzowy w gospodarstwach indywidualnych oraz w Centrum Hodowli Bydła Rasy Polskiej Czerwonej w gospodarstwie agencji Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa, dzierżawionym przez pastwo Helenę i Jacka Wąsowiczów i w gospodarstwie przyklasztornym 00 Cystersów; - gospodarka rolno - zbożowa (64% pow. upraw) okopowo-pastewna (uprawa głównie pszenicy, ziemniaków, pszenżyta); - gospodarka leśna - 1342 ha lasów, tj. 18,7 % powierzchni Gminy oraz 358 ha, tj. 5% powierzchni Gminy, grunty zakrzewione i zadrzewione. Szczegółowe omówienie gospodarki rolnej zamieszczono w opracowaniu programowo-specjalistycznym - Zeszyt nr 5. 3
W zakresie obsługi ludności: - Gmina jest wyposażona w elementarne i podstawowe usługi publiczne i komercyjne w ośrodkach usługowych oraz w gminnym ośrodku administracyjno-usługowo-handlowym (administracja, kultura, oświata, ochrona zdrowia, a także handel, rzemiosło usługowe w tym: bytowe i gastronomia), - Gmina jest wyposażona w usługi ponadpodstawowe: ochrony zdrowia (szpital), szkolnictwa (szkoły ponadpodstawowe), kultury i kultu religijnego (klasztor i muzeum), handlu. W zakresie drobnej wytwórczości i rzemiosła produkcyjnego: - Gmina jest ośrodkiem o lokalnym znaczeniu produkcji, materiałów budowlanych, przetwórstwa mięsnego, wyrobów z drewna, metalowych itp. W zakresie turystyki i wypoczynku: - Gmina jest terenem turystyki pieszej oraz niewielkiego wypoczynku pobytowego w malowniczo położonych wsiach oraz terenem pielgrzymek do Sanktuarium Matki Boskiej Klasztoru Cystersów. 1.2. Demografia i rynek pracy. Bardzo ważnym uwarunkowaniem mającym znaczny wpływ na przebieg procesów rozwojowych Gminy są czynniki demograficzne. W przypadku uwarunkowań demograficznych przyszłość, nawet ta odległa w horyzoncie czasowym, tj. 15-20 lat daje się przewidzieć, gdyż jest zdeterminowana teraźniejszością. Generalnie sytuację demograficzną Gminy określa się jako mniej korzystną w porównaniu do średniej dla gmin wiejskich województwa, co sugeruje, że dalszy rozwój demograficzny Gminy będzie wolniejszy od założeń prognostycznych określonych dla terenów wiejskich województwa nowosądeckiego w ogólnopolskiej prognozie GUS z 1996 r. Stopień natężenia i zmienności w czasie przebiegu procesów demograficznych pozwala na wyróżnienie charakterystycznych cech Gminy, które stanowić będą także o tempie i zakresie przekształceń demograficznych w okresie perspektywicznym: - wyraźnie słabsza dynamika rozwoju ludności, głównie w następstwie spadku dzietności kobiet oraz ilości zawieranych małżeństw, 4
- obniżenie się przyrostu naturalnego poprzez spadek liczby urodzeń przy wzroście poziomu zgonów, - wyraźnie słabsza od przeciętnej w gminach wiejskich województwa struktura wiekowa, - odpływowy charakter Gminy (ujemne saldo migracji). Podstawowym problemem gospodarczo-społecznym w Gminie Jodłownik jest zachwianie równowagi na miejscowym rynku pracy, o czym świadczy poziom rejestrowanego bezrobocia, uzależniony od ogólnej sytuacji gospodarczej Gminy oraz sytuacji gospodarczej sąsiednich rynków pracy (gdzie znajduje zatrudnienie ludność Gminy). Jest to problem do rozwiązania nie tylko dla władz samorządowych ale także dla całej społeczności lokalnej, który wymaga podjęcia szeregu przedsięwzięć. Zadanie to jest tym ważniejsze, że już teraz trzeba sobie zdawać sprawę z zagrożeń, które mogą w okresie najbliższym dziesięcioleci zagrozić równowadze gminnego rynku pracy i już obecnie z pewnym wyprzedzeniem czasowym podejmować odpowiednie działania zapobiegawcze. Do zagrożeń tych zaliczyć należy ukryte w indywidualnych gospodarstwach rolnych tzw. przeludnienie agrarne (zbyt duża liczba osób pracujących na 100 ha użytków rolnych), które w miarę postępującej restrukturyzacji gminnego rolnictwa, może wyzwalać wolne zasoby pracy. Drugim czynnikiem zagrażającym równowadze lokalnego rynku pracy jest zwiększająca się systematycznie liczebność ludności w wieku produkcyjnym (do 2020 r. o prawie 500 osób). Biorąc powyższe pod uwagę należy przewidzieć działania zmierzające do: 1. unowocześnienia struktury gospodarczej Gminy przede wszystkim poprzez tworzenie nowych miejsc pracy w poza rolniczych działach gospodarki w tym w obsłudze ludności rolnictwa i sadownictwa; 2. promocji Gminy, której podstawowym zadaniem byłoby pozyskanie kapitału z zewnątrz; 3. pobudzenie lokalnej przedsiębiorczości; 4. tworzenie warunków do podnoszenia i zdobywania kwalifikacji wchodzącej populacji w aktywność zawodową, aby stawała się ona przedsiębiorcza na swoim terenie i bardziej atrakcyjna na sąsiednich rynkach pracy. 5
Potrzeby rozwoju infrastruktury społecznej w przyszłości będą wynikały: 1. z przyrostu demograficznego Gminy, a więc ze wzrostu ilości użytkowników; 2. z konieczności poprawy standardów obsługi lub utrzymania niektórych standardów na dotychczasowym poziomie; 3. z konieczności poprawy dostępności do podstawowego poziomu obsługi, zwłaszcza w odniesieniu do peryferyjnych wsi Gminy. Polityka w zakresie rozwoju infrastruktury społecznej winna zmierzać między innymi do: - zabezpieczenia przynajmniej minimalnego poziomu potrzeb ludności i zapobieganiu spadkowym trendom w obsłudze, - wyrównania dysproporcji w rozmieszczeniu przestrzennym urządzeń usług elementarnych i podstawowych, - wzbogaceniu rzeczowego zakresu usług wynikającego z pojawienia się nowych potrzeb ludności, zmiany stylu życia i jego poziomu, - właściwego rozwoju centrum usługowo-administracyjnego Gminy. 1.3. Mieszkalnictwo. Sytuację mieszkaniową Gminy Jodłownik określa się jako nieco lepszą od przeciętnej w gminach wiejskich województwa nowosądeckiego, niemniej standardy zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych nie należą do wysokich (16,5 m 2 pow. uż. na 1 mieszkańca). Lata dziewięćdziesiąte są okresem znacznie większej dynamiki przyrostu zasobów mieszkaniowych w porównaniu z poprzednim dziesięcioleciem (1978-88). Świadczy o tym średni roczny przyrost mieszkań w latach 1978-88 - 7,5 mieszkań na rok wobec 13,7 mieszkań na rok w późniejszym analizowanym okresie. Cechą charakterystyczną jest również szybsze tempo przyrostu zasobów mieszkaniowych od tempa rozwoju demograficznego Gminy, co potwierdza tendencje do poprawy warunków zamieszkania. Podstawowymi uwarunkowaniami dalszego prawidłowego rozwoju budownictwa dla realizacji nowych zasobów mieszkaniowych są: - zabezpieczenie zgodnie z zapotrzebowaniem społecznym - tak terenów budownictwa rolniczego, jednorodzinnego jak i rekreacyjnego; 6
- stworzenie warunków do łatwego pozyskiwania tanich kredytów dla przyszłych inwestorów indywidualnych lub innych form realizacji budownictwa mieszkaniowego; - zabezpieczenie zasobów mieszkaniowych dla ludności ubogiej - tj. zasobów socjalnych; - wspieranie rozwoju budownictwa mieszkaniowego w celu osiągnięcia w perspektywie standardu mieszkaniowego w granicach minimum 18-20 m 2 pow. uż./1 mieszkańca. 1.4. Usługi publiczne. - oświaty: Podstawowe uwarunkowania rozwoju usług publicznych w zakresie dostosowanie kształcenia do faktycznego zapotrzebowania społecznego i gospodarczego zgodnie z reformą edukacji, uwzględnienie zmiennego zapotrzebowania na pomieszczenia do nauki w związku ze zmieniającą się ilością uczniów w szkołach podstawowych oraz wzrostem potrzeb związanych z wejściem w wiek szkół średnich licznych roczników tzw. wyżu demograficznego, uwzględnienie wzrastających potrzeb w zakresie kształcenia i podnoszenia kwalifikacji, możliwość wykorzystania istniejącej bazy lokalowej i jej elastyczności" w dostosowaniu do różnych potrzeb kształcenia; - wychowania: reforma edukacji, zapotrzebowanie społeczne na opiekę przedszkolną wynikającą z zatrudnienia kobiet; - kultury: przyjęty model obsługi, możliwości finansowe w tym pozyskiwanie mecenatu dla działalności kulturalnej, wykorzystanie istniejących i tworzenie nowych zasobów bazy materialnej prężność działania animatorów kultury; - ochrona zdrowia: przyjęty model obsługi zgodny z reformą służby zdrowia, kondycja finansowa placówek służby zdrowia. 7
1.5. Usługi komercyjne. Dobry rozwój usług komercyjnych będzie zależał od: - zamożności społeczeństwa i jego siły nabywczej, - kondycji finansowej samych podmiotów gospodarczych - możliwości lokalizacyjnych (lokalowych i terenowych) dla nowo otwieranych placówek. 1.6. System obsługi ludności. Gmina posiada następujące poziomy obsługi ludności: - ponadpodstawowy - gminny - poziom II - podstawowy - wiejski - poziom I - elementarny - wiejski - poziom l Ośrodkiem usług gminnych (II poziom obsługi) jest Jodłownik, w którym występują poniższe obiekty usługowe: - przedszkole, - Gminny Ośrodek Zdrowia, - apteka, - Gminna Biblioteka Publiczna, - Urząd Parafialny, - Urząd pocztowo-telekomunikacyjny, - OSP, - Ośrodek obsługi rolnictwa, - baza magazynowo-składowa, - boisko sportowe LKS, - sklepy spożywcze i wielobranżowe, - zakłady rzemiosła usługowego w tym bytowego, - restauracja, - pensjonat. 8
Wspomagającym gminny ośrodek usługowo-administracyjny w Jodłowniku jest ośrodek w Szczyrzycu, w którym poza usługami podstawowymi znalazły lokalizacje takie obiekty jak: szpital, 2 szkoły ponadpodstawowe, Dom Pracy Twórczej PAN, klasztor Cystersów, Centrum Turystyczne Ziemi Szczyrzyckiej. W podstawowe urządzenia usługowe (poziom I) wyposażone są wsie o następującym rzeczowym zestawie obiektów usługowych: sklep, świetlica, biblioteka (filia, szkoła, oddział przedszkolny, wiejski ośrodek zdrowia). Obiekty te zlokalizowane są we wsiach: Krasne - Lasocice i Wilkowisko. Pozostałe wsie są ośrodkami o niepełnym zestawie usług podstawowych (poziom l 0 - elementarny). Z ponadpodstawowego poziomu obsługi korzystają mieszkańcy Gminy. Z usług o znaczeniu ponadlokalnym (szkolnictwo średnie, opieka szpitalna) korzystają mieszkańcy gmin ościennych. Gmina pełni rolę ośrodka ponad gminnego (ponadlokalnego). O roli tej decyduje lokalizacja takich obiektów usługowych jak: - szpital, - szkoły średnie, Liceum Zawodowe i Wieczorowe Technikum Rolnicze, - handel, - kondycja finansowa społeczeństwa, - stopień komercjalizacji. Wykaz obiektów usługowo-gospodarczych w poszczególnych wsiach zamieszczono w zestawieniu tabelarycznym. Szczegółową charakterystykę wszystkich obiektów usługowych zamieszczają tabele. 1.7. Podsumowanie. Z analizy powyższych danych wynika, że w Gminie występuje: zróżnicowany poziom wyposażenia poszczególnych wsi w urządzenia usługowe i tak - - oświata i wychowanie: - brak przedszkola w północnej i wschodniej części Gminy, - brak sal gimnastycznych pełnowymiarowych w szkołach podstawowych, - występuje niewłaściwy standard obiektów szkolnych, zbyt niski wskaźnik m 2 pow. użytkowej na 1 ucznia; 9
- kultura: br gminneg brak świetli typu - brak gminnego ośrodka kultury, - brak świetlic i klubów kultury podstawowej bazy materialnej tego typu usług; - ochrona zdrowia i opieka społeczna: - występuje przeciążenie istniejących obiektów, (zbyt duża ilość mieszkańców przypadająca na 1 gabinet lekarski), brak domu pomocy społecznej (rencistów itp.); - sport i rekreacja: - brak odpowiedniej ilości wiejskich boisk sportowych; - placówki pocztowe i telekomunikacyjne: - zbyt mała powierzchnia istniejących urzędów pocztowych; - ochrona przeciw- pożarowa: - brak strażnic OSP o odpowiednim standardzie. 10
2. OCENA JAKOŚCI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW GMINY. 2.1. Demografia. Gminę Jodłownik w 1997 roku zamieszkiwało 7830 osób w tym 2950 kobiet, tj. 50,4 % ogółu ludności (wg Urzędu Statystycznego w nowym Sączu z siedzibą w Limanowej). Poniżej przedstawiono zmiany i strukturę ludności Gminy wg stanu na 31 XII. STRUKTURA LUDNOŚCI GMINY JODŁOWNIK Wyszczególnienie Stan na 31. XII w osobach (struktura w % %) 1988 1997 Dynamika zmian w latach 1988-1997 w %% Ogółem 7.370 /100,0%/ Mężczyźni 3.550 Kobiety /48,3 %/ 3.811 751,7%/ 7.830 /100,0%/ 3.880 /49,6 %/ 3.950 /50,4 %/ 106,2% 109,0% 103,6% Udział w liczbie ludności woj. nowosądeckiego ogółem Udział w liczbie ludności wiejskiej woj. Nowosądeckiego Relacja do danych wojewódzkich 1,1 % 1,1 % Ogólny wskaźnik dla województwa 108,4% 1,7% 1,6% wskaźnik dla ludności wiejskiej woj. nowosądeckiego 109,0% Średnia gęstość zaludnienia na 1 km 2 wynosiła i była nieco wyższa niż średnia w gminach wiejskich województwa nowosądeckiego (95 osób/1 km 2 ). 11
Zgodnie z ewidencją ludności Urzędu Gminy w poszczególnych wsiach odnotowano następujący stan zaludnienia we XI. 1998 r. 1. Góra Świętego Jana - 357 osób - 4,5% 2. Janowice - 807 osób - 10,2% 3. Jodłownik -1061 osób - 13,4% 4. Kostrza - 402 osoby - 5,0% 5. Krasne - Lasocice - 662 osoby - 8,4% 6. Mstów - 462 osoby - 5,9 % 7. Pogorzany - 713 osób - 9,0 % 8. Sadek - 472 osoby - 6,0 % 9. Słupia - 292 osoby - 3,6 % 10. Szczyrzyc - 520 osób - 6,5 % 11. Szyk - 870 osób - 11,0% 12. Wilkowisko -1 262 osoby - 16,0% Razem: - 7880 osób -100,00% Bardzo ważnym uwarunkowaniem mającym wpływ na przebieg procesów rozwojowych Gminy są czynniki demograficzne. Obecne i przyszłe tempo rozwoju ludności i związane z tym zmiany wielkościowe populacji (wg podstawowych grup wiekowych) stanowią podstawowe przesłanki dla formowania strategii i kierunków społeczno-gospodarczego i przestrzennego rozwoju Gminy. Procesami kształtującymi liczbę ludności są: - przyrost naturalny, - migracje. W 1997 roku zanotowano 125 urodzeń (15,6 %) i 104 zgony (13,0 %) co dało przyrost naturalny - 21 osób (2,6 %). Był to przyrost znacznie niższy niż średni wskaźnik dla gmin woj. nowosądeckiego (8,2 %). Niski przyrost naturalny jest spowodowany znacznym spadkiem urodzeń w Gminie. Na tempo przyrostu rzeczywistego ludności wpływ ma wielkość migracji, która w ostatnim dziesięcioleciu charakteryzuje się tendencją spadkową. 12
Np. w 1988 roku saldo migracji było równe -17 osób w 1997 roku saldo migracji było równe - 25 osób. Porównanie przyrostu naturalnego i salda migracyjnego wskazuje, że w roku 1997 ludność zameldowana na pobyt stały na terenie Gminy uległa zmniejszeniu (przyrost naturalny + 21 osób, saldo odpływu migracyjnego - 25 osób). Struktura %% ludności wg grup wiekowych w analizowanym roku przedstawiała się następująco: Wiek Polska Woj. nowosądeckie ogółem Tereny wiejskie woj. nowosądeckiego Gmina Jodłownik Ogółem 100,0 100,0 100,0 100,0 Przedprodukcyjny 26,2 31,3 32,7 32,1 Produkcyjny 59,5 56,1 54,7 52,3 Poprodukcyjny 14,3 12,6 12,6 15,6 W liczbach bezwzględnych ludność Gminy wg cząstkowych grup wieku wygląda jak poniżej: Grupy wieku osoby %% Gm. Jodłownik %%-wsie woj. nowosądeckiego 0-2 lata 375 4,7 4,9 3-6 lat 579 7,4 7,4 7-14 lat 1171 14,9 15,2 15-18 lat 526 6,8 7,0 19-24 lata 733 9,3 9,8 25-29 lat 560 7,2 7,8 0-17 2511 32,1 32,8 18-59 K/64 M 4092 52,2 54,6 w tym 18-44 2887 36,9 39,6 45-59 K/45-64 M 1205 15,3 15,0 60 i więcej K 1227 15,7 12,0 65 i więcej M Ogółem 7830 100,0 100,0 Z analizy rozkładu cząstkowej struktury wynika, że: - udział dzieci i młodzieży jest nieco mniejszy niż przeciętnie w gminach wiejskich województwa, - udział ludności w wieku przedprodukcyjnym jest niższy od średniego dla gmin wiejskich województwa (0,7 %), 13
- odsetek ludności w wieku produkcyjnym jest mniejszy od średniego dla gmin wiejskich województwa (2,4 %, a w wieku mobilnym 2,7 %), - odsetek ludności w wieku poprodukcyjnym jest wyraźnie wyższy od średniego dla gmin województwa (31 %). 1.2. Rynek pracy. Głównymi składowymi rynku pracy są zasoby pracy i zapotrzebowanie na pracę. Wielkości składowe kształtowane są pod wpływem czynników wewnętrznych tkwiących w specyfice Gminy oraz czynników zewnętrznych. Ważną rolę w tym wypadku odgrywa zjawisko bezrobocia. Jego wielkość zależy przede wszystkim od ilości osób wyjeżdżających do pracy poza obszar Gminy. Szacuje się (zgodnie z metodą szacowania GUS), że ilość osób czynnych zawodowo wynosi ok. 4,5 tys. Szacunek zasobów pracy Gminy Jodłownik wg stanu na 1997 rok oraz strukturę zasobów pracy przedstawiono poniżej. Wyszczególnienie w tys. osób udział %% ZASOBY PRACY RAZEM w tym: 4,5 100,0 Pracujący w gospodarce narodowej 3,6 80,0 - prac. w gosp. narodowej w 0,4 8,9 zakładach pracy powyżej 5 osób - prac. w zakładach pracy zatrudniających poniżej 5 0,3 6,7 osób - pracujący w rolnictwie indywidualnym 2,9 64,4 Rejestrowani bezrobotni 0,5 11,1 Saldo migracji wahadłowej (znak minus przewaga wyjazdy do pracy poza teren Gminy) -0,4 8,9 Z analizy przedstawionej struktury zasobów pracy wynika jednoznacznie, że wiodącą funkcją gospodarczą Gminy jest funkcja rolnicza. W rolnictwie pracuje 64,4 % zasobów pracy Gminy, a wyjeżdżający do pracy poza teren Gminy stanowią 8,9 % zasobów. Innym ważnym zagadnieniem jest struktura pracujących wg działów gospodarki narodowej w sekcjach EKD. 14
Dane Urzędu Statystycznego dla Gminy Jodłownik dla zakładów zatrudnionych powyżej 5 osób wykazały, że: - największy odsetek pracujących skupia edukacja - 38 % ogółem pracujących, - drugie miejsce pod względem ilości pracujących skupia ochrona zdrowia - 20,6%, - w działalności produkcyjnej zatrudnionych jest tylko 0,5 % ogółem pracujących, - struktura sekcyjna pracujących w zakładach zatrudniających powyżej 5 osób wskazuje w usługowy charakter zatrudnienia tej grupy zakładów pracy. Potwierdzają to dane uzyskane w trakcie ogólnej inwentaryzacji terenowej sporządzonej do niniejszego Studium", które uwzględniały również zakłady zatrudniające poniżej 5 osób. W usługach publicznych i komercyjnych zatrudnionych było 90,2 % ogółu, a w działach produkcyjnych 9,8 % zatrudnionych. Standardy życia mieszkańców w latach 1988 1998. Stopień wyposażenia Gminy w urządzenia infrastruktury społecznej obrazuje charakteryzujące poszczególne rodzaje usług, które przedstawiono dla dwu okresów porównawczych 1988 r. oraz 1998 r. Wielkość mierników dla 1998 r. oparto na danych zamieszczonych w Roczniku Statystycznym Województwa Nowosądeckiego - 1989 r. - WUS Nowy Sącz, materiałach zawartych w Miejscowym Planie Ogólnym Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Jodłownik. Dane dla 1998 roku uzyskano w Wojewódzkim Urzędzie Statystycznym, w Urzędzie Gminy Jodłownik, w wywiadach bezpośrednich. Poniżej zamieszczono Tabelę Nr 1 - Standardy życia ludności wybranych elementów infrastruktury społecznej. 15
1.3. Standardy życia ludności Gminy Jodłownik wybranych elementów infrastruktury społecznej. Tabela Nr 1. Standardy życia ludności Gminy Jodłownik wybranych elementów infrastruktury społecznej. Lp. Wyszczególnienie Miernik Wielkość miernika w 1988 roku Wielkość miernika w stanie istniejącym w 1998 roku 1 2 3 4 5 6 1. MIESZKALNICTWO 1.1. *Posiadanie samodzielnego mieszkania 1.2. * wygoda zamieszkani 2. OŚWIATA I WYCHOWANIE 2.1. * objęcie opieką przedszkolną dzieci w wieku 3-6 lat 2.2. * warunki nauki w szkoln. podstaw. - zagęszczenie pomieszczeń do nauki 2.3. *zmianowość w szkołach podstawowych 2.4. * warunki do nauki w szk. średnich - zagęszczenie pomieszczeń do nauki 2.5. * możliwość opieki pozarodzinnej - domy dziecka, pogotowie opiekuńcze I. gosp. dom./ 100 mieszkań m 2 pow. uż. miesz/ 1M 109 brak danych 15,5 16,5 % uczestnictwa 14 ok.7,1 I. uczni ów/1 pom. do nauki l. oddziałów/1 pom. do nauki I. uczniów/ 1 pom. do nauki l. miejsc/ 1000 M 25,0 23,3 brak danych 1,17 brak własnych pomieszczeń Uwagi 37 bez klas w szkole podstawowej 16
Lp. Wyszczególnienie Miernik Wielkość miernika w 1988 roku Wielkość miernika w stanie istniejącym w 1998 roku 1 2 3 4 5 6 3. KULTURA 3.1. * możliwość korzystania z biblioteki, filii bibliotecznych i p. bibliotecznych 3.2. Ośrodki kultury, kluby, świetlic, sale l. mieszk./ 1 placówkę (.woluminów/ M m 2 pow. uż./ 1000 M 3.3. * kina I. miejsc/ 1000 M 3.4. * obiekty sakralne LIW 1 obiekt 4. OCHRONA ZDROWIA I OPIEKA 4.1. poziom obsługi L.M/ przez ośrodki 1 placówkę zdrowia L.M/gabin. 4.2. * możliwość hospitalizacji I. łóżek / 1000 M 4.3. * możliwość opieki l. miejsc/ społ. w domach pomocy społ. 1000 J M 4.4. *możliwość nabycia LWI/ 1 leków aptekę 4.5. *nagła pomoc I.M/ lekarska 1 karetkę 5. HANDEL 5.1. *możliwość korzystania z placówek sklepowych 5.2. *warunki nabycia towarów 6. USŁUGI BYTOWE I RZEMIOSŁO 6.1. *możliwość korzystania z usług zaspokajających drobne potrzeby materialne i niematerialne 6.2. * warunki obsługi ludności I.M/ 1 placówkę m 2 pow.uż./ 1000 M I.M/ 1 zakł. usł. m 2 pow. uż. 1000 M 670 1292 Uwagi 56 54 43 78 * w tym GOK - 100 miejsc - - 1052 1119 2456 2610 818 1119/712 6,4 6,0 2457 3915 * łącznie z pryw. gab. - - obsługa w Limanowej brak danych 174 201 364 *wielkość szacunkowa brak danych 50 63 278 *wielkość szacunkowa 17
Lp. Wyszczególnienie Miernik Wielkość miernika w 1988 roku Wielkość miernika w stanie istniejącym w 1998 roku 1 2 3 4 5 6 7. GASTRONOMIA 7.1. *możliwość korzystania z usług gastronomicznych w placówkach ogólnodostępnych 7.2. *warunki obsługi 8. SPORT 8.1. Możliwość korzystania z: *hali, sal I. miejsc kons./ 1000 M pow. uż./ 1000 m 2 I. M/ 1 obiekt 38 51 brak danych 8.2. *pływalni I. M/1 obiekt - - 8.3. * stadionów i boisk I. M/1 obiekt 2,2 3,0 9. REKREACJA ZIELEŃ URZĄDZ. 9.1. *możliwość korzystania z ter. urządzonych zieleni (parki, zieleńce) m 2 pow. terenu/ 1 M 3,1 2,9 9.2. * ogródki działkowe m 2 pow. terenu/ - 1 M - 9.3. *cmentarze m 2 pow. terenu/ 4,8 1 M 4,4 10. ŁĄCZNOŚĆ 10.1. *warunki obsługi mieszkańców i aktywności gospodarczych m 2 pow. uż/ 1000 M 10.2. telefonizacja l. abonentów/ 1000 M 11. OCHRONA P.POŻAR. 11.1 *stopień zabezp. I.M/ ludności 1 placówkę 12. ADMINISTRACJA 12.1. *warunki obsługi mieszkańców i aktywności gospodarczych m 2 pow. uż./ 1000 M brak danych Uwagi 20,8 29,1/50,0* Mącznie 29,2 87,4* * ok. 1996r. 1053 979 65* 213 * wielkość niepełna brak w mat. podst. części danych 18
1.4. Stan bezrobocia. Wg stanu na koniec 1997 roku liczba bezrobotnych zarejestrowanych w Rejonowym Urzędzie Pracy wynosiła 538 osób i utrzymywała się przez niemal cały rok na podobnym poziomie. Dla grupy Jodłownik wyznaczono stopę bezrobocia na poziomie 11,1 %, która jest nieco niższa od średniej dla całego rejonu Limanowej, wynoszącej 13,9 %. Analiza bezrobocia wykazała, że: - poziom bezrobocia świadczy o zachwianiu równowagi na miejscowym rynku pracy; - na wielkość bezrobocia mają wpływ notowane wyjazdy do pracy poza obszar Gminy i sytuacja na zewnętrznych - sąsiednich rynkach pracy; - jednym z ważniejszych czynników równoważenia miejscowego rynku pracy jest tworzenie sprzyjających warunków do organizacji nowych miejsc pracy na terenie Gminy, np. w szeroko pojętych usługach i obsłudze rolnictwa oraz wszelka działalność promocyjna. 1.5. Stan mieszkalnictwa. Miernikiem poziomu życia mieszkańców Gminy jest stopień zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych ludności. Zmiany warunków mieszkaniowych Gminy Jodłownik przeanalizowano w okresie 1988-1997 r. Wg danych statystycznych, zasoby mieszkaniowe Gminy Jodłownik w 1997 roku kształtowały się następująco: - 1855 mieszkań, - 6566 izb, - 129,0 tys. m 2 powierzchni użytkowej. W latach 1988-1997 (Tabela Nr 2) przyrosty zasobów mieszkaniowych to: - 123 mieszkania, - 710 izb, - 14571 m 2 powierzchni użytkowej. W analizowanym okresie nastąpiło polepszenie warunków mieszkaniowych ludności czego wyrazem są dane porównawcze zamieszczone w Tabeli Nr 2 i tak: 19
- nastąpiła poprawa wygody zamieszkania - wzrosła ilość m 2 przypadających na 1 mieszkańca (z 15,5 do 16, 5 m 2 ); - zwiększyła się przeciętna wielkość mieszkania z 66,0 m 2 do 69,5 m 2 ; - zmalało zagęszczenie izb mieszkalnych z 1,26 do 1,19 osoby - obecnie Gmina osiągnęła wskaźniki zaspokojenia potrzeb nieco wyższe od średnich dla wsi województwa nowosądeckiego (ok. 15, 5 m 2 pow. użytkowej na 1 mieszkańca i około 1,25 mieszkańca na 1 izbę (Tabela Nr 3). Cechą charakterystyczną analizowanego okresu jest szybkie tempo przyrostu mieszkań od tempa rozwoju demograficznego Gminy (106,2 - dynamika demograficzna i 107,1 dynamika warunków mieszkaniowych. Poza budową nowych budynków, nastąpiła rozbudowa już istniejących. Nastąpiła również zmiana wielkości budowanych budynków mieszkalnych ze 102, 3 m 2 w 1988 roku na 120,0 m 2 pow. użytkowej w 1997 roku. Zmieniła się także wielkość ruchu budowlanego zmalała ilość mieszkań oddawanych do użytku rocznie z 40 do 16, a wzrosła liczba wydanych zezwoleń na budowę mieszkań z 48 do 56 w 1997 roku. W obszarze Gminy występuje zróżnicowana struktura zabudowy poza zabudową zagrodową występuje zabudowa jednorodzinna oraz wielorodzinna o niskiej intensywności. Zabudowa jednorodzinna skupiona jest w Jodłowniku, Szczyrzycu i Wilkowisku. Budynki wielorodzinne zlokalizowane są jedynie w dwu wsiach Gminy - Jodłowniku i Szczyrzycu, a zasoby mieszkaniowe w tego typu zabudowie stanowią 3,5 % ogółu mieszkań (w sumie 65 mieszkań w 8 budynkach). Porównując standardy mieszkaniowe Gminy Jodłownik ze standardami pożądanymi (mniejsze zagęszczenie izb mieszkalnych i większe powierzchnie użytkowe przypadające na osobę) należy uznać, że potrzeby mieszkaniowe są znaczne. Na wielkość przyszłych potrzeb wpływ będzie miała również konieczność wymiany już zdekapitalizowanej substancji mieszkaniowej. Stan i przyrosty zasobów mieszkaniowych oraz zmiany standardu zaspokojenia potrzeb podano w Tabeli Nr 2 i Tabeli Nr 3. 20
1.6. Stan infrastruktury społecznej. Poziom zaspokojenia potrzeb w zakresie usług publicznych. Oświata i wychowanie. Wg materiałów Urzędu Gminy w IX. 2008 r. opieką przedszkolną objętych było 174 dzieci, tj. 32,5 % dzieci w wieku 3-6 lat z rejonu Gminy Jodłownik. Do szkół podstawowych uczęszczało 1141 uczniów. W Gminie funkcjonowały następujące obiekty: - 2 przedszkola o 2 oddziałach i 80 miejscach w Jodłowniku i Szczyrzycu, - 7 szkół podstawowych o 55 pomieszczeniach do nauki, do których uczęszczało 1141 dzieci, w tym 110 dzieci do oddziałów przedszkolnych kl. 0". - na 1 pomieszczenie do nauki przypadało 23,3 ucznia, zmianowość wynosiła 1,17. Należy się spodziewać, że istniejąca baza lokalowa przedszkoli nie zaspokoi przyszłych potrzeb Gminy. Wraz z nową reformą edukacji i większym zapotrzebowaniem na pomieszczenia do nauki zajdzie konieczność wyprowadzenia klas 0 z budynków istniejących szkół. Charakterystykę obiektów opieki przedszkolnej Gminy w analizowanym okresie zamieszczono w Tabeli Nr 4. Poziom - standardy obsługi w Gminie należy do mało korzystnych. Istniejące obiekty posiadają wystarczająco duże działki szkolne gwarantujące możliwość rozbudowy budynków, bądź urządzenie pełnowymiarowego boiska szkolnego i budynki szkolne są zbyt małe. Przy rozbudowie szkół za optymalną wielkość należy uznać 8 m 2 powierzchni użytkowej na 1 ucznia w zależności od wielkości obiektu. Obecna wielkość m 2 pow. na ucznia wynosi średnio 3,7 m 2 (Tabele standardów Nr 1 i Nr 7.) Widać konieczność uzyskania brakujących sal gimnastycznych; w perspektywie projektowana jest budowa hali sportowej w Jodłowniku. 21
Nadmierne zagęszczenie pomieszczeń do nauki nastąpiło w szkole podstawowej w Szyku, gdzie nauka odbywa się niemal na dwie zmiany. W Wilkowisku i w Szczyrzyc, po oddaniu do użytku nowych segmentów sal lekcyjnych, nauka odbywa się na 1 zmianę. Rozmieszczenie bazy materialnej oświaty przedstawiono poniżej: Jodłownik - 1120 m 2 pow. 0,46 ha Sadek - 1530 m 2 pow. 1,70 ha Szczyrzyc - 1240 m 2 pow. 1,28 ha Krasne - Lasocice - 520 m 2 pow. 0,68 ha Wilkowisko - 880 m 2 pow. 0,78 ha Szyk - 550 m 2 pow. 1,08 ha Mstów - 290 m 2 pow. 0,37 ha Razem: - 6130 m 2 pow. 6,35 ha Stan szkolnictwa w dwu okresach porównawczych oraz szczegółową charakterystykę zaspokojenia potrzeb szkolnictwa Gminy w poszczególnych szkołach zamieszczono w Tabeli Nr 5 i Tabeli Nr 6. W okresie perspektywicznym i docelowym nastąpi poprawa warunków nauczania - w związku ze spodziewanym spadkiem ilości dzieci w wieku szkół podstawowych (ok. 100 osób). Szkolnictwo ponadpodstawowe. W obrębie Gminy zlokalizowane są 2 szkoły tego typu, a mianowicie: 1. Liceum Zawodowe, 2. Wieczorowe Technikum Rolnicze. Szkoły te realizują następujące specjalności nauczania: rolnictwo, mechanizację rolnictwa, uprawę roślin, hodowlę zwierząt, agroturystykę i wiejskie gospodarstwo domowe. 22
Warunki lokalowe powyższych placówek są odpowiednie, posiadają 6 pomieszczeń do nauki. Szkoły ponadpodstawowe korzystają z sali gimnastycznej, zlokalizowanej przy szkole podstawowej w Szczyrzycu oraz własnego boiska sportowego Standard zagęszczenia pomieszczeń do nauki kształtuje się na poziomie 25 uczniów na 1 pomieszczenie. Szkoły ponadpodstawowe mają charakter szkół lokalnych i obsługują najbliżej sąsiadujące Gminy z Jodłownikiem. Kultura. Baza kulturalna Gminy Jodłownik jest uboga. W 2008 roku, jako obiekty kultury funkcjonowały: 1 Gminna Biblioteka Publiczna posiadająca 4 filie (Szczyrzyc, Wilkowisko, Krasne - Lasocice, Sadek). Zgromadzony w nich księgozbiór wynosił 45 807 woluminów; w 2007 roku korzystało z niego 1490 czytelników. Biblioteki zajmowały 282 m 2 powierzchni użytkowej, zatrudniały 5 osób i dysponowały 29 miejscami do czytania. Standardy zaspokojenia potrzeb to: - 1305 osób na 1 placówkę, - 5,3 wolumina na 1 mieszkańca. Możliwość korzystania z zasobów bibliotecznych w Gminie Jodłownik była korzystniejsza, niż w innych obszarach wiejskich województwa małopolskiego. Poza bibliotekami nie występują w Gminie inne placówki o charakterze kulturalnym, brak domów, kultury, klubów i świetlic. W omawianym terenie występują jedynie świetlice wielofunkcyjne w budynkach OSP, przy których działają zespoły folklorystyczne. W Pogorzanach w remizie OSP urządzono mały amfiteatr, w którym organizowane są imprezy kulturalne. Szacuje się, że wspomniane sale dysponują około 610 miejscami i 500 dodatkowymi miejscami w amfiteatrze. Do placówek kultury zalicza się również obiekty kultu religijnego z najbardziej znaczącym klasztorem OO. Cystersów w Szczyrzycu oraz 5 kościołami parafialnymi w Jodłowniku, Wilkowisku, Krasnych Lasocicach, Górze Świętego Jana i Szyku oraz kaplicą w Sadku. 23
Tabela zbiorcza obiektów kultury Nr 8. W analizowanym okresie mieliśmy do czynienia ze zmniejszeniem ilości gabinetów lekarskich, ale także z pojawieniem się 4 nowych prywatnych gabinetów, co daje wyższy poziom obsługi ludności Gminy - średnio 711 osób na 1 gabinet. Obsługę ludności w zakresie specjalistycznej opieki lekarskiej oraz doraźnej pomocy medycznej sprawują placówki zlokalizowane w Limanowej. Wprowadzenie komercji w tej dziedzinie usług w znacznym stopniu polepszyło opiekę zdrowotną mieszkańców Gminy Jodłownik, lecz stało się niedostępne dla pewnej części społeczeństwa. Dane porównawcze oraz szczegółowe placówek służby zdrowia przedstawiono w Tabeli Nr 9, pozostałe usługi publiczne Tabela Nr 10. Ochrona przeciwpożarowa. Gmina wyposażona jest w 8 jednostek OSP. Jedna strażnica czuwa nad 1038 mieszkańcami i 232 mieszkaniami, jeden wóz bojowy nad 488 mieszkańcami i 124 mieszkaniami. Nie wszystkie strażnice reprezentują odpowiedni standard. Do najlepszych należą: OSP w Jodłowniku, Wilkowisku, Szczyrzycu oraz Krasnem - Lasocicach. Strażnice w Janowicach i Pogorzanach zostały w ostatnich latach zmodernizowane, co znacznie poprawiło ich stan techniczny. W fazie budowy znajduje się strażnica w Szyku, która obecnie dysponuje dwoma garażami. W perspektywie należy liczyć się z koniecznością rozbudowy lub budowy nowych obiektów we wspomnianych miejscowościach. Placówki pocztowo-telekomunikacyjne. Przedmiotowe placówki pocztowe zlokalizowane są w 2 wsiach Gminy Jodłowniku oraz Szczyrzycu. Placówki telekomunikacyjne zlokalizowane są w 4 wsiach Gminy: Jodłowniku, Wilkowisku, Krasnem - Lasocicach oraz w Szczyrzycu. Na 1 urząd pocztowy przypada 4152 mieszkańców, co plasuje Gminę na średniej pozycji wśród innych gmin województwa. 24
Reasumując należy podkreślić, że w ostatnich latach nastąpiło polepszenie wyposażenia w obiektach kultury: - dostępność do bibliotek utrzymała się na tym samym poziomie; wyposażono wszystkie filie w czytelnie internetowe o łącznej ilości 9 stanowisk, W perspektywie zapotrzebowanie na placówki kultury będzie zależało przede wszystkim od potrzeb środowiska społecznego analizowanego terenu, przyszłego modelu obsługi oraz możliwości finansowych Gminy. Ochrona zdrowia. Gmina Jodłownik jest stosunkowo dobrze wyposażona w placówki służby zdrowia, dzięki lokalizacji w Szczyrzycu szpitala, prowadzonego przez Stowarzyszenie Promocji Zdrowia pw. Św. Jana Jerozolimskiego. Rejon obsługi szpitala obejmuje w sumie 5 gmin - Jodłownik, Mszanę Dolną, Dobrą, Niedźwiedź oraz Raciechowice 35 500 osób. Szpital jest również placówką pierwszego kontaktu z pacjentem, udziela ok. 6000 porad rocznie oraz dysponuje 50 miejscami, średnio rocznie korzysta z niego 1600 osób. Ponadto w Gminie funkcjonują 3 niepubliczne ośrodki zdrowia - w Szczyrzycu, Jodłowniku i Krasnem - Lasocicach, 7 gabinetów oraz 3 apteki, zlokalizowane w Jodłowniku i w Szczyrzycu. Placówki zaspokajają potrzeby ludności Gminy na poziomie: - 1186 osób na 1 gabinet lekarski w ośrodkach zdrowia, - 2767 osób na 1 aptekę, - 6 łóżek szpitalnych na 1000 mieszkańców Gminy. W porównaniu z przyjętymi standardami dla wsi województwa, obsługa ludności Gminy Jodłownik jest na wyższym poziomie pod względem ilości osób przypadających na 1 gabinet lekarski oraz ilości osób na 1 aptekę (średnia dla województwa - 8715 osób). Na 1000 mieszkańców Gminy przypada 29,1 m 2 pow. użytkowej, co świadczy o niskim standardzie obsługi w stosunku do optymalnego wskaźnika m 2 pow. użytkowej na 1000 mieszkańców (40 m 2 /1000 mieszkańców). 25
Zieleń cmentarna. Cmentarze czynne zajmują powierzchnię 3,46 ha i są zlokalizowane w 6 miejscowościach Gminy. Obecnie na 1 mieszkańca przypada 4,4 m 2 powierzchni terenu cmentarzy. Zapotrzebowanie na nowe tereny w przyszłości wynikać będą z lokalnych warunków terenowych, tradycji pochówku oraz od ilości mieszkańców obsługiwanych wsi. Uważa się, że istniejące cmentarze zaspokoją potrzeby perspektywiczne wsi Gminy i prawdopodobnie nie będą wymagały rozbudowy (występuje potrzeba rozbudowy cmentarzy w Krasnem - Lasocicach i w Szyku). W Szyku został zarezerwowany teren na poszerzenie cmentarza. Poza wspomnianymi, na terenie Gminy zlokalizowane są cmentarze historyczne z okresu I wojny światowej upamiętniające poległych Rosjan, Austriaków oraz przedstawicieli innych narodowości. poniżej: Powierzchnię oraz standard obsługi poszczególnych obiektów przedstawiono Jodłownik - 1,61 ha - 8,18 m 2 /1M rejonu obsługi, Szczyrzyc - 0,83 ha - 4,1 m 2 /1 M rejonu obsługi, Krasne - Lasocice - 0,22 ha - 2,3 m 2 /1 M rejonu obsługi, Wilkowisko - 0,25 ha stary cmentarz i 0,63 ha nowy 6, 97 m 2 /1 M rejonu obsługi, Góra Świętego Jana - 0,58 ha - 7,0 m 2 /1 M rejonu obsługi, Szyk - 0,34 ha - 3,9 m 2 /1 M rejonu obsługi. Razem: - 4,36 ha - 5,4 m 2 / pow. terenu/1 M Gminy 26
Sport. W Gminie znajdują się 4 duże boiska sportowe 2 w Jodłowniku, oraz po 1 w Szczyrzycu i Sadku. Wyposażenie Gminy w obiekty sportu i rekreacji jest niewystarczające. Jeden obiekt przypada na 2075 osób, na jednego mieszkańca przypada 7,2 m 2 terenu urządzeń. W porównaniu z rokiem 1998 obserwujemy tendencje wzrostową. Boisko w Szczyrzycu jest zlokalizowane w pobliżu szpitala, ale jego lokalizacja koliduje ze wspomnianym obiektem służby zdrowia i jest uciążliwa dla pacjentów. W przyszłości planowana jest zmiana lokalizacji boiska sportowego. Obecnie finalizowany jest zakup właściwego terenu. Gmina posiada własne tereny w Wilkowisku i Krasnem - Lasocicach, na których zostaną zrealizowane pełnowymiarowe boiska sportowe. Trwają również starania o pozyskanie terenów dla realizacji boiska w Szyku. Pozostałe wsie pozbawione są tego typu obiektów, a mieszkańcy niektórych wsi korzystają z boisk szkolnych. Administracja publiczna i gospodarcza. W Gminie Jodłownik istnieją następujące obiekty administracji: - Urząd Gminy, - Posterunek Policji - Zespół Dzielnicowych Komisariatu w Zawadce, - Urząd Pocztowy - Poczta Polska, - Urząd Telekomunikacji Polskiej SA, - Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Nawojowej, - Stowarzyszenia i Związki Zawodowe (Emerytów, Rencistów i Inwalidów oraz Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych), - Bank Spółdzielczy Rzemiosła w Krakowie - Oddział w Jodłowniku, - biura sołtysów, - Administracja Gminnej Spółdzielni, - administracja kościelna, - leśniczówki. Ogółem obiekty powyższe zajmują 1703 m 2 powierzchni użytkowej. Poziom obsługi ludności w administracji publicznej i gospodarczej wynosi 213 m 2 pow. użytkowej na 1000 mieszkańców i należy do średnich wskaźników dla gmin typu rolniczego. 27
Usługi komercyjne. Cechy charakterystyczne rozwoju usług komercyjnych ostatnich lat w Gminie Jodłownik: - przyrost ilości placówek handlu detalicznego w postaci małych sklepów lub kiosków zlokalizowanych w większości wsi Gminy, - przyrost podmiotów prowadzących sprzedaż samochodów i handel obwoźny i wykonujących swą działalność handlową w obrębie Gminy oraz poza jej granicami często połączoną z działalnością transportową, - powstanie punktów małej gastronomii, często sezonowych, pijalni piwa itp., - powstanie zakładów rzemiosła usługowego w rodzaju pośrednictwa handlowego, usług leśnych, usług ziemnych sprzętem mechanicznym itd., - przyrost zakładów rzemiosła produkcyjnego - drzewnego, metalowego, spożywczego, budowlanego. Największa ilość usług komercyjnych znajduje się w dwu wsiach: Wilkowisko 49 i Jodłownik 45 podmiotów, które skupiły 34,3 % zakładów usługowych. Wsie: Janowice, Pogorzany, Szczyrzyc, Szyk posiadają 20-30 podmiotów tego rodzaju, w pozostałych wsiach zarejestrowano 8-20 podmiotów. Standardy zaspokojenia potrzeb ludności w usługi komercyjne są następujące: - wskaźnik przedsiębiorczości mierzony ilością podmiotów przypadających na 1000 mieszkańców - 35,0, - ilość mieszkańców przypadających na 1 sklep -174 osoby, - szacunkowa ilość m 2 powierzchni użytkowej sklepów przypadająca na 1000, mieszkańców - 36,4 rzemiosło usługowe, - ilość mieszkańców przypadających na 1 zakład - 50 osób, - szacunkowa ilość m 2 pow. uż. na 1000 mieszkańców - 287 m 2. 28
Gastronomia. - ilość miejsc konsumpcyjnych przypadających na 1000 mieszkańców - 51 miejsc, - szacunkowa ilość m 2 pow. uż. przypadająca na 1000 mieszkańców, - ilość mieszkańców przypadających na zakład - 604 osoby. Wg danych Urzędu Statystycznego w 1997 roku zarejestrowano w systemie REGON w Gminie Jodłownik 264 podmioty gospodarcze w tym 12 podmiotów sektora publicznego (4,5 % ogółu) i 252 podmioty prywatne, spośród których osoby fizyczne prowadziły 222, a spółki cywilne 9 podmiotów. Podmioty gospodarcze, zarejestrowane w systemie REGON, przedstawiono w Tabeli Nr 11 i Tabeli Nr 12. W związku z transformacją gospodarczą i pojawieniem się gospodarki rynkowej, podmioty gospodarcze mogą mieć szeroki zakres działalności. Często działalność handlowa, produkcyjna i usługowa (np. transportowa) prowadzona jest równocześnie przez jeden podmiot; trudno jest więc ocenić poziom obsługi ludności w poszczególnych rodzajach działalności oddzielnie. Miernikiem standardów zaspokojenia potrzeb w zakresie przedmiotowych usług jest ilość mieszkańców przypadająca na 1 zakład, natomiast warunki nabywania towarów lub innych usług, wyrażone w ilości m 2 pow. użytkowej przypadającej na 1000 mieszkańców, mają charakter orientacyjnych (szacunkowy). Dane uzyskane w Urzędzie Gminy oraz z inwentaryzacji ogólnej, dotyczą ilości podmiotów oraz głównego rodzaju wykonywanej przez nie działalności w poszczególnych miejscowościach. Reasumując należy podkreślić, że rozwój usług komercyjnych poza handlem nie jest w Gminie rozwinięty na poziomie. Brak jest odpowiedniej ilości sklepów oraz niewłaściwe jest ich rozmieszczenie, brak jest generalnie rzecz biorąc zakładów usług bytowych oraz występuje niewielka specjalizacja rzemiosła usługowego zwłaszcza usług bytowych. Brak jest odpowiedniej ilości agencji ubezpieczeniowych, doradztwa finansowego i prawnego, a więc takich, które ułatwiały by otwieranie nowych podmiotów gospodarczych i tworzenie dodatkowych miejsc pracy. 29
Tabela Nr 2. Stan i przyrosty zasobów mieszkaniowych w latach 1988 1997. Lp. Wyszczególnienie 1988r 1997r. Przyrosty Uwagi 1. Zasoby ogółem 1988-98r. Mieszkania 1732 1855 123 m 2 /m izby m 2 pow. użytkowej 5856 6566 710 14571 114429 129000 ludność w mieszkaniach 7389 7812 423 = 118,5 34,4 - m 2 /M Tabela Nr 3. Standardy mieszkaniowe w Gminie Jodłownik w latach 1988 i 1997. Lp. Wskaźnik zaspokojenia potrzeb Miernik Gmina Jodłownik 1988 r. 1 Wygoda zamieszkania m 2 pow. użytkowej 15,5 2 Wielkość mieszkań m 2 / mieszkanie 66,0 3 Zagęszczenie izb mieszkalnych 1997 r. M/izbę 1,26 1 Wygoda zamieszkania m 2 / mieszkańca 16,5 Mieszkańców/mieszkanie 4,21 2 Zagęszczenie mieszkań m 2 /mieszkanie 69,5 3 Zagęszczenie izb mieszkalnych mieszkańcy/izbę 1,19 30
Tabela Nr 4. Wychowanie przedszkolne w Gminie Jodłownik w latach 1990/91 i 1997/98 Wyszczególnienie 1988 1998 2008 Placówki ogółem 14 12 9 Oddziały 15 13 - Miejsca 80 40 55 Ilość dzieci 274-41% 188-32,5% 174 Ilość nauczycieli 19 19 14 w tym: Przedszkola 3 2 5 Oddziały 4 2 2 Miejsca 80 40 80 Ilość dzieci 97 38 74 Ilość nauczycieli 8 8 5 Oddziały przy szkołach 11 10 9 Oddziały 11 11 11 Miejsca X X - Ilość dzieci 177 150 110 Ilość nauczycieli 11 11 9 wg Rocznika Statystycznego województwa nowosądeckiego - 1989 WUS Nowy Sącz, materiały Urzędu Statystycznego oraz Urzędu Gminy. Tabela Nr 5. Szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne w Gminie Jodłownik 1988 r. 2008 r. Lp. Wyszczególnienie 1988 1998 2008 1 2 3 4 Ilość szkół Ilość uczniów Oddziały Pomieszczenia do nauki 1 1 8 10 1396 w tym 150 klasy zerowe 70 60 7 1141 w tym 110 klasy zerowe - 55 31
Tabela Nr 7. Szkolnictwo podstawowe w Gminie Jodłownik w stanie istniejącym (IX. 1998) - standardy obsługi (źródło: materiały ewidencji szkół Urzędu Gminy). Lp. Placówki Standardy Uwagi (wyposaż. w sale gimnastyczne) uczniów na 1 pdn. zmianowość oddz. na pdn. m 2 pow. uż. na 1 ucznia m 2 pow. terenu na 1 ucznia 1 2 3 4 5 6 7 1 SP. Jodłownik 25,2 1,1 3 : 7 15,2 2 SP. filia -Sadek 14,5 1,0 3,3 51,7 zlikwidowana w 1999 r. 3 SP. Szczyrzyc 41,2 1,8 3,3 34,5 oddano w 2004 r. salę gimnastyczną 4 SP. filia Góra 7,7 0,7 8,0 356,2 zlikwidowana w 2001 r. Świętego Jana 5 SP. Krasne 20,6 1,3 3,7 47,2 - Lasocice 6 SP. filia Słupia 10,3 0,7 4,8 161,3 zlikwidowana w 2001 r. 7 SP. Wilkowisko 29,9 1,1 4,2 37,3 8 SP. Szyk 30,3 1,5 3,0 59,3 9 SP. Kostrza 10,5 1,0 3,4 66,7 zlikwidowana w 1999 r. 10 SP. Mstów Prowadzona przez Stowarzyszenie Oświatowe od 2001 roku 11 SP. Sadek Kostrza Gmina ogółem: 23,3 1,2 3,7 46,0 Powołana w roku 1999 po likwidacji szkół w Sadku i Kostrzy 32
Tabela Nr 8. Kultura i kult religijny - obiekty w 1988-2007 r. Lp. Nazwa placówki Jednostka charakterystyczna 1988 r. 1998 r. 2007 r. Obiekty kultury 1 Ośrodki i domy kultury m 2 pow. użytkowej - - - ilość miejsc w sali widowiskowej 100 a) - - 2 Kluby i świetlice obiekty/ miejsca 215 a) 6/610 6/610 3 Biblioteki ilość placówek 11 6 1 ilość woluminów 39900 41800 45807 4 Obiekty kultu religijnego łącznie, w tym: ilość obiektów 8 8 8 5 Kościoły, kaplice ilość obiektów 7 7 7 a) - bez miejsc w świetlicach OSP Tabela nr 9. Ochrona zdrowia i opieka społeczna - placówki Gminy Jodłownik 1988-2008 r. Lp. Wyszczególnienie Jednostka 1988 1998 2008 charakterystyczna 1 Ośrodki zdrowia ilość placówek 3/9 gab. 3/7 gab. +4 3/7 gab. + 4 prywatne prywatne 2 Apteki i punkty apteczne ilość obiektów 3 2 3 3 Szpitale ilość obiektów, ilość łóżek 1 47 1 47 1 50 33
Tabela Nr 10. Pozostałe usługi w latach 1988-1997/98. Lp. Wyszczególnienie Jednostka charakterystyczna Ilość obiektów 1988 1998 2008 1 OSP 7 8 2 Cmentarze ha 6 7 3 Sport boiska ha 4 Placówki poczt.- telekom. 3 3 5 Administracja m 2 - - 6 Obiekty turyst. il/miejsc 1/25 2/65 8 4,36 2,5 4-4/164 Tabela Nr 11. Podmioty gospodarcze zarejestrowane w systemie REGON w Gminie Jodłownik w 1997 r. Rok Ilość Sekcja Sekcja Liczby podmiotów gospod. podmiotów gosp. ogółem publiczna prywatna ogółem Spółki cywilne Osoby fizyczne 1997 r. 264 12 252 9 222 34
Tabela Nr 12. Struktura podmiotów gospodarczych wg wybranych sekcji EKD Lp. Wyszczególnienie 1997 r. ogółem % ogółem Osoby % ogółem fizyczne 1 Działalność prod. 31 117 28 12,6 2 Budownictwo 41 15,5 40 18,0 3 Handel i naprawy 83 31,4 79 35,6 4 Hotele i restauracje 11 4,2 11 5,0 5 Transport 38 17,0 6 Składowanie 39 14,8 7 Ochrona zdrowia 5 1,9 4 1,8 Tabela Nr 12 A. Struktura podmiotów gospodarczych wg wybranych sekcji EKD Lp. Wyszczególnienie 2008 r. ogółem % ogółem 1 Działalność prod. 31 20 2 Budownictwo 56 36,1 3 Handel i naprawy 22 14,2 4 Hotele i restauracje 10 6,5 5 Transport 27 17,4 6 Składowanie 3 2,0 7 Ochrona zdrowia 6 3,8 Ogółem 155 100 35